Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
İSPANYA ÜLKE BÜLTENİ
2
T.C.
MADRİD BÜYÜKELÇİLİĞİ
TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
İSPANYA
GENEL EKONOMİK DURUM
TÜRKİYE-İSPANYA
TİCARİ ve EKONOMİK İLİŞKİLERİ
2013
NİSAN 2014
Madrid
3
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I
1 GENEL BİLGİLER
2 ÜLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER
2.1. Ülkenin kısa tarihçesi
2.2. Siyasi ve İdari durum
2.3. Coğrafi bilgiler
2.4 Sosyal göstergeler
3 EKONOMİ
3.1 Ekonomik Görünüm
3.2 Tedbirler, reformlar
4 DIŞ TİCARET
4.1 Genel Durum
4.2 Dış Ticaretin Ülkeler İtibariyle Dağılımı
4.3 Dış Ticaretin Sektörler İtibariyle Dağılımı
4.4 Dış Ticaret Mevzuatı
5 YATIRIMLAR
5.1 İspanya’nın yatırımları
5.2 İspanya’ya yapılan yatırımlar
BÖLÜM II
1 TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ
1.1 Ekonomik İlişkilerin Gelişimi
1.2 İkili Anlaşma ve Protokoller
1.3 Ticari İlişkiler
1.4 Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gerekli Genel Konular
2 FIRSATLAR
2.1 İkili Ticaretin Potansiyel Gelişme Alanları
2.2 Üçüncü Ülkelerde İşbirliği Potansiyel Alanları
3 ÖNEMLİ ADRESLER
4
KAYNAKÇA:
- İspanyol Milli İstatistik Enstitüsü www.ine.es
- İspanya Yatırım Kılavuzu www.interes.org
- İspanya Sanayi Ticaret ve Turizm Bakanlığı www.comercio.es
- ICEX www.icex.es
- Gümrük Departmanı-Dış Ticaret İstatistikleri www.aeat.es
- OECD www.oecd.org
- İspanya Merkez Bankası www.bde.es
- Tarım, Balıkçılık ve Gıda Bakanlığı www.mapya.es
- IMF Dünya Ekonomik Görünümü www.imf.org
- Economist Intelligence Unit www.eiu.com
-Türkiye İstatistik Enstitüsü Kurumu www.tuik.gov.tr
5
BÖLÜM I
1. GENEL BİLGİLER
Devletin Adı İspanya Krallığı
Başkent Madrid
Yönetim Biçimi Parlamenter Monarşi
Resmi Dili İspanyolca (Kastilyana), Katalanca, Galiçyaca, Baskça
Yüzölçümü 505.182 km2
Nüfusu 47,2 milyon
Önemli Şehirler Madrid, Barselona, Valencia, Sevilla, Bilbao, Zaragoza
Başlıca Limanlar ve Sevkiyat Noktaları
Bahia de Algeciras, Valensiya, Vigo, Barcelona, Tarrogona, Bilbao
2. ÜLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER
2.1. Ülkenin Kısa Tarihçesi
İberler, Keltler, Fenikeliler, Yunanlılar ve Kartacalılar İber yarımadasında ilk
yerleşimleri gerçekleştiren kavimler olurken; M.Ö. 200’de Roma İmparatorluğu
Kartacalılarla savaşmak üzere yarımadaya ayak basmış ve sonrasında 300 yıl süren bir
hükümranlık kurmuştur. Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra Hiristiyan
Vizigotlar M.S. 5. ve 8. yüzyılda ülkede egemenlik kurmayı başarmışlar ardından
Arapların İberya’ya ayak basmasıyla ülke M.S. 711’den 1492’ye kadar Arap
egemenliğinde kalmıştır. İspanyol krallıkları ve Araplar arasındaki egemenlik
mücadelesi 1492’de İspanya’daki son Arap emirliği olan Granada Emirliği’nin de
bitirilmesiyle ülkede İspanya Krallığı egemenliğinin kurulması sağlanmıştır. Bu
dönemde Amerika’nın keşfi ile Güney Amerika’da İspanyol Kolonileri de kurulmaya
başlanmıştır.
Katolik Kralların politikaları ve denizlerde kurulan üstünlük sayesinde İspanya
dönemin en önemli imparatorluklarından biri haline gelmiştir. 1713’te İngiltere ile
imzalanan Utrecht Anlaşması ile Cebelitarık’ın yönetimi resmi olarak İngilizlere geçmiş
olup, bugün bile devam etmekte olan bu durum, İspanya ile İngiltere arasındaki tek
anlaşmazlık olarak mevcudiyetini korumaktadır. İspanya, 18. yüzyılın büyük
çoğunluğunu Fransızlarla beraber İngilizlere karşı savaşarak geçirmiş ancak 1789’daki
Fransız devrimiyle beraber Fransa müttefik olmaktan çıkıp düşman halini almış ve
nihayetinde Napolyon İspanya’yı işgal etmiştir. İşgalin ardından 1814’te İspanya
Krallığı yeniden kurulmuştur. 1873’te ülkede ilk defa Cumhuriyet ilan edilmişse de
1875’de monarşi tekrar kurulmuştur. Bu dönemde yeni güçlenen Amerika ile yapılan
savaşlar sonucunda ilk olarak Latin Amerikadaki sömürgeleri Küba, Porto Rico ve
6
Filipinler kaybedilmiş, 1898’de ise İspanya’nın açık denizlerdeki hakimiyeti sona
ermiştir.
1931’deki belediye seçimleri sonrasında Cumhuriyet ve monarşi yanlıları
arasında oluşan gerilimin kan dökülmeden sonuçlandırılması için İspanya Kralı Alfonso
XIII’ün ülkeyi terk etmesi üzerine ülkede Cumhuriyet 2. kez kurulmuştur. Ancak,
Cumhuriyet’in 5 yıllık varlık süreci uzlaştırmacı olmaktan öte bölücü olmuştur. 1936
Temmuzunda ise General Franco önderliğinde yapılan bir askeri darbe ile ülke 3 yıl
sürecek karanlık bir döneme ve iç savaşa sürüklenmiştir. Bu iç savaş sırasında 500.000
kişinin öldüğü tahmin edilmektedir. İspanya, 1975’e kadar 40 yıl diktatörlükle
yönetilmiş ve bu dönemde uluslararası alanda yalnızlığa itilmiştir. Bu dönemde iç
karışıklar içinde bulunan İspanya’nın Avrupa merkezli her iki dünya savaşına da
katılmadığı gözlenmektedir.
General Franco’nun 1975’te ölmesiyle beraber İspanya tarihinin bir dönemi
kapanmış ve Burbon Hanedanı’ndan I. Juan Carlos İspanya Kralı olarak tahta çıkarak
monarşiyi yeniden tesis etmiştir. Daha önce yasaklanmış olan tüm siyasi partilerin
yasallaştırılması ve katılımıyla yapılan ilk demokratik parlamento seçimleri 1977’de
yapılmış ve ülke tarihinde yeni bir sayfa açılmıştır. Uluslararası alanda kabul
görebilmek adına atılan adımlar da ilk olarak bu döneme rastlamış ve 1977’de Avrupa
Konseyi’ne, 1982’de NATO’ya, 1986’da ise Portekiz ile birlikte Avrupa Topluluğu’na
üye olunmuştur. 1982 yılında Felipe Gonzalez’in liderliğindeki İspanyol Sosyalist İşçi
Partisi (PSOE) oyların yaklaşık %48’ini alarak iktidara gelmiş ve 1996’ya kadar
iktidarda kalmıştır.
1996’da yapılan genel seçimleri kazanan merkez sağ Halkçı Parti (PP) lideri
José Maria Aznar 8 yıl boyunca iktidarda kalmış, 2004 yılında yapılan genel seçimleri
José Luis Rodriguez Zapatero liderliğindeki PSOE kazanmıştır. PSOE’nin 7 yıllık
iktidarının ardından 20 Kasım 2011 tarihinde ülkede yapılan son genel seçimleri
Mariano Rajoy başkanlığındaki Halkçı Parti (PP) kazanmış ve hükümeti Mariano
Rajoy kurmuştur.
2.2. Siyasi ve İdari Durum
2.2.1 Yasama ve Yürütme
Yönetim Biçimi : Anayasal Parlamenter Monarşi
Devlet Başkanı : Kral I. Juan Carlos
Yasama : İki Kamaralı Ulusal Meclis (Cortes Generales)
Temsilciler Meclisi (Congreso de los Diputados)
Senato (Senado)
Yürütme : Hükümet Başkanı ve Bakanlar Kurulu
7
İdari Yapı : İspanya’da idari açıdan 17 özerk bölge (Endülüs,
Aragon, Asturya, Kastilya-La Mancha, Valensiya, Extremadura, Galiçya, Rioja,
Madrid, Mursiya, Navarra, Balear Adaları, Bask ülkesi, Kanarya Adaları, Kantabriya,
Kastilya ve Leon ve Katalunya) ile Kuzey Afrika kıyısında 2 özerk şehir (Ceuta ve
Melilla) bulunmaktadır.
Siyasi Yapı: General Franco’nun Kasım 1975’de ölümü ile sona eren 36 yıllık
diktatörlükten sonra Devlet Başkanlığına Bourbon Hanedanı’ndan Kral I. Juan Carlos
getirilmiştir. Tüm siyasi partilerin katıldıkları serbest bir seçimin ardından ülkenin yeni
siyasi düzenini belirleyen Anayasa 1978 yılında halkın çoğunluğu tarafından kabul
edilmiş ve Kral’ın onayı ile yürürlüğe girmiştir. Kral’ın yetkileri büyük ölçüde
semboliktir, esas yetki Kral’ın atadığı Hükümete aittir. Ancak, Kral, yasama organını
feshetme ve Anayasa’da belirtilen koşullarda halkoyuna başvurma yetkisine sahiptir.
