SHPIRTI….vendi ku rri ti..

…..(shpi’ rri’ ti)

A. Laçej

•E PARA ISHTE FJALA! (Bibla)•THUAJ! (Urdheron K/Engjelli Gabriel profetin Muhamed s.a.w.)

• Tek gjuha jone nocioni SHPIRT i është nënshtruar dikotomisë FRYMË-LOÇKË, duke shprehur kështu ndarjen mes lëndores dhe ideales.

• TE DITURIT e TE URTET ne udhëtimin e tyre mijëvjeçar e transferuan dijen e tyre ne gjuhe te tjera dhe i bene këto dy koncepte te dallueshme ne etiken deiste.

• Ne anglisht SPIRIT-SOUL,

• Greqisht: pneuma (πνευμα)-psike (ψυχη),

• Ne Religjionet Abrahamike:

• Arabisht: nefs (نفس) - rúħروح) ) ;

• Hebraisht neshama (הKמKMשO QפQש) ose nefesh (נ Uחryeh (S - (נ (רו

• Ne te gjithë e dimë se sa e forte është LOÇKA përballe FRYMËS, PSIKA përballe PNEUMA, RYEH përballe NEFS, apo ne dialektin tjetër-Hebraik, RYEH përballe NEFESH.

• PRANIMI i këtij realiteti ishte hapi madh i njerëzimit drejt shmangies se pasojave te lëshimit te pakontrolluar te LOÇKËS/PSIKES/RYEH…(edhe ne shqip rryeshëm - rrëmbyeshëm)

• A nuk quhej herët MARRËZI gjendja e mbisundimit te LOÇKËS/PSIKES/RYEH mbi FRYMEN/PNEUMA/NEFES?

• A nuk u zgjodh MARSI/MARR(Ë)SI si Perëndi e Luftës ne OLIMP, dhe ishte kjo një gjendje pa MEND/MENTA( Perëndia Olimpase e Urtisë) – ÇMENDURI.

(Unë jam i çmendur pas gjuhës sonë!)

SHKENCA DHE SHPIRTI

FRYMA

Frymëmarrja është proces që lëviz ajër apo oksigjen brenda dhe jashtë mushkërive me anë të organeve të frymëmarrjes. Frymë marrin organizmat aerobik te llojeve të tilla si , gjitarët, zogjtë dhe zvarraniket – ata kërkojnë oksigjen për çlirimin e energjisë nëpërmjet frymëmarrjes duke bere metabolizmin e energjisë nga molekulat pasura me lende të tilla si glukozë. Frymëmarrja është vetëm një proces që sjell oksigjen aty ku është e nevojshme në trup dhe largon prej aty dyoksidin e karbonit .

Përveç se heq dyoksidin e karbonit , frymëmarrje çon në humbjen e ujit nga trupi. Ajri qe del ka një lagështia relative prej 100 % për shkak te depërtimit te ujit në të gjithë sipërfaqen e njomë te rrugëve të frymëmarrjes dhe mushkërive . Kur një person shfryn në ajër shumë të ftohtë në natyrë ,ajri i lagësht nga mushkëritë bëhet i ftohtë deri në pikën ku avujt e ujit kondensohen në një mjegull ( "duke parë frymën ") .

FRYMA• Kontrolli i vetëdijshëm i frymëmarrjes është i zakonshëm në shumë forma të

meditimit , veçanërisht format e Yoga, në not, palestër , fjalim ose trajnimi vokale; aty mësohet për të disiplinuar frymëmarrjen, fillimisht me vetëdije , por më vonë nën-vetëdije , për qëllime të tjera përveç mbështetjes se jetës. Kontrolli i frymëmarrjes gjithashtu është përdorur në metodën Buteyko .

