Embed Size (px)
Citation preview
Cao hoc 2011 1Xuân Mậu Tý, ngời ý chí, may mắn và thành đạt
PHÂN TÍCH THI T KẾ Ế HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ
Cao hoc 2011 2
TS. Nguyễn Đăng Khoa
GĐ Trung tâm Tin học hành chính
N i dungộ
Ph n I: ầ Lý thuy tế
Ch ng 1:ươ Qu n lý và thông tinảCh ng 2: ươ Thông tin trong qu n lýảCh ng 3: ươ H th ng thông tinệ ốCh ng 4: ươ H th ng thông tin qu n lýệ ố ảCh ng 5: ươ Phân tích và thi t k HTTTQLế ế
Ph n IIầ . Th c hànhự
Cao hoc 2011 3
Cao hoc 2011 4
Tận dụng tiềm năng của CNTT Tận dụng tiềm năng của CNTT
CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH
CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH
Toàn cầu hoáWTO
Toàn cầu hoáWTO
Xã hội thông tinKinh tế tri thức
Xã hội thông tinKinh tế tri thức
BỐI CẢNH
BỐI CẢNH
CƠ HỘI & THÁCH THỨCCƠ HỘI & THÁCH THỨC
CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ
XÂY DỰNG HTTTQL XÂY DỰNG HTTTQL
CH NG 1: ƯƠ QU N LÝẢ VÀ THÔNG TIN
Cao hoc 2011 5
Ôn l i m t s khái ạ ộ ốni mệ
• Qu n lý là gìả ?• Các ch c năng c a qu n lýứ ủ ả• M t s h c thuy t trong qu n lýộ ố ọ ế ả• Phân c p qu n lýấ ả• Thông tin, d li uữ ệ
Cao hoc 2011 6
Qu n lý là gì ả ?
Cao hoc 2011 7
Công cụ
Khách thểquản lý
Khách thểquản lý
Phương pháp
MỤC TIÊUMỤC TIÊU
Mô hình về quản lý
Chủ thể quản lý
Chủ thể quản lý
QL là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường
M t s thuy t ộ ố ếqu n lýả
• 1. ThuyÕt qu¶n lý khoa häc (Frederick W. Taylor (1856-1915)
• 2. ThuyÕt qu¶n lý hµnh chÝnh (Henri Fayol (1841-1925)
• 3. ThuyÕt qu n lý tæ chøc: Max Weber (1864-ả1920)
• 4.ThuyÕt quan hÖ con ngêi trong qu¶n lý (Mary Parker Follet, 1868-1933 vµ Elton Mayo, 1880-1949):
• Các h c thuy t khác ọ ế
Cao hoc 2011 8
Thuy t Qu n lý khoa h c (F. W. Taylor)ế ả ọ
Qu¶n lý lµ biÕt ®îc chÝnh x¸c ®iÒu m×nh muèn ngêi kh¸c lµm, vµ sau ®ã b¶o ®¶m ®îc r»ng hä ®· hoµn thµnh c«ng viÖc mét c¸ch tèt nhÊt vµ rÎ nhÊt. B n nguyên t c qu n lí khoa h c c a Taylorố ắ ả ọ ủ
• Nghiên c u m t cách khoa h c t ng b ph n c a nhi m v và xây ứ ộ ọ ừ ộ ậ ủ ệ ụd ng ph ng pháp t t nh t đ th c hi n nhi m v đó.ự ươ ố ấ ể ự ệ ệ ụ
• L a ch n c n th n công nhân và hu n luy n h th c hi n nhi m v ự ọ ẩ ậ ấ ệ ọ ự ệ ệ ụb ng vi c dùng ph ng pháp đ c xây d ng m t cách khoa h c.ằ ệ ươ ượ ự ộ ọ
• H p tác đ y đ v i công nhân đ đ m b o r ng h dùng ph ng ợ ầ ủ ớ ể ả ả ằ ọ ươpháp đúng.
