1322
Yoruba Bible based on Jerusalem Bible version Bishop Michael Fagun Translation, 1990. GÐNÐSÍSÌ ÌDÁ AYÉ ÀTI Ì×UBÚ ÈNÌYÀN 1 ÌTÀN KÌNÍ LÓRÍ Ì×ÏDÁ AYÉ Ní àtètèkñþe, çlñrun dá ðrun òun ayé. 2 Kò sí nǹkankan lórí ilÆ ayé nítorí ó þófo; òkùnkùn sì wà lórí ibú; Ñmí ÎlÊrun sì rà bàbà lójú omi. 3 ÎlÊrun sì wí pé: ”Kí ìmÊlÆ wà“ ÌmÊlÆ sì wà. 4 ÎlÊrun sì rí ìmñlÆ náà pé ó dára. çlñrun ya ìmñlÆ kúrò lára òkùnkùn. 5 çlñrun pe ìmñlÆ ní ðsán, àti òkùnkùn ní òru. Al¿ kan àti òwúrð kan kæjá, èyí j¿ æjñ kíní. 6 çlñrun wí pé: ”Kí òfúrufú wà ní agbede méjì omi, kí omi pín sí méjì.“ Ó sì rí bÇÆ. 7 ÎlÊrun sì þe òfúrufú, ó ya omi tí ó wà ní ìsàlÆ òfúrufú kúrò lára omi tí ó wà lókè òfúrufú; ó sì rí b¿Æ. 8 çlñrun sì pe òfúrufú ní ðrun. Al¿ kan àti òwúrð kan kæjá, ó di æjñ kejì. 9 ÎlÊrun sì wí pé: “Kí omi abÇ Érun wÊjÈ pÉ sí ibi kan, kí ìyàngbÅ ilÆ sì hàn.” Ó sì rí bÇÆ. 10 çlñrun sì pe ìyàngbÅ il¿ ní ilÆ; ó sì pe ìwñjæ pð omi ní òkun. çlñrun sì rí i pé ó dára. 11 ÎlÊrun wí pé: “Kí ilÆ hu oko, ewéko tí ó máa so èso, àti igi eléso tí yóò máa so èso ní irú tirÆ, tí ó ní irúgbìn nínú lórí ilÆ.” Ó sì rí bÇÆ. 12 IlÆ sì hu koríko jáde, ewéko ti so èso ní irú tirÆ, àwæn igi tí so èso, tí ó ní irúgbìn nínú ní irú tirÆ. çlñrun sì rí i pé ó dára. 13 Al¿ kan àti òwúrð kan kæjá, ó di æjñ kÅta. 14 ÎlÊrun sì wí pé: “Kí àwÈn ìmÊlÆ wà ní òfúrufú Érun láti pààlà Ésán àti òru; kí wÈn sì máa wà fún àmì àti fún àkókò, àti fún æjñ, àti fún ædún. 15 Kí wñn sì j¿ ìmñlÆ ní òfúrufú ðrun láti tànmñlÆ sórí ayé.” Ó sì rí bÇÆ. 16 ÎlÊrun sì dá ìmñlÆ lá méjì; ìmñlÆ tí ó tóbi láti þàkóso ðsán, àti ìmñlÆ tí ó kéré láti þàkóso òru; ó sì dá àwæn ìràwð pÆlú. 17 çlñrun sì sæ wñn lñjð ní òfúrufu ðrun láti máa tànmñlÆ sórí ilÆ ayé, 18 àti láti þàkóso ðsán àti òrú, àti láti pààlà ìmñlÆ òun òkùnkùn. çlñrun sì rí i pé ó dára. 19 Al¿ kan àti òwúrð kan kæjá, ó di æjñ kÅrin. 20 ÎlÊrun wí pé: “Kí omi kún fún ÉpÉlÈpÉ Ædá alààyè gbogbo tí rákò, àti kí ÅyÅ máa fò lókè lójú òfúrufú Érun.” Ó sí rí b¿Æ. 21 çlñrun sì dá erinmi ǹ là àti Ædá alààyè gbogbo tí rákò, tí omi fi kún fún ðpðlæpð ní irú wæn, àti ÅyÅ pÆlú ìyÇ wÈn ní irú rÆ. ÎlÊrun sì rí i pé ó dára. 22 ÎlÊrun sì súre fún wÈn pé: “Í máa bí sí i, kí Å sì máa rÆ sí i, kí Å kún inú omi òkun, kí ÅyÅ sì máa rÆ ní ilÆ.“ 23 AlÇ kan àti òwúrÉ kan kæjá, ó di æjñ karùn-ún. 24 ÎlÊrun sì wí pé: “Kí ilÆ mú Ædá alààyè ní irú tirÆ jáde wá; Åran ðsìn àti ohun tí rákò, àti Åranko ilÆ ní irú tirÆ.” Ó sì rí bÇÆ. 25 ÎlÊrun sì dá Åranko ilÆ ní irú tirÆ àti Åran Ésìn ní irú tirÆ. çlñrun sì rí i pé ó dára. 26 çlñrun wí pé: “JÇ kí a dá ènìyàn ní àwòrán ara wa, gÇgÇ bí a ti rí; kí wÊn jÈba lórí Åja òkun, àti lórí ÅyÅ ojú ðrun, àti lórí gbogbo Åranko, àti lórí gbogbo ohun tí rákò lórí ilÆ.” 27 B¿Æ ni çlñrun ti dá ènìyàn ní àwòrán ara rÆ, ní àwòrán çlñrun ní ó dá a, lákæ, lábo, ni ó dá wæn. 28 ÎlÊrun sì súre fún wÈn. ÎlÊrun sì wí fún wÈn pé: “Í máa bí sí i, kí Å sì máa rÆ sí i, kí Å sì gba ilÆ kí Å sì þe ìkáwñ rÆ; kí Å sì máa jæba lórí Åja òkun àti lórí ÅyÅ ojú ðrun, àti lórí ohun alààyè gbogbo tí rákò lórí ilÆ.” 29 ÎlÊrun sì wí pé: “Mo fi gbogbo ewéko tí ó wà lórí ilÆ gbogbo tí so èso fún yín àti igi gbogbo nínú èyí tí í þe igi eléso ti so; kí Å sì fi wñn þe oúnjÅ. 30 Fún gbogbo Åranko ilÆ àti fún gbogbo ÅyÅ ojú ðrun, àti fún gbogbo ohun tí rákò lórí ilÆ tí ó j¿ alààyè, ni mo fi gbogbo ewéko tútù fún ní oúnjÅ.” Ó sì rí bÇÆ. ÎlÊrun sì rí gbogbo ohun tí ó dá, sì kíyèsí i, dáradára ni. 31 Al¿ kan àti òwúrð kan kæjá, ó di æjñ kÅfà. 2 B¿Æ ni çlñrun parí ìþÆdá ðrun òun ayé, àti ogunlñgð gbogbo wæn. 2 Ní æjñ keje, çlñrun sì parí iþ¿ rÆ tí o ti þe. Ó sì simi ni æjñ keje kúrò nínú iþ¿ rÆ gbogbo tí ó ti þe. 3 çlñrun sì bùkún fún æjñ keje. Ó sì yà á sí mímñ, nitorí æjñ náà ni ó simi kúrò nínú iþ¿ rÆ tí ó ti þe. 4 B¿Æ ni ìtàn ìþÆdá ðrun òun ayé. ITÀN KEJÌ Ì×ÏDÁ AYÉ: PÁRÁDÍSÈ Nígbà tí Yáhwè çlñrun dá ayé àti ðrun, 5 kò ì tí ì sí igbo lórí ilÆ ayé tàbí igi, nítorí Yáhwè çlñrun kò ì tí ì rðjò sórí ilÆ, kò sì sí ènìyàn láti kæ oko. 6 ×ùgbñn orísun omi lá kan jáde láti ilÆ tí ó fi

sórí ayé.” Ó sì rí bÇÆ. 16 ÎlÊru omi òkun, kí ÅyÅ sì máa ... Bible(1).pdf · láti inú egungun mi, àti Åran ara láti inú Åran ara mi. A ó máa pè é ní

Embed Size (px)

Citation preview

  • Yoruba Bible based on Jerusalem Bible version Bishop Michael Fagun Translation, 1990.

    GNSS

    D AY TI UB NYN

    1

    TN KN LR D AY N ttke, lrun d run un ay. 2 K s nkankan lr il ay ntor fo; knkn s w lr ib; m lrun s r bb lj omi. 3 lrun s w p: K ml w ml s w. 4 lrun s r ml n p dra. lrun ya ml kr lra knkn. 5 lrun pe ml n sn, ti knkn n ru. Al kan ti wr kan kj, y j j kn. 6 lrun w p: K fruf w n agbede mj omi, k omi pn s mj. s r b. 7 lrun s e fruf, ya omi t w n sl fruf kr lra omi t w lk fruf; s r b. 8 lrun s pe fruf n run. Al kan ti wr kan kj, di j kej. 9 lrun s w p: K omi ab run wj p s ibi kan, k yngb il s hn. s r b. 10 lrun s pe yngb il n il; s pe wj p omi n kun. lrun s r i p dra. 11 lrun w p: K il hu oko, ewko t ma so so, ti igi elso t y ma so so n ir tir, t n irgbn nn lr il. s r b. 12 Il s hu korko jde, ewko ti so so n ir tir, wn igi t so so, t n irgbn nn n ir tir. lrun s r i p dra. 13 Al kan ti wr kan kj, di j kta. 14 lrun s w p: K wn ml w n fruf run lti pl sn ti ru; k wn s ma w fn m ti fn kk, ti fn j, ti fn dn. 15 K wn s j ml n fruf run lti tnml sr ay. s r b. 16 lrun s d ml l mj; ml t tbi lti kso sn, ti ml t kr lti kso ru; s d wn rw pl. 17 lrun s s wn lj n frufu run lti ma tnml sr il ay, 18 ti lti kso sn ti r, ti lti pl ml un knkn. lrun s r i p dra. 19 Al kan ti wr kan kj, di j krin. 20 lrun w p: K omi kn fn plp d aly gbogbo t rk, ti k y ma f lk lj fruf run. s r b. 21 lrun s d erinmi ll ti d aly gbogbo t rk, t omi fi kn fn plp n ir wn, ti y pl y wn n ir r. lrun s r i p dra. 22 lrun s sre fn wn p: ma b s i, k s ma r s i, k kn in omi kun, k y s ma r n il. 23 Al kan ti wr kan kj, di j karn-n. 24 lrun s w p: K il m d aly n ir tir jde w; ran sn ti ohun t rk, ti ranko il n ir tir. s r b. 25 lrun s d ranko il n ir tir ti ran sn n ir tir. lrun s r i p dra. 26 lrun w p: J k a d nyn n wrn ara wa, gg b a ti r; k wn jba lr ja kun, ti lr y oj run, ti lr gbogbo ranko, ti lr gbogbo ohun t rk lr il. 27 B ni lrun ti d nyn n wrn ara r, n wrn lrun n d a, lk, lbo, ni d wn. 28 lrun s sre fn wn. lrun s w fn wn p: ma b s i, k s ma r s i, k s gba il k s e kw r; k s ma jba lr ja kun ti lr y oj run, ti lr ohun aly gbogbo t rk lr il. 29 lrun s w p: Mo fi gbogbo ewko t w lr il gbogbo t so so fn yn ti igi gbogbo nn y t e igi elso ti so; k s fi wn e onj. 30 Fn gbogbo ranko il ti fn gbogbo y oj run, ti fn gbogbo ohun t rk lr il t j aly, ni mo fi gbogbo ewko tt fn n onj. s r b. lrun s r gbogbo ohun t d, s kys i, dradra ni. 31 Al kan ti wr kan kj, di j kf. 2

    B ni lrun par d run un ay, ti ogunlg gbogbo wn. 2 N j keje, lrun s par i r t o ti e. s simi ni j keje kr nn i r gbogbo t ti e. 3 lrun s bkn fn j keje. s y s mm, nitor j n ni simi kr nn i r t ti e. 4 B ni tn d run un ay.

    ITN KEJ D AY: PRDS

    Ngb t Yhw lrun d ay ti run, 5 k t s igbo lr il ay tb igi, ntor Yhw lrun k t rj sr il, k s s nyn lti k oko. 6 gbn orsun omi l kan jde lti il t fi

  • omi rin oj il ay. 7 Yhw lrun s fi am il m ara nyn; s m m y s ih im r; nyn s di m aly. 8 Yhw lrun s gbin gb kan n ih l-Moy n dn; nb ni fi knrin n t m s. 9 Lti in il ni Yhw lrun ti m onrur igi h jde w, t dra lti w lj, t s dra fn onj. Igi y w pl nn gb n, ti ti m rere, ti ti m bbur. 10 Od kan n jde lti dn t fi omi rin gb n: omi od n s n l yapa t pn s ka mrin. 11 Ork ka kn j od Psrn, y ni n gba gbogbo il Hfl, nb ni wr ti wp. 12 Wr il n dra pp. Bdlm ti kta lsb w nb bkan n. 13 Ork ka od kej ni Ghn, y ni n gba il K. 14 Ork od kta ni Tgrs: y ni n gba ap l-orn n il sr. Od krin j Efrts. 15 Yhw lrun fi gb dn fn knrin n lti ma oko nb, k s maa tj r. 16 Ngb n ni Yhw lrun e kl y fn knrin n:w l j nn gbogbo so igi in gb y. 17 gbn w k gbd j so igi m rere ti bbur, ntor n j t w b j ni w y k. 18 Yhw lrun w p: K dra k knrin nkan ma w. mi l e olrnlw kan fn un b un. 19 Pl erp il ni Yhw lrun fi e gbogbo ranko gb ti wn y oj run, s m wn w sd knrin n lti m ork t y fn wn. Olk lku wn y j ork t knrin n y fn un. 20 knrin n fn gbogbo wn ranko ni ork, ti gbogbo wn y oj run, pl gbogbo ranko gb. gbn k s kan nn wn t j lti rn n lw. 21 Ngb n ni Yhw lrun m u sn fnfn, knrin n s sn. m kan nn egungun ha r, s fi ran b pad. 22 Pl egungun h t m jde lti ara knrin n ni fi e obnrin kan, s m u w sd r. 23 Ngb n ni knrin n w p: Nsisy yi ni egungun lti in egungun mi, ti ran ara lti in ran ara mi. A ma p n obnrin, ntor a m y jde lti in knrin.

    24 Ntor d y ni knrin y fi bb ti y r sl, t y faram aya r, wn mjj y s dp kan. 25 hh ni wn mjj w ngb n, knrin n ti aya r, gbn k s tj fn wn nwj ara wn.

    3

    UB NYN Nn gbogbo ranko gb t Yhw lrun d, ej ni j alrkrek jl. br lw obnrin n p: j lrun s lt p w k gbd j so igi kan nn gb? 2 Obnrin n d ej n lhn p: wa l j so gi nn gb, 3 gbn n ti so igi t w lrn-in n ni lrun w p: w k gbd j , Ngb n ni m d nn so r, t s j . s fi d fn k r t w ld r, un n s j . 7 Lyn n ni oj wn mjj l, t wn s m p hh ni wn w. Ngb n ni wn fi ew igi pt e bora lti fi bo d wn. 8 knrin n ti aya r gb r Yhw lrun t rn nn gb ngb t oj r n rl, Wn s s pam fn Yhw lrun lrn wn igi gb n. 9 Yhw lrun pe knrin n, s w fn un p: Nbo ni w w? 10 knrin n w p: mi gb ohn r nn gb, r s b m, ntor p mo w n hh, mi s farapam. 11 Yhw tn w p: Ta ni s fn p w w n hh? Mo ti p fn lti m e j nn so or igi i n, tb w ti j nn r ni? 12 knrin n dhn p: Obnrin t w fn mi, un ni fn mi j nn so igi n, mi s j . 13 Yhw lrun w fn obnrin n p: K ni w e y? Obnrin n w p: Ej ni tn m j, mi s jun. 14 Ngb n ni Yhw lrun w fn ej n p:

    Ntor w ti e y, gn ni fn lrn wn ranko ti gbogbo ran gb. y r ni w y ma fi w, w y s ma j erp il n gbogbo j ay r.

  • 15 Emi y fi krra srn r ti obnrin n, srn ran r ti ran r. ran r y f or r, w y s l m s r. 16 w fn Obnrin n p: mi y e lpo rora r nn rb, nn pnj r ni w y ma bm. w y ma fr k r, gbn y jg l lr. 17 w fn knrin n p: Ntor w fets ohn aya r t o s j so igi t mo d lkun lti j, gn ni fn il ntor r! Pl nira ni w y fi r onj r jde lti in il n gbogbo j ay r. 18 Il y hu gn gn ti takn fn , w y s ma j so igi igbo. 19 Pl gn oj r ni w y fi r onj j tt dgb t w y pad s il t a ti m w. Ntor erp ni w, w y s pad di erp! 20 knrin n pe aya r ni f ntor un ni y gbogbo wn t o w ly. 21 Yhw lrun fi aw e a fn knrin n ti aya r., wn s w . 22 Ngb n ni Yhw lrun s w p: W , knrin y ti db kan nn wa, pl m ire ti ibi. A k gbd j k tn na w r m so igi y bkan n, t y fi j , t y fi w ly tt l. 23 B ni Yhw lrun l e kr nn gb dn lti ma k il t a ti m u w. 24 l knrin n jn. s fi wn krb s nu n gb n pl id onn t ypo.

