Sistem Analizi Ve Dizaynı - deu.edu.tr · Sistem Bilimi • Disiplinler arası iletişimde farklı alanları bir araya getirir, • Uygulanabilir kılar

Sistem Analizi Ve

Dizaynı

Sistem Düşüncenin Oluşumu

• Diğer sosyal bilimlerde olduğu gibi

• Sistem Biliminin odak noktası;

• İNSANDIR.

Sistem Bilimi

• Disiplinler arası iletişimde farklı alanları bir araya getirir,

• Uygulanabilir kılar.

Konular

• Sistem analizinin oluşumu• Bilgi sistemi analiz ve dizaynının tanımlanması• Sistem analistinin işletmedeki rolü• Bilgi sistemlerinin tanımlanması• Bilgi sistemi gelişimi hayat döngüsünün

tanımlanması• Sistem gelişimi içinde bilgisayar destekli yazılım

mühendisliğinin araçları

Sistem Bilimi

Bugüne kadar izlediği süreç:• Ortaçağ Paradigması• Rönesans Paradigması• Determinizm• Determinizmin Egemenliği• İzafiyet Çağı ve Kuantum Mekaniği• Sistem Çağı

Determinizmin Egemenliği

*Tanrı; doğadır.*Nedensellik prensibi

*Neden Sonuç*Atom=kütle+enerji

*Hücre:Canlı yapı taşı**Charles Darwin**Auguste Comte**William Kelvin

Ortaçağ Paradigması*Tanrı*Ahlak*Cennet

*Doğa üstü güçler*Ruhun kurtuluşu

Rönesans Paradigması(16.yy.)

*Deneyler*Tekrarlı gözlemler

*Metod analizi*Matematik

*Fizik**Nicolaus Copernicus

**Johannes Kepler**Galileo Galilei**René Descartes Determinizm

(18.yy.)*Rasyonalizm*Emprisizm

*Doğa kontrol edilebilir.*Evren kurulu bir düzendir.

**Isaac Newton**La Mettrie

**Pierre Simon de Laplace

1

2

3

4

İzafiyet Çağı ve Kuantum Mekaniği(20.yy.)

*İzafiyet teorisi4-boyutlu uzay

*Kuantum teorisiAraştırmanın odağı nesneden sürece geçti.

Kuantum mekaniği stokastiktir.**Albert Einstein

**Max Planck**Immanuel Kant

5

Sistem Çağı (20.yy. ...)*Bütün parçaların toplamından daha büyüktür.

*Yöneylem araştırması*Yönetim sibernetiği

*Oyun teorisi*Simülasyon

*Sistem analizi*Sistem mühendisliği

6

SİSTEM ELEMANLARI

• Bilgi Sistemi• Bilgi Teknolojisi• Hissedarlar

SİST

EM

AN

ALİS

TL

ERİ

Sistem Kullanıcıları

SistemSahipleri

Sistem Tasarımcısı

Sistemi Oluşturanlar

BİLGİ SİSTEMİ(ürün)

HİSSEDARLAR

SistemAnaliz ve Dizayn

Metodları(süreç)

BİLGİ TEKNOLOJİSİSatıcılar

Bilgi Sistemi

• İşletmenin günlük faaliyetlerini veyöneticilerin problem çözme ve kararvermesini desteklemek için insan, veri, süreç, ağ ve teknoloji bileşenlerininetkileşimiyle geliştirilen sistemler.

Bilgisayar Uygulama SistemleriNedir?

– Bilgisayar uygulaması bir veya daha fazlaişletme problemi veya gereksinimlerinesağlanan bilgisayar tabanlı çözümlerdir. Bilgi sisteminde bir veya daha fazlabilgisayar uygulaması bulunmaktadır.

