SİME SEN SİVİL MEMURLAR SENDİKASI · 2016-12-20 · SİME-SEN SİVİL MEMURLAR SENDİKASI 1. HİZMET KOLU: Büro hizmetleri, sağlık ve sosyal hizmetler, basın, yayın ve iletişim

SİME-SEN

SİVİL MEMURLAR SENDİKASI

1. HİZMET KOLU:

Büro hizmetleri, sağlık ve sosyal hizmetler, basın, yayın ve iletişim hizmetleri, kültür ve sanat hizmetleri, ulaştırma hizmetleri gibi hemen her alanda çalışan sivil memurlar mevcuttur. Aynı kurumda çalışan bu personelin hali hazırdaki kanun maddesinden dolayı hepsi farklı sendika ve farklı hizmet kolunda olacağından kurum içindeki bütünlük bozulacaktır. Bu yüzden jeopolitik yönden hassas olan ülkemizin savunmasından sorumlu olan kurumda çalışan personelin politize olması sonucunu doğuracaktır. Bu yöndeki hassasiyetlerin olumsuz etkilenmesinden kurumun ve personelin korunması gerekliliği nedeni ile savunma hizmetleri hizmet kolunun oluşturulması lazımdır. Kurumumuzda hali hazırda çalışan sivil işçi arkadaşlarımızın sendikaları sivil memurlara model olabilir. TÜRK HARB-İŞ nasıl kurumumuz için tek muhatap ise sivil memurlar içinde tek bir muhatap ve ayrı bir hizmet kolu hem sivil memurlar için hem de kurumumuz için hayırlı olacaktır.

4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu 5.Maddesi

Hizmet kolları

Madde 5 – Sendikaların kurulabilecekleri hizmet kolları aşağıda belirtilmiştir :

1. Büro, bankacılık ve sigortacılık hizmetleri.

2. Eğitim, öğretim ve bilim hizmetleri.

3. Sağlık ve sosyal hizmetler.

4. Yerel yönetim hizmetleri.

5. Basın, yayın ve iletişim hizmetleri.

6. Kültür ve sanat hizmetleri.

7. Bayındırlık, inşaat ve köy hizmetleri.

8. Ulaştırma hizmetleri.

9. Tarım ve ormancılık hizmetleri.

10. Enerji, sanayi ve madencilik hizmetleri.

11. Diyanet ve vakıf hizmetleri.

Sivil Memurlar Sendikası (Sime-Sen) Eti mahallesi GMK Bulvarı 60/26 Maltepe Ankara 0 (312) 232 47 32 İletişim :0 (537) 2726 40 28 SİME-SEN Genel Başkan Yardımcısı Serdar DURSUN Web : www.simesen.org.tr E-MAİL: [email protected]

http://www.simesen.org.tr/

mailto:[email protected]

SİME-SEN


12. Savunma hizmetleri. (Şu an kanunda bulunmayan hizmet koludur. Bununla ilgili düzenleme Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı tarafından ortak yapılabiliyor.)

2. HARCIRAH KANUNUNDAN FAYDALANAMAMA :

6245 sayılı harcırah kanunu 15. Maddesi gereği; “kıta halinde ve bir kumanda altında hareket eden askeri birliklere mensup subay ve askeri memurlar ile astsubaylara ve sivil memurlara ve hizmetlilere yol masrafı ve yevmiye verilmez. Ancak bu hareket, kıtanın daimi yer değiştirmesi veya diğer kuruluşa girmesi için olursa bunlara aile ve yer değiştirme masrafı verilir.” Hükmü ; Kıta halinde intikale giden asker şahısların ( subay, astsubay, uzman çavuş erbaş – erler ) birlik giderlerinden kazan dahilinde yeme içme ve barınma masrafları karşılanmaktadır. Oysa ki Anayasa Mahkemesi 2012/45 esas sayılı 20.09.2012 tarihli kararı ile sabit TSK , MSB , Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığında çalışan sivil memurların asker şahıs olmadıkları sabittir. Buna binayen asker şahıslar ile aynı görevde intikalde olan sivil memurların yeme, içme ve barınma masrafları birlik tarafından karşılanmadığından bu masrafları kendisi ödemektedir. Asker kişiler ile aynı kanun ödenek ve şartları tabi olmayan sivil memurlara aynı görevlere beraber gitmektedir. Bu görevler karşılığında görev süresi gözetmeksizin harcırah ödenmesi uygundur. MADDE 22: Harp zaruretleri ve olağanüstü haller dolayısıyla memuriyet mahallerini terk etmeye mecbur olan memur ve hizmetlilerden kurumlarınca gösterilen mahalle veya memuriyet merkezine en yakın il veya ilçe merkezine gidenlere o mahallere kadar bu Kanun hükümleri gereğince yol masrafı ve gündelik verilir. Ancak, bunlar bu mahallere aileleri ile birlikte gelmiş iseler kendilerine aile masrafı ile yer değiştirme masrafı da ödenir. Bunların memuriyet mahallerine dönüşlerinde aynı şekilde harcırah verilir.

Harp durumunda dahi görevli memura harcırah ve giderler ödenirken barış durumunda dahi yapılan askeri intikallerde TSK , MSB , Jandarma Komutanlığı , Sahil Güvenlik Komutanlığında çalışan üzerinde üniforma taşımayan 657 sayılı devlet memurları kanuna tabi çalışan sivil memurlara hiçbir ödenek yapılmaması büyük hak kaybı oluşturmaktadır. memurlar 15 gün boyunca günde 16 saat çalıştırılabilmektedir.

Yukarıdaki sıkıntılara tek bir örnek verecek olursak KHO’da görevi sivil memurlar İzmir Menteş Kampı olarak bilinen harbiyelilerin tatbikatında görevli olarak götürülmektedirler. Kampta kaldıkları süre içinde kendilerinden barınma ve yiyecek parası alınmaktadır ve karşılığında harcırah verilmemektedir. Ailesinden ayrı çalışmanın karşılığını almadığı gibi üstüne para vermektedir. Gitmek istemeyen personelin savunması alınarak hakkında cezai işlem uygulanmaktadır.




SİME-SEN


3. ARAZİ TAZMİNATI: 6245 sayılı harcırah kanunun 50. Maddesindeki bentlerde gösterilen memur ve hizmetlilere asıl

görevlerinin bulunduğu il (Bölge kuruluşuna dahil bulunanlarda bölge) sınırları içinde her türlü arazi üzerinde fiilen çalıştıkları günler için harcırah gündeliği yerine kadro derece ve görevlerinin özelliklerine göre, bütçe kanunlarında belirlenecek miktarlarda gündelik tazminat olarak ödenir. Asıl görevlerinin bulunduğu il veya bölge dışında görevlendirilmeleri halinde ise bu tazminat yerine genel hükümlere göre gündelik ödenir.

TSK, MSB, Jandarma Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında çalışan 657 sayılı devlet memurları kanuna tabi çalışan ve üzerinde üniforma taşımayan sivil memurlar yukarıda belirlenen iş kolu ve alanlarda görev yapmalarına rağmen kat’i suretle yukarıda bahsi geçen tazminattan faydalanmamaktadır. Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun zam ve tazminatları düzenleyen 152 inci maddesinin III ortak hükümler bölümünün 1 inci fıkrasında "Bu zam ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara ödeneceği, miktarları, ödeme usul ve esasları ilgili kurumların yazılı isteği ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca bütün kurumları kapsayacak şekilde ve 154 üncü madde uyarınca katsayının Bakanlar Kurulunca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir defa olmak üzere hazırlanır ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur." hükmü uyarınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve aynı Kanunun ek geçici 9 uncu maddesi kapsamına giren kurumlardan aylık alanlara, 2005 yılında ne miktarda zam ve tazminat verileceğine ilişkin 14/02/2005 tarih ve 2005/8501 sayılı kararı ile belirlenmiştir. Anılan Karar 24/02/2005 tarih ve 25737 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış bulunmaktadır.