    4

    KN TI BL knrin n b aya r l p, aya r s lyn, s b Kn. w p: mi ti n mknrin kan pl rnlw Yhw. 2 tn b m kej, bl, br Kn. bl s di ol gntn, Kn s e gb. 3 Ngb t e, Kn m d nn wn so oko r lti fi tr fn Yhw, 4 bl s m kb ran sn r ti r wn bkan n. Yhw gba r bl, 5 k gba r Kn; y s b Kn nn, s banj. 6 Yhw br lw Kn p: e t w fi bn t banj? 7 B in r b dra j k y k o gb or sk? gbn b in r k b dra, j k e ni w lnu n r b ranko t ebi pa t f pa t w gbd bor r? 8 Kn w fn br r bl p: J k a jde. Ngb t wn w n gbangba oko, Kn m br r bl, s pa . 9 Yhw br lw Kn p: br r bl d? un n dhn p: mi k m, tb mi ni ol arknrin mi ni? 10 Yhw w p: K ni w e y? Gb ohn j arknrin r t k p m lti in il. 11 gb ni fn , k w s s kr lr il t mu j arknrin r lti w r. 12 Ngb t w b k il, k n so so fn m. sns ti alrnkiri ni w y ma e lr il ay. 13 Ngb n ni Kn w fn Yhw p: jy mi ju ohun t mo l farad. 14 W , w ti l mi kr lr il ln. mi gbd s pam fn lti di sns ti alrnkiri lr il ay. ni t b s r mi y pa mi. 15 dra ngb n, ni Yhw w, B ni kan b pa Kn, a gbsan lmje lra ni n. Ngb n ni Yhw fi m s Kn lra k ni kni t b r i m e pa . 16 Ngb n ni Kn kr nwj Yhw t s t il Nd d, n ap l-orn dn. 17 Kn s b aya r lp, aya r n lyn, s b nk. Kn s d l kan sl t fn n ork m r nk. 18 A b rd fn nk, rd s ni bb Mhjal, Mhjal ni bb Mtsl, Mtsl ni

  • bb Lmk, 19 Lmk f aya mj, ork kn ni Ad, kej s j Sl. 20 d b Gbl, ni t e bb gbogbo wn t gb lb g, wn t e i darandaran. 21 Jbl ni ork arknrin r, un ni bb wn t fi gt lr ti fr krin. 22 Sl b Tubalikn, bb gbogbo wn algbd t r id ti irin; Nm ni arbnrin Tubanikn. 23 Lmk s fn aya r p: Ad ti Sl, gb ohn mi: yin aya Lk, gb mi: Mo ti pa ni kan t mi lgb, mknrin kan t fn mi lgb. 24 B a b gbsan lmje fn Kn a gbsan n drin gb fn Lmk!

    ST TI RAN R

    25 dm tn b aya r lp, s b mknrin kan t p n St, ntor w p: lrun ti fn mi n m mrn dp bl, ntor Kn ti pa . 26 A tn b mknrin kan fn St, s pe ork r n Ens. un ni kk k pe ork Yhw. 5

    RANDRAN DM TT D N y ni ran dm: Ngb t lrun d nyn, d a n wrn lrun. 2 d wn n ak ti abo. Ngb t d wn, bkn fn wn, s p wn n nyn. 3 dm p dje dn ngb t b m n wrn ti y ara-r; s p n St. 4 dm gb fn gbrin dn lyn gb t b St, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 5 Gbogbo j ay dm j dgbrn-n llgbn dn; lyn n ni k. 6 Ngb t St p grn-n lmrn-n dn, b ns. 7 St gb fn gbrin lmje dn lyn b ns, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 8 Gbogbo j ay St j dgbrn-n lmjl dn; lyn n ni k. 9 Ngb t ns p drn-n dn, b Knn. 10 ns gb fn gbrin lmrn-ndgn dn lyn b Knn. s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 11 Gbogbo j ay ns j dgbrn-n lmrn-n dn; lyn n ni k. 12 Ngb t Knn p drin dn, bi Mahalall. 13 Knn gb fn gbrin llgj dn lyn b Mahalall. s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 14 Gbogbo j ay Knn j dgbrn-n lmw dn; lyn n ni k. 15 Ngb t Mahalall p gta l mrn-n dn, b Jrd. 16 Mahalall gb fn gbrin llgbn dn lyn ib Jrd. s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 17 Gbogbo j ay Mahalall j dgbrn-n dnmrn-n dn; lyn n ni k. 18 Ngb t Jrd p ogj lmj dn, b nk. 19 Jrd gb fn gbrin dn lyn b nk. s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. lyn n ni k. 20 Gbogbo j ay Jrd j gbrn-un dnmj-dnlgj dn, lyn n ni k. 21 Ngb t nk p gta lmrn-n dn, b Mtsl. 22 nk b lrun rn. gb fn dnrn dn lyn b Mtsl. s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 23 Gbogbo j ay nk j irinw dnmrn-n-dnlgj dn. 24 Lyn n ni nk b lrun rn, t a k s r i m, ntor lrun m u l. 25 Ngb t Mtsl p gsn lmje dn, b Lmk. 26 Mtsl gb fn gbrin dnmj-dnlgn dn lyn b Lmk. s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 27 Gbogbo j ay Mtsl j gbrn-n dnmknllgbn dn, lyn n ni k. 28 Ngb t Lmk p gsn lmj dn, b mknrin kan, 29 s p n N, b ti w p: Lti in il t Yhw fib ni ni y y ti m tn w fn wa nn whl wa ti i w wa. 30 Lmk gb fn gbta dnmrn-n dn lyn b N. s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 31 Gbogbo j ay Lmk j gbrin dnmtllgn dn, lyn n ni k. 32 Ngb t N p dgbta dn, b m, Hm ti Jft. 6

    WN MKNRIN RUN TI WN MBNRIN ARY Ngb t wn nyn w p s i lr il ay t wn s b wn mbnrin, 2 wn mknrin run r b wn mbinrin ary ti lw t, wn s f wn e aya gg b wn t f t. 3 Ngb n ni Yhw w p: m mi k n dr nn nyn tt l, ntor j lran ara, j k n ju

  • gf dn m. 4 Ngb n ni wn Nflm w lr il ay (ti lyn n) ngb t wn mknrn run dp m mbnrin ary t wn s b wn m sy: wn ni akni ay tij, wn olkk.

    OM BOR AY

    BJ NYN 5 Yhw s r i p w ik m nyn p nn ay, ti p rn ibi k kr n kn r n gbogbo j. 6 Yhw kbam p un d nyn sn ay. s banj. 7 Yhw w p: mi y pa niyn t mo d run kr lr i l ay ti wn ranko bkan n pl wn t rk ti wn y oj run: ntor p dn mi p mo ti d wn. 8 gbn N r oj rere Yhw. 9 tn N n y. N j oldodo ti allbi lrn wn nyn ngb a n, s b lrun rn. 10 N b mknrin mta, m, Hm ti Jft. 11 Ay kn fn w bj nwj lrun, s kn fn w ip. 12 lrun wo orl ay, s kn fn w bj, ntor gbogbo lran ara ni hw bj lr il ay.

    MRA SL FN OMYAL

    13 lrun w fn N p: Mo ti pinu lti fi opin s lran ara lr il ay, ntor orl ay kn fn w ip ntor nyn. mi s l pa wn run kr lr il ay. 14 K w l e k kan pl igi gd. K o s e oriri ipele yr sn r, k o s fi d kn n nn ti lde. 15 By ni w y e kan k n: ggn r y j dnrn gbnw, b r y j dta gbnw, ti gga r gbn gbnw. 16 K o s e frs t ml y gb wn k n, k o s par k n pl wn w kan lk frs n. K o fi nu n s i lgb, k w e k n n alj mta, kan n sl, pts rn ti pts k r. 17 N tmi, mi y j k omi kn bor il ay, lti pa gbogbo m aly run t w nbi kbi lr il ay. 18 gbn n tr m y d mjm mi pl r ti wn m r, aya r ti wn ywo wn m r, gbogbo yn y wn k n. 19 Nn gbogbo wn d aly ni w y ti m mj-mj sn k n, n ak kan ti abo kan, k wn ba l w ly pl r. 20 Nn oriri gbogbo y, oriri gbogbo ranko ti oriri gbogbo ohun t rk, mj-mj nn wn y wn k n pl r lti l w ly. 21 Bkan n ni k w ps onj t j, k o s k onj t w pl wn y j s pam. 22 N e y, e ohun gbogbo t lrun pal. 7

    Yhw w fn N p: Wn k n, w ti gbogbo ar il r, ntor w nkan ni j nyn rere lj mi lrn ran y. 2 Nn gbogbo wn ranko t m, k w m mje n ori kkan, n ak ti abo; ti wn ranko t k m, w y m wn n mj-mj lk lbo 3 (ti y oj run bkan n, m mje n ori kkan, lk lbo), lti b ir wn sr gbogbo ay. 4 Ntor n j mje n mi y rj sr ay fn ogj j ti ogj ru, mi y s pa gbogbo ohun t mo d r kr lr il ay. 5 N e gbogbo ohun t Yhw p. 6 N s ti p gbta dn ngb t omi kn bor il ay. 7 N wn k n pl wn m r, ay r ti wn ywo wn m r ntor om yal n ti kn il ay. 8 (Nn wn ranko t m ti alm, ti nn wn y ti gbogbo ohun t rk lr i l, 9 n mj-mj lk lbo n wn wn k n, gg b lrun ti p fn N). 10 N kt t wn j mje n par ni omyal br s ya bor il ay. 11 N gbta dn j ay N, n o kej, n j ktdnlgn o n; lj n ni gbogbo orsun omi t b n sl il r jde, a s oj snm sl fn omi oj run. 12 Fn ogj j ti ogj ru ni j l r sr il ay. 13 N j gan-an t a w y, N ti wn m r, m, Hm ti Jft, ti aya No pl yw mta wn m N, wn wn k n, 14 pl oriri wn ranko ti oriri ohun t rk lr il, ti oriri y. 15 Lk lbo ni oriri gbogbo d aly t wn wn k n. 16 wn t wn r j ak ti abo, ti n oriri gbogbo wn ni wn w, gg b lrun ti p fn un. Ngb n ni Yhw ti N m in k n.

  • OMI YAL 17 Omyal n gba gbogbo il ay fn ogj j. B wn om n ti ru sk ni wn gb k n lf, t fi dde kr n il. 18 Rru omi n p s i gidi, gbn k n lf lj wn omi n. 19 wn omi n kn s i tt dgb t k t ga jl nbi gbogbo r sn wn omi n. 20 Or k n ga n wn mrn-ndnlgn gbnwn ju wn k t ga jl t wn ti r sn omi. 21 Gbogbo wn d aly orl ay ni parun: wn y, wn ran sn, wn ranko ti gbogbo ohun t rk lr il, ti gbogbo wn m nyn bkan n, gbogbo wn ni parun. 22 Gbogbo ohun t w lr il gbogbo t n m n im ni wn k. 23 Yhw pa gbogbo wn ohun t rk ti gbogbo y oj run, gbogbo wn par lr il ay, fi N ti wn t w nn k pl r nkan ni a d s. 24 wn omi n ga ju gbogbo orl ay fn dj j. 8

    OM D Ngb n ni lrun rnt N ti wn ranko ti wn ran sn t wn w pl r nn k. Ntor n ni lrun m aff f lr il ay, t wn omi n s br s ll. 2 Orsun wn omi t b n sl il ti wn omi t b ljl run ni a t, t j n d. 3 Dd ni wn omi n kr lr il ay. N par dj j wn omi n ll t b, 4 t j p n o kje n j ktdnlgn o ni k n gnl lr wn k rrt. 5 wn omi n ll tt di o kw, n j kn o kw ni wn or k farahn. 6 N par ogj j N ih t e s ara k n. 7 s rn y w lti w by wn omi ti fn kr lr il ay; f sw-syn tt wn omi n fi gb kr lr il ay. 8 lyn n ni rn y db lti w by wn omi n ti fn kr lr il ay. 9 gbn db n k r ibi bl, s pad t w nn k n, ntor omi w lr gbogbo il ay. na w r s y n, m u, s f mra sn k n. 10 dr fn j mj s i, s rn db n jde lti in k n lkan s i. 11 N rl db n pad sd r, s gb ew lf n nu r. B ni N fi m p wn omi ti fn kr lr il ay. 12 tn dr fn j mje s i, s rn db n jde lkan s i: gbn k pad w m. 13 N dn kkn-llgbn ti ay N, n o kn, n j kn o, omi n br s gb lr il ay. 14 N o kej, n j ktdnlgn o ni il gb.

    JDE KR NN K 15 Ngb n ni lrun w fn N p: 16 Jde kr nn k n pl aya r ti wn m r, 17 k o s k wn d aly t wn w pl r jde - wn d lran ara, n y, ranko ti wn ohun t rk - k wn ma p s i lr il ay, k wn ma b s i, k wn s ma r s i. 18 B ni N e jde kr nn k n pl aya r ti wn m r ti wn yw wn m r, 19 ti gbogbo wn ranko ti wn ran sn, gbogbo wn y ti gbogbo wn ohun t rk lr il ni wn kr nn k n, ori kan lyn ori kej. 20 Ngb n ni N t pp kan fn Olwa, s m nn wn ranko t m ti wn y t m, s fi wn rb sunpa lr pp n. 21 Ngb t lrun gb rn ddn r w nn ara-r p: Ll mi k n pa ay r m ntor nyn, ntor f kn nyn bur lti br; bkan n ni mi k n pa wn aly d run m gg mo ti e. 22 N wn gb t il ay b w, gb irgbn ti gb kr, gb tt ti gb rn, gb j ti gb gbl, sn ti ru, k n par m. 9

    T AY TITUN lrun bkn fn N ti wn m r, w fn un pe: K ma b s i, k s kn orl ay. 2 K j br fn ranko igb ti gbogbo y oj run, ti fn gbogbo ohun t rk lr il ti fn gbogbo ja in kun, mo fi gbogbo wn fn . 3 Gbogbo ohun ly ti y t rk ni w l j ti wn ewko bkan n. 4 Ohun gbogbo ni mo fn fi kl y: w k gbd j ran pl y nn r, yn ni p pl j nn r. 5 mi y br j lw gbogbo ranko ti lw nyn. mi y br j nyn lw mnikj r. 6 ni t b ta j sl

  • ni nyn y ta j tir sl. Ntor n wrn lrun ni a d nyn. 7 gbn n tiyn k ma b s i, k gba gbogbo ay, k jba l lr.

    8 lrun w fn N ti wn m r p: 9 w , mi d mjm mi pl yn ti wn m yn lyn yn, 10 ti pl gbogbo d aly t wn w pl yn: wn y, wn ran sn ti gbogbo wn ran gb, ohun gbogbo t ti in k n jde, ti wn d aly in ay. 11 mi b yn d mjm mi: K s d aly t y parun m pl om bor ay, omyal k s n pa ay r m. 12 lrun s w p: wo m mjm t mi d lrn yn ti mi, ti pl gbogbo d aly t w n gbgb yn, fn gbogbo ran t y w sin ay: 13 mo fi mr srn kk, k j am mjm lrn mi ti ay. 14 Ngb t kk b bo oj ay, 15 mi y rnt mjm t mo d lrn yn ti mi, ti gbogbo d aly, k wn omi m e ya bor il ay lti pa wn d lran ara run.16 B mr b ti farahn lrn kk, mi y r i, mi y s rnt mjm ayray t a d lrn lrun pl gbogbo ohun aly, gbogbo d lran ara t w lrl ay. 17 lrun w fn N p: y ni m mjm n t mo d lrn mi ti gbogbo d lran ara t w lr il ay.

    N TI WN M R

    18 wn m N t wn jde nn k n ni m, Hm ti Jft. Hm j bb Knn. 19 wn mt y ni m N, lti in wn ni gbogbo ary ti jde w. 20 N t e gb j ni kn t gbin gb jr. 21 Ngb t mu nn t jr n, y, s dbl n hh nn g r. 22 Hm, bb Knn, r hh bb r, s l s fn wn arknrin r mj nta. 23 m ti Jft m a kan, wn s fi yn rn lti fi bo hh bb wn, b wn ti kyn s bb wn, wn k r hh r. 24 Ngb t t d lj N, t s dde, t s gb ohun t bkyn r e s i, 25 w p:

    gn lr Knn! r t kr jl ni y j fn wn arknrin r! 26 tn w p: bkn ni fn Yhw, lrun m, k Knn e r fn un.

    27 K lrun bkn fn Jft, k ma gb nn wn g m, k Knn s e r fn un!

    28 N gb fn irnw dnldrin-lldta dn lyn om bor ay; 29 Gbogbo j ay N j gbrn-n dnldta dn; lyn n ni k.

    10

    AY KN FN NYN wn ran m N n y: m, Hm ti Jft, wn t b m lyn om bor ay. 2 wn ran Jft ni: Gmr, Mgg, wn Md, Jfn, Tbl, Mk, Trs, 3 wn m Gmr ni: skn, Rft, Tgrm. 4 wn m fn ni: l, Tr, wn Ktm, wn Dnn. 5 Lti in wn ni wn nyn ti fn l s wn erk. B ni wn m Jft, gg b orl wn ti d wn, gg b y wn ti orl-d wn. 6 wn m Hm ni K, Mtsrm, Pt, Knn. 7 wn m K ni: Sb, Hfl, Sbt, Rm, Sbtk. wn m Rm ni: b, Ddn. 8 K ni bb Nmrd, ni t kk br jba lr il ay. 9 j akni d npa oore-f Yhw. Ntor n ni a e w p: ni n db Nmrd, akni d nwj Yhw. 10 wn ol l jba r ni: Bbl, rk ti kd, gbogbo wn w n il nr. 11 Lti il n ni r ti jde w, ni t k Nnf, Rhbt-r, Kl 12 ti Rsn t b lrn Nnf ti Kl ( j ol l fn gbogbo wn). 13 ran Mtsrm ni wn ar Ld, wn ar nm, ar Lhb, Nft, 14 Ptrs, Ksl ti Kftr, nbi t wn Flstn ti jde w.