• Kontrolli i pavetëdijshëm frymëmarrjes behet nga qendrat e specializuara në trungun cerebral , i cili automatikisht rregullon normën dhe thellësinë e frymëmarrjes në varësi të nevojave të trupit në çdo kohë . Kur nivelet e dyoksidit të karbonit në gjak rriten, ai reagon me ujin në gjak, sjell prodhimin e acidit karbonik . Edhe acidi laktik I prodhuar nga fermentimi gjatë ushtrimit fizik gjithashtu ul pH . Rënia e pH të gjakut stimulon chemoreceptoret në organet karotide dhe aortite , si dhe ato në brendësi të qendrës së frymëmarrjes në palcën e zgjatuar . Chemoreceptoret dërgojnë më shumë impulse nervore në qendrën e frymëmarrjes në palcën e zgjatur dhe në tru . Këto, nga ana e tyre dërgojnë impulset nervore përmes nervave phrenik dhe prerjes torakale në diafragmë.

KONTROLLI I FRYMËS

SEMUNDJET E FRYMËS/FRYMEMARRJES

FRYMASëmundja obstruktive kronike : Emfizeme, Bronkiti kronik, Astma, Bronkektazia

Pneumonia

Hipoksemia

Sarkoidoza

Sëmundja restriktive

Sëmundjet vaskulare

Tuberkulozi

Tumoret e mushkërive

Tumoret mediastinale

Bronchiolitis akut,,,,,,etj

PSE AJO HYRJE PER SHPIRTIN?

Ja çfarë ka ne Wikipedia:

http://sq.wikipedia.org/wiki/Shpirti

Shpirti është pjesa jolëndore e njeriut, aftësia e të gjykuarit dhe e të dalluarit midis së keqes dhe së mirës, mendja dhe ndërgjegjja, fryma, fuqia shtytëse për të krijuar, vepruar, menduar dhe përfytyruar. Shpirti është zëri i brendshëm i njeriut.

http://en.wikipedia.org/wiki/Spirit

The English word spirit (from Latin spiritus "breath") has many differing meanings and connotations, most of them relating to a non-corporeal substance contrasted with the material body. The word spirit is often used metaphysically to refer to the consciousness or personality. The notions of a person's spirit and soul often also overlap, as both contrast with body and both are understood as surviving the bodily death in religion and occultism,[1] and "spirit" can also have the sense of "ghost", i.e. a manifestation of the spirit of a deceased person.

ÇFARE MENDONIN TE LASHTET PER SHPIRTIN?

• Rin – si pjese e shpirtit, (rn emer/nam ) jepej qe ne lindje dhe besohej se jetonte për aq kohe sa përmendej. (Rrin ka ketë kuptim edhe ne shqip; rrin= qendron)

• Ba – pjese e shpirtit qe vjen ne jete pas vdekjes është trupore qe ha, pi dhe çiftëzohet. (me ba = kuptim veprimi material edhe ne shqip)

• Ka – esenca e jetës, qe bën dallimin mes personit te gjalle dhe atij te vdekur, e vdekja ndodh kur KA le trupin. (Kuptimi I vertete I pasurise eshte tek KA dhe jo tek PASY(U)NI = PA SYRI)

• Shiut – Hija apo silueta e një personi, është gjithmonë e pranishme dhe përmban diçka te personit qe përfaqëson (edhe statuja). (Besëtytnitë me hijen e keqe, hijen e rende, etj; woodoo)

• Ib - ZEMRA METAFIZIKE, foleja e emocionit, mendimit, vullnetit dhe qëllimit.

Egjiptianet e lashte besonin se shpirti njerëzor përbehej nga pese pjese: Rin, Ba, Ka, Shiut’, dhe Ib.

PO NE SI E PERCEPTOJME SOT?

SHPIRT +

Bardhe / ZiMire / KeqMadh / VogëlGjere / NgushteBute / Gur _ / Lig etj.……

Shume me pak edhe se Egjiptianet, apo jo?

ROWAN WILLIAMSRICHARD DOWKINS

CAPTAIN PICAR – STARSHIP ‘ENTERPRISE’

Tre figura mjaft mediatike ne tre plane te mendimit te sotëm: Religjioz, Shkencor, Futurist

Teologu mëndje hapurBiologu më fundamentalist

Njeriu i civilizimit yjor..

