SLIKE BOMBARDOVANJA snimljene kamerama bombarderâ

I. Nemačko bombardovanje

6. aprila 1941.

2

Do 1941. to je izgledalo ovako.

1915. Austrijanci pred Beogradom

3

U aprilskom ratu 1941., u napadu na Beograd učestvovale su jedinice nemačkog vazduhoplovstva pod komandom generala Aleksandra Lera (Alexander Löhr).

Grad je bombardovan u četiri naleta 6. aprila (u 6,50, 11,00, 14,00 i 16,00 sati), i ponovo 7., 11. i 12. aprila 1941. Avioni su poleteli iz Beča (Cvolfašing, Viner Nojštat, Aspern), Graca, Arada...

Po nekim izvorima, u napadima na Beograd ukupno su učestvovala 484 bombardera i oko 250 lovaca.

Drugi izvor navodi da su samo u prvom napadu, 6. aprila, učestvovala 234 nemačka bombardera i preko 100 lovačkih aviona i da je bačeno 197 tona bombi. Isti izvor, u okviru diskusija o aprilskom ratu, govori o angaţovanju: 280 Dorniera Do17, Junkersa Ju88 i Heinkela (He 111); 240 Junkersa Ju87; 280 Meseršmita Me 109E i 80 Messeršmita Me 110. Dakle, on govori o 880 aviona, ali ne precizira da li misli samo na napad na Beograd ili celu Jugoslaviju.

1. Formacijski sastav angažovanih snaga nemačkog vazduhoplovstva

Gliederung der deutschen Luftwaffe beim Balkanfeldzug am 5. April 1941

Luftflotte 4

Stab/K.G. 2 Do-17 Z Zwölfaxing

I./K.G. 2 Do-17 Z Zwölfaxing

III./K.G. 2 Do-17 Z Zwölfaxing

III./K.G. 3 Do-17 Z und Ju-88 A Münchendorf

Stab./K.G. 51 Ju-88 A Wiener Neustadt

I./K.G. 51 Ju-88 A Wiener Neustadt

II./K.G. 51 Ju-88 A Wiener Neustadt

III./K.G. 51 Ju-88 A Wiener Neustadt

II./K.G. 4 He-111 P Wien-Aspern

4.(F)/121 Ju-88 A Seyring

Fliegerführer Graz

Stab/St.G. 3 Ju-87 B und He 111 H Graz-Thalerhof

II./St.G. 77 Ju-87 B Graz-Thalerhof

Stab/J.G. 54 Me-109 E Graz-Thalerhof

II./J.G. 54 Me-109 E Graz-Thalerhof

I./J.G. 27 Me-109 E Graz-Thalerhof

Fliegerführer Arad

Stab/St.G. 77 Ju-87 B und Me 109 E Arad

I../St.G. 77 Ju-87 B und Me 110 C Arad

III./St.G. 77 Ju-87 B Arad

I./Z.G. 26 Me-110 C/E Szeged

III./J.G. 54 Me-109 E Arad

4./J.G. 54 Me-109 E Arad

Stab/J.G. 77 Me-109 E Deta

II./J.G. 77 Me-109 E Deta

III./J.G. 77 Me-109 E Deta

VIII. Fliegerkorps (Gorna Djumaja)

Stab/St.G. 2 Ju-87 B und Do-17 P Belica-Nord

I./St.G. 2 Ju-87 B Belica-Nord

III./St.G. 2 Ju-87 B Belica-Nord

I./St.G. 3 Ju-87 B Belica-Nord

I./St.G. 1 Ju-87 B Krainici

II.(S)/L.G. 2 Me-109 E Sofia

10.(S)/L.G. 2 Hs 123 Krainici

II./Z.G. 26 Me-110 C/E Krainici

Stab/J.G. 27 Me-109 E Belica

II./J.G. 27 Me-109 E Sofia

III./J.G. 27 Me-109 E Belica

I.(J)/L.G. 2 Me-109 E Sofia

2.(F)/11 Do-17 P Sofia

Kommandierender General der deutschen Luftwaffe in Rumänien (Bukarest)