Kral siyasi ağırlığa sahip olup, yaptığı ince uyarılar kamuoyunda dikkatle
izlenmektedir. Geçmişte ülkenin siyasi istikrarı bakımından bu uyarı ve tavır alışlarının
yararı büyük olmuştur. Diğer taraftan Franco sonrası ve sosyalist iktidarlar döneminde
kayda değer güç kaybına uğramış olsa da Kilisenin İspanyol toplumunda geleneksel
olarak önemli yeri ve rolü bulunmaktadır.
1978 Anayasası İspanya’yı oluşturan etnik grupların ve bölgelerin özerkliğini
tanımakta ve haklarını teminat altına almaktadır. Anayasa’nın ilgili hükümleri dışında,
17 bölgeden her birinin kendisine ait özerklik yasası bulunmaktadır. Söz konusu 17
otonom bölgenin tümü aynı yetki ve sorumluluklara sahip değildir. “Tarihsel
Özyönetimler” olarak da adlandırılan Katalunya, Bask Ülkesi ve Galisya’ya ağırlıkları
nedeniyle daha fazla otonomi tanınmştır. Bölgelerin kendi parlamento ve yürütme
organları vardır. Resmi dil “Castellano” olmakla birlikte, özerk yönetimlerde ikinci bir
resmi dil de kabul edilmekte ve bu yönetimler ulusal bayrak yanında kendi bölgesel
bayraklarını da kullanabilmektedir. Ülkenin toprak bütünlüğünü bozmaya yönelik
emeller beslemelerini önlemek amacıyla, özerk bölgelerin federasyon
oluşturamayacakları hususu Anayasa’da hükme bağlanmıştır.
2011 yılında seçimleri Halkçı Parti’nin kazanmasıyla Başkan Mariano Rajoy
tarafından kurulan yeni hükümetin üyeleri aşağıda belirtilmektedir.
Hükümet Başkanı : Mariano Rajoj
Başbakan Yrdımcısı : Soraya Saez de Santamaria
Ekonomi ve Rekabet Bakanı : Luis de Guindos Jurado
Maliye ve Yerel Yönetimler Bakanı : Cristobal Montoro
Adalet Bakanı : Alberto Ruiz Gallardón
Sanayi, Enerji ve Turizm Bakanı : José Manuel Soria López
Dışişleri Bakanı : Jose Manuel García Margallo
İçişleri Bakanı : Jorge Fernandez Diaz
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı : Ana Pastor García
Savunma Bakanı : Pedro Morenés
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı : Fátima Bañez
Eğitim, Kültür ve Spor Bakanı : José Ignacio Wert
Tarım ve Çevre Bakanı : Miguel Arias Cañete
Sağlık, Sosyal Hizmetler ve Eşitlik Bakanı : Ana Mato
8
2.2.2. Yargı
Anayasa bağımsız yargıyı öngörmektedir. Ülkedeki adli sistemdeki en üst mercii
Yargıtay’dır (Supreme Court). Bunun yanısıra, bölgesel mahkemeler, eyalet
mahkemeleri, adli mahkemeler ve belediye mahkemeleri de mevcuttur. Anayasa
mahkemesi anayasal sorunlarla ilgili konularda görüş bildirmektedir. 20 üyeden oluşan
Hukuki Genel Konsey, hakimleri atamakta ve hukuki konularda etik standartları
belirlemektedir. Adli sistemin yavaş işlediğine yönelik şikayetler oldukça yaygındır.
2.3. Coğrafi Bilgiler
Yüzölçümü olarak AB’nin en büyük 2. ülkesi konumundaki İspanya,
Avrupa’nın güney batısında yer almaktadır. İspanya, Portekiz ile beraber paylaştığı İber
yarımadası’nın büyük bölümünü kaplamakta ayrıca, Akdeniz’deki Baler adaları,
Atlantik Okyanusu’ndaki Kanarya adaları ile Kuzey Afrika’daki Ceuta ve Melilla
ülkenin sınırları içerisinde yer almaktadır. İspanya’nın en uzun sınırı 1.214 km ile
Portekiz ile olup, diğer sınır komşuları Andorra, Fransa, Cebelitarık ve Ceuta ve Melilla
dolayısıyla da Fas’tır.
İsviçre’den sonra Avrupa’nın en dağlık bölgesi olan İspanya’nın yükseklik
ortalaması 600 metredir. Pirene sıradağları Avrupa kıtası ile sınır oluşturmakta ve 440
km boyunca ortalama yüksekliği 2.000 metre olarak devam etmektedir. Ülkenin en
yüksek noktası kuzeyde Pireneler olurken, güneyde Sierra Nevada’dır. Batısı hariç
çevresi dağlarla çevrili olan ve merkezinde bulunan bir sıradağla bölünen Meseta
Platosu İspanya topraklarının beşte ikisini kaplamaktadır. İspanya’nın başlıca nehirleri,
doğudan batıya doğru, Atlantik Okyanusu’na akmakta olup yalnızca Ebro nehri
Akdeniz’e dökülmektedir. Bu nehirlerden sadece Guadalquivir üzerinde ulaşım
yapılmakta ve buradan Sevilla’ya kadar ulaşılabilmektedir.
Coğrafi konumu itibariyle hem Avrupa ile hem de Güney Amerika ve Afrika ile
oldukça kuvvetli bağları bulunmaktadır. Avrupa açısından bakıldığında İspanya,
Afrika’ya yakınlığı sebebiyle bu kıtayla Avrupa’nın bağlantı noktası olurken, Atlantik
Okyanusu tarafında ise Amerika kıtasına yakınlığı ile dikkat çekmektedir. Özellikle
Güney Amerika ile olan tarihi koloniyel bağları ve aynı dili kullanıyor olmak da
İspanya ya büyük avantaj sağlamaktadır.
2.4 Sosyal Göstergeler
Ortalama Ömür
Kadın
Erkek
81,5
78,5
84,5
Okuma Yazma Oranı (%) 98,3 (2011)
Hastahane Sayısı (2006) Kamu: 410 Özel: 462 Universite: 70
Doktor Başına Düşen Kişi Sayısı 217
Mobil Telefon Kullanım Oranı (2010) % 95,1
Sabit İnternet Bağlantısı % 58,1
9
3.EKONOMİ
3.1 Ekonomik Görünüm
İspanya, konut sektörü ile başlayan ve inşaat sektörüyle derinleşen ekonomik
krizle birlikte başgösteren mali bir kriz içinde bulunmaktadır. Mali ve ekonomik krizin
yanında Avrupa Birliği’nin en yüksek işsizlik oranına da sahip olan İspanya’da mevcut
durumdan çıkış için yollar aranmaktadır. Aslında, tarihsel olarak hep işsizlik problemi
yaşayan İspanya 2000’li yılların başındaki ekonomik patlamayla birlikte 2005 yılında
ilk defa Avrupa Birliği’nin ortalama işsizlik oranının altına düşmüştü. Ancak yukarıda
da belirttiğimiz gibi son dönemde yaşanan ekonomik krizle birlikte Avrupa Birliği’nin
en yüksek işsizlik oranına ulaştı.
Yaşanan ekonomik krizin devam etmesi, kamu borçlarının azaltılması için
uygulanan politikaların daha da sertleşmesine, kesintilerin artmasına ve harcamaların
azalmasına sebebiyet vermiştir.İspanya ekonomisi 2013 yılının ilk çeyreğinde % 0,4
ikinci çeyreğinde %0,1 daraldıktan sonra 2011 yılından beri ilk defa 2013 yılının 3.
çeyreğinde % 0,1 oranında bir büyüme göstermiştir. Devlet Başkanı Mariano Rajoy’un
belirttiği gibi bu sevindirici olmakla birlikte henüz yapılacak çok şey bulunmaktadır.
Rajoy İspanya ekonomisinin resesyondan çıktığını ancak krizin devam ettiğini ifade
etmiştir.
İspanyol hükümetinin bu yılın ikinci yarısındaki senaryosu da, ekonominin iki
temel dengesizliği olan dış açık ile özel ve kamu borçlarını düzeltmek için atacağı
kemer sıkma adımları olacaktır. Bununla birlikte hükümet, 2014 yılında yüksek işsizlik
oranlarına rağmen ekonomide 6 yıllık krizin son bularak göreceli bir düzelme olacağını
öngörmektedir.
Bu esastan olmak üzere, hükümet büyümeyi desteklemek amacıyla 2014 yılında
bazı reformlar öngörmektedir:
Ekonomi yönetiminin geliştirilmesi amacıyla, mali sorumluluk ve ödeme
yetersizliklerini engellemek için bağımsız bir otoritenin kurulması.
Mali konsolidasyon tedbirlerinin alınması.
Kamu harcamalarının verimliliğinin ve kaltesinin arttırılması.
İşgücü ve vergi kaçakcılığının önlenmesi.
Rekabetçilik ve piyasalar için yeni bir denetim yapısı oluşturulması.
Enerji reformu.
Akaryakıt sektöründe rekabeti teşvik.
Finsansal piyasaların rekabetçiliği ve etkinliğini garanti edecek bir denetim
yapısının oluşturulması.
Demiryolu yolcu taşımacılığının liberalizasyonu.
Kara taşımacılığı düzenlemelerinin iyileştirilmesi.
Havaalanı altyapılarının yönetimi için yeni bir model oluşturulması.
Kısa vadede uygulamaya konulması beklenen diğer hedefler ise şunlardır:
10
Ekonomi ve Rekabetçilik Bakanlığı, büyüme ve iş alanları oluşturmak için küçük ve
orta boy işletmelerin gelişimini desteklemek amacıyla, perakende sektörünün
rekabetçiliğini arttıracak yeni bir plan uygulanmaya başladı. Planın 10 hedefi
bulunmaktadır:
Küçük ve orta ölçekli işlerde inovasyon ve rakebetçilik.
Sehir içindeki yeni alışveriş merkezleri ile geleneksel marketlerin desteklenmesi.
Kredi ve finansal desteğe kolay ve hızlı ulaşım.
Ticaretin ve talebin yeniden hareketlenmesinin teşvik edilmesi.
Yeni şirket kuruluşları ile yeni girişimcilerin desteklenmesi.
Ticaret ve turizm arasındaki sinerjinin desteklenmesi.
Ticarette güvenlik ve gözetim önlemlerinin iyileştirilmesi.