Anılan Kararnamenin 3 üncü maddesinin B bendinde "I Sayılı Cetvelin (B) ve (C) bölümlerinde yer alan zamlar ile II Sayılı Cetvelin (C), (E) ve (F) bölümlerinde yer alan özel hizmet tazminatının ödenmesinde personelin işgal ettiği kadronun sınıfı ve kariyeri, esas alınır." hükmü 4 üncü maddesinin F bendinde de "Kurumların teknik ve sağlık hizmetleri sınıflarına ait kadrolarında bulunanlardan, bulundukları hizmet sınıflarına atanılabilecek mesleki bir üst öğrenimi bitirenlere, kariyerleri (mesleki üst öğrenimleri) esas alınarak özel hizmet tazminatı ödenir.

Zam ve tazminatları belirleyen mezkur Kararnamenin II sayılı cetvelin (E ) teknik hizmetler bölümünün 6 ncı fıkrasında "Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden; büro, atölye, ısı santralı, laboratuar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil), çalışılan her gün için aşağıda gösterilen oranlarda ayrıca özel hizmet tazminatı ödenir.

a) 1/a, b ve c sıralarında sayılanlara ............... : 2,0

b) 1/d sırası ile 2 nci sırada sayılanlara ........... : 1,4

c) 3 ve 4 üncü sıralarda sayılanlara ................ : 0,8




SİME-SEN


Bu ek özel hizmet tazminatının ödenmesinde ilgililerin kadroları esas alınır. Tazminatın kimlere ödeneceği; iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir. Ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır. Ancak, bu şekilde ödenecek ek özel hizmet tazminat toplamı üçer aylık dönemler itibarıyla,

a) 1/a, b ve c sıralarında sayılanlara ............... : 45

b) 1/d sırası ile 2 nci sırada sayılanlara ........... : 30

c) 3 ve 4 üncü sıralarda sayılanlara ................ : 18 oranlarını aşamaz."hükmü yer almaktadır.

Anılan hükümde arazi tazminatı hususunda "Bu ek özel hizmet tazminatının ödenmesinde ilgililerin kadroları esas alınır. Tazminatın kimlere ödeneceği; iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir. Ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır." denilmek suretiyle tazminat ödemeleri bakımından ilgilinin kariyeri esas alınırken bu ek tazminat ödemesinde kadro unvanının esas alınacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.

Mezkur Kararnamede arazi tazminatı ödenmesine ilişkin başkaca bir hükme yer verilmemiştir. Bu çerçevede Teknik Hizmetler Sınıfında yer alan unvanlarda görev yapan devlet memurlarına;

1- En az 4 yıllık yükseköğrenim görenlerden: Başmühendis, Başmimarlar Yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar, şehir plancılarından,Jeolog, hidrolog, hidrojeolog, jeofizikçi, kimyager, fizikçi, jeomorfolog, bölge plancısı, arkeolog, matematikçi, istatistikçi, astronom, tütün eksperi olanlarla, 29/4/1992 tarihli ve 3795 sayılı Kanuna göre teknik öğretmen unvanı alanlara %2.0

2- Unvanları (1)'de sayılmayan diğer mesleki teknik yükseköğrenimliler ve En az iki yıl süreli mesleki teknik yükseköğrenim görmüş olan yüksek teknikerler, teknikerler ile tütün eksperlerine %1.4

3- Lise üzerine en az 2 yıl mesleki teknik kurs görenler ve Lise dengi mesleki teknik öğrenim görenlere %0.8

“Kazanılmış hak” ları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar Anayasanın 2 nci maddesinde açıklanan “Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir” hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi, toplumsal kararlılığı ve hukuk güvenliğini ortadan kaldırır; belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez. Söz konusu ibarenin Anayasanın 2 nci maddesinde ifade edilmiş olan hukuk devleti ilkesine aykırı düştüğü açıktır. Öte yandan kazanılmış hak, özel hukuk ve kamu hukuku alanlarında genel olarak, bir hak sağlamaya elverişli nesnel yasa kurallarının bireylere uygulanması ile onlar için doğan öznel hakkın korunmasıdır. Kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın, yeni yasadan önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerekir. Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan, kendisi yönünden kesinleşmiş ve kişisel niteliğe dönüşmüş haktır. Bu kapsamda MSB’ lığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nde çalışan Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan Sivil Memurlar kurumun kendi ödenek kalemleri ile yaptırdığı ‘’arazi, şantiye, inşaat, baraj,




SİME-SEN


park, bahçe, maden ve yol gibi açık çalışma mahallerinde projelendirme, yapı denetim kontrol ve fiilen çalışmak sureti ile görev almakta ve bu tazminattan faydalanması gerekmektedir.

4. FİİLİ HİZMET ZAMMI:

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 16/06/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. MADDE 40- Aşağıda belirtilen işyerlerinde ve/veya işlerde çalışan sigortalıların, hizmet sürelerine, bu işyerlerinde ve/veya işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için karşılarında gösterilen prim gün sayıları, fiili hizmet süresi zammı olarak eklenir. 360 günden eksik sürelere ait fiili hizmet süresi zammı, 360 gün için eklenen fiili hizmet süresi ile orantılı olarak belirlenir.

Aşağıdaki bentlerden birden fazlasına dahil olanlar için, en yüksek olan bentten fiili hizmet süresi zammı uygulanır.

Kapsamdaki Sigortalılar Kapsamdaki İşyerleri ve/veya İşler Eklenecek Gün Sayısı

1) Fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında çalışanlar.

1) Çelik, demir, pirinç ve tunç döküm işlerinde. 2) Zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleri ile gaz maskesiyle çalışmayı gerektiren başka işlerde. 3) Patlayıcı maddeler yapılması işlerinde. 4) Lokomotif ve gemi kazanlarının onarılması ve temizlenmesi işlerinde. 5) Gemilerin sintine, Dabilbotom gibi kapalı sarnıçlar içindeki raspa ve boya işlerinde. 6) Oksijen veya elektrik kaynağı, keski, tabanca ve perçin, takım sertleştirilmesi ve kum püskürtme suretiyle raspa işlerinde.

90 gün

2) Basım ve gazetecilik işyerlerinde 4857 sayılı İş Kanununa göre çalışanlar.

1) Solunum ve cilt yoluyla vücuda geçen gaz veya diğer zehirleyici maddelerle çalışılan işyerleri. 2) Fazla gürültülü ve ihtizaz yapıcı

90 gün




SİME-SEN


makine ve aletlerle çalışarak iş yapılan işyerleri. 3) Tabii ışığın hiç olmadığı veya münhasıran suni ışık altında çalışılan işyerleri. 4) Günlük mesainin yarıdan fazlası saat 20.00'den sonra çalışılarak yapılan işyerleri. 5) Doğrudan doğruya yüksek hararete maruz bulunarak çalışılan işyerleri. 6) Fazla ve devamlı fiziki gayret sarf edilerek iş yapılan işyerleri.

3) Gemi adamları, gemi ateşçileri, gemi kömürcüleri, dalgıçlar.

Denizde 90 gün

4) Yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli çalışanlar. Maden işyerleri 180 gün 5) Mesleği icabı; röntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyonlarında fiilen çalışan hekim, diş hekimi, teknisyen, sağlık memuru, radyasyon fizikçisi ve teknisyeni ve iyonizan radyasyonla fiilen çalışan bilumum personel ve yardımcıları.

Röntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyon laboratuvarları işlerinde.

90 gün

6) Havayollarının uçucu personeli, lokomotif makinistleri

Fiilen uçakta ve lokomotifte 90 gün

7) Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar.

Türk Silâhlı Kuvvetlerinde 90 gün

8) Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dahil polis, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Milli İstihbarat Teşkilatı mensupları.

Emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında

90 gün

9) 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Kanuna tâbi olarak çalışan sigortalılar ile Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle gazetecilik yaparken kamu kurumlarına giren ve bu kurumlarda meslekleriyle ilgili görevde istihdam edilenler.

5953 sayılı Kanun kapsamındaki işyerlerinde.

90 gün

10) İnfaz koruma memurları, baş memurları ve diğer personel

Ceza ve tutukevlerinde fiilen hükümlü ve tutuklularla irtibat içinde olan görevliler.