Bilgi Teknolojisi

Bilgisayar teknolojisi• Yazılım• DonanımTelekomunikasyon teknolojisi• Veri• Ağ yapısı

Hissedarlar

• Sistem sahipleri• Sistem kullanıcıları• Sistemi tasarımcısı• Sistemi oluşturanlar• Sistem analisti• Bilgi Sistemini Satanlar

Sistem Sahipleri

Orta ve büyük bilgi sistemlerinde• Orta kademe ve• Üst YöneticilerKüçük bilgi sistemlerinde• Orta kademe yöneticiler ve• Denetleyiciler

Sistem KullanıcılarıMÜŞTERİLERİç Müşteriler: Çalışanlar• Büro Elemanı ve Servis Çalışanları• Teknik ve Profesyonel Personel• Bilgi İşleme Çalışanları• Denetleyiciler• Orta Kademe Yöneticiler• Üst Düzey Yöneticiler

Sistem Kullanıcıları

Dış Müşteriler: • Diğer işletmeler• Ticari ortaklar• Tedarikçiler• Müşteriler


Sistem kullanıcılarının;• İşletme ile ilgili isteklerini ve • Kısıtları • Teknik çözümler içerisindeDönüştürür.


Kullanıcıların isteklerini karşılayacak• Bilgisayar dosyaları• Veritabanı• Ağ yapıları• Programlar • ArayüzlerDizayn eder.

Sistemi Oluşturanlar

• Tasarım özelliklerine bağlı olarak ;Bilgi sistemi elemanlarını oluşturur.

• Çoğu işletmede Sistem Tasarımcısı ve Sistemi Oluşturan aynı kişidir.

Sistem Analisti

• Bilgi Sistemlerinin ve • Bilgisayar uygulamalarının geliştirilmesini

kolaylaştırır.

• Sistem analisti diğer tüm hissedarlarla ilişkilidir.

Bilgi Sistemi

İşletme içinde seçilmesi, kurulması, bütünleştirilmesi gereken

• Bilgi Teknolojisine ve

• Teknik desteğe bağlıdır.

Bilgi Sistemi Satıcıları

Teknoloji ;• Bilgi Sistemi satıcıları tarafından • Geliştirilir • Satılır• Desteklenir

Bilgi Sistemi Satıcıları

• Bilgi Sisteminin diğer elemanlarından daha fazla görevleri vardır.

• İşletmenin ürününü ve servisini satın alan diğer işletmelerin iş ortağı gibi görev yaparlar.

SİSTEM ANALİSTİ– Bir çok işletmeye göre bilgi sistemi rekabetçi üstünlük

elde etmek açısından oldukça önemlidir. – Günümüzde bilgi, çalışanlar veya sermaye kadar

önemli bir yönetim kaynağıdır. – Sistemlerin geliştirilmesinde bilgisayar uzmanlarının

dışında tüm çalışanların katılımı gereklidir. – Sistem geliştirmede en önemli rol ise sistem

analistlerine düşmektedir.

SİSTEM ANALİSTİ

– Sistem analisti sistem analizi ve tasarımıgerçekleştirmektedir. • Sistem analizi: Gelişmeler önermek ve

çözümler sunmak içim işletme problemlerininçalışılması

• Sistem tasarımı: Sistem analizinde belirlenengereksinimlerin teknik, bilgisayar tabanlıçözümlerinin oluşturulması

SİSTEM ANALİSTİ

• Sistem analisti bilgi sistemi ve bilgiteknolojisinin en iyi çözebileceği şekildeişletme problemlerini ve gereksinimleriniçözer ve işletmede önemli gelişmelersağlar.

• Bu faaliyetlerin sonunda işletme süreçlerigelişir, mevcut bilgi sistemleri gelişir veyeni bilgisayar sistemleri geliştirilir.

İşletme Problemlerini Çözen Kişi Olarak Sistem Analisti

• İşletmeler neden sistem analistinegereksinim duyarlar?– Sistem analizi bilgisayar gereksinimi olan ve

teknoloji bilgisi olan kişiler arasındaki iletişimfarklılarını ortadan kaldırır.

İşletmede Sistem Analistinin Yeriİşletme

Yöneticisi(CEO)

Bilgisayar İşlemleriMüdürü

Son-Kullanıcıİşlem

Müdürü

TelekomunikasyonMüdürü

VeriYöneticisi

Sistem Geliştirme

Müdürü

Bilgi işlemYöneticisi

(CIO)