• Phân chia công vi c và trách nhi m đ cho c p qu n lí ch u trách ệ ệ ể ấ ả ịnhi m l p k ho ch ph ng pháp làm vi c b ng vi c dùng các nguyên ệ ậ ế ạ ươ ệ ằ ệt c khoa h c còn công nhân ch u trách nhi m th c hi n công vi c ắ ọ ị ệ ự ệ ệt ng ng.ươ ứ
Cao hoc 2011 9
2. Thuy t qu n lý hành chính ế ả(Henri Fayol 1841-1925)
• Qu n lý hành chính là l p k ho ch, ph i h p, t ch c, ki m tra ả ậ ế ạ ố ợ ổ ứ ểvà ra m nh l nh. ệ ệ14 nguyên t c qu n lý hành chínhắ ả :
1. Phân công lao động rành rọt2. Quyền uy người chỉ huy3. Kỷ luật4. Quyền hạn đi đôi với trách
nhiệm5. Thống nhất lãnh đạo6. Chỉ huy thống nhất và liên tục7. Lợi ích cá nhân phụ thuộc vào
lợi ích chung
8. Hệ thống thứ bậc rõ ràng9. Tập trung kết quả và kiểm
tra10. Công bằng11. Nhân sự ổn định12. Thù lao thích đáng13.Sáng tạo14.Có tinh thần đồng đội
Cao hoc 2011 10
3. Thuy t qu n lí t ch c: ế ả ổ ứMax Weber (1864-1920)
• Chuyên bi t hoá lao đ ng:ệ ộ – S p x p theo h th ng th b c theo c c u hình tháp, c p d i ch u ắ ế ệ ố ứ ậ ơ ấ ấ ướ ị
s ki m soát c a c p trên.ự ể ủ ấ• Qui t c và th t c hình th c:ắ ủ ụ ứ
– đ c vi t chính th c b ng văn b n, ng d ng nh t quán, đ c tuân ượ ế ứ ằ ả ứ ụ ấ ượth nghiêm ng t.ủ ặ
• Tính trung l p:ậ – Tuy n l a, đ b t thông qua ch c nghi p d a trên năng l c k thu t, ể ự ề ạ ứ ệ ự ự ỹ ậ
không xem xét t i các m t khác nh đ a v xã h i, lòng trung thành ớ ặ ư ị ị ộhay s ng h c a h .ự ủ ộ ủ ọ
• Xác đ nh rõ ph m vi th m quy n, trách nhi mị ạ ẩ ề ệ
• Thăng ti n ngh nghi p d a trên công tr ngế ề ệ ự ạ .
Cao hoc 2011 11
4.Thuy t quan h con ng i trong qu n lýế ệ ườ ả (Mary Parker Follet,
• Qu¶n lý ph¶i quan t©m tho¶ ®¸ng ®Õn yÕu tè t©m lý con ngêi, t©m lý tËp thÓ vµ bÇu kh«ng khÝ trong xÝ nghiÖp. Theo ®ã, viÖc t¹o lËp vµ duy tr× mèi quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a c¸c thµnh viªn trong nhãm, gi÷a ngêi qu¶n lý - gi¸m s¸t vµ ngêi lao ®éng lµ mét nh©n tè quan träng nhÊt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
Cao hoc 2011 12
Các thuy t khác v qu n ế ề ảlý
• Thuy t văn hoá trong qu n lýế ả• Thuy t hành vi trong qu n lýế ả• Tr ng phái qu n lý tác nghi pườ ả ệ• Tr ng phái qu n lý vĩ môườ ả• …
Cao hoc 2011 13
Các ch c năng c a qu n ứ ủ ảlý:
– D báoự– L p k ho chậ ế ạ– T ch c và nhân sổ ứ ự– Lãnh đ o và đ ng viênạ ộ– Ki m tra và đi u ch nhể ề ỉ– Đánh giá
Cao hoc 2011 14
Phân c p qu n ấ ảlý
Sơ đồ phân cấp quản lý
Cao hoc 2011 15
Cấp LĐ
Điều hành cấp trung
Giám sát bộ phận
Tác nghiệp trực tiếp
Thông tin trong qu n lýả
Cao hoc 2011 16
Minh triết
Tri thức
Thông tin
Dữ liệu
Tri thức hiện (explicit)
Tri thức ngầm (tacit)
Møc ®é tinh vi cña xö lý th«ng tin (nghÜa réng)
THÁP THÔNG TIN
Đ nh nghĩa THÔNG TIN (Information)ị
• Thông tin là các DL đã đ c t ch c, x lý có ượ ổ ứ ửm c đích.ụ
Thông tin là t t c nh ng gìấ ả ữ có th giúp choể
Con ng iườ hi u đ cể ượ v ề
Đ i t ngố ượ mà mình quan tâm
Cao hoc 2011 17
Mô hình v quá trình thông tinề
Cao hoc 2011 18
Các c p đ x lý thông tinấ ộ ử
Cao hoc 2011 19
D÷liÖu