90 gün

11) PTT dağıtıcıları Posta dağıtımı işyerlerinde yaya olarak yapılan işlerde.

90 gün

12) Türkiye Radyo- Televizyon Kurumunda haber hizmetini yapan ve haber hizmetlerinde fiilen çalışan; Daire Başkanı, Başkan Yardımcısı, Müdür, Müdür Yardımcısı, Şef, Muhabir, Stajyer Muhabir, Başspiker ,

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu haber hizmetlerinde.

90 gün




SİME-SEN


Redaktör Spiker, Spiker, Stajyer Spiker, Masa Şefi, Başkameraman , Şef Kameraman, Kameraman, Kamera Asistanı, Başmontajcı , Şef Montajcı, Montajcı, Stajyer Montajcı, Redaktör, Mütercim, Fotoğrafçı, Işıkçı, Sesçi, Başteknisyen, Şef Teknisyen, Teknisyen, Başteleksçi , Şef Teleksçi, Teleks Operatörü. 13) Tarım Bakanlığı Zirai Mücadele ve Karantina Teşkilatı ile Veteriner Teşkilatında vazife gören memur ve hizmetliler.

Zirai mücadele ve zirai karantina teknik ve idari işleri ile salgın, bulaşıcı, paraziter hayvan hastalıkları ile mücadele işlerinde.

60 gün

14) Devlet Tiyatrosu sanatkârları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının şef ve üyeleri.

Devlet Tiyatroları ile Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasında

90 gün

TSK, MSB, Jandarma Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında çalışan 657 sayılı devlet

memurları kanuna tabi çalışan ve üzerinde üniforma taşımayan sivil memurlar (274 iş kolunda çalışmaktadır. Hemşire, patlayıcı maddeler yapılması işlerinde, röntgen teknisyeni…vb..) yukarıda belirlenen meslekler ve alanlarda görev yapmalarına rağmen kat’i suretle hiçbir fiili hizmet zammından yararlanılamamaktadır. Görevimizi yerine getirirken risk altında olmamız nedeniyle ruhsal ve fiziksel bakımdan yoğun şekilde yıpranmaktayız. Bu duruma bir çok örnek mevcuttur. Son iki yıl içinde askeri personel servislerine yapılan saldırılar, mühimmat depolarında olan patlamalar sonucu yaralanan ve şehit olan arkadaşlarımız vardır. Gerçi haber bültenleri ve basın açıklamalarında iki astsubay şehit oldu bir sivil memur öldü dense bile o arkadaşlarımız görevlerini yerine getirirken canlarını verdiler. Can güvenliğimiz yok diye personel servislerimizin hareket saati bile sabit değil, yaptığımız görevlerdeki gizlilik nedeni ile iletişim özgürlüğümüz bile mevcut değil iken aynı görev yerlerinde birlikte çalıştığımız, aynı personel servisini kullandığımız ve aynı bilgilere sahip olduğumuz askeri personele tanınan fiili hizmet zammından yararlandırılmıyoruz.

5. HAKKIMIZDA UYGULANMAYAN 657 SAYILI DEVLET MEMURU KANUNU

HÜKÜMLERİ Devlet Memurları Kanununa tabi olduğumuz halde, her nedense bazı hükümler bakımından bu

Kanunun kapsamı dışında bırakılıyoruz. Hakkımızda, Devlet Memurları Kanununun ; *Haftalık çalışma süresinin 40 saat olacağı, *Cumartesi ve Pazar günlerinin tatil olmak üzere düzenleneceği, *Günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile öğle dinlenme süresi, *Günün yirmi dört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışanların çalışma saat ve şekilleri, *Kadın memurlara; tabip raporunda belirtilmesi hâlinde hamileliğin yirmi dördüncü haftasından önce ve her hâlde hamileliğin yirmi dördüncü haftasından itibaren ve doğumdan sonraki bir yıl süreyle gece




SİME-SEN


nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemeyeceği, *Özürlü memurlara isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemeyeceği, hükümleri uygulanmamaktadır. Ayrıca, sivil memurları görevden uzaklaştırmaya yetkili memurlar 657 Sayılı Kanunda belirlenen amirler olmadığı gibi, fazla çalışma ve fazla çalışma ücreti bakımından da 657 Sayılı Kanun hükümlerine tabi değillerdir. Sivil memurlara ilişkin olarak yukarıda bir kısmı belirtilen hususlar, memurlara hem mesleki hayatları boyunca hem de emekliliklerinde haksız uygulamalar olarak yansımaktadır. Devlet Personel Başkanlığında kadro karşılıklarımızın olmaması şube müdürü veya uzman memur olsak dahi VHKİ unvanından işlem görmemize neden olmaktadır. Bu kesimin en büyük sorunu statü sorunudur, 657 Sayılı Kanunun 233’üncü Maddesinin kaldırılması bu sorunu çözebilecek olmasına rağmen karmaşa devam etmektedir. Anayasa mahkemesine göre asker şahıs olmadığımız net olarak belirlenmesine rağmen ve Anayasamızın 145’inci ve 157’nci Maddesinde siviller askeri mahkemede yargılanamaz ibarelerine rağmen halen 1602 Sayılı Kanunun 20’nci Maddesinde asker şahıs olarak değerlendirilmekteyiz bu durumun adil yargılanma hakkında adaletsizlik oluşturduğu aşikârdır. 657 Sayılı Kanunun 232’nci Maddesi sivil memurlar sınırsız çalıştırılabilir demekte fakat bunun karşılığında izin ve maddi karşılık hakkı bulunmamaktadır ve bu nedenle sivil memurlar 15 gün boyunca günde 16 saat çalıştırılabilmektedir. Anayasanın 13.maddesine diğer kamu kuruluşunda çalışan memurlar açısından farklı olduğundan aykırıdır. Anayasa Mahkemesinin 10.04.2013 Gün ve 2013/21 Esas ve 2013/57 Karar sayılı gerekçeli kararında sivil memurlara sendika yasağı getiren kanunun iptali kararında sivil memurların tanımı yapılırken ilke olarak sivil personelin hizmetin yürütümü sırasında tabi olduğu 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve TSK İç Hizmet Kanunu hükümlerine aykırılık halinde esasen uygulanacak hukuk 657 sayılı Devlet Memurları’nın tabi olduğu hukuktur demektedir. Bu bağlamda yukarıda İç Hizmet Kanunu gerekçe olarak gösterilerek tarafımıza uygulanmayan tüm haklarımızın tarafımıza uygulanmasını talep etmekteyiz. Anayasaya ve yasanın kendi ilkelerine çelişen 657 sayılı kanunun 232.ve 233.maddelerinin iptal edilmesi bu sorunların hepsini ortadan kaldıracaktır.

6. GÖREVDE YÜKSELME:

657 Sayılı Kanunun 3’üncü Maddesi kanunun temel ilkelerini ortaya koyar ve bu temel ilkeler sınıflandırma, liyakat ve kariyerdir. 657 Sayılı Kanun ile istihdam edilmemize rağmen kanunun temel ilkeler hali hazırda sivil memurlara uygulanmamaktadır.

DPB’lığında açık belirtilen uzman memur kadrolarıın TSK’da ki istihdam şekli yeterli şartları taşımasına rahmen diğer kurum personelinden ayrı ‘B’ grubu olarak istihdam edilmesi ve özlük haklarından mahrum bırakılması. Uzman memur kadrolarında ek göstergelerin düşük olması. Alınan ücret farkının emekliliğe yansımaması.




SİME-SEN


Baş teknisyenlik, baş mühendislik ünvanlarının verilmemesi. Kısım amiri, şef, şube müdürü, daire başkanı kadrolarının sivil memur görünmesine rağmen ihtisas alanı olmamasına karşılık rütbeli personele verilmesi.

Teknik grupla yürütülen işlerin; atelye, fabrika, kademe, basımevi vb. tesislerde yönetici vasfında olan kişilerin sadece asker kişi olmaları şartıyla istihdam edilmeleri, bunun sonucunda moral, iş gücü, zaman, ekonomik ve sağlık şartlarının kaybı.