GeliştirmeMerkeziMüdürü

Son-KullanıcıEğitmeni

Bilgisayarİşlemcisi

SistemProgramcısı

KapasiteAnalisti

Son-KullanıcıDanışmanı

NetworkMühendisi

VeritabanıYöneticisi

VeriAnalisti

NetworkTeknikeri

NetworkYöneticisi

ProjeYöneticisi

GeliştirmeDanışmanı

VeritabanıTasarımcısı

UygulamaProgramcısı

SistemAnalisti

PROJE TAKIMISistem Sahipleri, Kullanıcılar, Tasarımcılar, Oluşturanlar ve Analistler

Problem-Çözme Yaklaşımının Adımları

1. Problemi tanımlayın.2. Problemi analiz edin ve anlayın.3. Çözümde istenenleri veya beklenenleri

tanımlayın.4. Alternatif çözümleri tanımlayın ve faaliyet

alanına karar verin.5. “En iyi” çözümü tasarlayın ve gerçekleştirin6. Sonuçları değerlendirin.• Problem çözülmemişse,adım 1 veya 2’ye dönün.

SORULAR

1. Dokuz Eylül Üniversitesi Öğrenci İşleri yapısını düşünün. Bu sistemdeki hissedarlar kimlerdir? Sahipler, kullanıcılar, tasarımcılar, oluşturanlar ve analistler olarak sınıflandırın.

SORULAR

2. İşletmenize bir Sistem Analisti almak için 100 kelimelik ilan yazınız.Kendi ilanınızı gerçek iş ilanlarıyla karşılaştırın. Önemli farklılıklar üzerinde çok durmayın, yalnızca bu farklılıkların oluşma nedenlerini açıklamaya çalışın.

SORULAR

3. İçinde bulunduğunuz organizasyonda her kapasitedeki çalışanları düşünün. Sistem kullanıcılarına benzer şekilde işletmenin her seviyesindeki bilgi çalışanlarını tanımlayın. Örneğin; öğrenciler büro çalışanlarının bir parçasıdır. Neden?

SORULAR

4. İşletmede hangi konumda çalışmak isterdiniz? Neden? İşletmenin Bilgi Servisi Biriminde mi? Satış firmasında mı? Yazılım satıcısı olarak mı?...

BİLGİ SİSTEMİ OLUŞTURMAKÜrün- Bilgi Sistemleri• Süreç İşleme Sistemleri

• Ofis Otomasyon Sistemleri ve Bilgi İşleme Sistemleri

• Yönetim Bilişim Sistemleri

Ürün- Bilgi Sistemleri• Karar Destek Sistemleri

• Uzman Sistemler ve Yapay Zeka

• Grup Karar Destek Sistemleri ve Bilgisayar-Destekli Birlikte Çalışma Sistemleri

• Üst Yönetim Destek Sistemleri

Veri İşleme Sistemleri (Transaction Processing Systems-TPS)

• İşletmedeki büyük miktardaki verinin işlenmesini geliştiren bilgi sistemini oluşturur.

• İşletmenin dış çevre ile olan ilişkisini sağlar


• İşletmenin durumu hakkında yöneticilere bilgi verir.

• Sistem fonksiyonlarının düzgün ve kesintisiz olduğu işletmelerde günlük işlemler için TPS önemlidir.


İşletme işlemlerine: • Siparişler• Zaman kartları• Ödemelerİşletmeye gelen işlemlere:• Faturalar• Ödeme listeleri• Makbuzlar Gerekli bilgiyi oluşturur.


İşletme dışı olaylara:• Müşteri siparişleri• Kısıtlar • Şikayetler İşletme içi olaylara:• Üretim için istenen siparişler• İşletme içinde gereken diğer bilgilerCevap verir.


Odak noktası olan faktörler:• Cevap verme zamanı• İşlem hacmi• Doğruluk • Tutarlılık• Servis

Örnek TPS Sistemleri

• Havayolu rezervasyonları• Öğrenci kayıt birimi• Envanter sağlama• Tedarik sağlama• ...

Ofis Otomasyon Sistemi ve Bilgi İşleme Sistemi(Office Automation Systems and Knowledge

Work Systems ,OAS-KWS)• OAS: Yeni bilgileri işleyen çalışanları

destekler. Kelime işleme• Yazı alanları • Masaüstü yayınları• Elektronik listeleme• Sesli iletişim• e-mail ve • Video konferansları içerir.

