T.C. SAKARYA ÜN ĐVERSĐTESĐ

SOSYAL BĐLĐMLER ENST ĐTÜSÜ

SPOR TERĐMLER Đ SÖZLÜĞÜ

YÜKSEK L ĐSANS TEZĐ

Cafer ERDOĞAN

Enstitü Anabilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı

Enstitü Bilim Dalı: Yeni Türk Dili

Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Cevdet ŞANLI

AĞUSTOS - 2008

T.C. SAKARYA ÜN ĐVERSĐTESĐ

SOSYAL BĐLĐMLER ENST ĐTÜSÜ

SPOR TERĐMLER Đ SÖZLÜĞÜ

YÜKSEK L ĐSANS TEZĐ

CAFER ERDOĞAN

Enstitü Anabilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı

Enstitü Bilim Dalı: Yeni Türk Dili

Bu tez 01.08.2008 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından oybirli ği/oyçokluğu ile kabul edilmiştir.

Jüri Başkanı Jüri Üyesi Jüri Üyesi Kabul Kabul Kabul Red Red Red Düzeltme Düzeltme Düzeltme

BEYAN

Bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, başkalarının

eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta

bulunulduğunu, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi

bir kısmının bu üniversite veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak

sunulmadığını beyan ederim.

Cafer ERDOĞAN

01.08.2008

ÖNSÖZ

Genel anlamıyla bir bilim,sanat,meslek dalıyla veya bir konu ile ilgili özel ve

belirli bir kavramı ifade eden kelime olarak tanımlanan terim,dilin önemli konu

başlıklarından biri olarak üzerinde uzun ve çeşitli çalışmalar yapılan bir kavram

olmuştur.Çalışmaya konu olan terim kavramının alt başlıklarından spor terimleri

ise önemli bir dil konusu olarak göze çarpmaktadır.

‘Spor Terimleri Sözlüğü’ günümüz insanının hayatında önemli bir yeri olan spor

dalları ile ilgili aktif olarak kullanılan terimleri içermekte, gerek bu spor

dallarının fiili olarak yapılmasında gerekse izlenmesinde fayda sağlayacağı

düşünülmüştür. Türkçe’de bütüncül anlamda fazla sayıda olmayan spor terimleri

sözlükleri diğer sözlük çalışmaları ile paralellik göstermektedir.Çalışmada spor

terimleri sözlükleri karşılaştırıldıktan sonra spor dallarının terim varlıkları,Türkçe

yeterlilikleri üzerinde ayrı ayrı durulmuştur.Burada spor dallarının çeşitlili ği,

olimpik nitelik aranarak sınırlandırılmıştır.

Spor terimleri önce genel nitelik taşıyanlar,sonra da biyolojik özellik gösterenler

şeklinde açıklanmış,Türkçe karşılıkları ön plana alınarak açıklama tarzına

gidilmiştir.Burada da terimler güncel kullanım nitelikleri ön planda tutularak

dizilmiş olup aktifliğini yitirmi ş terimlere yer verilmemiştir.Genel olarak

terimlerin tek cümle ile açıklanmasına özen gösterilmiştir.Bazı spor dallarında

yaygın kullanılan yabancı kaynaklı terimlere dokunulmamış,bunun yanında

özellikle Uzakdoğu sporlarında Türkçe karşılıklar sıralanmıştır.Terimlerin

açıklandığı bölümün sonuna da yararlanmak isteyenler için dizin eklenmiştir.Bu

çalışmanın hazırlanmasında yardımlarını esirgemeyen danışman hocam Yrd. Doç.

Dr. Sayın Cevdet ŞANLI’ya teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Ayrıca, bu

günlere ulaşmamda emeklerini hiçbir zaman ödeyemeyeceğim aileme de

şükranlarımı sunarım. Yetişmemde katkıları olan tüm hocalarıma da minnettar

olduğunu ifade etmek isterim.

Cafer ERDOĞAN

01 Ağustos 2008

i

ĐÇĐNDEKĐLER

KISALTMALAR……………………………………………………… …...………… ii

ÖZET……………………………………………………………………….………… iii

SUMMARY…… …………………………………………………………….………. iv

GĐRĐŞ……………………………………………………………………………..….... 1

BÖLÜM 1:SPOR TERĐMLER Đ SÖZLÜKLER ĐNĐN KARŞILA ŞTIRILMASI…...7

BÖLÜM 2:AÇIKLAMALAR…………………………… ………………………….. 12

2.1.Atıcılık………………………………………...……………………………………12

2.2.Atletizm…………………………………………………………………………….12

2.3.Badminton………………………………………………………………………….12

2.4.Basketbol…………………………….……………………………………………..13

2.5.Beyzbol…………………………………………………………………….……….13

2.6.Binicilik………………………………..………………….………………………..13

2.7.Bisiklet……….………………………………………………………….………….14

2.8.Boks…………………………………….…………………………………………..14

2.9.Eltopu(Hentbol)…………………………………………………………………….14

2.10.Eskrim…………………………………………………..…………………………15

2.11.Futbol…………………………………………………………………..………….15

2.12.Güreş…………………………………………………………….……….………..15

2.13.Halter………………………………………………………………….…………..16

2.14.Judo……………………………………………………………………………….16

ii

2.15.Kano……………………………………….………………………………………16

2.16.Masa Tenisi………………………………………………………………………..17

2.17.Sutopu……………………………………………………………………………..17

2.18.Okçuluk…………………………………………………..……………………….17

2.19.Tekvando…………………………………………………………...……………..18

2.20.Tenis………………………………………………………….…….……………..18

2.21.Voleybol……………………………………………………………..……………18

2.22.Yüzme……………………………………………………..………………………19

BÖLÜM 3:TER ĐMLER………………………………………… …………………... 20

3.1.Genel Terimler…………………………………………………………..………… 20

3.2.Biyolojik Spor Terimleri………………………..………..………………………. 25

3.3.Atıcılık Terimleri..…………………………………………………...…...………. 32

3.4.Atletizm Terimleri...…...………………………………………….…..………….. 33

3.5.Badminton Terimleri…...……………………………………………..………….. 39

3.6.Basketbol Terimleri...…………….……………………………………..………... 40

3.7.Beyzbol Terimleri…..……………...…………………..…....………….………… 48

3.8.Binicilik Terimleri…….……………………………..…..…..……….………….. 50

3.9.Bisiklet Terimleri………...…………………………..…..………………..……… 52

3.10.Boks Terimleri…..…………..……………………..…..…….………………..… 54

3.11.Cimnastik Terimleri…………………………………..……….……………….... 58

iii

3.12.Eltopu(Hentbol) Terimleri……………………..………………..…...….………. 66

3.13.Eskrim Terimleri…………………………………………..…...………………… 68

3.14.Futbol Terimleri….………………………………………..…………...………... 70

3.15.Güreş Terimleri…………………………………………….……………………. 79

3.16.Halter Terimleri………….………………..……………...……….…………….. 87

3.17.Judo Terimleri..…………..………………………...….………………………… 90

3.18.Kano Terimleri..…….………………………………...……..…..……………… 92

3.19.Masa Tenisi Terimleri…...……………….……………..………..………..……. 92

3.20.Okçuluk Terimleri.…………...……………………………..…..……..………... 94

3.21.Sutopu Terimleri...………………………..…………………………...………... 97

3.22.Tekvando Terimleri..…………….………..…………………………...……… 98

3.23.Tenis Terimleri…………………………………………..………………..…… 101

3.24.Voleybol Terimleri…...………...…………………………..…………….……. 104

3.25.Yüzme Terimleri……...………..…………………………..……………..……. 114

3.26.Formula-1 Terimleri…...………………………………...………………..…… 116

3.27.Terim Dizini………………………………………………………...…….….... 118

KAYNAKÇA………………………………………………………………………. 139

ÖZGEÇM ĐŞ……………………………………………………………………….. 144

iv

KISALTMALAR

ABD: Amerika Birleşik Devletleri

Bkz: bakınız

cm: santimetre

fed: federasyon

gr: gram

kg: kilogram

m: metre

vb: ve benzerleri

v

SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez Özeti

Tezin Başlığı: Spor Terimleri Sözlüğü

Tezin Yazarı: Cafer ERDOĞAN Danışman: Yrd. Doç. Dr. Cevdet ŞANLI

Kabul Tarihi: 02 Ağustos 2008 Sayfa Sayısı:vi (ön kısım)+144 (tez)

Anabilimdalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilimdalı: Yeni Türk Dili

Terim,belli bir sanat veya meslek dalıyla ilgili özel ve belirli kavram demektir.Spor

terimleri de bu açıklama ışığında değerlendirilebilir.Sporun bilimsel temellere oturması

için spor terimlerine de ihtiyaç vardır.

Günümüzde spor insan hayatının vazgeçilmez olgusu olmuştur. Bilinçli bir spor

kültürü için spor terimlerinin doğru olarak bilinmesine ihtiyaç vardır. Sporun gerek fiili

olarak uygulanmasında gerekse izlenmesinde terim bilgileri gereklidir.

Çalışmada bu amaçlar göz önünde tutulmuştur. Ayrıca güncel ve doğru bir bilgi

kaynağı oluşturulmasına çalışılmış, sözlük kuralları eserde göz önünde tutulmuştur.

Esas olarak olimpik spor dalları ele alınmıştır. Terimler branşlara göre ayrılmıştır. Bir

terimin farklı branşlardaki anlamları ayrı ayrı açıklanmıştır. Tüm branşlardaki ortak

terimler de ‘genel spor terimleri’ başlığı altında toplanmıştır. Ayrıca biyolojik spor

terimlerine de bağımsız olarak yer verilmiştir. Formula 1 gibi olimpik olmayan fakat

güncelliğini koruyan spor dalı da çalışma sonunda yer verilmiştir.

Köken konusunda tercih- varsa-,Türkçe terim yönünde kullanılmıştır. Bizim için

geleneksel niteliği olan spor dallarında Türkçe terim sayısı fazla iken geçmişi bizim

açımızdan kısa olan ve geneli takım oyunu olan spor dallarında yabancı dil kökenli

terim sayısı fazla gözükmektedir. Bazı kelimelerin terim statüsünde kullanımından

doğan anlam farklılıkları da vardır. Bu çerçevede;

A-Spor terimlerindeki anlam, kelimelerin sözlük anlamından ne derece farklılaşmıştır?

B-Güncel spor terimlerini Türkçenin karşılama kapasitesi ne nasıldır?

soruları aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Bu kapsamda bazı spor dallarında durağan ve kısıtlı terim varlığı gözlemlenmiştir.

Bazılarında ise yeni terim üretiminin devamı ve dinamikliği tespit edilmiştir. Spor

terimleri bilinçli bir spor kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır. Türkçenin de önemli bir

müdahale alanı olarak göze çarpmaktadır. Çalışmanın bir başvuru kaynağı ve pratik

kullanım yönünün var olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: Spor terimleri, terimlerin farklı dallardaki anlam ayrılığı, Türkçe

kökenli terimler, genel spor terimleri, biyolojik spor terimleri.

vi

Sakarya University Insitute of Social Sciences Abstract of Master’s Thesis

Title of the Thesis: The Dictionary of Sport Terms

Author: Cafer ERDOĞAN Supervisor:Assist. Prof .Dr. Cevdet ŞANLI

Date: 02 August 2008 Nu. of pages: vi (pre text)+144 (main body)

Department: Turkish Language and Literature Subfield: New Turkish Language

A term means special and definite conception related to a certain art or profession.The

sport terms can be evaluated with this explanation.It needs the sport terms to base on

the scientific basics of the sport.

Nowadays the sport has become indispensible fact of human life.It needs to be known

the sport terms correctly for conscious sport culture.The term information is necessary

both to practice in act and to follow the sport.It is taken into consideration these aims in

this study.

Besides,it is tried to be formed a current and correct information source.It is taken into

account the diztionary rules in the study.

It is basicly evaluated the olympic sport branches in the study.The terms are separated

according to the branches.The meanings of a term in different branches are explained

one by one.The common terms in all of the branches are collected under the headline of

‘general sport terms’.On the other hand;it is also included the biological sport terms.It

is added the branches which aren’t olympic and protect its currency like Formula 1 .It

is Prefered the Turkish terms about the origion,if there is.Despite the fact that Turkish

term number is high in the branches which have a traditional characteristic.Some of the

vocabularies have also meaning differences which emerge from the use of the terms.In

this view;

a)Which degree have the sport terms changed from the dictionary meaning?

b)What is the capacity of Turkish to be enough fort he current sport terms?

Đt is aimed to answer these questions.

As a conclusion;it is observed the existance of stable and restricted term in some sport

branches.However,it is determined the continuous and dynamic of the production of

new terms in some of the them.The sport terms are unseparatable part of a conscious

sport culture.Turkish attracts attention as an important part.

It can be said that the study is used as a source and practical usage.

The key words: The sport terms,THe meaning difference of the terms in different

branches,the terms in the origin of Turkish,general sport terms,biological sport terms.

1

GĐRĐŞ

Kaşgarlı Mahmut’tan bu yana sözlük alanında önemli eserleri var olan Türkçe

bağımsızlık çağına girdiği son yüzyılda genel sözlüklerin yanı sıra ihtisas sözlüklerine

de sahip olmuştur. Bir dilin söz dağarcığını hem yazılış hem de söyleyiş özelliklerine

göre alfabetik olarak sıralayan, sözcüğün kökünü esas alarak değişik türev ve kullanımı

gösteren eser diyebileceğimiz sözlük, pek çok türe sahiptir: Ansiklopedik, terim, lehçe,

etimoloji, argo, deyim, atasözü sözlükleri gibi.

Sözlük türlerinden olan terimler sözlüğü konusuna geçmeden önce terim kavramı

üzerinde durmak gerekir.En yalın anlamıyla terim ‘belli bir sanat veya meslek dalıyla

ilgili bir kavramı karşılayan kelime’ olarak tanımlanabilir.Terimler Türkçede isim

kategorisinde değerlendirilen söz varlıklarıdır.Bazı genel anlamlı sözcükler zamanla

terim anlamlı bir statüye bürünürken bazı terim görevli kelimeler de bu niteliklerini

yitirerek genel anlamlı söz varlığı olmuşlardır.Terimleri tek anlamlı öğeler olarak

niteleyen Doğan Aksan terimlerin türetilmesinde veya kavramların karşılanmasında

başvurulan yolları şu şekilde sıralamıştır:

a)Dilin kendi öğelerine yeni anlamlar yükleme yoluyla dilden karşılama: Dişçilikteki

köprü gibi.

b)Birleştirme:bilgisayar,atardamar,dilbilim gibi.

c)Canlandırma:Dilin unutulmuş,kimi zaman yalnız lehçe ve ağızlarda yaşayan

öğelerinin yeniden kullanım alanına alınması:Nicelik,alan,tanık gibi.

d)Çevirme:Çeviri yoluyla yabancı kavramların dile aktarımı:Fizikötesi,ısıölçer gibi.

e)Türetme:Yeni ve yabancı kavramların dilin kendi kök ve eklerinden türetilen yeni

öğelerle karşılanması(saplantı,seçenek,okutman gibi)

Günümüz meslek ve sanat dallarıyla ilgili terimlere genel bir bakış açısı yönelttiğimizde

bu ayrıma bir seçenek daha eklememiz zorunlu gözükmektedir. O da bolca görüldüğü

gibi yabancı dildeki terimlerin aynen veya adaptasyon şeklinde alınmasıdır.Buna örnek

2

olarak da libero,korner,ofsayt,man to man gibi terimleri örnek verebiliriz.Bu durumu bir

eksiklik,zayıflık veya taklitçilik olarak değil de ortak anlaşma aracı,dilin canlı bir varlık

oluşu,başlıca iletişim aracı olarak sınır kabul etmemesi gibi etkenlere bağlamamız

gerekmektedir.Kuşkusuz Türkçe karşılığı olan ve halkın dilinde yer etmiş terimlerin

ısrarla yabancı dildeki karşılığını kullanmak dilimiz açısından olumlu bir durum

değildir ki bu çalışmada azami gayretle Türkçe terimlerden yana bir tutum

sergilenmiştir.Ancak terim gibi özel bir alana hitap eden ve nispeten uluslar arası

dolaşım ihtimali yüksek olan bir alanda öztürkçe gibi kısıtlayıcı bir tavır takınmak

çalışmanın amacını ve hacmini mecrasından çıkarır.

Spor terimleri alanında dilimizde daha önce yapılan çalışmalar Türk Dil Kurumu’nun

spor dallarının ayrı ayrı terim sözlüklerinden oluşmaktadır.Bu çalışmalarda saf Türkçe

çabası açık Şekilde görülmektedir.1968-1976 yılları arasındaki bu çalışmalar

ayaktopu,jimnastik,sepettopu,kılıçoyunu,yumrukoyunu terimleri sözlüğü gibi alan

çalışmaları şeklindedir.Bunların dışında sınırlı sayıda da olsa özel veya genel spor

sözlükleri yayımlanmıştır.Bunlar arasında Türk Spor Vakfı’nın Olimpik Spor

Sözlüğü(bu çalışma terimleri açıklamamakta,sadece kavram adı olarak Türkçe-

Đngilizce-Fransızca ve Almanca olarak sıralamaktadır.) ve A’dan Z’ye Spor Terimleri

Ansiklopedik Sözlüğü’nü sayabiliriz.

Çalışmanın Konusu

Spor terimleri kullanım alanı oldukça yaygın olan kavramlardır.Çalışma spor

terimlerini,spor dallarına göre açıklamayı konu edinmiştir.

Çalışmanın Amacı

Konu bölümünde de belirtildiği gibi spor terimleri insanlar arasında gerek seyir

durumunda gerekse aktif spor uygulamalarında sık sık kullanılmaktadır. Çalışma bu

konuda doğru ve güncel bilgiler vermeyi hedeflemiştir.Tüm spor dallarını içeren terim

çalışmasının dilimizde kısıtlı olması,var olanların da spor dalı ayrımı gözetmeden

alfabetik sıraya göre dizilmiş olması çalışmanın yapılmasını bir ihtiyaç olarak

göstermiştir.Özellikle spor ile yakından ilgili günümüz insanının doğru ve kullanımını

sürdüren terim açıklamalarına ulaşması önemlidir.

3

Ayrıca Türkçemizin terim karşılama kapasitesi ve dilimize yabancı dillerden giren

terimlerin kullanım sıklığı gösterilmeye çalışılmıştır.

Spor Terimleri Sözlüğü çalışmasında spor dallarına göre sınıflama yapılarak kullanım

kolaylığı hedeflenmiştir.Özellikle Türk Dil Kurumu’nun ‘Yabancı Kelimelere Türkçe

Karşılıklar’ konulu çalışmasının spor terimleri alanında ulaştığı sonuçlar da çalışmanın

yararları arasında görülebilir.Çünkü daha önce de belirtildiği üzere çalışmada konunun

özelliğinden dolayı saf Türkçe terimler gibi bir hedef gözetilmemiştir.Çalışma ayrıca

Türkçenin artık ihtisas sözlüklerine ayrı bir önem vererek yönelmesi konusuna dikkat

çekme amacındadır.

Çalışmanın Yöntemi

Terim sözlüğü hazırlanırken terimlerin tek anlamlılık özelliğine vurgu yapılarak

bahsedilen spor dalı için var olan anlamı verilmiştir. Örneğin smaç terimi:

Basketbol için ‘tek veya iki elle rakibin çemberini zıplayıp tutarak topu içeri atma

durumu’ şeklinde açıklama yapılırken aynı terim voleybolda ‘topu rakip yarı alana sert

biçimde yüksekten ve sert biçimde vurma ‘şeklinde açıklama yapılmıştır.

Spor terimlerinin genel anlamlı kelimeler ile farklılaşan anlamlarına, her iki durumda

kullanılan kelimelerin içinse terim anlamlarına vurgu yapılmıştır.Örneğin:

Klasman kelimesi genel anlamda tasnif etme,sınıflama,sıralama anlamları taşırken,terim

anlamı olarak takımların veya sporcuların başarı durumuna göre sıralandığı sistem’

şeklinde açıklanmıştır.

Spor dallarının sıralanmasında olimpik olma özelliği göz önünde

tutulmuştur.Günümüzde pek çok alternatif spor dalı türemesi,bunların önemli bir

kısmının yerel düzeyde icrası ve izlenmesi tüm spor dallarını bu çalışmaya dahil etmeyi

güçleştirmiştir.Ayrıca olimpik nitelikteki sporların tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde

de belli bir uygulama alanı olması,nispeten belirli bir ortak terim yapısına sahip olması

da çalışmanın bu düzeyde tutulmasını sağlayan faktörlerden birisidir.

4

Bunun yanı sıra yağlı güreş gibi kendi spor kültürümüzde önemli bir yeri olan bir güreş

dalının terimlerine de yer verilmiştir.Bu yolla spor kültürümüzün önemli bir parçası da

evrensel terimlerin yanında ihmal edilmemiştir.Çalışmanın sonunda

Formula 1 gibi olimpik niteliği olmayan ancak yaygınlığı aleni düzeyde olan spor dalına

da yer verilerek çalışma genişletilmiştir.Böylece terim konusunda izlenen aktif ve

güncel olma özelliği spor dalları konusunda da takip edilmiştir.

Bir spor dalının terimleri sıralanırken aynı zamanda oyun kurallarının da terim

anlamları içine sinmesine gayret edilmiştir.Bu amaçla sayısal bilgilerin yanı sıra oyun

araç gereçleri,oyuncu ve oyun içi kuralları içeren terimler birlikte verilmiştir.

Çalışmanın Önemi

Sporun artık endüstri düzeyine erişmesi, gelişen iletişim ağıyla tüm dünyada izlenme

oranının artması ve günümüz insanının spor yapma olanağının ve isteğinin çoğalması

çalışmanın önemini kendiliğinden ortaya koymaktadır.Sporun bilimsel yönünün göz

ardı edilmemesi,evrensel mesajlarının algılanması açısından da bilinçli ve doğru

algılanması önem taşımaktadır.Bilgi yanlışlığı içersinde sporun istenmeyen sonuçlar

doğurduğu hem bireysel uygulamada hem de toplumsal yapıda görülmektedir.Çalışma

bu yönüyle sporun insanın fiziksel ve ruhsal yapısına olduğu kadar toplumsal ortama da

katkıda bulunma amacındadır.

Bundan başka spor terimleri çalışması genel anlamıyla sözlük niteliğindedir.Bu yönüyle

gelişmiş bir dilin ihtisas sözlüklerine önem vermesi gerektiği anlayışından hareketle

sözlük alanına ufak da olsa katkıda bulunma amacı taşınmıştır.Türkçe terimlerin yanı

sıra yabancı dil kökenli olup dilimizde kullanılan terimler iç içe verilerek bu yönde bir

karşılaştırma sunma imkanı da vermektedir.

Şüphesiz çalışmanın niteliğinden dolayı spor terimleri konusunda çalışmada dışında

kalan terimler vardır.Güncel ve sürekli değişim içindeki spor terimleri günden güne

yeni kavramlar ile zenginleşmekte ve değişmektedir.Bu çalışmanın bir süre sonra yeni

eklemeler ihtiyaç duyacağı muhakkaktır.Çalışma bu bilinçle yapılmıştır ve kusursuzluk

iddiasında değildir.

5

Ayrıca kimi zaman komik duruma neden olan tüm spor terimlerine Türkçe karşılık gibi

tepeden inme ve zorlayıcı bir anlayışın da karşısında olunduğu çalışmanın içeriğinde

rahatlıkla gözlenebilir.Örneğin Türk Dil Kurumu’nun Temmuz 1994 tarihli ‘Yabancı

Kelimelere Karşılıklar ‘başlıklı çalışma spor terimlerine ayrılmış.Karşılıklar şöyle

sıralanmış:

Korner:Köşe

Maç:Karşılaşma.

Pres:Baskı.

Kontratak:Ani baskı.

Forvet:Đleri uç oyuncusu.

Santrafor:Orta uç.

Stoper:Durdurucu.

Final:Sonuç karşılaşması.

Skor:Durum,sonuç.

Fikstür:Karşılaşma takvimi.

Double Team:Çifte kıskaç.

Sezon:Mevsim

Hukşat:Çengel atış.

Kondisyoner:Geliştirici.

Santra:Orta yuvarlak.

6

Görülüyor ki Türkçe karşılıklar halk dilinde de genel olarak kabul görmüş kelimelerden

oluşmaktadır.Ancak bu kelimeler yabancı dildeki karşılıklarını da yok

etmemiştir.Sporun uluslararası niteliğinin olağanüstü derecede artması yabancı dildeki

karşılıkların da sıklıkla kullanımının süregelmesine yol açmıştır.Böylece Türkçenin

başarısı ve dilimizin canlılığı aynı anlama gelen kelimelerin bir arada kullanılmasıyla

açık şekilde görülmektedir.Yukarıdaki örneklerle de belgelenen bu durum spor

terimleri sahasının ilginç özellikleri arasında yer almaktadır.Böylece yukarıda

savunduğumuz zorlamacı ve tepeden inme anlayışın yanlışlığı da Türkçenin gücünü

ispatlayarak ortaya konulmuş olmaktadır.Bu terim çalışmasının güncel terimleri

içermesi,popüler spor dallarını da kapsaması ve branş esasına göre sınıflandırılması

yönüyle alanında bir yenilik olduğu düşünülmektedir.Yeni çalışmalar için bir kaynak ve

istek uyandırması da çalışma sahibinin bahtiyarlığı olacaktır.

7

BÖLÜM 1: SPOR TERĐMLER Đ SÖZLÜKLERĐNĐN KARŞILA ŞTIRILMASI

Spor terimleri uluslar arası alanda ortak kullanılabilirli ği yönü ile dikkat

çekmektedir.Bu yüzden çoğu dilde bu terimlerin asıl şeklini görmek mümkün

olmuştur.Bundan önce sözlük ve terim sözlüğü hakkında kısaca bilgi vermek

gerekir.Bir sözlük hazırlamada temel amaç,dilin söz varlığını ve gücünü ortaya

koymaktır.Aynı zamanda sözlük hazırlama çalışması,sözlüğün niteliği,hedef kitlesi gibi

öğelerin ön planda tutulması gereken bir çalışmadır.

Terim sözlüğü çalışmaları bir dilin gelişmişliğini göstermesi bakımından büyük önem

taşımaktadır.Spor terimleri konusunda ilk yazının ilk cümlesinde belirttiğimiz

nitelik,yabancı kökenli terimler konusunu da beraberinde getirmektedir.Yoğun uluslar

arası karşılaşmalar,iletişim olanakları terimler aracılığı ile ortak bir spor dilinin varlığını

bize göstermektedir.Bir dilin kendi benliğini de koruması gerektiği düşüncesinden

hareketle spor terimlerinin kökeni konusunda durmak gereklidir.

‘’Yabancı Kelimelere Türkçe Karşılıklar Bulma Sorunu’’adlı makalesinde

Doç.Dr.Hatice Şahin bu konuyla ilgili olarak:

‘’Bir bilim ve sanat dili olma konusunda çok önemli gelişmeler kaydeden Türkiye

Türkçesi’nin bugün-özellikle Đngilizce’den geçen-yabancı kelimelerin kullanımı ile

ilgili önemli sorunları vardır.Bunlardan ilki yabancı kelimelerin dilimize girmesi ve

kullanılmasıdır.Dillerde yabancı kelimelerin bulunması ve belli bir düzeyde

kullanılmasının o dil için herhangi bir sakıncası yoktur.Ancak dile giren kelimelerin

sayısı her geçen gün artıyorsa ,dile yerleşmiş ya da öz kaynaklı karşılıkları varken

yabancıları tercih ediliyorsa,hatta bu yabancı kelimelerin dildeki etkisi söz dizimine ve

anlatım yollarına yansıyorsa burada bir sorun olduğunu görmek

gerekmektedir.’’şeklinde görüş belirtmiştir.

Türk dilinde yaklaşık yüz elli yıldan bu yana terim konusunda ciddi çalışmalar ve

yayınlar bulunmaktadır.Özellikle cumhuriyetin ilanından sonra terim türetme

çalışmaları epey canlılık kazanmış ve bu yolda önemli kazanımlar elde

edilmiştir.Türkçe kök ve eklerle terim türetme dönemim ulusal anlayışı çerçevesinde

yol alırken terim kelimesinin kullanılmasına 1936 yılında şahit olmaktayız.1940’lı

yıllara kadar Yoğun Türkçeleştirme gayreti içinde yapılan önerilerin yanında

8

tutmayanlara karşılık yeni önerilerin de koyulduğunu görmekteyiz.Osmanlıcadan çeviri

yoluyla Türkçe terim üretilirken yerine karşılık koyulamayan kimi terimlerin yerine

batı dillerindeki karşılıkları konulmuştur.Daha sonraki yıllarda Türkçeleştirme

çalışmalarının yavaşladığını ve batı dillerinden gelme terimlerin sık kullanıldığını ve

dilimize yerleştiğini görmekteyiz.Öyle ki hukuk ve tıp terimleri alanındaki çalışmaları

inceleyen çalışması sonunda Prof.Dr.Hamza Zülfikar,terim kitapları ve makalelerde

Türkçe terimlerin yüzde on düzeyinde bile olmadığını,bazı önerilmiş Türkçe terimlerin

veya Osmanlı Türkçesinden aklanların yerini de batı kökenli kelimelerin aldığını

belirtmiştir.Spor terimlerinin yabancı karşılıklarının kullanımı ile ilgili olarak Faruk

Kadri Timurtaş,Türkçe karşılığı olan terimlerin yabancı dildeki kullanımlarına karşı

çıkarken halkın bilip kullandığı,Türkçe karşılığı olmayan terimleri yabancı sayıp

atmanın da yanlış olduğu düşüncesindedir.

Bu durumdan hareketle spor terimlerinde de benzer eğilimi görmemiz

mümkündür.Terim gibi kalıplaşma yönü oldukça güçlü bir söz varlığının tamamıyla

Türkçe bir yapı içinde olmadığı açıktır.Türk Dil Kurumu’nun 1970’li yıllarda spor

terimleri üzerine yayınladığı çalışmalarda her terimi Türkçeleştirme yolunun tercih

edildiğini görmekteyiz.1974 yılında yayımlanan ‘Ayakatopu Terimleri Sözlüğü’adlı

yayında elden geldiği ölçüde her terimi Türkçe bir sözcükle karşılama yoluna

gidilmiştir.Türkçe karşılık bulunmadığı durumlarda Batı dillerinden aktarılan terimlerde

bir sağlanmasına çalışılmıştır.Yabancı bir terim alınırken batı dillerinde olduğu gibi

Yunanca ve Latince asıllarına gidilerek bunlar Türkçe’nin ses yapısına

uydurulmuştur.Bu eserde ortaya konan terimlerin öneri niteliğinde olduğu ve kesinlik

anlamı taşımadığı belirtilmiştir ve ‘’Önerilen terimler uzun süreli uygulama sonucu

kesin biçimlerini alacaklardır.’ibaresi kullanılmıştır.Orta yuvarlak,vücut çalımı,çift

vuruş gibi pek çok terim uygulama alanı bulup dilimize terim olarak yerleşirken;

Yanığa düşme(ofsayt)

On bir metre öbeği(penaltı)

Değiştirmece(deplasman)

Özengen oyuncu(amatör)

9

gibi terimler ise uygulama alanı bulamamış ve yabancı dillerden gelme şekilleri dilimize

iyice yerleşmiştir.256 terim başlığı olan eserde altı harfte terim bulunmamaktadır.Aynı

kurumun 1969 tarihli ‘Sepettopu Terimleri Sözlüğü’çalışmasında da benzer bir yol

izlenmiştir.Aynı şekilde;

Çifteker Terimleri Sözlüğü(Hakkı Bekensir,TDK,Ankara,1970)

Kılıçoyunu Terimleri Sözlüğü(Sait Yayla,TDK,Ankara,1970)

Uçantop,Alantopu ve Masatopu Sözlüğü(Sinan Erdem,TDK,Ankara,1968)

Yumrukoyunu Terimleri Sözlüğü(Nihat Işıtman,TDK,Ankara,1968)

Güreş Terimleri Sözlüğü(Đhsan Harmandalı,TDK,Ankara,1974)

Cimnastik Terimleri Sözlüğü(Cemal Alpman,TDK,Ankara,1969)

Atletizm Terimleri Sözlüğü(Nurettin Alpman,TDK,Ankara,1976)

künyeli sekiz yıla sığan çalışmalarla Türk Dil Kurumu yukarıda konu edilen ilkeler

doğrultusunda çalışmalar yapmıştır.

Bunların dışında bazı genel nitelikli spor terimi sözlük çalışmaları da vardır.Bunlardan

ilki Güneş Gazetesi yayını olan A’dan Z’ye Spor Terimleri Sözlüğü’dür.Pratik

kullanım amaçlayan ve Türk Dil Kurumu’nun Türkçe kökenli terim titizliğini

yansıtmayan bu çalışma yine de spor terimlerini bir arada toplama yolunda önemli bir

öncü çalışma olmuştur.

Ansiklopedik Spor Dünyası(Alptekin Güven ve Spor Yazı Kurulu,Serhat

Yayınları,1982,Đstanbul)

Bu hacimli eserde spor dalları ana başlıklar altında toplanırken

geçmişi,kuralları,uygulanış şekilleri üzerinde ayrıntılı bilgi verilmektedir.Spor dalları

incelenirken sık sık terimlere ve açıklamalarına başvurulmuştur.Eserde spor terimlerinin

Türkçe veya yabancı dilde olduğuna bakılmaksızın güncel kullanımlarına yer

verilmiştir.Örneğin Uzakdoğu spor dallarında özgün terimler olduğu gibi aktarılmıştır.

Olimpik Spor Sözlüğü(Türk Spor Vakfı,Başkent Yayınları,Ankara,1989)

10

Eserin önsözünden de anlaşılacağı gibi uluslar arası alandaki spor karşılaşmalarını ve

yayınları daha yakından takip etmeyi amaçlayan kitleye yönelik olan sözlük,1972

Münih Olimpiyat oyunları Organizasyon Komitesi tarafından Almanca temel alınarak

yayımlanmış olan ‘Olympısches Sportwörterbuch’adlı eserden esinlenerek

hazırlanmıştır.Türkçe temel alınan bu eserde terimlerin Fransızca-Đngilizce-Almanca

karşılıklarına da yer verilmiştir.3112 adet terim sıralanan bu eserde 21 olimpik spor

dalının yanı sıra genel spor terimlerine de yer verilmiştir.Her terime Türkçe karşılık

yazılırken bunların bir kısmının yabancı dildeki karşılıkları ile aynı olduğu

görülmüştür.Oldukça ayrıntılı bir terim çalışması olmasının yanı sıra dört dildeki terim

karşılıklarını yan yana branş düzenine göre sıralaması bakımından da önemlidir.