  • 15 Knn ni bb Sdn, kb r, lyn n ni Ht 16 ti wn ar Jbs, ti wn mr, wn ar Grg, 17 wn Ht, wn rk, wn Snt, 18 wn rfd, wn Smr, wn Hmr; lyn n ni y Knn tn kkiri, 19 t fi j p il Knn gb l lti Sdn tt d Grr lb Gs, tt kan Sdm, Gmr, dm ti Seboym lb L. 20 B ni ran Hm gg b y wn ti d wn ti il wn pl orl-d wn. 21 Bkn n ni a e b wn m fn m, gbn Jft. m n ni bb gbogbo wn m br. 22 ran m ni: lm, sr, rpkd, Ld, rm. 23 ran rm ni: , Hl, Gtr ti M. 24 rpkd ni bb l, t l s j bb br. 25 A b m mj fn br: kb ni Plg, ntor ngb tir ni a pn ay, t arknrin r j Jktn. 26 Jktn ni bb mdd, lf, Hsarmft, Jr, 27 Hdrm, sl, Dkl, 28 bl, Abima-l, b, 29 fir, Hfl, Jbb, gbogbo wn y ni ran Jktn. 30 Ibd wn br lti M ln Sfr, lr wn k ap l-orn. 31 B ni wn m m, gg b y wn ti d wn ti il wn pl orl-d wn. 32 By ni y wn ran N gg b dl wn ti orl-d wn. Lti gb tiwn ni wn nyn ti tn kkiri orl ay, lyn om bor ay. 11

    IL GOGORO BBL N kk n ni gbogbo ay k n ju d kan ti ir r kan n. 2 B wn nyn ti kr lp l-orn, wn r il kan t tj n Bbln, wn s t ib d. 3 Wn s b ara wn sr w p: j k a u iyp k a s sun wn jin. Wn fi brk e kta, wn s fi d il e r. 4 Wn w p: w n, j k a k l kan fn ara wa, ti il gogoro kan t y fi or kan run, k a fi gba ork, k a m e t kkiri orl ay.

    5 Yhw s skal w wo l ti il t wn m nyn k. 6 Yhw s w p: W , kan ni gbogbo wn nyn, d kan ni gbogbo wn s; br i t wn y e n y; k s s ohun t wn k n d e. 7 j k a skal lti da d wn r k wn m e gb ara wn m. 8 B ni Yhw ti t wn k lti ib l sr gbogbo il ay, wn s fi l t wn k n sl. 9 Ntor n ni a e p n Bbl ntor ib ni Yhw ti da gbogbo d ay r: nb n ni ti t wn kkiri orl ay.

    WN BABA L LYN OM BORL AY 10 y ni w ran m: Ngb t m p grn dn ni di bb rkpkd, ldn kej lyn om bor ay. 11 m gb fn dgbta dn lyn b rkpkd, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 12 Ngb t rkpkd p dn mrn-n dnlgj, di bb l. 13 rkpkd gb fn irnw lmta dn, lyn b l, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 14 Ngb t l p gbn dn, di bb br. 15 l s gb fn irnw lmta dn lyn b br, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 16 Ngb t br p gbn lmrin dn, di bb Plg. 17 br s gb fn irnw llgbn dn, lyn b Plg, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 18 Ngb t Plg p gbn dn, di bb R. 19 Plg s gb fn igba lmsn-n dn lyn b R, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 20 Ngb t R p dn mj-llgbn, di bb Srg. 21 R s gb fn igba lmje dn lyn b Srg, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 22 Ngb t Srg p gbn dn, di bb Nhr. 23 Srg s gb fn igba dn lyn b Nhr, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 24 Ngb t Nhr p dn mknllgbn, di bb Tr. 25 Nhr s gb fn kndnlgf dn lyn b Tr, s b wn mknrin ti wn mbnrin mrn. 26 Ngb t Tr p drin dn, di bb brm, Nhr ti Hrn.

    RAN TR 27 y ni w ran Tr:

  • Tr ni bb brm, Nhr ti Hrn. Hrn s ni bb Lt. 28 Hrn k wj Tr bb r n bl r, n r ti wn Kld. 29 brm ti Nhr f wn aya; ork aya brm ni Sr; ork aya Nhr ni Mlk, mbnrin Hrn t e bb Mlk ti sk. 30 gbn Sr yan gn, k s b m rr. 31 Tr m mknrin r, brm, ati m-m r, Lt, m Hrn ti aya m r Sr, t e yw m r brm. s k wn jde kr n il r ti wn Kld, lti l s il Knn. gbn ngb t wn d Hrn, wn t ib d. 32 j ay Tr j igba lmrn-n dn, ngb n ni Tr k n il Hrn. 12

    TAN BRHM P BRHM

    Yhw w fn brm p: Kr n il r, k o s kr ld wn nyn r, ti il bb r lti l s il t mi y fihn . 2 mi y s di orl-d l, mi y s bkn fn , mi y s ork r di la tt di p w y di ni bkn.

    3 mi y bkn fn wn t b bkn fn , mi y s ggn-n fn wn t b p fn , npa r ni gbogbo dl ay y bkn fn ara wn.

    4 B ni brm jde l gg b Yhw ti s fn un. Lt s b a l. brm p ni dn mrndn-lgrin ngb t kr n Hrn. 5 brm m aya r, Sr ti Lt, m arknrin r. pl gbogbo ohun-n wn ti nyn wn t wn w n Hrn. Wn s l s il Knn, wn s d s ib. 6 brm gba il n kj tt d ibi mm Skm, n d rk Mr. wn ar Knn gb n il n ngb n. 7 Yhw farahan brm, s w p: wn ran r ni mi y fi il y fn. Ntor d y ni brm t pp kan fn Yhw t farahn n nb. 8 dde nb lti l sr wn k t w n l-orn Btl, nbi t gb pg r. Btl w lp w-orn. s w lp l-orn. Nb ni t pp kan fn Yhwt s k pe ork r. 9 Lyn n ni brm l lti ibs kan d kj tt fi d Ngb.

    BRHM N GPT 10 yn m n il n, ntor n ni brm fi l s il gpt lti gb nb, ntor yn n m gidi. 11 Ngb t f w gpt, w fn Sr aya r p: O m b w ti j arw obnrin t. 12 Ngb t wn ar gpt b r , wn y w p, yw r ni, wn y s pa m, wn a s d s. 13 Ntor n, jw w p arbnrin mi ni w e, k ba l dra fn mi ntor r, k a ba l d mi s ntor r. 14 Ngb t brm d gpt, wn ar gpt r b obnrin n ti lw t; 15 ngb t wn jy Fr r i, wn ryn w r fn Fr, wn s m u w s fin Fr. 16 Wn k brm gidi ntor r, s gba wn agbo ran, n gntn ti ewr, pl wn r lknrin lbnrin, ti wn ktkt, lk lbo, ti wn rknm, lk lbo. 17 gbn lrun fi y j Fr ti agbo il r pl lklk ntor Sr aya brm. 18 Ngb n ni Fr pe brm t s w fn un p: e t w fi e y s mi! K ni e t w k s fn mi p aya r ni? 19 e ti o fi w p, arbnrin mi ni, t mo s fi e aya? Aya r n y, gb k o s ma b tir l! 20 Ngb n ni Fr p fn wn nyn r npa r, wn s m u gba n r l, pl aya r ti gbogbo ohun-n r. 13

    YAPA BRM TI LT

    brhm kr n gpt l s Ngbn pl aya r ti gbogbo ohun-n r. Lt s b a l.

    2 brm s j lr pl plp ran sn, fdk ti wr. 3 Lti Ngb ni ti rin rn-j lsls l s n Btl s l t w lrn Btl ti nbi t g r w tl r 4 Lj ibi t ti kk t pp r s; s k pe ork Yahw nb. 5 Lt t b brm l, un n n wn agbo gnt ti ml, ti wn g bkan n. 6 Il n k s l gba wn mjj p ntor ohun-n wn p jj. 7 rynjiyn kan l lrn wn darandaran brm ati ti Lt. (wn m Knn ti wn m Prs gb n il n ngb n). 8 Ntor n n brm w fn Lt p: K y k j w lrn m ti w, tb lrn wn

  • darandaran mi ti tr, ntor m y kan n ni w. 9 Wo il nwj r. J k a piny: b o b m ap s, mi y m ap tn, b o b s m ap tn, mi y m ap s. 10 Lt wo yka r, s r gbogbo il ttj Jrdn pl omi t rn n - y j gb t Yhw k t pa Sdm ti Gmr run - db gb Yhw tb il gpt tt d Sr. 11 Ngb n ni Lt m gbogbo il ttj Jrdn fn ara-r, s l s ap l-orn. B ni wn e piny. 12 brm t il Knn d. Lt s l s wn il ttj; s pa wn g r s b Sdm. 13 k ni wn ar Sdm ti l l s Yhw. 14 Yhw w fn brm lyn gb t Lt ti yapa kr ld r p: Wo yk r nbi t w w l sp rw ti gs, l sp l-orn ti w-orn. 15 Gbogbo il t w r y ni mi y fifn ti fn wn ran r. 16 mi y s wn m r db eruku il, ngb t wn nyn b l ka y eruku il ngb n ni wn y l ka iye wn ran r! 17 M b, rin il n jk-jd, ntor mo f fi fn . 18 B ni brm l pl wn g r lti l gb n d rk Mmr, n Hbrn. s t pp kan fn Yhw nb. 14

    OGUN WN BA MRIN Ngb ay mrfl ba nr, rk ba lsr, Kdr-Lmr ba lm, ti Tdl ba Gym, 2 wn y gbgun ko Br ba Sdm, Br ba Gmr, nb ba dm, mbr ba Sbym, ti ba Bl (yn ni Sr), 3 wn t a drk y parap dojk wn mrin kk n fonfoj dm (yn ni kun Ony). 4 Fn dn mjl ni wn ti w nn nira lb Kdr-Lamr, gbn wn k lti trb n dn ktl. 5 N dn krnl, Kdr-Lamr d pl wn ba t wn jm parap. Wn gun Rfm n Atrt-Krnm, ti wn Ssm n il Hm, ti wn mm n il ttj Kiriatm, 6 wn gun wn Hr lr k Sr, tt d l-Prn, lb ahoro al. 7 Wn s ypo l s Orsun dj (yn ni Kd). Wn s gun gbogbo gbgb n ti wn mlk pl wn mr t gb n Hssn-Tmr. 8 Ngb n ni ba Sdm, ba Gmr, ba dm, ba Sbym ti ba Bl (yn ni Sr), wn jde l fonfoj Sdm lti l pd wn n lj ogun. 9 Kdr-Lamr ba lm, Tdl ba wn Gym, mrfl ba nr ti ryk ba lsr: wn ba mrin k j j s ba mrn-n! 10 fnfoj n kn fn ih d; b wn ba Sdm ti t i Gmr ti s sl l ni wn b sn wn h d t b nb. wn yk s l sr wn k. 11 wn ajagun-kgun k wn ohun-n ti onj wn ar Sdm ti Gmr, wn s b tiwn l. 12 Wn m Lt m arknrin brm t gb n Sdm pl gbogbo ohun-n r. 13 ni kan t s sl m ryn n w b brm t e Hbr, t s pg s d rk Mmr ti mr, ti fn arknrin kl ti nr; w n j aljme pl brm. 14 Ngb t brm gb p ogun ti m m arknrin r, k wn nyn mjdn-lrndn-nrnwo nn wn m d r, s sr tps wn tt i d Dn. 15 un ti wn nyn r l wn b, wn s kj j s wn, wn gun wn , wn s l wn tt d Hb, t w n rw Dmsk. 16 gba gbogbo wn ohun -n w wn pl Lt, btan r, ti ohun-n r, bkan n ni gba wn obnrin ti wn nyn t wn k lgun pad lw wn.

    MLKSDK 17 Ngb t brm pad lyn gb t gun Kdr-Lamr ti wn ba yk t wn jm parap w kj j s i, ba Sdm jde lti k i n fonfoj f (yn ni fonifoj ba). 18 Mlksdk, ba Slm, m brd ti t jde w, s j lf Atbi Jl. 19 bkn fn brm pl wn r y: bkn ni fn brm lti w lrun Atbi Jl ni t d run un ay. bkn ni fn lrun Atbi Jl t fi wn t r l lw.

    20 Ngb n ni brm fn un n dmw ohun gbogbo. 21 b Sdm w fn brm p: Fn mi ni wn nyn n k o s ma k wn ohun- n l e tr. 22 brm d ba Sdm lhn p: Mo ti jj fn Yhw lrun Atbijl, ni t d run un ay 23 p mi k n m y w kan

  • k o m ba w p, Mo ti s brm di lr. 24 mi k n m ohun khun fi y t wn m d mi ti j ti pn t j ti wn t tl mi w - kl, nr ti Mmr; wn y m pn t iwn. 15

    WN LR PL MJM LRUN

    Lyn l wny, brm gb r Yhw lj ran p: M e br, brm, mi ni b r, mi y m r r p gidi. 2 gbn brm w p: W , w k fn mi n m ... 3 brm tn w p: W , w k fn mi n m, kan nn wn m-d mi ni y jogn mi. 4 Ngb n ni gb r Yhw p: K n jogn r; m r fnrar lti in r ni y jogn r. 5 Lyn n ni m u jde. s w p: Wo oj run k o s ka wn rw r b w b l e ... s w p: B ni ran r y ti r. 6 brm gba Yhw gb, a s s di oldodo. 7 Ngb n ni Yhw tn w p: mi ni Yhw t m jde kr n il r t wn ar Kld, lti fn n il y. 8 brm dhn p: Yhw Olwa mi, k ni k mi fi m p mi ni mo ni il n? 9 fs p: B mi m m ml ldn mta kan w, abo ewr ldun mta kan, gb ldn mta kan, yl kan ti db kan. 10 brm m gbogbo ranko wny, s pn wn s mj-mej, s fi oj b kan l kej; gbn k pn wn y n s mj-mej. 11 Ngb t wn y apranj skal w, brm l wn syn. 12 Ngb t orn w, brm sn fnfn, knkn l b , r s b gidigidi. 13 Ngb n ni Yhw w fn brm p: K o m dj p ran r y j jj n orl-d t k e tiwn, nbi t a ti s wn di r, t a s fi ay ni wn lra fn irnw dn. 14 gbn mi y e dj fn orl-d t wn y sn, ti nkyn wn y jde pl plp ohun r. 15 w n tr y dp m wn bb r n lf, a snk r n j ogb t y t lrn. 16 ran krin ni y pad w shn-n, ntor wn ar mr k t n kn oj wn tt dgb n. 17 Ngb t orn ti w, knkn l bo il. Ngb n ni in kan t r, t s j, kj lrn wn ran t a l s mj-mj n. 18 N j n ni Olwa b brm d mjm pl r wny: mi y fi il y fn wn ran r lti od gypt tt d omi l a n, omi od Efrt, 19 il wn ar Kn, ti ar Kns, ar Kdmn, 20 ar Ht, ar Prs, ar Rfym, 21 ar mr, ar Knn, ar Grg, ti ti wn ar Jbs. 16

    B ML

    Sr aya brm k b m fn un, gbn n m d ar gpt kan t a p n gr. 2 B ni Sr w fn brm p: Fetsmi nsisy, b Yhw k ti fn mi lm, l b mbnrin d mi lp, by mo l r m npa r. brm gba ohun t Sr w. 3 Lyn gb t brm ti gb n il Knn fn dn mw, Sr m mbnrin d r lti il gpt, s fi fn brm gg bi aya. 4 brm l b gr lp, s lyn. Lyn gb t m p un ti lyn, Sr g r k j lj m. 5 Ngb n ni Sr w fn brm p: Ki ws t a fi l m y skal l lr! mi ni mo fi obnrin m-d mi fn , gbn b ti m p un ti lyn nsisy mi k j lj m. K Yhw dj n lrn mi ti w. 6 brm w fn Sr p: dra, e m-d r b ti w , tr ni e. Sr s l n lkl t fi j p s l. 7 ngl Yhw pd r let od t w n n Sr nn ahoro al. 8 w p: gr, m-d Sr, nbo ni o ti b, nbo ni w l? dhn p: Mo s l fn Sr, g mi. 9 ngl Yhw w fn un p: Pad sd g r k o s trba fn un. 10 ngl Yhw tn s fn un p: mi y s ir m r di lk. Lyn n ni ngl hw tn s fn un p:

    11 Nsisy t w ti lyn, w y b mknrin kan, w y p n ml, ntor Yhw ti gb ohn pnj r. 12 m n y db ktkt gb, wn nyn y kj j s i, un y s b wn j,

  • un y pg ogun nwj wn arknrin r.

    13 gr fn Yhw t ba sr n ork y: w ni l R (lrun arran) ohun t f w ni p: j mi k rran nhn-n, lyn r t l tn r mi? 14 Ntor n ni a e p knga n n knga Lh R, w lrn Kd ti Brd. 15 gr b mknrin kan fn brm, brm s pe m n n ml. 16 brm p dn mrndn-ldrin ngb t gr b ml.

