Şəhər: SumqayıtMəktəb: TTELMüəllim:Ömər ElçinFənn: HəndəsəSinif: 7Mövzu: Paralellik aksiomu.

Paralel düz xətlərin xassələri

Sinif

Paralel düz

xətlərin xassələri

Paralellik aksiomu

Dərsin məqsədi: Şagirdlərə aşağıdakı bilik vəbacarıqları aşılamaq:1.Düz xətt üzərində olmayan nöqtədən bu düz xəttə çəkilmiş paralel düz xəttin varlığı və yeganəliyi( Evklid aksiomu )2.Tərs teorem anlayışı3.Paralel düz xətlərin kəsənlə əmələ gətirdiyi bucaqların xassələri4.Bu teorem və aksiomlardan alınan nəticələr

Metodlar: Müzakirə,təqdimat,nümayiş,qruplarla iş,əqli hücum,təsəvvür,dərketmə vəmühakimə mərhələlərinin məntiqi əlaqəsiAvadanlıqlar: Kompüter,proyektor,ekran,müxtəlif slaydlarMənbələr və materiallar: Dərslik,iş dəftəri,qələm,xətkeş,karandaş,pozan,flamastrPaylama materialı: a) Tapşırıq vərəqələri b) Vatman vərəqələri

ab

c

123

4

5 678

9 101112

1. a və b düz xətlərinin c kəsəni ilə əmələ gətirdiyi çarpaz bucaqlar?2. b və c düz xətlərinin a kəsəni ilə əmələ gətirdiyi

birtərəfli bucaqlar?3. a və c düz xətlərininb kəsəni ilə əmələ gətirdiyi uyğun bucaqlar?

Düz xətlərin paralellik əlmati

Məsələ: 1с

а

1

2

bVerilir :∠1=32º, ∠2=32º

İsbat edinki: аǁb.

а

b

с

1

2

Verilir : ∠1=48º ∠2=132º.

İsbat edinki:аǁb

Məsələ: 2Düz xətlərin paralellik əlmati

Məsələ: 3

а

b

c

1

2

Verilir: ∠1=47º, ∠2=133º

İsbat edinki: аǁb.

Düz xətlərin paralellik əlmati

M

Bizim eradan əvvəl yaşamış Evklid Afina qəbiləsindən olan Platonun şagirdi olmuşdur.Evklid Qədim Yunanıstanın ən böyük astronomu olan Klavdi ptolemeyin dəvəti ilə İsgəndəriyyə şəhərinə gəlmiş və orada riyaziyyat məktəbi təşkil etmişdir.Evklid "Başlanğıclar" əsərində planimetriya,stereometriya və ədədlər nəzəriyyəsinə aid bir çox məsələlərin həllini vermişdir.Onun "Fiqurların bölünməsi haqqında" və s. əsəri ərəb dilinə tərcümə edilmiş və günümüzə qədər gəlib çatmışdır.Evklidin paralellər aksiomunu teorem şəklində isbat etmək etmək istəyənlər çox olmuşdur,amma nəticəsiz qalmışlar.Yalnız 1826-cı ildə dahi rus alimi Lobaçevski bu ruyazi təklifin isbatının qeyri-mümkünlüyünü isbat etdi və onun həqiqətən aksiom olduğunu göstərdi.

Evklid qedim Yunan dahisi (bizim eradan əvvəl 3-cü əsr)

Düz xətlərin paralellik əlamətinin TərsTeoremi:İkiparalel düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyi: a) Çarpaz bucaqlar bərabər; b) uyğun bucaqlar bərabər;c) birtərəfli bucaqların cəmi 180-dir

Düz xətlərin paralellik əlaməti:İki düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyi: a) Çarpaz bucaqlar bərabərdisə və yab) Uyğun bucaqlar bərabərdisə və ya c) Birtərəfli bucaqların cəmi 180-yə bərabərdisə bu iki düz xətt paraleldir

a

b

cd

1

23

Fərz edək ki, a ll b; c isə Kəsən olsun;isbat edək ki,

A21

a

b

c

1

2

3

45 6

7 8

Əksini fərz etmə yolu ilə isbat Etdik ki,Buradanda Eyni zamanda

21 72,61

18041 18032

Qrup işi:

Üçbucaq komandasına verilən tapşırıq:1) Şəkildə paralel a və b düzXətlərinin c kəsəni ilə əmələ gətirdiyibucaqlardan ikisi arasindakı əlaqə göstərilmişdir.Həmin bucaqları tapın(Həndəsədən iş dəftəri N-107(a))2) İki paralel düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyi Daxili çarpaz bucaqların cəmi 200-dir.Bu bucaqları tapın ( Həndəsə dərsliyi N-203 M.Mərdanov)3) İki paralel düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyi bucaqlardan biri 70-dir,bu bucağın tənböləni o biriDüz xətti hansi bucaq altında kəsir?(Dərslik N-214)

a

b

c

x

x+80

Qrup işi

Kvadrat komandasina verilen tapşırıq:1) Şəkildə a və b paralel düz xətlərinin c kəsəni ilə əmələgətirdiyi bucaqlardan ikisi arasindakı əlaqə göstərilmişdir.Bu bucaqları Tapın.(iş dəftəri N-107(b))2) İki paralel düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyibucaqlardan ikisinin cəmi 150-yə bərabər olarsakəsişmədən alınan digər bucaqları tapın(Dərslik N-211)3) Şəkildə a və b paralel düz xətlərME isə NMF bucağının tənbölənidir.NME bucağı 70 olarsa ENM bucağını tapın( 7-ci sinif test tapşırıqları kitabı A variantN-5)

7x

2x

a

b

M

NE

F

a

b

c

Qrup işi

Dairə komandasına verilən tapşırıq:1) Şəkildə a və b paralel düz xətlərinin c kəsəni ilə əmlə gətirdiyi bucaqlardan ikisi arasındakı əlaqə göstərilmişdir Bu bucaqları tapın(İş dəftəri N-107(c))2) İki paralel düz xəttin kəsənlə əmələ gətirdiyibucaqlardan ikisinin fərqi 50-yə bərabər olarsa kəsişmədənalınan bucaqları tapın ( Həndəsə dərsliyi N-211(b) M.Mərdanov)3) Şəkildə a və b paralel düz xətlər,ME isə NMF bucağının tənbölənidir.ENM bucağı60-yə bərabər olarsa PEM bucağını tapın( 7-ci sinif test tapşırıqları kitabı B varianti N-5 )

x

2x+30

a

b

cM

NE

F

P

a

b

c

№10

Сb

1Verilir: а ǁ b ∠1=60º ∠2=20ºTapmalı: ∠3

а

2D

F

E

3