III./J.G. 52 Me-109 E Bukarest-Pipera

4

2. Avioni Tabela formacijskog sastava nemačkog vazduhoplovstva koje je napalo Jugoslaviju 1941. pokazuje da su koristili sedam tipova aviona. To su: Dornier (Do 17); Heinkel (He-111 P); Henschel (Hs 123); dva tipa Junkersa (Ju-87 B Štuka i Ju-88 A) i dva tipa Meseršmita (Me-109 E i Me-110 C/E)

Dornier (Do 17) Heinkel (He-111 P)

Henschel (Hs 123) Junkers (Ju-87 B Štuka)

Junkers (Ju-88 A) Meseršmit (Me-109 E)

Meseršmit (Me-110 C/E)

3. Snage vazdušne odbrane Beograd je od napada iz vazduha branio elitni Šesti lovački puk i jedinice protivvazdušne odbrane Vazdušne zone Beograd. Nije poznat tačan broj aviona koje su oborili jugoslovenski piloti. Razni

5

izvori navode brojeve od 25 do 48. Još oko 27 oborila je protivavionska artiljerija U borbama je poginulo 11 jugoslovenskih pilota.

Izvor, koji je napravio sledeću tabelu, tvrdi da je oboreno 46 nemačkih aviona i da je poginulo 10, a ranjeno 9 pilota Šestog lovačkog puka.