    17

    MJM KL Ngb t brm p kandnlgrn-n dn, Yhw farahn n, s w p: mi ni l d, k w rn nwj mi llbi. 2 mi y d mjm kan lrn r ti mi. mi y s m p s i lplp n. 3 brm dbl, lrun tn w fn un p: 4 y ni mjm mi pl r. w y di bb plp orl-d. 5 A k n ma p n brm m, ork r y ma j brhm, ntor mi s di bb plp orl-d. 6 mi y m n so pup, mi y fn n plp orl-d, wn ba y jde lti in r w. 7 mi y d mjm mi pl r ti wn ran r tt l gg b mjm ayray, lti e lrun r ti lrun wn randran r lyn r. 8 mi y fn w ti wn ran r lyn r n il y t w w lr r nsisy, gbogbo il Knn, b ohun n tt l, mi y s j lrun wn. 9 lrun tn w fn brhm p: w y pa mjm mi m, w ti wn ran r lyn r, lti ran d ran. 10 y ni mjm mi lrn mi ti w t w gbd pam ti wn ran r lyn r; gbogbo wn mknrin r ni a gbd kl fn. 11 K w kl s ara r, y y j m mjm mi lrn r ti mi. 12 Lti ran d rn ni gbogbo mknrin lrn yn ni a gbd kl fn t b ti p j mj, ti ni t a b n r ti y t a r lw jj t k e j r, 13 b ni fn r t a b s il r pl wn t a fi ow r ni a gbd kl fn. B ni mjm mi y w lra r ge b dhn ayray. 14 B a k b kl fn mknrin kan, y ni p b a k b d a lb, k a g ni b kr lra ran r: ti ba mjm mi j. 15 lrun tn w fn brhm p: N ti aya r Sr, w k n p n Sr m gbn Sr. 16 mi y bkn fn un, wn orl-d y s jde lti in r, wn t y jba lr wn nyn y jde lti in r. 17 brhm forbal, s rrn-n b ti r nn ara-r p: ni grn-n dn ni y b m, tb Sr t ti di ni drn-n dn ni y bm? 18 brhm w fn lrun p: J k ml w ly nwj r. 19 gbn Yhw dhn p: B k, aya r Sr y b mknrin kan fn t w y pe ork r n sk. un ni mi y b d mjm, mjm ayray lti j lrun r ti lrun ran r lyn r. 20 Mo ti gb b r fn ml bkan n: mo bkn fn un, mi y s m u n so pp gidi. un y di bb ald mjl, mi y s s di orl-d l kan. 21 gbn mi y d mjm mi pl sk, ni t Sr y b fn nwy mdn. 22 Ngb t lrun b brhm sr tn, lrun gk kr ld r. 23 Ngb n ni brhm m m r sml pl gbogbo wn r r, n y t a b n il r ti y t a fi ow r, gbogbo mknrin nn agbo il brhm - s kl fn wn npa ddb fn wn lj kan n, gg b lrun ti s fn un p k e . 24 brhm p dn mkndnlgrn-n ngb t kl npa ddb fn ara-r. 25 m r ml s p m dn mtl ngb t a kl fn un npa ddb fn un. 26 B ni a e kl fn brhm ti m r ml n j kan n; 27 ti gbogbo wn mknrin agbo il r, pl wn r t a b n il 18

    FARAHN OLW N MMR N d rk Mmr ni Yhw ti farahan brhm t jk lnu n g r. j sn gangan n wkt t il gbn j. 2 brhm gb oj sk, s r wn knrin mta t wn dr lb r. Lskan n ni s l pd wn, dbl k wn, 3 w p: Olwa mi, b mo b l r oj rere yn, m e kj l dr ld rn yn. 4 J k a gb omi d w k fi w s yn, k s simi d lb igi y. 5 mi y b yn w brd d lti j k ba l lgbra fn rn-j yn, b ti gba d rn yn kj. Wn dhn p: dra, e b o ti w. 6 brhm sr l pe Sr nn g, s w fn un p: Tt m wn yfun l mta, k o r , k o s fi dn kara. 7 Lyn n ni brhm sre l sbi t wn ran sn r w, m d ml kan t lr t ran r k le, s fi fn m-d kan lti yra s . 8 m wrks

  • funfun ti wr pl ran ml t s n, s gb wn kal nwj wn lej n. dr t wn lb igi n b wn ti jun. 9 Wn bi lr p: Sr aya r d? dhn p: w nn g. 10 r j n w p: mi y pad w r n dun t b, ngb n Sr, aya r, y b mknrin kan: Sr fets wn n nu n g t w lyn r. 11 brhm ti Sr ti dargb, Sr k s r a o m. 12 Ntor n ni Sr fi rrn-n nn ara-r p: Nsisy ti mo ti kj ni t b m, t k mi ti dargbo, e mo tn ma sn pl knrin ni? 13 gbn Yhw w fn brhm p: K n e t Sr fi rrn-n t w p: j mi y b m n tt, b mo ti dargb y? 14 j ohun khun ro fn Yhw? N wy mdn mi y tn w r , Sr y s n mknrin kan. 15 Sr pr p: mi k rrn-n, ntor r b . gbn dhn p: B ni, w rrn-n.

    B BRHM 16 wn knrin n dde, b wn ti l lti Mmr ni wn r Sdm n knkn ngb t brhm sn wn l lti fi n hn wn. 17 Yhw w nn ara-r p: j mi y fi ohun t mo f e pam fn brhm, 18 ntor p brhm y di orl-d kan t gbogbo orl-d ay y fi ork r bkn fn ara wn? 19 Ntor mo ti y st lti p fn wn m r ti wn ar il r lyn r lti pa n Yhw m npa llo ay wn n mm ti dodo. B ni Yhw y e fi ohun t lr fn brhm. 20 Ngb n ni Yhw w p: Igbe t gk lti Sdm ti Gmr ti p j! jbi wn s wwo pp! 21 Mo skal l w b w wn y r b igbe igbe t w sd mi. B b k, mi y m. 22 wn knrin mj n l s Sdm b brhm ti dr nwj Yhw. 23 dr nwj s w p: Lt ni w y pa wn al pl l p? 24 By a l r dt oldodo n l n. j w y pa wn run n tt? j w k n e drj ntor dta oldodo t wn w nn l n? 25 Y j ohun bbur b w b e b; lti pa oldodo p m lbi, lti pa al bkan n pl l, ba-ni lr! j adj ay y e dj t ld s dodo? 26 Yhw dhn p: B mo b r dta oldodo n Sdm, mi y drji gbogbo l n ntor wn. 27 brhm tn w p: B mo b l sr d s i, Olwa mi, mi t e erp ti er. 28 By b dta oldodo n b dn mrn-n; ntor wn mrn-un n, j w y pa l n run? dhn p: Rr, mi k n pa run, b mo b r mrn-n dnldta. 29 brhm tn br s sr: By ogj nkan ni a l r k? Yhw dhn p: mi k n e b ntor ogj n. 30 brhm w p: K Olwa mi m e bn s mi, b mo b tn sr d s i: by a k l r ju gbn. dhn p: B mo b r gbn, mi k n e b. 31 Ngb n ni brhm w p: B a b r ogn pr k? dhn p: mi k n pa run ntor ogn n. 32 tn w p: K Olwa mi m e bn: kan oo ni mo tn f sr m. By a k l r ju mw? Olwa s dhn p: B a b r oldodo mw mi k n pa Sdm run. 33 Lyn n ni Yhw par r r pl brhm, rkj l, brhm s pad l il. 19

    PARUN SDM wn ngl mj n d s Sdm n rl. Lt jk n nu ibod Sdm. B Lt ti r wn ni dde lti k wn, s dbl pl dojbol. 2 w p: jw, yin olwa mi, w d s il rn yn n ru y, k s w s yn, l tt j lti ma b rn-j yn l. gbn wn dhn p: Rr, wa y sn n oj de n ru n. 3 r wn gidi t fi j p wn b a l s il r. e onj fn wn, e kr ls yst fun wn j, wn s jun. 4 K wn t sn ni gbogbo wn ar il Sdm, lmd, lgb, gbogbo wn lku ni kan, wn y il n k. 5 Wn pe Lt lti s fn un p: wn knrin t wn d s il r n ru y d? M wn jde s wa k a ba l b wn l p. 6 Lt jde l pd wn n nu n b ti tilkn lyn r. 7 w p: Mo b yn, yin arknrin mi, m e e ohun bbur y. 8 Mo n mbnrin mj t wn k t m knrin. j k n m wn jde fn yn k s l wn b ti w yn. gbn m e ohun khun bbur s knrin wny, yin n m p ab rl mi ni wn w. 9 gbn wn dhn p: Kr ln! wo tp y t s ara-r di oldmrn! S dr, a l bur ju b a ti f l wn l. B ni wn r lu Lt t wn s snm nu n lti f ilkn wl. 10 gbn wn lej r n na w sta, wn s fa Lt wl sd wn, wn s tilkn. 11 Ljkan n ni wn fi mnnn f oj wn nyn t w n nu n il n lti m kker tt kan gblagb wn, wn k s l r nu n il n.

  • 12 wn knrin n w fn Lt p: j o tn n nyn nhn-n? K wn mknrin r, wn mbnrin r, gbogbo ohun t e tr nn l y, ni k wn jde kr nhn-n. 13 wa f pa ibi y run, ntor igbe l t wn nyn k ld s w dra wn ar l y ti p jj nwj Yhw, s ti w lti pa l n run. 14 B ni Lt jde lti sr fn wn na t wn f wn mbnrin r p: dde kr nhn-n ntor Yhw f pa l y run gbn wn mknrin n r p e yy ni. 15 N kt wr, wn ngl n s fn Lt n dandan p: Gbra! m aya r ti wn mbnrin r mjj, k jy il y m e d b . 16 B ti e iymj ni wn knrin n m u lw pl aya r ti wn mbnrin r mj, ntor n t Yhw n fn un. Wn m u jde, wn s fi sl lyn odi l n. 17 B wn ti m u l ni wn w fn un p: S sl fn m r. M e wo yn, m s dr lr il ttj u n. S l sr wn k b w k b f parun. 18 Lt s w p: Mo b , olwa mi, 19 rn r ti r oj rere r ti n r b w ti gb m l. gbn mi k l d or wn k e n k ibi y t d b mi pl ik. 20 l t w nwj u n snm ts lti s w, l kker s ni. J k n l sb, n s w n pam, tb kr j? 21 dhn p: Mo gb b fn , a k s n pa l n run. 22 Tt s l ib, ntor n k l e ohun khun tt w y fi d ib. Ntor n ni a e pe l n n Sr. 23 B orn ti dd lr l n, ti b Lt ti wn Sr 24 ni Yhw rj im j sr Sdm ti Gmr. 25 pa wn l n run pl il ttj wn ti wn ar l n ti gbogbo ohun t h nb. 26 gbn aya Lt wo yn, a s s di wn iy. 27 B brhm ti dde n kt wr l sbi t ti dr nwj Yhw, 28 s wo ap Sdm ti Gmr ti gbogbo il ttj u n, s r efn t r lti il n, efn in l. 29 B ni lrun ti pa wn l l ttj n run, t s pa brhm m, gba Lt l kr nn parun ngb t pa wn l t Lt gb run.

    PIL WN MB

    30 r ba Lt lti dr n Sr. l sr k lti ma gb nn ih kan, un pl wn mbnrin r mjj, 31 mbnrin gb w fn br r p: Bb wa ti dargb l, k s s knrin n il y lti b wa lp gg b gbogbo ay. 32 W, j k a fn bb wa n t mu, k a s sn pl r. A s e b n ir m lti d bb wa. 33 Wn fn un n t mu y n al j n, y gb s l sn pl bb r t k m gb t sn pl un tb gb t dde ld un. 34 N j kej, y gb w fn bir r p: N al n, mi ni mo sn pl bb wa. J k a tn fn un n t mu y n al n, k w n l sn pl r, k wa mjj l n ir m lti d bb wa. 35 Wn tn fn bb wn n t mu y n al j n, y br l sn pl r, bkan n ni un k m gb t mbnrin y sn pl un tb gb t dde. 36 B ni wn mbnrin mjj Lti e lyn fn bb wn. 37 y gb b mknrin kan t pe ork r n Mb, un ni bb wn Mb j n. 38 y br n b mknrin kan t pe ork r n Bn-m, un ni bb wn mn j n. 20

    BRHM N GRR brhm l s il Ngb, s gb lrn Kd ti r, s t Grr d. 2 Ngb n n w npa aya r p: Arbonrin mi ni! Abimlk ba Grr s rn l pe Sr. 3 gbn lrun b Abimlk w lj l n ru j kan, s w fn un p: w y k ntor obnrin t w gb, ntor n k. 4 Abimlk t k t snm w p: 5 b un ni w fn mi p: Arbnrin mi ni, t y fnrar n s w p, Arknrin mi ni. Pl kn mm ni mo fi e y, w mi s m! 6 lrun d a lhn lj l p: mi n m p kn mm ni o fi e y t mi n k s j k o d s mi, ti mi k s j k o fwkn n. 7 Nsisy, d obnrin n pad fn k r. B knrin n s ti j wl, y gbdr fun k o ba l y. gbn b w k b d a pad k o m dj p w y k pl gbogbo ohun t j tr. 8 Abimlk dd n kt wr, s pe wn yy r. s gbogbo r y fn wn, r s b wn knrin n pp. 9 Lyn n ni Abimlk pe brhm t s w fn un p: K ni w e fn mi y? wo ni mo fi t o fi fa ir l by sr mi ti sr jba mi? w ti e ohun t k y k o e s mi. 10 Abimlk tn s fn brhm p: Ta ni k lti e b? 11 brhm dhn p: Mo w nn ara mi p, dj p k s br lrun nb, wn y s pa m ntor

  • aya mi, 12 ti pp arbnrin mi ni lt, ntor mbnrin bb mi ni, gbn k e mbnrin y mi, t mo s fi e aya. 13 Ngb t lrun m mi rn jde l kr ld wn ar il mi, mo s fn un p, wo oore t o ma e fn mi: n l kl t a b d, k o s npa mi p arknrin r ni mo j. 14 Ngb n ni Abimlk m agbo ran gntn ti ml, wn m-d lknrin ti lbnrin, t fi wn fn brhm, t s d aya r Sr pad fn un. 15 Abimlk tn w p: Wo il mi nwj r fn l r. Jk nbi kbi t b w . 16 s w fn Sr p: gbrn ow fdk n y ti mo fifn arknrin r. K yn j tt k wn nyn r m e ro ohun t k t s ; a ti d lre. 17 brhm gbdr s lrun, lrun s wo Abimlk sn ti aya r ti wn m-d r k wn ba l bm. 18 Ntor Yhw ti s in wn obnrin il Abimlk di gn ntor Sr aya brhm. 21

    B SK Yhw b Sr w gg b ti w, s fn un gg b ti lr. 2 Sr lyn, s b mknrin kan fn brhm n j ogb r, n kk t lrun d fn un. 3 brhm pe m t Sr b fn un n sk. 4 brhm kl fn m r sk ngb t pe m j mj gg b lrun ti p fn un. 5 brhm p n grn dn ngb t a b m r sk. 6 Sr s w p:

    lrun ti fn mi n ohun rn, gbogbo wn t b gb ni y b mi rrn-n. 7 tn w p: Ta ni b w fn brhm p, Sr y fi m fn m mu! mi n y ti mo b m n j ogb r!

    A L GR TI ML L 8 m n dgb, a s gba m n nu r, brhm s e s n j n. 9 Ngb n ni Sr br s wo m t gr ar gpt b fn brhm b ti b m r sk er. 10 w fn brhm p: L mbnrin r y l pl m r, k y k m rbnrin y b m mi jogn. 11 Ely ba brhm nnj pp ntor m r, 12 gbn lrun w fn un p: M e banj ntor m n ti rbnrin r. e gbogbo ohun t Sr b f ntor sk ni y m ork r l swj. 13 gbn m rbnrin n ni mi y s di orl-d kan bkan n, ntor m r n j bkan n. 14 brhm dde n ktkt wr j kej, m onj d ti go omi, fi wn fn gr, gb m n l jk r, s rn an l. 15 ko l nn dn Brb. Ngb t omi in go n tn, fi m n sl lb igi kan. 16 Lyn n ni l jk nwj d b wn p kan, s w nn ara-r p: mi k l fi oj mi r ik m n. Ntor n ni e jk jnn d s i. m n s k t sunkn. 17 lrun gb igbe m n, ngl lrun s pe gr lti run. br p: K l d, gr? M e br ntor lrun ti gb igbe m n n ibi t w. 18 Dde, gb m n k o s m u dn dradra, ntor mi y s di orl-d l kan. 19 Ngb n ni lrun la oj gr t s r knga kan. Ngb n ni pn omi kn in go r t s fn m n mu. 20 lrun s w pl m n, s dgb, s fi in dn e il, s di taftaf. 21 t in dn Prn d, y r s w aya fn un lti il gpt.

    BRHM TI ABIMLK 22 Ngb n ni Abimlk w pl Pkl, balgun wn jgunjagun r, s w fn brhm p: B lrun t b pl r nn ohun gbogbo t w e, 23 nsisy fi lrun bra nhn-n y p w k n d m tb ran mi ti wn tm-dm mi, gbn gg b eun t mo ti e fn , b ni k w n e s mi ti s il t o ti w e tp. 24 brhm dhn p: Mo br b! 25 brhm b Abimlk w npa knga kan t wn m-d Abimlk fi ip gb. 26 Abimlk s fs p: mi k m ni t e b, w fnrar k s fn mi npa r, mi n k s gb npa r fi ln. 27 brhm k agbo gntn ti ml l fn Abimlk, wn mjj s b ara wn mul. 28 brhm m d gntn mje lrn wn agbo ran n, 29 Abimlk bi lr p: K ni d gntn mje t o y sp kan e? 30 dhn p: Mo n f k o gb wn lw mi fn m r p mi ni mo wa knga y. 31 B ni a e pe ib y n Brb, ntor

  • nb ni wn mjj t b ara wn mul. 32 Ngb t wn par mjm wn n Brb, Abimlk dde pl Pkl, balgun wn jagunjagun r, wn s pad s il Flst. 33 brhm s gbin igi tmrsk kan n Brb, s k pe ork Yhw lrun ayray nb. 34 brhm gb n Flst fn gb pp.