Th«ngtin
TriThøc
TrÝ tuÖ
MinhTriÕt
Tr¶i nghiÖm §óc kÕt
Lùa chän S¾p xÕp
Ph©n tÝchTæng hîp
So s¸nh
TÝch luü,VËn dông,Suy xÐt
Ch ng 2: ươTHÔNG TIN
TRONG QU N LÝẢ
Cao hoc 2011 20
Đ c đi m c a thông tin qu n ặ ể ủ ảlý
• Hi u đúng ý nghĩa c a thông đi p + đ a ể ủ ệ ịch + nh n ra các QĐQLỉ ậ
• Là s n ph m c a lao đ ng qu n lýả ẩ ủ ộ ả– Giá tr thông tin tăng lên, d sao chép, giá tr ị ễ ị
kinh t c a thông tin gi m d nế ủ ả ầ• G n li n v i quy n uyắ ề ớ ề
Cao hoc 2011 21
Thông tin trong qu n lý nhà ản cướ
S đ v quá trình thông tin trong qu n lýơ ồ ề ả
Cao hoc 2011 22
Chủ thể quản lý
Đối tượng quản lý
Thông tin từ ngoài vào
Thông tin thực hiệnThông tin
quyết định
Đầu ra
Các mức quản lý
Cao hoc 2011 23
QL chiến lược
Quản lýsách lược
Quản lý tác nghiệp
Các nhân viên không tham gia quản lý
Thông tin và việc ra quyết định
Nhu c u c a thông tin trong qu n lýầ ủ ả
Nhu c u thông tin các m c qu n lýầ ở ứ ả
Cao hoc 2011 24
Tính ch t c a thông tin trong qu n ấ ủ ảlý
• Tính đ nh h ngị ướ• Tính t ng đ iươ ố• Tính th i đi m (t c th i)ờ ể ứ ờ• Tính c c bụ ộ• Tính đa d ngạ
Cao hoc 2011 25
Tiêu chu n c a thông tin ph c v ẩ ủ ụ ụqu n lýả
• Đúng• Đủ• K p th iị ờ• G n v i quá trình, ắ ớ
di n bi n c a s vi c ễ ế ủ ự ệ• Dùng đ c ượ
Cao hoc 2011 26
Phân lo i thông tin trong ạqu n lýả
• Theo yêu c u s d ngầ ử ụ– Thông tin ch đ o/Thông tin báo cáo/Thông tin l u trỉ ạ ư ữ
• Theo ch c năngứ– Thông tin pháp lý/Thông tin th c ti n/Thông tin d báoự ễ ự
• Theo v trí:ị thông tin g c, phát sinh, k t qu , tra c uố ế ả ứ
• Theo đ c đi m tính ch tặ ể ấ• Theo tính n đ nhổ ị• Theo h ng chuy n đ ng: vào, ra, trung gianướ ể ộ
Cao hoc 2011 27
Qu n tr d li u (1)ả ị ữ ệ• Dữ liệu là tất cả những chi tiết liên quan đến các sự
vật, sự việc, hiện tượng, biến cố hay hoạt động mà ta có thể quan sát và thu nhận được , được thể hiện qua các con số, văn bản, biểu đồ, hình vẽ, hình ảnh, âm thanh
• Cấp bậc tổ chức dữ liệu– Bit; Ký t ; Field; Record; ự– Database– Datawarehouse– Metadata
Cao hoc 2011 28
Qu n tr d li u (2)ả ị ữ ệ• Mã hoá:
– Xác đ nh duy nh t, Không nh p nh ngị ấ ậ ằ– Đ nh h ng t i u hoáị ướ ố ư– Thích h p khi s d ngợ ử ụ– Có tính g i ý, gi m thi u d th aợ ả ể ư ừ
• T đi n d li uự ể ữ ệ– Li t kê có t ch c tên g i + gi i thíchệ ổ ứ ọ ả
• Mô hình hoá– Đ nh nghĩa các ti n trìnhị ế– Bi u di n hành vi các ti n trìnhể ễ ế– Đ nh nghĩa rõ ràng cái vào cho mô hìnhị– Bi u di n m i móc n iể ễ ọ ố
• Mô hình thực thể l iên kết• Mô hình quan hệ
Cao hoc 2011 29
Ch ng III: ươH th ng thông tinệ ố
Cao hoc 2011 30
Khái ni m ệ H th ngệ ố
Mô hình t ng quát c a m t h th ngổ ủ ộ ệ ố
Cao hoc 2011 31
Khái ni mệ
• Hệ th ng là m t t p h p các ph n t , có các ố ộ ậ ợ ầ ửm i quan h ràng bu c l n nhau và cùng ho t ố ệ ộ ẫ ạđ ng h ng t i m c đích chungộ ướ ớ ụ
• HÖ thèng lµ mét tËp hîp c¸c phÇn tö (c¸c thµnh phÇn) cã liªn hÖ víi nhau, ho¹t ®éng ®Ó híng tíi môc ®Ých chung theo c¸ch tiÕp nhËn c¸c yÕu tè vµo, sinh ra c¸c yÕu tè ra trong mét qu tr×nh xö lý cã tæ chøc.