Ofis Otomasyon Sistemi ve Bilgi İşleme Sistemi(Office Automation Systems and Knowledge

Work Systems ,OAS-KWS)• KWS:• Bilim adamları, • Mühendisler, • Doktorlar

gibi profesyonel çalışanların yeni bilgi oluşturmasını ve bu bilgiyi işletmelerine veya daha geniş bir topluma yaymalarını destekler.

Yönetim Bilgi Sistemi(Management Information Systems)

(MIS)• İnsan ve bilgisayar arasındaki ilişkiye

yönelik olarak bilgi sistemini oluşturur.

• TPS ile aynı anlamda değildir, ancak veri işlemeyi içerir.


(MIS)• MIS, işletme görevlerine TPS’den daha

geniş bir alanda destek sağlar.

• Karar analizi ve karar vermeyi de içerir.


(MIS)• MIS kullanıcıları ortak bir veritabanını

paylaşır.

• Kullanıcıların veriyi yorumlayıp uygulamalarına yardımcı olacak veri ve modelleri saklar.


(MIS)• Detaylı Bilgiyi: İşlemler yönetiminin kullandığı

devlet düzenlemelerini• Özet Bilgiyi:Ham veriyi, hızlı oluşan eğilimler ve

mümkün problemlere göre birleştirir.• İstisna Bilgiyi: Bazı kural ve kriterler için istisna

olarak tutulan raporların verisini süzer.Gösterir.

Örnek MIS Sistemleri

• Bütçe Tahminleme ve Analiz• Finansal Raporlama• Envanter Raporları• Malzeme İhtiyaç Planlaması• Üretim Listeleri• ...

Karar Destek Sistemleri(Decision Support Systems-DSS)• Bilgi sistemi oluşturmanın en üst seviyeli

sınıfı Karar Destek Sistemleridir (DSS).

• Veri kaynağı olarak veri tabanını kullanır.

• Asıl kara özellikle karar vericilerin uzmanlık alanı olsa da, her safhada karar vermeyi destekler.

Karar Destek Sistemleri(Decision Support Systems-DSS)• Öngörülemeyen karar-verme durumlarındaki

yapılandırılmamış kararları desteklemek için tasarlanır.

• Gerçekliği temel alır.• TPS ve MIS yapılandırılmamış kararlarda

üretim bilgisi oluşturmak için gerekli veriyi kullanır.

Karar Destek Sistemleri(Decision Support Systems-DSS)DSS’in karar vericileri desteklemek için

sağladıkları:

• Problemlerin tanımı veya karar-verme durumları.

• Mümkün çözümlerin veya kararların tanımlanması

Karar Destek Sistemleri(Decision Support Systems-DSS)• Problem çözmek veya karar vermek için

ihtiyaç duyulan bilgilerin kullanılması.

• Mümkün durumların veya kararı etkileyecek değişkenlerin analizi

• Mümkün çözümlerin ve muhtemel sonuçların simülasyonu.

Karar Destek Sistemleri(Decision Support Systems-DSS)Veri Ambarı:• Ayrıntılı, özet ve istisna veri ve• TPS ve MIS tarafından oluşturulan bilgiİle güncellenen• Salt okunur• Bilgilendirici veritabanıdır

Karar Destek Sistemleri(Decision Support Systems-DSS)DSS araçları:• Çalışma sayfaları: Microsoft Excel• PC-veritabanı yönetim sistemleri: Microsoft

Access• Genel raporlama araçları: Seagate Software;

Crystal Reports ve Brio Teknoloji; BrioQuery

• İstatistiksel analiz programları: SAS Enstitüsü; SAS.

Uzman Sistemler(Expert Systems-ES)

• Kazanılmış bilgiyi oluşturan ve yeniden üreten karar-verme bilgi sistemlerinin programlanması

• Uzman problem çözücülerin veya karar vericilerin uzmanlığı

• Uzmanların düşünce veya faaliyetlerinin simülasyon uygulamasından oluşur.


• Bilgi-temelli sistemdir.

• İşletmede oluşan özellikli bir problemin çözümü için uzmanın kazanılmış bilgisini kullanır.

• Bir problem veya spesifik bir problem grubu için en iyi çözümü seçer.