    22

    DNW GBGB BRHM lrun dn brhm w, s s fn un p: brhm. dhn p: mi n y. 2 lrun w p: M m r kan oo sk t w frn pp, k o l s il Mr, k o s f i rb nb, n b sunpa lr k kan t mi y fihn . 3 brhm dde n ktkt wr, gun ktkt r, s m wn mj nn rn r pl, ti m r sk; g igi b ssun n. dde, s l sbi t lrun rn an. 4 N j kta brhm gb oj sk, s r or k n nwj. 5 Ngb n ni brhm w fn wn rn r p: dr nhn-n pl ktkt y. mi pl m mi l shn-un n lti e rb k a t pad w b yn. 6 brhm gb igi t y fi rb l or sk, m r, s m in ti b n w, wn mjj s j l. 7 sk br lw bb r p: Bb mi. brhm dhn p: M gb m mi. s w p: Wo igi ti in, gbn d gntn rb d? 8 brhm dhn p: lrun fnrar y ps d gntn rb, m mi. B ni wn mjj s l. 9 Ngb t wn d ibi t lrun fihan brhm, brhm t pp kker kan, s to wn igi sr r, s di sk, m r, lti gb e l or igi n. 10 m b lti dnb m r. 11 gbn ngl lrun p lti run w, s s fn un p: brhm, brhm. dhn p: mi n y. 12 s s fn un p: M e gb w l m n, m e e n ibi kan. mi m nsisy p w n br lrun, ntor mo ti r i p w k k lti pa m r kan oo ntor mi. 13 Ngb n ni brhm gb oj sk t s wo yk r. S w , r gb kan lyn r t fi or k gb. brhm s l m gb n, s fi rb s lrun dp m r. 14 B ni brhm pe ibi rb n n Olwa y ps, gg b a ti w tt di j n p: Yhw y ps lr k r. 15 ngl lrun pe brhm lti run ngb kej, 16 s w p: mi fi ara-mi bra, r Yhw, ntor w ti e y, t w k s k lti fn mi n m r kan oo, 17 mi y rj bkn sr r ti wn rn r, wn y p b rw oj run ti iynrn et kun. ran r y gun ibod wn t wn, 18 n ork wn m r ni gbogbo orl-d ay y gba bkn, ntor w ti e f mi. 19 brhm pad l b wn m-d r, wn s j l s Brb. brhm s t Brb d. 20 Lyn y ni wn j fn brhm p Mlk n ti b wn m fn Nhr arknrin r; 21 kb r ni ts, wn br r ni: Bts, arknrin wn y: Kmll, bb rm, 22 Ksd, Hts, Pld, Jdlf, Btl, 23 (Btl s ni bb Rbk). wn m mj t Mlk b fn Nhr arknrin brhm n wnyn. 24 n l kan t a p n Rm, un n b wn m wny: Tb, Ghm, Th ti Mk. 23

    IBOJ WN BABA L Sr gb fn t-dnldje dn. 2 k n Kiryat-rb, y ni Hbrn - n il Knn. brhm s l f fn un, s sunkn r. 3 fi k r sl lti l s fn wn ar Ht p: 4 Mo j lej ti tp lrn yn. fn mi n il snk kan k mi ba l sin k aya mi nb. 5 wn ar Ht fs fn brhm p: 6 g, fets wa, w j ald nyn lrn wa; snk nyn r sbi snk wa t w jl, k s ni t l k ibi iboj fn lti snk wn nyn r. 7 brhm dde, s trba nwj wn nyn il n, wn m Ht. 8 b wn sr by p: B b gb k n gb k wn nyn mi sin shn-n, gb mi k s b mi b frn m Shr, 9 k fn mi n ih Mkpl t e tir, t s wa n pkun oko r. K t fn mi n oj ow r nwj yn, fn ibi snk. 10 B frn, ar Ht, ti jk lrn wn m Ht d brhm lhn n et gb wn m Ht t jk n gbm gbogbo m l r by p: 11 Fets mi, g, mo fn n il n, mo s fn n ih t w nn r, mo fn lr y nwj gbogbo wn nyn mi. Snk wn nyn r nb. 12 brhm trba nwj wn m bl ib, 13 s b frn sr nwj gbogbo wn m bl n w p: H! B b e w Dkun gb tmi, mo san ow il n, gb lw mi, mi y s snk nyn mi nb. 14 frn d brhm lhn p: 15 g, gb mi, il t j

  • irinw wn ow fdk, k ni yn jm lrn r ti mi? Snk nyn r nb. 16 brhm gb fn frn, brhm s wn ow fdk t frn w fn un nwj wn m Ht, y ni irnw wn ow fdk n ojlw j. 17 B ni il oko frn t w n Mkpl n knkn Mmr ti ih in r, ti igi gbogbo in oko n tt d pin il n, 18 ti kj l di ohun-n brhm nwj wn m Ht, nwj gbogbo m gbm il n. 19 Lyn n ni brhm sin k Sr sn ih il Mkpl ni knkn il Mmr n il Knn. 20 B ni brhm ti gba il n ti ih in r lw wn m Ht fn ibi snk.

    24

    GBYW SK brhm ti di argb ngb n, s ti di ogb. Yhw s ti bkn fn un n gbogbo n. 2 brhm w fn gb rn il r, rj ohun n r, p: Fi w r sb itan mi, 3 k o s fi Yhw lrun run un ay bra p w k n f wn mbnrin Knn fn m mi lrn wn t mo gb y. 4 gbn k o l s orl-d tmi, sd wn nyn mi lti w aya fn m mi sk. 5 rn n br lw r p: B obnrin n k b f b mi w s il y k? k mi m m r pad s il t w ti w? 6 brhm dhn p: w k gbd m m mi pad s il n. 7 Yhw lrun run un ay ti m mi kr n il wn baba mi ti kr n il wn nyn mi, s ti bra lti fi il y fn wn ran mi. un y rn ngl r swj r, k o ba l w aya fn m mi lhn-n. 8 B obnrin n k b s f b w, bra y k d m. gbn m e m m mi pad shn-n. 9 B ni m-d n fi w r sb itan g r brhm lti e ohun n. 10 rn n m mw nn wn rknm g r t fi gb oriri bn lti d g r, s l s il Nhr n rm Naharaym. 11 N rl ngb t wn mbnrin l pn omi, m wn rknm n knl lb knga t w lyn odi l n. 12 Ngb n ni gbdr by p: Yhw, lrun g mi brhm, e n mi n rere ln, k o s fi oj rere wo g mi brhm! 13 B mi ti dr nhn-n nd knga y, t wn mbnrin b jde lti pn om, 14 b mo b w fn mbnrin kan p, Jw fun mi lmi lti in kk r, t s dhn p, Gb mu, k o s j k n fi omi fn wn rknm r bkan n, j k mbnrin n j ni t w f fn rn r sk. B ni mi y fi m p w fi oj rere wo g mi. 15 K t par r wny ngb t Rbk jde, mbnrin Btl m Mlk, aya Nhr arknrin brhm, jde w pl kk omi n jk r. 16 mbnrin n lw pp, wnd s ni, knrin kankan k t m . skal l pn omi sn kk r, s gk. 17 rn n sr l pd r, s w p: Jw j k n mu omi d lti in kk r. 18 s dhn p: Mu , g. s t kk jk r lti fn un mu. 19 Ngb t fn un n omi mu tn ni w p: Mo l pn omi fn wn rknm r bkan n lti pa ungb wn. 20 Wr ni da omi kk r sn igb kan t s sr l sd knga n lti pn omi fn wn rknm n. 21 knrin n w n dk pl br y nn ara-r by Yhw ti gb dr r. 22 Lyn gb t wn rknm n ti mu omi tn, knrin n m rka wr kan t wn b wn kan, s fi s im r, tn fi gbw mj t wn wn wr mw s w r. 23 s w p: mbnrin ta ni w? Jw s fn mi. j y w n il bb r t a l sn mj? 24 mi ni m Btl, m t Mlk b fn Nhr. 25 tn w p: Korko p fn onj ran sn n il wa ti ibi t ran l sn mj. 26 Ngb n ni knrin n dbl t fi b fn Yhw. 27 s w p: bkn ni fn Yhw, lrun g mi brhm, t k j n r kr lra g mi ngb gbogbo, Yhw t dar s mi s il arknrin g mi! 28 dmbnrin n sr l s ohun t l fn y r. 29 gbn Rbk n arknrin kan t a p n Lbn. Lbn s sr l pd knrin n n et od, 30 B ti r rka ti gbw t arbnrin r w, t s gb Rbk t w p: By ni knrin n ti b mi sr. l pd knrin n, s b a n dr lb wn rknm r n et od n. 31 w fn un p: Ma b, ni t Yhw bkn fn! K n e t o dr nta ngb t mo ti t il sl fn pl ibi t wn rknm r ma w? 32 knrin n b a l il. Lbn s gb r or wn rknm n kal, fn wn n korko j, s fn un ti wn t b a w n omi lti w s wn. 33 Wn fn un n onj, gbn w p: mi k n jun tt dgb t mo ma s ohun t mo n s. Lbn s dhn p: Ma w. 34 w p: mi ni m-d brhm. 35 Yhw ti bkn fn g mi, s ti di lr pp; ti fn un n agbo gntn ti ml, fdk ti wr, wn rn lknrin ti lbnrin, wn rknm ti wn ktkt. 36 Sr, aya g mi brhm ni b mknrin kan fn un n j ogb r, s ti fi gbogbo ohun-n r fn m n. 37 g mi m

  • mi bra by p: w k gbd f aya fn m mi lrn wn mbnrin Knn n il ibi t mo gb. 38 gb ni fn b w k b l s il bb mi, s dl mi lti w aya fn m mi! 39 Mo w fn g mi p: By mbnrin n y k lti tl mi. 40 d mi lhn p: Yhw nwj ni t mo rn y rn ngl r pl r, y m l s ibi t w y ti r aya fn m mi lti dl mi ti lti il bb mi. 41 Ngb n ni bra y y kr lrn r: b w b l b dl mi t wn s k fn , bra y y kr lrn r. 42 Ngb t mo d t od ln ni mo w p, Yhw, lrun g mi brhm, jw fihn m b o b f k rn-j mi yr s rere nbi t mo l! 43 B mo ti dr lb od y, mbnrin t b jde lti w pn omi, y t mo b w fn p, jw fn mi n omi d lti in kk r, 44 t y s dhn p, mu tr, mi y s pn omi fn wn rknm r bkan n, un ni obnrin n t Yhw ti yn fn m g mi. 45 mi k t par r n nn ara-mi ngb t Rbk jde pl kk r n jk r. skal l od lti pn omi, mo w fn un p: Jw fn mi n omi mu. 46 Lgn ni s kk r, t s w p, gb mu, mi y s fn wn rknm r bkan n. Mo mu, s fn wn rknm mi mu. 47 Mo s br lw r p, mbnrin ta ni w e? s dhn p: mi ni m Btl, m t Mlk b fn Nhr. Ngb n ni mo fi rka y s im r ti gbw y s w r. 48 Mo s dbl lti fi b fn Yhw lrun g mi brhm t m mi gba n rere lti f mbnrin arknrin g mi fn m r. 49 Nsisy b b fi oj rere ti oj n wo g mi, s fn mi, k n ba l y s tn tb s. 50 Lbn ti Btl gba r lnu r lti w p: Lti w Yhw ni y ti w, wa k l w p b ni tb b k. 51 Rbk n y nwj r; m u k o s ma l, k s di aya m g r gg b Yhw ti w. 52 Ngb t m-d brhm gb r wny, dbl fn Yhw. 53 k wn ohun ra, fdk ti wr, ti wn a fn Rbk; tn fi wn bn lr fn arknrin r ti fn y r. 54 Wn j, wn mu, un ti wn t wn b a w, s sn mj. Ngb t j n wr, w p: j k n ma l sd g mi. 55 Ngb n ni arknrin Rbk ti y r w p: J k mbnrin n dr ld wa fn j d s i, b j mw k t jde l. 56 gbn d wn lhn p: m e d mi dr b Yhw ti e n mi n rere. j k n ma l, k n ba l pad sd g mi. 57 Wn w p: j k a pe mbnrin n k a s gb ti nu r. 58 Wn pe Rbk lti br lw r p: j w f ma b knrin y l? s dhn p: Mo f b. 59 Ngb n ni wn j k arbnrin wn Rbk ma l pl oltj r, m-d brhm, ti wn nyn r. 60 Wn bkn fn Rbk b wn ti sre fn un p:

    Arbnrin wa, k o di y gbgbw ln gbw, k ir m r gun nu ibod wn t wn!

    61 Rbk dde pl wn obnrin m-d r, wn gun or wn rknm i n, wn s tl knrin n. rn n m Rbk, s jde l. 62 sk t gb lr il Ngb ti w sr il pp t knga Lh R w. 63 Ngb n ni saak jde rn kkiri lti gba aff lr pp. B s ti gb oj sk ni r i p wn rknm b. 64 B Rbk n ti gb oj sk ni r sk. skal kr lor rknm, 65 s w fn m-d n p: T ni knrin yn t b w pd wa lr pp? m-d n dhn p: g mi ni. Ngb n ni fi gl r boj. 66 m-d n ryn ohun gbogbo t l fn sk. sk s m Rbk l sn g r. gb , s di aya r, s frn r. 67 sk s r tn lyn ik y r.

    25

    RAN KTR brhm tn f aya mrn t a p n Ktr. 2 b m wny fn un: Smrm, Jkn, Mdn, Mdn, bk ti . 3 Jkn ni bb b ti Ddn; wn ran Ddn s ni wn r, wn Ltm ti wn Lmm. 4 wn ran Mdn ni: fa, fr, Hnk, bd ti ld. Gbogbo m Ktr n wn-n n. 5 brhm fi gbogbo ohun-n r jogn fn sk. 6 N ti wn m t wn l b fn un, brhm fn wn n wn bn, ngb ay r ni ti rn wn l jnn s m r sk, l s ap l-orn n Il wr.

  • IK BRHM 7 B j ay brhm ti p t n y: dn mrn-n dnlgsn. 8 Lyn n ni brhm m mdkun r. k n gblgb j ay rere, dgb dargb, s dp m wn nyn r. 9 wn m r sk ti ml snk r sn ih Mkpl n knkn Mmr, nn oko frn m Shr m Ht. 10 y ni il oko t brhm r lw wn m Ht; nb ni a gb snk brhm ti aya r Sr. 11 Lyn ik brhm lrun bkn fn m r sk. sk s gb lyn knga Lh R.

    TN ML 12 wny ni ran ml, m t gr b fn brhm, gr ar gpti t e m-d fn Sr. 13 wny s ni ork wn m ml gg b ip wn ti j or wn: kb ml ni Nbayt; lyn r ni Kdr, Adbel, 14 Mbsm, Dm, Ms, 15 Hdd, Tm, Jtr, Nf ti Kdm. 16 B ni ork wn gg b lt wn ti gg b ibd wn, wn j jy mjl n pnl wn. 17 j ay ml p dn mt-dnlgje. Lyn n ni jw m r, k, s dp m wn bb r. 18 Ibd r w lti Hfl tt d r, t w n h l-orn gpt, t a gb l sr. jk nwj wn arknrin r.

    TAN SK TI JKB

    B S 19 y ni tn ay sk m brhm. brhm b sk, 20 sk p ogj dn ngb t f Rbk mbnrin Btl ar Aram ti Pd n rm, t s j arbnrin Lbn ar Aram. 21 sk b Yhw fn aya r ntor p yan gn: Yhw gb dr r, aya r s lyn. 22 Ngb n ni wn m in oyn r jgd t s w p: B b e b ni ma r, k ni r r? s l wd ld Yhw, 23 a s w fn un p:

    Orl-d mj ni w nn r, ir wn mj yapa nn r, r wn nyn kan y bor ir wn nyn kej, y gbn y sin br.

    24 Ngb t kk t lti bm, b bej, 25 Tw jde, j m pup pl irun n gbogbo ara r b a onrun, a s p n s. 26 Lyn n ni Kynd arknrin r jde sta t w r di gigis s m; a s p n Jkb. sk p gta dn ngb t a b wn m mj n. 27 wn m n dgb: s di d gidi t s kiri pp oko. Jkb j onw pl t gb lb g. 28 sk frn s jl ntor ran d r dn m lnu, gbn Rbk frn Jkb jl.

    S JW T KB R

    29 N j kan, Jkb e r. Ngb n ni s ti igb d d t s r . 30 s w fn Jkb p: Fn mi n r pupa r y j, ebi pa mi, r pupa! Ntor n ni a fi p n dm. 31 Jkb w p: Kk j k a fi t kb r e ppr. 32 s dhn p: W , mo m k l, wo ni ti t kb fn mi? 33 Jkb fs p: Kk bra r fn mi. bra fn un, s ta t kb r fn Jkb. 34 Ngb n ni Jkb fn n ni brd pl r t a fi epo r. j, mu, s dde, jde l. B ni s bkt m fn ip kb. 26

    SK N GRR yn m n il n - yt s y t l ngb ay brhm. sk l s Grr ld Abimlk, ba wn Flstn. 2 Yhw farahn, s w p: M e l s il gpt, gbn k o dr n il ti mi y fihn . 3 Ma gb n il y, mi y w pl r, mi y s bkn fn . Ntor w ti wn ran m r ni mi y fi gbogbo il y fn, mi y s pa bra mi m, y t mo e fn brhm bb r, 4 mi y s ran r di pp b rw oj run, mi y fn ran r n il y, npa ran r ni gbogbo orl-d y r bkn. 5 N r fn trba brhm t pa wn kl mi m, wn mi, wn fin mi ti wn ln mi m. 6 B ni sk e dr lti ma gb n Grr.