Cao hoc 2011 32
1. Khái ni m H th ngệ ệ ố
• Các y u t ế ốđ u vàoầ
• X lý, ch ử ếbi nể
• Các y u t ế ốđ u raầ
Cao hoc 2011 33
Hai thành ph n liên quan đ n h ầ ế ệth ngố
• Ph n h i (feedback)ả ồ• Đi u khi n (Ki m soát, đi u ch nh)ề ể ể ề ỉ
Cao hoc 2011 34
Mô hình v n hành t ng quát c a h ậ ổ ủ ệth ngố
• Mô hình mở
Cao hoc 2011 35
Mô hình đóng
Hệ thống điều khiển học
Các ph ng pháp phân tích h th ngươ ệ ố• Phân lo i: ba nhómạ
– Quan h đ nh l ng: c u trúc ch t ệ ị ượ ấ ặ• Hình th c hoá đ c; ứ ượ• V n trù h cậ ọ
– Quan h đ nh tính: phi c u trúcệ ị ấ• D a vào các khoa h c khác + kinh nghi mự ọ ệ
– quan h v a đ nh l ng, đ nh tính: c u trúc y u:ệ ừ ị ượ ị ấ ế• K t h p ph ng pháp toán h c chính xác + K thu t máy ế ợ ươ ọ ỹ ậ
tính hi n đ i + th t c phi hình th c khác nhau + Kinh ệ ạ ủ ụ ứnghi m chuyên giaệ
Cao hoc 2011 36
Các c s c a ph ng pháp phân tích h ơ ở ủ ươ ệth ngố
D a trên các c s :ự ơ ở• HT th ng nh tố ấ• Đ c tr ng h th ngặ ư ệ ố• H th ng v n đ ngệ ố ậ ộ• H th ng không đ y đệ ố ầ ủ• Nhi u gi i pháp cho h th ngề ả ệ ố• Tính liên ngành c a h th ngủ ệ ố
Cao hoc 2011 37
Chi phí phân tích thi t k h th ngế ế ệ ố
Cao hoc 2011 38
17%
8%
25%
50%
Phân tích thiết kế
Lập trình
Kiểm sửa
Bảo trì
Quá trình phân tích h th ngệ ố
• B c 1: Mô hình hoáướ• B c 2: Phân tíchướ• B c 3: T i u hoá (h p lý)ướ ố ư ợ
Cao hoc 2011 39
Nguyên t c phân tích h th ngắ ệ ố
• Từ trên xuống dưới, từ tổng thể đến chi tiết – (bi u đ phân c p ch c năng, biể ồ ấ ứ u đ ể ồ
lu ng d li u)ồ ữ ệ• Phân tích mô hình hệ thống cũ• Chuyển từ mô tả vật lý sang mô tả
logic
Cao hoc 2011 40
S đ quan h gi a xí nghi p và môi tr ngơ ồ ệ ữ ệ ườ
• Nhu c u, th hi u c a th tr ngầ ị ế ủ ị ườ• Nghiên c u thi t k l i s n ph mứ ế ế ạ ả ẩ• Xem l i dây chuy n s n xu tạ ề ả ấ• Đi u ch nh quy trình s n xu t, ho t đ ng kinh doanhề ỉ ả ấ ạ ộ• …
Cao hoc 2011 41
2. H th ng thông tinệ ố
Ba h th ng trong m t t ch cệ ố ộ ổ ứCao hoc 2011 42
Vai trò c a h thông tinủ ệ
• Các h con c a h th ng kinh doanh d ch vệ ủ ệ ố ị ụCao hoc 2011 43
H th ng thông tin (1)ệ ố
• HÖ thèng th«ng tin lµ hÖ thèng tiÕp nhËn c¸c nguån d÷ liÖu nh c¸c yÕu tè vµo vµ xö lý chóng thµnh c¸c s¶n phÈm th«ng tin lµ c¸c yÕu tè ra.
Cao hoc 2011 44
H th ng thông tin (2)ệ ố• HÖ thèng th«ng tin lµ hÖ thèng dïng
c¸c nguån tµi nguyªn bao gåm: con ngêi (ngêi sö dông vµ c¸c chuyªn gia vÒ c«ng nghÖ th«ng tin), phÇn cøng (m¸y tÝnh, c¸c ph¬ng tiÖn lu tr÷ vµ truyÒn d÷ liÖu), phÇn mÒm (c¸c ch¬ng tr×nh, thñ tôc) ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nhËp vµo, xö lý, ®a ra, lu tr÷ vµ kiÓm so¸t nh»m chuyÓn c¸c tµi nguyªn d÷ liÖu thµnh c¸c s¶n phÈm th«ng tin.
