Specyfika pomorskiego rynku pracy dla osób 50+

w świetle doświadczeń

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku

Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku – Tadeusz Adamejtis

Konferencja „Wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+ - Solidarność pokoleń”

Gdańsk, 6 lutego 2013 r.

2

Jak szybko starzeje się społeczeństwo

w województwie pomorskim

w latach 2010 – 2035

• Uwaga: średnio w latach 2010-2035 w województwie pomorskim

każdego miesiąca będą przybywały 864 osoby w wieku 50+,

gdzie:

w latach 2010-2020 – 576 osób miesięcznie,

w latach 2020-2030 – 979 osób miesięcznie,

w latach 2030-2035 – 1 212 osób miesięcznie.

3

Prognoza kształtowania się liczby ludności w wieku 50+

w latach 2010 – 2035

województwo pomorskie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

* Dane rzeczywiste.

Ludność w wieku 50+ wzrośnie z poziomu 740 tys. w 2010 r. do prawie miliona w 2035 r.

Ludność w wieku 65+ wzrośnie z poziomu 274 tys. w 2010 r. do prawie pół miliona w 2035 r.

0

100 000

200 000

300 000

400 000

500 000

600 000

700 000

800 000

900 000

1 000 000

1 100 0002

010

*

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

20

20

20

21

20

22

20

23

20

24

20

25

20

26

20

27

20

28

20

29

20

30

20

31

20

32

20

33

20

34

20

35

50+

50-64

65+

4

Prognozy dotyczące rynku pracy

w województwie pomorskim do 2035 r. (według ekonomicznych grup wieku)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

* dane rzeczywiste

o Starzenie się społeczeństwa: współczynnik obciążenia demograficznego (liczba osób w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na

100 osób w wieku produkcyjnym) zwiększy się z 55 osób w 2010 roku do 72 osób w 2035 roku. Oznacza to znaczny wzrost

obciążenia systemów emerytalnych.

o W perspektywie lat liczba ludności będzie się zmniejszać, jednocześnie wzrastać będzie średnia długość życia kobiet i mężczyzn.

o Mediana wieku ludności zwiększy się z 36,7 lat w końcu 2010 roku do 46,1 lat w 2035 roku.

o Odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym zmniejszy się z 20,1% do 17,0%.

o Odsetek ludności w wieku produkcyjnym zmniejszy się z 64,4% do 58,1%.

o Odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym wzrośnie z 15,5% do 25,0%.

25,0%

58,1%

17,0%

23,6%

58,0%

18,4%

20,9%

59,1%

20,0%

15,5%

64,4%

20,1%

0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0%

wiek poprodukcyjny (60 i więcej lat kobiety/ 65 iwięcej lat mężczyźni)

wiek produkcyjny (18-59 lat kobiety/ 18-64 latamężczyźni)

wiek przedprodukcyjny (0-17 lat)

2010*

2020

2030

2035

5

Prognoza liczby ludności w wieku produkcyjnym (18-59/64 lata)

w latach 2010-2035 (w tys.) w miastach i na wsi

województwo pomorskie

Według prognozy w województwie pomorskim liczba ludności w wieku produkcyjnym zamieszkałej na

wsi zacznie zmniejszać się od 2017 r. i tendencja ta utrzyma się do roku 2024. W mieście liczba ludności

w wieku produkcyjnym będzie się zmniejszała w całym prognozowanym okresie.

Źródło: Prognoza ludności na lata 2010-2035, Bank Danych Lokalnych GUS.

* dane rzeczywiste

953,4 942,0886,5 875,5

824,3 819,7 807,2

489,2 493,7 505,7 505,6 498,8 504,8 506,9

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1 000,0

1 200,0

2010* 2011 2016 2017 2025 2030 2035

tys.

osó

b

miasto wieś

6

17,5%

18,3%

19,2%

20,4%

20,6%

20,6%

21,7%

22,4%

22,8%

23,2%

24,3%

24,5%

25,0%

26,2%

26,4%

27,0%

28,1%

0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0%

Podkarpackie

Lubelskie

Małopolskie

Wielkopolskie

Kujawsko-Pomorskie

Świętokrzy skie

Warmińsko-Mazurskie

Pomorskie

POLSKA

Podlaskie

Śląskie

Mazowieckie

Lubuskie

Opolskie

Łódzkie

Zachodniopomorskie

Dolnośląskie

Udział osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia

w ogólnej liczbie bezrobotnych w układzie wojewódzkim stan na 31 grudnia 2012 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MPiPS (www.psz.praca.gov.pl/statystykirynkupracy)

W województwie pomorskim udział osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogółem (22,4%) jest niższy niż w kraju (22,8%).