7. AİLE BİRLİĞİ:

Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı gibi kurumlarla protokol yapılırken sivil memurların kapsam dışında bırakılması. Adı geçen kurumlar ve haricinde başka illerde çalışan eşlerin derece kademeleri TSK bünyesinde çalışan memurdan yüksek olsa dahi atama istenen ilde kadro olmadığı gerekçesiyle atama yapılmaması veya uyuşmazlık durumunda başvurulan AYİM’in memur aleyhinde karar vermesi.

8. NÖBET HİZMETLERİ VE FAZLA MESAİLERİN VERİLMEMESİ:

J) ASKERLİKTE NÖBET HİZMETLERİ

Madde 382 – (Değişik:RG-30/5/2013-28662)

Kıtalar, karargâhlar ve kurumlarda belirli bir sıra ve süre ile subay, askerî memur, astsubay, uzman jandarma, askerî öğrenci, erbaş ve erler ile Silâhlı Kuvvetler Teşkilâtı içinde vazifeli olan bilumum sivil şahıslar tarafından nöbet tutulur. Nöbetler Karargâh ve kurumlarda sabah saat 09.00 dan ertesi günü saat 09.00 a kadardır. Kıtalarda kıtanın özelliğine göre, komutanın münasip göreceği zamanda başlar ve nöbet 24 saati geçemez.

(Değişik üçüncü fıkra:RG-30/5/2013-28662) Ancak, nöbeti Pazar gününe rastlayan subay ve astsubaylar ile uzman jandarma, uzman erbaş ve sivil memurlar, nöbeti devir ve teslimden sonra salı günü mesai başlangıcına kadar istirahat ederler.

Madde 392 - Diğer kurumlarda (As. D., Ş., orduevi, dikimevi, fabrika, depo, ikmal merkezi) gibi tesis ve teşekküllerde bu teşekküllerin âmirleri mevcut personeli ve ihtiyaçları nazara alarak bu Yönetmelikte konulmuş esaslar dahilinde subay, askerî memur, astsubay ve diğer personel arasında gerekli nöbet hizmetlerini düzenler.

TSK NÖBET YÖNETMELİĞİ

Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmeliğe göre, subay, askerî memur, astsubay, uzman jandarma, askerî öğrenci, erbaş ve erler ile "Silâhlı Kuvvetler Teşkilâtı" içinde vazifeli olan sivil şahıslar




SİME-SEN


tarafından tutulan nöbetlere, uzman tabip raporuyla belgelemek koşulu ile hamileliği tespit edilen ve süt izni süresini içinde bayan personele, bakıma muhtaç eş ve bakmakla yükümlü çocukları bulunan askerî ve sivil personel dahil edilemeyecek. "NÖBET HİZMETİNE DAHİL EDİLEMEYECEK PERSONELLER" Aynı yönetmeliğin 382'nci maddesi ise şu şekilde değiştirildi: "Kıtalar, karargâhlar ve kurumlarda belirli bir sıra ve süre ile subay, askerî memur, astsubay, uzman jandarma, askerî öğrenci, erbaş ve erler ile Silâhlı Kuvvetler Teşkilâtı içinde vazifeli olan bilumum sivil şahıslar tarafından nöbet tutulur. Nöbetler Karargâh ve kurumlarda sabah saat 09.00'dan ertesi günü saat 09.00'a kadardır. Kıtalarda kıtanın özelliğine göre, komutanın münasip göreceği zamanda başlar ve nöbet 24 saati geçemez." Nöbet hizmetine ise şu personeller dahil edilemeyecek: "Albaylar, Alay (Deniz, Hava, Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıklarında eşidi) komutan yardımcısı ile eşidi kurum amiri yardımcıları (Askeralma bölge başkanlıkları ile aynı bina veya kışla içindeki askerlik şubesi başkanları ile bir kışla nizamında konuşlu bulunan kışla komutanı dışındaki askerlik şubesi başkanları hariç), Kurmay Başkanları veya vekilleri, askerî hâkimler, disiplin subayları ile kadrosunda emir subayı bulunan komutanlık emir subayları ve kadrosunda emir astsubayı bulunan komutanlık emir astsubayları, aldığı görevin özelliği sebebiyle nöbet hizmetinden affedilenler, uzman tabip raporuyla belgelemek koşulu ile hamileliğin tespit edilmesinden itibaren süt izni süresinin bitimine kadar geçen süre içinde bayan personel, iki kademeli kıdemli başçavuşlar (Üstçavuş ve kıdemli üstçavuşlukta 6 yıllık bekleme sürelerine tabi olan astsubaylar için kıdemli başçavuşlar), astsubaylıktan subaylığa geçen personelden 23 hizmet yılını, uzman jandarma/uzman erbaşlıktan astsubaylığa geçen personelden 24 hizmet yılını dolduranlar ile uzman jandarmalar, uzman erbaşlar ve sivil memurlardan 24 hizmet yılını dolduranlar, 5378 sayılı Kanun kapsamında bakıma muhtaç özürlü oldukları, yetkili sağlık kuruluşlarınca verilen sağlık kurulu raporu ile belgelenen eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocukları bulunan askerî ve sivil personel (Gemilerdeki nöbet hizmetleri hariç), Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK) tarafından, harp ve vazife malullüğü hükümleri kapsamında aylık bağlanmış olan şehit eşlerinden, evli olmayan, bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşını doldurmamış çocuğu bulunan TSK'da görev yapmakta olan askerî ve sivil personel, SGK tarafından harp ve vazife malulü aylığı bağlanmış ve TSK'da görev yapmakta olan askerî ve sivil personel." PAZAR GÜNÜ NÖBET TUTANLAR SALI GÜNÜNE KADAR DİNLENECEK Aynı Yönetmeliğin 387'nci maddesinin üçüncü fıkrası "Ancak, nöbeti pazar gününe rastlayan subay ve astsubaylar ile uzman jandarma, uzman erbaş ve sivil memurlar, nöbeti devir ve teslimden sonra salı




SİME-SEN


günü mesai başlangıcına kadar istirahat ederler." şeklinde değiştirildi. Aynı Yönetmeliğin 664'üncü maddesinin ikinci fıkrasının (3) numaralı bendinde de "Orduevleri ve askerî gazinoları mütalâa ve oyun salonları ile spor, tenis mahalleri, yatak odaları, banyo ve sahillerde yüzme yerleri, deniz sporları vasıtaları için kayıkhane gibi müştemilâtı ihtiva eder. Kışla gazinolarında kütüphane, yatma yerleri, yıkanma yerleri ve tabildot salonları bulunur." değişikliğine gidildi.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 211 Sayılı Tsk İç Hizmet Kanunu Çelişen Yönler

211 sayılı TSK İç Hizmet Kanunu’nun Türk Silahlı Kuvvetlerini tanımlayan 1. maddesi de “Madde 1- Türk Silahlı Kuvvetleri: Kara (Jandarma dahil), Deniz ve Hava Kuvvetleri subay, askeri memur, astsubay, erbaş ve erleri ile askeri öğrencilerden teşekkül eden ve seferde ihtiyatlarla ikmal edilen, kadro ve kuruluşlarla teşkilatı gösterilen silahlı Devlet kuvvetidir.” hükmü ile de TSK’nın oluşumunda sivil personel sayılmamıştır. Sivil personelin askeri hizmet ile ilişkisini düzenleyen tek hüküm aynı Kanunun 115. maddesindeki “Silahlı Kuvvetlerde çalışan sivil memur, müstahdem, müteferrik müstahdem ve gündelikçi sivil personel bu kanunun askerlere tahmil ettiği sorumluluk ve hizmetlerin ifası bakımından: a) Amir vazifesi alanlar; maiyetindeki bütün askeri ve sivil personele hizmetin icap ettirdiği emirleri verebilir. Ceza vermek salahiyetleri yoktur. Maiyetin cezalandırılması icap eden hallerde en yakın askeri amire müracaat edilir, b) Bütün sivil personel emrinde çalıştıkları askeri amirlere karşı ast durumunda olup bu Kanunun 14 üncü maddesinin asta tahmil ettiği vazifeleri aynen yapmaya mecburdurlar. Hilafına hareket edenler askerlerin tabi olduğu cezai müeyyidelere tabi olurlar” hükmüdür.