Cao hoc 2011 45
Các tài nguyên c b n c a HTTTơ ả ủ
• Con ng iườ• Ph n c ngầ ứ• Ph n m mầ ề• Th t củ ụ• D li uữ ệ
Cao hoc 2011 46
Các ch c năng c a HTTTứ ủ
• Đ a vàoư• X lýử• L u trư ữ• Đ a raư• Ki m soát và ể qu n lý toàn b h th ngả ộ ệ ố
Cao hoc 2011 47
Qu n lý h th ng thông tinả ệ ố• Xác đ nh nhu c u thông tinị ầ :
– thu th p: chi m 70% giá thành c a thông tinậ ế ủ– Thông tin ch nên thu th p m t l n và chia s càng th ng ỉ ậ ộ ầ ẻ ườ
xuyên càng t t.ố• B o đ m tính s n có c a thông tinả ả ẵ ủ• Thu nh n và qu n lý thông tinậ ả
– Tính rõ ràng– Trách nhi m qu n lýệ ả– Ph ng ti n + chi phí thích h p + An toàn/B o m t ươ ệ ợ ả ậ
• S p x p và x lý thông tin trong h th ngắ ế ử ệ ố– Đ i chi u v i yêu c uố ế ớ ầ– S p x p khoa h c, luôn c p nh tắ ế ọ ậ ậ
Cao hoc 2011 48
Ph ng th c x lý thông tin trên máy ươ ứ ửtính
• X lý t ng tácử ươ (interactive procesing)– Đ i tho i ng i/máyố ạ ườ
• X lý giao d chử ị (transactional processing)– Th c hi n x lý theo y/c đ n h t phiênự ệ ử ế ế
• X lý theo lô, mử ẻ (batch processing) – Gom l i r i x lý, cho ho t đ ng đ nh kỳ ạ ồ ử ạ ộ ị
• X lý tr c tuy nử ự ế (on-line processing)– X lý ngay t i chử ạ ỗ
• X lý th i gian th cử ờ ự (real-time processing)– Ràng bu c ng t nghèo v th i gianộ ặ ề ờ
• X lý phân tánử (distributed processing)– X lý trên c s m ng hoá, d li u r i rác nút m ngử ơ ở ạ ữ ệ ả ở ạ
Cao hoc 2011 49
Phân lo i h th ng thông tinạ ệ ố
Các ki u h thông tinể ệ :• T ch c và h thông tin chia thành 4 m cổ ứ ệ ứ• 6 lĩnh v c ch c năngự ứ Cao hoc 2011 50
H th ng m c tác nghi pệ ố ứ ệ
• l u gi d u v t ho t đ ng s c p và giao tác c a ư ữ ấ ế ạ ộ ơ ấ ủt ch c:ổ ứ– bán hàng, hoá đ n , ti n m t, l ng, quy t đ nh tín d ng ơ ề ặ ươ ế ị ụ
và lu ng v t t trong nhà máyồ ậ ư . • tr l i cho các câu h i th ng l và theo dõi lu ng ả ờ ỏ ườ ệ ồ
giao tác qua t ch cổ ứ – Còn bao nhiêu trong kho? Kh i l ng tr l ng ố ượ ả ươ
tháng này là bao nhiêu? Đ tr l i cho câu h i ể ả ờ ỏnày, thông tin nói chung ph i có s n, hi n th i và ả ẵ ệ ờchính xác.
Cao hoc 2011 51
H th ng m c tri th cệ ố ứ ứ• H tr cho các công nhân tri th c và d li u trong t ỗ ợ ứ ữ ệ ổ
ch c. ứ• giúp cho công ty kinh doanh tích h p tri th c m i ợ ứ ớ
vào trong kinh doanh và giúp cho t ch c ki m soát ổ ứ ểđ c lu ng công vi c gi y t . ượ ồ ệ ấ ờ
• H th ng m c tri th c, đ c bi t d i d ng tr m làm ệ ố ứ ứ ặ ệ ướ ạ ạvi c và h văn phòng là nh ng ng d ng phát tri n ệ ệ ữ ứ ụ ểnhanh nh t trong kinh doanh ngày nay.ấ
Cao hoc 2011 52
H th ng m c qu n lý:ệ ố ứ ả
• ph c v cho các ho t đ ng đi u hành, ki m soát ra quy t ụ ụ ạ ộ ề ể ếđ nh hành chính c a ng i qu n lý c p trung. ị ủ ườ ả ấ
• Câu h i chính mà h th ng này so sánh: k t qu hàng ngày ỏ ệ ố ế ảv i k t qu tháng tr c hay năm tr c. ớ ế ả ướ ướ
• cung c p đi n hình các báo cáo theo kỳ h n ch không ph i ấ ể ạ ứ ảlà thông tin hay tác nghi p hi n th i.ệ ệ ờ
• M t s h th ng m c qu n lý h tr cho vi c ra quy t ộ ố ệ ố ứ ả ỗ ợ ệ ếđ nh b t th ng, t p trung vào các yêu c u thông tin ị ấ ườ ậ ầth ng không rõ.ườ