3.1. Spisak pripadnika Šestog lovačkog puka (06.04.1941.)

Ime i prezime Čin pilota-lovca Dužnost i jedinica Oborio aviona

Napomena

Boţidar Kostić potpukovnik komandant Šestog lovačkog puka 2

Stevan Ivanić major pomoćnik komandanta puka

Stevan Krajinović kapetanI klase aĎutant puka 1

Aćim Slijepčević kapetan obaveštajni oficir puka

Milan Stojanović poručnik na sluţbi u komandi puka 1

Danilo ĐorĎević major komandant 32. lovačke grupe 1

Ilija Vlajić kapetan I klase komandir 103. lovačke eskadrile 1

Miho Klavora kapetan I klase 103. lovačka eskadrila 2 poginuo

Bojan Presečnik poručnik 103. lovačka eskadrila 1 ranjen

Otmar Lajh potporučnik 103. lovačka eskadrila

Dobrica Novaković potporučnik 103. lovačka eskadrila 1 poginuo

Jovan Kapešić potporučnik 103. lovačka eskadrila 2 poginuo

Branisalv Todorović n.v.t. činov nik 103. lovačka eskadrila 1 poginuo

Milutin Petrov narednik-vodnik 103. lovačka eskadrila poginuo

Vladimir Gorup narednik-vodnik 103. lovačka eskadrila 1 poginuo

Borivoje Marković kapetan I klase komandir 104. lovačke eskadrile 1

Boţidar Ercigoj kapetan 104. lovačka eskadrila

Ivo Novak kapetan 104. lovačka eskadrila

Vasa Kolarov poručnik 104. lovačka eskadrila 1 ranjen

Vilim Aciger poručnik 104. lovačka eskadrila

Dragomir Milošević narednik 104. lovačka eskadrila

Milovoje Bošković narednik 104. lovačka eskadrila 1 poginuo

Zvonimir Halambek narednik 104. lovačka eskadrila

Milutin Grozdanović kapetan I klase komandir 142. lovačke eskadrile 1 ranjen

Radisav Stamenković kapetan 142. lovačka eskadrila

Milisav Velikić kapetan 142. lovačka eskadrila 1

ĐorĎe Kešeljević poručnik 142. lovačka eskadrila 1

Miodrag Aleksić potporučnik 142. lovačka eskadrila 2

Ivo Rahek narednik 142. lovačka eskadrila

Veljko Štalcer narednik 142. lovačka eskadrila

Josip Helebrant kapetan I klase komandir 16. aerodromske čete

Adum Romeo major komandant 51. lovačke grupe smenjen

Miloš Ţunjić kapetan I klase komandir 102. lovačke eskadrile 1 poginuo

Milan Ţunić kapetan I klase 102. lovačka eskadrila 1

Momčilo Milosavljević kapetan 102. lovačka eskadrila

Mihailo Nikolić kapetan 102. lovačka eskadrila 1 ranjen

Miodarg Bošković potporučnik 102. lovačka eskadrila 2 ranjen

Miloš Drakulić potporučnik 102. lovačka eskadrila

August Kovač potporučnik 102. lovačka eskadrila

Dragoslav Krstić potporučnik 102. lovačka eskadrila

ĐorĎe Stojanović potporučnik 102. lovačka eskadrila 3 ranjen

Karlo Štrbenk narednik-vodnik 102. lovačka eskadrila 1 poginuo

Vukadin Jelić narednik 102. lovačka eskadrila 1

Vladimir Puzić narednik 102. lovaţka eskadrila

Todor Gogić kapetan I klase komandir 161. eskadrile i 51. lovačke grupe 2

Dušan Borčić potporučnik 161. lovačka eskadrila 2 poginuo

Miloš Gagić potporučnik 161. lovačka eskadrila

Milisav Semiz narednik 161. lovačka eskadrila 4

Dušan Vujičić narednik 161. lovačka eskadrila 3

Savo Poljanec kapetan I klase komandir 162. lovačke eskadrile 1 ranjen

Milan Ristić kapetan 162. lovačka eskadrila

Kosta Antonov kapetan 162. lovačka eskadrila

Eduard Banfić niţi vojno-tehnički činovnik 162. lovačka eskadrila 1 ranjen

Dragan Bojović poručnik 162. lovačka eskadrila 1 ranjen

Dobrivoje Milovanović narednik 162. lovačka eskadrila

Mihailo ĐorĎević kapetan I klase komandir 17. aerodromske čete

6

3.2. Spomenik žrtvama nacističkog bombardovanja

U aprilskim bombardovanjima Beograda poginulo je preko 2.200 civila.

Članak iz 24 sata

4. Slike bombardovanja Logična je pretpostavka da su pedantni Nemci uredno snimali efekte operacije poznate pod imenima "Strašni sud" (nem. Strafgericht; eng. Punishment verdict), "Kazna" ili "Operacija 25", koja je bila deo šire operacije invazije na Grčku (operacija Marita). MeĎutim, na internetu preovlaĎuju fotografije srušenih zgrada po Beogradu. Gotovo da nema fotografija neposrednih dejstava nemačke avijacije.

1

PronaĎene su samo tri fotografije, od kojih dve imaju zajednički potpis.

Zbog velikog oblaka dima teško je identifikovati deo Beograda koji se vidi na prvoj slici.

Na drugoj slici je pogled na stari ţeleznički most i današnji Novi Beograd, najverovatnije iz pravca Autokomande.

Na trećoj slici je pogled na stari ţeleznički most i Grad iz pravca Novog Beograda.

1 Moţe samo da se nagaĎa da li su one još uvek duboko u zarobljenim nemačkim arhivama ili su uništene u završnim operacijama

Drugog svetskog rata.

7

Slike bombardovanja 1. i 2.

8

Bombardovanje zone oko starog ţelezničkom mosta na Savi

9

5. Beograd iz vazduha, posle bombardovanja

Zanimljivo svedočanstvo o tom periodu bilo je sakriveno u albumu jednog nemačkog pilota, koji je posle okupacije Jugoslavije bio stacioniran na aerodromu u Zemunu.