Beden Eğitimi Ve Spor Sözlüğü(H.Murat Şahin,Morpa Yayınları,2005,Đstanbul)

Önceleri Gaziantepspor Yayınları arasından çıkan bu eser,alfabetik sıraya göre

terimlerin açıklamalarına yer veren bir çalışmadır.Terimler içerisinde biyolojik,fiziksel

ve anatomi içerenlerin sıklığı dikkat çekmekle birlikte tüm spor dallarlına yer vermesi

bakımından güncel sayılacak bir çalışma özelliği göstermektedir.Türkçe kökenli

olmayan terimlerin fazlalığı eserde göze çarpmaktadır.Eserin sonunda yine alfabetik

sıraya dayalı Đngilizce terimlerin Türkçe çevirileri sıralanmıştır.tüm terimlerin alfabetik

sıralanması sözlük niteliği bakımından gerekli ve kolaylık sağlayan bir öğe konumunda

iken spor dallarının iç içe terimsel olarak sıralanışı kimi pratik kullanımları da

zorlaştırmaktadır.

Sayıca fazla olmayan spor terimleri sözlüklerini genel olarak karşılaştırdığımızda

konuya farklı çalışma yöntemleri ile yaklaştıklarını görmekteyiz.Türk Dil Kurumu’nun

önemli spor dalları ile ilgili ayrı ayrı çalışmalarında öztürkçe amacı ön planda iken diğer

çalışmalarda bu hedef birincil duruma geçmemiştir.Spor dallarının tanıtımı içinde geçen

terimlerin yanı sıra sadece çeviriye dayalı çalışmalar da göze çarpmıştır.Spor dallarının

alt başlıklar halinde tek bir çalışmada açıklamalı terim sözlüğü çalışması bizim

tespitlerimize göre dilimizde yapılmamıştır.Türk Dil Kurumu’nun çalışmaları edebi

nitelik olarak diğerlerinden ayrılırken kendi içinde de kimi zaman zorlama bir niteliğe

büründüğü,yaşam alanı bulamayan terimlerden anlaşılmaktadır.

11

Diğer sözlük çalışmalarında olduğu gibi, bu çalışmaların da zaman geçtikçe güncel

değer konusunda sekteye uğradıkları,uğrayacakları açıktır.Yayınlandıkları zamanda

önemli bir boşluğu doldurduklarını tespit ettiğimiz bu eserler, spor gibi oldukça

yaygın,geniş kitleleri peşinden sürükleyen,dinamik bir konuda günümüze tam anlamı ile

yeterli sayılabileceklerini söyleyemeyiz.Diğer terim çalışmalarına göre zaten kısıtlı olan

spor terimleri sözlükleri içinde 2005 tarihli H.Murat Şahin’in ‘Beden Eğitimi ve Spor

Sözlüğü’adlı çalışması en güncel eser olarak varlığını sürdürmektedir.

12

BÖLÜM 2:AÇIKLAMALAR

2.1. Atıcılık

Ateşli silahların icadı ile beraber başladığı tahmin edilen atıcılık ile ilgili ilk yarışmalar

15.yüzyılda Almanya’da yapılmıştır.Đlk olimpiyatlarda da yer alan atıcılık sporu

20.yüzyılın başlarından itibaren gelişmeye başladı.Bu spor dalı bize insanlara zarar

vermeden ateşli veya benzeri silahların spor,taktik,beceri düzeyinde faydalı

kullanılabileceğini ortaya koymuştur.Atıcılık terimleri içerisinde Türkçe olanlarında

oranca fazlalık görülmektedir.Đki temel atıcılık türü olan trap ve skeet terimleri ise

kalıplaşmış niteliği,yaygınlığı ve Türk dilinde tek kelime ile icra edilmeyişi yönüyle

aynen korunmuştur ki terim gibi kalıplaşmaya elverişli bir sahada bu tercih yanlış

görülmemelidir.

2.2. Atletizm

Atletizm tüm spor branşlarının temeli sayılmaktadır.Birçok spor branşı atletizm

unsurlarını içinde barındırır.Đnsan gücüne dayalı ilk spor dalı olmasının yanı sıra

çalışma,yetenek,taktik gibi unsurları içinde barındırması atletizmi önemli kılmıştır.Bu

eski spor dalındaki terimlere dilimizde yeterince karşılık bulunmuştur.Dolayısıyla

sayıca fazla olan atletizm terimleri aşağıda çoğunluğu Türkçe olarak

sunulmuştur.Düzenli sporların başlangıcı olan atletizm insanoğlunun başlangıçtaki

temel gereksinimleri koşma,atlama ve atma unsurlarını içinde barındırır.

2.3. Badminton

Tenis sporları grubundan olan badminton, kaz tüyünden yapılmış bir topu raket aracılığı

ile filenin üzerinden rakip yarı alana gönderme esasına dayanır.Bu oyunun en ilgi çekici

yanı tüytop şeklinde de adlandırılan topudur ve bu hafif araç her yaştan insanın

rahatlıkla yapabileceği,riski çok az olan bir spor dalı olmasında önemli bir

faktördür.Ülkemizde geçmişi fazla olmamasına rağmen bu sporun temelleri milattan

öncesine ve Çinlilere kadar gitmektedir.1992 yılında esas olarak olimpik spor

olmuştur.Özellikle Asya ülkelerinde popüler olan bu spor ile ilgili terimler tenis

terimleri ile paralellik göstermektedir.

13

2.4. Basketbol

Yaygın bir salon sporu olan basketbol,terim yönüyle Đngilizcenin etkisi

altındadır.Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde en fazla ilgi gören spor dalı

olması,yabancı sporcuların ülkemizde fazlalığı,medya gibi etkenler nedeniyle Đngilizce

aslı terimler dilimizde fazlaca kullanılmaktadır.Aşağıda dilimizdeki karşılığını başlık

yapılan terimlerde de yaygınlığı dolayısıyla Đngilizce asılları belirtilmiştir.Kimi Türkçe

karşılıklar yabancı dildeki terimlerin yerine önerilmişken bunun yaygınlık kazanmadığı

görülmüştür.

2.5. Beyzbol

Amerika Birleşik Devletleri kökenli beyzbol dokuz oyunculu bir takım sporudur ve

dokuz devreden meydana gelir.En önemli araçlar beyzbol sopası ve topudur.Bu oyunda

amaç rakipten daha fazla sayı turu atmaktır.Sayı yapabilmek için oyuncu tüm kaleleri

dolaşmak zorundadır.Özel bir oyun alanına sahip olan Beyzbol olimpik sporlar arasına

girmiştir.Bu sporun en çok ilgi gördüğü ülke ABD aynı zamanda bu spor dalındaki en

ileri ülke konumundadır.Beyzbol terimlerinin bu sporun ülkemizde yaygın olmamasına

paralel olarak Đngilizce kelimelerden oluştuğu görülmektedir.Ancak bu terimlerin

ülkemizde kullanım sıklığının artması sonucu Türkçemizde rahatlıkla karşılık

bulabileceği gözlemlenmiştir.

2.6. Binicilik

Ata binme ve onunla çalışma,yarışma kurallarını içeren spor dalı olan binicilik en eski

ata sporlarımızdan birisidir.Günümüzde bir sanat dalı halini alan bu spor dalı teknik ve

taktik ile yepyeni bir çehre kazanmıştır.Binicilik atın ve sahibinin kabiliyetinin,iki canlı

varlığın uyumunun bir arada gerektiği bir spor dalıdır.Đki farklı canlının bir arada

gerçekleştirdiği bir eylem olması yönüyle de diğer sporlardan ayrılmaktadır.Binicilik

günümüzde atın geleneksel insan yaşamına fiili katkısından kopuk bir şekilde nispeten

elit kabul edebileceğimiz bir spor dalıdır.Halk dilinde kullanılan at ile ilgili

kavramlardan epey farklı bir şekilde terimler barındırmaktadır.Bu spor dalı ile ilgili

yabancı kökenli terimler azımsanmayacak ölçüdedir.’Pasaj’ gibi günlük kullanımın

epey uzağında anlam ifade eden terimler barındırmaktadır.

14

2.7. Bisiklet

Đki tekerlekli bisikletlerin ortaya çıkışı ve bunların ulaşımda yaygınlaşması ile bisiklet

sporu da yoğun ilgi görmeye başladı.Bugün özellikle yurt dışında amatör ya da

profesyonel birçok bisiklet yarışı düzenlenmektedir.ilk olimpiyatlardan bu yana aktif

olarak spor organizasyonlarının içinde yer aşlan bisiklet yarışları,basit bir mekanizma

ve insan gücüne bağlı olarak doğada yapılmasından dolayı insanların gelecekte de en

çok rağbet gösterecekleri spor dalı olarak göze çarpmaktadır.Bisiklet sporu ile ilgili

terimleri sıralarken alet üzerinde değil yarışma terimleri üzerinde yoğunlaşılmıştır.Bu

terimleri Türkçenin karşılama oranı oldukça yüksektir.

2.8. Boks

Mücadele sporlarının başında gelmekte olan boksun yaklaşık beş bin yıllık geçmişi

vardır.Askeri amaçlarla ve kuralsız başlayan boksun, spor olarak temelleri 17.yüzyılda

Đngiltere’de atıldı.Boks kurallarını belirlemek ise Quennsberry Markisi himayesinde

oldu ve amatör boks 1904 St.Louis olimpiyatlarında bir spor branşı olarak yer

aldı.Ülkemizde ise çoğu spor branşında olduğu gibi ilk denemeler Kurtuluş Savaşı’nda

işgalci askerlerin aralarında yaptıkları oyunlardır.1924’de Türkiye Boks

Federasyonu’nun kurulması bu sporun ülkemizde ilk federe branşlardan birini olduğunu

göstermektedir.Modern ve profesyonel boks ise daha çok ABD’de gelişmiş olup belli

bir yaygınlık ve popülarite kazanmıştır.Boks kısaca özel eldivenli ve kasklı iki kişi

arasında rinde belli kurallar dahilinde yapılan,yumruk esasına dayalı bir spor

dalıdır.Boks terimleri ise nispeten yeni türevleri olmayan,belli bir alana sıkışmış

terimlerdir.Bokstaki temel prensiplerin değişmemesi terimlerin de sabit ve sınırlı

kalmasını beraberinde getirmiştir.Dilimizdeki boks terimlerinin önemli bir kısmı

Đngilizce veya bu dilden adapte edilmiş terimlerdir.

2.9. Eltopu(Hentbol)

Eltopu ya da diğer bir adıyla hentbol salonda yapılan takım sporlarından biridir.Otuzar

dakikalık iki devreden oluşan eltopunda bir takımda yedi oyuncu vardır.Gerçek şeklini

19.yüzyılda Danimarka’da alan hentbol,ülkemizde ise 1930’lu yıllarda oynanmaya

başlamıştır.Her yaş ve cinsiyette insana hitap edebilen eltopunun dünyada kullanılan

ismi handball(el topu)şeklindedir.Dilimize eltopu karşılığını almış ve bu ad yabancı

15

dildeki isminin yanında sık sık kullanılmaya başlanmıştır.Biz her zaman olduğu gibi var

olan Türkçe karşılığı tercih ettik.Yabancı dildeki karşılığını aynen yansıtan bu sözcüğün

yanı sıra eltopu terimleri de Türkçe niteliklidir.Dolayısıyla bu spor dalı hem ismi hem

de terimleri ile dilimizin yetkin olduğu bir spor dalı konumundadır.

2.10. Eskrim

Eskrim,başlangıçta bir mücadele sporu gibi görünse de aklın ve fiziğin özel giysiler ve

araçlarla birleştiği sanat yönü var olan bir spor dalıdır.Bu spor dalı tanımayanların

zannettiği gibi tehlikeli bir spor dalı değildir.Çünkü kullanılan kılıçların ucu keskin

değildir.Ayrıca rakibin korunaklı bedeni de güvenliğin ayrı bir göstergesidir.Buradaki

kılıçlar sadece dürtmeye yarar.ilk olimpiyatlardan bu yana olimpik nitelik taşıyan

eskrim sporu için özel lan,giysi,alet gereklidir.Eskrim kelimesi Cermen dilindeki

‘korunmak,savunmak’anlamına gelen skermen ve scheirmen sözcüklerinden

gelmektedir.Kılıç sporu olarak adlandırabileceğimiz bu spor dalının terimleri epey

Türkçeleşmiş durumdadır.Türkçe kökenli eskrim terimleri ülkemizde bu spor dalı ile

uğraşan ve ilgilenenlerin tercih ettikleri terimlerdir.

2.11. Futbol

Dünyanın en fazla ilgi gören spor dalı olan futbol,ülkemizde de oldukça rağbet

görmektedir.Futbol terimlerinin sık kullanılmasına ve güncelliğine paralel olarak

dilimizde Türkçe futbol terimlerinin fazlalığı ve bunların yerleşikli ği göze

çarpmaktadır.Bunun yanında yabancı kökenli futbol terimlerinin de zamanla Türkçe dil

hazinesi içerisinde yer edinecekleri görülmektedir.Oldukça sık kullanılan bu terimlerin

zamanla dilimize yerleşecekleri tahmin edilmektedir.Futbol terimlerinin bir kısmı ise

diğer takım sporları ile aynılık ve anlam bakımından benzerlik göstermektedir.

2.12. Güreş

Milletimizin en eski sporlarından olan güreş,insanoğlunun zorlu doğa koşullarıyla

mücadele etmesine dayanmaktadır.Türklerde günlük yaşamın bir parçası ve büyük bir

tutku olan güreş,rakibine vurmadan kolları,bacakları ve gövdeyi kullanarak rakibine

üstünlük sağlamaya dayanan bir spor dalıdır.Güreş beden gücünün yanında türlün

taktiklerle zekanın fiziki güçle birleştiği bir oyundur.Sadece iki sporcunun mücadelesi

16

olduğu için dünyanın her yerinde farklı türleri,düzenlemeleri,yarışmaları ve terimleri

oluşmuştur.(Japonya’da sumo,ülkemizde karakucak örneğinde olduğu gibi.)Güreş ile

ilgili terimler olimpiyat ve diğer uluslar arası yarışmalar göz önüne alınarak

sıralanmış,yerel güreş terimlerine de yer verilmiştir.Özellikle yağlı güreş terimleri

modern güreş terimleri ile beraber değerlendirilmiştir.Güreş terimlerin-deki Türkçe

kelimelerin yoğunluğu ata sporumuz oluşuyla paralellik göstermektedir.

2.13. Halter

Halter kısaca iki tarafında ağırlıklar bulunan bir metal parçasının kollar yardımı ile baş

üzerine çıkarılmasıdır.Bir güç gösterisi özelliği gösteren bu spor dalı ferdi niteliğinin

yanı sıra değişik kurgular taşımaması ile de dikkat çeker.Halterde amaç güç ve tekniğin

birleşmesi sonucu başarı kazanmaktır.Farklı türev ve hareketlerin olmaması halter

terimlerine de yansımıştır.Belli sayıdaki halter terimi durağan bir nitelik

göstermektedir.Bu terimlerin hemen hemen tamamı Türkçe karşılık bulmuştur.Çağdaş

anlamda ülkemize 1890’lı yıllardan itibaren giren halterdeki terimler bu sporun

ülkemizdeki yaygınlığına paralel olarak yabancı kökenli terim niteliği

taşımamakta,tamamı Türkçe özellik göstermektedir.

2.14. Judo

Judo,Uzakdoğu dövüş sporu dalarlından birisidir.Diğer spor dallarının genel olarak

doğal oluşum sürecinin yanında tek bir kişinin icadı olması yönüyle de ayrı bir özelliğe

sahiptir.Japon matematik öğretmeni Jigaro Kano bu sporun temellerini atmıştır.Diğer

Uzakdoğu dövüş sporlarında olduğu gibi judo sporunda da Uzakdoğu dillerine ait

terimler oldukça fazladır.Bu sporun kurallarına,kıyafetlerine ve kültürüne uygun olarak

bu özgün terimler tüm dünyada kullanılır olmuştur.Judo terimlerini sıralarken azami

ölçüde Türkçe karşılık kullanılmış ve terim açıklamalarına özgün isimleri de

eklenmiştir.Terim özelliğini kaybedici karşılık bulmadan kaçınılmış,kimi terimlerde ise

sadece özgün karşılıklarını yazmakla yetinilmiştir.

2.15. Kano

Doğada yapılan olimpik spor dallarından biri olan kano,zamanla olduğu kadar zorlu

tabiat şartlarıyla mücadeleyi gerektirir.Küçük bir tekneyi tek kürekle hedefe ulaştırırken

17

rakip çoğu zaman azgın sulardır.1850’li yıllarda Đskoç John Mc Greger tarafından

geliştirilen kano sporu ülkemizde yeni gelişen spor dallarından biridir.Kano terimleri

genelde Türkçe kökenli kelimelerden oluşmaktadır.Bu spor dalının dilimizde fazla

sayıda terimi bulunmamaktadır.

2.16. Masa Tenisi

Masa tenisi basit bir anlatımla bir masanın iki yanındaki sporcuların,ellerindeki raketler

yardımı ile masanın ortasındaki ağ üzerinden karşı tarafa geçirmeye dayalı bir spor

dalıdır.Bireysel nitelikteki bu spor dalı adından da anlaşılacağı üzere tenis sporuna

benzemektedir.Terim hazinesi bakımından da iki spor paralellik göstermektedir.Masa

tenisi terimlerini sıralarken dilimizdeki karşılığı olan terimler,yabancı dilde

kullanılanlar kadar yaygınlığı olmamasına rağmen tercih edilmiştir.Kalanlar içerisinde

terim olarak Türkçe karşılığı olmayanlar ise dilimizde okunduğu gibi ele alınmıştır.

2.17. Sutopu

Sutopu bir takım sporu olmasına rağmen özel bir havuz içinde oynanması yönüyle

diğerlerinden ayrılır.19.yüzyılın ikinci yarısında Britanya’da ortaya çıkan sutopu 1900

yılından beri olimpik nitelik göstermektedir.Özel bir düzenek gerektirmesi ve

fiziki,teknik zorluklar göstermesi nedeniyle diğer önemli spor dallarının yaygınlık

düzeyine erişememiştir.1930’lu yıllardan beri ülkemizde oynanan bu sporun

terimlerinin tamam dilimizin kendi söz varlığının içinden türemiştir.Dolayısıyla

terimleri Türkçe’nin karşılama oranı yüzde yüz civarındadır.Terim sayısı bakımından da

kısıtlı bir yapı göstermektedir.Terimlerin bir kısmı diğer takım sporlarındaki terimlerle

aynı adı taşımasına karşın içerdiği anlam yönüyle kimi zaman ayrı nitelik

gösterebilmektedir.

2.18. Okçuluk

Türklerin en eski sporlarından olan okçuluk ile ilgili pek çok terim Türkçede yer

etmiştir.Zamanla modern okçuluk adıyla olimpik nitelik kazanan bu spor dalı ile ilgili

yabancı kaynaklı terimler kullanılmaya başlanmıştır.Aşağıda sıralanan terimler arasında

geleneksel Türk okçuluğuna dair terimlere de yer verilmiştir.Okçuluk terimleri içinde

aletlerle ilgili olanlarının fazlalığı dikkat çekmektedir.

18

2.19. Tekvando

Tae:Ayak,Kwon:El,Do:Yol-sanat anlamlarına gelen kelimelerin birleşimi ile oluşan

tekvando kelimesi el ve ayakla savunma sanatı anlamına gelir.Temeli oldukça eski

çağlara dayanan bu sporun anavatanı Kore’dir.Savunma amaçlı olan bu spor şu anda

sistemleşerek uluslar arası alnalarda kabul görmektedir.Bize 1960’lı yıllarda gelen bu

sporun terimleri Kore dilindedir.Terimleri sıralarken Kore dilindeki yoğun terim

varlığına karşılık Türkçe karşılıklar sunduk.Diğer spor dallarında olduğunun aksine

açıklama kısmını kısıtlı tuttuk.Çünkü bu sporun terimleri için öncelikle çeviri

çalışmasının yapılması gerektiği düşünülmüştür.

2.20. Tenis

Tenis, belli bir alan,malzeme ve en fazla dört oyuncunun birden oynadığı bir spor dalı

olduğundan sınırlı diyebileceğimiz sayıda terime sahiptir.Tenis terimleri içinde

dilimizde karşılığını bulanlarının sayısı az değildir.Tenis terimleri ile bu spor dalının bir

türevi olan masa tenisi arasında benzerlikler dikkati çekmektedir.Tenis terimleri genel

olarak Türkçe terimlerin giderek fazlalaşacağı bir alan olarak görülmektedir.Bu sporun

geniş halk kitleleri arasında yayılması ile öztürkçe terim sayısının fazlalaşacağı açıktır.

2.21. Voleybol

Modern voleybolun kökleri Güney Amerika ve William Morgan’a dayanır.’’Topun file

üzerinden yere düşürülmeden ileri atılması’’ anlamına gelen voleybolun gelişimi

dünyada ve ülkemizde okullar yoluyla olmuştur. Bugün eğlenceden öte fiziki yapı,

teknik, taktiğe dayalı bir oyun haline gelmiştir.Altı şar kişiden kurulu iki takım halinde

sahayı ikiye bölen filenin üzerinden sayı kazanmaya dayanan bu oyunun kendine has

terimleri olduğu gibi diğer spor dalları için de kullanılan terimleri vardır. Voleybol

sporu için belli başlı olan ve yaygın kullanılan terimler olmadan bu sporun anlaşılması,

izlenmesi ve yapılması güçleşir.Bu sporun salonun yanı sıra açık alanda da yapılabilir

olması ilgiyi artırmış,plaj voleybolu adı altında türevleri yaygınlaşmıştır.Aşağıda bu

sporun sık kullanılan terimleri sıralanmıştır.

2.22. Yüzme

19

Đnsanoğlunun temel yaşam maddelerinden suyun en önemli öğe olduğu yüzme dalı

insanlık tarihi kadar eskidir.Medeniyetlerin de su kenarlarında kurulduğunu göz önüne

alırsak yüzme sporunun geniş bir coğrafyadan hareket edip günümüze geldiğini

görürüz.19 yüzyılda organize yarışlar şeklinde bir spor dalı niteliği kazanan yüzme

sporunun terimleri büyük ölçüde Türkçe karşılık bulmuştur.Yüzme terimlerinde geniş

ölçüde dilimizin söz varlığından yararlanılmasında terim sayısının fazlaca olmamasının

yanı sıra Türkçe karşılıkların halkın söz dünyasında yer etmiş olmasını da belirtmek

gerekir.

BÖLÜM 3:TER ĐMLER

20

3.1. Genel Terimler

A Takımı:Bir spor kulübünün veya ulusal takımların en önde gelen takımı.

Açık Yarı ş:Belli bir sporcu lisansına sahip olmadan herkesin katılabileceği veya belli

bir turnuva dışında kalan katılımın serbest olduğu yarış.

Ağ:Futbol ve hentbolde kale arkalarına takılan,voleybol,badminton ve tenis gibi

sporlarda sahayı ortadan ikiye ayıran,basketbolda da çemberi çevreleyen örgü.

Alan:Üzerinde sportif müsabaka yapılan saha.

Altın Madalya: Yarışmalarda birincilik kazanan sporcuya verilen madalya.

Amatör: Sportif faaliyetleri maddi ve benzeri karşılık beklemeden yapan kimse.

Antrenman:Teknik,taktik,moral ve fiziki yönün geliştirilmesine yarayan geliştirme

süreci.

Antrenör :Antrenman yaptırma yetisine sahip kimse.

Atış:Sayı yapmak veya topu oyuna sokma amacıyla yapılan vuruş,eylem.

Atak: Takım sporları ve bireysel sporlarda sayı,avantaj kazanma amacıyla belli bir

aksiyona girme,teşebbüs etme.

Avantaj: Başta tenis,voleybol,masa tenisi gibi spor dallarında uzatmayı oluşturan

beraberliğin ardından alınan ilk sayı.Kurallara aykırı davranışa rağmen üstün konumun

devam etmesi sonucu hakemin oyunu durdurmaması.

Averaj: Atılan sayı veya setlerin,yenilen sayı veya setlere oranı.

CAS:Uluslar arası Spor Tahkim Kurulu.

Deplasman:Bir takımın rakibinin sahasında müsabaka yapması.

21

Direktör :Bir spor organizasyonunun yönetiminden sorumlu olan kişi.

Diskalifiye:Aykırı bir durum sonucunda yarışma ve oyun dışında kalma.

Doping:Sporcunun performansını yapay yönden artıran maddelerin kullanılması veya

bazı fizyolojik maddelerin aşırı derecede alınması.

Duruş:Sporcu vücudunun belli bir şekilde kalması.

Egzersiz:Normal durumda olan veya fiziksel özellikleri zayıflamış kişilere bu

özelliklerini tekrar kazandırma ya da geliştirme amacıyla yapılan hareketler.

Eleme:Rakip takımı veya sporcuyu yarışma dışı bırakma.

Faul:Kural dışı ve cezalandırmayı gerektiren davranış,hareket.

Favori:Bir oyun öncesinde kazanması tahmin edilen sporcu veya takım.

Federasyon:Aynı spor dalında olan kulüplerin veya kuruluşların oluşturdukları ve

kendileri için bağlayıcılığı olan birlik.

Final:Elemeler sonunda başarı kazanmış iki takım veya sporcunun karşılaşması.

Final Grubu: Elemelerde başarı kazanmış takım veya sporcuların oluşturduğu grup.

Fitness:Sağlıklı ve formda kalmak için kasların sıkılaştırılması veya güçlendirilmesine

dayanan spor birimi.

Formal Isınma:Belli bir spor dalına yönelik ısınma.

Formasyon:Gerek hücumda gerek savunmada oyun içindeki yerleşme düzeni.

Fotofiniş:Yarışmalarda derecelerin gözle ayırt edilememesi durumunda başvurulan

elektronik fotoğraf görüntüsü.

Holigan:Taraftarlık boyutunu aşarak şiddet kullanma,zarar verme,olay çıkarma eğilimi

olan kimse.Serseri,hayta.

22

Hükmen:Türlü sebeplerle maça çıkmama veya spor kuralları çerçevesinde verilen

kararla oyunu oynamadan veya bitirmeden kazanmak,aynı şekilde yenilmek.

Gözlemci:Oyunun yöneten hakemleri denetleyen ve onların kurallara uyup

uymadıklarını tespit eden görevli.

Hakem:Yarışma ve karşılaşmaları belirli kurallara göre tarafsız yöneten,kararlarına

uyulması zorunlu olan görevlilere verilen genel ad.

Isınma:Yarışma veya oyuna hazır hale gelmek için yapılan ön çalışma

Đdman:Bir hareket veya çalışmanın birçok defa tekrarına dayanan sistem.

Đhraç:Türlü nedenlerden dolayı oyundan atılma.

Đhtar: Đkaz,uyarı.

Kadro: Takımı oluşturan ve genellikle görev ve sorumlulukları aynı ya da benzer sporcu

ve kişilerin oluşturduğu küme.

Kale:Bazı takım sporlarında(futbol,buz ve çim hokeyi,su topu,hentbol gibi)topun içeri

girmesiyle sayı kazanılan bölge.

Kaptan:Takımı temsil yetkisi olan,saha içinde takım arkadaşlarını yöneten ve

yönlendiren,hakemle diyalog yetkisi olan ve sol kolunda özel bir kaptanlık bantı olan

oyuncu.

Kırmızı Kart: Oyundan ihraç gerektiren kart.

Klasman:Takımların veya sporcuların başarı sırasına göre sıralandığı sistem.

Klasman Grubu:Genellikle play-off sistemli uygulamalarda play-off dışında kalan

takımların oluşturduğu grup.

Klasmana Kalmak:Önceden belirlenen barajı geçip belli bir gruba dahil olma.

23

Kondisyon:Sporcunun oyun veya yarışma içinde dengeli ve devamlı bir tempoda

olması.Sporcunun yapma derecesi.

Kramp: Sporcuların bir veya birden fazla kas demetinde yetersiz kan dolaşımı,tek

taraflı çalışma sonucu görülen ağrılı kasılma.

Kupa:Spor karşılaşmalarında veya çok takımlı organizasyonlarda birinciye veya ilk üç

dereceye verilen metalden yapılmış hediye.

Kültür Fizik :Sporda yeterlilik amacıyla vücudun hareketlere uyumunu sağlayan

çalışmalar.

Lig :Takım sporlarında puana,deplasmana dayalı ve aynı kategorideki ekiplerin

oluşturduğu küme.

Lisans:Sporcu veya görevlinin bir oyunda oynaması,görev alabilmesi için verilen

uygunluk ve yetki belgesi.

Maç:Takım veya sporcuların birbirlerine üstünlük sağlama amacıyla yaptıkları etkinlik.

Müsabaka,oyun.

Masör:Sporcu kaslarının ısınmasını sağlayan,ovmakla tedavi eden,kasları dinlendirme

amaçlı çalışma yapan kimse.

Milli Takım :Bir spor dalında ülkenin en iyi sporcularından kurulu,ülkeyi temsil eden

takım.

Motivasyon:Sporcunun içinde bulunduğu veya bulunması gereken şartlara

uygunluğu,devam ettirme süreci.

Özel karşılaşma:Đki takım veya sporcu arasında resmi lig ve yarışma harici,özel

kurallarla belirlenmiş oyun.

Para Atışı:Hakemin oyun başlamadan önce başlama vuruşunu ve yönü takımlara

bildirmek için madeni para ile yazı-tura usulü başvurduğu yöntem.

24

Pas:Topu arkadaşına iletme.

Pasif Isınma:Aktif hareketler yerine sauna,masaj gibi yöntemlerle ısınma,hazırlanma.

Profesyonel:Sporu para karşılığında yapan sporcu.

Puan:Belli kıstaslarla elde edilen sayısal değer.

Play-off:Lig tarzı karşılaşmalardan sonra önceden belirlenen sıralamaya giren takımlar

ve bu takımların eleme şeklinde karşılaşması.

Rövanş:Daha önce karşılaşan takım veya sporcuların yaptığı ikinci karşılaşma.Rövanş

terimi genelde ilk maçta yenilen taraf için kullanılır.

Rakip:Yarışma veya oyunda birbirlerine üstünlük kurmaya çalışan taraflardan her biri.

Saha:Üzerinde sportif faaliyetler yapılan yer.

Sarı Kart :Sporda uyarma cezasını bildiren kart.

Savunma:Rakip oyuncu veya takımın hücumlarına karşı koyma,engelleme çabası.

Sezon:Resmi etkinlik,yarışma dönemi.

Spor:Fiziksel ve ruhsal sağlığı olumlu etkilemek,sosyal ve moral değerlere katkıda

bulunmak amacıyla yapılan her türlü hareket,faaliyet.

Stadyum:Takım sporları ve genellikle atletizm yarışmalarının

gerçekleştirildi ği,saha,tribün,soyunma ve idare odaları gibi unsurların olduğu büyük

spor tesisi.

Takım:Bir spor dalında yarışma için oluşturulmuş sporcu topluluğu.

Taraftar :Sporcu veya takımın her türlü faaliyetini maddi ve manevi olarak

destekleyen,karşılaşmalarını izleyip katkıda bulunan kimse.

25

Taktik :Rakibi,çevreyi ve kendisini göz önüne alarak bir takım veya sporcunun

oluşturduğu plan.

Teknik :Bir sportif hareketin amaca uygun ve belirli kriterlere uygun gerçekleştirilmesi.

Teknik Direktör :Sporcu veya takımın oyun içindeki taktiğini,görevlerini

belirleyen,kadroyu belirleyen,oyun içinde gerekli taktiksel müdahaleleri yapan kimse.

Top:Kullanıldığı spor branşına göre ağırlığı,zıplama derecesi,büyüklüğü,kullanım

maddesi değişen genellikle yuvarlak ya da oval oyun oynama aracı.

Transfer:Oyuncu,antrenör veya başka görevlilerin takım değiştirmesi.

Turnuva :Belli yer ve takım ya da sporcular arasında yapılan oyun organizasyonu.

Uzatma:Karşılaşmanın normal süresinden sonra ya eksik kalan zamanı tamamlamak ya

da galibi belirlemek için oynanan artı zaman

Ümit Milli Takım: 21 yaş altında sporcuların oluşturduğu takım.

Veteran:Belli bir yaşın üstündeki kimse.

Yarı final :Elemeler sonunda en başarılı dört takımın oluşturduğu grup.

Zamanlama:Topla veya bireysel eylemler için en uygun anı kollama.

3.2. Biyolojik Spor Terimleri

Adaptasyon:Uyum.

Aerobik:Oksijenli.

Afferent:Duyu.

Agresif:Saldırgan.

Aklimatizasyon:Đklim şartlarına özellikle yüksekliğe uyum.

26

Aktin :Kas kasılmasında rol oynayan bir protein çeşidi.

Aku t:Kısa süreli,ani.

Akyuvar :Lokosit.

Alaktik Güç :Egzersiz başlangıcında kas hücresi içindeki ATP-CP’nin kasılma sırasında

ürettiği enerji ile yapılan işgücü.

Alkali :Baz içerikli.

Alkaloz:Hücre dışı sıvıda baz oranının yüksek olduğu durum.

Alveol:Akciğerde bulunan hava keseği.

Alveol Ventilasyon:Soluk alınan havanın,hava keselerine ulaşması.

Alyuvar :Eritrosit.

Anabolizma:Metabolizmanın vücut dokularını yaptığı bölümü.

Anaerobik:Oksijensiz,oksijen tüketim düzeyi.

Anaerobik Güç:Organizmanın oksijensiz kaldığı ortamda enerji üretebilme gücü.

Anemi:Kırmızı kan hücreleri veya hemoglobin eksikliği.

Anomali:Doğumsal veya kalıtımsal olarak normalin dışında olan ve sapma gösteren.

Antrenman:Bir amaç için programlanmış fiziksel ve zihinsel egzersizler bütünü.

Antropoloji: Đnsanı biyolojik ve sosyal yönden araştıran bilim dalı.

Antropometri :Đnsanın çeşitli fiziksel ve bedensel özelliklerini çeşitli tekniklerle ölçme.