Temel elemanları:• Kazanılmış bilgi tabanı• Sistem-kullanıcı bağlantısını sağlayan bir

sorgulama dili (örneğin; SQL:StructuredQuery Language-Yapısal Sorgulama Dili)

• Kullanıcı arayüzü

Uzman Sistemler ve Yapay Zeka(Expert Systems and Artifical Intelligence)

• ES, Yapay Zeka teknolojisi ile gerçekleştirilir.

• ES işletmedeki (ve diğer) kullanıcıların oluşturduğu problemleri çözmek için yapay zeka yaklaşımını kullanır.

Uzman Sistemler ve Yapay Zeka(Expert Systems and Artifical Intelligence)

• Yapay Zeka (AI), Uzman Sistemler (ES) için üst düzey bir alandır.

• Uzmanların fikirleri için uygulama, depolama ve veri girişi sağlar.


Uzman sistemlerin kullanıldığı örnekler:• Bir plastik imalatçısı fabrika içi makinelerle

ilgili kalite kontrol problemlerinin nedenlerini belirlemek için bir uzman sistem kullanır.


Uzman sistemlerin kullanıldığı örnekler:• Bir uzman kredi kartı işlemcisi çoklu

sitelerden ve veritabanlarından gelen veri ihtiyaçlarını hızlı bir şekilde karşılamak için bir uzman sistem kullanır.

Grup Karar Destek Sistemleri veBilgisayar-Destekli Birlikte Çalışma

Sistemleri

(Group Decision Support Systems and Computer-Supported Colaborative Work

Systems)(GDSS,CSCWS)

Grup Karar Destek Sistemleri (GDSS)

• Yarı yapılandırılmış veya yapılandırılmamış kararlar için grupların birlikte çalışması gerektiğine GDSS yeterlidir.

• Grup üyeleri arasındaki bağlantı genellikle özel bir yazılımla elektronik yolla sağlanır.


Problem çözmeye yardımcı olacak farklı araçlar:

• Oylama• Sorgulama• Beyin fırtınası• Senaryo yaratma


• Takımın ağ bilgisayarları yoluyla birarayagelmesi için bir yazılım desteği gerekir.

• Bu yazılım Bilgisayar-Destekli Birlikte Çalışma Sistemleri (CSCW) tarafından oluşturulur.

Üst Yönetim Destek Sistemleri(Executive Support Systems-ESS)• Stratejik seviyedeki kararların verilmesinde

üst düzey yöneticiye yardımcı olur.

• TPS ve MIS tarafından oluşturulan bilgiyi kullanır.

Üst Yönetim Destek Sistemleri(Executive Support Systems-ESS)

• Kullanıcıların yapılandırılmamış karar problemlerini tanımalarına yardımcı olur.

• Stratejik problemler hakkında bilgilendirici bir ortam sağlar.

B

İ

L

G

İ

S

İ

S

T

E

M

L

E

R

İ

ESS

GDSS

CSCWS

Uzman Sistemler

Karar Destek Sistemleri

Yönetim Bilgi Sistemleri

Bilgi İşleme Sistemleri

Ofis Otomasyon Sistemleri

Veri İşleme Sistemleri

Sorular

• Kendi çalışma projenizi oluşturun-gerçek yada hayali olarak bilgi sistemlerindeki kavramları ve teknikleri uygulayın. Sistemi kuracağınız organizasyon daha önce ya da şuan çalıştığınız bir işletme, üyesi olduğunuz bir öğrenci kulübü, vs. olabilir. Buna göre;

• Hangi işletme, organizasyon veya çalışma alanı için sisteminizi tasarlamayı düşünüyorsunuz?

• Hangi bilgi sistemini tasarlamayı düşünüyorsunuz? Veri İşleme, ofis otomasyon, yönetim bilişim, karar destek sistemi ve uzman destek sistemi, vs.... terimlerini tanımlamaya çalışın.

• Sistemi VERİ, SÜREÇ ve ARAYÜZ terimleri içinde tanımlayın.

• İşletmenizde oluşturduğunuz bilgi sistemi ortamında; bilgisayarlar, ağ yapıları, veritabanı yönetim sistemleri ve uygulama geliştirme araçları terimlerini tanımlayın.

Documents

Sistem Analizi Ve Dizaynı - deu.edu.tr · Sistem Bilimi • Disiplinler arası iletişimde farklı alanları bir araya getirir, • Uygulanabilir kılar