Najwyższy udział - woj. dolnośląskie (28,1%); najniższy – woj. podkarpackie (17,5%).

25 722 osoby

7

Struktura bezrobotnych według wieku stan na 31 grudnia 2012 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań rynku pracy MPiPS-01

22,8% 22,4%14,7%

30,0%

57,4% 57,0%

49,5%

59,3%

19,9% 20,6%

35,8%

10,7%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Polska województwo

pomorskie

powiat

kartuski

m. Gdańsk

do 25 roku życia

25 - 50 lat

powyżej 50 roku

życia

8

Bezrobotni ogółem i powyżej 50 roku życia w woj. pomorskim

według wykształcenia stan na 31 grudnia 2012 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych rynku pracy MPiPS-01.

Ponad 70% osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia (18,5 tys.) posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe lub poniżej.

28,3%38,4%

29,7%

33,6%

11,3%

5,4%20,5%

18,3%

10,1%4,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

bezrobotni ogółem bezrobotni 50+

wyższe

policealne i średnie zawodowe

średnie ogólnokształcące

zasadnicze zawodowe

gimnazjalne i poniżej58,0%

72,0%

9

Bezrobotni ogółem i powyżej 50 roku życia w woj. pomorskim

według czasu pozostawania bez pracy stan na 31 grudnia 2012 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych rynku pracy MPiPS-01.

Blisko 40% osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia (9,7 tys.)

pozostawało bez pracy powyżej 12 miesięcy.

31,8% 27,9%

18,5%14,8%

18,4%19,5%

31,2%37,8%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

bezrobotni ogółem bezrobotni 50+

powyżej 12 miesięcy

6 - 12

3 - 6

do 3 miesięcy

10

Wskaźnik zatrudnienia według wybranych grup wiekowych

w województwie pomorskim na tle kraju (w %)

Źródło: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/

wyszczególnienie

2004 2008 2010 2011 zmiana

2011- 2004

w % w pkt. proc.

20 - 64 lata

woj. pomorskie 55,1 65,0 64,5 64,1 +9,0

Polska 57,3 65,0 64,6 64,8 +7,5

15 - 24 lata

woj. pomorskie 22,0 27,9 28,5 26,5 +4,5

Polska 21,7 27,3 26,3 24,9 +3,2

55 - 64 lata

woj. pomorskie 25,5 33,7 38,3 37,8 +12,3

Polska 26,2 31,6 34,0 36,9 +10,7

11

Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013

Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej

w regionie - Działanie 6.1.

Odpowiedź na powstałe problemy związane ze starzeniem się

społeczeństwa na pomorskim rynku pracy.

12

Projekty innowacyjne – testowanie nowych rozwiązań istniejących

problemów, poszukiwanie właściwych metod, narzędzi, instrumentów pomocy

w obszarze zatrudnienia i integracji społecznej, czyli

„Działania służące wydłużeniu wieku aktywności zawodowej”.

Planowane produkty :

Zaadoptowanie niemieckiej metody szkolenia w zawodzie „Zarządca w rolnictwie”. Gospodarstwa rolne

pozostawałyby pod nadzorem profesjonalisty „zarządcy”, który reprezentowałby interesy pracodawcy.

Wypracowanie i przetestowanie modelu łączącego kreatywność z przedsiębiorczością, w zakładaniu

i prowadzeniu własnej firmy, skierowany wyłącznie do osób posiadających umiejętności manualne,

które jednocześnie mają potencjał kreatywności, elastyczności i otwartości na zmiany. Produktem

finalnym będzie model aktywizacji utalentowanych rękodzielniczo osób 50+.

Wsparcie osób w wieku 50 + w ramach PO KL (Dz. 6.1).

PROBLEM: Zwiększenie szans osób bezrobotnych 50+ z terenów wiejskich na wydłużenie aktywności

zawodowej poprzez zaadoptowanie i wdrożenie nowej w polskich warunkach metody

szkoleniowej dla pracujących w rolnictwie - zawód "Zarządca w rolnictwie"

Lokalna Grupa Działania „Małe Morze"

PROBLEM: Brak aktywności zaw. osób 50+, ograniczanie zasobów pracy przez przedwczesne

wychodzenie z rynku osób w wieku niemobilnym, brak wykorzystania potencjału

kreatywności na założenie przez nich działalności gospodarczej.

Planowane produkty :

Gdańska Fundacja Przedsiębiorczości

13

Wsparcie osób w wieku 50 + w ramach PO KL (Dz. 6.1).