Yeni işe başlamanın kolaylaştırılması ve engellerin ortadan kaldırılması.
İhracatın ve firmaların dışa açılmalarının desteklenmesi.
Ticarette “iş eğitimi ve öğretimi”nin geliştirilmesi.
EKONOMİK GÖSTERGELER
2009 2010 2011 2012 2013* 2014* *Kaynak
(Tahminler)
GSYH (Milyon EUR, Cari
Fiyatlarla)
1.048.060 1.048.883 1.063.355 1.051.204 1.047.404 1.055.783
İspanya
Merkez
Bankası
Kişi Başına Milli Gelir (EUR) 22.800 22.800 23.100 22.700 21.000 21.500 BBVA
GSYH Büyümesi (1) -3,70% -0,30% 0,40% -1,37% -1,40% 0,50% OECD
İşsizlik Oranı (%) 18,80% 20,20% 22,85% 24,83% 27% 26,80% OECD
Para Birimi/Dolar Paritesi 1,42 1,32 1,39 1,28 1,23 1,25
ECB,
Bankinter
Cari İşlemler Dengesi (Milyon
EUR) −50.539 −47.427 −37.497 −8.257,9 2.453 7.974
BBVA
Research
Enflasyon Oranı 0,80% 3% 2,40% 2,90% 2,00% 1,10%
BBVA
Research
Doğrudan Yabancı Sermaye
Girişi (Milyon EUR) 9.941 9.149 19.741 8.717 − −
Yabancı Yatırımlar (Milyon EUR) 12.354 12.217 23.613 11.473 23.000 27.000 Invest in Spain
Toplam Rezervler (Milyon EUR)
19.578 23.905 36.402 38.712 39.463 40.879
İspanya
Merkez
Bankası
Toplam Dış Borç (Milyon EUR) 565.082 644.692 736.468 959.980 1.025.860 1.030.444 OECD
Toplam Dış Borç /GSYH % 53,90% 61,50% 69,30% 86,10% 92,60% 97,60% OECD
Kamu açığı (Milyon EUR) −117.382 −101.741 −99.955 −71.244 −65.986 −62.291
İspanya
Merkez
Bankası
Kamu açığı/GSYH % −11,20% −9,7% −9,4% −6,7% −6,3% −5,9% OECD
11
3.2 Tedbirler, reformlar
Bütçe açıklarının azaltılması: Kısa dönemde gerçekleştirilmek durumundadır.
Kısa dönemde bunu yapmanın tek yolu da kamu harcamalarını azaltmak amacıyla
tasarruf politikaları uygulayarak harcama gelir dengesini sağlamaktır.
Rekabetçiliğin arttırılması: Orta ve uzun dönem amacı olarak
gerçekleştirilmelidir. Orta ve uzun vadede İspanya ekonomisinin rekabetçiliğinin
arttırılması, ekonominin toparlanmasına, canlanmasına, işsizliğin azaltılmasına ve daha
dengeli büyüme modelinin oluşturulmasına büyük katkı sağlayacaktır.
Vergi reformu: 2011 yılında adil vergi ve üretimi arttırıcı bazı vergi
düzenlemeleri yapılsa da hala ekonomik sistemi olumlu etkileyecek ciddi bir vergi
reformu yapıldığı söylenemez
İşgücü piyasası: Yüksek işsizlik oranı İspanya için işgücü piyasasında reform
yapmayı zorunlu hale getirmiştir. Buradaki amaç sadece işsizliği azaltmak değil, geciçi
ve sürekli sözleşmeli işçiler arasındaki farklılıkları azaltmak, sürekli ve düzenli bir
işgücü oluşturmak ve şirketleri küreselleşmeyle birlikte uluslarası piyasalarda da
rekabet edebilir düzeye getirmek olmalıdır. Bu amaçla, son dönemde yapılan bazı
düzenlemelerle, geçici sözleşmelerle çalışma imkanları düzeltilmiş, böylece firmaların
sürekli sözleşme ile çalıştırdıkları ve işten çıkarmalarda ağır yüklerle karşı karşıya
kaldıkları durumların ileriye yönelik olarak azaltılmaya çalışıldığı görülmektedir.
Firmalar işten çıkarmalardaki zorluklar sebebiyle yeni eleman almayı tercih etmezken
yapılan yeni düzenlemelerle firmalara geçici sözleşme ile eleman temin etme imkanı
tanınmış ve işten çıkarmalardaki zorluklar azaltılmıştır.
4. DIŞ TİCARET
4.1. Genel Durum
Değer (Milyon Dolar) DEĞİŞİM
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2012-2103
İhracat 279.257 223.054 247.589 299.581 290.719
310.995 7
İthalat 418.685 287.759 318.230 366.135 331.707
332.343 0,19
Dış Ticaret Hacmi 697.942 510.813 565.819 665.716 622.426 643.338 2
Dış Ticaret Açığı -139.428 -64.705 -70.641 -66.545 -40.988 -21.348 47,92
İhracat/İthalat (%) 66,6 77,5 77,8 81,8 88 93,5 6.77
Kaynak: DATACOMEX İspanya Ekonomi Bakanlığı Veri Sistemi
İspanya’nın 2009 yılındaki düşüş hariç 1995 yılından itibaren sürekli artış
gösteren dış ticareti 2012 yılında derinleşen ekonomik krizle birlikte düşüşe geçmiştir.
2012 yılında toplam dış ticareti bir önceki yıla göre % 8,3 düşüş gösteren İspanya’da
ithalat % 11, ihracat % 4,5 düşüş göstermiştir.
2013 yılında ise İspanya ihracatını arttırmaya başlamış ve % 7 düzeyinde bir
artış yakalamıştır. İthalatında ise 2012 yılı seviyesini korumuştur. Bu durum
12
İspanya’nın dış ticaret açığının da düşmesine sebebiyet vermiştir. 2013 yılında göre
ihracatın ithalatı karşılama oranı % 93,5 a ulaşmıştır
4.2 Dış Ticaretin Ülkeler İtibariyle Dağılımı: Bazı önemli ülkeler itibariyle
İspanya’nın ithalat ve ihracatını gösterir tablolar aşağıda yer almaktadır.
Milyon Dolar İHRACAT 2013 Sıra Ülkeler 2009 2010 2011 2012
1 FRANSA 43.106 45.048 51.771 46.424 49.957
2 ALMANYA 24.645 25.971 30.803 29.952 31.285
3 PORTEKİZ 20.528 21.806 24.411 19.607 23.250
4 İTALYA 18.236 21.865 24.426 21.188 21.791
5 İNGİLTERE 14.071 15.310 19.655 17.842 21.028
6 ABD 7.926 8.714 11.033 11.572 11.513
7 HOLLANDA 6.723 7.794 8.824 8.575 9.041
8 BELÇİKA 6.129 6.992 8.466 7.958 8.120
9 FAS 4.303 4.607 5.756 6.803 7.313
10 TÜRKİYE 3.987 4.956 6.220 5.968 6.389
Milyon Dolar İTHALAT
2013 Sıra Ülkeler 2009 2010 2011 2012
1 ALMANYA 38.613 37.351 43.330 34.877 36.868
2 FRANSA 33.737 34.557 39.760 34.235 36.223
3 ÇİN 20.190 25.057 26.035 22.636 23.084
4 İTALYA 20.832 22.491 24.095 20.025 19.390
5 HOLLANDA 12.872 14.165 14.884 14.161 13.102
6 İNGİLTERE 13.841 14.513 15.520 12.909 13.084
7 ABD 11.728 12.790 15.121 12.571 13.586
8 PORTEKİZ 10.230 11.217 12.877 11.177 13.039
9 RUSYA 6.414 8.020 11.860 10.371 10.937
10 NİJERYA 3.925 5.657 8.436 9.035 7.531
4.3 Dış Ticaretin Sektörler İtibariyle Dağılımı:
İspanya’nın ithalatına sektörler itibariyle bakıldığında en önemli kalemin enerji
olduğu görülmektedir. Avrupa’nın önemli otomotiv üreticilerinden olan İspanya 2013
yılında enerji kalemlerinden sonra 32,4 milyar Dolar ile en çok otomotiv ve aksam
parçası ithal etmiştir. İspanya’nın ithalatındaki diğer önemli kalemler sırasıyla makina
aksam ve parçaları, elektronikli makina ve cihazlar ile eczacılık ürünleridir. Bazı önemli
sektörler itibariyle İspanya’nın ithalatını gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.
13
Milyon Dolar İTHALAT
2013 Sıra Fasıl 2009 2010 2011 2012
1 27 Yakıtlar, mineral yağlar 47.389 58.401 78.420 79.655 75.882
2 87
Motorlu kara taşıtları, aksam ve
parçaları
29.966 30.433 35.931 28.294 32.401
3 84 Makinalar, aksam ve parçaları 27.757 28.788 29.826 25.534 26.954
4 85
Elektrikli makina ve cihazlar
25.351 27.578 27.567 21.723 22.477
5 30
Eczacılık ürünleri
15.702 14.690 15.488 14.343 14.502
6 29
Organik kimyasallar
8.325 9.652 10.909 9.853 10.678
7 39
Plastik ve mamulleri
9.177 9.989 11.009 9.529 10.455
8 72
Demir çelik
7.461 10.537 12.775 9.972 9.685
9 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 6.845 7.136 8.107 7.056 7.790
10 90 Optik alet ve cihazlar 6.628 6.892 7.288 6.297 6.795
Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)
İspanya’nın ihracatına sektörler itibariyle bakıldığında en önemli kalemin binek
araçları olduğu görülmektedir. İspanya’nın ihracatındaki diğer önemli kalemler sırasıyla
makinalar, elektrikli makina ve cihazlar ve eczacılık ürünleri olarak sayılabilir. Bazı
önemli sektörler itibariyle İspanya’nın ihracatını gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.