Arter :Atardamar.

Asit:Hidrojen iyonu açığa çıkaran kimyasal madde.

27

Atım Volümü :Kalbin kasılması sonrasında sol karıncığın pompaladığı kan miktarı.

Atrofi :Bir dokunun kütle veya hacim kaybına uğraması.

Biyoenerjetik:Canlılarda enerji transformasyonu.

Bradikardi :Kalp vurum sayısının azalması.

Circuit Training :Dairesel antrenman.

Dayanıklılık :Yorgunluğa karşı koyabilme yeteneği.

Dehidratasyon:Su kaybı.

Diastol:Kalbin gevşeme durumu.

Dinamik :Hareketli.

Dinamometre:Kuvvet ölçümlerinde kullanılan alet.

Efferent:Motor.

Eksentrik Kasılma:Kas boyunun uzadığı kasılma.

Ekspirasyon:Soluk verme.

Eksternal:Dış.

Ekstrasellüler:Hücre dışı.

Ekstensif:Yaygın.

Ektomorfi :Vücut yapısının inceliği.

Endomorfi:Vücut yağ oranı yüksek olan,şişman görünüşlü vücut tipi.

Endürans:Dayanıklılık.

28

Enzim:Kimyasal reaksiyon hızını artıran protein bileşiği.

Epimisyum:Kasın etrafını sarıp,bir arada durmasını sağlayan dıştaki bağlayıcı doku.

Hemoglobin:Kırmızı kan hücrelerinin içindeki demir içerikli ve oksijene bağlanan

pigment.

Heterojen:Farklı özellikler taşıyan.

Hiper :Çok.

Hiperglisemi:Kan glukoz düzeyinin yükselmesi.

Hipertansiyon:Yüksek tansiyon.

Hipertrofi :Bir organ veya dokunun boyut ya da kütlesinde meydana gelen

artış,büyüme.

Hiperventilasyon:Normalden daha fazla soluk alıp verme.

Hipo:Az.

Hipoglisemi:Kan glukoz düzeyinin düşüklüğü.

Hipoksi:Oksijen azlığı.

Homojen:Benzer özellikler taşıyan.

Đnspirasyon:Soluk alma.

Đnsülin:Glukozun hücre içine girmesine yardımcı olan,pankreasta üretilen hormon.

Đntensif:Yoğun.

Đnternal:Đçsel.

Đnterstisyal:Hücreler arası.

29

Đntrasellüler:Hücre içi.

Đskemi:Geçici yeterli kan gelmeme nedeniyle oluşan oksijen yetersizliği durumu.

Đyon:Elektrikle yüklü parçacık.

Đzo:Eşit.

Đzoknetik Kasılma:Kas kısalma süratinin sabit tutulduğu kasılma.

Đzometrik Kasılma:Kas boyunun sabit kaldığı,gerimin arttığı kasılma.

Đzotonik Kasılma:Kas boyunun değiştiği,gerimin sabit kaldığı kasılma.

Kalori :Bir gram suyun ısısını bir derece yükseltebilen enerji veya iş birimi.

Kapiller :Kılcal damarlar.

Kasılma:Kasların uyarılar karşısında verdikleri tepki.

Kaslararası Eşuyum:Karşıt çalışan kas gruplarının amaçlı bir devinim sırasında

birlikte hareket etmeleri.

Katabolizma:Metabolizmanın yıkıcı safhası.

Konsantrik Kasılma:Kasın boyunun kısaldığı kasılma.

Kronik :Uzun süreli.

Kuvvet:Bir dirence karşı koyabilme gücü.

Laktak :Laktik asitten oluşan tuz.

Laktik Asit :Kasta yeterli oksijen bulunmadığı için glukozun tamamen parçalanamadığı

oksijensiz enerji oluşum sistemin yan ürünü olarak ortaya çıkan yorgunluk verici

madde.

30

Leptozom:Uzun boylu,dar gövdeli,yağ dokusunun bütün vücutta az olduğu vücut tipi.

Maksimum:En fazla,en büyük.

Mental:Zihinsel.

Metabolit: Metabolik olaylar sonucu üretilen herhangi bir madde.

Metabolizma:Vücutta oluşan tüm kimyasal değişiklikler ve reaksiyon-lar.

Mezomorfi:Ortalamanın üzerindeki kas gelişimiyle ayırt edilen vücut

tipi.Atletik tip.

Minimum :En küçük,en düşük.

Miyofibril: Đskelet kasının kasılabilen elemanı.

Miyoglobin :Kas dokusunda bulunan hemoglobin benzeri oksijen taşıyan bileşik.

Miyokardiyum :Kalp kası.

Miyozin :Kas hareketini üreten filamentleri oluşturan protein.

Nöron:Sinir hücresi.

Obezite:Şişmanlık.

Optimum :En uygun.

Orbiculer: Bir boşluğun etrafını çepeçevre saran kaslar.

Origo:Kasların başlangıç noktası ve hareketsiz kısmı.

Osmolarite:Çözeltinin sıvıya oranı.

Overload:Aşırı yük.

31

Parsiyel:Kısmi.

Sarkolemma:Kas lifinin hücre membranı.

Sarkomer:Miyofibrilin en temel fonksiyon gösteren,enerji oluşan birim.

Sarkoplazma:Kas lifindeki jel benzeri stoplazma.

Serebellum:Hareketlerin koordinasyonu ile ilgili benin kısmı.

Sistol:Kalp kasılma durumu.

Somatotip:Vücut tipi.

Spirometre:Gaz metabolizmasının değerini ölçen alet.

Statik:Sabit.

Steady State:Gereken ile gelenin dengede olduğu,sabit bir durum.

Submaksimal:Maksimal altı.

Sumasyon:Birikim.

Supramaksimal:Maksimal üstü.

Taşikardi :Kalp atım hızının artması.

Tidal Volüm :Solunum hacmi.

Trigliserit :Serbest yağ asitlerinin depolanması.

Vazodilasyon:Damar çapının genişlemesi.

Vazokonstriksiyon:Damar çapının daralması.

Ven:Toplardamar.

32

Ventilasyon:Soluk alıp verme.

Vital kapasite:Maksimal bir soluk alma sonrası,akciğerlerden dışarıya üflenebilen hava

miktarı.

3.3. Atıcılık Terimleri

Alçak Atı ş:Alçak kuleden yapılan tek atışlı skeet türünde atış.

Ayakta Atı ş:Her iki ayağın yere bastığı sol kolun veya dirseğin göğse ya da kalçaya

yaslandığı atış pozisyonu.

Baltrap: Trap ve skeet olmak üzere iki türde yapılan olimpik yivsiz tüfek atışı.

Boş Hedef:Yeni bir hedefe atış yapılmasına imkan tanıyan zamanlama hatası olan ve

atış yapılmamış hedef.

Çift Atı ş:Alçak ve yüksek kuleden yapılan ve birbirini izleyen çift atışa dayalı skeet

türünde atış.

Çömelik Atış:Sağ diz ve sol ayağın yere değdiği atış pozisyonu. Double Trap:Đki değişik yöne çıkan plakalara yapılan atış.

Fazladan Atış:Önceden belirlenen atış sayısından daha fazla atış yaparak,ceza puanı getiren atış.

Đngiliz Maçı:Standart bir tüfekle on bölmeli hedefe 60 atışla yapılan yarışma.

Hareketli Hedef Yarışması:On metre genişliğinde bir açıklıkta,değişmeyen bir hızla

hareket eden hedeflere,elli metre uzaklıktan ateş ederek yapılan yarışma.

Hedef:Ortasında işaretli bir göbek ve etrafında giderek büyüyen dairelerin olduğu araç.

Hedef Gözlemi:Özellikle elli ve üç yüz metre atışlarında atıştan sonra yarışmacının

hedefi dürbünle gözlemesi.

Karavana Atış:Hedefi bulmayan atış.

Kayıp Hedef:Atıştan sonra belirgin şekilde parçalanmayan,vurulmayan hedef.

Menzil:Bir atışın katettiği mesafe.

33

Oyun Alanı:Atıcılık yarışmalarının yapıldığı özel alan.Poligon.

Ölü Hedef:Atıştan sonar parçalanmış ve dağılmış hedef.

Serbest Atış:2.5 saatlik zaman dilimini içeren ve hedeflerin yana dönük olması şartının

aranmadığı 60 atışlık tabanca atış yarışması.

Skeet:Đki hedef yarı daire biçiminde sıralanmış plakaların iki ucundan fırlatıldığı ve her

hedefe tek atışın yapılabildiği atıcılık türü.

Sürat Atışı:60 atıştan oluşan,hedeflerin yana dönük olduğu ve belli atış zamanlarını

içeren tabanca atış yarışması.Rapid Fire Pistol.

Trap: Hedefi havaya fırlatan aletin yardımı ile yapılan ve her hedefe iki atış hakkının

olduğu yarışma.

UIT: Uluslar arası Atıcılık Birliği.

Üç Pozisyon Atışı:Yarışmacının ayakta,yerde ve diz çökerek üç değişik pozisyonda

0.22 kalibrelik silahla yaptığı atış.

Yatarak Atı ş:Đki elle tutulan tüfeğin omuz ve askı ile desteklendiği yerde atış

pozisyonu.

Yüksek Atış:Yüksek kuleden yapılan tek atışlı skeet türünde atış.

3.4.Atletizm Terimleri

Ağırlık Merkezi: Tüm vücut ağırlığının dengelendiği nokta.Sabit yerçekiminde vücut

ağırlığının vücudun iç merkezine uyguladığı baskının dengeli olması.

Aktarma Alanı :Bayrak yarışlarında bayrağın değiştirileceği mesafe.

Alçak Çıkış:Atletlerin özellikle kısa mesafeli koşularda elleri ve bir dizlerinin yerde

olduğu,hareketsiz duruştan sonra en çabuk hızlanmaya dayanan çıkış.

Atış Çemberi:Çekiç,gülle ve disk atmada atıcıların vücudunun çember dışına

değmesinin yasak olduğu ve atış yaptıkları daire .

34

Atma Alanı:Disk,çekiç,gülle atışlarının yapıldığı çevresi metalle kaplı sert tabanlı

yumuşak alan.

Atlama:Bir hareketi yapmak üzere bulunulan noktadan sıçrayarak veya yükselerek daha

uzağa,daha yükseğe sıçrama.

Atlama Çatkısı:Yüksek atlamada kullanılan çıtalı atlama aracı.

Atlama Havuzu:Atlama yarışlarında atletin atlayıştan sonra düştüğü kum veya plastik

köpükle dolu havuz.

Atlamalar: Uzun atlama,yüksek atlama,üç adım atlama,sırıkla yüksek atlamadan oluşan

atletizm yarışları.

Atlet :Atletizm sporcusu.

Atletik Sporlar: Atletizm,jimnastik gibi sporlara verilen ad.

Atmalar: Disk atma,cirit atma,gülle atma,çekiç atmadan oluşan atletizm yarışları.

Avrupa Stili: Kuvvetli kol hareketine dayanan yürüyüş stili.

Basma Tahtası:Atlamalarda atletin hareketine başlamadan önce son değdiği yüzey.

Bayrak Yarı şı:Bir koşu mesafesinin değişik bölümlerinde aynı takımın değişik

sporcularının;kendi mesafelerini bitirdikten sonra elindeki bayrağı arkadaşına

devretmesiyle yapılan takım yarışı.

Beyaz Bayrak:Atletizmde hareketin geçerli olduğunu belirten bayrak.

Cirit Atma :Uzunluğu erkeklerde 2.6m.,bayanlarda 2.2m.olan,ağırlığı 600 ile 800gr.

arasında değişen ahşap veya metal alaşımlı aleti fırlatmak yöntemiyle gerçekleşen

atletizm yarışması.

35

Çekiç Atma:Ucundaki örgü teli ve güllesi ile 122cm uzunluğunda ve en fazla

7,257kg.olan cismi bir kafesin içinde çevirip hızlanma yöntemiyle atmadan oluşan

atletizm yarışması.

Çekiç Atma Kafesi:Çekicin hedef alanı dışında bir yere gitmemesi için oluşturulan ve

içinde 2,134m.çapında dairesel çekiç atma alanı olan tek yönü açık korunaklı alan.

Çekiç Tutağı:Çekicin sert oynaksız tutma yeri.

Çıkış Takozu:Sürat koşularında çıkış için kalkan atletlerin ayaklarını dayadıkları takoz.

Çıta:Yüksek veya sırıkla yüksek atlamada üzerinden geçilen çubuk.

Çıtayı Geçmek:Yüksek veya sırıkla yüksek atlamada çıtayı düşürmeksizin vücudun

tümüyle aşarak karşı tarafa geçmek.

Çıta Yükseltmek:Başarılan veya pas geçilen çıta yüksekliğini daha da artırmak.

Disk Atma:Etrafı metalle çevrili,yassı,yuvarlak;erkeklerde 2kg.ve

22cm.çapında,bayanlarda ise 1kg.ve 18cm.çapındaki aracı uzağa atmaya dayalı atletizm

yarışması.

Dekatlon:Atletizmde 100m.,gülle atma,yüksek atlama,400m,uzun

atlama,110m.engelli,disk atma,sırıkla yüksek atlama,cirit atma,1500mden oluşan onlu

yarışma.

Dikkat Pozisyonu:Alçak çıkışta komutla beraber ön ayağın diz açısının yaklaşık 90

derece;arka ayağın diz açısının yaklaşık 120 derece olduğu pozisyon.

Düz Koşu:Genellikle orta ve uzun mesafe koşularında görülen adım atışların

normal,temponun hafif olduğu koşu.

Egale Etmek:Daha önceki rekor dereceye erişmek,aynı rekor derecesini

gerçekleştirmek.

Engel:Engelli koşularda atletin üzerinden atlaması gereken,sabit yükseklikteki düzenek.

36

Engelli Koşu:Belirli mesafelere konmuş engelleri aşma suretiyle gerçekleştirilen pist

yarışı.Erkeklerde 110om.,400m. ve 3000m.;bayanlarda 100m,400m.,3000m.’de yapılır.

Fodepar:Yanlış çıkış.

Fotofinish:Đki veya daha fazla atletin bitiriş çizgisini gözle açık şekilde ayırt

edilmeyecek şekilde geçmesi sonucu birinciyi belirmek için başvurulan elektronik

yöntem.

Geçersiz Deneme:Hata sonucu yapılan derecenin kabul edilmeyen aksiyon.

Gülle Atma:Erkekler için en az 7.257kg.,bayanlar için en az 4 kg.olan küresel bir

ağırlığın tek elle omuzdan fırlatılmasına dayanan atletizm dalı.

Heptatlon:Atletizmde 100m. engelli,yüksek atlama,uzun atlama,gülle atma,200m,cirit

atma ve 800m.’den oluşan yedili yarışma.

IAAF: Uluslarası Amatör Atletizm Federasyonu.

Đç Kulvar :Atletizm pistinin en içte kalan ve sol yanı pistin merkezine bakan kulvar.

Kır Ko şuları :Açık arazide, doğal ortamlarda genelde sonbahar ve kış mevsimlerinde

yapılan orta ve uzun mesafeli koşular.

Kırmızı Bayrak: Atletizmde hareketin geçersiz olduğunu belirten bayrak.

Kombine Yarışlar :Dekatlon ve heptatlon yarışlarına verilen ad.

Koşu:Türlü mesafelerde rakiplere ve zamana karşı yapılan yarış.

Koşu Avansı:Kulvar farkından dolayı mesafeyi eşitlemek için yapılan ileri kaymalar.

Kros:bkz. kır koşusu.

Kulvar: Her yarışmacı için çizgilerle belirlenen 1.22-1.25m.genişliğinde pist boyunca

uzanan bölüm.

37

Kum Havuzu:Uzun atlama ve Üç adım atlama yarışmalarında atletin atlayışını

tamamlayıp düştüğü kum dolu havuz.

Maraton :42.195 metreden oluşan en uzun atletizm koşusu.

Meksika Stili :Atletin baş,omuz ve gövdesini sallayarak gerçekleştirdiği yürüyüş stili.

Orta Mesafe Koşusu:800m. ve 1500m. koşularının genel adı.

Orta ve Uzun Mesafe Koşuları :800m.ile 42.195 m.arasındaki dayanıklılık gerektiren

tüm koşular.

Pist:Her türlü atletizm yarışması için kullanılan alan,parkur.

Pist Koşuları :Sürat,düz,engelli ve bayarak koşularından oluşan,belirli kurallarla pistte

yapılan yarışlar.

Pist Yürüyüşleri :1 km.ile 10 km.arasında tamamı pist içinde gerçekleşen yürüyüş

yarışmaları.

Reaksiyon Zamanı:Start işaretinden start hareketine kadar geçen süre.

Savurma Bacağı:Atma yarışmalarında atletin ayağını türlü yönlere doğru hızla

çevirdiği bacak.

Savurma Kolu:Atmalarda kullanılan kol.

Seçme Yarışması:Final müsabakasında yarışacak atletlerin belirlendiği yarışmalar.

Sıçrama:Yerden yukarı doğru ayakların ivmesiyle kalkarak bir süre havada asılı kalma.

Sıçrama Tahtası:Uzun atlama yarışmalarında atletin sırçama için bastığı boyalı

tahta.bkz. basma tahtası.

Sıçrama Bacağı:Sıçrama hareketinde yerden havaya son kalkan ve dayanak sağlanan

bacak.

38

Sırıkla Yüksek Atlama:Hızlanıp elindeki sırığın bir ucunu yere dayayarak öbür ucuna

asılmak suretiyle belirli yükseklikteki çıtayı geçme hedefine dayanan atletizm atlama

yarışması.

Sırt Atlayı şı:Yüksek atlama yarışmasında çıtayı sırtının arkasına alarak geçmeyi

amaçlayan atlama çeşidi.

Steeple:Üç bin metrede yapılan engel yüksekliği 0.91m.,genişliği 3.66m.olan ve pistteki

dört engelden birinin engele basmanın serbest olduğu su engeli olan yarışma türü.

Sürat Koşusu:Kısa mesafeli zamana ve rakibe karşı yapılan hız koşuları.

Tabanca Atışı:Yarışın başladığını belirten bir çeşit hakem ikazı,işareti,sesi.

Tavşan Atlet:Yarışı hızlandırıp iyi dereceler elde edilmesi amacıyla koşuların ilk

bölümlerinde başta giderek tempoyu artırma amacındaki atlet.

Triatlon :Yüzme,bisiklet ve koşunun birbiri ardına yapıldığı dayanıklılık gerektirten

spor dalı.

Tur: Pistin çevresinin bir kez dönülmesi.

Tur Bindirme :Rakibinin bir turdan daha fazla önünde olma.

Uzun Atlama:Koşup hızlanarak ayakları yerden kesip en uzağa atlamaya dayalı spor

dalı.

Uzun Mesafe Koşuları :3000 m.ile maraton arasındaki koşulara verilen genel ad.

Üç Adım Atlama:Hızlandıktan sonra tek ayak üstünde sıçradıktan sonra diğer ayakla

adım atılır,sonra ilk sıçrayan ayakla üçüncü sıçrama yapılarak vücudun en uzağa

atlamasına dayalı uzun atlama türü.

Yol Koşusu:Bir şehrin ana sokaklarında ve caddelerinde koşulan kır ve açık hava

koşusu türü.

39

Yüksek Atlama:Belirli bir hız kazanıp sıçrama yoluyla yüksekte bulunan çıtanın

üstünden diğer tarafa geçmeye dayanan atletizm atlama dalı.

Yüksek Çıkış:Zemine sadece ayakların değdiği,orta ve uzun mesafe koşularında

uygulanan çıkış tekniği.

Yürüyü ş:20 km. ve 50 km.den oluşan iki farklı kategoriden oluşan;adımların zeminle

temasını kaybetmeden hızla ilerlemeye yarayan atletizm dalı.

3.5. Badminton Terimleri

Backhand Grip:Raketin el arkası şeklinde tutulması.

BWF:Uluslararası Badminton Federasyonu.

Clear:Baş üstü yapılan yüksek vuruş.Aşırtma.

Dap-Shut:File önünden teğet geçen topun sonlandırılması.Öldürme vuruşu.

Drup-Shut:Topu baş üstünden file önüne hızlı veya yavaş bırakma.

Duruş:Servis sahası hatasının bir sonraki servis atılmadan görünmesi .Let.

Düz:Ağın üstünden zemine paralel yapılan yatay ve hızlı vuruş.Drive.

Filede Oyun:Topun karşı tarafa fileye teğet biçimde geçmesi.

Forehand Grip:Raketin el önü şeklinde tutulması.

Kort: 6.10m. ve 13.40m. boyutlarındaki badminton sahası.

Küt: Yukarıdan aşağıya baş üstünden yapılan sert vuruş.Smash.

Lift-Lob: El atından topun yukarıya doğru yönlendirilmesi şeklindeki bir çeşit aşırtma

vuruş.

Servis:Kısa veya yüksek olarak da uygulanan oyuna başlama vuruşu.

40

Tekler:Sahanın iki yanında bay veya bayan sadece iki kişi tarafından oynanan oyun.

3.6. Basketbol Terimleri

Adam Adama Savunma:Her savunma oyuncusunun bir hücum oyuncusunu birebir

savunmasını amaçlayan savunma biçimi.Man to man.

Air Ball: Hücumda topun çembere ya da arkalığı değmemesi durumu.

Alan Savunması:Rakip oyunculardan ziyade üç sayı çizgisi içi ve çevresini

parselleyerek savunma yapma biçimi.Zone defans.

Alçak Post Bölgesi:Potaya yakın,potanın sağında ve solunda yer alan bölüm.Down

low.

Altıncı Adam:Oyuna ilk giren yedek oyuncu.Yedeklerin önde geleni.

Arka Saha:Bir takımın savunma yaptığı saha.Back kourt.

Alley-oop:Çembere doğru atılan pasın,potaya yakın oyuncu tarafından havada

yakalanıp smaçla tamamlanması.

Asist:Sayı ile sonuçlanan pas.

Baby Hook:Yarım çengel atışı.

Balanced Offense:Dengelenmiş hücum düzeni.Hücumda takımın bazı oyuncularının iyi

şut atabilecekleri pozisyonlara,diğerlerinin de ribaunt alabilecek konumlara

yerleşmeleri.

Ball Control :Đyi bir şut pozisyonuna kadar topun hücum eden takımda kalması.

Ball Handling:Topu kaybetmeden paslaşma.

Ball Hawk :Sert savunma yaparak rakipten sık sık top çalan savunma oyuncusu.

Base Line:Dip çizgi.Đki potanın altında geçen ve sahayı sınırlayan dip çizgiler.End line.

41

Basket:Sepet.Topun içeri girerek sayı kazanılması.

Basket Faul:Bir hücum oyuncusunun yapılan faule rağmen sayı atması ve bunun

sonucunda faul atışı kullanması.

Basket Hanger:Hücum potasına hep yakın oynayan veya hücuma doğru boş ir atış için

koşan oyuncu.

Baş Üstü Pas:Savunmacıların üzerinden ribaundu alan oyuncunun fastbreak hücumuna

destek için sahanın uzağındaki oyuncuya atılan pas.

Belly up:Yakın savunma yapma,hücumun içine girme.

Bench:Yedek oyuncular ve yedek oyuncuların oturduğu yer.

Beş Faul:Bir oyuncunun maç boyunca yapabileceği faul sayısı.Beş faul hakkı dolan

oyuncu bir daha girmemek üzere oyundan çıkar.NBA’de bu sayı 6’dır.

Beş Saniye Kuralı:Topu tutan oyuncunun beş saniye içinde pas vermemesi,şut

atmaması,topu zıplatmaması veya sürmemesi sonucu oluşan kural hatası.

Beyzbol Pası:Kafa arkasından tek elle kulak hizasından geçirilerek hızlı hücum

başlangıçlarında atılan pas.

Blind pas:Atılacağı yerin tersine bakılarak atılan pas.

Blok:Savunma oyuncusu tarafından hücum oyuncusunun sayı yapmasını potaya yakın

bir mesafede engelleme hareketi.

Boş Atış:Savunma olmaksızın yapılan rahat atış.

Bouns Pas:Topu yere vurdurarak verilen pas.

Box Out:Rakip oyuncunun ribaunt almasını önlemek için,rakibi arkaya alarak

çemberden uzak tutmak.

42

Boyalı Alan:Basketbolcuların üç saniyeden fazla durmasının yasak olduğu pota

altındaki boyalı üçgensel veya dörtgensel bölge.

Breakaway:Hızlı hücumun bir parçası olarak bir hücum oyuncusunun savunma kendi

sahasına gelme-den önce hücum sahasına koşup topu alması.

Burn: Güzel bir çalımla savunmacıyı çembere doğru geçip sayı atmak.

Change-up:Top sürerken aniden yön ve hız değiştirmek.

Chaser:Bölge savunmasının önünde oynayıp,etkili savunma ile rakibi kötü pas

yapmaya iten oyuncu.

Clear out:Dört hücum oyuncusunun sahanın bir kenarına toplanıp ,elinde top olan

oyuncuya boş alan yaratması.

Cool:Sakin

Crossower Dribbling:Top sürerken topun bir elden diğer ele geçirilmesi.

Curtain Time :Bir basketbol maçında kapanmayacak kadar fark olduğunda maça bitti

gözüyle bakma.

Cut:Sayı yapmak amacı ile yapılan hızlı hareket.

Çaylak:Tecrübesiz,yeni yeni oynayan oyuncu.Rookie.

Çember:Đç çapı 45 cm.olan sert metalle çevrili,ağların asılı olduğu sepet bölümü.

Çengel Atışı:Potaya sırtı dönük durumda kolunu çengel gibi yapıp çevirerek başının

üzerinden topu çembere gönderme.

Çipi :Kaçırılmayacak derecede yakın mesafeden yapılan atış.

Deal:Hücum sahasında oyuncuların paslaşması.

Defans:Savunma.

43

Delay of Game:Topun aktif olduğu zamanları azaltmaya çalışma girişimi.

Denny:Topla adam arasına girip hücum oyuncusuna top aldırmama eylemi.

Dish:Çembere topla yönelen oyuncunun topu boş arkadaşına yollaması.

Diskalifiye:Teknik ve sportmenliğe aykırı hataların devamı halinde verilen men cezası.

Drive:Hücumdaki oyuncunun sayı yapmak amacıyla rakip savunmanın içine topla

girmesi.

Double Dribble:Top sürme hakkını kullanıp topu tutan oyuncunun kural ihlali yaparak

tekrar top sürmeye başlaması.

Double Double:Basketbolcunun bir karşılaşmada sayı,asist ve ribaund Đstatistiklerinde

herhangi ikisinden çift haneye ulaşması.

Double –team:Bir hücum oyuncusunu iki savunma oyuncusunun sıkıştırması.

Double Tripple:Basketbolcunun bir karşılaşmada sayı,asist ve ribaund Olarak üçünde

de çift haneye ulaşması.

Eşleşme:Özellikleri birbirine benzeyen oyuncuların birbirlerini savunmakla görevli

olması.

Fall Away shot:Rakip tarafından kesilmemek için geriye düşerek yapılan atış.

Fast Break:Hızlı hücum.

Faul:Engelleyici,rakibin pozisyonunu bilerek veya bilmeyerek kural dışı bozan hareket.

Faul Atışı:Faul sonucunda serbest atış alanından kullanılan müdahalesiz atış.

Feyk:Hücum oyuncusu tarafından rahat şut veya pas amaçlı,göz,vücut,el,kol ile yapılan

rakibi aldatma hareketi.

FIBA :Uluslar arası Basketbol Federasyonu.

44

Final Four:Bir turnuva veya kupada son dört takımın mücadele ettiği karşılaşmalar

dönemi.

Forvet:Sağ ve solda oynayan,şut kabiliyeti yüksek,ön plandaki oyuncu.Dış oyuncu.

Forvet Duvarı:Potaya yakın oynayan üç uzun oyuncunun oluşturduğu set.

Geri Pas:Hücum eden takımın pas trafiği içinde topu kendi yarı alanına

göndermesi.(Kural ihlali olup top kaybına neden olur.)

Guard:bknz.oyun kurucu.

Gunner:Bencil oyuncu.Topu ve atışları kendisi kullanan,pas vermeyen oyuncu.

Hatalı Yürüme: Oyuncunun topu aldıktan sonra sektirmeden birden fazla adım atarak

yürümesi veya sektirdikten sonra topu tutup tekrar top sürmesi.

Hava Atışı:Hakemin oyunu başlatmak amacıyla topu iki rakip oyuncu arasından yukarı

doğru atması ve oyuncuların tek elle müdahale etme hareketi.

Hook Atış:Yüksekten bombeli olarak yapılan atış.

Hücum:Offense.Sayı atma amaçlı organizasyon.

Hücum Faul:Hücum eden takım oyuncusunun,savunma oyuncusuna faul yapması.

Hücum Ribaundu:Takımı hücum eden oyunculardan birinin rakip potadan ribaunt

alması.

Jump Shot:Zıplayarak atılan şut.

Kasti Faul:Rakibe bilinçli bir şekilde engelleyici harekette bulunma. Sportmenlik dışı

faul.

Koç:Antrenör

Korner: Basketbol sahasını sınırlayan dip çizgiler ile yan çizgilerin birleştiği köşeler.

45

Kros pas:Hücum sahasının bir yanından öbür yanına yapılan uzun pas.(cross court

pass)

Kutu Savunma:Box and one savunma.Dört savunmacının baklava şeklinde dizilip alan

kapatması,bir savunmacının da serbest bir şekilde rakip skoreri tutmaya çalışması.

Lead Pas:Hareketli oyuncunun önüne doğru atılan pas.

Long Shot:Uzak mesafeli şut.

Mola:Oyun içinde istenildiği taktirde kullanılan kısa dinlenme aralığı.Timeout.(Teknik

adam bu sürede gerekli taktikleri verir.)

Nba:Amerikan Ulusal Basketbol Ligi.

Offensive Goal Tending:Top çember seviyesinin üstünden inişe geçtiği sırada topa

değme.

Panya:Çember ve diğer aksamı tutan dikdörtgen şeklindeki cam,mika arkalık.

Pas:Topun bir oyuncu tarafından çeşitli şekillerde tek ya da çift el kullanılarak takım

arkadaşına aktarılması.

Paylaşılamayan Top:Topun karşılıklı iki veya daha fazla oyuncu arasında belli bir süre

iki tarafın da hakimiyeti olmadan kalması.

Perdeleme:bkz.screen.

Pick And Roll:Perdeleme yapan oyuncunun,perdelemeden sonra top almak için potaya

yönelmesi.

Pivot:Takımın pota altı ve uzun boylu oyuncusu.

Pivot Ayağı:Tek ayağı hareket ettirirken diğerini sabit tutup hareket ettirmemek.Yerden

kalkmayan ayak pivot ayağıdır.

Play-off:Lig bitiminden sonra belirli takımların eleme tarzındaki eşleştikleri dönem.

46

Pompa Feyki:Üst üste iki şut feyki yapmak.

Pop Shot:Dribbling halinde iken aniden atılan şut.

Post up:Pivot bölgesindeki savunma oyuncusuna sırtını dayayarak top isteme.

Potalı Atış:Topu potaya çarptırarak çembere gönderme.

Pozisyon Almak:Başarılı bir savunma veya hücum hareketi için uygun duruma geçme.

Pres:Savunma oyuncularının, top kapmak ve hata yapmalarını sağlamak amacıyla

hücum oyuncuları üzerinde baskı kurmaları.

Pump:Atışı yapmadan önce topu yukarı kaldırıp aşağı indirmek.

Ribaunt:Pota levhasından veya çemberden dönen veya seken topu almak.Sayı olmayan

atışlarda olur.

Savunma Duruşu:Savunma sırasında el ve ayakların bulunması gereken durum.

Savunma Ribaundu:Savunma yapan takım oyuncularından birinin kendi çemberinden

seken topu alması.

Savunma Üçgeni:Boyalı alana üç savunmacının üçgen biçiminde yerleşmesi.

Screen:Bir hücum oyuncusunun arkadaşına boş atış imkanı yaratmak veya onun

rakibini geçmesi için savunma oyuncusu ile takım arkadaşının arasına girmesi.

Sekiz Saniye Kuralı:Bir takımın kendi sahasında topa sahip olmasından sonra karşı

alana geçmesi için verilen süre.

Serbest Atış:bkz.faul atışı.

Set Hücumu:Savunmanın kendi yarı alanına tam anlamıyla yerleştiği duruma karşı

yapılan önceden belirlenmiş hücum.

Skorbord:Sayı,süre ve faulleri gösteren levha.

47

Smaç:Tek veya iki elle rakibin çemberini zıplayıp tutarak topu içeri atma durumu.

Steps:bkz.hatalı yürüme.

Stop Jump Shot:Koşan veya hareketli oyuncunun aniden durmasıyla şut veya pas

çıkarması.

Streetball:Üç kişi ile oynanan sokak basketbolu.

Swish:Hiçbir yere değmeyen şutun fileden geçişinde çıkardığı ses.

Switch:Savunmada adam değiştirme.

Şarj: Bir oyuncunun toplu veya topsuz olarak kendisine zorla yol açmaya çalışması

sonucu rakibine temas etmesi.

Şut:Oyuncunun topu herhangi bir şekilde eliyle çemberden geçirmek için potaya

yollama hareketidir.

Takım Faulleri: Bir takımın periyot içinde yaptığı fauller.Faul sayısı dördü aşarsa rakip

takım sonraki her faulde serbest atış kullanır.

Tam Saha Baskı:Topu kapma,rakibe oyun kurma imkanı vermeme amacıyla rakip pota

altından başlayan toplu pres hareketi.

Telgraf Çekme:Hücumda pas verirken pası vereceği yeri çok belli etmesi.

Ters Dönüş:Etkili savunmalarda top süren elin ters yönündeki ayakla dönüş yapıp

rakibe sırt dönülürken topun diğer ele geçirilmesi.Reverse hareketi.

Timing :Zamanlama.

Top Çalma:Rakibin topunu oyun sırasında kapma.

Topsuz Faul:Topu elinde bulundurmayan,boştaki oyuncuya yapılan faul.

Top Kaybı:Topu çembere yollamadan rakibe kaptırmak veya dışarı atmak.

48

Top Sürme:Dribbling.Topu sektirerek türlü yönlere doğru sürme.

Opsiyon:Bir hücum düzeninde ihtiyaç olduğunda oynanan değişik hücum şekilleri.