TSK’da söz konusu askeri personel dışında iki farklı statüye tabi olarak sivil personel çalıştırılmakta olduğu anlaşılmaktadır. Bunlardan biri 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışan ve TSK’da “sivil işçi” olarak adlandırılan işçiler, diğeri ise işçilerle birlikte hemen hemen aynı iş ve yerlerde görev yapan (Elektrikçi, berber, aşçı, tekniker, teknisyen, mühendis, bilgisayar işletmeni vb.) personelin ve subaylar ve astsubaylarla yan yana ve hatta bazen benzer görevlerde çalışan 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi ve TSK’da “Sivil Memur” ifadesi ile adlandırılan devlet memurları olduğu anlaşılmaktadır. Bu görevlilerden, işçi ile benzer görevlerde çalışan personelin maliyet açısından memur olarak çalıştırılan esasen işçinin yaptığı iş ile farkı bulunmayan çalışanlar, bazen yetki dahi kullanabilen ancak hiçbir zaman istihbarat, asayiş, askeri yetki ve görevi bulunmayan kamu görevlileri olduğu anlaşılmaktadır. Bu personelin, hizmetin yürütümü sırasında tabi olduğu 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve TSK İç Hizmet Kanunu hükümlerine aykırılık halinde esasen uygulanacak hukuk 657 sayılı Devlet Memurları’nın tabi olduğu hukuktur.

Nöbet hizmetini yerine getiren devlet memuruna izin verilmesi, 657 sayılı Devlet Sivil Memurlar Sendikası (Sime-Sen) Eti mahallesi GMK Bulvarı 60/26 Maltepe Ankara 0 (312) 232 47 32 İletişim :0 (537) 2726 40 28 SİME-SEN Genel Başkan Yardımcısı Serdar DURSUN Web : www.simesen.org.tr E-MAİL: [email protected]



SİME-SEN


Memurları Kanunu’nun 178. maddesinde “fazla çalışma” başlığı altında

düzenlenmiştir. Buna göre;

“Madde 178 –

(A) 99 ve 100 üncü maddeler hükümleri uyarınca tespit olunan günlük çalışma

saatleri dışında;

a) Salgın hastalık ve tabii afetler gibi olağanüstü hallerin olması (Bu hallerin devamı

süresince),

b) Fabrika, atelye, şantiye, işletme gibi yerlerde İş Kanununa tabi olarak işçi

çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri ve günü

dışında çalışmanın zorunlu bulunması,

hallerine münhasır olmak üzere, yapılan fazla çalışmalar ücretle karşılanır.

Yukarıda sayılan hallerde yaptırılacak fazla çalışmanın süresi ve saat başına

ödenecek ücret Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenir

B) (İptal: Ana. Mah'nin 14/2/1997 tarih ve E: 1997/20, K: 1997/32 sayılı Kararı

ile; Yeniden düzenleme: 3/4/1998 - 4359/4)

Kurumlar gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında

fazla çalışma ücreti vermeksizin çalıştırabilirler. Bu durumda personele

yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin

verilir. Ancak, bu suretle verilecek iznin en çok on günlük kısmı yıllık

izinle birleştirilerek yılı içinde kullandırılabilir.

Fazla çalışmanın uygulama esas ve usulleri Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye

Bakanlığınca müştereken belirlenir.

Milli İstihbarat Teşkilatı mensuplarına ödenecek fazla çalışma ücretleri ve diğer




SİME-SEN


hususlar Başbakan tarafından onaylanacak bir talimatla tesbit edilir.”

Burada sözü edilen fazla çalışma; kanuni çalışma süresi düşüldükten sonra geriye

kalan çalışma süresidir.

Devlet memurları için haftalık çalışma süresi 40 saattir. Bu süreyi aşan

çalışmalarda, şayet fazla çalışma ücreti verilmeyecekse, her bir sekiz saat için bir

günlük izin verileceği düzenlenmiştir. Maddeye göre öncelik fazla çalışma ücreti

verilmesi, fazla çalışma ücreti verilmemesi halinde ise her sekiz saat için bir günlük

izin verilmesidir.

2- Sağlık çalışanları için nöbet ertesi izin, Yataklı Tedavi Kuruluşları İşletme

Yönetmeliği’nin 41. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;

“e) Gece nöbeti tutanlara ertesi günü görev verilmez. Geceyi yoğun mesai ile

uykusuz geçiren personele, kurumun personel durumu ve imkanları müsait olmak,

hizmeti aksatmamak kaydıyla evinde veya kurum içerisinde lüzum görüldüğü

sürece dinlenmesi için baştabip izin verebilir. Bu takdirde de bunlar acil

durumlarda baştabip veya nöbetçi tabibin davetine uymaya mecburdurlar.

Hafta tatillerinde ve resmi tatil günlerinde nöbet tutanlara hizmeti aksatmamak

kaydıyla diğer iş günlerinde nöbet süresi kadar izin verilebilir.”

Bilindiği üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 433 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 178 inci maddesinin (A) bendinde "99 ve 100 üncü maddeler hükümleri uyarınca tespit olunan günlük çalışma saatleri dışında: a) Salgın hastalık ve tabii afetler gibi olağanüstü hallerin olması (Bu hallerin devamı süresince), b) Fabrika, atelye, şantiye, işletme gibi yerlerde İş Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri ve günü dışında çalışmanın zorunlu bulunması, hallerine münhasır olmak üzere, yapılan fazla çalışmalar ücretle karşılanır." denilmekte aynı maddenin (B) bendinde ise "Kurumlar gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma ücreti verilmeksizin çalıştırabilirler. Bu durumda personele yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz Sivil Memurlar Sendikası (Sime-Sen) Eti mahallesi GMK Bulvarı 60/26 Maltepe Ankara 0 (312) 232 47 32 İletişim :0 (537) 2726 40 28 SİME-SEN Genel Başkan Yardımcısı Serdar DURSUN Web : www.simesen.org.tr E-MAİL: [email protected]



SİME-SEN


saati için bir gün hesabıyla izin verilir. Ancak, bu suretle verilecek iznin en çok on günlük kısmı yıllık izinle birleştirilerek yılı içinde kullandırılabilir." hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, Anayasamızın kişi hak ve ödevleri ile ilgili 18 inci maddesinde "Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.

Şekil ve şartları kanunla düzenlenmek üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri içindeki çalıştırmalar; olağanüstü hallerde vatandaşlardan istenecek hizmetler; ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları, zorla çalıştırma sayılmaz." denilmektedir.

Hal böyle olunca 6S7 sayılı Devlet Memurları Kanununun 178 inci maddesinin (B) bendi hükmünün, Anayasanın 18 inci maddesi hükmüyle birlikte mütalaa edilmesi gerekmektedir.

Bu durumda ise kurumların gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında da çalıştırabilecekleri ancak bu şekilde yaptırılacak çalışmanın karşılıksız olamayacağı düşünülmektedir.

Nitekim 657 sayılı Kanunun 178 inci maddesinde, fazla çalışmanın ücretle karşılanmasının şayet ücretle karşılanmaması durumunda bunun ilave izin verilmek suretiyle telafi edilmesinin öngörülmesi bu görüşümüzü teyid etmektedir. Ancak, yine aynı maddenin (B) bendinde bu şekilde verilecek ilave iznin en çok (10) gününün yıllık izinle birleştirilerek aynı yıl içerisinde kullanılabileceği ifadesinden (10) günü aşan izinlerin düşeceği anlamının çıkarılmaması gerekmektedir.

Bu itibarla, yaptırılan fazla çalışma karşılığında verilmesi gereken ancak aynı yıl içerisinde peyderpey kullandırılmayıp biriktirilen ve toplam süresi (10) günü aşan izinlerin; bir defaya mahsus olmak üzere (10) gününün ilgililerin yıllık izinleriyle birleştirilmesi suretiyle artan sürelerin ise aynı yıl içerisinde idarenizce uygun görülecek zaman ve süreler dahilinde peyderpey kullandırılması ile bundan böyle konuya ilişkin uygulamanın yukarıda belirtilen açıklamalar muvacehesinde yapılması gerektiği mütalaa edilmektedir.