Milyon Dolar İHRACAT
2013 Sıra Fasıl 2009 2010 2011 2012
1 87
Motorlu kara taşıtları, aksam ve parçaları
40.763 43.041 50.708 42.270 48.453
2 84 Makinalar, mekanik cihazlar ve aletler 17.533 18.288 22.691 22.660 25.803
3 27
Yakıtlar, mineral yağlar
10.150 12.751 18.838 21.147 21.451
4 85
Elektrikli makina ve cihazlar
14.331 15.770 18.388 16.272 16.446
5 30
Eczacılık ürünleri
10.273 11.109 12.886 11.991 13.024
6 39
Plastik ve mamulleri
7.905 9.834 11.389 10.538 11.478
7 72
Demir çelik
6.634 9.012 10.919 9.417 8.843
8 8
Meyveler
6.830 7.221 7.848 8.062
9.268
9 73
Demir çelik ürünleri
5.346 6.285 7.891 7.146 8.000
10 7
Sebzeler
5.424 5.426 5.518 5.641 6.368
Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)
4.4 Dış Ticaret Mevzuatı
AB üyesi bir ülke olarak İspanya, diğer üye ülkeler gibi Ortak Ticaret
Politikasının en önemli aracını teşkil eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT)
uygulamaktadır. OGT, halen 2658/87 sayılı Konsey Yönetmeliği çerçevesinde
uygulanmakta, tarifeleri gösterir liste her yıl yenilenmektedir. İspanya üç ayrı gümrük
mevzuatı uygulamaktadır. Bunlar ana kara ve bazı adalarda uygulanan AB mevzuatı,
AB mevzuatına geçiş sürecinde bulunan ve daha önce gümrüksüz bir bölge olan
14
Kanarya Adaları uyum mevzuatı, ve birer gümrük serbest bölgesi olarak değerlendirilen
Ceuta ve Melilla adaları için uygulanan mevzuatdır.
Aşağıda belirtilen ürünlerin İspanya’ya ithalatı yasaktır.
i. Atlantik Kırmızı Tuna (Belize, Panama ve Honduras menşeli)
ii. Bakır Sülfat içeren oyuncaklar
iii. Narkotikler ve uyuşturucular
iv. Asbestos
v. L-trytophane ve bu maddeyi içeren ürünler
vi. Gıda şeklinde kokulu plastik silgiler
vii. Cıvalı tıbbi termometreler
viii. ABD menşeli et hormonları
Yukarıdaki ürünlerden ABD menşeli et ve hormonlar dışında kalan ürünlerin ihracatı da
yasaklanmıştır.
4.4.1 İthalatta Alınan Vergiler
AB üyesi ülkeler haricindeki ülkelerden yapılan ithalatta OGT uyarınca gümrük
vergisi tahsil edilmektedir. Ayrıca, ithalat esnasında ithalatçıdan katma değer vergisi
(IVA) de tahsil edilmektedir. İspanya genelinde, üç ayrı vergi oranı uygulanmaktadır.
Genel IVA oranı % 21, düşürülmüş oran % 10 ve kısıtlı sayıda üründe uygulanmakta
olan en düşük oran ise % 5’tir. Bazı işlemler IVA’dan muaf tutulmuştur. Kanarya
adaları, Ceuta ve Mellila’da IVA uygulanmamaktadır. Kanarya adalarında %4,5’lik bir
dolaylı vergi uygulanırken, Ceuta ve Mellila’da da üretim, hizmetler ve ithalat üzerinde
benzeri bir oran uygulanmaktadır.
1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabulü ve 1 Ocak 1996 tarihinde Türkiye ile
AB arasında Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, ülkemiz ve İspanya arasında
gümrük vergileri sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünlerinde sıfırlanmıştır.
KDV oranları aşağıdaki şekilde özetlenebilir;
1. % 21 standart oranı değeri 25 Euro’nun üzerindeki birçok mamül ürüne
uygulanmaktadır.
2. % 10 gıda ürünleri, su, tarımsal kimyasallar, hayvan ilaçları, medikal
ürünler, otel restoran, ulaştırma, inşaat, eğlence, sağlık hizmetleri.
3. % 5 ekmek, süt ürünleri, yumurta, meyve ve sebzeler, kitap ve gazeteler,
ilaçlar, özürlüler için aletler, toplu ulaştırma araçları.
15
4.4.2. Tarife Dışı Engeller
Bazı ürünler menşeine bakılmaksızın AB’nin düzenlemeleri çerçevesinde özel
mevzuata tabi tutulmaktadır.
Gümrük Birliği anlaşmasına konu ürünler için ülkemizden İspanya’ya yapılan
sevkiyatlarda temel olarak ihracatçının sadece ticari fatura ve konşimentoyu gümrüğe
sunması yeterli olmaktadır. Eczacılık ürünleri, bozulabilen gıdalar, canlı hayvanlar ve
bazı tıbbi ürünlerin ithalinde farklı belgelerin de sunulması gerekmektedir.
Bu bağlamda belgelendirme talep edilen temel ürün grupları hakkında genel
bilgiler aşağıda yer almaktadır:
- Canlı bitki, bitki ürünleri ve tohumların ithalinde AB tarafından verilen Sağlık
Belgesi aranmaktadır. Ayrıca, hayvan, deniz memelileri, balıklar ve diğer canlıların
ithalinde de sağlık denetimlerinin yaptırılması şartı aranmaktadır.
- Gıda maddeleri: Sağlık Genel Müdürlüğü gıda maddelerinin hazırlanışı, içeriği
ve depolanışı bakımından insan tüketimine yönelik standartlar oluşturmuştur. Bu
ürünlerin etiketlerinin AB etiketleme düzenlemelerine uyumlu olması ve İspanyolca
olması gerekmektedir. Ayrıca, gıda ve hayvan yemlerinin içeriğinde genleri modifiye
edilmiş organizmaların (GMO) kullanılması halinde, AB’nin 18/4/2004 tarihinde
yürürlüğe giren yönetmeliğine göre, bu ürünlerin etiketlerinde bu bilginin yer alması
ayrıca, GMO’ların ürün zincirinde takip edilebilmesi açısından da bu ürünlerin ilişkin
bilginin ilgili dosyada en az 5 yıl tutulması gerekmektedir.
Süt ürünleri, çikolata, margarin ve sabunlar için daha detaylı etiketleme kuralları
getirilmiştir. Şarap ve diğer alkolik içecekler için getirilen standartların da karşılanması
gerekmektedir.
- Tekstil: Etiketlerin İspanyolca olması hususu geçerli olup konuya ilişkin
Mevzuat 5/6/1987 tarihli 928/1987 sayılıdır. Sadece İspanya da tescili yapılmış
markaların etiketlerde kullanılmasına izin verilmektedir.
- İlaçlar, Eczacılık Ürünleri ve Kozmetikler: Bu ürünlerin ülkeye girmeden
önce, Sağlık Genel Müdürlüğü’nün teknik denetiminden geçmesi ve tescil edilmesi
gerekmektedir. İspanyol gümrükleri ürünlerin ithali sırasında Eczacılık Sertifikası
(Pharmaceutical Certificates) aramaktadır. Ayrıca, gıda ürünlerindekine benzer şekilde,
içeriğindeki kimyasal bileşenlerin detaylı olarak yazılmasını da içeren işaretleme ve
etiketleme yükümlülüklerine tabidir.
- Gübreler ve mantarlar: İthal gübrelerin Tarım Bakanlığında kayıt altına
alınması gerekmektedir. İnceleme ve analizler ürünün gümrükten çekilmesinden evvel
gerçekleşmektedir. Tarım Bakanlığı’nın ilgili ürüne ilişkin tüm yazılı reklam ve tanıtım
materyallerini onaylaması, etiketlerin İspanyolca olması ve detaylı uyarılar içermesi
gerekmektedir.
- Silahlar: İspanyol Savunma Bakanlığı’nın bütün silahları kontrol etmesi ve
belgelendirilmesi gerekmektedir.
16
- Metaller: İspanyol Garanti Bürosu değerlendirme hizmeti sağlamakta ve ithal
edilmiş tüm değerli metallere değerlendirme damgası koymaktadır.
- Motorlu Taşıtlar: Bütün araçların motorda ve şaside yer alan seri numaraları
denetlenmektedir. Bunlardan birinin eksik olması halinde İspanyol gümrüğü özel bir
vergi karşılığında bu numarayı vermektedir. Taşıtlar için homologasyon belgesi temin
edilmesi de bir zorunluluktur.
- İç ve Dış Lastikler: Bütün iç ve dış lastiklerin seri numarası olması
gerekmektedir.
- Tarım ürünleri: Etiketlendirme şartları AB etiketlendirme sistemine birebir
uyumlu olmakla birlikte etiketlerin İspanyolca olması zorunluluğu vardır.
- İspanya kullanılmış makina ve malların ülkeye sokulmasına müsade
etmektedir. Ancak, bu ürünlerin de yeni ithal mallarına uygulanan standartlara tabi
tutulması gerekmektedir.
4.4.3 Anti-Damping Uygulamaları
AB üyesi ülkelerde, dampinge karşı önlemler AB Komisyonu tarafından
alınmakta, ülkelerin dampinge karşı uygulama yapan bireysel otoriteleri
bulunmamaktadır. Dolayısıyla, herhangi bir ürüne karşı AB tarafından menşe ülkeye
karşı konulmuş bir dampinge karşı vergi mevcut ise, bahse konu ürünün AB’ye ilk giriş
yerinin İspanya olması halinde, dampinge karşı vergi İspanya gümrüğünde tahsil
edilmektedir. Bunun dışında bireysel dampinge karşı bir uygulama yapılmamaktadır.
4.4.4 Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar
İspanya, AB üyesi olarak, AB’nin üye olduğu tüm uluslararası anlaşmalara
taraftır.