Orta Saha Çizgisi:Sahayı ortadan ikiye ayıran çizgi.

Oyun Kurucu :Playmaker.Point guard.Takımın hücumunu yöneten,sayı atan oyuncu

Ölü Top:Topun oyunda olmadığı zamanki durumu.

Ölü Zaman:Sürenin işlemediği zaman dilimi.

Teknik Faul :Oyuncuların kural ihlal etmeleri sonucu verilen ceza.

Turnike :Topu sürüp iki adım attıktan sonra üçüncü adımda topu çembere göndermeye

verilen ad..Lay-up.

Top:Küre şeklinde meşin veya sentetik maddeden yapılmış,çevresi 75-78cm,ağırlığı

567-650gr.arasındaki basketbol oynama aracı.

Upcourt:Oyunun cereyan ettiği saha.

Uzatma Devresi:Berabere biten oyunlara ilave edilen 5dk’lık süre.

Üç Sayı Bölgesi:Yarım daire şeklinde çemberin ortasından oyun alanına dik olarak inen

ve bu noktadan hareketle çizilmiş,dış kenarları 6.25m. olan alan.

Verkaç:Topu arkadaşına atan oyuncunun potaya yönelmesi.

24 Saniye:Bir takımın hücum edebileceği azami süre.

Yüksek Post:Serbest atış alanı bölgesi dışından başlayan hücum bölgesi.

Zone Trap:Topun belli bir yere sürülüp sıkıştırma yapılan bölge alan savunması.

3.7. Beyzbol Terimleri

Base:Beyzbolda kale.

49

Başlangıç Plakası Hakemi:Topları,vuruşları,her iki faul çizgisinin yanından bir

noktaya verilen geçerli faul kararlarını yöneten hakem.

Batter:Takım atakta iken topa vuran oyuncu.

Birinci Kale Hakemi: Özellikle sağ kolunu kullanan oyuncuların hatalı vuruşlarını

tespit eden,oyunun sistemine göre birinci kale faul çizgisi dışında,birinci kale arkasında

veya önünde duran hakem.Koşucunun kaleye toptan önce mi sonra mı ulaştığını kontrol

eder.

Catcher:Fırlatılan topu karşılayan oyuncu.

Çalma:Kendinden sonraki vurucunun oluşturduğu zamandan yararlanarak ilerideki

kalelere koşma veya savunma oyuncularını atlatarak bir sonraki kaleye

yönelme.Stealing.

Dış Alan:Đki sınır çizgisi uzatılarak elde edilen iç alanın dışında kalan beyzbol alanı.

Double:Đkinci kaleye ulaşmayı sağlayan başarılı vuruş.

Era:Topu atanın karşı takıma kazandırdığı koşuların maç başına ortalaması.

Fly Out:Vurucunun topa vurarak saha dışına yollaması

Force Play:Koşucunun arkasındaki tüm kalelerin dolu olduğu durumda yapılan geçerli

vuruş sonucu oluşan oyun.

Đç Alan:Kare şeklindeki kalelerle çevrili beyzbol alanı.Đnfield.

Đkinci Kale Hakemi:Orta saha kısmında bulunan,faul veya hatalı vuruş sorumluluğu

olmayan ve iletişim kurma ve ekip yönetme gibi yönleri ön planda olan

hakem.Koşucunun kaleye toptan önce mi sonra mı ulaştığını kontrol eder.

Đnnning:Beyzbol oyunundaki dokuz devreden her biri.

Ground Out:Vurucunun vurduğu topun yakalayıcılar tarafından yakalanmasıdır.

Kaleler Dolu:Her kalede bir oyuncunun olması durumu.

Koşucu:Bir kaleye kadar ulaşabilmiş oyuncu.

50

Pitcher:Defanstaki takımın atıcısı.

Sayı Turu:Bir vuruşta bütün kaleleri dolaşıp tekrar sayı karesine ulaşma.Home run.

Single:Vurucunun sopayla vuruş yapması halinde koşarak birinci kaleye ulaşma.

Sopa:Tümüyle yuvarlatılmış tahtadan yapılmış,7 cm. çapında ve 1.06 cm.

uzunluğundaki beyzbol aracı.

Strike:Topa ıska geçme.

Strike Out:Pitcherin oyun dışı bıraktığı vurucu sayısı.

Strike Zone:Topa geçerli vuruş bölgesi.

Top:Sert,beyaz ve ağılığı yaklaşık 149cm.olan ,23 cm. civarındaki çevre boyutuna

sahip beyzbol aracı.

Triple :Başarılı bir vuruş sonrasında üçüncü kaleye ulaşma.

Üçüncü Kale Hakemi:Solak vurucuların hatalı vuruşlarına karar veren,başlangıç

pozisyonu üçüncü kale faul çizgisinin hafif dışında olan,saha oyuncusunun

dokunamayıp üçüncü kaleye ulaşan topları hakkında karar veren hakem.Koşucunun

kaleye ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder.

3.8. Binicilik Terimleri

Angajman:Yarışmaya katılacak atların kayıt işlemleri.

Attelage:At sayısının iki ile dört;yarışmacı sayısının bir ile dört arasında değiştiği

olimpik arabalı at yarışları.

At terbiyesi:Sanat yönü daha ağır basan,üst düzey cimnastik harekeleri,uyum ve

kontrole dayanan binicilik yarışması.

Binek Atı :Arap ve Đngiliz atlarına verilen sıcak kanlı at türü.

Consours de Dressage:At terbiyesi yarışması.

Consours de Saut:Engel atlama yarışması.

51

Çan:Binicilerle haberleşmek için kullanılan ve baş hakemin sorumluluğundaki işaret

aleti.

Dörtnal :Atın sıçrama şeklinde olan,adımlar atılırken bir an dört ayağında havada askıda

kaldığı adımı.

Dresaj:bkz. at terbiyesi.

Duruş:Atın,dikkatli,hareketsiz,dik ve ağırlığının dört ayağına eşit yayılmış ve

ayaklarının her yönden aynı hizada olması durumu.

Engel Atlama:Engellerle dolu parkur içinde binici ve attan oluşan çiftin denendiği

yarışma.

Fanyon:Đki tarafı kırmızı ve beyaz olan ve başlangıcı,geçiş noktalarını,engel sınırlarını

ve bitişi gösteren işaretler.

FEI :Uluslararası Binicilik Federasyonu.

Đtaat:Atın kendinden istenen hareketleri yapması.

Kantarma: Atın ağızlığı.

Katana:Bir tür ağır at cinsi.

Kombine Engel:Birbiri ardına iki veya daha fazla atlayışı gerektiren ve daha fazla

elemanlı engel çeşidi.

Konkurhipik: Birden fazla yarışmanın birlikte düzenlendiği yarış organizasyonu.

Konkurkomple: 3 gün içinde 3 farklı yarışmanın yapıldığı yarış organizasyonu.

Lonj: Bir tür at çalıştırma yöntemi.

Manej:Ata binilen alan.

Midilli: bkz.pony.

Padok:Yarış atlarının yarışma öncesi ısınma amacıyla gezdirildikleri yer.

Parkur: Binicinin yarışma alanında izlemesi gereken yol.

52

Pasaj:Çapraz ayakların uzun süreli askıda kaldığı,bilek ve dizlerin kırık,ardların

mümkün olduğu kadar atın altına sürülü olduğu,çok yüksek ve ritmik süratli çeşidi.

Piruet:Atın ard ayakları üzerinde kendi boyu uzunluğundaki bir çap içinde dönmesi ile

oluşan daire.

Piyaf:Atın durduğu yerde yaptığı, ritmli bir süratli çeşidi.

Pony:Çocuk atı.

Red:Engel atlamada atın isteksizlik göstermesi.

Seyis:Atın bakımını yapan kimse.

Süratli: Çapraz ayaklar üstünde iki zamanlı adım biçimi.

Trotting :Ata bağlı tek kişilik araba aracılığı ile yapılan ve olimpik olmayan araba

yarışması.

Voltij :Binicinin at üzerindeyken denge hareketleri yapması.

Yarım Alakoma: Binicinin atın dışarıdan zor fark edilen hareketlerine dikkat çekme

amacıyla yaptığı hareketler.

3.9.Bisiklet Terimleri

Ak Tahta:Varış çizgisi paralelinde bulunan 2 metre boyutunda olan ve yarışçı

numaraları ve süreyi gösteren levha.

Bir Kilometre Saate Karşı:Velodromda yapılan ve bisikletçinin tek başına yarıştığı bir

kilometre süren zaman yarışı.

Cal-pieds:Pedala bağlanmış ve ayak ucunun içerisine sokulup tespite yarayan çengel.

Dağ Bisikleti:Cross-county,iniş ve tırmanma şeklinde üç çeşidi olan arazi yarışları.

FIAC :Uluslar arası Amatör Bisiklet Federasyonu.

Gidon:Ellerin tutunması ve aynı zamanda dümen vazifesini gören,üzerinde fren

mekanizması da olan bisikletin ön bölümü.

53

Home-Trainer:Bisiklet sporunda kullanılan ve bisikletin olduğu yerde çalışması

şeklinde işleyen idman aleti.

Kadro: On adet özel çelik alaşımından yapılmış,silindir şeklinde konik boruların belli

bir düzende monte ve kaynak edilmesiyle meydana gelen bisikletin en önemli bölümü.

Kriteryum :Beş yüz metreden az olmayan ve gösteri amaçlı yapılan bisiklet yarışı.

Kros:Engellerin ve bozuk satıhın da olabileceği doğal ortamda yapılan bir günlük ve 32

km.’lik parkuru olan bisiklet yarışı.

Motorlu Yarı ş:Belli bir mesafe ve süre üzerinden yapılan ve önde giden

motosikletlerin rüzgar kesme görevi yapmasından dolayı hızı yüksek velodrom yarışı.

Pedal:Tekerlekleri döndürmeye yarayan ve ayakla hareket ettirilen bisiklet parçası

Puanlı Yarış:Velodromda elli kilometrelik mesafede yarışçıların her turda aldıkları

puan esasına dayanan yarışma.

Pursuit:Đki bisikletçinin pistin karşılıklı iki ucundan başladığı saate karşı bireysel yarış.

Sarı Mayo:Tur şeklindeki etap yarışmalarını en iyi zamanla götüren bisikletçinin

giydiği mayo.

Sele:Bisikletin altı yaylı oturma yeri.

Sprint: Đki bisikletçi arasında velodromda yapılan ve 333 metrelik 3 tur şeklinde olan

sürat yarışı.

Tandem Yarış:Đki kişilik bisikletle yapılan 1500 metrelik yarış.

Team Pursuit:Dört yarışçılı takımlardan oluşan saate karşı ekip yarışı.

Tur: Bir günden fazla süren etaplı yol yarışlarına verilen ad.Belli şehirler arasında

takımlar halinde yapılıp profesyonellerde 280km. ve 26 güne kadar çıkan uzun soluklu

yarışlardır.Örn:Fransa Bisiklet Turu,Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu.

54

Tur Atlama Yarı şı:Birinci turun bitimi ile başlayan ve her turda varış çizgisini en son

sırada geçenin elendiği toplu bisiklet yarışı.

Velodrom:Oval şeklinde içe doğru eğimli bisiklet yarış pisti.

3.10. Boks Terimleri

Abandone:Boksörün rakibin üstünlüğü karşısında dövüşemeyecek duruma düşmesi

durumu ve kendi isteği ya da antrenörünün müdahalesi ile müsabakayı bırakması.

Abanma:Rakibe yaslanma.Bu hareket çoğu kez rakip atakları önleme amacıyla yapılır.

Açık Eldivenli Vuru ş:Eldivenin iç kısmı ile vurulan faullü vuruş şekli.

Ağır Sıklet:81-91 kg.arasındaki boks sıkleti.

AIBA: Uluslararası Amatör Boks Birliği.

Aparkat :Özellikle rakibin hücumda olduğu sırada uygulanan aşağıdan yukarı doğru

vuruş şekli.Dirsek belli bir açı oluşturacak şekilde bükülü durumdadır.Upper-cut.

Ayak Oyunları: Rakipten gelen yumruklara karşın ayak hareketleri ile ileri geri, sağa

sola hareket ederek korunma .

Ayırma :Hakemin sarılma,tutma gibi oyunun kilitlendiği durumlarda boksörleri bir veya

birkaç adım geri çekmesi komutu.Break.

Beyin Sarsıntısı:Başa alınan darbelerden sonra oluşan nefes

darlığı,terleme,soluklaşma,tansiyon düşmesi gibi belirtileri olan geçici şuur kaybı.

Bloke:Rakipten gelen yumruklardan el, el içi koruma ya da el ile sağa sola iterek

korunma.

Boks Eldiveni:Yumuşak deriden yapılan,iç kısmı dolu,bağcıkları rakibin yüzüne

değmeyecek şekilde iç tarafta kalan amatörlerde 228gr.,profesyonellerde 283

gr.ağırlığındaki boks aracı.

55

Boksa Elverişsizlik:Sporcunun başta sağlık durumu olmak üzere boks yapma

olanağının olmaması.

Boksör:Boks yapan sporcu.

Boks:Hakemin oyunun başlaması için verdiği komut.

Contest:Karşılaşmanın boksörlerin ve orta hakemin iradesi dışındaki etkenler

(malzeme, seyirci vs.)nedeniyle yarıda kalması.

Çengel Vuruş:Dirseklerin bükülmesiyle rakibe yandan yapılan vuruş:Hook.

Direkt Vuru ş:Dirsekleri bükmeden rakibe doğrudan doğruya yapılan vuruş.

Diskalifiye:Peş peşe gelen üç ihtar ile yenik ilan edilme.

Düz Gard:Boksörün genelde ön cepheden kendini korumak,hücumda rahat etmek için

aldığı temel duruş.

Faul:Boksta eldivenin iç kısmı ile vurmak,rakibi tutup sarılmak,ayaklarına basmak,d,z

vurmak,hakem komutlarına uymamak,rakibin ön bölgesi dışına ,belden altına

vurmak,rakibin görüşünü kapatacak derecede kasıtlı olarak kolunu önde tutmak,köşe

kurallarına uymamak,rakibe tükürmek,belden aşağıya eğilmek ve kafasını belden aşağı

sokmak,rakibi yerde iken ya da kalkarken hücum etmek.

Forcing:Boksörün rakibine seri biçimde saldırması,hücum etmesi.

Gard:Gerek savunmada gerekse hücumda dengeyi tam ve rahat sağlayacak duruş şekli.

Groggy:Rakibi sersemletme,bitkin hale sokma.

Hafif Sıklet:Boksörün ağırlığının 57 kg.üstünde ve 60kg.aşmayan durumda yarıştığı

sıklet.Bu sıkletin çeşitleri vardır.Hafif walter sıklette 63.5kg,hafif sinek sıklette 48

kg.;profesyonel boksta ise hafif sinek sıklette 47.1kg.,hafif tüy sıklette 55.4 kg.,hafif

sıklette 61.2kg.,hafif orta sıklette 69.7 kg. gibi sınırlamalar vardır.

56

Havlu Atmak :Boksörünün kötü durumu karşısında antrenörün yenilgiyi kabul ettiğini

iletmek için sahaya havlu atması.

Horoz Sıklet:51 kg.’nin üstünde ve 54 kg.’yi aşmayan sıklet.

IABA :Uluslararası Amatör Boks Birliği.

Jab:Küçük direkt vuruşlara verilen ad.

Kaçarak Vuru ş:Rakibin yakınında bulunmadan vuruş yaptıktan sonra uzaklaşma .

Kask:Boksörün başına taktığı koruyucu başlık.

Kontr: Rakibin yumruğunu etkisiz hale getirme,engelleme.

Kro şe:Genellikle çene bölgesine doğru kolu dirsekten dik veya dike benzer açıyla

büküp yandan yatay biçimde vurma şekli.Bu vuruşta kalça ve omuzdan vücut

döndürülür ve vuruştan sonra geri çekilir.Sağ kolla yapılanı sağ kroşe,sol kolla yapılanı

sol kroşedir.

Kum Torbası:Boksörlerin antrenmanda kullandıkları,içi kum dolu çuval.

Nakavt:Bir boksörün aldığı darbelerden sonra yere düşüp hakemin 10 saniye saymasına

rağmen ayağa kalkamaması durumunda yenil ilan edilmesi.Knock-out.

OP:Bir boksörün karşılaşmayı sayı üstünlüğü ile kazandığını gösteren karar.

Orta Sıklet:71-75 kg.arasındaki sıklet.Profesyonel boksta aorta sıklet 72.6 kg.dir.

Pancing Bol:Boks antrenmanında seri ve düzgün yumruk atmak için kullanılan ve her

yöne hareket edip havada asılı duran meşin top.

Pankrasyon:Boksla güreşin karışımı olan bir dövüş sporu.

Parat:Rakibin yumruğunu kol,eldiven yardımı ile tutma.Kol ile korunma.

57

Puan:Boksta rakibin belden yukarısına ve ön bölümüne yumruğun dış yüzeyiyle

vurulan her yumrukla kazanılan puan.

Raund:Boks maçında devrelerden her biri.Üç dakika süren raund,amatör boksta

üç;profesyonel boksta anlaşma zeminine bağlı olarak 4-15 raund arasında değişir.

Ring:Dört köşeden oluşan yerden yaklaşık bir metre yükseklikte,altı esnek maddeden

yapılmış ve etrafı halatlarla çevrili boks alanı.

RSC:Maçın orta hakeminin boksörlerden birinde,aldığı darbelerden maça devam

edemeyecek durum görmesi durumunda üstün boksör lehine oyunu durdurması.

RSH-H:Boksörlerden birinin nakavt olmamasına rağmen başına,çenesine aldığı

darbeden dolayı maça devam edemeyecek durumda kalması ve bu nedenle orta hakemin

oyunu durdurması.

Sağ Gard:Sağ kol ileride tutularak yapılan duruş şekli.

Sıklet:Boksta ağırlık esas alınarak yapılan yarışma bölümlerinden her biri.

Sinek Sıklet:48-51kg.arasındaki boks sıkleti.

Skiv:Boksörün vücut hareketi ile gelen yumruğa karşı yana çekilme,eğilme,geri

çekilme gibi yöntemlerle savunma yapması.

Sol Gard:Sol kol ileride tutularak yapılan duruş şekli.

Stop:Maçı durdurmak için verilen komut.

Swing:Yana yatık biçimde yapılan vuruş.

Süper Ağır Sıklet:Amatörde 91 kilonun,profesyonelde 86.2 kilonun üstündeki yarışma

dalı.

Tüy Sıklet:54-57kg.arasındaki boks sıkleti.

Velter Sıklet:67kg.lik boks sıkleti.

58

Yarı Ağır Sıklet:75-81kg.arasındaki boks sıkleti.

Walk- over:Herhangi bir sebeple bir boksörün sahaya çıkmaması ile elde edilen

hükmen galibiyet.

WBA :Uluslararası Boks Birliği.

WBC:Dünya Boks Konseyi.

3.11. Cimnastik Terimleri

Açık Atlama:Atlama araçları üstünden bacakları iki yana açıp atlama.

Açık Duru ş:Vücudun ayakta,gergin ve bacaklar yana açık bir şekilde durması.

Açılı Duru ş:Vücudun topuklar bitişik,ayak uçları bir ayak genişliğinde açık olarak

aldığı durum.

Adım Duru şu:Ayakta,öne bir adım atmış olarak alınan durum.

Akrobatik Cimnastik: Yarışma amaçlı akrobatik jimnastik kız-erkek,erkek-erkek,kız

veya gruplarla(3’lü,5’li)yapılan belirli kurallar ve sınırlamaları olan,müzik eşliğinde ve

belirli bir zaman sınırlaması içinde podyumlarda seri halde yapılan,bir baş hakem ve

dört yan hakemin notsal değerlendirdiği spor.

Aksak Dövüşü:Đki kişinin tek ayak üstünde,kollar göğüste kavuşuk durumda

birbirlerini itme ve aldatma ile dengelerini bozarak öteki ayaklarını bastırmaya

çabalamaları biçiminde yaptıkları eşli alıştırma.

Alan Cimnastiği:Açık havada yapılan jimnastik alıştırmaları.

Alet:Cimnastikte kullanılan her türlü yardımcı araç.

Aletli Jimnastik :Aletlerle yapılan cesaret,kendine güven ve vücut güzelliği sağlayan

hareketler.

59

Altın Beşik :Cimnastikte,bir elleriyle kendi bileklerini kavrayan iki kişinin,öteki

elleriyle karşılıklı olarak birbirlerinin bileklerini tutmaları.

Amut Duru şu:Vücudun yerde veya atlet üzerinde,ellere,ön kollara dayanarak ve baş

aşağı dikey olarak durma.El üstü duruş.

Anlatım Cimnastiği:Müzik ve ritm yardımıyla yapılan,itici gücünü duygusal

yaşantıdan alan ve bir anlam taşıyan cimnastik türü.

Araçlı Cimnastik :Cimnastiğin araçta uygulanan bir türü.

Aralık :Toplu cimnastiklerde,birbirinin ardı sıra durarak dizilenleri ayıran derinlik ve

açıklık.

Arkadan Asılma:Cimnastikte,sırtın araca dönük tutulduğu asılma durumu.

Artistik Cimnastik :Bireysel olarak yapılan,belirli kurallar ve sınırlamaları

olan,kızlarda;atlama beygiri,asimetrik paralel,denge,yer olmak üzere

dört,erkeklerde;kulplu beygir,yer,halka,atlama beygiri,paralel,barfiks olmak üzere altı

aletin yer aldığı ve her aletle yarışmak zorunda bulunduğu,uygulaması zor,seyretmesi

ise hayranlık uyandıran,yaşadığımız modern çağa çok uygun bir spor dalı.

Asimetrik Paralel:Bir cimnastik aleti ve bu alet üzerinde yapılan jimnastik hareketleri

veya yarışması.Bayanlara özgüdür.Yan yana kurulmuş biri 1.50 m.öteki

2.30 m.yükseklikte iki barfiks biçimindedir.Bunların uzaklıkları ayarlanabilir.Yatay

çubukların uzunlukları 2,40 m’dir.Bayan cimnastikçiler için hazırlanmış olan ve

birbirine paralel duran iki büyük ve küçük barfiksten oluşan alet.

Atılım Duru şu(Öne -Arkaya-Yana):Türlü cimnastik alıştırmalarına temel olan bir

başlama duruşu;türlü yönlere adım duruşlarında,gövdenin bükülü bacak üzerine

eğilmesi ve gergin bacakla bir doğrultuya getirilmesiyle vücut ağırlığının o yöne

aktarılması.

60

Atlama Beygiri:Cimnastikte kullanılan bir çeşit alet.Erkeklerde 1.35m.bayanlarda 1.10

m. yükseklikte ve bunlar üzerine tutturulmuş,yumuşak yüzeyli,deri kaplı kutu biçiminde

bir gövdeden oluşan,erkekler uzunlamasına,bayanlar enlemesine kullanılan alet.

Ayakta Kipe:Ayakta duruştan,omurgayı öne bükerek devrilirken,hızla gerçekleştirilen

yer kipesi.

Ayı Dansı:Cimnastikte bir araştırma.Eller dengeyi sağlamam için yanlara açılırken,sol

diz bükülür ve çömelik duruşa geçilir.Sağ bacak gergin olarak ileri uzatılır.Sıçrayarak

ayak değiştirilir.

Barfiks: Erkeklere özgü olan 2.50 m yükseklikte iki dikey ayak ve bu ayaklar üzerine

tutturulmuş 2.40 m uzunluğunda bir çelik çubuktan oluşan alet.

Baş Kipesi:El-baş üstü duruştan sırt üstü yatışa geçerken bacakların belden vuruşu ve

ellerin yeri itişiyle yapılan ayağa kalkma hareketi.

Blanş:Vücudu,eller üzerinde yere paralel ve düz olarak tutma.

Cephe Duruşu:Cimnastikte,avuç içlerini ve ayak parmak uçlarını yere

dayayıp,vücudun yüz yere dönük ve gergin olarak tutulduğu durum.

Cimnastik:Çevik,güçlü,dayanıklı,dinç,sağlıklı olmak,vücudun gelişmesini sağlamak

amacıyla alet ve hafif araçlarla veya aletsiz olarak yapılan,yöntemli ve düzenli vücut

hareketlerini ve bu hareketleri kapsayan yarışmalar.Kişinin hareket

sistemine(sinir,eklem,kas ve bağlantı gruplarının)önem ve görevlerine göre

uygulanması gereken ritmik,estetik,sanat görüşüne ve diğer amaçlara da

yöneltebilen,kurallara bağlı kalarak beden ve ruh yapısının koordinasyonuna ulaşma

imkanı veren sistematik hareketler.Đnsan vücudunun hareketlerini mükemmelleştirmek

ve uyum sağlamak,düzgün bir postür kazanmak için,analitik veya global olarak

uygulanmış fizik egzersizler sistemi.

Cimnastik Araçları: Cimnastik alıştırmalarında,türlü amaçlarla kullanılan taşınır ya da

durağan araçlar.

61

Cimnastik Kasnağı:Çapı 0.80 m olan tahtadan yapılmış kasnak biçiminde jimnastik el

aracı.

Cimnastik Topu:Cimnastikte el aracı olarak kullanılan 15-23 cm çapında hava dolu

lastik top.

Cimnastik Yarı şmaları:Denge aleti,atlama beygiri,kulplu beygir,halka paralel bar ve

yer aletlerini kullanarak yapılan hareketlerden oluşan yarışmalar.

Değişmeli Takla:Eşlerden biri takla atarken ötekinin açık atlayışla üzerinden aşması ve

bu durumu sırayla değiştirmeleri.

Denge Aleti:Üzerinde cimnastik hareketleri veya yarışması yapılan alet.Bayanlara

özgüdür.Bu alet,1.10-1.20 m yükseklikte,5 m uzunluğunda ve 10 cm genişliğinde

düzgün bir kalastan oluşur.

Denge Hareketleri:Denge aletleri kullanılarak yapılan cimnastik hareketleri.

Denge Kalası:1.20 m yükseklikte,piramit biçiminde,iki ayak üzerinde duran 5 m

uzunluğunda 10 cm yürüme yüzeyi olan düzgün kalastan yapılmış denge aracı.

Denge Oturuşu:Yerden yüksekliği sınırlı dayanak yüzeylerde el ve ayakları

kullanmadan oturarak sağlanan denge.

Denge Yürümesi(Öne-Arkaya-Yana):Araçta,yerde,sınırlı dayanak yüzeyi üstünde

türlü yönlere yürüme.

Derin Atlama:Cimnastikte,üst düzeydeki bir yerden aşağıya atlama.

Devrik Yatı ş:Cimnastikte,sırt üstü yatışta,bacakların kaldırılarak ayakların baş ucunda

yere değdirildiği durum.

Dinlendirici Alı ştırmalar: Cimnastik çalışmalarında,tek yönlü yüklenmeler yüzünden

yorulan vücudu dinlendirmek için uygulanan neşeli,hafif devinimler.

62

Dirsek Teması:Yan yana sıralanmak için yeterli mesafe sağlamak üzere bükük

dirseklerin birbirlerine zorlukla dokunması durumu.

Eğik Sıra:Cimnastik sırasının,bir ucundaki çengellerle yatay parmaklığa takılmasından

oluşan eğik bir yüzey konumundaki türü.

El Aletleri :Cimnastikte kullanılan top,lobut,sopa,kasnak vb. hafif aletlere verilen ad.

Esnetme:Bazı nedenlerle kasılan kasları açmak,uzatmak için onların bağlı oldukları

eklemlerde yapılan esnek,yaylı ve zorlu germe hareketi.

Fırlatma: Kol ve bacağın vücudun orta çizgisinden çeşitli yönlere ve son eklem

olanağına değin hızla ve gergin olarak açılması.

Flick-Flack :Kolların aşağıdan,yukarıya-arkaya savrulmasından hız alıp

sıçramak.Arkaya doğru el üstü yere düşmek.Yeri iterek,yeniden ayaküstü gelmek

yoluyla,vücudun enine ekseni etrafında tam bir dönüş yapması.

Gergin Oturu ş:Vücudu dik tutarak gergin ve açık bacaklarla oturuş.Açık oturma.

Gergin Sıçrama:Đki ayakla yeri itip,kolların önden yukarı savrulması ve bacakların

geriye itilmesiyle vücudun,havada bir yay şeklini almasını sağlayan sıçrayış.

Gergin Yatış:Vücudun,başın yanlarından birbirine paralel uzanmış kollarla,sırt üstü

yatmış bulunduğu durum,tepeden tırnağa gergin yatma biçimi.

Gövde Kaldırmak:Cimnastikte,bükülmüş olan veya indirilen gövdeyi eski haline

getirmek.

Halka:Yüksekçe bir yerde asılı iki çelik halat,bunların alt ucunda bulunan birbirlerine

paralel iki halka düzeninden oluşan bir cimnastik aleti.

Kalça Đtme:Kalçayı hızla öne doğru itme eylemi.

63

Kaplan Atlaması:Çift ayakla sıçrayıp kazanılan uçma hızıyla,araç ya da canlı engeller

üzerinden aştıktan sonra,karşıdaki yardımcının omuzlarına dayanıp hız keserek ayak

üstü düşme.

Kar şıt Devinim:Cimnastikte,herhangi bir alıştırmanın uyumlu akışına karşıt olan.

Kartal Duru şu:Bacaklar kalça genişliğinden biraz açık,vücut üst bölümü yere paralel

olacak şekilde belden bükülü,kollar yanda açık olarak alınan durum.

Kasa:Cimnastikte,5-7 parçadan oluşan ve parçalarını alıp takmak yoluyla yüksekliği

ayarlanabilen atlama aracı.

Kayma:Cimnastikçinin kulplu beygirde yer değiştirmesi.

Kolla Asılmak :Alıştırmaları yaptırmak için verilen kısa emirler.

Kondisyon Cimnastiği:Genel vücut gelişimini,yani tüm baş ve eklem gruplarına

erişerek onların kuvvetlenmesini,hareketliliğini ve esnekliğini sağlayan bir cimnastik

türü.

Koyundan Atlama:Cimnastikte,bu adı taşıyan araç üzerinden hız alarak türlü

biçimlerde aşma.

Kurt Atlaması :Alet üzerinde bir bacağı kolların arasından,ötekini dışından geçirerek

yapılan karışık atlayış.

Labut: Kolun gücünü ve savunma yeteneğini geliştirmek için kullanılan şişe şeklindeki

değişik ağırlıklardaki ağaçtan el aracı.

Lutz Atlayı şı:Arka arkaya giderken bıçağın dışını kullanarak yapılan ters saat

yönündeki atlayış,sıçrarken havada bir dönüş yapabilmek için ayaklar birleştirme.

Maymun Yürüyü şü:Cimnastikte dizler gergin,eller ve ayaklar üzerinde (dörtayak)

yürüme biçimi.

Mekik: Sırt üstü yatışta gövdeyi esnetme hareketi.

64

Metronom:Cimnastikte,bir egzersiz hareketi,Ayakta,bacaklar yana açılır.Eller baş

üstünde uzatılarak bir sopa tutulur.Vücut sağa ve sola doğru eğilir.

Odun Yarma:Eller yukarıda kenetli açık duruşta,gövdenin hızla öne bükülerek

yaylandırılmasıyla biçimlenen esnetme alıştırması.

Omuzda Tutuş:Kolların,dirsekler yere bakmak üzere elleri omuzlara değdirmek için

bükülü tutulduğu durum.

Önden Asılma Terazi:Vücudun,yüz araca dönük,gergin ve yatay olarak kollarda asılı

ve dengede tutulduğu durum.

Örümcek Duruşu:Vücudun yere çömelip,avuç içlerini yere dayamak ve diz altlarını ön

kola bindirmek yoluyla aldığı durum.

Pandül Sallanması:Cimnastikte bir alıştırma.Aletten,ellerle asılarak ayaklar serbest

bırakılır.Sağ ve sol kollar ardışık olarak çekilirken,gövde sağa ve sola sallanması.

Planş:Vücudu eller üzerinde yere paralel olarak dümdüz tutmak.

Plantar Fleksiyon:Ayak sırtının tabana doğru bükülmesi.

Ritmik Cimnastik :Müzik eşliğinde,belirli zaman parçaları içinde yapılarak tekrarlanan

hareketler.Bir müzik eşliğinde iç,çember,kurdele,lobut gibi hafif aletlerle yapılan ve

daha çok bayanlara özgü cimnastik.

Sarkaçlamak:Türlü tutuş ve duruşlarda gergin durumda bulunan vücut bölümlerini

ağırlıklarıyla düşmeye ve sallanmaya bırakmak.

Savurma:Kol ve bacak gibi vücut bölümlerini ağırlıklarından yararlanarak omuz ve

uyluk eklemleri etrafında türlü yönlere doğru hızla çevirme.

Serçe Kavrayışı:Elin,baş parmağın öteki parmakları karşılamasıyla asılma araçlarını

kavraması.

65

Simetrik Hareketleri :Cimnastik hareketleri uygulanırken,vücudun bir tarafına

uygulanan hareketlerin diğer tarafına da uygulanması.

Tavşan Sıçraması:Yerde ya da araçtaki çömelik duruşta,çift el ve ayaktan birbiri

ardınca hız alarak sıçrama ve ilerleme.

Terazi:Cimnastikte,vücudun,asılarak ya da dayanarak yere koşut bulunduğu denge

duruşu.

Ters Beşik :Sırt üstü yatışta,kollarla bükülü dizleri kavrayarak sırt üzerinde,baş-ayak

yönünde sallanma.

Ters Cephe Duruşu:Pozisyon,düz cephe duruşunun tersi.

Yan Cephe Duruşu:Vücudun yerde veya alette yani yere dönük,tek el ve ayak kenarına

dayalı ve gerili tutulduğu durum.

Yaprak Kipesi:Paralel bar veya barfikste,asılma durumundan dayanma durumuna geçiş

hareketi.

Yarım Dönüş:Cimnastikte,vücudun ön ve yan yönlerinin ortasına düşen bir doğrultuya

yönelişi.

Yatay Parmaklık :Cimnastikte,birbirinden 0.85-1.00 m açıklıkta 2.80m yükseklikte

dikmeler arasına 9 cm aralıkla dizilen,oval kesitli basamakları olan ve düşey olarak

duvara bağlanan geniş merdiven biçiminde asılma ve tırmanma aracı.

Yaylanma:Vücut bölümlerinde,kasların gerilme ve kasılma gücü ile oluşan ve birbirini

ölçülü olarak izleyen esnek yaklaşma.