Cao hoc 2011 53
H th ng m c chi n l c:ệ ố ứ ế ượ
• giúp cho gi i qu n lý c p cao gi i quy t và đ c p ớ ả ấ ả ế ề ậđ n các v n đ chi n l c và khuynh h ng dài h n, ế ấ ề ế ượ ướ ạc trong công ty và trong môi tr ng bên ngoài. ả ườ
• M i quan tâm chính c a h là so sánh nh ng thay ố ủ ọ ữđ i trong môi tr ng bên ngoài v i kh năng hi n ổ ườ ớ ả ệt i c a t ch c. ạ ủ ổ ứ
• M t t ch c đi n hình có các h th ng tác nghi p, ộ ổ ứ ể ệ ố ệqu n tr , tri th c và chi n l c cho t ng lĩnh v c ả ị ứ ế ượ ừ ựch c năng. ứ
Cao hoc 2011 54
Cao hoc 2011 55
Nhu cầu thông tin của các cấp quản lí
Cao hoc 2011 56Các hệ thông tin phục vụ lãnh đạo và quản lí
Phân lo i HTTT t ch cạ ổ ứ
• TPS–Transaction Processing System:H x lý giao d ch ệ ử ị• MIS–Management Information System : H thông tin qu n lý ệ ả• DSS–Decision Support System: H h tr Qệ ỗ ợ Đ • EIS–Executive Information System: H h tr lãnh đ o ệ ỗ ợ ạ• ES–Expert System : H chuyên giaệ• KMS–Knowledge Management System : H qu n tr tri th c và ệ ả ị ứ
t đ ng hoá VP ự ộ• DW–Data WareHouse : Kho d li u, s d ng các công c khai ữ ệ ử ụ ụ
m d li u đ rút ra tri th cỏ ữ ệ ể ứ
Cao hoc 2011 57
3. Phân tích và thi t k h th ng ế ế ệ ốthông tin
• Chu trình s ng c a HTTTố ủ
Cao hoc 2011 58
•Khởi thuỷ•Lặp lại•Định hình•Quản trị•Tối ưu hoá
Sử dụng máy tính
Phục vụ cơ quan + đ/chỉnh
Các b c xây d ng HTTTướ ự
Cao hoc 2011 59
B c 1: Kh o sát h th ngướ ả ệ ố• Khảo sát ban đầu cần xác định:– Nội dung, phạm vi, người sử dụng trực tiếp; – Có cái nhìn bao quát, gợi ý cho giai đoạn sau – Người sử dụng hệ thống: 4 mức: điều hành, giám sát,
thực hiện, mức chuyên nghiệp hoá • Khảo sát chi tiết – Đ a ra các gi i pháp t i u v k thu t tài chính, th i ư ả ố ư ề ỹ ậ ờ
gian th c hi nự ệ– L p các báo cáo v y/c s d ngậ ề ử ụ– L a ch n gi i pháp, đ xu t ki n nghự ọ ả ề ấ ế ị – Chi tiết hoá các mục tiêu– Xác định các nguồn thông tin hiện có.
• Dùng phương pháp quan sát, phỏng vấn và sử dụng mẫu bản ghi Cao hoc 2011 60
B c 2:Phân tích h th ngướ ệ ố
• Đánh giá s b k t qu kh o sát:ơ ộ ế ả ả– Đã cung c p đúng, đ , chính xác ch aấ ủ ư
• Xác đ nh l i các yêu c uị ạ ầ– Đi u ch nh l i cho phù h pề ỉ ạ ợ
• Xây d ng l i nguyên m uự ạ ẫ– Đ t l i các yêu c u h th ng chi ti tặ ạ ầ ệ ố ế
Cao hoc 2011 61
B c 3: Thi t k h th ngướ ế ế ệ ố• ThiÕt kÕ l«gic: x¸c ®Þnh hÖ thèng sÏ lµm viÖc nh
thÕ nµo, th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c¸c bé phËn, c¸c chøc n¨ng vµ c¸c liªn kÕt. – ChØ ®Þnh hÖ thèng (chøc n¨ng) míi;– ChØ ®Þnh c¸c thñ tôc;– ChØ ®Þnh ®Çu vµo, ®Çu ra;– ChØ ®Þnh c¸c tÖp vµ c¬ së d÷ liÖu.
• ThiÕt kÕ vËt lý: lµ thiÕt kÕ chi tiÕt vµ cµi ®Æt, r¸p nèi c¸c thµnh phÇn, c¸c m«®un trong hÖ thèng, – ThiÕt kÕ chi tiÕt c¸c m«®un vµ lËp tr×nh (m· ho¸
ch¬ng tr×nh vµ thiÕt kÕ);– Ph¸t triÓn c¸c tÖp vµ c¸c c¬ së d÷ liÖu.
Cao hoc 2011 62
B c 4: Xây d ng và th nghi m h th ngướ ự ử ệ ệ ố
• x©y dùng/kiÓm thö tõng phÇn c¸c m«®un, c¸c ph©n hÖ,..