17
5. YATIRIMLAR
5.1 İSPANYA’YA YAPILAN YATIRIMLAR SEKTÖRLER
NET TUTAR BİN AVRO- İLK 40 SEKTÖR SEKTÖRLER 2010 2011 2012 2013 (OCAK-HAZİRAN)
TOPLAM 9.143.506 20.491.959 9.280.930 4.920.318
Finansal Hizmetler ( Bireysel emeklilik haric)
565.245 2.418.790 1.384.872 -282.099
Elektrik,Gaz, Buhar ve Hava 1.281.806 1.633.910 1.158.223 142.379
Demir-Celik -1.073 1.067.542 1.028.946 625.880
Gayrimenkul 1.302.806 1.255.224 968.622 282.845
Motorlu Tasitlar ve Romork 32.744 125.930 716.825 111.695
Metal Olmayan Diger Minerallerin Uretimi 432.479 975.704 602.576 -16.290
Yonetim ve Danismanlik 31.218 130.155 531.408 74.796
Bina Insaati 131.598 535.255 498.105 303.948
Mimarlik 63.555 207.076 414.363 21.705
Uzmanlasmis Insaat Hizmetleri 25.181 170.182 367.412 463.009
Telekomunikasyon 63.123 4.679.626 350.269 9.292
Saglik -58.485 -352.443 334.818 22.182
Insaat Muhenisligi 158.095 8.508 253.658 3.766
Yardimci Finansal Hizmetler -63.938 102.497 246.348 259.232
Motorlu Tasitlar Haric Parekende Satis 290.040 368.791 245.205 66.289
Idari ofis Etkinlikleri 56.744 24.492 236.588 66.884
Ilac Imalati -40.246 96.697 232.004
Kiralama Hizmetleri 136.487 -3.918 207.135 59.302
Kimya Endustrisi 202.129 202.229 168.643 -61.737
Kagit Sanayi 18.165 36.539 167.615 -265
Spor Faaliyetleri 13.790 264.391 162.447 450.331
Bilgisayar Programciligi ve Danismanlik 79.782 54.789 135.722 49.202
Muhasebe ve Hukuk Hizmetleri 3.110 42.236 126.957 61.854
Diger Madenler 28.398 65.759 116.955 1.885
Kaucuk ve Plastik Urunler Imalati 3.461 25.362 109.981 13.780
Elektrikli Urunler 12.156 -11.821 108.100 19.278
Makine Ekipmanlari -42.976 57.760 101.650 24.277
Egitim 13.649 -282 84.638 682
Reklamcilik 677.903 28.239 59.748 -5.670
Depolama ve Ulasim Etkinlikleri 1.794.851 313.649 59.186 65.939
Su Isleri Temizleme ve Dagitimi -4.476 16.002 58.514 3
Motorlu Tasitlar Satis ve Tamiri 5.671 -7.287 56.140 20.934
Balikcilik -1.099 392 44.970 12
Sinema 51.268 267.216 41.974 12.370
Istihdama Iliskin Faaliyetler -6.525 31.095 39.849 80.950
Makine Sanayi Icin Olmayan Metal Uretimi 43.551 -135.795 33.567 29.422
Mesleki,Bilimsel ve Teknik Diger Hizmetler 72.832 65.161 29.562 2.192
Rafine Edilmis Petrol -3 228.595 29.481
Konut Hizmetleri -7.692 248.967 27.372 264.963
Boru -12 136.392 26.047 59.800
18
5.2 İSPANYA’NIN YURT DIŞINA YAPTIĞI YATIRIMLAR
SEKTÖRLER
NET TUTAR BİN AVRO- İLK 40 SEKTÖR
SEKTÖRLER 2010 2011 2012 2013 (ENERO-
JUNIO)
TOPLAM 16.854.115 12.650.949 -1.330.665 3.235.856
Bilgisayar Programciligi ve Danismanlik 20.127 47.567 1.816.298 29.788
Motorlu Tasitlar Haric Toptan Satis ve Diger Ticaret 32.945 1.026.855 958.032 9.322
Demir-Celik -683.334 1.263.075 928.163 325.402
Ham Petrol ve Dogal Gaz -384.429 -972.445 786.864 256.558
Bina Insaati -71.326 976.860 573.454 550.644
Insaat Muhenisligi 1.462.159 -44.988 271.740 77.545
Sigorta 980.890 2.131.083 268.232 -25.701
Maden Sanayi Destek Faaliyetleri 133.429 13.991 200.127 50
Saglik 0 -10.745 180.549 -9.817
Motorlu Tasitlar ve Romork -25.772 25.393 138.094 3.752
Yardimci Finansal Hizmetler -51.587 270.221 111.195 527.249
Uzmanlasmis Insaat Hizmetleri 181.946 54.637 105.654 -41.646
Kagit Sanayi 66.562 106.528 87.369 52.299
Makine Sanayi Icin Olmayan Metal Uretimi 10.759 77.334 81.505 14.427
Yonetim ve Danismanlik 54.080 240.914 52.029 -3.393
Toplama ve Temizleme 33.115 23.600 50.586 498
Gayrimenkul 250.540 342.775 44.801 89.494
Mesleki,Bilimsel ve Teknik Diger Hizmetler 103.577 14.420 40.992 56
Elektrikli Urunler 41.796 123.865 39.231 7.240
Egitim 5.092 7.033 37.685 922
Mimarlik 53.608 112.227 33.097 882
Kaucuk ve Plastik Urunler Imalati 48.942 36.402 31.886 2.900
Konut Hizmetleri 147.091 -9.478 18.100 -2.006
Mobilya 3 32.178 17.248
Bahis 76.173 5.873 16.860
Tarim,Avcilik ve iliskili Sektorler -11.589 4.829 16.517 156
Denizcilik ve Karadaki Su Yollari 7.094 -66.270 13.268 -9.028
Diger Urunler Uretimi 4.672 6.391 13.246 15.509
Ilac Imalati 16.829 24.626 12.542 54.758
Diger Ulasim Araclari -151.364 38.477 8.270 -160.428
Muhasebe ve Hukuk Hizmetleri 60.254 115.178 5.244 17.230
Cevre Duzenlemesi ve Bina Ici Hizmetler 4.676 3.722 5.119 571.561
Atiksu Aritma 2 -19.094 4.768
Idari ofis Etkinlikleri 5.353 9.411 4.750 -557
Motorlu Tasitlar Satis ve Tamiri 11.680 13.629 4.341
Diger Madenler 215 281 3.388
Arastirma ve Gelistirme -971 -7.044 2.934 590
Deri ve Ayakkabi 0 475 2.885
Makine Tamiri ve Bakimi 393 1.925 2.775 59
Elektronik Uretim Makineleri 1.824 -22.047 2.687 -83.135
19
BÖLÜM II
1. TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ
1.1 Ekonomik İlişkilerin Gelişimi
Türkiye ile İspanya arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin yasal altyapısı
tamamlanmış olup, Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları 1951 yılında, Ekonomik ve Sınai
İşbirliği Anlaşması 1992 yılında, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması
Anlaşması 1995 yılında, Ekonomik ve Mali İşbirliği Mutabakat Zaptı 1998 yılında
ve Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 2002 yılında (5 Temmuz 2002, 18
Aralık 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 1/1/2004 tarihi itibariyle yürürlüğe
girmiş) imzalanmıştır.
Türkiye-İspanya Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması 3 Mart 1998
tarihinde Madrid’de imzalanmıştır.
Türkiye-İspanya Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısına hazırlık
amacıyla 25-26 Eylül 1998 tarihlerinde Antalya’da bir Ortak Çalışma Grubu Toplantısı
düzenlenmiş ve bu toplantı sonunda 26 Eylül 1998 tarihinde bir Mutabakat Zaptı
imzalanmıştır. 26-28 Ekim 1998 tarihlerinde Madrid’de düzenlenen Türkiye-İspanya
Karma Ekonomik Komisyonu I. Dönem Toplantısı sonunda hazırlanan Mutabakat
Zaptı ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere İlişkin Konularda İşbirliği Mutabakat
Zaptı 28 Ekim 1998 tarihinde imzalanmıştır. İki ülke arasında bu tarihten sonra
herhangi bir KEK toplantısı yapılmamıştır.
1998 yılının Ocak ayında imzalanan ve 2002 yılının Temmuz ayına kadar geçerli
olan İspanyol ve Türk Hükümetleri arasında ‘Ekonomik ve Mali İşbirliği Mutabakat
Zaptı çerçevesinde İspanya tarafından Türk Hükümeti’ne, 400 milyon ABD doları
projelerin finansmanına uygun koşullu kredi olarak, 10 milyon ABD doları ise
projelerin fizibilite çalışmalarına hibe olarak verilmiştir. 2002 yılının Temmuz ayında
kredinin kullanım süresi tamamlanmış ve bu çerçevede uygun koşullu FAD kredileri
(Fondo de Ayuda al Desarrollo-Gelişmeye Yardım Fonu) Konya Atık Su Arıtma Tesisi
İnşaatı, Foça Atık Su ve Deniz Deşarjı Tesisleri Projesi, GAP Bozova Sulama
Sistemleri Ağı, Ankara İstanbul Demiryolu Hattı Rehabilitasyonu Projesi ve İzmir
Aliağa Cumaovası Demiryolu Hattı Elektrifikasyonu Projeleri için kullanılmıştır. 2002
yılının Temmuz ayında kullanım süresi dolan kredi anlaşmasının devamı sayılabilecek
yeni Ekonomik ve Mali İşbirliği Anlaşması 28 Temmuz 2004 tarihinde imzalanmıştır.
Türk-İspanyol İş Konseyi 1989 yılında kurulmuştur. Konseyin Türk tarafını Dış
Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK), İspanyol tarafını ise İspanya Dış Ticaret Enstitüsü
(ICEX) ile İspanya İşverenler ve Sanayiciler Konfederasyonu (CEOE) oluşturmaktadır.
20
13 Ekim 2011 tarihinde İspanya İşverenler ve Sanayiciler Konfederasyonu
(CEOE) ve Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Kurumu (DEIK)’in düzenlediği Türkiye-
İspanya Yatırım Zirvesi Konseyi, Ekonomi Bakanımız Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın
katılımıyla gerçekleştirilmiş, yine aynı akşam İspanya-Türkiye Sanayi ve Ticaret
Odası’nın açılışı Sayın Bakanımızın katılımıyla gerçekleştirilmiştir.
Öte yandan, Türkiye İspanya Hükümetlerarası Zirve Toplantısının 5 incisi 11
Şubat 2014 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir.