Yer Cimnastiği:El ve bütün vücut bölümleri için yeri bir dayanarak düzeyi gibi

kullanıp,düzenlenen hareketler bütünü.

Yunus Atlama:Çift ayakla sıçrayıp kazanılan uçma hızıyla,havadan eller üstüne yere

düşerek uygulanan dayanmalı perende.

66

Zorunlu Hareketler: Artistik patinajda olduğu gibi cimnastikteki bazı yarışmalarda

sporcuların yapmak zorunda oldukları,önceden belirlenmiş hareketler.

3.12. Eltopu(Hentbol) Terimleri

Açık Hava Hentbolü:Çim,toprak veya sert zemin gibi açık alanlarda on birer kişi ile

oynanan el topu oyunu.

Adam Adama Savunma:Hücum oyuncularından her birinin birer savunma oyuncusu

tarafından kontrol edilmesi.

Alçak Temel Atış:Gövdenin üst kısmının bükülü olduğu vaziyette,kolun da yere yakın

olduğu durumdaki temel atış.

Aldatma:Hentbolde rakip oyuncuyu bilerek yanıltarak kendine üstünlük sağlama.

Altı-Sıfır Savunma:Savunmada yer alan oyuncuların tamamının savunma çizgisi

üzerinde olduğu bölge savunması çeşidi.

Alttan Pas:Đki oyun kurucu arasında veya oyun kurucular ile pivot arasında kullanılan

pas türü.

Arkadan Atı ş:Kale sahası çizgisi civarında,durarak veya hareketli biçimde kullanılan

yakın atış türü.

Arkadan Pas:Vücudun ve ayakların yön değiştirmeden topu hücuma aniden katılan

oyunculara verilen pas.

Aşırtma Atı ş:Kalecinin önde olduğu durumlarda topu onun kesemeyeceği şekilde

havalandırarak kaleye gönderme.

Bağlı Oyun:Topun ve oyuncunun gideceği yerin daha önceden planlandığı oyun

düzeni.

Basit Hücum:Ya kaleciden atılan pas ya da kapılan top sonrası bir veya iki oyuncu ile

yapılan hızlı hücum türü.

Başlatma Atışı:Hakemin oyunun başladığını bildiren düdüğü.

67

Beş-Bir Savunma:Beş oyuncunun bölge savunması bir oyuncunun ise adam adama

savunma yaptığı savunma çeşidi.

Bilekten Pas:Kolun önce aşağıya salınıp geriden öne ya da yana çevrilmesi ile verilen

hızlı pas.Bu pasta top açılmış parmaklarla sıkıca sarılmış olmalıdır.

Bölge Savunması:Her oyuncunun bulunduğu bölgeden sorumlu olduğu alan

savunması.

Çapraz Geçiş:Oyuncuların çapraz hareketlerle yer değiştirdikleri hücum hareketi.

Çift El Baş Üstünden Đtme Pas:Topun iki elle baş üstünden geriye alınıp sert biçimde

atıldığı pas.

Çift El Göğüsten Pas:Genelde bacak ve kol hareketi ile göğüste tutulmuş topla yapılan

pas.

Dalma:Toplu veya topsuz hücum oyuncusunun rakip kaleye yaptığı hücum hareketi

Dayanma Adımlı Atış:Atış kolunun tersindeki ayağını yere dayayarak yapılan atış.

Dayanma Adımsız Atış:Koşu içinde yapılan atış.

Değişme Çizgisi:Orta çizginin iki kenarında bu çizgiye paralel olarak yer alan,saha

içine ve saha dışına çizilmiş çizgiler.

Dört-Đki Bölge Savunması:Savunma oyuncularından dördünün savunma çizgisinde

diğer ikisinin de önde olduğu alan savunması türü.

Ense Pas:Baş yüksekliğindeki topla baş arkasından yana ve geriye doğru yapılan pas.

Kalça Yüksekliğindeki Atı ş:Elin topu arkasından kavradığı elin ve kolun kalça

seviyesinde bükülü olduğu atış şekli.

Kale:Đki metre yüksekliğinde ,üç metre genişliğindeki sayı yapılan bölge.

Kombine Hızlı Hücum:Fazla sayıda oyuncu ile yapılan atak.

Kombine Savunma:Oyunculardan bir bölümünün bölge savunması,bir bölümünün de

adam adama savunma yaptığı savunma türü.

68

Öne Çıkma:Hücum oyuncusunun gol yapmasını engellemek için savunma

oyuncusunun öne doğru çıkması.

Piston Hareketi:Öne doğru hareket halinde olan hücum oyuncusunun topla içeri

dalması veya pas vermesi.

Serbest Atış:Rakibin faullü hareketi sonucu kazanılan atış.

Serbest Atış Çizgisi:Kaleden 9 metre uzaklıkta olan kale sahasına paralel kesik çizgiler.

Sıçrayarak Atış:Sol adımla başlayıp vücudun ağırlık merkezinin sıçrama ayağı

üzerinde olduğu,kolun omzun gerili şekilde olduğu havada atış şekli.

Tek El Yerden Pas:Genellikle kale çizgisi oyuncularına aktarılan pas türü.

Tip Yapma:Oyuncunun topu yere vurup tutması.

Top Sürme:Hareket halinde topu yere vurdurarak ilerleme.

Üç-Üç Bölge Savunması:Üç oyuncunun savunma çizgisinde üç oyuncunun ise biraz

daha önde olduğu savunma çeşidi.

Yana Bükülü Atış:Genellikle kanatlardan yapılan ve düşmeyle sonuçlanan, topun baş

arkasından bükülü kolun aksi yönünden eli terk ettiği hücum atışı.

Yedi Metre Atışı:Yedi metre çizgisinden yapılan direkt ceza atışı.

Yedi Metre Çizgisi:Kaleden oyun alanına doğru 7 metre uzaklıkta çizilmiş kaleye

paralel çizgi.

Yüksek Temel Atış:Koşu esnasında atılan atış.

3.13. Eskrim Terimleri

Altı Siperi: Rakibin silahını yukarı sağ dışa itip ,bu yönü kapatarak yapılan ve genellikle

epede kola yapılan hamlelere karşı koyma amaçlı siper.

Beyaz Işık:Geçersiz vuruşları gösteren elektronik uyarı.

Basit Hamle:Doğru hamle,boşaltma,çevreleme ve kesme şeklinde yapılan hamle.

Boşaltma:Kapatılan yönden diğer yöne en kısa zamanda geçmek için yapılan hamle.

69

Çatma:Silahını rakibinin silahının uç kısmına dokundurarak sporcunun kendini

emniyete alması hareketi.

Çevreleme:Silahın ucuna çember çizdirerek aynı noktaya dönme şeklinde yapılan

hamle.

Doğru Hamle:Açık bulunan yönden doğrudan doğruya kolun gerilmesini izleyen

hamle.

Dört Siperi:Yukarı içe gelen vuruşları etkisiz hale getirmek için kolun oynamayıp el ile

ön kolun yer değiştirdiği siper.

Elektrikli Sinyal Düzeni: Flöre ve epe dürtüsünün yapılıp yapılmadığını gösteren

sistem.

En Garde:Eskrimde vuruşmaya başlama.

Epe:Eskrimin üç ana dalından biri olan dürtüş silahı.Geçerlilik 750 gramlık basınçla

olur ve geçerli bölge tüm vücuttur.Tası flöreye göre daha geniş ve ucunda düğme

mekanizması vardır.

FIE: Uluslar arası Eskrim Federasyonu.

Fleş Hareketi:Hareket halindeyken yapılan ve silahın ucunun vücudun denge

hareketinin etkisiyle ayağın yere basmasından önce rakibe değdiği bir saldırı hareketi.

Flöre:Eskrimin üç ana dalından olan dürtüş silahı.Geçerlilik 500 gramlık basınçla olur

ve geçerli bölge kollar,bacaklar ve baş hariç vücudun gövdesidir.Tas kısmı epeye göre

daha küçük ve ucunda düğme mekanizması vardır.

Gard:Silahı ve vücudu rakibin saldırısından korumak için hazır olmak ve kolaylıkla

saldırı için pozisyon almak şeklindeki eskrimin temel pozisyonu.

Gard Çizgisi:Eskrim pistini ayıran orta çizginin gerisinde,her iki tarafta da var olan

başlama çizgisi.

Göster:Kılıçta rakibin düşünce ve hamlesini anlamak için kesme hareketi veya kılıç ucu

ile dürtüş şeklinde yapılan hareket.

Halte:Hakemin dur emri.

70

Hamle:Ön arka ayak dengesinin olduğu,silahsız elin destek durumunda olduğu

eskrimin temel hareketi.Developpement.

Kar şı Koyma:Rakibin hamlesini sezip o yönü kapatma hareketi olarak bilinen zaman

vuruşu.

Kesme:Rakibin silahının namlusunu kontrol altında tutarak veya namluya değmeden

boşta yapılan hamle.

Kılıç: Hem vuruş hem de dürtüş silahıdır.Geçerli bölge vücudun belden yukarısıdır ve

sayı atak üstünlüğüne göredir.105 cm. uzunluğunda olup müsabaka süresi 4 dakikadır.

Kırmızı I şık:Tuşun geçerli olduğunu belirten elektronik uyarı.

Parad:Rakibin silahının yönünü değiştirmek için yapılan hareketler.

Pist:14 metre uzunluğunda,1.80 ile 2 metre genişliğinde dar,uzun eskrim karşılaşması

alanı.

Pul:6-7 eskrimciden oluşan ve bunların birbirleriyle 3 dakika ve 5 sayı üzerinden

karşılaştığı eskrim kümesi.

Riposte:Rakibin atağını önledikten sonra yapılan karşı atak.

Siper:Rakipten gelen dürtüşten korunma amaçlı pozisyon.

Sekiz Siperi:Aşağı sağ ve dışa gelen hamleye karşı yapılan siper.

Tuş:Eskrimde sayı.

Tuş Göstergesi:Beyaz,kırmızı ve yeşil renkte üç lambalı olan ve tuşları gösteren

elektronik cihaz.

Yeşil I şık:Kırmızı ışık ile beraber tuşun geçerli olduğunu belirten elektronik uyarı.

3.14. Futbol Terimleri

Açık oyuncusu:Orta saha ve hücum hattının dış bölgelerinde,sahanın kenar

kısımlarında oynayan oyuncu.

71

Adam tutma:Karşı takımdaki oyuncunun etkinliğini azaltma amacı taşıyan,kurallara

uygun şekilde oyuncu takip etme eylemi.

Akın :bkz. atak.

Alan savunması:Bir takımın kendi yarı alanını savunma oyuncularıyla parsellemesine

dayanan müdafaa biçimi.

Altı pas:Ceza sahası içinde bulunan,kale çizgisi ile 5,5 m. uzaklıktaki çizginin içinde

yer alan bölge.Alanın boyutu 18,32 x5,5m.dir.

Altın gol :Eleme sistemli karşılaşmalarda kullanılan sistem.Karşılaşmada iki takım

birbirine üstünlük sağlayamazsa penaltılara kadar olan uzatma süresinde atılan gol altın

goldür ve karşılaşma o anda sonuçlanır.

Antrenör :Çalıştırıcı.

Asist:Gol pası.

Aşırtma :Oyuncunun karşı takım oyuncularının engelleyemeyeceği bir şekilde topu

havalandırarak kaleye veya takım arkadaşına ulaştırma eylemi.

Atak :Gol atma amaçlı hücum girişimi.

Aut :Hücum oyuncusu tarafından topun korner çizgileri veya kale üstünden dışarı

atılması.

Avantaj :Faul veya kusurlu hareketlerle rakibe karşı avantaj elde etme amacını önlemeyi

amaçlayan kural.Oyuncu ,rakibinin engelleyici hareketine rağmen amacına uygun

hareketi sürdürürse hakem oyunu devam ettirir.

Averaj :Takımların puan eşitli ği halinde üstünlüklerini belirlemek amacıyla attıkları ve

yedikleri golün farkına dayanan kural.

Ayak dışı:Ayak küçük parmağı,topuk ve bilek arasındaki bölge.

72

Ayak içi :Ayak başparmağı,topuk ve bilek arasındaki bölge.

Ayaktopu:Futbol

Başlama Vuruşu:Hakemin ilk düdüğü ile beraber bir oyuncunun topa vurması.santra

vuruşu.

Bek:Bir takımın savunma hattının sağında veya solunda yer alan oyuncular.

Beşlik :Topu rakibin bacak arasından geçirme.

Bindirme: Topa sahip oyuncunun önüne fırlayarak pozisyon alma biçimi.

Biti ş Düdüğü:Hakem tarafından devrenin sona erdiğinin duyurulması.

Boş Koşu:Topsuz alanda hareketli olma.

Burun Vuru ş:Topa dikine bir şekilde ayakkabının ön sivri kısmı ile vurma.

Ceza Sahası:Kale önünü kapsayan ve sahanın her iki yakasında bulunan bölge.Nizami

ceza sahası 40,32x16,5m. Boyutundadır.Bu alan içinde kusurlu hareket penaltı ile

cezalandırılırken kalecilere topu elle tutma imkanı verilmiştir.

Ceza Yayı:Ceza sahasının ön bölümünde,penaltı noktasına 9,15m.uzaklığındaki yarım

çember şeklindeki çizgi.

Çalım:Toplu ya da topsuz şekilde bir oyuncunun rakip oyuncuyu geçmesi,üstünlük

kurması.

Çelme:Oyuncunun rakibini engelleme,düşürme amacıyla ayağına darbe

yapması,ayağını takması.

Çeyrek daire:Köşe yayı.Bayrak direğinden oyun alanı içine doğru 1m.yarı çaplı,korner

atışı alanını gösterme amaçlı daire yayı.

73

Çift vuru ş:Kasıt amacı taşımayan ancak kurallara aykırı olan faulde uygulanan vuruş

türü.Bu vuruşta top saha içinde ikinci bir oyuncu tarafından oynanmadan kaleye girerse

gol geçersiz sayılır.

Defans:savunma:Rakip takımın gol atmasını önleme amaçlı kurgu,faaliyet.savunma.

Degaj:Kalecinin topu rakip alana yollamak için önce topu elinden çıkarıp sonra ayağı

ile vurması.

De-marke:Oyunda markaj altında olmama,boşta bulunma durumu

Derin Pas:Genellikle kaleye dik bir şekilde oyuncunun koşu yoluna verilen pas.

Devre:Futbol karşılaşmasının 45’er dakikalık iki bölümünden her biri.

Deplasman:Futbol takımlarının kendi sahaları dışında oynadıkları karşılaşmalara

verilen ad.

Deplasman:Futbolcunun pasa yetişebilmek için bulunduğu yerden süratle

hareketlenmesi durumu.

Dizili ş:Oyuncuların sahaya yayılış şekli.

Dripling :Kısa vuruşlarla birlikte topla ilerleme,top sürme.

Dördüncü hakem:Maç öncesi,maç süresi ve sonrasında her türlü idari ve oyunla ilgili

görevde orta hakeme yardımcı olan saha oyun alanı dışındaki hakem.

Elle Oynama:Bir oyuncu tarafından kasıtlı olarak avantaj sağlama amacıyla

oynanması.

Endirekt Serbest Vuruş:bknz.çift vuruş.

Engelleme:Topla oynayamayan oyuncunun kasıtlı bir şekilde rakibine engel

olması.Obstrüksiyon.

Faul:Engelleme,rakip oyuncuya kural dışı müdahale.

74

Falso:Topun yanına vurma şekli.

FIFA: Merkezi Zurih’te bulunan çeşitli futbol turnuvaları düzenleyen,kuralları

uygulayan,değiştiren,futbolu yöneten;Uluslar arası futbol federasyonları birliği.

Fikstür :Sezon boyunca oynanacak müsabakların,haftalar halinde belirlenmesi ile

oluşan tablo.Takım sporlarında görülen bu uygulama karşılaşmalar başlamadan önce

hazırlanır.

Forma:Oyuncuların maçta giydiği,renkleri önceden tescil edilmiş tek tip giysi.

Forvet:Hedefi gol atmak olan hücum oyuncusu.

Frikik :Serbest vuruş.Faul yapılan takımın oyunu başlattığı vuruş.Rakip oyuncu bu

esnada 9,15 m. uzakta olmalıdır.

Futbol:Ayaktopu.11’er kişilik iki takım arasında oynanan ve oyuncuların belli kurallar

dahilinde topu rakip kaleye atmasına dayanan oyun.

Gol:Futbolda topun tamamının kale çizgilerini geçip kaleye girmesi ile oluşan sayı.

Göğüs:Topu havada göğüsle karşılama.

Gümüş Gol:Elemeli karşılaşmalarda normal süresinin berabere bitmesi durumunda

kazanan takımı belirleme amaçlı uygulama.ilk 15 dakikalık uzatma devresinde eşitlik

bozulursa süre bitiminde maç sona erer.Eşitlik bozulmazsa ikinci 15 dakika

oynanır.Orada eşitlik bozulursa karşılaşma süre bitiminde sona erer.(Altın ve gümüş gol

uygulaması 1 Temmuz 2004’ten itibaren kaldırılmıştır.)

Gözlemci:Futbol karşılaşmalarını ve görevlilerini izlemekle görevli kişi.

Hakem atışı:Bazı nedenlerle duran oyunu yeniden başlatmak amacıyla hakemin topu

yere bırakarak oyuna sokması.

Hat-trick :Üçleme.Futbolda bir oyuncunun aynı karşılaşmada üç gol atması.

75

Hücum:Gol atma amaçlı eylem.

Hücumda Genişlik :Topa sahip takımın sahada enine paslarla rakibi dengesiz biçimde

yakalama amaçlı oyun kurgusu.

Hükmen:Bir futbol takımının,yöneticisinin veya oyuncusunun futbol yönetmeliklerine

aykırı davranışları sonucunda sahada aldığı sonuçların geçersiz sayılması,mağlup kabul

edilmesi.

Iska Geçme:Oyuncunun girişim yaptığı halde topu ayağından kaçırma-sı.

Izgara:Kramponların altına çivilenen kösele veya sert lastik parçaları.

Kademe:Savunma ve hücum oyuncularının mücadelesinde diğer savunma

oyuncularının yakın durması

Kale:2,44m. yüksekliği,7,32m. genişliği olan direklerle çevrili,arka ve yan yüzü ağlarla

çevrilmiş,topun içine atılması amaç olan alan.

Kale Alanı:bkz. altı pas

Kaleci:Kaleyi savunmakla görevli,ceza alanı içinde belli kurallar dahilinde topu elle

tutabilen oyuncu.

Kale Çizgisi:Kale doğrultusunda,iki korner direği arasında oyun alanını dipten

sınırlayan çizgi.

Kale Vuru şu:Auta çıkan toptan sonra kaleci veya bir başka oyuncunun oyunu

başlatmak için ceza alanı dışına doğru yaptığı vuruş.

Kaptan:Takım oyuncularını oyun içinde yöneten,takımı temsil yetkisi bulunan,sol

kolunda özel renkli bant taşıyan sporcu.

Korner :Atak yapan takım oyuncuları dışındaki savunma amaçlı oyuncular tarafından

topun kale çizgilerinin dışına atılması ile köşe gönderinden yapılan vuruş şekli.

76

Krampon :Spor ayakkabılarının altına yerleştirilen ve kaymayı önleyen,deri ya da

madeni küçük parçalar.(yaygın kullanımı futbol ayakkabısı olan krampon mecazi olarak

futbolcu kelimesi yerine de kullanılmaktadır.

Kontrpiye :Beklenmedik yön değişimi ile karasız kalma,yanılma durumu.

Kontratak :Savunmanın zayıf ve az olduğu durumlarda yapılan ani ve etkili hücum

girişimi.

Köşe Gönderi:Futbol alanının yan ve kale çizgilerinin kesişme noktalarının her biri.

Libero :Defansın arkasında oynayan,süpürücü tarzdaki oyuncu.

Markaj: bkz. adam tutma.

Ofsayt:Bir oyuncunun top kendi takımında iken,karşı takımın kalesine toptan ve kaleci

dışındaki rakiplerden daha yakın olma durumu.Oyuncu kendi ayrı alanında veya rakip

oyuncularla aynı çizgide ise ofsayt olmaz.

Orta Çizgi :Oyun alanının enine bir şekilde tam ortadan ikiye bölen çizgi.

Orta Hakem:Yan ve 4.hakemin karar verme aşamasında üstünde olan ve oyunu

yöneten kişi.

Ortalama:Topu kale ağzında duran takım arkadaşlarına havadan yollama biçimi.

Orta Nokta:Orta çizginin tam ortasında bulunan ve oyun,devre,gol sonrası başlangıcın

yapıldığı nokta.

Orta Saha:Sahanın orta bölümü veya bu bölümde oynayan oyuncular.Defansa dönük

orta saha oyuncuları defansif orta saha,hücuma yönelik orta saha oyuncuları ise ofansif

orta sahadır.

Orta Yuvarlak :Oyun alanının tam ortasında yer alan 9,15 m. çapındaki başlama vuruşu

sırasında oyuncuların durması gereken yerleri sınırlayan çember.

77

Oyun Kurucu :Bir takımda taktik anlayışı uygulamada ve verimli oyun oynamak için

önderlik yapan futbolcu.

Ön Libero:Defansın önünde görev yapıp rakibin hücumlarını engelleme,bozma görevli

orta saha oyuncusu.

PAF:Profesyonelliğe aday futbolcu.

Pas:Oyuncuların el ve kol dışında kalan vücudunun herhangi bir yeriyle topu

arkadaşlarına atması.

Pasif Ofsayt:Oyuncu ofsayt pozisyonunda olduğu halde,oyuna ve rakibine müdahalede

bulunmadığı,kendisine ve takım arkadaşlarına avantaj sağlamadığı durum.

Penaltı:Oyuncunun kendi ceza alanı içinde rakibine yaptığı kural dışı hareket sonucu

kullanılan direk ceza atışı.

Penaltı Noktası:Kale çizgisinden uzaklığı 11m.olan penaltı atışlarının yapıldığı nokta.

Plonjon:Kalecinin topu yakalamak amacıyla yere paralel bir şekilde yaptığı atlama

hareketi,yatış tekniği.

Pres:Topa sahip olan oyuncuya bir veya birkaç oyuncu ile birlikte yapılan topu kapma

veya oyun bozma amaçlı baskı.

Rövaşata:Havadan gelen topa havada müdahale etmek için ayaklarını havalandırıp

kendisini geriye ve yere doğru atarak ayaklarıyla topa makas gibi vurması.

Sağhaf:Sağ oyun kurucu.

Santra:bkz. başlama vuruşu

Santrahaf:Orta oyun kurucu

Santrafor:Hücumun ortasında oynayan,gole dönük oyuncu.

78

Serbest Vuruş:Ceza sahası dışında kural dışı hareketler sonucu,hatanın yapıldığı

noktadan kullanılan ceza vuruşu.

Solhaf:Sol oyun kurucu.

Stadyum:Takım oyunlarının gerçekleştirildi ği,seyircilerin oyunu izlemleri için gerekli

alan ve düzeneğin bulunduğu yapı.

Stoper:Savunmanın ortasında oynayan,hava hakimiyeti olan,kesici özellikteki oyuncu

Sürgü Düzeni:Savunma,orta saha ve hücum oyuncularının birbirleriyle bağlı olarak

kapanıp açılmalarına dayanan oyun sistemi.

Şişirmek :Genellikle savunma oyuncularının uyguladığı gelen topu uzunca bir mesafeye

havadan yollama eylemi.

Şut:Oyuncunun topu ayağı veya kafası ile takım arkadaşına,kaleye veya saha dışına

gönderdiği vuruş.

Taban Girmek:Ayağında top olan oyuncuya rakip takımdan bir oyuncunun ayağının

tabanı ile karşı koyması.

Taç:Topun yan saha çizgilerinden dışarı çıkması.taç atışı iki elle,baş arkası ve

üstünden,ayaklar yerden kesilmeden yapılır.

Tekmelik:Oyuncuların bacak kemiklerini darbelerden koruma amaçlı tozluklarının

içine giydikleri sert ve özel korumalık.

Teknik Futbolcu :Fiziki mücadelenin ötesinde futbol zekasına sahip,iki ayağını iyi

kullanabilen,topla iyi oynayan futbolcu.

Temdit Penaltısı:Devrelerin veya kupa maçlarında uzatmaların bittiği anda verilen

penaltı.Burada atış yapıldıktan sonra karşılaşma sona erer.

Top:Ağırlığı 410-450gr.çevresi 68-70cm.olan genellikle meşin futbol oyun aracı.

79

Top Tekniği:Topu kullanabilme becerisi,top ile dilediği tarzda oynayabilme.

Tozluk:Dize kadar gelen özel futbolcu çorabı.

UEFA:Merkezi Nyon ‘da bulunan Avrupa Futbol Federasyonları Birliği.

Verkaç:Duvar pası.topa sahip olan oyuncunun topu yakındaki arkadaşına vererek boş

alana kaçması ve topu tekrar alma eylemi.

Vole:Top yere inmeden havada iken vurma.

Vücut Çalımı:Oyuncunun,rakibini kıvrak hareketlerle geçip topla ondan uzaklaşması.

Wm düzeni:Hücum ve savunmanın arka oyuncularla desteklendiği oyuncuların sahaya

dizilişinin wm harflerini andırdığı futbol oyun sistemi.

Yardımcı Hakem:Futbol sahasının iki kenarında görevli,orta hakeme yardımcı olan

hakem.

Yarı Vole:Top yere değer değmez havalanırken vurma.

3.15. Güreş Terimleri

A Tere:Oyunun yerde başlaması.

Aba Güreşi:Diz kapağına kadar uzanan,kolsuz,sağlam,koyun veya keçi yününden

yapılmış önü açık giysilerle yapılan geleneksel Türk güreşi.

Açık Düşme:Yağlı veya karakucak güreşlerinde kıç üstü düşmesi.Ayrıca sırtın veya iki

dirseğin yere değerek göğüs bölgesinin havaya döndüğü durum.

Açma:Kilitlenen oyunu güç veya taktik kullanarak oynanabilir hale getirme.

Ağır Sıklet:Asgari sınırı belirli bir kilo olan en yüksek ağırlıktaki sporcular ve bu

sporcuların kategorisi.

Altın Kemer: Yağlı güreşlerde birinci olan sporcuya verilen ödül.

80

Altta Yatmak :Güreşte çömelme durumunda ve yüzü yere dönük şekilde oyuna başlama

durumu.

Alttan Kalkma :Altta kalan güreşçinin güç ve taktik deneyerek bu durumdan kurtulup

ayağa kalkması.

Akadan Çapraz:Rakip güreşçinin arkasından alınan çapraz durum.

Ara Boynu:Altta bulunan güreşçi kendisine sarma takan rakibinin kafası ve boynunu

kontrol etmeye çalışır.Üsttekinin boynu alttakinin boynuna geçer.Sarmayı çıkaran

güreşçi kafasını kaldırıp rakibini yana çekip yenmesi şeklinde gelişen oyun.

Arap Oyunu:Yerde bulunan rakibine sarmayı soldan takarak sağ kolunu geriye alma

yöntemiyle yüklenme ve sırtüstü yere indirme.

Aşırma:Kündeye veya askıya alınan güreşçinin sırtüstü yere atılması.

Ayak Kündesi:Güreşçinin ayaktayken rakibini bir bacaktan kavrayıp iki eli göbek

üzerinde birleştirme yoluyla uyguladığı künde biçimi.

Ayak Bravlesi:Yerdeki güreşte,üstteki rakibinin sağ kolunu sağ elle kavrayıp sağ diz

üzerinde yürürken sağa doğru devrilip sol ayak topuk kısmını rakibin aynı kısmından

havalandırarak dönme hareketi.

Ayı Dönmesi:Güreşçinin başını ve iki elini yere koyarak yaptığı öne ve arkaya köprü

hareketi.

Bağda Atma:Güreşçinin bacağını rakip güreşçinin bacağına dolaması.

Bastırma:Tek veya çift dalarak rakibi alta alma.

Baş:Yağlı güreşte sıralanan derecelerin en büyüğü.

Başaltı:Yağlı güreşler ile aba güreşlerinde baştan sonra gelen kategori.

81

Başpehlivan:Yağlı,karakucak,aba gibi geleneksel Türk güreşlerinde rakiplerini yenerek

birinciliğe ulaşan güreşçi. Boyunduruk:Rakibin başını koltuk altına alarak boynuna kol

dolama oyunu.

Bel Kündesi:Güreşçinin ellerini arkadan uzatıp rakibin göbeğini kilitleyerek

oluşturduğu künde.

Bilek Güreşi: Đki kişinin dirseklerini düz bir yüzeye dayayıp birbirlerini elerlinden

kavrayarak bileklerini bükmek,yere değdirme amacına dayanan kuvvet yarışı.

Boğma:Güreşte kural dışı hareket.Kolun rakibin altta olduğu sırada çene altından

geçirilip onun nefessiz kalmasına neden olacak kadar bastırma hareketi.

Bohçalama:Güreşçinin kolunu alttaki rakibinin ensesinden,diğer kolunu da bacağının

arasından geçirerek iki eli göğüs seviyesinde birleştirerek rakibi başının üzerinde

dikerek çevirme hareketi.

Boyunduruk :Rakibin başını koltuk altına alıp boynuna kol dolama.

Bravle:Altta olan güreşçinin beline sarılmış olan rakibini kılçık hareketi ile bileğinden

yakalamış olduğu halde yana devirmesi hareketi.

Budama:Rakip güreşçinin kollarını üstten alttan vurarak açma.

Burgu:Yerde bulunan rakibin sol kolunu geriye alarak arkadan yüklenip indirme ve el

değiştirerek sırtüstü çevirme.

Büyük Orta: Geleneksel Türk güreşlerinde başaltı ile orta boy arasındaki derece.

Cazgır: Yağlı güreşte güreşçileri yüksek sesle halka tanıtarak güreşler hakkında bilgi

veren kimse.

Centre:Hakemin güreşçileri ortaya davet etmesi.

Çevirme:Yüz üstü yere yatmış rakibini güç ve oyun kullanarak sırt üstüne getirme

durumu.

82

Çırpma:Yerdeki rakibi belinden kollar ile sıkıca tutup köprü ile çevirme oyunu.

Çift Burgu :Elleri alttaki rakibin koltuk altından geçirerek sırtta kenetleyip yapılan

burgu.

Çift Dalma:Rakibin iki ayağını iki elle kapmak için yapılan oyun.

Çipe:Ayakta rakibin kolunu kavrayarak ters taraftaki koltuk altından boştaki elle sırttan

kavranması.Sonra sırttan aşılarak yere indirilmesi.

Çoban Kösteği:Genellikle karakucak oyununda görülen rakibin topuğunu elleme

oyunu.

Çökertme:Rakibi elerli ve dizi üstüne düşürme.

Çömlek Kırması:Alttaki güreşçinin uyguladığı kontra bir hareket.Bir bacağını rakibe

kaptırmış güreşçinin bu ayakla üstündeki rakibinin öteki ayağını alttan çengelleyip kıç

üstü oturttuktan sonra yaslanarak açık düşürmesi.

Dalma:Tek veya çift olarak uygulanan rakibin ayaklarına aniden inerek ayağını veya

topuğunu kapma oyunu.

Dayama:Geleneksel Türk güreşinde rakibin oyun yapmasını engelleme amacıyla kolları

ile rakibini oyun yapamaz hale getirme.

Dawai:Hakem tarafından verilen çalış komutu.Bu komut güreşçileri daha aktif olmaya

davet eder.

Deste:Geleneksel Türk güreşinde derecelerin en küçüğü.

Deve Yuları:Rakibin başını koltuk altına alarak çenesinin altından avuçlama hareketi.

Dirsek Kırma :Rakibin dirseğini ters yönde zorlama.

Dolu Kalkma:Alttaki güreşçinin üstündekinin paçasından tutarak ayağa kalkması.

El Değmez Oyunu:Öne doğru gelirken kol bağlayarak rakibe çengel atma oyunu.

83

El Ense:Kol ve el yoluyla rakibi ensesinden yakalayarak dengesini bozma hareketi.

Ense Bağlama:Yağlı güreşte iki güreşçinin birbirlerini enselerinden tutarak

beklemeleri.

FILA :Uluslararası Amatör Güreş Federasyonu.

Grekoromen Güreş:Ayakları tutmanın,ayaklara dalmanın yasak olduğu belden yukarı

yapılan güreş dalı.

Hırpalama:Güreş boyunca rakibi yorma ,oyundan düşürme.

Đhtar :Pasif güreşen,oyun yapmayan güreşçiye verilen uyarı.

Jambe:Grekoromen güreşte ayak hatasını bildiren hakem komutu.

Kaçak Güreş:Genelde güçlü bir rakibe karşı oyun girişiminde bulunmadan çekingen

bir tavırda güreşi sürdürme.

Kafakol: Rakibin kolu bilek veya dirsekten tutularak boşat kalan kolla kafasının iyice

sarılması.

Kapan:Güreşçinin tek veya çift kolu rakibinin koltuk altından geçirerek ensesine

bastırma.

Kara zelve:Yağlı güreşte rakibin başını koltuk altına sıkıştırıp kıspetin arka

kaspağından tuttuktan sonra iç sarma vurma.

Karakucak Güreşi:Toprak alanda,çimde ve bunun gibi alanlarda çıplak ayakla

yapılan,vücudun üstünün açık altta da pıtpıt denen giysi ile yapılan geleneksel Türk

güreşi.

Kazık:Genellikle yağlı güreşte görülen eli rakibin kıspetinin içine sokarak onu yere

indirme oyunu.

Kepçe:Rakibin arkasından bacakları arasına el sokma oyunu.

84

Kılçık Atma :Alttaki güreşçinin üstündeki rakibini kalça oyunu ile yana devirmesi.

Kıspet:Yağlı güreşte deriden yapılmış dar paçalı meşin pantolon.

Kle:Yerde olan rakibin kolunun altından el geçirerek ensesinden kavrama.

Kolbastı:Yerde ve ayakta olmak üzere iki türü olan güreş oyunu.Yerde olan kolbastıda

sol kol rakibin sol direğsinden geçirilerek bacak arasına sokulur.Ya da arka uçkur

bağından tutularak belden aşağı kısım ileri kaydırılarak aynı kol üzerinde dönülme

yoluyla rakip alta alınır.Ayakta ise sol kol rakibin pazı hizasından bacak arasına

takılır.Güreşçi sol dizinin üzeri-ne doğru dönerek rakibin arkasına geçer.