Kavram karışıklığı neticesinde memurlar bedenen çalıştırılıp nöbet tutmuş gibi gösterilmekte yada görevleri dışında işlerde mesai yaptırılmaktadır.Aynı gün içerisinde birden fazla farklı bölümde ve farklı işlerde vardiyalı çalışan memur kıta nöbeti tutan yada nizamiye nöbeti tutan amiri ile aynı işi yapmış gibi değerlendirilmektedir.Uzun çalışma sürelerine rağmen memura yeterince dinlenme hakkı verilmemekte Anayasamızın ‘Çalışma şartları ve dinlenme hakkı’ başlıklı 50,inci maddesinde dinlenmenin çalışanların hakkı olduğu ilkesi ihlal edilmekte ayrıca söz konusu kanun ücretli hafta ve Bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartlarının kanunla düzenleneceğini hüküm altına almıştır.

Böylece Anayasamızın temel hak ve özgürlükler arasında saydığı ‘dinlenme hakkı’ Devlet memurları kanunu’nun ve Pazarların tatil olduğu açıkça belirtilmiştir.




SİME-SEN


Askeri Yüksek idare mahkemesi 14.11.2006 tarihli ve 2006/896K sayılı ilamında yukarıda sayılan mevzuat hükümlerine uyum arz edecek şekilde memurların haftalık 40 saatin üzerinde çalıştırılmamalarının dinlenme hakkı ihlali olacağına hükmetmiştir.

Benzer bir karara imza atan Danıştay 1.inci dairesi 07.06.1982 tarih ve 1982/119 E-1982/121 K. Sayılı ilamında dinlenmenin sağlığı koruma koşullarından biri olduğuna ayrıca dinlenen memurun çalışmaktan doğan yorgunluğu ve yıpranmayı gidermiş olmaktan dolayı iş hayatında daha verimli olacağına işaret ederek dinlenme ve izin hakkının önemi ve yeterince dinlenmeden çalıştırılmanın hukuka aykırılığına ve verimsizliğine dikkat çekmiştir.

Her ne kadar Devlet memurları kanunu’nun 232’inci maddesinde DMK.nun 99’ncu maddesinin TSK’da görevli devlet memurlarına uygulanamayacağı karar altına alınmış ise de ;Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin 14.11.2006 tarihli ve 2006/174 E-2006/896K.sayılı kararında açıkça belirtildiği üzere bu düzenlemenin TSK’da görevli sivil memurların haftalık çalışma sürelerinin 40 saatin üzerinde olabileceği anlamı taşımamakta Nitekim Yüksek Mahkeme 40 saati aşan çalışmanın dinlenme hakkı ihlali olacağına işaret etmiştir.

657 sayılı Devlet memurları kanunun 45. Maddesinde yer alan’ hiç bir memur sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecenin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz.hükmüne dikkat çekmiştik 24 saatlik mesailer de Sivil memurlara Subay,Astsubay,Uzman Çavuş gibi kolluk nöbeti değil vardiya usulü kendi işi veya bir başka arkadaşının işi yaptırılmaktadır.211 nolu iç Hizmet kanunu işaret edilerek yaptırılan mesainin karşılığı verilmemektedir.Hal böyle iken memura yaptırılan görev TSK iç hizmet kanununda tarif edilen nöbet kavramına uygun düşmemektedir.Ayrıca AİHM Mualla Gökçe İçen Davası (Başvuru no: 45912/06) neticesinde TSK bünyesinde görevli Sivil Memurların Sivil kişiler olduğuna hükmetmiş.Akabinde benzer bir karar da Anayasa Mahkemesi Tarafından verilmiştir.12.07.2013 Tarih 2013/21 E.Anayasa mahkemesi Gerekçeli kararında da sivil memurların asker kişi olmadıkları ve 657 sayılı yasaya tabii devlet memurları oldukları açıkça belirtilmiştir.

Özetle fazla çalışma karşılığında hak edilen ilave izinlerin esasen her sekiz saate karşılık (1) gün hesabıyla yıllık izinle birleştirilmeksizin aynı yıl içinde ve 8 saatlik fazla çalışma süresinin dolmasını takip eden günlerde kullandırılması gerekmektedir. Ancak bu şekilde hak edilen izinlerin en çok (10) günlük süresinin yıllık izinle birleştirilerek de kullanılması mümkün bulunmaktadır.




SİME-SEN


9. MOBBİNG

GENELGE 2011/2

Kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör işyerlerinde gerçekleşen psikolojik taciz, çalışanların itibarını ve onurunu zedelemekte, verimliliğini azaltmakta ve sağlığını kaybetmesine neden olarak çalışma hayatını olumsuz etkilemektedir.

Kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre çalışanın aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde ortaya çıkan psikolojik tacizin önlenmesi gerek iş sağlığı ve güvenliği gerekse çalışma barışının geliştirilmesi açısından çok önemlidir.

Bu doğrultuda, çalışanların psikolojik tacizden korunması amacıyla aşağıdaki tedbirlerin alınması uygun görülmüştür.

1. İşyerinde psikolojik tacizle mücadele öncelikle işverenin sorumluluğunda olup işverenler çalışanların tacize maruz kalmamaları için gerekli bütün önlemleri alacaktır.

2. Bütün çalışanlar psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek her türlü eylem ve davranışlardan uzak duracaklardır.

3. Toplu iş sözleşmelerine işyerinde psikolojik taciz vakalarının yaşanmaması için önleyici nitelikte hükümler konulmasına özen gösterilecektir.

4. Psikolojik tacizle mücadeleyi güçlendirmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi, ALO 170 üzerinden psikologlar vasıtasıyla çalışanlara yardım ve destek sağlanacaktır.

5. Çalışanların uğradığı psikolojik taciz olaylarını izlemek, değerlendirmek ve önleyici politikalar üretmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde Devlet Personel Başkanlığı, sivil toplum kuruluşları ve ilgili tarafların katılımıyla “Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu” kurulacaktır.

6. Denetim elemanları, psikolojik taciz şikâyetlerini titizlikle inceleyip en kısa sürede sonuçlandıracaktır.

7. Psikolojik taciz iddialarıyla ilgili yürütülen iş ve işlemlerde kişilerin özel yaşamlarının korunmasına azami özen gösterilecektir.

8. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı ve sosyal taraflar, işyerlerinde psikolojik tacize yönelik farkındalık yaratmak amacıyla eğitim ve bilgilendirme toplantıları ile seminerler düzenleyeceklerdir.

Bilgilerini ve gereğini rica ederim.

Recep Tayyip ERDOĞAN

Başbakan




SİME-SEN


Milli Savunma Bakanlı Ve Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görevli Sivil Memurların Maruz Kaldığı Keyfi Uygulamalar ve Mobing

Özellikle 24 Saat esasına göre görev yapan Hastaneler Ordu evleri Sosyal tesisler kritik görevlerin yapıldığı karargahlar,kamplar ve üs bölgelerinde çalışan sivil memurlar amirler tarafından psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı verilmektedir ve bezdirilerek sistemli bir şekilde Sivil Memurlar itibarsızlaştırılmak istenmektedir.

Özellikle Yetimhanelerde yetişen ve Sivil memur olarak sosyal tesislerde istihdam edilen bayan Memurların Ağır baskı,hakaret,iş yükü ile bezdirilmesi ve cinsel tacizlere uğramaları söz konusudur.orduevlerinde sivil personel en kötü şartlarda tutularak aşağılanmakta soyunma giyinme yerleri iş sağlığı ve güvenliği açısından insan sağlığını tehdit eden havasız dar penceresiz izbe bodrum katlarında fare haşeratın kol gezdiği kırık dökük dolaplarda çalıştıkları tesislerin olanaklarından faydalanmalarına kısmen imkan tanınan ve iş yükü ve Amir baskısının en üst seviyede olduğu yerlerdir.