  • 7 wn ar il n bi lr npa aya r. s dhn p: Arbnrin mi ni. br p b un b w p, Aya mi ni, wn y pa un k ntor Rbk ntor lw. 8 p t ti w nb ngb t Abimlk, ba wn Flstn, wran lti oj frs n j kan t s r sk t ba aya r Rbk w. 9 bmlk pe sk s w p: dj p aya r n y! K n e t o fi w p, arabnrin mi ni? sk d a lhn p: Mo w nn ara-mi p: wn y pa m ntor r. 10 bmlk fs p: K n w e fn mi y? k d, kan nn wn nyn mi b sn pl aya r t w b s d wa lbi ! 11 Ngb n ni Abimlk p fn gbogbo nyn p: ni kni t b fw kan knrin y ti aya r ni a pa. 12 sk gbin ohun gbn n i l n, s so so ln grn n dn n. Yhw bkn fn un. 13 s di lr, r r p s i tt f i di lr gidi. 14 n wn agbo ran n gntn ti n ml ti plp wn m-d. wn m Flst s jow r.

    WN KNGA RN GRR TI BRB 15 Gbogbo wn knga t wn m-d bb r w, - lti gb brhm bb r - ni wn m Flst ti di t wn s fi iyp kn un. 16 Abimlk w fn sk p: Kr ld wa, ntor ti w ti di algbra j w l. 17 sk kr nb, s pg n fonfoj Grr nbi t td. 18 sk tn wa wn knga t wn m-d bb r ti w gbn t wn Flstn ti d lyn ik brhm, s fn wn n ork kan n t bb r p wn. 19 wn m-d sk wa knga kan n fonfoj n, wn s b orsun omi pd, 20 gbn wn darandaran lti Grr jiyn pl wn m-d sk w p: Omi tiwa ni. sk pe knga kan n n sk, ntor p wn b a j lr r. 21 tn wa knga mrn t wn tn jiyn l lr; p n Stn. 22 Ngb n ni kr nb t tn wa knga mrn, t k s rynjiyn lr r; p n Rhbt b ti w p: Nsisy Yhw ti fn wa ly lti di ll lr il y. 23 ti ib l s Brsb. 24 Yhw farahn n ru j n, s w p: mi ni lrun bb r sk. M e br ohun khun ntor mo w pl r. mi y bkn fn , mi y s ran r di pp, ntor r mi brhm. 25 t pp kan nb, s k pe ork Yhw. pg r nb. wn m-d sk s wa knga kan nb.

    ADHN EP PL ABIMLK

    26 Abimlk w w lti Grr pl Ahst, ara il r, ti Pkl balgun wn m ogun r. 27 sk w fn un p: K n e t w sd mi b ti krra mi t s l mi kr ld yn? 28 Wn dhn p: w ti r m p Yhw b pl r, a s w p, k bra w lrn wa ti w, k a s b d mjm. 29 Bra p w k n e ibi kbi s wa b ti j p wa k e ibi s ti p ire nkan ni a e s , t a s j k o l n lf. Nsisy, w ti di ni t Yhw bkn fn. 30 e s fn wn, wn j, wn s mu. 31 Wn j n kt wr, wn e bra lrn ara wn. Lyn n ni sk rn wn l, wn s fi sl n lf. 32 gbn n j kan n ni wn m-d sk w fn un n ryn npa knga t wn w, wn s w fn un p: w ti r omi. 33 pe knga n n b, lti ib ni ork l Brb ti w tt di j n.

    ES F WN MBNRIN HT

    34 Ngb t s p ogj dn, fi Jdt e aya, mbnrin Br, ar Ht ti Bsmt, mbnrin ln ar Ht. 35 Wn j d bnj fn sk ti fn Rbk. 27

    JKB GBA BKN S sk ti di argb, oj r k s rra t b m. pe kb m r s, s w fn un p: m mi! un s dhn p: mi n y! 2 tn w p: w m p mo ti dargb, mi k s m gb t mo ma k. 3 Ntor n m ohun j r, f ti run r, k o s l sn gb lti pa ran w fn mi. 4 K o fi e ir onj ti mo frn w fn mi k n ba l bkn fn . 5 Rbk s gb gbogbo r y ngb t sk b m r s sr. B s ti l igb d lti pa ran fn bb r, 6 Rbk s fn m r Jkb p: Ohun t m gb lnu bb r t s fn arknrin r s n y, 7 L m ran gb w fn mi k o s fi e s ddn fn mi, k n jun, k n s bkn fn nwj Yhw k n t k. 8 Nsisy, m mi, fets mi k o e b mo ti s fn . 9 L srn agbo ran, k o s m ewr mji t dra w fn mi nb, mi y s e s onj t gbdn fn bb r gg b ti f, 10 w y gb e w fn bb r, un y s jun k ba l bkn fn k t k. 11 Jkb w fn y r Rbk p: W , arknrin mi s n

  • irun lra, ara tmi s dn blj. 12 By bb mi y fwkn mi t y s r i p mo tn un ni, mi y s fa gn sr mi dp bkn 13 gbn y r fs p: mi y gba gn n sr ara mi, m mi. S fets mi k o s l b mi w wn d ewr n. 14 l w wn w, s fi wn fn y r lti fi wn e s ddn gg b bb r ti f. 15 Rbk m y t dra j nn a m r gb, as r t w nn il, si fi w m r Jkb t j br, 16 s fi aw ewr bo w r ti ibi t jl lrn r. 17 Lyn n ni gb onj ddun pl brd t e fn m r Jkb. 18 w swj bb r lti w p: Bb! dhn p: mi n y, ta n y, ta ni w, m mi? 19 Jkb w fn un p: mi ni s, kb m r, mo ti e b o ti rn mi. Jw dde k o jk lti j ran d t mo m w k o t bkn fn mi. 20 sk w fn m r p: w ti yra r ran gb, m mi! dhn p: Yhw lrun r ni fi s n mi. 21 sk w fn Jkb p: Ma b nhn-n k n fwkn , m mi, lti m by w ni m mi s tb b k. 22 Jkb snm bb r sk t fwkn n t s w p: Ohn ni ohn Jkb, gbn w b ti s! 23 K s m ntor w r n irun b ti gbn r s, s bkn fn un. 24 w p: w ni m mi s n tt? dhn p: mi ni. 25 sk w p: Gb e w, k n j onj d n t m mi pa w fn mi, k n s bkn fn . gb e w fn un, s jun; fn un n t, s mu . 26 sk bb r w fn un p: Snm mi k o s fi nu k m lnu. 27 snm bb r lti fi nu k lnu, s gb rn a r. bkn fn un by p:

    r nkan! rn m mi db rn lr t Yhw bkn fn. 28 K lrun fn n r lti run pl wn ohun- ay, p k ti t! 29 K wn orl-d sn , k wn nyn trba fn ! K w jg lr wn arknrin r; k wn m y r trba fn ! gb ni fn ni t b p fn , bkn ni fn ni t b sre fn .

    30 N kt t sk bkn fn Jkb tn t Jkb s ti jde kr ld bb r sk ni arknrin r s wl d lti igb d. 31 un n s e s ddn t s gb e w b bb r. w fn un p: Dde, bb mi, k o s j ran gb m r, k m r bkn fn mi. 32 Bb r sk br lw r p: Ta ni w? dhn p: mi ni kb r s. 33 Ngb n ni sk gbn gidi pl wrr t rkj, s w p: Ta ni ni n ngb n t pa ran gb w fn mi? Mo s ti jun k w t d, mo s ti sre fn un. bkn n y s w lr r!

    34 Ngb t s gb wn r bb r, fi igbe l ta pl kn kkor, s w fn bb r p: Sre fn mi bkn n, bb mi! 35 gbn bb r dhn p: br r ti fi r w, s ti gba bkn r. 36 s tn w p: Abj t a fi p n Jkb, ntor dgb kj t ti gba ip mi! gba t kb lw mi, s w nsisy t tn gba bkn mi! gbn w k ha fi bkn kan sl fn mi b? 37 sk gba r lti d s lhn p: Mo ti fi jg lr r, mo s ti fi gbogbo wn arknrin r e m-d fn un, mo s fn un n wn so ti t, K ni mo tn l fn ngb n, m mi? 38 s w fn bb r p: j bkn r nkan oo nyn, bb mi? Sre fn mi n, bb mi. sk dr n dk rr. s s fi igbe kn ta. 39 Ngb n ni bb r sk sr t s w fn un p:

    Ibgb r y jnn s il lr, jnn s r t kan lti run. 40 Npa id r ni w y ma gb, w y sin arknrin r. gbn ngb t w b gba ara-r sl, w y b jg r kr lrn r.

    41 s krra Jkb ntor bkn t bb r fn un, s w nn ara-r p: kk snm ts t a e snk bb mi, lyn n ni mi y pa arknrin mi Jkb. 42 Ngb t a ryn fn

  • Rbk npa wn r t s kb r s, pe Jkb bkyn r, s w fn un p: Arknrin r s f gbsan lra r npa ppa . 43 Nsisy m mi, fets mi, jde, k o s s l sd arknrin mi Lbn n Hrn. 44 w y b a gb fn gb d tt dgb t bn arknrin r y ll, 45 tt dgb t bn arknrin r y kr nn r, t y s gbgb ohun t o ti e s i. Ngb n ni mi y rn p lti hn. e ti mo ma fi pdn yin mjj n j kan oo?

    SK RN JKB L B LBN 46 Rbk s w fn sk p: Ay ti s mi ntor wn mbnrin Ht. B Jkb b f aya kan nn wn mbnrin Ht wny, kan nn wn mbnrin il y, k ni ay tn jm fn mi? 28

    sk pe Jkb, bkn fn un, s fn un n fin y: M e f aya lrn wn mbnrin Knn.2 Dde! K o l s Pdn-Arm, ld Btl, bb y r, k o s yan aya nb lrn wn mbnrin Lbn, arknrin y r. 3 K l d bkn fn , k m so so pp, k o s ma p s i lti di agbo wn nyn. 4 K fn ti wn ran r bkan n n bkn brhm, k o ba l fi il t o gb y e ohun-n, y t lrun fifn brhm. 5 sk rn Jkb l, Jkb s l s Padani-rm ld Lbn m Btl ar Aram, arknrin Rbk, y Jkb ti s.

    S GBYW MRN 6 s r i p sk ti bkn fn Jkb t s rn an l s Padani-rm lti f aya nb, t s fn un n fin y pl bkn: M e f aya lrn wn mbnrin Knn, 7 t Jkb s tl mrn bb r ti ti y r t s l s Pdn-rm. 8 s r i p wn mbnrin Knn k dra lj bb r, 9 s l b ml, nb ni ti tn f aya - yt s wn t ti f - f Mahalt. mbnrin ml, m brhm, arbnrin Nbyt.

    L JKB 10 Jkb kr n Brb, s l s Hrn. 11 Ngb t d ibi kan, sun ib mj, ntor orn ti w. fi kan nn wn kta t r nb e rr, s sn nb. 12 l l kan: ks kan w nb t dr lr il t or r s kan run; wn ngl lrun s gn n l sk-sd. 13 Yhw s w nb t dr nwj r b t i w p: mi ni Yhw lrun brhm baba r, lrun sk. mi y fi il t w sn l y fn ti wn ran r, 14 ir m r y db erp il; w y gb l s w-orun, l s gs, ti s rw, gbogbo y m ary y s fi e bkn pl wn ran r. 15 K w m dj p mo w pl r; mi y pa m nbi kbi t w b l, mi y s m pad sr il y, ntor mi k n fi sl tt dgb t mi y e ohun t mo lr fn y. 16 Lyn n ni Jkb j kr lj orun t s w p: Lt ni Yhw w nbi y t mi k s m. 17 r b , s w p: Ib y ba-ni lr gidi. K e ohun mrn b k e il lrun; n run n y. 18 Jkb dde n ktkt wr, mu kta t fi e rr, s fi e m, s ta epo s i lr. 19 pe ib n Btl, gbn Ls ni a p ki t di gb n. 20 Jkb jj by p: B lrun b b mi l t s pa m m nn rn-j mi y, b b fn mi n onj j ti a lti w, 21 b mo b s pad s il ld bb mi ls ewu, ngb n ni Yhw y j lrun mi. 22 kta t mo fi e m y y di il lrun, ti nn gbogbo ohun t w b fn mi ni mi y san dmw r pad fn .

    29

    JKB D D LBN B Jkb t b n r l, d il wn m l-Moy. 2 s r knga kan nn pp lb ibi t wn agbo gntn mta ti dbl; lti knga y ni a ti pn omi lti pa ungb wn ran, gbn kta t a gb d nu n knga na tbi. 3 Ngb t wn agbo gntn n kraj p nb ni a t kta n kr lnu knga n, t a s fn wn ran n n omi mu, lyn n ni a tn gb kta n d nu knga n pad. 4 Jkb br lw wn ol ran n p: yin arknrin mi, nbo ni ti w? Wn s dhn p: Hrn ni a ti w. 5 s w fn wn p: j m Lbn m Nhr? Wn dhn p: A m . 6 br lw wn p: lf l w? Wn dhn p: B ni. n wo mbnrin r Rl t b pl ran sn. 7 Jkb w p: j k t be, k t t sk lti da wn ran pad s il. fn wn ran lmi mu, k s k wn pad l j. 8 gbn wn dhn p: A k l e b l j p gbogbo wn agbo ran pj k a s gb kta nu n knga y kr, ngb n ni a t l fi omi fn wn ran n.

  • 9 B ti b wn sr ni Rl d pl agbo ran bb r, ntor j ol gntn. 10 Ngb t Jkb r Rl mbnrin arknrin y r ti agbo ran Lbni arknrin y r, snm , gb kta kr lnu knga n, s fi omi fn agbo ran Lbn arknrin y r. 11 Jkb fi nu ko Rl lnu, lyn n ni snkn. 12 s fn Rl p un j m il bb r, p un s j m Rbk. Rl sr l s fn bb r. 13 Ngb t Lbn gb t a sr npa Jkb m arbnrin r, sr l pd r, k a mra, s f i nu k n gbogbo ara, s m u l s i l r. Jkb s s gbogbo tn ara -r fn un. 14 Ngb n ni Lbn w fn un p: B ni; j kan n ni w ! Jkb s b a gb fn odindi o kan.

    JKB F AYA MJ

    15 Ngb n ni Lbn w fn Jkb p: B w ti j m il mi, j w ha l fn mi lsn? S fn mi ohun t o f gb. 16 gbn Lbn n mbnrin mj, y gbn j L, y br j Rl. 17 Oj L , gbn ara Rl lw, oj r s wu-ni. 18 Jkb frn Rl, s dhn p: mi y i fn fn dn mje ntor Rl mbnrin r kej. 19 Lbn w p: sn lti f i fn j p k a fi fn jj, ma b mi gb. 20 Ntor n ni Jkb e fi i fn dn mje ntor Rl. dn mje n s db j ml kan lj r, ntor frn r pp. 21 Lyn n ni Jkb w fn Lbn p: Fn mi n aya mi ntor kk mi t i p, k n ba l b a l p ! 22 Lbn pe gbogbo wn ar ib, s e s. 23 gbn ngb t di rl. m mbnrin r L l fn Jkb, ni y s l b a l p ! - 24 Lbn f i mbnrin-d r Slp fn L lti e rn fn un. - 25 Ngb t i l m, w wo L ! Jkb w fn Lbn p: K ni o e fn mi y, b ntor Rl ni mo fi i fn , k n e t o tn m? 26 Lbn dhn p: ld s il wa lti f i br fn k wj gbn. 27 gbn par s gbyw y k n fn n ni kej fn i t o ma e fn dn mje mrn. 28 Jkb gb b; par s gbyw n. Lbn s fn un n Rl e aya. 29 Lbni f i mbnrin-d r Blh fn Rl lti e rn fn un. 30 Jkb tn b Rl lp, s frn Rl ju L l, s i fn arknrin y r fn dn mje s i.

    WN M JKB 31 Yhw r i p a k ka L s, s s di abiyam, ngb t Rl dr n gn. 32 L lyn s b m kan t p n Rbn, ntor w p: Yhw ti r jy mi, nsisy k mi y frn mi. 33 tn lyn t b mknrin kan, s w p: Yhw ti r i p a k bkt fn mi, s fi ely san fn mi s p n Smn. 34 tn lyn t b mknrin kan, o s w p: Nsisy, k mi y faram mi, ntor mo ti b mknrin mta. s p n Lf. 35 tn lyn t b mknrin kan mrn, s w p: Nsisy mi y yin lrun lgo. Ntor n ni fi p n Jd. Lyn n ni dr m bb. 30

    B Rl ti r i p un k b m kankan fn Jkb, br s jow arbnrin r, s w fn Jkb p: Fn mi n m, b b k m y k! 2 Jkb bn s Rl, s w p: j mi ha w n ip lrun b ti mo w k lti s di abiyam? 3 s w p: Wo Bld, mbnrin-d mi, b a l p k ba l b m lti gb e l itan mi, mi y e b di lm! 4 s fi Bld mbnrin-d r fn un b aya. Jkb s b a lp. 5 Bld lyn t b mknrin kan fn Jkb, 6 Rl s w p: lrun ti d mi lre, n gb dr mi, s fn mi n mknrin kan. Ntor n ni fi p n Dn. 7 Bld mbnrin-d Rl tn lyn, sb mknrin kej fn Jkb, 8 Rl s w p: lrun ti b arbnrin mi jjkd onpn-n, mo s ti yege. s pe m n n Nftl. 9 B L ti r i p un k b m m, m Sp mbnrin-d r fn Jkb b aya. 10 Slp mbnrin-d L b mknrin kn fn Jkb. 11 L w p: Mo ti orire! s p e n Gd. 12 Slp mbnrin-d L tn b mknrin kej fn Jkb. 13 L w p: Mory! ntor p wn obnrin y b mi y. s p e n sr. 14 B Rbn e jde ngb kr k, r so f nn oko, s m u w fn y r. Rl w fn un p: Jw fn mi n so f m r. 15 gbn L da lhn p: k t fn t o ti gba k mi lw mi, t o tn f gba so f m mi. Rl tn w p: dra, w l sn pl r

  • n al n fn pipr so f m r. 16 Ngb t Jkb ti oko d n rl, L jde l pd r, s w p: y k o w sd mi ntor mo ti fi so f m mi e w fn . 17 s b a sn p n ru j n. lrun gb dr L, lyn, s b mknrin kan fn Jkb. 18 L w p: lrun ti fn mi n r mi b mo ti fi mbnrin-d mi fn k mi. s pe m r n n skr. 19 L tn lyn s b mknrin kf fn Jkb . 20 L w p: lrun ti fi bn dradra fn mi, nsisy k mi y y mi s ntor mo ti b mknrin mf fn un. s pe m n n Sbln. 21 Lyn n ni b mbnrin kan t s p n Dn. 22 Ngb n ni lrun rnt Rl, gb dr r, s s di ni t tn bm. 23 lyn s b mknrin kan. w p: lrun ti m gn mi kr. 24 s p n Jsf b ti w p: Yhw ti fi mknrin kan kn un fn mi.