Kol Çekme:Rakip güreşçinin bileğinden tutup kendine çekme ve kolu rakibin arkasına

dolama.

Kol Kapma:Rakibin kolunu koltuk altında tutup bileğini koltuğunun altına sıkıştırma

yoluyla gövdesinin altına girme,onu aşırma.

Kol Sarması:Rakibin konu kapıp kendi bedenine dolama ve onu yere indirme oyunu.

Köstek:Yağlı güreşte yerdeyken iki kolla ve iki bacakla birden rakibin ayaklarını sıkıca

sarma.

Kravat: Rakip güreşçinin boynunu kolla sararak koltuk altına sıkıştırma.

Künde:Alta aldığı rakibinin bir eli önünden birini de arkasından geçirip kilitleyerek tuş

yapmayı amaçlayan oyun.

Makaban:Aba güreşlerinde güreşçinin ısınması.

Makaslama:Bacakları rakibin boynuna , kafasına ve vücuduna dolayarak kontrol altına

alma.

Mayo:Güreşçiyi sıkıca örten ,kolsuz,tek parçalı ve kısa paçalı giysi.

Meydan:Yağlı güreşin yapıldığı alan.

85

Minder :Yerden yüksekliği 1.10m.’yi geçmeyen,9 metre çapında dairesel deri veya

kauçukla kaplanmış alan.Minderde 7 metrelik iç kısım,1 metrelik pasivite bölgesi

bulunur.

Minder Amiri :Kuralları uygulayıp denetleyen,orta ve masa hakemlerinin çalışmalarını

gözetleyen görevli.

Minder Güre şi:Serbest ve grekoromen güreşlerin genel adı,minderde yapılan güreşler.

Minderden Kaçma:Zor durumda kalan güreşçinin minder dışına kaçması.

Nara:Geleneksel Türk güreşinde atak yapacak güreşçinin rakibini uyanık olmaya davet

etmesi.

Oyun Almak :Rakip üzerinde herhangi bir güreş taktiğini uygulamaya geçme.

Oyun Bağlama:Bir oyunu uygulayıp sonucuna vardırmadan bekletme durumu.

Oyun Bozma:Rakibin taktik ve oyunlarını kuvvet ve beceri ile boşa çıkarma.

Paça:Yağlı güreşte kıspetin bağ ile bağlanmış en alt ucu.Bu parça ile paça kasnak,paça

kazık,paça kapmak gibi türlü oyunlar gelişmiştir.

Pankreas Güreşi:Belli sportif kurallardan yoksun,boks-güreş karışımı,nispeten

tehlikeli kırıcı,sert bir dövüş sporu.

Parade:Rakibin uyguladığı bir oyunu hem boşa çıkarmak hem de ona üstünlük

sağlamak için karşı oyun geliştirme.

Parsa:Yağlı güreşte oyun bitiminde güreşçiler için toplanan para.

Pasivite Bölgesi:Güreş minderinin merkezinde olan kırmızı renkli 1m.’lik bölge.

Pehlivan:Geleneksel Türk güreşçisi.

Peşrev:Yağlı güreşte güreşçilerin karşılaşma başlamadan önce elerliyle yaptıkları

ısınma gösterisi.

86

Profesyonel Güreş:Gösteri niteliğinde olup ticari amaç gözeten kuralların olmadığı

boks-karate-tekvando karışımı tehlikeli bir dövüş sporu.

Saban Sürme:Rakibini yüzüstü yakalayıp ayaklarından tutarak sürükleme.

Salto:Rakibin kollarını bedeniyle kavrayarak onu vücudunun üst bölümünden hareketle

türlü yönlere savurmaya,devirmeye çalışma.

Salut:Güreşçilerin birbirlerini selamlaması,el sıkmaları.

Sarma:Güreşçinin kendi ayağını rakibin ayağının iç kısmına dolaması.Özellikle Yağlı

ve karakucak güreşlerinde sık kullanılan bu teknik sarma bravlesi,sarma burgusu,sarma

gerdanlama,sarma kle gibi bölümlere ayrılır.Ayrıca sarmadan dönme ve sarma karşılığı

gibi yöntemler de geliştirilmi ştir.

Serbest Güreş:Ayaklar dahil olmak üzere bedenin her yanına oyun uygulamanın

serbest olduğu minder güreşi.

Supleks:Rakibi belinden iyice kavrayarak kaldırıp arkaya fırlatma hareketi.

Şiraze:Kispetin paçası.

Tartma: Rakibini kucağa alıp ayağını yerden kesme.

Taşlama:Rakibin belini kontrol altına aldıktan sonra ayakla sağ topuğundan yana doğru

çekme.

Tek Dalma:Aniden rakibin tek bacağını iki elle kavram girişimi.Bu sırada arka ayak

önde,kafa içeriye alınmış durumdadır.

Tek Kol:Rakibin sol kolu bilekten yakalanıp sağ elle çekilirken sol kol omuz üstüne

alınarak sola yarım dönüş yapılır.rakibin bu hareketle omuzdan öne indirilmesi

hareketidir.

Ters Salto:Başı öne eğili rakibin kafasıyla yakalanan kolunun ters kavranmasıyla

yapılan omuzdan atma oyunu.

87

Ters Paça:Rakibin arkasından paçasını yakalama.

Tuş:Güreşte rakibin iki omzunu yere değdirip en az üç saniye yere yapışık halde

bekletme.

Up:Güreşin ayakta devam edeceğini bildiren hakem komutu.

Üstten Budama:Rakibin kollarının ön bölümüne yüklenerek onu yana doğru savurma

hareketi.

Yağlı Güreş:Çayırda yapılan ve vücudun üst kısmının açık,alt kısmının kispet denen

giysiyle örtüldüğü,vücudun ve kispetin yağlanmasıyla gerçekleştirilen geleneksel Türk

güreşi.

Yan Baş:Hızın önemli olduğu bir güreş oyunu.Rakibin baskısı altındayken onun

kollarından sıyrılarak koluyla koltuk altından itip yan tarafa savurması.

Yerde Başlama:Minder dışına çıkmış güreşçilerin durumuna göre uygun yer duruşuna

göre başlatma.

3.16. Halter Terimleri

Askıdan Kaldırı ş:Çekiş anında barın belli bir noktada durdurulması ve oradan

kaldırmaya devam etme.

Atış:Bar omuzlar üzerinde dururken dizlerden esnetme hareketi ile bara hareket

kazandırarak göğüsten yukarı doğru kaldırma.

Ağırlıklı Isınma :Fazla ağırlık kaldırmadan önce daha hafif ağırlıklarla kaldırışlara

hazırlanma.

Bacakla Đtme:Kaldırış sırasında bacakların bükülerek harekete yardımcı olması

durumu.

88

Bağcıklı Tutu ş:Antrenmanlarda kullanılan bileklere sarılı bağcıkların bara dolanması

şeklindeki tutuş.

Bar:Her iki ucunda ağırlıkların birbirine metal bir bağlantı,disk ve kelepçelerden oluşan

yarışma aleti.

Basit Tutuş:Dört parmağın içeride,baş parmağın da barın ve diğer parmakların üzerinde

olduğu duruş şekli.

Baskılama:Barı yerden kesme.

Çekiş:Düşüşe hazırlanmak için barın yerden yukarıya doğru kaldırılmasıdır.

Çekiş ile Düşüş:Haltercinin tam doğrulduktan sonra bacaklarını kırarak barın altına

girmesi.

Çökerek Düşüş:Ayakların aynı anda yana açılarak bükülü hal aldığı çöküş hareketi.

Diz Bükme:Kaldırış sırasında dizin öne doğru yaptığı hareket.

Diz Değdirme:Haltercinin barın altına girdiği durumlarda dizinin yere değmesi.

Dönme:Kaldırış sırasında barın veya sporcunun yan tafralardan birine dönmesi.

Duraksama:Barın hareketini çekiş anında kısa bir an bekletme.

Düz Tutuş:Tutuş kuvvetinin az olduğu parmakların hepsinin barın bir tarafında olduğu

tutuş şekli.

IWF: Uluslar arası Halter Federasyonu.

89

Kilitli Tutu ş:Başparmağın son ekleminin aynı elin diğer parmakları ile tutunmasından

oluşan tutuş şekli.Kretaj.

Klasik Kaldırı şlar :Halter yarışmalarında kullanılan koparma ve silkmeden oluşan

kaldırışlara verilen ad.

Kolla Çekiş:Silkmenin omuzlama bölümünde veya koparmada yavaşlama ya da

duraksamadan sonra bir veya iki kolun bükülerek hareketin tamamlanması.

Kontrol: Barın altına düşüşten sonra sabit durumda gelme.

Koparma:Tek hareketle halteri yerden başın üzerine kaldırma şeklindeki halter stili.

Koparma Tutu şu:Koparmada barı uygun genişlikte tutma.

Makas:Kaldırış sırasında bir bacağın önde diğerinin arkada dizlerin bükülü olduğu

duruş şekli.

Muntazama:Đki kolla yukarıda tutuş.

Normal Başlama:Haltercinin barı kaldırırken hareketsiz durması.Statik start.

Omuzlama:Silkmede barın omuzlara kadar tek hareketle çekilerek barın göğse

dayanmaması ve köprücük kemiklerine değip tam bükülmüş kollar üstünde durması.

Sabitlemek:Barın baş üzerinde kol uzunluğu kadar mesafede kollarla tutulması

durumu.

Silkme:Đki aşamalı kaldırış hareketi olarak önce omuzlama sonra barı baş üzerine alarak

kolları dikey vaziyete getirmeden oluşan halter stili.

90

Tam Doğrulama:Barı diz seviyesinin üstünde çekerek vücudun tam olarak açılması

durumu.

Tutuş:Barın eller içinde kavranış yöntemi.

Yarım Çöküş:Dizlerden az bükülme ile yapılan çöküş şekli.

3.17. Judo Terimleri

Ayakta:Judo karşılaşmasının iki evresinden biri v her iki sporcunun da ayakları

üzerinde mücadele etmesi.Tachi_waza.

Bacak Sarmayla Atma:Rakibin bir bacağına hamle yaparak yere

düşürme.Kawazu_gake.

Başla:Hakemin oyunu başlatma komutu.Hajime.

Bekle:Hakemin oyuna girmeme yolundaki komutu.Mattei.

Berabere:Karşılaşmada üstün gelen tarafın olmaması.Hıkı_wake.

Birleşik Galibiyet :Rakibi ihtar almış sporcunun tam puana yakın puan alarak galip

gelmesi.Sogo-Gachi.

Bozulma:Oyunun yarıda kalması veya yarıda bırakılması.

Çeyrek puan:Rakibi tam sırt üstü düdşüremeyen,yan düşüren,rakibi yerde 20-24 saniye

tutarak kazanılan puan.

Denge Bozma:Rakibin oyun kurgusunu yok etme.Kuzushi.

Devam:Oyunun sürmesi yönündeki hakem komutu.Yoshi.

Diskalifiye:Rakibe tam puan verilmesi.Hansoku Make.

Fırlatma :Rakibi hızlı bir şekilde oyun dengesinden savurma eylemi.Nage.

Galibiyet:Karşılaşmayı kazanma.Gachi.

Hakem:Judo karşılaşmalarında karar veren yönetici,görevli.Shinpan.

91

Hareketsiz Kalma:Hakemin oyuncuların kıpırdamaması yönündeki komutu.

Hükmen:Mücadele etmeden galibiyet.Fusen_Gachi.

Đhtar: Rakibe yarım puan verilmesi.Keikoku

Đkaz:Rakibe sekizde bir puan verilmesi.Shido.

Judo:Nazik olma ve yaşamın yolu anlamlarını içeren ju ve do birimlerinden

oluşan,nezaket,uyum yolu anlamına gelen bir spor dalı adı.

Judocu:Judo yapan sporcu.Judoka.

Judo Kıyafeti:Ceket(uwagi),pantolon(shatagi),kemer(obi)kısmından olşan judu sporu

giysisi.Judogi.

Küçük Avantaj: Kınsa.

Kar şılaşma:Shiai.

Kar şılaşma Alanı:Judo karşılaşmalarının yapıldığı yer.

Mağlup:Karşılaşmayı kaybeden taraf.Make.

Öğrencilik: Judoyu öğrenme ve başlangıç aşamalarında eğitim alma.Kyu.

Pes:Rakibin üstünlüğünü kabul edip karşılaşmadan çekilme.Maitta.

Sekizde Bir Puan:Koka.Rakibi kalçası üstüne düşüren veya yerde sırt üstü 10-19

saniye tutarak kazanılan puan.

Tam Puan:Đppon.Rakibi yere sırt üstü düşüren iyi bir atış veya rakibi yerde otuz saniye

sırtüstü tutarak,rakibin pes etmesi ya da iki yarım puan ile kazanılan on puan.

Terk: Türlü nedenlerden dolayı karşılaşmayı bırakma.Kiken.

Tutuş:Rakibi tutma veya tutuşun başlaması ile ilgili hakem komutu.Osea_komi.

Tutuş Bozulması:Rakibin tutuştan kurtulması.Osea_komi_toketa.

Ustalık Derecesi:On farklı aşaması olan beceri sınıfı.Dan.

Uyarı:Rakibe çeyrek puan verilmesi.Chui.

92

Üstünlükle Galibiyet:Karşılaşmayı puan üstünlüğü ile bitirme.Yüksei_gachi.

Yarım Puan:Waza-ari.Rakibi tam olarak sırtüstü düşüremeyen veya rakibi yerde 25-29

saniye tutarak alınan puan.

Yer:Karşılaşmanın iki evresinden biri ve sporcuların yerde mücadele etmesi.Newaza.

3.18. Kano Terimleri

Akarsu Đniş:Zorluk derecesi en yüksek nehirlerde yapılan kano yarışı.

Durgunsu Kano Sürat:Durgun su veya çok yavaş akan sularda akan akarsularda

yapılan 500m., 1000m.,10000 metrelik tek veya takım halinde yapılan yarışlar.

Kano Polo:Biri kaleci olmak üzere beşer kişilik takımlar halinde yapılan takım yarışı.

Kano Yelken:Tek kişilik kanolara yelken takılarak zamana karşı yapılan yarış.

Kapı:Nehirde karşıdan karşıya gerili iplere bağlı çubuklardan oluşan,1.2m. genişliğinde

ve yarışmacının dokunmadan geçmek zorunda olduğu işaret.

Tabi Mania:Kaya,akıntı savurması.

3.19.Masa Tenisi Terimleri

Ağ:Oyun masasını tam ortadan ikiye bölen 15.25 cm yüksekliğindeki file gözlerinden

oluşmuş engel.

Atak: Top en yüksekte iken sayı alma amaçlı düz vuruş.

Backspin:Topun geriye doğru dönerek karşı tarafa gitmesi.

Blade:Raketin tahta kısmına verilen ad.

Blok:Rakibin topa verdiği hız ve falsoyu kullanarak yapılan topun genellikle

yükseldiği zaman yapılan masaya yakın vuruş.

Çapraz Vuruş:Köşeden karşı köşeye yapılan sert vuruş.Cros-court.

Deep:Masanın dışına yakın noktalara atılan top.

Defans:Geriden atak topuna yapılan alttan falsolu vuruş.

Dış Vuru ş:Raketin dış yüzüyle yapılan vuruş.Backhand.

93

El sıkışmak:Đç ve dış vuruş için uygun olan,en yaygın raket tutma şekli.

Flat:hızlı ve falsosuz giden top.

ITTF: Uluslar arası Masa Tenisi Federasyonu.

Đç Vuruş:Raketin iç tarafı ile yapılan vuruş.Forehand.

Hitter :Ana vuruş olarak şut atan oyuncu.

Kalem Tutuş:Genelde Uzakdoğu ülkelerinde yaygın olan,iyi iç vuruş imkanı veren

raketi dikine tutma şekli.Penholder.

Kapalı Tutu ş:Raketin topa vuran yüzünü masaya doğru eğik olarak ve masa ile dar açı

yapacak şekilde tutmak.Closed.

Kesici:Oyun tarzı olarak kesme hareketini kullanan oyuncu.Chopper.

Kesme:topun geriye doğru dönme hareketi ile karşı alana gitmesi.Chop.

Kısa Vuruş:Topu karşı tarafta fileye çok yakın bir bölüme atmak.Drop Shot.

Klasman Puanı:Oyuncunun katıldığı turnuvalar sonucu aldığı puan.Rating.

Let:Servis te topun fileye değmesi veya oyuna harici kalması gibi etkenlerle servisin

tekrarlanması.

Lob:Rakipten gelen sert vuruşu masadan uzak durumda geri göndermek için yapılan

savunma vuruşu.

Loop:Masa tenisinde topun hızlı bir şekilde ileriye doğru gitmesi.

Masa:Genellikle tahtadan yapılan,dikdörtgen şeklindeki uzun kenarı 274 cm,kısa kenarı

152,5 cm,yerden yüksekliği 76 cm olan üzerinde masa tenisi oyun oynanan araç.

Öldürücü Vuru ş:Rakibin karşılayamayacağı biçimde yapılan sayı vuruşu.Kill,smash.

Ölü Top:Hiç falsosu olamayan top.Dead.

Paralel Vuruş:Topun masaya paralel olarak karşı köşeye gönderilmesi.Down The Line.

Ping Pong:Masa tenisinin halk arasındaki adlarından biri.Masa tenisinin ilk adı.

94

Ralli: Topun oyunda olduğu dönem.

Set:Yirmi bir sayıyı kapsayan oyun bölümü.

Set Sayısı:Kazanıldığında seti bitirecek sayı.

Sidespin:Topun havada sağa veya sola doğru eğri çizgiler çizerek gitmesini sağlayan

vuruş.

Spin:Topun dönmesi.Üstten yukarıya doğru yapılan vuruş.

Şut:Masaya yakın konumdan yapılan falsolu veya falsosuz vuruş.Drive.

Top:Selüloidden yapılmış çapı 38 mm ağırlığı 2,5 gr. Aoaln beyaz renkli ve küre

şeklindeki araç.

3.20. Okçuluk Terimleri

Alan Okçuluğu:Belli bir alan üzerinde çeşitli yönlerdeki türlü büyüklüğü olan dört

hedefe ok atmaya dayalı bireysel okçuluk çeşidi.

Alan Turu: Bölümünde 56 atış olan iki bölümlü,her bölümde atılan ok sayısının ve

mesafenin değiştiği alan okçuluğu turu.

Arrow-rest: Yay gövdesindeki okun, yay üzerinde durmasına yarayan parça.

Avcı Turu: Đki bölümlü,her hedefe 4 ayrı uzaklıktan atışın yapıldığı alan okçuluğu turu.

Baş:Yayın kiriş takılan kısmı.

Berger:Đyi atış yapabilmek için okun yaydan az temas ederek ayrılamsına,kiriş-yay

penceresi düzleminin ayarlanmasına yarayan, spiral yay basıncı ile ayarlanan okçuluk

malzemesi.

Clicker: Okun atılması anında okun aynı gerginlikte olmasını sağlayan,yayda

depolanmış enerjiyi sabit tutan parça.

Derin Tutu ş:Đşaret,orta ve yüzük parmaklarının

95

Gezleme:Okun kirişe yerleştirilmesi.

Çapa:Kiri şin yüzde sabit bir noktaya çekilmesi.

Çapa Pozisyonu:El çenenin altında,elin üst kenarı çene ile temasta ve kirişin çenenin

ucuna değdiği durum.

Çekiş Uzunluğu:Yay ile oku tutan parmakların arasındaki mesafe.

Dayanak Noktası:Elin çenenin üzerine yerleştiği ve kirişin yüze değdiği yer.

Eliminasyon Raundu:Bireysel yarışmalarda 32 ve 16 okuçunun,Takım yarışmalarında

16 ve 8 takımın yarıştığı bölüm.

Endam:Okun şekli.

Endikatör: Yay yeterince gerildiğinde klik sesi veren alet.

Eşleşme:Eliminasyon ve final rauntlarında iki okçu veya iki takım arasındaki

yarışmalar.

Finaller: 8 okçudan oluşan çeyrek final,4 okçudan oluşan,yarı final,kaybedenlerin

eşleştiği bronz madalya finali ve kazananların yarıştığı altın madalya finalinden oluşan

bölüm.(Takımlarda 4 takım yarı final,kaybedenler bronz madalya finali,kazananlar altın

madalya finali)

FITA: Uluslararası Okçuluk Federasyonu

Gez:Okun kirişe takılan arka kısmı.

Hedef:Okları durdurabilecek nitelikte bir kitle üzerine konan,üzerine farklı renklerde iç

içe daireler çizilmiş kağıt yüzeylerdir.

Hedef Okçuluğu:Belli bir hedef ok atarak sayı toplamaya dayanan okçuluk türü.

Đ:Üç parmak ile çekmek

96

Kabak:At okçuluğunda direk üstüne dikilen hedef.

Kabza:Yayın tutulduğu kısım.

Kağıt Testi:Okun kağıt üzerinde yırtma şeklini amacıyla içi boş bir malzemenin içine

bir kağıt koyularak yapılan test.

Kasan:Yayın kıvrık uç kısmı.

Kepaze:Đdman yayı

Kiri ş:Yayın kurulduğu ipek ip demeti.

Limb: Yayın uzun ve eğri bölümü.

Makaralı Yay :Kiri şin minik mekanik bir çene ile tutulması ve bu tetik yardımıyla

bırakılması şeklindeki kategori.

Menzil Atı şı:Uzun mesafe atışı.

Meydanlık:Kiri şin ortasına sarılan ip.

Ok:Yayla atılan,ahşap,alüminyum,karbon gibi türlü yapıda olan, ince,uzun,ucu sivri

araç.

Okçuluk Yarı şma Alanı:Erkeklerde 90m.’ye,bayanlarda 70m.’ye kadar uzanan;

tekrarlama,atış,malzeme koyma ve bekleme çizgilerinin de olduğu alan.

Ok-kol Çizgisi:Kiri şi çeken kol ile okun profilden hemen hemen aynı hizada olması

durumu.

Parmaklık:Deri veya kauçuktan yapılan,ayarlı kirişi tutan parmaklara takılan araç.

Puta:Yer okçuluğunda hedef.

Qualification Roundu:Olympıc round yarışmasının ilk iki gününde atılan Tek FITA

atışı.

97

Reaksiyon Zamanı:Okun clickerdan çıktığı andaki ses veya hissetme ile oku bırakma

arasındaki süre.

Recurve:Olimpik yay.

Rod:V-bar’a takılan yayın denge,ağırlık ve titreşimini alan araç.

Sal:Yayın esneyen kısmı.

Son Taşıma(takip-follow-through): Ok yaydan çıktığı anda yayın hedefe doğru

itilmesi durumuyla birlikte okçunun pozisyonunu bozmadan birkaç saniye beklemesi.

Temren:Ok ucu.

Tetik :Makaralı yaylarda parmaklık yerine kullanılan alet.

V-bar: Yayın ağırlık ve denge aletlerinin takıldığı mekanizma.

Yay:Fiber veya çelikten imal edilen,ok atmaya yarayan,iki ucu arasına kiriş

gerilmiş,çubuk şeklindeki alet.

Yelek:Okun tüy kısmı.

Zihgi r:Başparmağa takılan okçu yüzüğü.

3.21. Sutopu Terimleri

Ağır Hata:Hata yapan oyuncunun gol olana dek veya 20 saniye oyun dışında kaldığı

hata türü.

Basit Hata:Yapıldığında rakip takımın serbest vuruş hakkı kazandığı hata.

Beş Metre Çizgisi:Anında geciktirilmeksizin atışların yapılacağı bölümü belli eden

çizgi.

Beyaz Bayrak:Kale hakeminin kale atışını göstermek için kullandığı bayrak.

Beyaz Đşaret:Kale çizgisi ve orta saha çizgisine verilen ad.

98

Ceza Atışı:Dört metre alanı içinde hücum eden takıma yapılan faul sonucunda dört

metre çizgisinden doğrudan kaleye yapılan atış.Penaltı.

Çift Taraflı A ğır Hata: Đki sporcunun kasti bir şekilde birbirlerine yaptıkları faullü

davranış

Değişmeli Atılma: Atılan oyuncunun yerine yedek oyuncunun girdiği durum.

Değişmesiz Atılma:Rakibe kasti yapılan fauller sonucu alınan ve yerine yedek

oyuncunun giremediği ihraç durumu.

Devre:Dört tane yedi dakikalık süreden oluşan sutopu oyun bölümü.

FINA: Uluslar arası Su Topu Federasyonu.

Hakem:Sutopunda iki orta ,iki kale ,iki zaman ve iki sekretarya sorumluluğunda

bulunan görevli.

Havuz:Boyu 33 metre,eni 20 metre ve derinliği1.90-2.00 metre arasında olan sutopu

oyun alanı.

Kırmızı Bayrak :Kale hakeminin köşe atışını göstermek için kullandığı bayrak.

Kırmızı Đşaret:Kale çizgisinden iki metre uzaklıktaki çizgi.

Mola:Bir takımın oyun içinde iki defa kullanabileceği birer dakikalık ara.

Otuz Beş Saniye:Bir takımın hücum etme hakkına sahip olduğu süre.

Sarı Đşaret:Kale çizgisinden beş metre uzaklıktaki çizgi.

Saygısız Hareket:Topun oyunda olmadığı bölümlerde saygı ve spor kurallarını aşan

sporcunun bir daha oyuna girmeme cezasını aldığı hatalı davranış.Miscoundt.

Top:Sutopunda ağırlığı 400-450 gr.,çevresi 68.71 cm .olan plastik oyun aracı.

Yirmi Saniye Kuralı :Bir oyuncunun yaptığı hata sonucu oyun dışında kaldığı

3.22. Tekvando Terimleri

Adımlar: Daeyon.

99

Altı: Yosot.

Arka: Dwi.

Arkaya Tekme:Dwi-cha-gi.

Aşağı Seviye Blok:Ahre maggi.

At Adımı Duru şu:Juchoom Sohgi.

Avuçiçi:Palmok.

Ayak:Baal.

Ayak Tabanı:Apchook.

Bacak:Ahre.

Bağırış:Kihap.

Baş:Meo-li.

Beden:Mom.

Beden Koruyucu:HohGoo.

Beş:Tasot.

Bıçak Vuruş:Rakibin boyuna doğru yapılam bıçak el vuruşu.Sonnal Mok Anchigi.

Bir :Hana.

Birinci :Il.

Boğucu Yumruk: Kaljaebi.

Boyun:Mok.

Büyük Blok:Hechyo Maggi.

Çalıştırıcı: Sabeon Nim.

Çapraz Duruş:Koa Sohgi.

Dairesel Blok:Bituro Maggi.

100

Devre:Jeon.

Dış:Bakat.

Dışarıya:Bakuro.

Dirsek:Palkoop.

Dirsek Bloğu:Bir elin desteği ile rakibe yapılan engelleme.Geudeureo Maggi.

Diz:Murup.

Dokuz:Ahop.

Dönme:Bandae.

Dört: Set.

Döner Kanca Vuruşu:Bandae-dolryo-cha-gi.

Döner Tekme:Rakibe tekme atarken vücudun dönüş hareketi halinde olması.Dolryo–

cha-gi.

Dövüş:Shijak.

Dövüş Sonu:Kuman.

Dur: Kallyo.

El:Pal.

El Bloğu:Đçten dışarıya doğru yapılan bıçak engelleme.Sonnal-bakat Maggi.

Elle Atak:Chigi.

Elli :Sheen.

Geri Adım:Dwikubi Sohgi.

Hata:Kyeongo-Hana.

Hazır Duru şu:Piyonhi Sohgi.

Hazır Olma:Joonbi.

101

Đç:An.

3.23. Tenis Terimleri

Ace:Servis topuna rakip oyuncunun dokunamaması sonucu sayı olma-sı.

Açıyı Kesmek:Arka saha toplarının daha uzun gitmesini önlemek içinya da rakibin

vuracağı topların açısını daraltmak için yapılan hareket.

Ağ:Tenis kortunu tam ortadan ikiye bölen,1.09m.yükseklikte fileyle örülmüş örgü.

Antisipasyon:Rakipten gelen topları önceden sezinleyerek hazırlıklı olma.

Atak Topu :Fileye gitme amacıyla kullanılan vuruş.Genelde orta saha civarından

vurulan vuruşlarla hücum edilir.

Atak Oyuncu:Savunma yerine her zaman müsait toplarla hücum eden oyuncu.

Arka Kort :Servis çizgisi ile arka çizgi arasında kalan bölüm.

Backhand:Sağ elle oynayan oyuncuların topa vücutlarının sol tarafında iken;aynı

şekilde sol elle oynayan oyuncuların topa vücutlarının sağında iken yaptıkları vuruş

çeşidi.Elarkası.

Back-swing:Raketin düz veya kavisli bir şekilde vuruş için geriye alınması.

Chop:Omuz hizasına gelen toplara yukarıdan aşağıya kesilerek vurulması.

Çapraz Vuruş:Vuruş yaptığınız noktaya göre topu karşı alanın çaprazına gönderen

vuruş.

Çift Hata :Servis atışında topu iki kere fileye takmak veya servis alanı içine

düşürememek sonucu karşı tarafın puan aldığı hata türü.

Çiftler: Her sahada iki oyuncu olmak üzere dört oyuncu ile bayan ve erkeklerde

oynanan tenis şekli.

102

Çift Oyunu Dış Çizgisi:Sahanın her iki dışında bulunan ve sahayı boydan boya geçen

1.37m.genişliğinde yalnız çiftler maçı için kullanılan kenar çizgisi.

Deuce:Oyuncunun oyunu alabilmesi için iki sayı kazanmasını gerektiren eşitlik

durumu.

Drop-shots:Kısa top atma.

Düz Vuruş:Topa falso ve spinsiz vuruş şekli.

Follow-through:Topa vurduktan sonra raketin topun gittiği yönü takip etmesi.

Forehand:Sol eli kullanan oyuncuların topa vücutlarının sol tarafında; sağ elli

oyuncuların vücutlarının sağ tarafında topa vurması.

Grand Slam:Amerika,Fransa,Avustralya açık ve Wimbledon’dan oluşan dört büyük

turnuvanın ortak adı.

Halka Atmak: Seti, rakibine hiç oyun vermeden 6-0 kazanma.

Hızlı Saha:Kort yüzeyinin hızlı olması,topun yere vurduktan sonra hızlandığı saha.

Kaçara Vuru ş:Yerden sekip gelen vuruşları karşılayan vuruşun adı.

Kort :23.7 m. uzunluk,10.97m.genişliğe sahip,ortasında file bulunan beton,çim,toprak

veya sentetik zeminli tenis oynama alanı.(Çiftlerde saha genişliği 10.97m.’dir.)

Let:Tekrar edilecek vuruş.

Lingering :Oyun durduğu zaman,oyunun tekrar başlamasını kasıtlı olarak geciktirme,bu

sayede dinlenme.

Lob-love:Diğer oyuncu veya oyuncuların file yakınında olduğu zamanda vole şeklinde

vuruşla topu havaya lob şeklinde vurma.

Maç Puanı:Karşılaşmanın tamamlanmasına bir puan kalması durumu.

103

Net:Servis atarken topun fileye değerek rakip oyuncunun servis atması gereken alana

düşmesi.

Oyun:Bir oyuncunun veya çiftin rakipten en az iki puan önde olduğu durumda

gerçekleşen ve 40’dan sonraki puanı alma durumu.

Oyun Puanı:Oyunun alınmasına bir puan kalması.

Ön Kort :File,servis çizgisi yan çizgileri de içine alan bölüm.

Paralel Vuruş:Kenar çizgisi yakınından vurulan topun aynı paralelde giderek rakip

sahada aynı çizgi etrafına düşmesi.

Passing-shot:Filede bulunan rakip oyuncunun topa dokunmasına fırsat vermeden onu

geçen ve puanla sonuçlanan vuruş.

Puan:15,30,40 ve oyun şeklindeki tenis kazanımları.

Raket:Tenis oyununda kullanılan sapı ve tellerle gerili yüzeyi olan topa vurma aleti.

Rally:Bir süre topun iki oyuncu arasında hatasız gidip gelmesi.

Scrambling:Tenisçinin uzaktaki bir topa yetişebilmek için düzensiz bir şekilde

yetişmeye çalışması.

Set:Teniste karşılaşmanın bölümleri.(Bir set uzatma olmadığında 6 oyunu ilk alan

oyuncu tarafından kazanılmış olur.)

Servis:Teniste oyuna başlama vuruşu.Her iki ayağı arka çizginin gerisinde olması

şartıyla topu havaya attıktan sonra yere düşmeden topa vurma.

Servis Hatası:Servis atan oyuncu topu atması gereken alan atamaması,dışarı atması

veya fileye takması.

Servis Kırmak:Rakip servis atarken karşı tarafın oyunu kazanması.

104

Servis Tekrarı:Servis atıldıktan sonra topun ağa,banta çarparak doğru yere

düşmesi,servis hatası yapılması,karşılayan hazır değilken servis atılması sonucu oluşan

ve sayılmayan servis.

Servis Vole:Oyuncunun servis attıktan sonra fileye giderek rakibe oyun kurma fırsatı

vermeden vuruş yapma taktiği.

Set Puanı:Setin alınmasına bir puan kalması durumu.

Swing:Çeşitli kavis hareketleriyle raketin öne arkaya götürülmesi.

T Pozisyonu:Orta çizginin servis çizgileriyle bağlandığı yer.

Tekler:Đki oyuncu arasındaki tenis maçı.

Tie-break:Beraberliği bozma.Beş setlik maçlarda beşinci set dışında 6-6 olan

oyunlarda uygulanan sistem.

Top:Dış yüzeyi genellikle sarı ve beyaz renkte olan,ağırlığı56.7-58.47gr.arası,çapı

6.35-6.67 arasındaki tenis aracı.

X Pozisyonu:Rakibin paralel veya çapraz topunu yakalayacak pozisyonda,topun geliş

yönüne daha yakın bir şekilde file yakınında bulunma.

Vole:Top yere değmeden vuruş yapma.

Yavaş Saha:Topun yere değdikten sonra yavaşladığı,sentetik sahalara göre daha fazla zıpladığı kırmızı toprak ve toprak alaşımlı sahalar.

3.24. Voleybol Terimleri

Ace:Servisle atılan topa müdahale edilememesi sonucu rakip yarı alana değmesi.

Açı Kapatma:Birlikte bloğa çıkılmaması durumunda voleybolcuların kendi görev

alanlarını kapatma durumu.

