1

SOHBET

Öğretici Metinler

2

Sohbet nedir?

Bir yazarın bir konudaki kişisel görüş ve düşüncelerini karşısındakiyle sohbet

ediyormuş gibi fazla derine inmeden anlattığı yazı türüdür.

Öğretici Metinler

Gazete ve dergilerde yayımlanır.

Bir düşünceyi açıklar veya bir görüşün tutarsız yanlarını

dile getirir.

Söyleşide bir konu sınırlaması yoktur. Gündelik olaylar,

edebiyat ve sanat dünyası , ortak yaşamlar, toplumsal

değerler ve meseleler vb. söyleşinin konusu olabilir. Önemli

olan konunun sıkıcı olmamasıdır.

3

Özellikleri

Öğretici Metinler

Sohbet türündeki yazılarda, gerçek sohbetteki gibi samimi,

senli benli, cana yakın, nükteli bir üslup kullanılır.

Karşılıklı konuşma havası hakimdir. Yazar bu durumu soru

cevaplı cümlelerle sağlar.

Düşünceler derinleştirilmeden, kesinliğe kaçmadan,

bilimsel yolla ispatlanmadan, konuşma tavrı ve edasıyla

ifade edilir.

4

Özellikleri

Öğretici Metinler

Yazar düşüncelerinin doğruluğunda ısrarcı değildir.

Öznel bir bakış açısıyla kaleme alınır.

Yazar düşüncelerini emredici bir tavırla değil, okuyucunun

düzeyine inerek, okuyucuyla sıcak bir ilişki kurarak ortaya

koyar. okuyucuyu suçlamaz, bir suçu veya kusuru varsa “biz”

li ifadelerle suç ve kusuru üstlenir, genelleştirir.

5

Özellikleri

Öğretici Metinler

Sohbet türünde açıklayıcı ve söyleşmeye bağlı anlatım

kullanılır.

Dil ağırlıklı olarak göndergesel işlevde kullanılır.

Açık, akıcı, yalın ve duru bir anlatım kullanılır.

Devrik cümleler, soru/cevap gibi okuyucuyu sıkmayan

günlük konuşma diline yakın bir dil kullanılır.

6

Özellikleri

Öğretici Metinler

7

TÜRKÇE / Cümlenin İfade Ettiği Anlam Özellikleri

Yazılı anlatım türü olan sohbet ile radyo ve televizyonlarda yayınlanan sohbetler arasında benzerlikler vardır: İkisinde de amaç,herhangi bir konu hakkındaki duygu ve düşünceleri karşılıklı konuşma havasında, samimi, dostça, açık yürekli bir tavırla hoşça zaman geçirmek için okuyucuyla veya dinleyiciyle paylaşmaktır.

8

TÜRKÇE / Cümlenin İfade Ettiği Anlam Özellikleri

• Sohbet türünde yazar karşısındakine sorular yöneltir, cevap verir; fıkrada ise karşılıklı konuşma üslubu yoktur. • Fıkra türünde konunun güncel olması gerekirken sohbetin konusunun güncel olması zorunlu değildir; sohbet, herhangi bir konuda yazılabilir. •Sohbetlerde fıkrada olduğu gibi kamuoyu oluşturma amacı yoktur.

Sohbet ile Fıkra Arasındaki Farklar

9

TÜRKÇE / Cümlenin İfade Ettiği Anlam Özellikleri

• Sohbet okuyucuyla konuşuyormuş gibi yazılırken; deneme ise kendi kendine konuşuyormuş gibi yazılır.

•Sohbetlerde nükteli halk söyleyişi vardır; deneme ise ağırbaşlı, özenli bir anlatıma sahiptir.

Sohbet ile Deneme Arasındaki Farklar

10

TÜRKÇE / Cümlenin İfade Ettiği Anlam Özellikleri

• Sohbette senli-benli, samimi bir anlatım; makalede ciddî, kitabî bir anlatım vardır. • Sohbette günlük konuşma dili kullanılırken, makalede akademik bir dil kullanılır. • Sohbette kanıtlama amacı yoktur. Makalede kanıtlama, bilimsel bir sonuca ulaşma amacı vardır. • Sohbette konu derinlemesine incelenmez, makalede konu derinlemesine ele alınır.

Sohbet ile Makale Arasındaki Farklar

Türk edebiyatında özellikle Servet-i Fünun döneminde

görülmeye başlamıştır. Ahmet Rasim, Şevket Rado, Melih

Cevdet Anday, Suut Kemal Yetkin gibi isimler bu türün

başarılı örneklerini vermiştir.