1.2 İkili Anlaşma ve Protokoller
Anlaşmalar:
Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları, 1951
Ekonomik ve Sınaî İşbirliği Anlaşması, 1992
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, 1995
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması, 03.03.1998
Gümrük Konularında İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması, 04.05.2001
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması, 2002
Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması, 28.07.2004
Türkiye Cumhuriyeti ile İspanya Krallığı Arasında Ulusal Sürücü
Belgelerinin Karşılıklı Tanınması ve Değişimine İlişkin Anlaşma.
05.04.2009
Protokoller:
Karma Ekonomik Komisyonu 1. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı, 1998
Ekonomik ve Mali İşbirliği Mutabakat Zaptı, 2002
Ekonomik ve Ticari İşbirliği Komisyonu (JETCO) Kurulması Hakkında
Deklerasyon - 2014
1.3 Ticari İlişkiler
İspanya ile olan ikili ticaretimiz 2001 yılından itibaren sürekli gelişme
göstermektedir. Ancak 2009 yılında ortaya çıkan küresel krizle birlikte dış ticaretimizde
bir düşüş yaşanmış, 2010 yılında ise tekrar 2008 yılındaki seviyelerine yaklaşmaya
başlamıştır. Öte yandan, İspanya’da yaşanan ekonomik krize ve piyasaların daralmasına
rağmen 2013 yılında ihracatımız büyük bir başarı gerçekleştirerek % 15’e yakın bir artış
göstermiş, ithalatımız ise sadece % 5 artmıştır.
Değer (Milyon Dolar) Değişim (%)
2009 2010 2011 2012
2013 2011-2012
2012-
2013
İhracat 3.681 4.069 4.770 4.256 4.885 -15 14,76
İthalat 3.987 4.956 6.220 6.084 6.389 -4 5,01
Dış Ticaret Hacmi
7.668 9.024 10.990 10.340 11.274 -9 9,5
Dış Ticaret Açığı -305 -887 -1.451 -1.827 -1.504 24 17,69 Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)
21
İhracatımızın sektörler itibariyle incelenmesinde, ilk sırada tüketim mallarının
yer aldığı görülmektedir. Özellikle tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin başını çektiği
tüketim mallarından sonra otomotiv sanayi ürünleri de ihracatımızın önemli bir
kalemini oluşturmaktadır. Öte yandan, makina ve aksamları, elektrikli makina ve
cihazlar ihracatımızın diğer önemli kalemleridir.
İthalatımızda en önemli kalemin otomotiv sanayi olduğu görülmektedir.
Otomotiv sanayinden sonra demir çelik ve diğer yarı mamul ve sermaye mallarının
önemli ithalat kalemlerini oluşturduğu görülmektedir.
Sektörler itibariye ihracat ve ithalatımızı gösteren tablolar aşağıda yer almaktadır.
Milyon Dolar
TÜRKİYE'NİN
İHRACATI
2013 Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Eylül) 2009 2010 2011 2012
1 61 Örme giyim eşyası 562 669 812 760 853
2 62 Örülmemiş giyim eşyası 606 686 833 706 851
3 87 Motorlu kara taşıtları, aksam ve parçaları 455 722 790 580 655
4 84 Makinalar, bunların aksam ve parçaları 271 287 319 309 348
5 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 322 346 182 244 243
6 29 Organik kimyasallar 43 56 72 103 80
7 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar 40 5 139 99 323
8 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 93 102 119 91 115
9 52 Pamuk, pamuk ipliği 54 62 85 91 94
10 39 Plastikler ve mamulleri 57 62 85 88 100
Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)
Milyon Dolar
TÜRKİYE'NİN
İTHALATI
2013 Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Eylül) 2009 2010 2011 2012
1 87 Motorlu kara taşıtları, aksam ve parçaları 944 1.399 1.739 1.149 1.573
2 72 Demir çelik 233 335 518 525 493
3 39 Plastik ve mamulleri 207 355 489 450 435
4 84 Makinalar, bunların aksam ve parçaları 315 381 488 435 621
5 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar 44 140 177 368 134
6 74 Bakır ve mamulleri 167 147 223 350 308
7 85
Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve
parçaları
200 276 355 273 387
8 71 Kıymetli taş ve metaller 4 15 54 186 100
9 30 Eczacılık ürünleri 140 171 188 176 193
10 99 Diğer ürünler 133 165 201 174 -
Kaynak: İspanya İstatistik Enstitüsü (INE)
22
1.4 Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gerekli Genel Konular
1.4.1 Ticari Engeller
İspanya’da tarifeler, gümrük uygulamaları, sağlık denetimleri, miktar
kontrolleri, lisans uygulamaları, standart ve etiket uygulamaları, belgeleme uygulaması
vb. konular bakımından AB üyesi diğer ülkelerden farklı ve özel olarak dikkati çeken,
Türkiye kaynaklı ürünlerin pazara girişi bakımından engel oluşturan bir uygulama
bulunmamaktadır. Bütün diğer AB üyesi ülkeler için geçerli olduğu gibi sağlık,
güvenlik, çevre koruma gibi özellik taşıyan alanlarda, esas itibarıyla AB kuralları
kapsamında getirilen kurallar ve uygulamalar bazı maddelerin İspanya’ya ithalinde
güçlük yaratabilmektedir.
İspanya’da, esasen sağlık, güvenlik amaçlı denetim uygulamalarında, bazı özel
durumlar hariç, pazara girişi baştan engelleyen, büyük ölçüde güçleştiren katı
uygulamalar yerine, genellikle beyan esasına dayalı ve nihai sorumluluğu ithalatçı veya
dağıtıcı kuruluşa bırakan daha esnek bir yaklaşım benimsendiği gözlenmektedir. Ayrıca,
bütün AB ülkeleri özellikle haklı rekabeti destekleyici çeşitli garanti sistemleri getirmek
zorundadırlar. İSO kalite normları 9000 serisi kaliteyi garantileyen ve rekabet faktörünü
ön plana çıkaran bir uygulamadır. Çevre üzerine İSO 14000 serisi ve OHSAS 18001
teknik özelliklerine göre iş kazalarını önleme sertifikası da her geçen gün daha önem
kazanmışlardır.
1.4.2 İthalat Mevzuatı (genel olarak gümrük vergileri, KDV ve diğer
vergileri, genel olarak ticari tanımlama uygulamaları, etiketleme, markalama,
paket ve ambalajlama, ticarette uygulanan standartlar, diğer hususlar)
Ülkenin dış ticaret mevzuatı hakkında önceki bölümlerde ayrıntılı bilgi
verilmişti. Bu bölümde ülkemiz açısından önem arzeden bazı hususlar üzerinde
durulacaktır.
İspanya, 1986 yılında AB’ye üye olmuş, geçiş dönemini tamamladıktan sonra
1993 yılında da tam entegrasyon sağlanmıştır. İspanya, Balear adaları ve, bazı
istisnalarla beraber, Kanarya Adaları AB Gümrük Bölgesinin parçası haline gelmiştir.
Ancak, İspanya’ya ait olan ve Kuzey Afrika’da bulunan Ceuta ve Melilla özerk şehirleri
AB Gümrük bölgesi dahilinde sayılmamaktadır. Bu çerçevede İspanya 3. ülkelere karşı
AB’nin Ortak Gümrük Tarifesini uygulamaktadır.
İspanya 1995 yılından itibaren Dünya Ticaret Örgütünün de üyesidir.
Ülkemiz ile AB arasında imzalanmış olan Gümrük Birliği Anlaşması ile kurulan
Gümrük Birliği çerçevesinde iki taraf arasında sanayi ve işlenmiş tarım ürünleri
ticaretinde gümrük vergisi ve herhangi bir eş etkili vergi uygulanmamaktadır. Tarım
ürünlerinde ise AB’nin Ortak Tarım Politikası çerçevesinde tarifeler uygulanmakta ve
ürünün özelliğine göre ithal esnasında çeşitli belgeler talep edilebilmektedir.
23
İspanya gümrüğüne gelen malların gümrükten çekilmesi için yapılan masraf 3.
ülkeler için, gümrük vergisi, %21 oranında katma değer vergisi, müşavirlik ücretleri,
depolama ve elleçleme giderleriyle beraber ithal edilen ürünün CIF bedelinin yaklaşık
% 20-30’una yaklaşmaktadır. İndirimli oranda katma değer vergisi uygulanan ürünlerde
bu bedel indirim oranında azalmaktadır.
İspanya, AB’nin Fikri Mülkiyet Hakları konusundaki mevzuatını ciddiyetle
uygulamakta, mülkiyet ve kişisel bilgilerin dolaşımı hususunda ciddiyetle çalışmaktadır.
15/1999 nolu Kanun kişisel bilgilerin korunması ile ilgili olarak uygulanmaktadır. Fikri
mülkiyet haklarının korunması 1/1996 sayılı Kararda yer almakta ve fikri mülkiyet
hakları bu mevzuatta, mevcut veya gelecekteki orjinal edebi, sanatsal veya bilimsel
yaratıcılık ürünleri olarak tanımlanmakta ve korumaya tabi oldukları ifade edilerek eser
sahibinin medeni veya ceza hukuku çerçevesinde bu eserlerinin korunması için
mahkemeye başvurabileceği belirtilmektedir.
İspanya’ya ihracat yapmak isteyen üreticilerimizin dikkate alması gereken diğer
bir nokta da İspanya’da satışa sunulacak olan ürünlerin etiketlerinde mutlaka İspanyolca
bilgilerin yer alması gerektiğidir. AB mevzuatı çerçevesinde farklı ürün gruplarına (gıda
maddeleri, tekstil, kozmetik ürünler, tıbbi ürünler, vb.) yönelik olarak etiketlerin
taşıması gereken bilgiler de farklılık göstermektedir.
1.4.3 İthalat Dokümanları
Malların İspanya’ya girişinde istenen genel belgeler, bir adet ticari fatura, bir
yükleme belgesi ve üç adet menşe belgesidir. Bunun dışında talep edilen belgeler
aşağıda özetlenmektedir.