105

Açık Top:Fileden uzakta ve arka alanın hücum çizgisine yakın bölümünde

kurulan,rakibin blok zamanlamasını bozmayı amaçlayan oyun.

Adam Adama Blok:Bloktaki oyuncuların her birinin bir hücumcuyu karşılama

durumu.

Aktarma :Topu başka bir oyuncuya yollama.Pas.

Aktif Blok :Bloktaki oyuncuların ellerinin filenin öbür tarafına geçmesi.

Alan Savunması:Arka hatta yer alan oyuncuların oyun alanı çizgileri içinde

parselleyerek yer paylaşımı yaptığı savunma.

Alçak Pas:Smaçöre hücum pasının alçak atılması.

Alçak Pozisyon:Yere yakın bir vaziyette şekil alma.

Aldatmaca:Boş sıçramalar ve diziliş aldatmacaları ile rakibi kandırmaya çalışma.

Altı –Đki: Voleybolda iki oyun kurucu ve dört vuruculu taktik sistemi.

Alttan Servis:Servisçinin topu bel hizasından biraz yukarı atıp elini açarak veya

yumruk yaparak attığı servis.

Anten:Ağa her iki yanına takılı olup topun yan çizgilerden geçiş sınırını belirleyen

çubuk.

Arka Dublaj: Arka alana gelecek topları bekleme.

Arka Orta: Derin smaçları karşılamayı orta arka hat oyuncusu ile sağlamaya çalışan

savunma hareketi.

Arka Orta Dı şarıda:Arka orta hat oyuncunsun dip çizgiye yakın bölgede topu

karşımasını ve diğer iki arka oyuncusunun içeri girerek hücuma katkıda bulunmasını

amaçlayan oyun sistemi.

106

Arka Orta Đçeride:Başat kısa ve plase vuruşları karşılama amacı taşıyan ve bu amaçla

arka orta oyuncusunun fileye yaklaştığı bir çeşit defans kurgusu.

Arkadan Kısa:Pasörün başının arkasından aktardığı kısa pas.

Asansör:Hücumda kısa pasa sıçrayan smaçör inerken diğer oyuncunun yükselerek atağa

kalkması.

Asya Voleybolu:Kısa boy dezavantajını giderme amacıyla bol file önü oyunlara dayalı

voleybol türü.

Avantaj Top :Smaç vurulması gereken topa plase pas yöntemi ile vurup karşı takıma

hücum için yeterli imkan sağlayan pas.

Ayak Hatası:Servis sırasında oyun alanına veya servis alanı dışına basma.

Balans Smaç:Hücumdaki oyuncunun kollarını omzunu çevirmek suretiyle arkadan

getirip topa vurması.

Balans Uçan Servis:Servis atan oyuncunun topu önüne atarak avuç içi gergin elle topa

vurması şeklindeki servis.

Bant:Filenin yan ve üst sınırlarında bulunan beyaz renkli kısım.

Basma:Blok yapıp topun rakip yarı alana düşmesini sağlama.

Baş Hakem:Özel bir yüksek yapıda ayakta duran maçın birinci önem sırasındaki

hakemi.

Başlangıç Pozisyonu:Bir takımın sete başlarken önceden hakeme iletilmiş sahaya

yayılış düzeni.

Beş-Bir :Beş oyuncunun smaçör,kalan diğer oyuncunun da oyun kurucu olarak yer

aldığı taktik.

107

Birinci El: Servis karşılama,oyun kurma ve hücum gibi bir takımın attığı servisten bir

sonraki servise kadar yaptığı tüm hareketler.

Birinci El Hücumu :Servis karşılandıktan sonra yapılan hücum vuruşu.

Birinci Tempo:Bir zamanlama hareketi hızlı hücumcunun top pasörün elinden

havalanmadan sıçrayıp topu beklemesi.

Blok:Rakip oyuncunun vurduğu topu file üzerindeyken karşılama,geri gönderme.

Blok Arası:Gerek blok oyuncuları arasında, gerekse arka defans oyuncuları arasında

rakip hücum ederken oluşan boşluklar.

Blok-aut:Blokla karşılanan topun rakip yarı alan yerine dışarıya çıkması.

Boş Bırakma:Oyun kurucunun kendi hücum oyuncusunu nispeten zayıf gördüğü

rakibin bir defans oyuncusu üstüne yönlendirecek şekilde oyun kurması.

Boş Top:Hücum oyuncusu file üzerinde smaç yaparken rakibin blok yapmaması veya

yapamaması.

Çapraz Hücum:Hücumda filenin bir yanından rakip alanının karşı yan çizgisine doğru

yapılan hücum.

Çapraz Oyuncu:Bir voleybolcunun karşı pozisyonunda yer alan oyuncu.

Çift Vuru ş:Topa aynı oyuncu tarafından art arda iki kez vurulması.

Çizgi Hakemi:Sahanın içine veya dışına düşen topları takip eden yardımcı hakem.

Çoklu Hücum::Sadece dış smaçörlerle hücumun dışında çeşitli alternatifleri deneyen

hücum çeşidi.

Defans Uzmanı:Hücuma pek katkıda bulunmayan ve kısa boylu da olabilen arka alan

oyuncu-su.Bu tür oyuncular topu karşılayıp oyun kurmayı amaçlarlar.

Derin Çapraz Smaç:Rakip yarı alanın çaprazdan en uzak kısmına giden vuruş.

108

Dik Smaç:Genellikle hücum çizgisinin önüne düşen vuruş.

Direkt Hata :Bir oyuncunun topu hiç kimseye değmeden hatalı kullanması.

Dönüş:Servisle beraber oyuncuların saat yönünde diziliş değiştirme durumu.

Dört-Đki :Pasörün ön hattaki oyunculardan biri olduğu iki oyun kuruculu oyun sistemi.

Dublaj :Bloğa çıkan takım arkadaşından seken topları kurtarmayı amaçlayan hareket.

Dudak Okuma:Rakibin smaçlarının nereye gideceğini tahmin ederek birçok kez topu

kurtarma.

El Üstü Sektirme:Topu karşılamak amacıyla yere atlarken avuç içini zemine yakın

tutarak topu pas olarak karşılama tekniği.

Erken Blok :Blok yapan oyuncunun rakip oyuncunun topa henüz vurmamasına rağmen

sıçraması ve rakip vurduğunda yere düşüşe geçmesi.

Erke Kısa:Hücum yapan oyuncunun pasörün elinden top çıkmadan sıçraması ve

sonrasında da hücumcunun smaçla tamamlaması.

Erken Yarma:Pasör ve bir oyuncunun alçak paslaşması sonucu yere değmeye yakın

topu bir başka oyuncunun alçak pas ile kurtarması.

Etkili Servis :Rakip pasörün iyi oyun kurmasına geçit vermeyecek şekilde rakibin

taktiğini bozan servis.

Fırça:Smaçörün blok yapan oyuncuya süpürme hareketi yapması.

File:Voleybol sahasını tam ortadan ikiye ayıran yüksekliği erkelerde 2.43m. ve

bayanlarda 2.24m.olan ,gergin tutulan yüksek araç.File direkleri oyun alanı dışında

sayılır.

File Hakemi:Baş hakemin karşısındaki file direğinin yakınında duran oyunun ikinci

hakemi.

109

File Hareketi:Karşı takımın oyuncularını şaşırtmak amacıyla hücum oyuncuları

tarafından yapılan hareketler.

Fileye Temas:Oyuncunun top oyunda iken fileye değmesi.

Final Seti:Oyunun bitmeden önceki son seti.

Hatalı Oyuncu Değişikli ği:Oyundan çıkan oyuncunun aynı konumuna farklı bir

oyuncunun girmesi.

Hatalı Pozisyon:Oyuncuların dönüş kuralına uygun hareket etmemeleri.

Hazırlık Pozisyonu:Bir oyuncunun servis atılırken ya da top rakipteyken bulunması

gereken pozisyon.

Hızlı Hücum:Đki pasla yapılan bu hücumda smaçör,pasörün elinden çıkan topu karşı

alana gönderir.

Hücum Alanı:Savunma oyuncularının vuruş yapmasının yasak olduğu,3m. çizgisi ile

ayrılmış fileye yakın bölge.

Hücum Feyki:Đki sporcunun fileye aynı anda yükselerek topa vuracak oyuncuyu

saklama hareketi.

Đç Dublaj:Hücum dublajında savunma oyuncusunun fileye yakın durarak topu

karşılama girişimi.

Đkili Giri ş:Pasörün topuna iki oyuncunun birden vurmak için hamle yapması.

Đkili Kısa :Kısa pasa pasörün arkasından ve önünden iki hücumcunun sıçraması.

Đkinci El: Karşı takım hücumundan servis olana kadar olan takım aksiyonu.

Đkinci El Hücumu :Savunma toplarıyla hücum yapma.

Japon Servis:Dirsek kırılmadan yapılan kolun yandan geldiği ağırlığın bacaklarda

olduğu servis şekli.

110

Jet Pas:Sol ön köşeye atılan alçak ve çabuk pas.

Joust:Đki rakibin aynı zamanda fileye teması ile doğan hata.

Kamp Ateşi:Topun üç kişinin birlikte olduğu bölgede yere değmesi.

Kanat Plonjonu:Pozisyon zorluğundan dolayı savunma topuna dirsekle müdahale.

Karı-Koca :Đki oyuncunun birbirlerinden topa müdahale beklerken topun yere düşmesi.

Kar şılama Hatası:Bir takımın karşılanması olanaklı bir topa müdahale edememesi.

Kaydırak Pas:Pasörden fileye yakın hücumcuya atılan bombeli pas.

Kenar Bloğu:Rakibin hücumundan uzakta bulunan file dibindeki voleybolcu.

Kesme:Smaçörün sert olmayan ancak etkili vuruşu.

Kısa Smaç:Top pasörün elindeyken smaçörün havada olup topa vuruş için hazır

olması.

Koltuk Altı: Topun güçlü bir bloktan içeri sızması.

Kombinezon:File önündeki türlü oyun ve taktikler.

Köşe Smaçör:Genellikle sahanın kenarından içe doğru yönelen sağ ve sol hücumcu.

Kur şun Manşet:Pasöre hızlı ve yatay pas atma.

Libero: Takımdan farklı renkte forma giyen servis atması,hücum alanına geçmesi yasak

olan arka alan oyuncusu.

Manşet:Đki kolun iç bölgeleri ile verilen,başparmak dışındaki parmakların bitişmesiyle

verilen pas.

Manşetle Oyun Kurma:Đlk topun manşetle karşılandığı oyun.

111

Mola:Zorunlu veya antrenörün isteğiyle gerçekleşen kısa oyun arası.

Orta Bekleme Duruşu:Dizlerin çok hafif kırık olduğu,ellerin vücut önünde olduğu

pozisyon.

Orta Oyuncu:Hücum bölgesinin ortasında yer alan,blok oluşumunu sağlayan,kısa

paslara smaçörlük yapan oyuncu.

Orta Pas:Çok yüksekten atılmayan pas.

Paralel Blok:Köşede yapılan ve yan çizgiyi de kapsayan blok.

Paralel Giri ş:4 numaralı oyuncunun 1 numaralı sahaya girmesi.

Parke Savunma:Yere oldukça yaklaşarak dirençli bir savunma örneği göstermek.

Pas:Voleybolda iki kolu kullanarak topa dokunma.

Parmak Pası:Genellikle oyun kurmada kullanılan eller açık durumda verilen pas.Bu

pas diğer paslara göre kontrolü daha kolay olan pastır.

Pasif Blok:Bloktaki oyuncunun ellerinin filenin kendi yarı alanına bakan tarafında

kaldığı blok çeşidi.

Pasör:Topu sayı amaçlı olarak hücum oyuncularına yollayan,genellikle ön bölgenin

ortasında oynayan voleybolda oyun kurucu.

Pasör Plasesi:Pasörün topu smaçörler yerine ikinci pasta rakip yarı alana göndermesi.

Pasör Saklama:Pozisyon hatasına düşmeden bir takımın pasörünü kendi oyuncuları

içinde saklama durumu.Rakibin pasörün oyun kurmasını zorlaştırıcı hareketine karşı bir

harekettir.

Perdeleme:Bir oyuncunun servis atan arkadaşına kolaylık sağlamak amacıyla rakip

oyuncunun görüş hattını kapatması.

112

Pipe:Bir arka bölge oyuncusuna hücum hattı üzerinde hücum için olanak hazırlama

kurgusu.

Plase:Topun defanstaki bir açığa yollanması ya da bloğun üzerinden,yanından aşırtma

vuruşu.Plase vuruşlar genellikle çok sert olmayan vuruşlardır.

Pozisyon:Oyun başında belirtilen yerlere uygun şekilde sahada yer alma.Diziliş.

Pozisyon Hatası:Hakem işaretini vermeden oyuncuların yer değiştirmesi.Bu durum

karşı tarafa sayı kazandırır.

Ralli :Servis atıldıktan sonra diğer servise kadarki topun oyunda kaldığı zaman.

Ralli Sayı Sistemi:Servis atana bakılmaksızın oyunun sayıyla sonuçlanmasına dayanan

sistem

Roof:Hücumu kesmek için çok kişiyle uygulanan blok.

Pasör Çaprazı:Pasörün oyun kuruculuk yapamadığı durumlarda yedek oyun kurucu

olarak görev yapan, sayıdan çok rakibin etkili sol smaçörünü kapatmakla görevli ön

bölge oyuncusu.

Saha:18 metre uzunluğunda 9 metre genişliğinde tam ortası bir çizgi ve file ile

ayrılan,fileyi geren direklerin oyun alanı dışı sayıldığı,hücum bölgesi(3x9m.)ve arka

bölge(3x6m.)diye ayrılan voleybol alanı.

Sayı Sistemi:Her hatanın bir sayı kabul edildiği puanlama sistemi.

Sekiz Saniye:Oyuncunun hakem işaret verdikten sonra servis kullanma için

kullanabileceği azami süre.

Servis:Dip çizginin gerisinden rakip yarı alana atılan oyunu başlatan vuruş.

Servis Çizgisi:Oyunun kısa kenar çizgileri.

Servis Geçişi:Servisi karşılayan takımın sayı elde etmesiyle servis hakkı kazanması.

113

Set:Rakibinden en az iki sayı farkla önde olup 25 sayıya ulaşılması ile sonuçlanan oyun

bölümü.Müsabakada 3 set alan takım galip olur.

Smaç:Topu rakip yarı alana yüksekten ve sert olarak vurma.

Smaç Plase:Smaç tekniğini kullanıp topa bilekten sert olmayan bir şekilde vurma.

Smaç Servis:Topu havaya atıp düşüşe geçtiği sırada sıçrayarak vurma şeklindeki etkili

servis atma yöntemi.

Smaçör:Smaç yapan voleybolcu.

Step:Rakibi aldatma ve takımına kolay hücum sağlama amacıyla bir oyuncunun hızla

hücum kurgusuna girip duraklaması.

Taktik Servis:Rakibin zayıf yönünü görüp o yönde servis kullanma.

Taşıma:Topun oyuncuya değip durması sonucu oluşan hata.

Tie Break:Setlerin 2-2 olmasının ardından galibi belirleyen 15 sayı üzerinden oynanan

set.

Teknik Mola: Sette 8. ve 16.oyunda verilen mecburi mola.

Temas:Topun bir oyuncuya değdikten sonra oyun çizgileri dışına düşmesi.

Tenis Servis:Üstten servis anlamına da gelen oyuncunun yüzünün fileye dönük olduğu

durumda bir elle havaya atılan topa diğer elle vurma şeklinde gelişen servis.

Uçan Servis:Topun genellikle dönmediği ve yönünün düzgün olmadığı etkili servis

türü.

Yana Deplase Olmak:Yan tarafa adımlar atarak yer değiştirme.

Yatık Pas:Hızlı olmayan ve genellikle pasör tarafından alçak paslar.

Yavaş Smaç:Topun daha fazla ivme kazandığı yavaş vuruş.

114

Yerden Smaç Plase:Sıçramadan yere yakın bir yerden falsolu vurarak topu file

üzerinden rakip yarı alana aşırma.

Yüksek Pas:Bir sonraki oyuncunun rahat top kullanmasını sağlama amaçlı yüksekten

atılan bombeli pas.

Yüksek Pozisyon:Ellerin önde hazır olduğu,dizlerin nispeten kırık olduğu bekleme

duruşu.

Zamanlama:Voleybolda genellikle blok için kullanılan uygun vakit.

3.25. Yüzme Terimleri

Aktif Hareket :Đlerlemeyi sağlayan hareket.

Alttan Dönüş:Parmakların dönüş noktasına dokunup diğer bir kolla vücudu çevirme

suretiyle yapılan dönüş hareketi.Pivot.

Ayak Paleti:Yüzmede bacak hareketinin gücünü geliştirmek için kullanılan

antrenmanlarda kullanılan yardımcı malzeme.

Bone:Yüzme sırasında saçların ıslanmasını engelleyerek hıza etki etmesini,saçlardan

akan suyun sporcuyu rahatsız etmesini önleyici malzeme.

Çember:Đki ayak bileğini bağlayarak kol çalışması sırasında bacak hareketini önlemeye

yarayan yüzme antrenmanı aracı.

Depar:Yüzmede yarışa başlama.

Depar Taşı:Yüzme yarışının başladığı zeminden hafifçe yüksek yer.

Dolfin :Kelebek stilde bacak hareketi.

Dönüş:Yüzmede havuz bitiminde yön değiştirmek için yapılan hareket.

Dört Temel Stil:Serbest,kurbağalama,sırt üstü ve kelebek tekniğinden oluşan yüzme

stillerine verilen ad.

Ekstensiyon:Avantaj sağlamak için vücudu azami ölçüde uzatma durumu.

El Paleti:Kol hareketleri için yüzme antrenmanlarında kullanılan malzeme.

115

FINA :Uluslar arası Yüzme Federasyonu.

Fleksiyon:Vücudun tamamı veya bir bölümünü durum gereği bükmek.

Havuz:Yüzme yarışlarının yapıldığı ve olimpik ölçülerinin 50 metre uzunluk,25 metre

genişlik ve 2.2 metre derinlikte olduğu su ile dolu alan.

Karı şık Yarı ş:Yüzülecek mesafenin sırasıyla kelebek,sırtüstü,kurbağalama ve serbest

stilde eşit olarak yüzüldüğü yarış.

Kayma:Su yüzeyinde hareket yapmadan ilerleme.

Kelebek:Đki kolun aynı anda suya atılıp su içinde kırılarak geri çekildiği,vücudun

kıvrılma hareketi oluşturarak suda kaydığı yüzme tekniği.

Kol Çekme:Vücudun su üzerinde ilerlemesini kolun ileri geri şekilde hareketi ile

sağlama.Arm pull.

Kule Atlama:Sabit ve esnemeyen bir yükseklikten estetik hareketler yaparak suya

atlamaya dayalı spor dalı.

Kulaç:Yüzmede ilerlemek için yapılan kol hareketi.

Kulvar: Yüzme yarışlarında sporcunun takip etmesi gereken,engellerle belirlenmiş yol.

Kurba ğalama:Yüzmenin dört ana stilinden biri.Kolların su içinde göğüsten ileriye

doğru uzatılıp kavisli bir şekilde geri çekildiği,bacakların itme hareketi yaptığı,kollar

çekilirken bacakların gerildiği yüzme çeşidi.

Mayo:Yüzmede sporcuların giydiği,vücudun belli bölümlerini saran giysi.

Pasif Hareket:Đlerleme sağlamaya yaramayan,verimsiz hareket.

Senkronize Yüzme:Müzik eşliğinde ritmik hareketlerle yüzme.

Serbest Stil:Đlerlemenin kolların yarım ay biçiminde arkadan öne doğru atılması

şeklinde gerçekleştiği,vücudun suyun üstünde yüzükoyun şekilde olduğu ,bacakların su

üstüne çıkmadığı ve en çok kullanılan,hızlı yüzme stili.

Sırtüstü:Vücudun su üzerinde sırtüstü konumda olduğu,başın su üzerinde olup bir kol

kulaç atarken diğerinin su içinde olduğu yüzme tekniği.

Simetrik :Hareketin boyu ve şeklinin ölçü alınan diğer bir hareketle aynı olması.

116

Takla Atarak Dönüş:Yarım burgu hareketi ile dönüş duvarına gelmeden vücudu

döndürüp ayakların duvara değmesi sonucu oluşan dönme hareketi.

Tramplen Atlama:Esneyen bir tahtadan ve elli bir yükseklikten atlayıp havada estetik

hareketler yaparak suya dalmayı amaçlayan spor dalı.

Yalpalanma:Yüzme esnasında vücudun su üzerinde yaptığı hareketler.

3.26. Formula-1 Terimleri

Aerodinamik :Otomobilin gövde yapısı,Downforce olarak bilinen ‘hava akımıyla yere

yapışmayı artırmak için geliştirilir.Bunun anlamı;otomobil pistte hızını arttırdıkça

hareket eden hava onu yere daha fazla yapıştırır.

Concorde Anlaşması:1997 yılında FIA ve Formula1 takımları arasında imzalanarak

yürürlüğe giren özel anlaşma.Anlaşmada,yarışlardan ve TV yayınlarından elde edilen

gelirin paylaşımı ve Formula1’in teknik ve sportif kurallarına ilişkin maddeler yer alır.

FIA :Uluslar arası Otomobil Federasyonu.Tüm uluslar arası motor sporlarını yöneten

karar,uygulama ve icra organı.1904 yılında tüm dünyada düzenlenen otomobil

yarışlarını organize etmek amacıyla kurulmuştur.

FOA:1995’ten beri Formula 1’in tüm ticari haklarına sahip olan Formula Birliği.

FISA:FIA’nın Formula1 ile doğrudan ilgilenen idari kolu.

Formasyon Turu:Yeşil ışıklar yandığında pilotların birbirinin geçmesinin yasak

olduğu ısınma amaçlı tur.Bu turu atamayan pilot en arkadan veya pit alanından yarışa

başlar.

Formula 1:Motor sporlarının en son aşaması,zirvesi.

Grand Prix(Büyük Ödül): Formula1’de yarışların her birine verilen ad.

Grid: Sıralama turları sonucuna göre otomobillerin start öncesi yarışa başlamak için çift

sıra halinde yer aldıkları alan.Gridde,pol pozisyonundaki otomobil ile yandaki sıranın

117

başında olan2.sıradaki otomobil arasında uzunlamasına 8 metre,aynı sıradaki her

otomobilin arasında da 16 metrelik mesafe bulunmak zorundadır.

Grip: Otomobilin yol tutuşu veya zemine tutulması.

Güvenlik Aracı:Yarışmacılar veya görevlilerin tehlikede oldukları,fakat yarışın

durdurulmasına gerek olmayan durumlarda piste giren araç.Tehlikeli durum giderilene

kadar araç pistte kalır.Araç pistteyken atılan turlar,yarış turu olarak değerlendirilir.Bu

sırada araçların birbirini veya güvenlik aracını geçmeleri yasaktır.

Kokpit :Formula-1 otomobilinin şasisi üzerinde yer alan ve pilotun oturduğu bölüme

verilen ad.

Küvet:Şasinin,kokpitin bulunduğu ve pilotun yerleştiği bölge

Padok:Her pistte yer alan bu özel bölüm,pit alanı ve garajların hemen arkasında

bulunur ve Grand Prix’in merkezidir.Formula1 takımlarının operasyonların alanı olan

bu bölümde takımların,motor ve lastik üreticilerinin nakliye araçları ile ikram amacıyla

kullandıkları karavanlar ve basın merkezi yer alır.

Pit Geçişi:Pit alanında garajların hemen önünde yer alan ve otomobillerin servis giriş-

çıkış yaptıkları yol.Hız sınırının uygulandığı tek bölüm burasıdır.

Pis Stop:Önceden belirlenen stratejiye göre veya elde olamayan nedenlerle

otomobillerinin lastik değişimi,yakıt ikmali gibi nedenler için aldıkları kısa mola.

Pol Pozisyonu(Pole Posation):Bir yarışa başlamak için en iyi pozisyon.Sıralama

turlarında en iyi dereceyi alan elde eder.

Sıralama:Yarışa başlama sırasının tespiti için yarıştan bir gün önce süreye karşı yapılan

turlar.

Spin:Otomobilin çeşitli nedenlerle ekseni etrafında dönerek pistten çıkması.

Spoyler:Otomobillerde hava akımıyla yere yapışmayı arttıracak kanat.

118

Şampiyon puanı:Pilotlara ve takımlara ayrı ayrı verilen puanlar.Halen kullanılan puan

sistemine göre:1.-10,2.-8,3.-6,4.-5,5.-4,6.-3,7.-2 ve 8.-1 puan almaktadır.Takımlara ise

her iki pilotunun toplam kazandıkları puan verilir.

Şikan:Hızlı pistlerde otomobillerin yavaşlamaları amacıyla,pistin uzun düzlüklerine

yapay olarak yerleştirilen bir dizi sert viraja verilen ad.

Üretici :Formula1 otomobilinin şasini üreten kuruluş.Formula1’de genellikle şasi ve

motor üreticileri farklıdır..Dünya Şampiyonası klasmanında ödüller şasi üreticisine

verilir.

Yarış Numarası:Formula1 otomobillerinin,sezon öncesi FIA tarafından yayınlanan

listede yer alan numarası.Sıralama bir önceki sezonun şampiyonadaki puan sıralamasına

göre yapılır.

3.27. DĐZĐN

GENEL TERĐMLER -A- A Takım-25 Açık Yarış-25 Ağ: Alan-25 Altın Madalya-25 Amatör-25 Antrenman-25 Antrenör-25 Atış-25 Atak:-25 Avantaj-25 Averaj-25 -C- CAS-25 -D- Deplasman-25 Direktör-26 Diskalifiye-26 Doping-26 Duruş-26 -E- Egzersiz-26 Eleme-26 -F- Faul-26

Favori-26 Federasyon-26 Final-26 Final Grubu-26 Fitness-26 Formal Isınma-26 Formasyon-26 Fotofiniş-26 -H- Holigan-26 Hükmen-27 -G- Gözlemci-27 -H- Hakem-27 -I- Isınma-27 -Đ- Đdman-27 Đhraç-27 ĐhtarKadro-27 -K- Kale-27 Kaptan-27 Kırmızı Kart-27

119

Klasman-27 Klasman Grubu-27 Klasmana Kalmak-27 Kondisyon-28 Kramp-28 Kupa-28 Kültür Fizik-28 -L- Lig-28 Lisans-28 -M- Maç-28 Masör-28 Milli Takım-28 Motivasyon-28 -Ö- Özel karşılaşma-28 -P- Para Atışı-28 Pas-29

Pasif Isınma-29 Profesyonel-29 Puan-29 Play-off-29 -R- Rövanş-29 Rakip-29 -S- Saha-29 Sarı Kart-29 Savunma-29 Sezon-29 Spor-29 Stadyum-29 -T- Takım-29 Taraftar-29 Taktik-30 Teknik-30 Teknik Direktör-30

Top-30 Transfer-30 Turnuva-30 -U- Uzatma-30 -Ü- Ümit Milli Takım-30 -V- Veteran-30 -Y- Yarı final-30 -Z- Zamanlama-30 BĐYOLJĐK SPOR TERĐMLERĐ -A- Adaptasyon-31 Aerobik-31 Afferent-31 Agresif-31 Aklimatizasyon-31 Aktin-31 Akut-31 Akyuvar-31 Alaktik Güç-31 Alkali-31 Alkaloz-31 Alveol-31

Alveol Ventilasyon-31 Alyuvar-31 Anabolizma-31 Anaerobik-31 Anaerobik Güç-31 Anemi-31 Anomali-32 Antrenman-32 Antropoloji-32 Antropometri-32 Arter-32 Asit-32 Atım Volümü-32 Atrofi-32 -B- Biyoenerjetik-32 Bradikardi-32 -C- Circuit Training-32 -D- Dayanıklılık-32 Dehidratasyon-32 Diastol-32 Dinamik-32 Dinamometre-32

120

-E- Efferent-32 Eksentrik Kasılma-32 Ekspirasyon-32 Eksternal-33 Ekstrasellüler-33 Ekstensif-33 Ektomorfi-33 Endomorfi-33 Endürans-33 Enzim-33 Epimisyum-33 -H- Hemoglobin-33 Heterojen-33 Hiper-33 Hiperglisemi-33 Hipertansiyon-33 HipertrofiHiperventilasyon-33 Hipo-33 Hipoglisemi-33 Hipoksi-33 Homojen-34 -Đ- Đnspirasyon-34 Đnsülin-34 Đntensif-34 Đnternal-34 Đnterstisyal-34 Đntrasellüler-34 Đskemi-34 Đyon-34 Đzo-34 Đzoknetik Kasılma-34 Đzometrik Kasılma-34 Đzotonik Kasılma-34 -K- Kalori-34 Kapiller-34 Kasılma-34 Kaslararası Eşuyum-34 Katabolizma-34 Konsantrik Kasılma-34 Kronik-35 Kuvvet-35 -L- Laktak-35 Laktik Asit-35 Leptozom-35

-M- Maksimum-35 Mental-35 Metabolit-35 Metabolizma-35 Mezomorfi-35 Minimum-35 Miyofibril-35 Miyoglobin-35 Miyokardiyum-35 Miyozin-35 -N- Nöron-35 -O- Obezite-35 Optimum-36 Orbiculer-36 Origo-36 Osmolarite-36 Overload-36 -P- Parsiyel-36 -S- Sarkolemma-36 Sarkomer-36 Sarkoplazma-36 Serebellum-36 Sistol-36 Somatotip-36 Spirometre-36 Statik-36 Steady State-36 Submaksimal-36 Sumasyon-36 Supramaksimal-36 -T- Taşikardi-36 Tidal Volüm-37 Trigliserit-37 -V- Vazodilasyon-37 Vazokonstriksiyon-37 Ven-37 Ventilasyon-37 Vital kapasite-37

ATICILIK TER ĐMLERĐ -A- Alçak Atış-38 Ayakta Atış-38

-B- Baltrap-38 Boş Hedef-38

121

-Ç- Çift Atış-38 Çömelik Atış-38 -D- Double Trap-38 -F- Fazladan Atış-38 -Đ- Đngiliz Maçı-38 -H- Hareketli Hedef Yarışması-38 Hedef-38 Hedef Gözlemi-38 -K- Karavana Atış-38 Kayıp Hedef-38 -M- Menzil-38 -O- Oyun Alanı-38 -Ö- Ölü Hedef-38 -S- Serbest Atış-39 Skeet-39 Sürat Atışı-39 -T- Trap-39 -U- UIT-39 -Ü- Üç Pozisyon Atışı-39 -Y- Yatarak Atış-39 Yüksek Atış-39 ATLETĐZM TERĐMLERĐ -A- Ağırlık Merkezi-40 Aktarma Alanı-40 Alçak Çıkış-40 Atış Çemberi-40 Atma Alanı-40 Atlama-40 Atlama Çatkısı-40

Atlama Havuzu-40 Atlamalar-40 Atlet-40 Atletik Sporlar-40 Atmalar-40 Avrupa Stili-40 -B- Basma Tahtası-41 Bayrak Yarışı-41 Beyaz Bayrak-41 -C- Cirit Atma-41 -Ç- Çekiç Atma-41 Çekiç Atma Kafesi-41 Çekiç Tutağı-41 Çıkış Takozu-41 Çıta-41 Çıtayı Geçmek-41 Çıta Yükseltmek-41 -D- Disk Atma -41 Dekatlon-42 Dikkat Pozisyonu-42 Düz Koşu-42 -E- Egale Etmek-42 Engel-42 Engelli Koşu-42 -F- Fodepar-42 Fotofinish-42 -G- Geçersiz Deneme-42 Gülle Atma-42 -H- Heptatlon-42 -I- IAAF-42 -Đ- Đç Kulvar-42 -K- Kır Koşuları-43 Kırmızı Bayrak-43 Kombine Yarışlar-43 Koşu-43 Koşu Avansı-43 Kros-43

122

Kulvar-43 Kum Havuzu-43 -M- Maraton-43 Meksika Stili-43 -O- Orta Mesafe Koşusu-43 Orta ve Uzun Mesafe Koşuları-43 -P- Pist-43 Pist Koşuları-43 Pist Yürüyüşleri-43 -R- Reaksiyon Zamanı-43 -S- Savurma Bacağı-44 Savurma Kolu-44 Seçme Yarışması-44 Sıçrama-44 Sıçrama Tahtası-44 Sıçrama Bacağı-44 Sırıkla Yüksek Atlama-44 Sırt Atlayışı-44 Steple-44 Sürat Koşusu-44 -T- Tabanca Atışı-44 Tavşan Atlet-44 Triatlon-44 Tur-44 Tur Bindirme-45 -U- Uzun Atlama-45 Uzun Mesafe Koşuları-45 -Ü- Üç Adım Atlama-45 -Y- Yol Koşusu-45 Yüksek Atlama-45 Yüksek Çıkış-45 Yürüyüş-45 BADMINTON TERĐMLERĐ -B- Backhand Grip-46 BWF-46 -C- Clear-46

-D- Dap-Shut-46 Drup-Shut-46 Duruş-46 Düz-46 -F- Filede Oyun-46 Forehand Grip-46 -K- Kort-46 Küt-46 -L- Lift-Lob-46 -S- Servis-46 -T- Tekler-46 BASKETBOL TERĐMLERĐ -A- Adam Adama Savunma-47 Air Ball-47 Alan Savunması-47 Alçak Post Bölgesi-47 Altıncı Adam-47 Arka Saha-47 Alley-oop-47 Asist-47 -B- Baby Hook-47 Balanced Offense-47 Ball Control-47 Ball Handling-47 Ball Hawk-47 Base Line-47 Basket-48 Basket Faul-48 Basket Hanger-48 Baş Üstü Pas-48 Belly up-48 Bench-48 Beş Faul-48 Beş Saniye Kuralı-48 Beyzbol Pası-48 Blind pas-48 Blok-48 Boş Atış-48 Bouns Pas-48 Box Out-48 Boyalı Alan-49 Breakaway-49