PERPJEKJE PER TE GJETUR PROVA SHKENCORE MBI SHPIRTIN…Sot Shkenca nuk i kushton rendësi asaj qe perceptohet si shpirt …shkenca merret me

vetëdijen!Vetëdija është një nga misteret e mëdha të shkencës, ose aftësia për te pasur ndjenja! Ne e dimë se e kemi atë, kur mendojmë, ne ëndërr, kur shijojmë shijet dhe aromat , kur dëgjojmë muzike, kur biem në dashuri , dhe kjo është pjesa më personale nga vetja .Askush nuk mund të pretendojë të ketë kuptuar dhe shpjeguar atë plotësisht , është e lidhur me trurin në një farë mënyre , por kjo lidhje nuk është e qarte .

Profesor David Chalmers i Univ. Komb. Australian e ka quajtur “problemi "i vështirë" i Vetëdijes , por shumë shkencëtarë , veçanërisht ato ( ende në shumicë ) të cilët janë të prirur të besojnë se të gjitha fenomenet mund të reduktohen në ndërveprime materiale , mohojnë se problemi ekziston . Për ta, është vetë-evidente se proceset fizike brenda lëndës së trurit prodhojnë vetëdijen në mënyrën që një gjenerator prodhon energji elektrike - vetëdija d.m.th. është një " epiphenomen" i aktivitetit të trurit .

Megjithatë shkencëtarë të tjerë me kredenciale njëlloj mbresëlënëse nuk janë aq të sigurt dhe janë gjithnjë të gatshëm të marrin në konsideratë një analogji shumë të ndryshme - domethënë se marrëdhënia e Vetëdijes me Trurin mund të jetë pak si marrëdhënia e sinjalit televiziv me televizorin.

Association for the Scientific Study of Consciousness and the Center for Consciousness Studies of the University of Arizona, Tucson.

Përballemi me misterin si fakt rreth subjektit të vetëdijes. Në ketë rast na duhet të kujtojmë se ajo që duket e vetëkuptueshme për një brez, mund të mos duket kështu për brezat e ardhshëm. P. Sh. Heliocentrizmi dhe përkrahësit e kundërshtarët e tij; Revolucionaret dhe Ortodokset. E njëjta gjë mund të jetë e vërtetë me misterin e Vetëdijes . Zbulimet e reja mund të detyrojnë shkencën materialiste të shfuqizoje këto teori ne favor te analogjisë me marrësin televiziv në të cilin truri duhet të kuptohet më shumë si një transmetues sesa si një gjenerator i Vetëdijes dhe në të cilin vetëdija njihet si krejtësisht si " jo- lokale " në natyrë - ndoshta edhe si një nga forcat shtytëse bazike të universit . Prandaj mbetet te shohim me dyshim ata që mbajnë pikëpamje dogmatike dhe ideologjike në lidhje me natyrën e Vetëdijes .

Në këtë pike, tërë çështja ne dukje akademike, bëhet intensivisht politike dhe aktuale për shkak se shoqëria moderne teknologjike idealizon dhe është fokusuar vetëm në një gjendje të Vetëdijes - që na bën prodhues efikase dhe konsumatorët të te mirave materiale dhe shërbimeve. Në të njëjtën kohë shoqëria jonë kërkon tek politikat edhe kontrollin e një gamë të gjerë të gjendjeve të tjera " te ndryshuara të vetëdijes" mbi bazën e propozimit të paprovuar se vetëdija është e gjeneruar nga truri.

GJENDJA E SHPIRTIT

TRAZUARMERZITUR GEZUAR

• Hutuar• Turbulluar• Shqetësuar• Panik• Stres i thelle• Dyzim personaliteti

(Sëmundje)

• Pa interes• Mërzitur• Trishtuar• Hidhëruar• Në dhembje(ankth)• Ndryshim

(Sëmundje)

• Kureshtar /e• Optimist• Gëzuar• Ngazëllyer• Ekstaze• Ndryshim

(Aura-përndritje)

Kura për MERZINE është kurioziteti. Nuk ka kure për KURIOZITETIN!

NJE ZOG, NJE LULE, NJE AROME, NJE BUZEQESHJE, NJE FJALE E MIRE…

Realiteti material i jetëve tona është i kufizuar… cilësia e jetës jo!

Bota FizikeBota Fizike

BotaShpirtër

ore

BotaShpirtër

ore

POZICIONI YNE I VEÇANTEPOZICIONI YNE I VEÇANTE

Ne jemi shpirtërore

dhe fizike

SI RRITEMI SHPIRTERISHT?SI RRITEMI SHPIRTERISHT?