• biªn so¹n tµi liÖu, tÝch hîp tÊt c¶ c¸c phÇn cïng ho¹t ®éng thö vµ kiÓm tra cÆn kÏ tÊt c¶ c¸c phÇn, c¸c m«®un theo c¸c chøc n¨ng ®· ghi trong b¶n thiÕt kÕ, bao gåm c¶ phÇn cøng vµ phÇn mÒm.
• ph¶i quay l¹i bíc 3 (thiÕt kÕ l¹i hÖ thèng) nÕu thÊy cÇn thiÕt.
Cao hoc 2011 63
B c 5: ướ
Cµi ®Æt vµ vËn hµnh khai th c hÖ thèng
• HÖ thèng ®· qua thö nghiÖm, ®îc chÊp nhËn cÇn ®îc cµi ®Æt trong m«i trêng thùc tÕ.
• cµi ®Ætxong cÇn tr×nh diÔn ®Ó ngêi sö dông cã thÓ kiÓm tra thªm mét lÇn n÷a vµ qua ®ã cã thÓ chÊp nhËn hÖ thèng.
• cÇn cã thêi gian ®Ó ngêi sö dông xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng tríc khi chÝnh thøc b¾t tay vµo vËn hµnh vµ khai th¸c thùc sù.
• Trong qu¸ tr×nh vËn hµnh vµ khai th¸c cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ thêng xuyªn cña tÊt c¶ c¸c phÝa, ®Æc biÖt lµ ë giai ®o¹n ®Çu.
Cao hoc 2011 64
B c 6: Bướ o trì và phát tri nả ể• cã kÕ ho¹ch thêng xuyªn theo dâi, b¶o dìng, vµ kh«ng
ngõng hoµn thiÖn, kÓ c¶ n©ng cÊp nÕu cÇn thiÕt vµ nÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp.
• Mét ch¬ng tr×nh dï tèt ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ ngay lËp tøc ®¸p øng ®îc mét c¸ch tèi u nhu cÇu thùc tiÔn, nÕu kh«ng tr¶i qua mét giai ®o¹n thö nghiÖm.
• Nguyªn nh©n cã nhiÒu: do thiÕt kÕ, cha hiÓu biÕt thÊu ®¸o thùc tÕ phøc t¹p, ®a d¹ng cña c¸c qu¸ tr×nh th«ng tin trong qu¶n lý; do nhu cÇu thêng xuyªn thay ®æi, do nhu cÇu vÒ n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ th«ng tin cña ngêi sö dông
• khai th¸c vµ b¶o hµnh hÖ thèng th«ng tin ®îc x©y dùng + tiÕp tôc hoµn chØnh, hoµn thiÖn vµ n©ng cÊp hÖ thèng th«ng tin ®îc ®a vµo sö dông
Cao hoc 2011 65
Các ph ng pháp phân tích và thi t k ươ ế ếHTTT
• Ph ng pháp phân tích và thi t k h th ng có ươ ế ế ệ ốc u trúcấ
• Phân tích h th ng c n có 2 thành ph nệ ố ầ ầ– B công c và k thu t đ ghi nh n và phân tích h ộ ụ ỹ ậ ể ậ ệ
th ng: mô hình, Bđ lu ng DLố ồ ồ– Mô hình v t lý: mô t cách th c h th ng th c hi n ậ ả ứ ệ ố ự ệ
các nhi m v , ai làm gì, bao lâuệ ụ– Mô hình logic: ch quan tâm đ n ch c năng nào c n ỉ ế ứ ầ
và thông tin nào c n.ầ• Thi t k : D a trên c s c u trúc DL ch n và xây ế ế ự ơ ở ấ ọ
d ngự
Cao hoc 2011 66
Chu trình thác n cướ
Cao hoc 2011 67
Các phương pháp phân tích và thiết kế HTTT
Mô hình chữ V
Dựa trên nhiều kiểu mô hình khác nhau
Một phiên bản: Mô hình thác nước và mô hình chữ V
Các ph ng pháp phân tích và thi t k ươ ế ếHTTT
• Nhánh bên trái: PTTK; • Nhánh ph i: Ki m nghi mả ể ệ• Giai đo n mã hoá: đáy ch Vạ ữ
Cao hoc 2011 68
Mô hình chữ V: cho phép quay lui
Nghiên cứu sơ bộ
Đặc tả nhu cầu
Thiết kế tổng thể
Thiết kế chi tiết
Mã hoáMã hoá
Khai thác, bảo dưỡngKhai thác, bảo dưỡng
Nghiệm thu
Tích hợp
Kiểm định đơn nguyên
Các ph ng pháp phân tích và thi t k ươ ế ếHTTT
• Nhi u phiên b n:ề ả– Mô hình m u (Prototype)ẫ– Mô hình ti n hoá (Evolutionary)ế– Mô hình l p tăng d n ặ ầ– Mô hình phát tri n ng d ng nhanhể ứ ụ– Mô hình xo n (Spiral)ắ
Cao hoc 2011 69
Ch ng IV:ươ H th ng thông tin qu n lýệ ố ả
Cao hoc 2011 70
Đ nh nghĩaị
• HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý lµ mét hÖ thèng hîp nhÊt c¸c c¬ së d÷ liÖu vµ c¸c dßng th«ng tin lµm tèi u cho viÖc thu thËp, ph©n tÝch, lu tr÷, truyÒn dÉn vµ tr×nh bÇy th«ng tin trong mét tæ chøc nhiÒu cÊp, cã nhiÒu thµnh phÇn thùc hiÖn nhiÒu nhiÖm vô kh¸c nhau nh»m ®¹t ®îc môc tiªu thèng nhÊt cña ho¹t ®éng qu¶n lý.