2

Na 45 stranica albuma je 188 slika, snimljenih od 2. maja do 24. avgusta 1941. za vreme sluţbovanja u Beogradu, od 27.08.1941 u Gracu i od 11.11.1941. do 25.05.1942. ponovo u Srbiji i Hrvatskoj.

Većinom su to lične slike sa kolegama na areodromu, u kasarni, u šetnji Gradom, u Zoološkom vrtu i u drugim situacijama.

MeĎutim, nekoliko slika Beograda iz vazduha, koje je snimio leteći iznad Beograda, dragoceni su dokumenti o tom vremenu. Za njihovo snimanje ni jedan domaći autor nije imao mogućnosti, a za njihovo čuvanje, u to doba, sigurno bi izgubio glavu.

Pogled sa novobeogradske strane, preko starog ţelezničkog mosta na Savi

2 Album je na internet forum "Krstarice" postavio izvesni Saša iz Slovenije. Kupio ga je od nekog antikvara u Austriji. Nakon što su

ga neki od članova tog foruma ispljuvali, jer album nisu shvatili kao istorijski dokument, već kao provokaciju, Saša ih je obrisao. MeĎutim, pojedinci sa foruma Airserbia.com su shvatili da je reč o retkom istorijskom dokumentu i pozvali ga da ga ponovo postavi na njihov forum.

10

Pogled na centar iz pravca raskrsnice Kneza Miloša i Nemanjine

Avion je negde iznad raskrsnice Kneza Miloša i Nemanjine.

Četvrtasta zgrada, koja se vidi preko motora aviona, je zgrada u Nemanjinoj 9, odmah ispod zgrade Vlade Srbije.

U donjem levom uglu slike vidi se raskrsnica Nemanjine sa ulicama Hajduk Veljkov venac i Balkanska. Na toj raskrsnici najjasnije se vidi zgrada u kojoj je hotel Beograd.

11

Pogled na deo grada omeĎen Cvijićevom, Ruzveltovom, Bulevarom i Takovskom

Avion je negde iznad raskrsnice Bulevara despota Stefana (29. novembra) i Cvijićeve.

U gornjem levom uglu vidi se nadvoţnjak u Ruzveltovoj.

Pri vrhu slike, od sredine pa na desno, vide se park kod Vukovog spomenika, zgrada Tehničkih fakulteta i, uz desnu ivicu, zgrada Pravnog fakulteta.

U donjem desnom uglu vidi se deo Botaničke bašte i raskrsnice Takovske sa ulicama Vojvode Dobrnjca, Draţe Pavlovića i Jaše Prodanovića.

12

Pogled na Beograd iz pravca Hipodroma

13

Glavna pošta, Skupština i raskrsnice Kosovske sa Palmotićevom i Takovskom

14

Srušeni most Kralja Aleksandra (Brankov), ponton pored njega i Veliko ratno ostrvo

15

Pogled od KaraĎorĎevog parka u pravcu Velikog ratnog ostrva

16

Pogled na stari ţeleznički most i centar Beograda iz pravca špica Ade Ciganlije

17

Pogled na stari ţeleznički most i novobeogradsku obalu iz pravca Vukovog spomenika

18

Pogled iz pravca tadašnjeg aerodroma u Tošinom bunaru

19

6. Izvori

Za prikupljanje podataka isključivo su korišćeni izvori dostupni na Internetu.

Sajtovi i njihovi linkovi:

1. LUFTWAFFE RESOURCE CENTER - http://www.warbirdsresourcegroup.org/LRG/

2. LEXIKON DER WERHMACHT - http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/

3. ASF - Airserbia forumi - http://forum.airserbia.com/viewtopic.php?f=20&t=2929

Korišćenje prikupljenih podataka nije ograničeno. Isto vaţi i za fotografije, a kada je korišćenje uslovljeno navoĎenjem izvora, to je obeleţeno na samim fotografijama logotipom vlasnika.

http://www.warbirdsresourcegroup.org/LRG/http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/http://forum.airserbia.com/viewtopic.php?f=20&t=2929