Powstanie nowego narzędzia dla doradców zawodowych - APLIKACJA LIFE DESIGN 50+.

Będzie stanowić uzupełnienie stosowanej metodologii, wsparcia mającego na celu preinkubację

przedsiębiorczą, poprzez łączenie uzupełniania luk kompetencji z pracą nad zmianą postawy.

Ma ułatwić i skrócić czas diagnozy potencjału badanego. Produktem finalnym będzie model

kompleksowego wsparcia os. 50+, prowadzącego do wywołania gotowości do założenia własnej firmy.

Wypracowanie innowacyjnego środowiskowego modelu aktywizacji kobiet pozostających bez

zatrudnienia z terenów wiejskich w wieku 50+.

Wprowadzenie nowego zawodu brokera zawodowego jako animatora społecznego i doradcy

zawodowego w jednym.

PROBLEM: Niska aktywności zawodowa os. 50+, brak rozwiązań prowadzących do wydłużenia wieku

aktywności zawodowej oraz brak wsparcia motywującego podjęcie nowego wyzwania.

Planowane produkty :

Fundacja Gospodarcza

PROBLEM: Niska aktywność zawodowa kobiet w wieku 50+ z terenów wiejskich, duże

oddziaływanie stereotypów.

Planowane produkty :

Stowarzyszenie Eko-Inicjatywa

14

Oznacza to, że na dofinansowanie działań dla osób bezrobotnych 50+ przekazano

40 896 636 PLN.

W ciągu 3 lat na dofinansowanie realizacji projektów wspierających bezrobotnych

wydano około 179 539 079 PLN.

Z czego zaplanowano wparcie dla 3 447osób w wieku 50+ (z ogółu 18 179 osób).

Aktualnie realizowane są 22 projekty, których wsparcie jest w 100% skierowane

do osób 50+.

Od początku wdrażania PO KL 540 osób 50+ otrzymało dotację na otworzenie

własnej działalności gospodarczej (120 osób w 2012r.).

Od 2011 r. 889 osób 50+ zakończyło udział w projektach, z czego 488

uzyskało zatrudnienie (efektywność zatrudnieniowa).

Wsparcie osób w wieku 50 + w ramach PO KL (Dz. 6.1).

15

Kosmetyka, Fryzjerstwo, Masaż

Pracownik obsługi klienta

Pracownik biurowy

Administracyjno – biurowy

Pomoc biurowa

Murarz, Spawacz, Glazurnik, Brukarz

Pomocnik stolarza, Wykańczanie wnętrz

Monter rusztowań, instalacji sanitarnych i gazowych

Monter izolacji budowlanych

Operator koparko - ładowarki, maszyn sterowanych numerycznie CNC

Pracownik gospodarczy z elementami SEP

Budownictwo konwencjonalne oraz budownictw15o pasywnym

Mechanika i konserwacja budowlanego sprzętu ciężkiego

Kierowca w zakresie przewozu rzeczy

Kierowca autobusu

Kierowca kat. B

Agent ochrony

Profesjonalne sprzątanie

Turystyka m.in.: barman/ka, recepcjonista/stka, sprzedawca pamiątek

Przewodnik informacji turystycznej

Asystent/ka osoby zależnej

Opiekunka środowiskowa

Opiekun nad osobami zależnymi

(osoby starsze, niepełnosprawne, dzieci)

Pomoc nauczyciela przedszkola

Woźny/a, odziałowy/a w przedszkolu

Logistyk

Sprzedawca

Magazynier z obsługą wózka widłowego

Handlowiec-sprzedawca

Księgowość ze znajomością kadr

Specjalista ds. kadr i płac

Operator komputerowych programów księgowych

Obsługa kas fiskalnych i komputera

Kurs komputerowy ECDL

Grafika i tworzenie stron internetowych

Segregacja odpadów i obsługa maszyn w hali sortowni

Szkolenia indywidualnie dobrane do zdiagnozowanych kompetencji i

predyspozycji uczestnika

Szkolenia interpersonalno-aktywizujące

Organizacja imprez okolicznościowych z modułem cateringu

Kucharz

Ogrodnik - kształtowania terenów zieleni

Florystyka i bukieciarstwo

Szkolenia:

Wsparcie osób w wieku 50 + w ramach PO KL (Dz. 6.1).

16

Pokojowa w hotelu;

Aspirant pracy socjalnej;

Opiekunka medyczna;

Woźny;

Pracownik produkcji;

Sprzątaczka;

Konserwator.