Tarım Dışı Ürünler : 3. ülkelerden yapılan ithalatta ‘Single Administrative
Document’ talep edilmektedir. Ülkemizden AB’ne ve İspanya’ya gerçekleştirilen
ithalatta ise EUR 1 veya ATR belgesi talep edilmektedir. EUR 1 ve ATR belgeleri
Türkiye’de serbest dolaşım hakkına sahip ürünlerin AB’nde de serbest dolaşımına
imkan tanımaktadır.
Kimyasal Ürünler : REACH Avrupa Birliği içerisinde kimyasal maddelerin
üretim ve ticaretini düzenleyen önemli bir reformdur. Haziran 2007’de yürürlüğe giren
olan uygulama ile yılda 1 tonu aşan tüm üretim ve ithalatın Merkezi Avrupa
Kimyasallar Kuruluşuna tescili zorunlu hale getirilmektedir.
Eczacılık Ürünleri :İlaçlar için üretici tarafından hazırlanan ilacın içeriğine
ilişkin belgeler zorunlu olarak talep edilmektedir.
Okyanus Aşan Gemiler : İspanya limanlarına giren gemilerden Ulaştırma
Bakanlığınca Uyum Sertifikası talep edilmektedir.
24
Tarımsal Ürünler : AB mevzuatı gereğince hayvan ve hayvansal ürünler ile bitki
sağlığına ilişkin sertifikalar İspanya’ya girişte talep edilmektedir. Ülkemiz menşeli
balıkçılık ürünleri ile özellikle kuruyemiş (fındık, beyaz leblebi, kuru üzüm ve incir)
ihracatında ürünlerimiz bu sertifikalara sahip olmakla birlikte İspanyol laboratuvar test
sonuçlarının farklı çıkması nedeniyle ülkeye girişine izin verilmemektedir.
Piller ve atık elektrikli ve elektronik malzemelerle ilgili AB mevzuatı bu
ürünlerin ticareti ile ilgili önemli koşullar getirmektedir. Kullanılmış pillerin çevre
kirliliği yartmaması için gerekli önlemlerin alınması sorumluluğu ithalatçıya
getirilirken, atık malzemelerin ülkeye girişi büyük oranda engellenmektedir.
1.4.4 Standartlar ve Teknik Koşullar
AB yükümlülükleri uyarınca tüketici emniyeti ve sağlığının korunması
kapsamında AB’nin teknik mevzuatı ve Genel Ürün Emniyeti Direktifleri
uygulanmaktadır. Topluluk önlemlerinin bulunmadığı durumlarda Üye Devletler kendi
sınırları dahilinde düzenlemeler yapmakta serbesttirler. Üye Devletler, CE işareti
taşıyan ürünlerin uygulanan CE direktiflerinin bütün hükümleri ile uyumlu olduklarını
kabul etmek zorundadırlar. Bu nedenle, Üye Devletler, CE işareti ile ilgili hükümler
yanlış uygulanmadıkça, kendi sınırları içinde CE işareti taşıyan ürünlerin piyasaya
sürülmesini veya hizmete sokulmasını yasaklayamaz, kısıtlayamaz veya
engelleyemezler. AB’deki bir çok standart Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) gibi
uluslararası kuruluşlardan alınmakla birlikte, AB’deki standart oluşturma sürecinde sivil
toplum örgütleri de etkin rol oynayabilmektedirler.
Tarımsal ürünlerin sertifikalandırılması ve test edilmesi ile ilgili 1 Ocak 2005
tarihinde yürürlüğe giren AB mevzuatı aşamalı olarak tamamen benimsenmiştir.
Herhangi bir AB ülkesine giriş koşullarını yerine getiren ürünün İspanya’ya girişinde
ilave testler aranmamaktadır.
İspanya Sanayi, Ticaret ve Turizm Bakanlığı sanayi ürünlerinin (demir ve çelik
ürünleri, otomotiv) homologasyon, kalite kontrol ve sertifikasyonu ile ilgili konulardaki
uygulamaları belirlemekte ve yönetmektedir.
İspanya’da standart geliştirme ve uygunluk değerlendirme alanlarında faaliyet
gösteren kuruluşlar AENOR (Asociacion Espanola de Normalizacion y Certificacion-
İspanyol Standart ve Belgelendirme Kurumu) ve ENAC (National Accreditation Entity-
Milli Akreditasyon Kurumu)’dur. AENOR’un faaliyet alanı, gönüllü standartlar ve
belgelendirme programları iken, ENAC Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları’nı
denetlemektedir.
AB teknik mevzuatı AB Resmi Gazetesinde yayımlanırken, İspanyol mevzuatı
ve yönetmelikler de İspanyol Resmi Gazetesi olan Boletin Oficial del Estado (BOE)’da
yayımlanmaktadır. BOE aylık olarak Sanayi Bakanlığı tarafından onaylanmış olan tüm
yeni teknik düzenlemelerin listesinin yanısıra teknik mevzuatlarda olan değişiklikleri
veya yürürlükten kaldırılan mevzuatları da yayımlamaktadır. Ancak, BOE’de teknik
düzenlemelerin tam metni yer almamakta, tam netinler için AENOR’a başvurmak
gerekmektedir.
25
AB içinde standartlar ISO gibi önemli uluslararası standart kuruluşlarından
adapte edilmektedir. AB standartlarının bu çerçevede oluşturulması ise üç önemli
standart kuruluşu tarafından gerçekleştirilmektedir. Komiteler AB üyesi ülkelerin
standardizasyon kuruluşlarından oluşmaktadır.
CENELEC, Elektroteknik Avrupa Komitesi,
(http://www.cenelec.org/Cenelec/Homepage.htm)
ETSI, Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü
(http://www.etsi.org/)
CEN, Avrupa Standartlar Komitesi
(http://www.cen.eu/cenorm/homepage.htm)
1.4.5 Pazarlama ve hizmetler (perakende piyasası, dağıtım, satış kanalları
ve başlıca yayın kuruluşları, acente ve distributörlerin kullanımı)
İspanyol ekonomisinde dağıtım tüketicilere ulaşmak açısından hayati önem
taşımaktadır. Toptancıların geleneksel dükkanlara ve bu dükkanların da müşteriye
ulaştığı geleneksel dağıtım yöntemlerinden, büyük uluslararası süpermarketler ve ana
satın alma birimleri gibi daha yeni yöntemlere kadar çok çeşitli dağıtım kanalları
mevcut bulunmaktadır. Otonom bölgelerde pazarlamada geleneksel yöntemler
kullanılırken büyük şehirlerde büyük uluslararası marketler ve daha karmaşık pazarlama
yöntemleri dikkat çekmektedir.
Fiyat, ödeme koşulları ve satış sonrası hizmetler bir firmanın pazardaki başarısı
açısından büyük rol oynamaktadır. Ancak fiyat ve markanın İspanya pazarına girişte en
önemli faktörler olduğu değerlendirilmektedir. Ancak 2008 yılından itibaren başlayan
ekonomik krizle birlikte fiyatın satın almalarda en önemli etken haline geldiği
görülmektedir. İspanya’da satışa sunulan bütün teknik ürünlerin ve bazı tüketici
ürünlerinin satış sonrası hizmet/müşteri destek hattı olması gerekmektedir.
İspanyol firmalarının alım kararları tekliflerin firmanın daha alt üzeydeki
uzmanları tarafından yapılan incelemenin ardından gerçekleşmekte bu yüzden verilen
cevap oldukça zaman almaktadır. Yabancı dillerin kullanımının yaygın olmadığı ülkede
pazara girişte tüm dökümanların İspanyolca olması ve İspanyolca dilinin kullanılması
önemli bir avantaj olarak ortaya çıkmaktadır.
İspanya, başta Madrid ve Barselona merkezli olmak üzere bir çok bölgesel
pazardan oluşmaktadır. Ülkede çeşitli derecelerde özerk ve kültürel farklılıklar gösteren
17 otonom bölge bulunmaktadır. Otonom Bölgelere yönelik ayrıntılı ticari ve ekonomik
bilgilerehttp://www.investinspain.org/icex/cda/controller/interes/0,5464,5296169_6215
605_6255455_0,00.html adresinden ulaşma imkanı bulunmaktadır. Acentalar,
dağıtıcılar, yabancı firmalar ve hükümet bağlantılı kuruluşlar temel olarak Madrid ve
Barselona’da faaliyet göstermektedir. Ülkenin diğer yerlerindeki şubeler, satıcılar ve
hükümet ofisleri de doğrudan ithalat yapmak yerine bu merkezlerdeki bağlantı
26
noktalarından almayı tercih etmektedirler. Yabancı bir firmanın satış başarısı
yakalayabilmesi açısından en önemli noktalardan biri de dolayısıyla Madrid veya
Barselona’da yetkili bir acenta, dağıtıcı veya bağlantılı ofis oluşturmaktır. Diğer
taraftan, son yıllarda çeşitli özerk bölgeler de kendi yatırım tanıtım organlarını kurmaya
başlamışlar ve yabancı yatırımları kendi bölgelerine çekmek için çalışmalar yapmaya
başlamışlardır. Bu çerçevede Valencia, Murcia ve Bilbao’nun yeni merkezler olarak
ortaya çıktığı gözlenmektedir. Sonuç olarak, bazı yabancı firmalar üretimlerini daha az
gelişmiş alanlara kaydırmaya başlamışlardır.
Kanarya Adaları Fas’ın Güney Batı Afrika sahiline 100 km uzaklıkta 7 adadan
oluşan bir ada grubudur. İspanya nın bir parçası olsalarda otonom yapısını sürdürmekte,
AB’den farklı bir mevzuat uygulamaktadır. Sınırlı miktarda üretim faaliyetinin
bulunmadığı ada turistik öneminin de etkisiyle gıda ve içecek sektörü için önemli bir
potansiyel pazardır. İki milyon nüfusu bulunan ada yaz aylarında 10 milyona yakın
turist çekmektedir.