Rotasyon,Nöbet,vardiya,savunma,fazla iş yükü,kadrosu dışında farklı işlerde çalıştırmak,Sicil notu,kurum değişikliği becayiş ve muavfakat verilmesinde zorluk çıkarma,aşağılama,hakaret,ayrımcılık,Eşit görev dağılımını engelleme,kalabalık içerisinde azarlama,tehdit,şantaj,huzuru bozma ve Psikolojik taciz Amirlerin en çok başvurdukları yöntemler arasında yer almakta Sahip oldukları kurumsal gücü ve yetkileri kötüye kullanmaktadırlar.Sivil Memurları tüm bu yapılanlara karşı koruyucu ne bir sendikaları nede yasaları olmadığından husumet neticesinde başvurdukları subaylardan oluşan disiplin kurulları ve AYİM’de kazanılamayan davalar neticesinde oluşan Güvensizlik ve kırgınlık neticesinde bugüne kadar yapılan haksızlıklara boyun eğmek zorunda bırakılmış ve hak aramaları bu şekilde engellenmiştir.Çalışanları mobinge karşı korumayı amaçlayan başbakanlık genelgesi Tsk içerisin de yok sayılmaktadır.

Mobbing (Psikolojik Taciz) Nedir?

Mobbing kavramı, İngilizce “mob” kökünden gelmekte olup, “Mob”d sözcüğü, aşırı şiddetle ilişkili ve yasaya uygun olmayan kabalık anlamındadır. Sözcük Latince “mobile vulgus”tan türemiştir. İş yaşamında maddî ve manevî çok büyük zarara yol açan duygusal taciz, yakın geçmişte başlı başına bir olgu olarak tanımlanmıştır.Mobbingin (işyerinde psikolojik taciz) kelime anlamı, psikolojik şiddet,baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermektir. Türk Dil Kurumu, mobbing kavramının karşılığı olarak “Bezdiri” kelimesini belirlemiş ve bezdiriyi “İş yerlerinde, okullarda vb. topluluklar içinde belirli bir kişiyi hedef alıp, çalışmalarını sistemli bir biçimde engelleyip huzursuz olmasına yol açarak yıldırma, dışlama, gözden düşürme” olarak




SİME-SEN


tanımlamıştır. Üniversitemizde “İşyerinde psikolojik taciz” kavramı uluslararası literatürde yaygın kullanım şekli olan “mobbing” kelimesi ile ifade edilmiştir.

Mobbing; Mevcut gücün ya da pozisyonun kötüye kullanılarak; sistematik olarak psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, aşağılama, tehdit vb. şekillerde tecelli eden duygusal bir saldırıdır. Kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlayıp; işverenin ima ve alay ile karşısındakinin toplumsal itibarını düşürmeyi de içeren saldırgan bir ortam yaratarak onu işten çıkmaya zorlamasıdır. Yaş, cinsiyet, ırk ayrımı olmaksızın kişiyi iş yaşamından dışlamak amacı ile kasıtlı olarak yapılır. Mobbing uygulayan kişiye “tacizci”, mobbinge maruz kalan kişiye ise “mağdur” denir.

Mobbinge maruz kalan kişiler gördükleri zararın büyüklüğü ve etkisiyle, işlerini yapamaz duruma gelmektedirler. Konu ile ilgili yapılan araştırmalar göstermiştir ki, en kısa mobbing süresi 6 ay, genelde ortalama süre 15 ay, sürecin kalıcı ağır etkilerinin ortaya çıktığı dönem ise, 29-46 aydır. Hangi işyerlerinde ve hangi kişilerin mobbinge uğradığına bakıldığında araştırmalara göre kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, öncelikle sağlık ve eğitim sektöründe yaygın olduğu ve özellikle de üniversitelerde bunun çok daha sıklıkla yaşandığı görülmektedir.

Mobbingin Tarihçesi

Mobbing sözcüğü, ilk olarak hayvanların kendi aralarındaki savaşta belirlenip, daha sonra çocukların birbiriyle olan zorbalık ilişkilerini tanımlamakta kullanılmıştır. İşyerlerinde de 1950-1960’lı yıllarda yapılan araştırmalar, mobbingin sadece çocuklar arasında yaşanmadığını ortaya koymuştur. Mobbing kavramı ilk olarak 1984 yılında Dr.Heinz Leymann tarafından “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” konulu raporda ortaya atılmış ve böylece bilimsellik kazanmıştır. Çalışma yaşamında hep var olan fakat görmezden gelinen mobbing, birçok iş yerinde hâlâ çok sayıda çalışanın kâbusu olmaya devam etmektedir. Bazen hakaretle, aşağılamayla bazen de normalin üzerinde aşırı iş yükü yükleyerek kendini gösteren bu davranışa maruz kalmak çalışanın hem psikolojik hem de fizyolojik olarak etkilenmesine neden olabilmektedir.

Mobbing Nasıl Anlaşılır?

Çalışanlar üzerinde yetki, grup psikolojisi, küme ilişkileri yolu ve sistematik baskı ile ortaya çıkar. “Sistematik” tespitinin yapılması için, uzmanlar en az altı aylık bir süre öngörmektedirler. Anlık, stresten kaynaklanan sorunlar kastedilmemektedir. Yaşanan her çatışma ya da her anlaşmazlık psikolojik taciz olarak değerlendirilmemelidir. Bir olguya psikolojik taciz diye bakabilmek için davranışların ayda birkaç kez tekrarlanması, birbiri ardına birtakım evreler içinde geçmiş olması ve bunun tekrarlama sıklığı ve uzun süre devam etmesi ve davranış tarzlarının kişiye kötü muamele şeklinde olması gerekmektedir.

Bir ya da birden fazla kişiye yöneltilen ve tekrar eden olumsuz davranışlarda iletişim olgusu olduğu için iki taraf vardır. Tacizi yapan ve hedef kişi arasında açık bir güç eşitsizliği bulunmaktadır. Kurban konumundaki kişi devamlı kaybeden kişi konumundadır. Bir tacize mobbing denilebilmesi için en azından, kasıtlılık, süreklilik ve sistemlilik niteliklerini taşımalı ve




SİME-SEN


bunların varlığının teşhisi içinse, çatışmanın, kurum kültürünün ve taciz sürecinin incelenmesi gerekmektedir.

Mobbing Türleri

1. Düşey Psikolojik Taciz: Üst konumda yer alanların astlarına yönelik olarak gerçekleştirdikleri psikolojik taciz vakalarıdır. Üstler sahip oldukları kurumsal gücü, astlarını ezerek, onları kurumun dışına iterek kullanmasıdır.

2. Yatay Psikolojik Taciz: İşyerinde psikolojik tacizin fail veya failleri mağdur ile benzer görevlerde ve benzer olanaklara sahip, aynı konumdaki iş arkadaşlarıdırlar. Örneğin; eşit koşullar içinde bulunan çalışanların çekememezliği, rekabet, çıkar çatışması, kişisel hoşnutsuzluklar gibi.

3. Dikey Psikolojik Taciz: Çalışanın yöneticiye psikolojik şiddet uygulamasıdır. Nadir görülen bir durumdur. Örneğin, çalışanların yöneticiyi kabullenememesi, eski yöneticiye duyulan bağlılık, kıskançlık gibi.