Staże

noclegowo-turystyczną;

specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych;

zagospodarowanie terenów zieleni;

paramedyczną - terapia naturalna;

krawiectwo;

mechanika samochodowa;

produkcja gotowych wyrobów tekstylnych i handel odzieżą;

wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych;

ślusarstwo;

spawalnictwo;

budowlano-hydrauliczną, budowlaną.

Dotacje na działalność

Wsparcie osób w wieku 50 + w ramach PO KL (Dz. 6.1).

17

Identyfikacja potrzeb - zastosowanie IPD, diagnozowanie potrzeb szkoleniowych i możliwości doskonalenia

zawodowego;

Warsztaty i szkolenia z technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych;

Wsparcie psychologiczno-doradcze;

Pośrednictwo pracy i/lub poradnictwo zawodowe;

Staże/praktyki zawodowe;

Szkolenia podnoszące, uzupełniające lub zmieniające kwalifikacje zawodowe;

Subsydiowanie zatrudnienia;

Wspieranie wolontariatu - przygotowanie do podjęcia zatrudnienia m.in. szkolenia i doradztwo;

Wspieranie inicjatyw na rzecz podnoszenia mobilności geograficznej (regionalnej i międzyregionalnej) osób

pozostających bez zatrudnienia (w tym zwłaszcza osób zam. na obszarach wiejskich);

Wsparcie adaptacyjne obejmujące doradztwo, szkolenia oraz wsparcie indywidualnego opiekuna dla pracownika

zatrudnionego w wyniku projektu (także stażysty, praktykanta i wolontariusza), w zakresie dostosowania kompetencji

i kwalifikacji do potrzeb pracodawcy i rodzaju wykonywanej pracy.

Jednorazowy dodatek realokacyjny (do 5 000 zł brutto) dla osoby zatrudnionej w wyniku projektu, w odległości powyżej

50 km od miejsca stałego zamieszkania, obejmujące pokrycie kosztów dojazdu i/lub zakwaterowania w początkowym

okresie zatrudnienia.

Wsparcie w 2013 roku osób w wieku 50 +

w ramach PO KL (Dz. 6.1).

Pod koniec I kwartału zostanie głoszony konkurs na dofinansowanie projektów

wspierających między innymi w 100% osoby pozostające bez zatrudnienia (w tym

zarejestrowane jako bezrobotne) powyżej 50 roku życia, w tym co najmniej 30% stanowią

osoby w wieku 55 lat i więcej.

Wsparcie przewidziane do realizacji:

18

W województwie pomorskim realizowane są także projekty innowacyjne, których celem

jest poszukiwanie i przetestowanie nowych i lepszych rozwiązań istniejących problemów,

właściwych metod, narzędzi i instrumentów pomocy w obszarze zatrudnienie i integracja

społeczna, w temacie „Działania służące wydłużeniu wieku aktywności zawodowej”.

Planowane metody i produkty :

Zaadoptowanie niemieckiej metody szkolenia w zawodzie „Zarządca w rolnictwie”. Gospodarstwa rolne

pozostawałyby pod nadzorem profesjonalisty „zarządcy”, który reprezentowałby interesy pracodawcy.

Wypracowanie i przetestowanie modelu łączącego kreatywność z przedsiębiorczością w zakładaniu i

prowadzeniu własnej firmy, skierowanego wyłącznie do osób posiadających umiejętności manualne,

które jednocześnie mają potencjał kreatywności, elastyczności i otwartości na zmiany. Produktem

finalnym będzie model aktywizacji utalentowanych rękodzielniczo osób 50+.

Powstanie nowego narzędzia dla doradców zawodowych - APLIKACJA LIFE DESIGN 50+. Ma stanowić

uzupełnienie stosowanej metodologii, wsparcia mającego na celu preinkubację przedsiębiorczą, poprzez

łączenie uzupełniania luk kompetencji z pracą nad zmianą postawy. Ma ułatwić i skrócić czas diagnozy

potencjału badanego. Produktem finalnym będzie model kompleksowego wsparcia osób w wieku 50+,

prowadzący do wywołania gotowości do założenia własnej firmy.

Wypracowanie innowacyjnego środowiskowego modelu aktywizacji kobiet pozostających bez

zatrudnienia z terenów wiejskich w wieku 50+, poprzez wsparcie tzw. brokera zawodowego.

Wprowadzenie nowego zawodu brokera zawodowego jako animatora społecznego i doradcy

zawodowego w jednym.

Wsparcie osób w wieku 50 + w ramach PO KL (Dz. 6.1).

Dziękuję za uwagę

Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku

Gdańsk, 6 lutego 2013 r.