Yabancı firmaların İspanyol piyasasında mallarını satabilmeleri ve dağıtım
yapabilmeleri açısından çok çeşitli anlaşma tipleri bulunmaktadır. Bu anlaşmalardan
dağıtım anlaşmaları temelde satıcı ve malı perakendecilere satan dağıtıcı arasında bir
ticari ilişki tesis etmektedir. Bu anlamda bir dağıtım anlaşmasının malların satış şartları,
üretilen ürünün lisanslandırılması, bölgesel pazarlama, reklam, maliyet ve sağlanacak
hizmetlere ilişkin hükümler taşıması gerekmektedir. Daha önce bu tip anlaşmalara
ilişkin İspanyol mevzuatında kesin hükümler yer almazken, 16/4/2003 tarihinde AB’nin
2790/1999 sayılı düzenlemelerini üstlenmek üzere yürürlüğe koymuş olduğu 378/2003
sayılı yeni yönetmelik ile bu alanda da düzenlemeler yapılmıştır.
Diğer bir anlaşma tipi olan acentalık anlaşmalarında acenta, ana firmaya bağlı
olarak faaliyet göstermekte ve ana firmanın işini büyütmek ya da riski üstlenmeden ana
firma adına işlemleri yapmak ve sonuçlandırmak üzere anlaşma yapmaktadır. İspanyol
hukuku, acentanın bağımsızlığını, acentanın ödemelerini ve taraflar arasındaki ilişkileri
düzenlemektedir. Bir diğer acentalık türü olan komisyon acentalığında acenta ana firma
veya kendi adına sözleşme ve ticari alışveriş yapabilmektedir. Komisyon acenta
anlaşmaya taraf olmadığı zaman bile kolaylaştırıcı olarak müdahil olabilmektedir.
İspanya’da yatırım yapmak isteyen yabancı firmaların kuracağı şubeler tam
yasal kimliğe sahip olmalarının yanısıra kârları İspanya’da vergilendirilmektedir.
İspanya’da iş kurmayı kolaylaştırmak açısından İspanyol hükümeti ve yerel ticaret
odaları, isteklilerin iş kurmaya ilişkin tüm idari işlemleri gerçekleştirebilecekleri bir ofis
yaratarak, ‘Tek Durak’ (Ventanilla Unica One Stop Shop) kavramını geliştirmişlerdir.
Bu ofiste iş adamları resmi işlemleri ve gerekli belgelendirmeyi bilen uzmanlarla
muhatap olmaktadır.
1.4.6. Kamu Alımları
İspanya’daki farklı idari birimlerden (merkezi hükümet, özerk bölgeler,
belediyeler, vs.) devlete ait hisse oranı %50’den fazla olanlar, yapacakları alımlarda
daha önceki yasalarda önemli değişiklikler getiren 16 Haziran 2000 tarihli Royal Decree
27
2/2000 Kamu İdareleri Sözleşme Kanununa (18/05/1995 tarihli ve 13/1995 nolu
Kanun’da önemli değişiklikler yapmıştır) uygun hareket etmek durumundadırlar.
Bahse konu yasaya göre hükümet fonlarını kullanma ve sözleşme yapma
yetkisine sahip kamu kuruluşları aşağıda belirtilmektedir.
i. Merkezi Hükümet : Bakanlar ve Devlet Sekreterleri
ii. Otonom Bölgeler : Yasal Temsilcileri
iii. Belediyeler : Belediye Başkanı
iv. Devlet Şirketleri : Yöneticiler
İhale süreci hazırlanması zorunlu uygun dökumanlarla dürüst olarak işletilmekte
ve tartışmalara fırsat vermemektedir. Bütün teklifler gizli tutulmakta ve bazı belgelerin
teklife eklenmesi zorunlu tutulmaktadır. Hazırlanması zorunlu belgeler aşağıda
belirtilmektedir.
i. Şirket tarafından kullanılan kanuni temsilcinin akreditasyon belgesi,
ii. Ekonomik ve mali yeterlilik ispatı, teknik yeterlilik belgesi, sözleşme
yasağı bulunmama deklarasyonu,
iii. İhale sahibi tarafından belirlenecek geçici teminat banka belgesi,
iv. İspanyol hukukunu ve mahkeme kararlarını resmi olarak tanıma,
v. Mali ve sosyal sigorta yükümlülüklerinin yerine getirileceğinin
belgelenmesi.
Kamu alımları için açık, sınırlı ve müzakere edilmiş olmak üzere 3 farklı tipte
ihale yapılmaktadır. Açık ihalelerde ihale şartları yayımlanmakta ve bütün ilgililerin
katılımına açık olmaktadır.Yabancı firmaların sınırlı ihalelere katılması daha zor
olmaktadır. 5 ile 20 arası firma değerlendirilmek üzere dosya vermeye davet edilmekte
ve bu işlemin tamamlanmasının ardından istenilen şartları taşıyan firmalardan teklif
vermeleri istenilmektedir.
Müzakere edilmiş ihalelere katılım şartları ise çok daha zor olmaktadır. Nitekim
3 firmadan fazlasının teklif vermesi istenilmekte ve davet halihazırda mevcut bilgiye
dayanmış olduğu için ayrıca dosya hazırlamalarına gerek görülmemektedir. Acil
durumlarda açılacak ihalelerde ise farklı yöntemler izlenebilmektedir. Hükümet
organları da, askeri ya da diğer hassas konularda bazı firmaları önceden belirleyip kısıtlı
bir ihalede teklif vermek üzere davet edebilmektedirler.
Bütün talepler İspanyol Resmi Gazetesinde yayımlanmaktadır. İhalelere girecek
yabancı firmalar için İspanyol temsilciye ihtiyaç duyulmakta ve gerekli hallerde
İspanyol mahkemelerine başvurulacağının resmi olarak kabul edilmesi de
gerekmektedir. Anlaşmazlık durumunda İspanyol milli ve yerel hükümetleri sadece
İspanyol mahkemelerinin kararlarını tanımaktadırlar.
İspanyol hükümetiyle anlaşma imzalamak isteyen yabancı firmaların bütün
belgelendirmelerini İspanyol Konsolosluklarından onaylatması da ayrıca
istenilmektedir. Yabancı firmaların müzakere edilmiş ve kısıtlı ihalelere de şartları
taşımaları durumunda katılmaları mümkün bulunmaktadır. Yerel hukuk uyarınca, bütün
28
yabancı firmaların ihalelere teklif vermeden evvel İspanya’da yasal olarak temsil
edilmeleri (resmi acentalık anlaşması, dağıtıcı, bayi veya şube kanalıyla) gerekmektedir.
2. FIRSATLAR
2.1 İkili Ticaretin Potansiyel Gelişme Alanları (Sektörler)
Mal Ticareti : Otomotiv aksam ve parçaları
Tüketici elektroniği
Plastikten ürünler
Organik Kimyasallar
Konfeksiyon
Hizmetler Ticareti :
Turizm
2.2.Üçüncü Ülkelerde Potansiyel İşbirliği Alanları (Sektörler)
Mal Ticareti :
Otomotiv aksam ve parçaları
Hizmetler Ticareti : Müteahhitlik
Turizm
29
3. ÖNEMLİ ADRESLER:
Fuarlar
(5 Önemli
Adres)
1- www.feriasinfo.es
2- www.ifema.es
3- www.firabcn.es
4- www.feriavalencia.com
5- www.bilbaoexhibitioncentre.com
İhaleler
(5 Önemli
Adres)
1- Bayındırlık Bakanlığı ihaleler web sayfası:
http://www.fomento.gob.es/MFOM/LANG_CASTELLANO/TABLON_ANUNCIOS/contrataciones/
CONTRATACIONES/ 2-İspanya Müteahhitler Birliği: www.seopan.es
3- İhale ilanları: http://www.licitaciones.es/
4- İspanya Yatırım Ajansı (Invest in Spain) ihale sayfası:
http://www.investinspain.org/icex/cda/controller/interes/0,5464,5296169_6254857_6272001_0,00.html 5-İspanya Danışmanlık Firmaları Birliği ihale ilanları sayfası:
http://www.consultoras.org/frontend/aec/Oportunidades-De-Negocio-Con-El-Sector-Publico-En-
Espana-vn9759-vst1024
İlgili Kamu
Kurum ve
Kuruluşları
(5 Önemli
Adres)
1- Ekonomi ve Rekabet Bakanlığı: www.mineco.gob.es
2- Sanayi, Turizm ve Enerji Bakanlığı: http://www.minetur.gob.es
3- İspanya Dış Ticaret Enstitüsü : http://www.icex.es
4- Sağlık, Sosyal Servisler ve Eşitlik Bakanlığı www.msc.es
5- Tarım, Gıda ve Çevre Bakanlığı: http://www.magrama.gob.es
Sektörel
Dernekler
(5 Önemli
Adres)
1-İspanya Müteahhitler Birliği: www.seopan.es
2-ANFAC : İspanyol Otomobil ve Kamyon Üreticileri Derneği http://www.anfac.com
3-ANFEL Ulusal Beyaz Eşya Üretici ve İthalatçıları Derneği www.anfel.org
4- FEIQUE İspanya Kimya Sanayicileri Federasyonu) http://www.feique.org
5- CONFEVICEX İspanyol Cam ve Seramik Şirketleri Konfederasyonu http://www.confevicex.com
Odalar
(5 Önemli
Adres)
1- İspanya İşverenler Konfederasyonu CEOE : http://www.ceoe.es
2-Ticaret Odaları Yüksek Birliği www.camaras.org
3- Madrid Ticaret ve Sanayi Odası: www.camaramadrid.es
4- Barselona Ticaret ve Sanayi Odası : www.cambrabcn.org
5- Valencia Ticaret,Sanayi ve Denizcilik Odası : www.camaravalencia.com
Firma Bilgi
Kaynakları
(5 Önemli
Adres)
Mal Ticareti (İthalatçılar): 1- http://directorio.camaras.org/ 2- www.kompass.es 3-
http://www.amec.es
Hizmet Ticareti (İthalatçılar, Yatırımcılar, Potansiyel İşbirliği Yapılabilecek Firmalar):
TECNIBERIA : İspanya Mühendislik, Danışmanlık ve Teknolojik Hizmet Şirketleri Dernekler
Federasyonu http://www.tecniberia.es