Mobbingin Aşamaları

- Çatışmanın ilk belirtileri

- Çatışmanın çözümlenmeyişi

- Mobbingin başlaması (ruhsal ve fiziksel sağlık etkilenir)

- Mobbingin şiddetlenmesi (performansın düşmesi)

- Mobbingin iyice yoğunlaşması (istirahat, rapor, işe geç kalma)

- Yoğun mobbingin devamı (hastalık işin önüne geçer)

- Hastalık, istifa, uzaklaştırma vs…

Mobbingin Etkileri

Modern hayatın getirdiği temel sorunlardan birisi haline gelen psikolojik tacizin sonuçları ve etki alanı oldukça geniştir. Bireyler, böyle bir sorunu bilmekte, yaşamakta, ancak tanımlama ve çözüm konusunda bir adım atamamaktadır. İşyerinde psikolojik taciz, bireyin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlamakta ve daha sonra tacizcinin saldırgan eylemleriyle devam etmektedir. Bir sonraki aşamada da mağdur, sorunun kaynağı, problemli ya da akıl hastası olarak damgalanmaktadır. Zaman zaman saldırganlığa tacizcinin dışında yönetim veya iş arkadaşları da katılabilmektedir. Genellikle bireyin toplumsal itibarını düşürmeye yönelik saldırgan bir ortam oluşturulmakta ve sistematik olarak baskı yaratılıp işten ayrılması sağlanmaktadır. Psikolojik tacizin birey üzerindeki duygusal ve fiziksel etkilerini; uykusuzluk, sinir bozukluğu, melankoli hali, yoğunlaşma bozukluğu, sosyal yalıtım, kendini küçümseme ve




SİME-SEN


aşağılama, sosyal uyumsuzluk, çeşitli psikosomatik rahatsızlıklar, depresyon, umutsuzluk ve çaresizlik hissi, sinirlilik, öfke, huzursuzluk ve derin keder hâli olarak tanımlanmaktadır.

Mobbing insanın meslekî bütünlük ve benlik duygusunu zedeler, kişinin kendine yönelik kuşkusunu artırır, paronaya ve kafa karışıklığına neden olur, kurban kendine güven duygusunu yitirir, kendisini yalıtabilir, huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duyguları yaşar. Mobbing, ağlama, uyku bozuklukları, depresyon, yüksek tansiyon, panik atak, kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve travma sonrası stres bozukluğu yaratabilir.

Mobbing mağdurunun yaşadığı sorunları aile ortamına yansıtması, aile içi huzursuzluk ve çatışmalara sebep olabilir. Hatta bu durum aile içi şiddet ve boşanmayla sonuçlanabilir.

Yapılan bir araştırmaya göre Mobbing mağdurunun sağlık giderleri, kazancın üzerinde bir rakama tekabül etmektedir.

Psikolojik tedavi, ilaç, doktor ve hastane masrafları yanında; iş veriminin azalması, hastalık izinlerinin artması gibi sonuçları sebebi ile Mobbing ekonomik bağlamda yüksek kayıplara sebep olmaktadır.

• Mesleki motivasyonun düşmesi • Öğrenci, veli ve çalışan personelle iletişim çatışmaları • Tükenmişlik duygusu • İşe gitmeme isteği • Çalışmak konusunda pişmanlık ve hırs gibi çatışan hisler • İş ve iş ortamı değiştirme isteği • İşle ilgili güvensizlik duyma.

Mobbingin Maliyeti

Mobbingin (İşyerinde Psikolojik Taciz) doğrudan maliyeti çalışanların katlanmak zorunda olduğu iş kaybı ve güvenlik boyutu ile birlikte, bireyin ruhsal ve fiziksel sağlığıyla ödemek zorunda kaldığı ağır bir bedeldir. Bu olgunun dolaylı maliyeti ise, işveren ve toplumun katlanmak zorunda kaldığı düşük verim ve üretim ürün kalitesinin bozulması, kurumunun/ şirketin saygınlığının yitirilmesi ve müşteri sayısında azalma şeklinde kendini göstermektedir. Psikolojik olarak rahatsız olan çalışanın üretime katacağı katkı sorunsuz bir çalışandan çok daha az olacaktır. Hastalık sebebiyle işgücü kayıpları ülke ekonomilerinde büyük kayıplara sebep olmaktadır.

Mobbing Önlemleri

• Psikolojik yıldırmaya maruz kalan çalışanın, Mobbing uygulayan kişiye taciz edici söz ve davranışlarını durdurmasını açıkça söylemesi ve bu konuşmayı yaparken gerekirse tanıklık edebilecek bir kişinin tanıklık etmesini sağlaması,

• Çalıştığı kurum yetkilileri ile bu durumu paylaşması, Sivil Memurlar Sendikası (Sime-Sen) Eti mahallesi GMK Bulvarı 60/26 Maltepe Ankara 0 (312) 232 47 32 İletişim :0 (537) 2726 40 28 SİME-SEN Genel Başkan Yardımcısı Serdar DURSUN Web : www.simesen.org.tr E-MAİL: [email protected]



SİME-SEN


• Yaşadığı olayları, verilen anlamsız emirleri ve uygulamaları yazılı olarak kaydetmesi, • Durumu bağlı olduğu sendikanın işyeri temsilcisine ya da sendika yönetimine bildirmesi, • Hem yardımcı olması hem de kanıt oluşturması bakımından gerekiyorsa tıbbi ve

psikolojik yardım alması faydalı olacaktır.

Hukuki Bilgiler

Anayasamızda psikolojik tacizi doğrudan içeren bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak psikolojik tacizin ulusal ve uluslararası hukukta kişilik hakları temelinde değerlendirildiği dikkate alınarak Anayasa’daki bu haklara ilişkin düzenlemelerin bazıları;

Anayasamızın “Devletin Temel Amaç ve Görevleri” başlıklı 5’inci maddesinde; “kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmak, insanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları sağlamak” devletin görevleri arasında sayılmıştır.

10’uncu maddede, “Kanun Önünde Eşitlik” ilkesine yer verilmiş ve devletin bu eşitliği sağlamak üzere gerekli tedbirleri alacağına vurgu yapılmıştır. “Herkesin kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilemez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahip olduğu” 12’inci maddede düzenlenmiş ve yine “herkesin yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu” 17’inci maddede vurgulanmıştır.

İş Kanunu hükümlerinde doğrudan psikolojik taciz kavramına yer verilmemiş olmakla birlikte; Eşit davranma ilkesi (Madde 5), Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi (Madde 22), İşverenlerin ve işçilerin yükümlülükleri (İş sağlığı ve güvenliği konusunda) (Madde 77), kapsamında konunun değerlendirilmesi mümkün görünmektedir.

Mevzuatımıza ilk kez Türk Borçlar Kanunu ile giren psikolojik taciz ifadesi “İşçinin kişiliğinin korunması” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu hükümle işçinin işyerindeki psikolojik tacizlere karşı hukukî güvence altına alınması konusunda önemli bir adım atılmıştır. İşverenin bu maddeye aykırı davranışları sonucu ortaya çıkan zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tâbi tutulmuştur.

Psikolojik taciz, Türk Medenî Kanunu’nda açıkça düzenlenmemiş olmakla birlikte; “Dürüst Davranma” başlıklı 2’inci maddesindeki “Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır” şeklindeki temel ilkeden başlayarak; kişiliği vazgeçme ve aşırı sınırlamaya karşı koruyan 23’üncü madde, saldırılara karşı koruyan 24’üncü madde ve bu konuda açılacak davaları düzenleyen “Davalar” başlıklı 25’inci madde kapsamında ele alınabilmektedir.

Türk Ceza Kanunu’nun amaçları arasında yer alan “kişi hak ve özgürlüklerinin korunması” kapsamında, psikolojik tacize konu eylemlerin işleniş biçimleri ve sonuçlarına göre her biri ayrı ayrı değerlendirilmek üzere 96. maddesindeki Eziyet, 105. maddesindeki Cinsel Taciz,




SİME-SEN


106. maddesindeki Tehdit, 107. maddesindeki Şantaj, 117. Maddesindeki İş ve çalışma hürriyetinin ihlali, 122. maddesindeki Ayırımcılık, 125. maddesindeki Hakaret, 123.maddesindeki Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma, 124. maddesindeki Haberleşmenin engellenmesi, 132. Maddesindeki Haberleşmenin gizliliğini ihlal, 133. maddesindeki Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması, 134. Maddesindeki Özel hayatın gizliliğini ihlal, 135. maddesindeki Kişisel verilerin kaydedilmesi TCK’da suç olarak sayılan fiiller arasında yer almaktadır.




Documents

SİME SEN SİVİL MEMURLAR SENDİKASI · 2016-12-20 · SİME-SEN SİVİL MEMURLAR SENDİKASI 1. HİZMET KOLU: Büro hizmetleri, sağlık ve sosyal hizmetler, basın, yayın ve iletişim