    B JKB TI DI LR 25 Lyn gb t Rl b Jsf, Jkb w fn Lbn p: J k n ma l s il mi, s orl tmi. 26 Fn mi n wn aya mi t mo i sn fn ti wn m mi k n ma l. w kk m ir i t mo ti e fn ti b mo ti sn p t. 27 Lbn w fn un p: Jw b a ti di r mo ti rran p nror t ir ni Yhw fi bkn fn mi. 28 Ntor n, ni w, s fn mi iye ow ti f gb fn i r k n s sn n fn . 29 d a lhn p: w m dj b mo ti i fn ti b ohun-n r ti dra t lb tj mi. 30 ba ohun kker t o n k n t d ti di pp. Yhw s ti bkn fn npas mi. Nsisy, ngb wo ni mi y i fn il mi bkan n? 31 Lbn fs p: El ni k n san fn ? Jkb dhn p: w k n lti san ohun khun fn mi! B o b l e ohun t mo f w y fn mi mi y pad l e tju agbo ran r. 32 mi y gba rn agbo ran r kj ln. K o m gbogbo ran sn onrun dd nn wn gntn pl abil ti aldl w nn wn ewr kr. wnyn ni y w fn ow i mi. 33 dodo mi y s j mi lr lyn n, ngb t w b w wo r i mi, gbogbo y t k b n il ti m lra nn wn ewr ti y t k b n il nn wn gntn, ti mo s fi e tm y fihn p e ni mo jal. 34 Lbn w p: dra b. 35 Lj n, m gbogbo wn bk abil ti aldl w, gbogbo wn abo ewr abil ti aldl w; gbogbo wn t n funfun lra ti gbogbo wn gntn onrun dd ni k sb tj wn m r. 36 s jde l jnn s Jkb fn rn j mta. gbn Jkb k yk ran sn Lbn l j. 37 Ngb n ni Jkb m p igi pplr tt pl igi lmnd ti igi pln, b ep wn n b-fn, s j k l funfun wn p igi n jde. 38 gb wn p bb n kal nwj wn ran sn n nd omi pn ti omi agbada nbi t wn ran n ti mu omi. wn ak ran a s ma gun wn abo ran ngb t wn b mu omi. 39 wn abo ran s n m nn nwj wn p wn-n n, wn s b wn m ran abil, onl ti aldl w. 40 N ti wn gntn, Jkb k wn st lti kj s wn ran sn dd onl ti Lbn; 41 ti pl ngb kgb t wn ran lr b gn, Jkb y m wn p wn-n n swj oj wn ran n lb pn omi, k wn ba l n so m ran b wn ti wo wn p n. 42 gbn ngb t wn ran kker b w, k n gb wn p n swj wn. B ni wn ran sn kker ti j ti Lbn, t wn ran l ti j ti Jkb. 43 knrin y s di lr pp pl plp ran sn, pl p wn m-d lknrin lbnrin, pl wn rknm ti wn ktkt.

    31

    JKB S L Jkb gb t wn m Lbn w p: Jkb ti gba gbogbo ohun t j ti bb wa, bb wa ni l di lr. 2 Jkb tn r i p oj Lbn s un ti yt s ti tlr. 3 Yhw w fn un p: Pad s il wn bb r, s orl-d r, mi y s w pl r. 4 Jkb pe L ti Rl s pp oko nbi t wn agbo rn r w, 5 s w fn wn p: Mo ti r i lj bb yn p in r s mi k r b ti tynw m, gbn lrun bb mi w pl mi. 6 yin n m p mo ti i sin bb yn pl gbogbo agbra mi. 7 gbn bb yn tn m, ngb mw ni y ow i mi pad, gbn lrun k j k r mi j. 8 Ngb kgb t b w p: y aldl w y j r i r, gbogbo wn ran ni b m aldl w. 9 lrun s gba agbo ran r lw bb yn fn mi. 10 s e, ngb t wn ak ran gun abo ran, t mo gbj sk, mo s r i lj l t wn bk abil onl pl aldl w gun wn abo ran. 11 Ngb n ni ngl lrun s fn mi p: Jakb. Mo s dhn p: mi n y. 12 s w p: Gbj sk k o s wye p gbogbo wn bk t gun abo ewr ni n l lra, abil tb aldl w; ntor mo ti r gbogbo ohun t

  • Lbn e s . 13 mi ni lrun Btl nbi t o ti ta rr sr kta fn rnt mi, t o s fi bra jj fn mi nb. Nsisy, dde, kr n il y k o s pad s il bb r. 14 Rl ti L d a lhn p: j w n pn ti jogn n il bb wa? 15 j k ti k w s jj, b ti t w, t s ti j gbogbo ow t gb lr wa? 16 B ni gbogbo ohun r t lrun ti gb lw bb wa ti pad j tiwa ti ti wn m wa. Nsisy e gbogbo ohun t lrun pal fn wa. 17 Jkb dde, gb wn m r ti wn aya r gun or rknm. 18 da gbogbo ran sn r swj r, - pl gbogbo ohun-n r t ti jr, agbo ran t ti jr ti y t ti n lti Pdn-rm, - lti l b bb r sk n il Knn. 19 Lbn ti l g irun agbo ran r ngb t Rl k wn re il bb r lyn r. 20 Jkb s fi gbn tan Lbn ar Aram b k ti j k funra p un s l; 21 l, s kj omi od o n, s kj l or k Gld. 22 N j kta ni a s fn Lbn p Jkb ti s l. 23 m wn arknrin r pl r, s l e fn rn j mf, s b a n k Gld. 24 lrun farahan Lbn ar Aram lj l n ru, s w fn un p: ra k o m e s r kr s Jkb.

    JAKB TI LBN N GLD

    25 Lbn l b Jkb t ti pg r lr k n, Lbn pg tir bkan n lr k Gld. 26 Lbn w fn Jkb p: K ni o e y t o fi gbn tn m t o s k wn mbnrin mi l b r gbkn lj ogun? 27 K n e ti o yl s l t o s tn m dp k o s fn mi, k n ba l sn l pl ay ti orin, pl l ti ij? 28 w k j k k wn m mi mra lknrin lbnrin wn. w mg ni o h y n tt! 29 Mo lgbra lti pa lra gbn lrun bb r s r y fn mi n ru n p, ra k o m e s r kr s Jkb. 30 Nsisy, iw l ntor r il bb r s . gbn e t w fi j wn r mi l? 31 Jkb d a lhn p: r l b m t mo w nn ara-mi p w y gba wn mbnrin r lw mi. 32 gbn w ni t o b ti r wn r r, ni n k n y, w wo ohun t e tr ld mi nwj wn arknrin wa, k o s m u. Jkb k s m p Rl ti k wn pam. 33 Lbn l wo in g Jkb, tn wo in g L, tn wo in g wn mbnrin-d mj i n, k s r nkankan. kr nn g L s w in g Rl. 34 gbn Rl ti k wn gd n sb wn tmtm jk or rknm, s jk l e lr. Lbn w gbogbo g n, k s r nkankan. 35 Rl w fn bb r p: K olwa mi m e fi bn w p mi k dde dr nwj r, ntor a o obinrin b lra mi ni. Lbn w wn gd n kiri, k s r wn. 36 Jkb s bn, pe Lbn st. Jkb s b Lbn sr by p: K ni mi, wo ni bi mi, t o fi fi kanra tl mi kiri? 37 O ti w wo gbogbo ohun-n mi, j w r ohun khun t j ohun il r? Fihn m nhn-n nwaj wn arknrin mi ti wn arknrin r k wn s dj fn wa mjj. 38 Ogn dn n y t mo ti w ld r, k s gntn tb ewr r t sn, mi k s j gb kan nn agbo ran sn r r. 39 mi k t gb ran sn t ranko bbur paj w swj r r, mi ni mo fnrami rp wn. O s m mi san y t sn lsn-n tb lru. 40 Orn pa m lsn ti tt lru, mi k sn. 41 Ogn dn t mo ti w n il r n y; mo i sn fn dn mrnl ntor wn mbnrin r mjj ti fn dn mf fn wn agbo ran r t o s y r i mi pad ngb mw. 42 B lrun bb wa, lrun brhmu, b sk, b k e p w pl mi, w b ti rn mi l n w fo. gbn lrun ti r p ti i w mi, s ti dj ll n.

    MUL LRN JKB TI LBN

    43 Lbn d Jkb lhn p: wn m r lknrin lbnrin j m mi bkan n, agbo ran r j tmi, gbogbo ohun t o w y j tmi. gbn k ni mo l e ln fn wn mbnrin mi y ti fn wn m t wn b sy? 44 W k a jm mul pl mjm, w ti mi k yn j ohun r lrn r ti mi. 45 Ngb n ni Jkb gb kta kan, s gb e r b wn. 46 Jkb s w fn wn arknrin r p: k wn kta j. Wn k wn kta j, wn s fi e kt kan, wn s jun nb lr kt n. 47 Lbn p n Ygr Sahadt. Jkb s p n Gld. 48 Lbn w p: K kt j lr lrin w ti mi ln. Ntor n ni a fi p n Gld, 49 ti Msp bkan n, ntor w p: K Yhw e ol lrn w ti mi ngb t a k b r ara wa m. 50 B w b lo wn mbnrin mi n lkl, tb b o b f wn aya mrn pl wn

  • mbnrin mi, t k s lmrn pl wa, kys i p lrun ni lr lrn w ti mi. 51 Lbn tn w fn Jkb p: Wo kt ti mo kj y lrn r ti mi, k o s wo wn y. 52 kt y j lr, wn y tn j lr p mi k n rjj kt y l sd r ti p w n k gbd rkj kt y ti wn y w sd mi pl r bbur. 53 K lrun brhm ti lrun Nhr dj fn wa. Jkb s bra pl b sk bb r. 54 Jkb rb lr k n, s pe wn arknrin r lti jb n. Wn jun, wn s sn mj lr k n. 32

    Lbni dde n kt wr, k wn m-m r mra ti wn mbnrin r, s sre fn wn. Lyn n ni Lbn l t s pad s il r. 2 B Jkb t rin rn-j r l n wn ngl lrun b a pd. 3 B Jkb ti r wn ni w p: g lrun n y! s pe ib n Mahanym.

    JKB MRA LTI PDE S 4 Jkb rn wn rn r l b arknrin r s n il Sr, t w lb dm. 5 fn un n y: By ni k e sr fn olwa mi s, y ni j rn r Jkb; mo ti gb ld Lbn, mo s ti dr lhn-n tt di sisy. 6 Mo n agbo ml ti ktkt ti agbo gntn pl agbo ewr, mo s n wn rn lknrin ti lbnrin. Mo f j y fn olwa mi k n ba l r oj rere r. 7 wn rn n pad w b Jkb bi wn ti w p: w ti l sd s arknrin r. un fnrar b w pd r nsisy pl irnw wn nyn lyn r. 8 br-bojo d b Jkb. Ngb n ni pn wn nyn t wn w pl r s mj, e bkan n pl wn agbo ml ti wn agbo gntn, 9 w nn ara-r p: B s b kj j s kan nn wn g y, g kej l s l. 10 Jkb w p: lrun bb mi brhm ti lrun bb mi sk, Yhw, w ti p fn mi p, Pad s orl-d r, s il bb r, mi y s e rere fn , 11 mi k y fn gbogbo oore t w ti e fn rn r. mi k n ju p kan ngb t mo kj od Jrdn, nsisy mi n y pl g mj. 12 Jw gb m lw s arknrin mi ntor r r b m, k m e w l w pa, ti y ti m! 13 Sbsb iw ni o w p, mi y da ire b , mi y s s ran r db iyanrn et kun t k n lk. 14 Jkb s sn mj nb. Pl ohun t n lw ni ti m bn l fn arknrin r s: 15 igba ewr ti ogn bk, igba gntn ti ogn gb, 16 gbn rknm t wn fi m fn m pl wn m wn, ogj ml ti ak ml mw. 17 k wn l w rn r, agbo kkan ltt, s w fn wn rn r n p: ma l nwj, k s fy sl lrn wn agbo ran. 18 fn ni t wj n y p: Ngb t arknrin mi s b pd r, t s br lw r p, Ti ta ni w e, nbo ni w l? Ta ni ni ohun t w nwj r y? 19 K o dhn p: nyn ran r Jkb ni w, wny s j bn t rn r Jkb fi rn s olwa mi s, un fnrar b w lyn. 20 p kan n fn ni kej ti ni kta ti fn gbogbo wn t tl wn agbo ran lyn, s w p: By ni k e sr s s ngb t b r i, 21 k w p, n pap r r Jkb b lyn wa. w nn ara-r p: mi y m in r r pl bn t j mi, lyn n ni mo t ma fi ara-mi hn nwj r, by y fi oj rere w m. 22 wn bn n wj l, un fnrar sn mj nn g r.

    JKAD PL NGL KAN

    23 Jkb dde, m aya r mjj ti obnrin m-d wn mjj, ti wn m r mknl, s kj od Jbk. 24 m wn kj od n pl gbogbo ohun-n r. 25 Jkb nkan s w lyn. ni kan s b a jjkad n ru n mj. 26 B ni n k ti l gb e ub, fa ian yn itan r, d r s y b ti b a jjkad. 27 ni n w p: J k mi ma l ntor il ti m. gbn Jkb dhn p: mi k n j k w l fi b o b bkn fn mi. 28 ni n tn br p: K ni ork r? dhn p: Jkb. 29 ni n w p: Ork r k n j Jkb m gbn srl: ntor w lgbra nwj lrun, w y gun wn nyn. 30 Ngb n ni Jkb br p: Jw s ork r fn mi. gbn dhn p: K ni w br fn? s bkn fn un nb. 31 Jkb pe ib n Pnl, ntor mo ti r lrun ljkooj, ni w, mo s w ly. B orn ti l ni kj Pnl, s tiro ntor d r t y. 32 Ntor n ni wn m srl k fi j ian yn itan t so m d tt di j n, ntor fa Jkb n ian yn itan.

  • 33

    JKB PD S B Jkb ti gbj sk ni r s t b pl irnw nyn. Ngb n ni pn awn m r lrn ti L, ti Rl ti t awn obnrin m-d mj i n, 2 m k wn m-d n pl wn m wn l swj. L pl wn m tir tl wn, Rl pl Jsf s kyn. 3 un fnrar wj wn l t s forbal lmje tt fi kan arknrin r lra. 4 s sr l pd r, k a mra, f l e lrn, s fnu k lnu b ti sunkn. 5 Ngb t s wye, r wn obnrin n pl wn m wn. br p: Ta ni wn y pl r? Jkb dhn p: wn m t lrun fifn r r ni. 6 Ngb n ni wn obnrin m -d pl wn m tiwn w swj t wn s forbal; 7 lyn n ni L ti wn m r w swj t wn s foribal, nkyn ni Rl ti Jsf w swj t wn s forbal. 8 s br p: K ni gbogbo wn g t mo pd e n ti j? Jkb dhn p: Lti fi wn w oj rere olwa mi ni. 9 s dhn p: Mo ti n plp t, pa y t e tr m, arknrin mi. 10 Jkb w p: B k, mo b , b mo b ti r oj rere r, jw gba r wny lw mi, ntor ww swj r db ww swj lrun fn mi, nsisy t o ti fi oj n gb mi. 11 Ntor n gba bn t mo m w fn , mo s ti n gbogbo ohun t mo f. s r , ngb n ni s gb wn.

    JKB TI SU PINY 12 s w p: j k a k g wa k a ma l, mi y wj. 13 gbn Jkb d a lhn p: Olwa mi m p wn md lwu ti p y k n ro ti wn d gntn ti ti wn ml t fi m fn m wn; b a b m wn rn pp j fn j kan, gbogbo agbo ran n ni y k. 14 K olwa mi ma l swj rn r, n tmi, mi y m rra rn b gg b rn s wn agbo ran t b nwj mi ti gg b rn s wn md, tt mo ma fi d il olwa mi n Sr. 15 Ngb n ni s w p: B ti w k r mi y fi ap kan wn nyn t wn b mi w sl pl r. gbn Jkb dhn p: Ntor k ni yn? ti t p mo ti r oj rere olwa mi. 16 B ni s dde gba n tir l s Sr lj n, 17 gbn Jkb l s Skt, nb ni ti k il kan t s e wn ahr fn wn ran sn r. d t a fi pe ib n Skt n y.

    JKB D SKM

    18 Lyn n ni Jkb d l Skm n orl Knn pl lf ti ara lle, ngb t pad b lti Pdn rm, s pa g s knkn l n. 19 ra il oko t pg r s lw wn m Hmr, bb Skm, fn grn-n ow fdk, 20 s t pp kan nb t p n l, lrun srl.