123

Burn-49 -C- Change-up-49 Chaser-49 Clear out-49 Cool-49 Crossower Dribbling-49 Curtain Time-49 Cut-49 -Ç- Çaylak-49 Çember-49 Çengel Atışı-49 Çipi-49 -D- Deal-49 Defans-49 Delay of Game-50 Denny-50 Dish-50 Diskalifiye-50 Drive-50 Double Dribble-50 Double Double-50 Double –team-50 Double Tripple-50 -E- Eşleşme-50 -F- Fall Away shot-50 Fast Break-50 Faul-50 Faul Atışı-50 Feyk-50 FIBA-50 Final Four-51 Forvet-51 Forvet Duvarı-51 -G- Geri Pas-51 Guard-51 Gunner-51 -H- Hatalı Yürüme-51 Hava Atışı-51 Hook Atış-51 Hücum-51 Hücum Faul-51 Hücum Ribaundu-51 -J-

Jump Shot-51 -K- Kasti Faul-51 Koç-51 Korner-51 Kros pas-52 Kutu Savunma-52 -L- Lead-52 Long Shot-52 -M- Mola-52 -N- Nba-52 -O- Offensive Goal Tending-52 -P- Panya-52 Pas-52 Paylaşılamayan Top-52 Perdeleme-52 Pick And Roll-52 Pivot-52 Pivot Ayağı-52 Play-off-53 Pompa Feyki-53 Pop Shot-53 Post up-53 Potalı Atış-53 Pozisyon Almak-53 Pres-53 Pump-53 -R- Ribaunt-53 -S- Savunma Duruşu-53 Savunma Ribaundu-53 Savunma Üçgeni-53 Screen-53 Sekiz Saniye Kuralı-53 Serbest Atış-53 Set Hücumu-53 Skorbord-54 Smaç-54 Steps-54 Stop Jump Shot-54 Streetball-54 Swish-54 Switch-54

124

-Ş- Şarj-54 Şut-54 -T- Takım Faulleri-54 Tam Saha Baskı-54 Telgraf Çekme-54 Ters Dönüş-54 Timing-54 Top Çalma-54 Topsuz Faul-54 Top Kaybı-55 Top Sürme-55 -O- Opsiyon-55 Orta Saha Çizgisi-55 Oyun Kurucu-55 -Ö- Ölü Top-55 Ölü Zaman-55 -T- Teknik Faul-55 Turnike-55 Top-55 -U- Upcourt-55 Uzatma Devresi-55 -Ü- Üç Sayı Bölgesi-55 -V- Verkaç-55 -Y- Yirmi Dört Saniye-55 Yüksek Post-55 -Z- Zone Trap-55 BEYZBOL TERĐMLERĐ -B- Base-56 Başlangıç Plakası Hakemi-56 Batter-56 Birinci Kale Hakemi-56 -C- Catcher-56 -Ç-

Çalma-56 -D- Dış Alan-56 Double-56 -E- Era-56 -F- Fly Out-56 Force Play-56 -Đ- Đç Alan-56 Đkinci Kale Hakemi-56 Đnnning-56 -G- Ground Out-56 -K- Kaleler Dolu-57 Koşucu-57 -P- Pitcher-57 -S- Sayı Turu-57 Single-57 Sopa-57 Strike-57 Strike Out-57 Strike Zone-57 -T- Top-57 Triple-57 -Ü- Üçüncü Kale Hakemi-57 BĐNĐCĐLĐK TERĐMLER -A- Angajman-58 Attelage-58 At terbiyesi-58 -B- Binek Atı-58 -C- Consours de Dressage-58 Consours de Saut-58 -Ç- Çan-58

125

-D- Dörtnal-58 Dresaj-58 Duruş-58 -E- Engel Atlama-58 -F- Fanyon-58 FEI-58 -Đ- Đtaat-58 -K- Kantarma-58 Katana-59 Kombine Engel-59 Konkurhipik-59 Konkurkomple-59 -L- Lonj-59 -M- Manej-59 Midilli-59 -P- Padok-59 Parkur-59 Pasaj-59 Piruet-59 Piyaf-59 Pony-59 -R- Red-59 -S- Seyis-59 Süratli-59 -T- Trotting-59 -V- Voltij-59 -Y- Yarım Alakoma-59 BĐSĐKLET TERĐMLERĐ A- Ak Tahta-60

-B- Bir Kilometre Saate Karşı-60 -C- Cal-pieds-60 -D- Dağ Bisikleti-60 -F- FIAC-60 -G- Gidon-60 -H- Home-Trainer-60 -K- Kadro-60 Kriteryum-60 Kros-60 -M- Motorlu Yarış-60 -P- Pedal-60 Puanlı Yarış-61 Pursuit-61 -S- Sarı Mayo-61 Sele-61 Sprint-61 -T- Tandem Yarış-61 Team Pursuit-61 Tur-61 Tur Atlama Yarışı-61 -V- Velodrom-61 BOKS TERĐMLERĐ -A- Abandone-62 Abanma-62 Açık Eldivenli Vuruş-62 Ağır Sıklet-62 AIBA-62 Aparkat-62 Ayak Oyunları-62 Ayırma-62 -B- Beyin Sarsıntısı-62

126

Bloke-62 Boks Eldiveni-62 Boksa Elverişsizlik-62 Boksör-62 Boks-63 -C- Contest-63 -Ç- Çengel Vuruş-63 -D- Direkt Vuruş-63 Diskalifiye-63 Düz Gard-63 -F- Faul-63 Forcing-63 -G- Gard-63 Groggy-63 -H- Hafif Sıklet-63 Havlu Atmak-63 Horoz Sıklet-63 -I- IABA-63 -J- Jab-63 -K- Kaçarak Vuruş-64 Kask-64 Kontr-64 Kroşe-64 Kum Torbası-64 -N- Nakavt-64 -O- OP-64 Orta Sıklet-64 -P- Pancing Bol-64 Pankrasyon-64 Parat-64 Puan-64 -R- Raund-64

Ring-65 RSC-65 RSH-H-65 -S- Sağ Gard-65 Sıklet-65 Sinek Sıklet-65 Skiv-65 Sol Gard-65 Stop-65 Swing-65 Süper Ağır Sıklet-65 -T- Tüy Sıklet-65 -V- Velter Sıklet-65 Y- Yarı Ağır Sıklet-65 -W- Walk- over-66 WBA-66 WBA-66 CĐMNASTĐK TERĐMLERĐ -A- Açık Atlama-67 Açık Duruş-67 Açılı Duruş-67 Adım Duruşu-67 Akrobatik Jimnastik-67 Aksak Dövüşü-67 Alan Cimnastiği-67 Alet-67 Aletli Jimnastik-67 Altın Beşik-67 Amut Duruşu-67 Anlatım Cimnastiği-67 Araçlı Jimnastik-68 Aralık-68 Arkadan Asılma-68 Artistik Jimnastik-68 Asimetrik Paralel-68 Atılım Duruşu(Öne -Arkaya-Yana)-68 Atlama Beygiri-68 Ayakta Kipe-68 Ayı Dansı-68 -b- Barfiks-69 Baş Kipesi-69 Blanş-69 -C-

127

Cephe Duruşu-69 Cimnastik-69 Cimnastik Araçları-69 Cimnastik Kasnağı-69 Cimnastik Topu-69 Cimnastik Yarışmaları-69 -D- Değişmeli Takla-69 Denge Aleti-70 Denge Hareketleri-70 Denge Kalası-70 Denge Oturuşu-70 Denge Yürümesi(Öne-Arkaya-Yana)-70 Derin Atlama-70 Devrik Yatış-70 Dinlendirici Alıştırmalar-70 Dirsek Teması-70 -E- Eğik Sıra-70 El Aletleri-70 Esnetme-70 -F- Fırlatma-70 Flick-Flack-71 -G- Gergin(Açık)Oturuş-71 Gergin Sıçrama-71 Gergin Yatış-71 Gövde Kaldırmak-71 -H- Halka-71 -K- Kalça Đtme-71 Kaplan Atlaması-71 Karşıt Devinim-71 Kartal Duruşu-71 Kasa-71 Kayma-71 Kolla Asılmak-71 Kondisyon Cimnastiği -72 Koyundan Atlama-72 Kurt Atlaması-72 -L- Labut-72 Lutz Atlayışı-72 -M- Maymun Yürüyüşü-72 Mekik-72 Metronom-72

-O- Odun Yarma-72 Omuzda Tutuş-72 -Ö- Önden Asılma Terazi-72 Örümcek Duruşu-72 -P- Pandül Sallanması-73 Planş-73 Plantar Fleksiyon-73 -R- Ritmik Jimnastik-73 -S- Sarkaçlamak-73 Savurma-73 Serçe Kavrayışı-73 Simetrik Hareketleri-73 -T- Tavşan Sıçraması-73 Terazi-73 Ters Beşik-73 Ters Cephe Duruşu-73 -Y- Yan Cephe Duruşu-73 Yaprak Kipesi-74 Yarım Dönüş-74 Yatay Parmaklık-74 Yaylanma-74 Yer Cimnastiği-74 Yunus Atlama-74 -Z- Zorunlu Hareketler-74 ELTOPU(HENTBOL) TERĐMLERĐ -A- Açık Hava Hentbolü-75 Adam Adama Savunma-75 Alçak Temel Atış-75 Aldatma-75 Altı-Sıfır Savunma-75 Alttan Pas-75 Arkadan Atış-75 Arkadan Pas-75 Aşırtma Atış-75 -B- Bağlı Oyun-75 Basit Hücum-75 Başlatma Atışı-75 Beş-Bir Savunma-75 Bilekten Pas-76

128

Bölge Savunması-76 -Ç- Çapraz Geçiş-76 Çift El Baş Üstünden Đtme Pas-76 Çift El Göğüsten Pas-76 -D- Dalma-76 Dayanma Adımlı Atış-76 Dayanma Adımsız Atış-76 Değişme Çizgisi-76 Dört-Đki Bölge Savunması-76 -E- Ense Pas-76 -K- Kalça Yüksekliğindeki Atış-76 Kale-76 Kombine Hızlı Hücum-76 Kombine Savunma-76 -Ö- Öne Çıkma-76 -P- Piston Hareketi-77 -S- Serbest Atış-77 Serbest Atış Çizgisi-77 Sıçrayarak Atış-77 -T- Tek El Yerden Pas-77 Tip Yapma-77 Top Sürme-77 -Ü- Üç-Üç Bölge Savunması-77 -Y- Yana Bükülü Atış-77 Yedi Metre Atışı-77 Yedi Metre Çizgisi-77 Yüksek Temel Atış-77 ESKRĐM TERĐMLERĐ -A- Altı Siperi-78 -B- Beyaz Işık-78 Basit Hamle-78 Boşaltma-78

-Ç- Çatma-78 Çevreleme-78 -D- Doğru Hamle-78 Dört Siperi-78 -E- Elektrikli Sinyal Düzeni-78 En Gadre-78 Epe-78 -F- FIE-78 Fleş Hareketi-78 Flöre-79 -G- Gard-79 Gard Çizgisi-79 Göster-79 -H- Halte-79 Hamle-79 -K- Karşı Koyma-79 Kesme -79 Kılıç-79 Kırmızı Işık-79 -P- Parad-79 Pist-79 Pul-79 -R- Riposte-79 -S- Siper-79 Sekiz Siperi-80 -T- Tuş-80 Tuş Göstergesi-80 -Y- Yeşil I şık-80 FUTBOL TERĐMLERĐ -A- Açık oyuncusu-81 Adam tutma-81 Akın-81 Alan savunması-81

129

Altı pas-81 Altın gol-81 Antrenör-81 Asist-81 Aşırtma-81 Atak-81 Aut-81 Avantaj-82 Averaj-82 Ayak dışı-82 Ayak içi-82 Ayaktopu-82 -B- Başlama Vuruşu-82 Bek-82 Beşlik-82 Bindirme-82 Bitiş Düdüğü-82 Boş Koşu-82 Burun Vuruş-82 -C- Ceza Sahası-82 Ceza Yayı-82 -Ç- Çalım-83 Çelme-83 Çeyrek daire-83 Çift vuruş-83 -D- Defans-83 Degaj-83 De-marke-83 Derin Pas-83 Devre-83 Deplasman-83 Deplasman-83 Dizili ş-83 Dripling-83 Dördüncü hakem-83 -E- Elle Oynama-84 Endirekt Serbest Vuruş-84 Engelleme-84 -F- Faul-84 Falso-84 FIFA-84 Fikstür-84 Forma-84 Forvet-84 Frikik-84 Futbol-84

-G- Gol-84 Göğüs-84 Gümüş Gol-84 Gözlemci-85 -H- Hakem atışı-85 Hat-trick-85 Hücum-85 Hücumda Genişlik-85 Hükmen-85 -I- Iska Geçme-85 Izgara-85 -K- Kademe-85 Kale-85 Kale Alanı-85 Kaleci-85 Kale Çizgisi-85 Kale Vuruşu-86 Kaptan-86 Korner-86 Krampon-86 Kontrpiye-86 Kontratak-86 Köşe Gönderi-86 -L- Libero-86 -M- Markaj-86 -O- Ofsayt-86 Orta Çizgi-86 Orta Hakem-86 Ortalama-86 Orta Nokta-87 Orta Saha-87 Orta Yuvarlak-87 Oyun Kurucu-87 -Ö- Ön Libero-87 -P- PAF-87 Pas-87 Pasif Ofsayt-87 Penaltı-87 Penaltı Noktası-87 Plonjon-87

130

Pres-87 -R- Rövaşata-88 -S- Sağhaf-88 Santra-88 Santrahaf-88 Santrafor-88 Serbest Vuruş-88 Solhaf-88 Stadyum-88 Stoper-88 Sürgü Düzeni-88 -Ş- Şişirmek-88 Şut-88 -T- Taban Girmek-88 Taç-88 Tekmelik-89 Teknik Futbolcu-89 Temdit Penaltısı-89 Top-89 Top Tekniği-89 Tozluk-89 -U- UEFA-89 -V- Verkaç-89 Vole-89 Vücut Çalımı-89 -W- Wm düzeni-89 -Y- Yardımcı Hakem-89 Yarı Vole-89 GÜREŞ TERĐMLERĐ -A- A Tere-90 Aba Güreşi-90 Açık Düşme-90 Açma-90 Ağır Sıklet-90 Altın Kemer-90 Altta Yatmak-90 Alttan Kalkma-90 Akadan Çapraz-90 Ara Boynu-90 Arap Oyunu-90

Aşırma-90 Ayak Kündesi-91 Ayak Bravlesi-91 Ayı Dönmesi-91 -B- Bağda Atma-91 Bastırma-91 Baş-91 Başaltı-91 Başpehlivan-91 Bel Kündesi-91 Bilek Güreşi-91 Boğma-91 Bohçalama-91 Boyunduruk-91 Bravle-92 Budama-92 Burgu-92 Büyük Orta-92 -C- Cazgır-92 Centre-92 -Ç- Çevirme-92 Çırpma-92 Çift Burgu-92 Çift Dalma-92 Çipe-92 Çoban Kösteği-92 Çökertme-92 Çömlek Kırması-92 -D- Dalma-93 Dayama-93 Dawai-93 Deste-93 Deve Yuları-93 Dirsek Kırma-93 Dolu Kalkma-93 -E- El Değmez Oyunu-93 El Ense-93 Ense Bağlama-93 -F- FILA-93 -G- Grekoromen Güreş-93 -H- Hırpalama-93

131

-Đ- Đhtar-93 -J- Jambe-93 -K- Kaçak Güreş-93 Kafakol-94 Kapan-94 Kara Zelve-94 Karakucak Güreşi-94 Kazık-94 Kepçe-94 Kılçık Atma-94 Kıspet-94 Kle-94 Kolbastı-94 Kol Çekme-94 Kol Kapma-94 Kol Sarması-95 Köstek-95 Kravat-95 Künde-95 -M- Makaban-95 Makaslama-95 Mayo-95 Meydan-95 Minder-95 Minder Amiri-95 Minder Güreşi-95 Minderden Kaçma-95 -N- Nara-95 -O- Oyun Almak-95 Oyun Bağlama-95 Oyun Bozma-96

-P- Paça-96 Pankreas Güreşi-96 Parade-96 Parsa-96 Pasivite Bölgesi-96 Pehlivan-96 Peşrev-96 Profesyonel Güreş-96 -S- Saban Sürme-96 Salto-96 Salut-96 Sarma-96 Serbest Güreş-97 Supleks-97 -Ş- Şiraze-97 -T- Tartma-97 Taşlama-97 Tek Dalma-97 Tek Kol-97 Ters Salto-97 Ters Paça-97 Tuş-97 -U- Up-97 -Ü- Üstten Budama-97 -Y- Yağlı Güreş-97 Yan Baş-98 Yerde Başlama-98

HALTER TERĐMLERĐ -A- Askıdan Kaldırış-99 Atış-99 Ağırlıklı Isınma-99 -B- Bacakla Đtme-99 Bağcıklı Tutuş-99 Bar-99 Basit Tutuş-99 Baskılama-99 -Ç- Çekiş-99

Çekiş ile Düşüş-99 Çökerek Düşüş-99 -D- Diz Bükme-100 Diz Değdirme-100 Dönme-100 Duraksama-100 Düz Tutuş-100 -I- IWF-100 -K- Kilitli Tutu ş-100

132

Klasik Kaldırışlar-100 Kolla Çekiş-100 Kontrol-100 Koparma-100 Koparma Tutuşu-100 -M- Makas-100 Muntazama-100 -N- Normal Başlama-101 -O- Omuzlama-101 -S- Sabitlemek-101 Silkme-101 -T- Tam Doğrulama-101 Tutuş-101 -Y- Yarım Çöküş-101 JUDO TERĐMLERĐ -A- Ayakta-102 -B- Bacak Sarmayla Atma-102 Başla-102 Bekle-102 Berabere-102 Birleşik Galibiyet-102 Bozulma-102 -Ç- Çeyrek puan-102 -D- Denge Bozma-102 Devam-102 Diskalifiye-102 -F- Fırlatma-102 -G- Galibiyet-102 -H- Hakem-102 Hareketsiz Kalma-102 Hükmen-102

-Đ- Đhtar-102 Đkaz-102 -J- Judo-103 Judocu-103 Judo Kıyafeti-103 -K- Küçük Avantaj-103 Karşılaşma-103 Karşılaşma Alanı-103 -M- Mağlup-103 -Ö- Öğrencilik-103 -P- Pes-103 -S- Sekizde Bir Puan-103 -T- Tam puan-103 Terk-103 Tutuş-103 Tutuş Bozulması-103 -U- Ustalık Derecesi-103 Uyarı-103 -Ü- Üstünlükle Galibiyet-103 -Y- Yarım Puan-103 Yer-103 KANO TERĐMLERĐ -A- Akarsu Đniş-104 -D- Durgunsu Kano Sürat-104 -K- Kano Polo-104 Kano Yelken-104 Kapı-104 -T- Tabi Mania-104

133

MASA TENĐSĐ TERĐMLERĐ -A- Ağ-105 Atak-105 -B- Backspin-105 Blade-105 Blok-105 -Ç- Çapraz Vuruş-105 -D- Deep-105 Defans-105 Dış Vuruş-105 -E- El sıkışmak-105 -F- Flat-105 -I- ITTF-105 -Đ- Đç Vuruş-105 -H- Hitter-105 -K- Kalem Tutuş-105 Kapalı Tutuş-105 Kesici-105 Kesme-105 Kısa Vuruş-106 Klasman Puanı-106 -L- Let-106 Lob-106 Loop-106 -M- Masa-106 -Ö- Öldürücü Vuruş-106 Ölü Top-106 -P- Paralel Vuruş-106 Ping Pong-106 -R-

Ralli-106 -S- Set-106 Set Sayısı-106 Sidespin-106 Spin-106 -Ş- Şut-106 -T- Top-106 OKÇULUK TERĐMLERĐ -A- Alan okçuluğu-107 Alan turu-107 Arrow-rest-107 Avcı turu-107 -B- Baş-107 Berger-107 -C- Clicker-107 -D- Derin tutuş-107 -G- Gezleme-107 -Ç- Çapa-107 Çapa Pozisyonu-107 Çekiş Uzunluğu-107 -D- Dayanak Noktası-107 -E- Eliminasyon Raundu-108 Endam-108 Endikatör-108 Eşleşme-108 -F- Finaller-108 FITA-108 -G- Gez-108 -H- Hedef-108 Hedef Okçuluğu-108

134

-Đ- Đ-108 -K- Kabak-108 Kabza-108 Kağıt Testi-108 Kasan-108 Kepaze-108 Kiri ş-108 -M- Makaralı Yay-109 Menzil Atışı-109 Meydanlık-109 -O- Ok-109 Okçuluk Yarışma Alanı-109 Ok-kol Çizgisi-109 -P- Parmaklık-109 Puta-109 -Q- Qualification Roundu-109 -R- Reaksiyon Zamanı-109 Recurve-109 Rod-109 -S- Sal-109 Son Taşıma(takip-follow-through)-109 -T- Temren-110 Tetik-110 -V- V-bar-110 -Y- Yay-110 Yelek-110 -Z- Zihgir-110 SUTOPU TERĐMLERĐ -A- Ağır Hata-111 -B- Basit Hata-111

Beş Metre Çizgisi-111 Beyaz Bayrak-111 Beyaz Đşaret-111 -C- Ceza Atışı-111 -Ç- Çift Taraflı Ağır Hata-111 -D- Değişmeli Atılma-111 Değişmesiz Atılma-111 Devre-111 -F- FINA-111 -H- Hakem-111 Havuz-111 -K- Kırmızı Bayrak-111 Kırmızı Đşaret-111 -M- Mola-111 -O- Otuz Beş Saniye-112 -S- Sarı Đşaret-112 Saygısız Hareket-112 -T- Top-112 -Y- Yirmi Saniye Kuralı-112 TEKVANDO TERĐMLERĐ -A- Adımlar-113 Altı-113 Arka-113 Arkaya Tekme-113 Aşağı Seviye Blok-113 At Adımı Duruşu-113 Avuçiçi-113 Ayak-113 Ayak Tabanı-113 -B- Bacak-113 Bağırış-113 Baş-113

135

Beden-113 Beden Koruyucu-113 Beş-113 Bıçak Vuruş-113 Bir-113 Birinci-113 Boğucu Yumruk-113 Boyun-113 Büyük Blok-113 -Ç- Çalıştırıcı-114 Çapraz Duruş-114 -D- Dairesel Blok-114 Devre-114 Dış-114 Dışarıya-114 Dirsek-114 Dirsek Bloğu-114 Diz-114 Dokuz-114 Dönme-114 Dört-114 Döner Kanca Vuruşu-114 Döner Tekme-114 Dövüş-114 Dövüş Sonu-114 Dur-114 -E- El-114 El Bloğu-114 Elle Atak-114 Elli-114 -G- Geri Adım-114 -H- Hata-115 Hazır Duruşu-115 Hazır Olma-115 -Đ- Đç-115 TENĐS TERĐMLERĐ -A- Ace-116 Açıyı Kesmek-116 Ağ-116 Antisipasyon-116 Atak Topu-116 Atak Oyuncu-116 Arka Kort-116

-B- Backhand-116 Back-swing-116 -C- Chop-116 -Ç- Çapraz Vuruş-116 Çift Hata-116 Çiftler-116 Çift Oyunu Dış Çizgisi-117 -D- Deuce-117 Drop-shots-117 Düz Vuruş-117 -F- Follow-through-117 Forehand-117 -G- Grand Slam-117 -H- Halka Atmak-117 Hızlı Saha-117 -K- Kaçara Vuruş-117 Kort-117 -L- Let-117 Lingering-117 Lob-love-117 -M- Maç Puanı-117 -N- Net-118 -O- Oyun-118 Oyun Puanı-118 -Ö- Ön Kort-118 -P- Paralel Vuruş-118 Passing-shot-118 Puan-118 -R-

136

Raket-118 Rally-118 -S- Scrambling-118 Set-118 Servis-118 Servis Hatası-118 Servis Kırmak-118 Servis Tekrarı-119 Servis Vole-119 Set Puanı-119 Swing-119 -T- T Pozisyonu-119 Tekler-119 Tie-break-119 Top-119 -X- X Pozisyonu-119 -V- Vole-119 -Y- Yavaş Saha-119 VOLEYBOL TERĐMLERĐ -A- Ace-120 Açı Kapatma-120 Açık Top-120 Adam Adama Blok-120 Aktarma-120 Aktif Blok-120 Alan Savunması-120 Alçak Pas-120 Alçak Pozisyon-120 Aldatmaca-120 Altı –Đki-120 Alttan Servis-120 Anten-120 Arka Dublaj-120 Arka Orta-121 Arka Orta Dışarıda-121 Arka Orta Đçeride-121 Arkadan Kısa-121 Asansör-121 Asya Voleybolu-121 Avantaj Top-121 Ayak Hatası-121 -B- Balans Smaç-121 Balans Uçan Servis-121 Bant-121

Basma-121 Baş Hakem-121 Başlangıç Pozisyonu-122 Beş-Bir-122 Birinci El-122 Birinci El Hücumu-122 Birinci Tempo-122 Blok-122 Blok Arası-122 Blok-aut-122 Boş Bırakma-122 Boş Top-122 -Ç- Çapraz Hücum-122 Çapraz Oyuncu-122 Çift Vuruş-122 Çizgi Hakemi-122 Çoklu Hücum-123 -D- Defans Uzmanı-123 Derin Çapraz Smaç-123 Dik Smaç-123 Direkt Hata-123 Dönüş-123 Dört-Đki-123 Dublaj-123 Dudak Okuma-123 -E- El Üstü Sektirme-123 Erken Blok-123 Erke Kısa-123 Erken Yarma-123 Etkili Servis-123 -F- Fırça-123 File-124 File Hakemi-124 File Hareketi-124 Fileye Temas-124 Final Seti-124 -H- Hatalı Oyuncu Değişikli ği-124 Hatalı Pozisyon-124 Hazırlık Pozisyonu-124 Hızlı Hücum-124 Hücum Alanı-124 Hücum Feyki-124 -Đ- Đç Dublaj-124 Đkili Giri ş-124 Đkili Kısa-125 Đkinci El-125

137

Đkinci El Hücumu-125 -J- Japon Servis-125 Jet Pas-125 Joust-125 -K- Kamp Ateşi-125 Kanat Plonjonu-125 Karı-Koca-125 Karşılama Hatası-125 Kaydırak Pas-125 Kenar Bloğu-125 Kesme-125 Kısa Smaç-125 Koltuk Altı-125 Kombinezon-125 Köşe Smaçör-125 Kurşun Manşet-125 -L- Libero-126 -M- Manşet-126 Manşetle Oyun Kurma-126 Mola-126 -O- Orta Bekleme Duruşu-126 Orta Oyuncu-126 Orta Pas-126 -P- Paralel Blok-126 Paralel Giriş-126 Parke Savunma-126 Pas-126 Parmak Pası-126 Pasif Blok-126 Pasör-126 Pasör Plasesi-126 Pasör Saklama-127 Perdeleme-127 Pipe-127 Plase-127 Pozisyon:Diziliş-127 Pozisyon Hatası-127 -R- Ralli-127 Ralli Sayı Sistemi-127 Roof-127 -P- Pasör Çaprazı-127

-S- Saha-127 Sayı Sistemi-127 Sekiz Saniye-128 Servis-128 Servis Çizgisi-128 Servis Geçişi-128 Set-128 Smaç-128 Smaç Plase-128 Smaç Servis-128 Smaçör-128 Step-128 -T- Taktik Servis-128 Taşıma-128 Tie Break-128 Teknik Mola-128 Temas-128 Tenis Servis-128 -U- Uçan Servis-129 -Y- Yana Deplase Olmak-129 Yatık Pas-129 Yavaş Smaç-129 Yerden Smaç Plase-129 Yüksek Pas-129 Yüksek Pozisyon-129 -Z- Zamanlama-129 YÜZME TERĐMLERĐ -A- Aktif Hareket-130 Alttan Dönüş-130 Ayak Paleti-130 -B- Bone-130 -Ç- Çember-130 -D- Depar-130 Depar Taşı-130 Dolfin-130 Dönüş-130 Dört Temel Stil-130 -E- Ekstensiyon-130 El Paleti-130

138

-F- FINA-130 Fleksiyon-130 -H- Havuz-130 -K- Karışık Yarış-130 Kayma-130 Kelebek-130 Kol Çekme-131 Kule Atlama-131 Kulaç-131 Kulvar-131 Kurbağalama-131 -M- Mayo-131 -P- Pasif Hereket-131 -S- Senkronize Yüzme-131 Serbest Stil-131 Sırtüstü-131 Simetrik-131 -T- Takla Atarak Dönüş-131 Tramplen Atlama-131 -Y- Yalpalanma-131 FORMULA-1 TERĐMLERĐ -A- Aerodinamik-132

-C- Concorde Anlaşması-132 -F- FIA-132 FOA-132 FISA-132 Formasyon Turu-132 Formula 1-132 -G- Grand Prix(Büyük Ödül)-132 Grid-132 Grip-133 Güvenlik Aracı-133 -K- Kokpit-133 Küvet-133 -P- Padok-133 Pit Geçişi-133 Pis Stop-133 Pol Pozisyonu-133 -S- Sıralama-133 Spin-133 Spoyler-133 -Ş- Şampiyon puanı-133 Şikan-134 -Ü- Üretici-134 -Y- Yarış Numarası-134

139

KAYNAKÇA

AKSAN, Doğan (1995), Her Yönüyle Dil, 5.Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara

AKTEPE, Kürşat (2003), Okçuluk,1.Baskı, Nobel Yayınları, Ankara

ALKANAT, Nurettin (1976), Atletizm Terimleri Sözlüğü,1.Baskı,Türk Dil Kurumu

Yayınları,Ankara.

ASLAN, Nurten (1979), Okullarda ve Kulüplerde Voleybol,1.Baskı, Bilim Matbaası,

Ankara

ERCĐLASUN, Ahmet Bican (1994)Yabancı Kelimelere Türkçe Karşılıklar, Türk Dil

Kurumu Ankara.

DOĞAN,D.Mehmet,(1994)Büyük Türkçe Sözlük,1.Baskı,Bahar Yayınları,Đstanbul.

DORUK, Bilge,Fatih Senduran, (2004) Futbolun Anatomisi, 1. Baskı,Ötüken

Yayınları,Đstanbul

GENCAN, Tahir Nejat, (1975) Dilbilgisi , 2.Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara

GÜRSEL, Ana Maria, (2005) Herkes Đçin Yüzme, Kare Yayınları,Đstanbul

GÜVEN,Alptekin, (1982),Ansiklopedik Spor Dünyası,1.Baskı,Serhat Yayınları,Đstanbul

http://ayberk97.blogcu.com/tekvando-terimleri_4044124.html

http://denizkiziyuzme.com/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=24

http://www.gencbasket.com/basketbolterimlerisozlugu.html

http://www.halterantrenorleridernegi.com/index.php?pid=38

140

http://www.kemankes.com/?pg=267

http://www.masatenisi.org/turkish/terimler.htm

http://www.sutopu.gov.tr/sayfalar/sutopu_kurallari/sutopu_oyun_kurallari.htm

KOÇAK Setter,Barış Sözeri, Selçuk Akpınar,Ünal Karlı, Spor Kuralları,ODTÜ

Yayıncılık, Ankara

KUPER,Simon,(1996),Futbol Asla Sadece Futbol Değildir ,1.Baskı,Sabah

Yayınları,Đstanbul

LOURENÇO,Luis, (2005), Mourinho, 1.Baskı, Bizit Yayıncılık,Đstanbul

MORPA Spor Ansiklopedisi, (1997), Morpa Yayınları, Đstanbul

ÖNEY, Ahmet Muhittin,(1989), Yelken Kursları,4. Baskı,Özkab Matbaacılık,Ankara

SPOR Ansiklopedisi , (1991), Milliyet Yayınları,Đstanbul.

ŞAHĐN, H. Murat, (2005),Beden Eğitimi ve Spor Sözlüğü,1.Baskı, Morpa

Yayınları,Đstanbul

TENĐS FEDERASYONU, (1983), Tenise Başlarken,Ankara

GÜLSEVĐN,Gürer,Erdoğan Boz,(2006),Türkçe’nin Çağdaş Sorunları,2.Baskı,Gazi

Kitabevi,Ankara

TÜRK DĐL KURUMU, (1974), Ayaktopu Terimleri Sözlüğü,1.Baskı,Türk Dil Kurumu

Yayınları,Ankara

TÜRK DĐL KURUMU,(1988)Türkçe Sözlük,Türk Dil Kurumu Yayınları,Ankara.

141

TÜRK SPOR VAKFI,(1989), Olimpik Spor Sözlüğü, Başkent Yayınevi,Ankara

WOODEN,J. ,B.Sharman, (1983) Basketbol, 1.Baskı, Adam Yayınları,Đstanbul.

YAZICI,Çınar,(1997) Halter Temel Ağırlık Çalışmaları ve Güç Geliştirme,2.Baskı,

Ankara

142

ÖZGEÇM ĐŞ

15 Kasım 1972 tarihinde Trabzon’un Araklı ilçesine bağlı Dağbaşı nahiyesinde

doğdu.Đlkokulu Karasu Đnönü Đlköğretim Okulu’nda,ortaokulu Karasu Đmam-

Hatip Lisesi’nde bitirdikten sonra lise öğrenimini Sakarya Đmam-Hatip Lisesi’nde

tamamladı.1993 yılında girdiği Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği bölümünden 1997 yılında mezun oldu.Aynı

yıl başladığı Kocaali-Kirazlı Đlköğretim Okulu Türkçe Öğretmenliği görevini

2000 yılına kadar sürdürdü.Belirtilen tarihten bu yana da Karasu Şehit Üsteğmen

Đbrahim Abanoz Lisesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği görevini devam

ettirmektedir.1999 yılında vatani görevini Diyarbakır Lice Altı Eylül Đlköğretim

Okulu’nda asker öğretmen olarak tamamladı.Şiir ve öykü yazmaya lise yıllarında

başladı. Kimi çalışmaları Aykırı Edebiyat,Açağ gibi dergilerde

yayımlandı.Üniversite yıllarında Murat Yılmaz ile beraber Farfara adlı mizah

dergisini çıkardı.2004- 2006 yılları arasında Karasuspor yönetim kurulu üyesi

olarak amatör futbol dünyası içinde yer aldı. Halen Yeni Sakarya Gazetesi’nde

köşe yazarlığı yapan ERDOĞAN aynı zamanda Karasu Yenimahalle Mersin

Balığı Festivali Düzenleme Komitesi’nde yer almaktadır. Doğal Hayatı Koruma

Derneği üyesi olup lise bünyesinde çeşitli tiyatrolar sergilemiştir. Evli ve bir

çocuk babasıdır.