11

Türk Edebiyatında Sohbet

Öğretici Metinler

12

Türk Edebiyatında Sohbet

Öğretici Metinler

Ahmet Rasim Muharrir Bu Ya, Ramazan SohbetleriHaldun Taner Hak Dostum Diye Başladım SözeMelih Cevdet Anday Dilimiz Üstüne KonuşmalarYahya Kemal Eğil Dağlar (deneme/söyleşi)

Aziz İstanbul (deneme/söyleşi)Edebiyata Dair (deneme/söyleşi)Tarih Musahabeleri

İsmet Özel Bakanlar ve Görenler, Çenebazlık, Cuma Mektupları, Faydasız Yazılar

13

Türk Edebiyatında Sohbet

Öğretici Metinler

Şevket Rado Hayat Böyledir, Eşref Saati, Saadet Yolu

Suut K. Yetkin Edebiyat SöyleşileriAhmet Kabaklı SohbetlerFalih R. Atay Pazartesi Konuşmaları

Asık suratlı insanlardan hoşlanır mısınız desem tabii bana gülersiniz.Zaten ben de biraz gülmeniz için söze böyle başladım. Güler yüze vegülmeye dair olan bu konuşmayı asık suratla dinlemenizi istemem tabii.Konuşurken söze başladığınız sırada karşınızdakinin kaşlarını çattığını, asıkbir suratla sizi dinlediğini görürseniz konuşmak hevesiniz kırılır. Lafı kısakesip bu tatsız sohbeti bir an önce bitirmeye bakarsınız. Bir dekarşınızdakinin sizi güler yüzle dinlediğini, hatta araya biraz da tatlı sözkarıştırarak sohbete renk verdiğini görecek olsanız konuştukçakonuşacağınız gelir.

14

Güler Yüz (Şevket Rado)

Öğretici Metinler

Zaten öyledir. Güler yüz her şeyden önce insana cesaret verir. Çünkügüler yüzlü insanlar her kusuru hoş gören, affeden insanlardır. Dünyada ilkadımlarını yeni atmaya başlamış bir çocuğa herkes güler yüzle bakar. Onunher kusuru yapabileceğini ve bütün kusurların affedilmeye layık olduğunuönceden kabul ettiğimiz için çocuk karşısında gülümser bir yüz takınırız.Olgun insanlar yalnız çocuklara değil, herkese affedici, kusura pekaldırmayıcı bir yüzle bakarlar. Bu dünya öyle çatık kaşla dolaşmaya, şununbunun kalbini kırmaya değer bir dünya değildir. Onun için güler yüzlüinsanlar arasında yaşayanların hayatı daha tatlı geçer.

15

Güler Yüz (Şevket Rado)

Öğretici Metinler

…Hayatı iyi karşılamanın sırrını bulabilmek için her şeyden önce

gülümsemeyi öğrenmeli. Belki siz de bilirsiniz: Her hadiseyi güler yüzlekarşılayan bir adama, “Eh… Hayatta muvaffak olduğun için sen tabii daimagülersin. Ama biz öyle miyiz ya?” demişler. Adam, bir kere daha gülmüş,“Yanılıyorsunuz, hem de çok yanılıyorsunuz. Ben hayatta muvaffakolduğum için gülmüyorum. Tam tersine! Güldüğüm için hayatta muvaffakoluyorum.” demiş. Bu söz boşuna söylenmiş bir söz değildir. İçindebilinmesi gereken bir hakikat saklı.

16

Güler Yüz (Şevket Rado)

Öğretici Metinler

…Bektaşi’nin hikâyesini bilirsiniz: 80 yaşında öldüğü hâlde mezar taşına “5

sene yaşadı” diye yazdırmış. Bu beş sene onun hayatta gülerek, neşe içinde yaşadığı, gam kasavet nedir bilmeden hoşça geçirdiği senelermiş. Hayatınızı yaşadığınız yıllar boyunca uzatabilmek için her anınızı gülerek geçirmeniz gerekir.

Gene bizim bir şairimiz bir dostuna hediye ettiği resminin altına “Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz!” diye yazmıştır. Bu da güzel bir sözdür. Çünkü en iyi hatıra gülerek geçen günlerin hatırasıdır. Hayatta o günlerin sayısı az olursa insan bir gün gelir, “Ne etmişim de gülmemişim!” diye ağlayabilir.

Yüzünüzden tebessüm eksik olmasın.

17

Güler Yüz (Şevket Rado)

Öğretici Metinler