    34

    A FI IP B DN L P Dn t obnrin m-d t L b fn Jkb jde l r wn mbnrin il n. 2 Skm mknrin Hmr ar Hf, t e m ald il n, r Dn, s gb e lti b a lp pl ip. 3 gbn kn r f s Dn mbnrin Jkb, n f s mbnrin n, s t nn. 4 Skm b bb r Hmr sr w p: F md-bnrin y fn mi. 5 Jkb ti gb p a ti ba Dn mbnrin r j, gbn b wn mknrin r ti w nn pp oko pl agbo ran r, Jkb dk tt wn fi d.

    PINNU GBYW PL WN AR SKM 6 Hmr bb Skm w b Jkb lti b a sr. 7 Ngb t wn mknrin Jkb ti oko d t wn s gb r y, wn bn pp, wn s run ntor p Skm ti k tj b srl npa fifi ipa lp pl mbnrin Jkb: k y k nkan b l! 8 Hmr b wn sr by p: Ntor m mi Skm n f s mbnrin yn ni, dkun, j k a fi e aya. 9 j k a jm ma e igbeyw lrn ara wa, k fn wa n mbnrin yn e aya, wa n y s fi mbnrin wa fn yn e aya. 10 yin y ma b wa gb, il y sl fn yn; k ma gb nb, k ma l nb, k s t ib d. 11 Skm w fn bb ti wn arknrin m n p: B mo b r oj rere yn mi y san ohun khun t b br. 12 s fn mi iye t y k n san ti bn t y k m w, mi y san t b ti br, gbn k fn mi n mbnrin n e aya. 13 wn mknrin Jkb fs fn Skm ti fn bb r Hmr pl tn, ntor ti ba arbnrin wn Dn j. 14 Wn w fn wn p: A k l e ohun t j b! P k a fi arbnrin wa fn knrin aldd, y y j ohun bk fn wa. 15 A k l gb fn yn fi b b db tiwa k

  • s db fn gbogbo wn knrin yn. 16 Ngb n ni a t l fn yn n wn mbnrin wa e aya t wa n y s f wn mbnrin yn, a s ma b yn gb, a s di nyn kan pl yn. 17 gbn b k b gb tiwa npa kkl, a gba mbnrin wa, a s jde l. 18 r wn t Hmr lrn ti Skm m Hmr. 19 dmknrin n k wyn lti e ohun n ntor n f s mbnrin Jkb; un s ni ll jl n gbogbo dl r. 20 Hmr ti m r l s ibod il wn lti b wn ar l sr by p: 21 wn nyn y n f s wa; j k wn ma b wa gb n il y, k wn ma lo ib, orl y sl fn wn tt d pkun r, wa y f wn mbnrin wn, wa n y s fn wn n wn mbnrin tiwa. 22 gbn nyn wny k n gb lti b wa gb fi b gbogbo knrin wa b kl b tiwn. 23 j agbo ran wn, ohun-n wn ti gbogbo agbo gntn wn k ha n j tiwa b? j k a gb fn wn, k wn l ma b wa gb. 24 Gbogbo wn t gba nu bod n wn l n ti gbogbo wn knrin ib t wn gb r Hmr ti m r Skm ni wn db.

    GBSAN LT SMN TI LF 25 s e n j kta, ngb t egb kl dn wn, mj nn wn m Jkb, Smn ti Lf, wn arknrin Dn, ni ni kkan wn m id r, wn s dde l s ewu lti kj j s l n, wn s fi id pa gbogbo knrin wn. 26 Wn fi id pa Hmr pl m r Skm, wn s b tiwn l. 27 wn m Jkb wn il wn t wn pa, wn s e kgun lti l n, ntor wn ti ba arbnrin wn j. 28 Wn k agbo gntn ti ti ml wn ti ktkt wn, gbogbo ohun t w nn l n ti y t w nn oko ni wn k l. 29 Wn k gbogbo ohun-n wn l, gbogbo wn m kker wn pl wn obnrin wn, wn s e kgun gbogbo ohun t b nn il wn. 30 Jkb w fn Smn ti Lf p: ti k whl b mi, b ti s m di ni krra fn wn ar il y, wn ar Knn ti wn ar Prs, mo br wn, wn y parap kj j s mi, wn y gun mi t wn y pa mi ti il mi r. 31 gbn wn dhn p: j t k wn lo arbnrin wa gg b aw? 35

    JKB N BTL lrunn w fn Jkb p: Dde! Gk l s Btl, k o s t ib d. K o t pp kan nb fn lrun t farahn ngb t o s l fn arknrin r s. 2 Jkb w fn dl r ti gbogbo wn t w plu r p: k gbogbo ori jj t b lrn yn jn, k e wnm, k s pa as yn d. 3 dde k gke l s Btl. Mo l t pp kan nb fn lrun t gb tmi ngb t mo w nn oro t s rn m lw. 4 Wn jw gbogbo gd t w lw wn fn Jkb ti gbogbo rka t w n et wn, Jkb s r wn ml lb igi rk kan t w lb Skm. 5 Wn k g wn, br lrun s ji bo wn l ts, k s ni t s tl wn m Jkb. 6 Jkb d Ls n il Knn - yn ni Btl - un ati gbogbo wn nyn r. 7 Nb ni gb t pp kan t s p n Btl, ntor lrun farahn n nb ngb t s fn arknrin r. 8 Ngb n ni Dbr k, obnrin oltju Rbk, a s snk r lb igi rk Btl, ntor n ni a fi p n rk-lkn. 9 lrun tn farahan Jkb ngb t p lti Padani-rm, s bkn fn un. 10 lrun w fn un p: w t a p n Jkb, a k n p n Jkb m, srl ni a ma p . B ni a e p n srl. 11 lrun w fn un p: mi ni l d, ma b s i, ma r s i, orl-ed kan, n gbo wn orl-d y ti in r w, wn ba y ti in r jde. 12 Il t mo fifn brhm ti fn ski, mo fi fn , ti ran r lyn r ni mi y fi il y fn. 13 lrun s gk l kr ld r. 14 Jkb gb wn kan kal nbi t lrun ti b a sr, wn kta, s da t jba ti epo s kta n lr. 15 Jkb s fn ib n ork Btl, nbi t lrun ti b a sr.

    RL K LYN B BNJMN 16 Wn jde kr n Btl, k d k wn d frt ngb t Rl bm. rb r l. 17 B s ti bm pl ro ni ongbb r w fn un p: Fknbal, mknrin ni o tn b. 18 Lj kan n, ntor k l, p n Bn-n, gbn bb r p n Bnjmn. 19 Rl k, a snk r lb igi rk frt yn ni Btlhm. 20 Jkb gb wn kan kal lr iboj Rl t w tt dj n.

  • RBN JW EKE 21 srl jde l, s pg r nwj Mgdl-ldr. 22 Ngb t srl gb n gbgb y, Rbn b Bld, l bb r, lp. srl s m.

    WN M SRL MJL 23 wn mknrin L n y: kb Jkb ni Rbn, lyn n ni Smn, Lf, Jd, skr ti Sbln. 24 wn mknrin Rl n y: Jsf ti Bnjmn. 25 wn mknrin Blh mbnrin m-d Rl n y: Dn ti Nftl. 26 wn mknrin Sp mbnrin m-d L n y: Gd ti sr. wn t a b fn Jkb n Padani-rm n wnyn.

    IK SK 27 Jkb d d bb r sk n Mmr, n Kiriyt-rb, yn ni Hbrn, nbi t brhm ti sk gb. 28 j ay sk j gsn dn. 29 sk s m mdkun r, k, s dp m wn nyn r, gb, t pl j ay kkn. wn m r s ti Jkb s snk r. 36

    WN AYA TI WN M S wn ran s t a p n dm n y. 2 s f wn aya r lrn wn obnrin m Knn: Ad, mbnrin ln ar Ht, hlibam mbnrin n, m Sbn ar Hr, 3 Basemt mbnrin ml ti arbnrin Nbyt. 4 Ad b lfs fn s, Bsmt b Rl, 5 hlibam b J, Jlm ti Kr. wnyn ni wn m s t a b fn un n Knn.

    S L IL MRN 6 s k wn aya r, wn m r lknrin lbnrin ti gbogbo wn ar il r, wn ran sn r ti wn alr r, lr kan gbogbo ohun-n r n il Knn, s jde l s il Sr, jnn s arknrin r Jkb. 7 N tt wn n ohun ra pp j lti l gb p, orl t wn s gb k l gb wn ntor p ohun-n wn. 8 B ni dm ti t or k Sr d. s s ni dm.

    WN RAN S N SR 9 wn ran s bb dm n y lr k Sr. 10 Ork wn mknrin s n y: lfs m Ad aya s, ti Rl m Bsmt aya s. 11 wn m lfs ni: mn, mr, Sf, Gtm ti Kns. 12 lfs m s n l kan t a p n Tmn, s b Abimlk fn un. wnyn ni wn m Ad, aya s. 13 wn m Rl n y: Nht, Sr, m ti Mts. wnyn ni wn m Bsmt, aya s. 14 wn m hlbam mbnrin n mknrin Sbn, aya s n y: b J, Jlm ti Kr fn un.

    WN JY DM 15 wn jy m s n y. Nn wn m lfs, kb s, ni a gb r; ly Tmn, ly mr, ly Sf, ly Kns, 16 lyGtm ti ly Amalk. wnyn ni wn jy y kkan nn wn m lfs n il dm, wn n s ni wn m Ad. 17 wny s ni wn m Rl m s: ly Nht, ly Sr, ly m ti ly Mts. wnyn ni wn jy y kkan nn wn m Rl n il dm, wn s j m Bmt, aya s. 18 wny s ni wn m hlbam, aya s: ly J, ly Jlm. ly Kr. wnyn ni wn jy Ohlibm mbnrin n, aya s. 19 wnyn ni wn mknrin s, wn kan n s ni jy wn, wn ni a p n dm.

    RAN SR AR HR 20 wny ni wn mknrin Sr, ar Hr wn m bl il n: Ltn, bl, n, 21 Dn, sr, Dn, wnyn ni jy y kkan n m Hr, wn j m Sr n il dm. 22 wn m Ltn ni Hr ti Hmn, Tm s ni arbnrin Ltn. 23 wny ni wn mknrin bl: lfn, Mnht, bl, f, nm. 24 wny ni wn mknrin Sbn: Ay, n, - n kan n ni b orsun omi gbgbn pd ngb t k wn ktkt bb r, Sbn, j n il pp. 25 wny ni wn mknrin n: Dn, hlibm mbnrin n. 26 wny ni wn mknrin Dn:

  • Hmdn, bn, Ytn, Krn, 27 wny ni wn mknrin sr: Bhn, Sfn, kn. 28 wny ni wn mknrin Dn: ti Arani. 29 wny ni wn jy wn m Hr: oly Ltn, oly bl, oly Sbn, oly n, 30 oly Dn, oly sr, oly Dn. wnyn ni wn m Hr n il wn.

    WN BA DM 31 wny ni wn ba t wn jba n il dm k wn m srl t n ba kan t jba. 32 Bl mknrin Br jba n dm, a pe l r n Dnhb. 33 Bl di olgb, Yb mknrin Sr, lti Ssr, jba rp r. 34 Yhb di olgb, Hm, lti il wn m Tmn, jba rp r. 35 Hm di olgb, Hdd mknrin Bdd jba rp r. un ni gun wn ar Mdn lj ogun n Mb, a s pe il r n ft. 36 Hdd di olgb, Sl lti Msrk jba rp r. 37 Sml di olgb, l lti Rhbt-H-Nhr jba rp r. 38 l di olgb, Bl-Hmn mknrin kbr jba rp r. 39 Bl-Hmn mknrin kbr di olgb, Hdd jba rp r; a pe l r n P. Aya r j Mahatabl, mbnrin Mtrd lti M-Shb.

    WN JY DM MRN 40 wny ni ork wn jy s, gg b y wn ti ip wn, ti gg b ork wn: oly Tm, oly lf, oly Jtt, 41 oly hlibm, oly l, oly Pnn, 42 oly Kns, oly Tmn, oly Mbsr, 43 oly Mgdl, oly ranm. wnyn ni wn jy dm gg b ibgb wn n orl t e tiwn. B ni ti s bb dm.

    37

    gbn Jkb gb n il t bb r ti e tp, n il Knn.

    TN JSF JSF TI WN ARKNRIN R

    2 y ni tn Jsf. Jsf p dn mtdnlgn, b wn arknrin r agbo gntn - w lmd ngb n - pl wn m Blh ti wn m Slp, aya bb r, Jsf s ryn w bbur wn fn bb r. 3 srl frn Jsf ju wn m r yk l, ntor un ni m t b n j ogb r, s d a ll fn un. 4 wn arknrin r r i p bb wn frn r ju gbogbo wn m r yk l, wn s krira r kan yyn n ld. 5 N j kan ni Jsf l l kan t s s fn wn arknrin r. 6 w fn wn p: gb l t mo l: 7 hn s mi p wa y t nn oko, lgn ni t tmi dde dr, t t tiyn y t tmi k, t wn s dbl fn t tmi. 8 wn arknrin r d a lhn p: o f jba l wa lr k tb o f di ga wa ni? Wn s krra r ju ti tl l, ntor l r ti tm l r. 9 tn l l mrn t ryn fn wn arknrin r. w p: Mo tn l l kan, hn s mi p orn, p ti wn rw mknl dbl fn mi. 10 s l y fn bb ti wn arknrin r, gbn bb r b a w, b ti w fn un p: lkl wo ni w l y? j mi ti y r ti wn arknrin r y dbl fn lr il ay? 11 wn arknrn r br s jow r, gbn bb r pa r y m nn ara-r.

    WN ARKNRIN JSF T LR 12 s e, wn arknrin r k wn gntn bb wn l j n Skm. 13 srl w fn Jsf p: mi r p wn arknrin r w n oko j ran n Skm. W, k mi rn l sd wn. s dhn p: Mo etn lti l. 14 w fn un p: L ngb n lti wo llf wn arknrin r ti ti wn agbo ran, k o s pad w ryn fn mi. rn an l lti fonfoj Hbrn, Jsf s d Skm. 15 knrin kan r i t rn kiri in pp, ni n s bi lr p: K ni o w? 16 dhn p: Mo w wn arknrin mi, jw s fn mi nbo ni wn ti k ran j. 17 knrn n w p: Wn ti kr nhn-n, mo gb b wn ti w p: j k l s Dtn. Jsf jde l wo wn arknrin r s r wn n Dtn.

  • 18 Wn r i lti kr, k s t d d wn n wn ti dt m lti p . 19 Wn w lrn ara wn p: wo all t b. 20 Nsisy, j k a p , k a s s sn ih kan: wa y w p ranko bbur ni p j. wa y s ri b l r y ti . 21 gbn Rbn gb, s gb l lw wn. w p: m e j k a p , 22 m e j k a ta j sl, ni Rbn w. j sn kng in ahoro al y, gbn m e p . e y lti gb l lw wn ti lti d a pad fn bb r. 23 Lyn n ngb t Jsf d d wn arknrin r, wn b a r, w ll t w. 24 Wn m u, wn s j sn knga, knga n gb, k s n omi. 25 Lyn n ni wn jk lti jun. B wn ti gbj sk ni wn r wn r, onw ar sml t wn ti Gld b pl rknm wn t ru trr ti ohun para olrn ddun ti ji t wn gb l s gpt. 26 Ngb n ni Jd w fn wn arknrin r p: r wo ni ik arknrin wa ti bbo j r ml y j fn wa? 27 j k a t fn wn ar sml, gbn m e j k a p , arknrin wa ni, ran ara kan n pl wa. wn arknrin r s gb tir. 28 s e t wn onw ar Mdn kj, wn s fa Jsf kr nn knga n. Wn ta Jsf fn wn ar sml fn ogn ow fdk. wn onthn s m u l s gpt. 29 Ngb t Rbn pad s d knga n, r i p Jsf k s nn r m! ya a r, 30 pad l b wn arknrin r lti w p: m n k s nb m! Nsisy nbo ni k n y s? 31 Wn m a Jsf, wn pa ewr kan, wn r as n nn j r. 32 Wn rn ni kan lti fi a ll n fn bb r pl r wny: Wo ohun t a r! W by k e w m r ni? 33 un n w , s w p: w m mi ni! ranko bbur ti pa j, a ti ya Jsf s ww b ran gb. 34 Jkb ya a r, w a f, s e f m r fn gb pp. 35 Gbogbo wn m r, lknrin lbnrin, w lti t nn, gbn k gbogbo tn, s w p: Rr! In f ni mi y skal re ip k lb m mi. Bb r s sunkn r. 36 l p wn ar Mdn ta Jsf n gpt fn Ptfr, t j jy kan lb Fr, olr wn am r. 38

    TN JD TI TMR l ngb n p Jd yapa kr ld wn arknrin r, s l sd knrin ar dlm kan t a p n Hr. 2 Nb ni Jd ti r mbnrin Knn kan t a p n , fi e aya, s b a lp. 3 yn lyn, s b mknrin kan t p n r. 4 Lkan s i, tn lyn, s b mknrin kan t p n nn. 5 Lkan s tn b mknrin kan t p n l. w n Hsb ngb t b m n. 6 Jd f mbnrin kan fn kb r r, mbnrin n j Tmr. 7 gbn r kb Jd k m in Yhw dn, s pa . 8 Ngb n ni Jd w fn nn p: L b aya arknrin r k o s e oje r gg b arknrin k r, k arknrin r ba l n m sy. 9 B nn ti m p ir m b k n j ti un, gbogbo gb t b b aya arknrin r n l p ni d sl k m e fi m fn arknrin r. 10 Ohun t e b Yhw nn, s pa bkan n. 11 Ngb n ni Jd w fn Tmr aya m r p: Pad n op s il bb r tt dgb t m mi l y fi dgb. w nn ara-r p: K y k y n k b wn arknrin r. Ngb n ni Tmr pad s il bb r. 12 N plp j lyn y ni mbnrin , aya Jd, k. Lyn gb t a ti tu Jd nn l s Tmn