Cao hoc 2011 71
Các đ c tr ng c a HTTTQLặ ư ủHÖ thèng th«ng tin qu¶n lý cã c¸c ®Æc trng chñ yÕu lµ:• Hç trî chøc n ng xö lý d÷ liÖu trong c¸c ho¹t ®éng
nghiÖp vô tõ giao dÞch ®Õn ph©n tÝch, lu tr÷ vµ ra quyÕt ®Þnh;
• Sö dông c¬ së d÷ liÖu thèng nhÊt, cã nhiÒu chøc n ng xö lý d÷ liÖu;
• Cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hä th©m nhËp vµo c¸c c¬ së d÷ liÖu;
• §ñ mÒm dÎo ®Ó cã thÓ thÝch øng ®îc víi nh÷ng thay ®æi ë møc ®é nhÊt ®Þnh vÒ quy tr×nh xö lý vµ nhu cÇu th«ng tin;
• §¶m b¶o toµn vÑn d÷ liÖu vµ an toµn cho hÖ thèng, h¹n chÕ viÖc th©m nhËp cña nh÷ng ngêi kh«ng cã thÈm quyÒn.
• ⇒ ph¶i x¸c ®Þnh ®îc c¸c yªu cÇu vÒ th«ng tin cña ngêi sö dông, ⇒ x¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu vÒ thu thËp, cËp nhËt vµ xö lý d÷ liÖu.
Cao hoc 2011 72
C¸c hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý trong DN
• HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý th¬ng m¹i (qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, hµng b¸n, hµng göi, ®¹i lý, kho b·i,...);
• HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý s¶n xuÊt (cung øng nguyªn vËt liÖu, tæ chøc s¶n xuÊt, c¸c dÞch vô, b¶o hµnh, kiÓm kª, hËu cÇn,...);
• HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý tµi vô (kÕ to¸n, tµi chÝnh, tÝn dông, l¬ng,...); vµ
• HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý nh©n sù.
Cao hoc 2011 73
C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng vµ khai th c hÖ thèng th«ng tin qu¶n
lý • §iÒu kiÖn vÒ lùc lîng l·nh ®¹o• §iÒu kiÖn vÒ con ngêi sö dông vµ trang
thiÕt bÞ ®îc ®a vµo sö dông• §iÒu kiÖn vÒ c¸c ph¬ng ph¸p khoa häc
vµ c¸c thñ tôc øng dông
Cao hoc 2011 74
C¸c nguyªn t¾c x©y dùng vµ khai th c hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý
• Nguyªn t¾c hiÖu qu¶• Nguyªn t¾c tiÕp cËn hÖ thèng• Nguyªn t¾c ngêi l·nh ®¹o cao nhÊt• Nguyªn t¾c tù ®éng ho¸ viÖc lu©n chuyÓn tµi
liÖu• Nguyªn t¾c cơ sở thông tin thống nhất• Nguyªn t¾c hÖ thèng më• Nguyªn t¾c lµm phï hîp kh¶ n¨ng th«ng qua t¹i
mäi nót, mäi bé phËn Cao hoc 2011 75
Chương V: PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ
HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ
Cao hoc 2011 76
Cao hoc 2011 77
M t s ph ng pháp thi t k HTTTQLộ ố ươ ế ế1.PH NG PHÁP SADTƯƠ
(Structured Analysis and Design Technique- K thu t phân tích c u trúc và thi t ỹ ậ ấ ếk )ế
2. PH NG PHÁP MERISEƯƠ(Methode pour Rassembler les Idees sans Effort- Ph ng pháp t p h p các ý ươ ậ ợt ng không c n c g ng)ưở ầ ố ắ
3. PH NG PHÁP MCXƯƠ ( Methode de xavier castellani)
4. PH NG PHÁP GALACSIƯƠ(Groupe d’Animation et de Liaison pour l’Analyse et la Conception de système d’ Information )
5. PH NG PHÁP PHÂN TÍCH H NG Đ I T NGƯƠ ƯỚ Ố ƯỢ(Object Oriented Analysys OOA – Phân tích h ng đ i t ng)ướ ố ượ
Cao hoc 2011 78