BotaShpirtër

ore

BotaShpirtër

ore

Elementet e jetës nga Zoti

Elemente Vitaliteti te mire/keq nga

veprimet tona fizike

Periudharritjes

QEVERISJA“TE RROKUR KRAHAQAFE ” OSE CHEONILGUK

• Fizikja dhe shpirtërorja janë bashkuar ne harmoni

• Harmoni ne mes krahut te djathte dhe krahut te majte

• Harmoni e besimit me politiken

• Harmoni e qëllimit te individit me qëllimin e se terës.

Shembulli ideal: Një nënë qeveris jetën duke rritur bijën deri ne fund te ciklit kur ndryshojnë vendet…

MIREQENIA SHPIRTEROREMirëqenia ka lidhje me jetën tonë të brendshme dhe marrëdhëniet e saj me botën e gjerë. Ajo përfshin marrëdhënien tonë me mjedisin, marrëdhëniet tona me të tjerët dhe me veten. Mirëqenia shpirtërore nuk pasqyron vetëm besimin fetar edhe pse për njerëzit e një besimi fetar është padyshim një tipar qendror. Spiritualiteti i secilit person ndikohet në masë të madhe nga bashkësia, ata janë një pjesë e saj si edhe vete marrëdhëniet e tyre. Për të qenë shpirtërisht mirë duhet një angazhim pozitiv me të tjerët, veten dhe mjedisin tonë.

Si mirëmbahet apo rifreskohet mirëqenia shpirtërore?

Meqenëse mirëqenia shpirtërore është personale, njerëz të ndryshëm do të gjejnë disa qasje apo faktorë më te dobishëm se të tjerët, megjithatë disa gjëra që mund të ndihmojnë mirëqenien shpirtërore janë:

     Kaloni kohë vetëm për të gjetur paqen e brendshme (Hundokee)     Gjeni kohë për të shijuar ambientin     Bëhuni të pranishëm në një vend të adhurimit (Xhamia, Kisha, etj.) për namaz apo devocion.     Bashkohuni me një shoqëri, ose grup i cili ndan opinionin tuaj shpirtëror apo fetar     Takohuni rregullisht me dikë që mund të ju ndihmojë të reflektoni mbi jetën tuaj dhe spiritualitetin tuaj (prijës Shpirtëror, mik shpirti, udhëheqës fetar)     Angazhohuni me artet. http://www1.aston.ac.uk/staff/hr/wellbeing/psychological-wellbeing/spiritual-

wellbeing/

Mirëqenia Shpirtërore:

•      Ndjeheni te kënaqur me jetën•      Mbani ekuiliber dhe kontroll te jetës•      Ndërtoni marrëdhënie pozitive•      Ndjenja e një qëllimi dhe kuptimi në jetë•      Përjetoni një lidhje me një fuqi më të • madhe se veten•      Pranoni dhe rriteni nga sfidat dhe • ndryshimet në jetë.

MIREQENIA SHPIRTERORE, MISIONI I VERTETE I FUP

Mbretëria e Zotit ne Toke

JANE IDETE TONA QE NDRYSHOJNE BOTEN.JO QEVERITE TONA!

E VERTETA + DASHURIA = DASHURI E VERTETESa me ndritshëm te shkëlqejmë, më shumë vëmendje tërheqim tek ne, nga të gjitha palët. Le te zhvendoset ndikimi ynë në një fushë që është më shumë në nevoje për nota harmonike.

Vëllezër dhe motra, ne jemi përkrahës te dritës, bijtë e paqes dhe shumë janë në varësi tone. Te jemi te fortë. Ky është roli ynë që ta përgatisim popullin për dritë të madhe që hyn. Ne lulëzojmë sidomos gjatë kohërave të dritës por e shpenzojmë dritën tone ne kujdes te të tjerëve përmes errësirës së natës.

Le të bëhemi me shume në mënyrë që te mund të jetë më i thellë ndikimi ynë në këtë cikël të ardhshëm të ndryshimit.

FALEMINDERIT!