آموزشSPSS1

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

و • جان خداوند نام بهبرتر کزین خرد

نگذرد بر اندیشه

2

با SPSS آشنایی

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

افزار نرم معرفیSPSS

3

عبارت مخفف که است اجتماعی علوم برای آماری بسته Spss یک Statistical Package for Social Science

برای SPSSاست. ابتدا در كه است آمار مشهور نرم‌افزارهای از یکیآنجا از ولی شد طراحی اجتماعی علوم در آماری های داده تحلیل و تجزیههمه برای را کارآمدی حال عین در و ساده بسیار محیطی آن طراحان کهبین در را خود جایگاه کم کم ، بودند دیده تدارک آن در آماری آنالیز نوع . یافت گسترش نیز افزار نرم این کاربران نیاز افزایش با و کرد پیدا کاربرانتحلیل برای میتوانند ها حوزه همه در تقریبا دانشپژوهان و محققین اینک . نرم آمار، زمینه در شاید نمایند استفاده افزار نرم این از خود ی ها دادهکاربران که آنجا از ولی باشند داشته وجود به نسبت تری قوی افزارهاینرم یک با کار الزمه که افزاری نرم و آماری اصطالحات و ها واژه به عمومادر و ساده که را محیطی بیشتر دارند، کمتری آشنایی است، آماری افزار

. که است رو این از میدهند ترجیح است، کارآمد و دقیق حال SPSSعین . نسخه است گرفته قرار محققین و پژوهشگران توجه مورد این 16بیشتر

کاملی نسخه تقریبا و است گرفته قرار کاربران اختیار در اینک افزار نرماست.

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

افزار نرم معرفیSPSS

4

های SPSSمزیتاطالعات- 1 کمترین با کاربران برای استفاده سهولت

تخصصی. 2. ها- داده تحلیل و تجزیه در زیاد سرعتالزم- 3 آماری تحلیل یک برای که آنچه به سریع دستیابی

است.4. ها- زمینه همه در تقریبا آماری تحلیلهای و تجزیه تواناییبویژه- 5 افزارها نرم سایر با ارتباط امکان و هماهنگی

. officeمجموعه

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

اندازی راه و SPSSنصب

5

افزار نرم نصب ویندوز SPSSمراحل های نسخه همه درنسخه. یكسان نسب برای افزار 16است نرم صورتبه این

:زیر کنید عمل ابتداCD برنامه به در SPSSمربوط . دهیدقرار CD-ROMرا

فایل وجود صورت ای ،Auto runدر محاوره Installكادرshield Wizard . صورت این غیر در می‌شود ظاهر خودبخود

فایل مناسب مسیر از و SPSSبرنامه Setupباید یافته رامحاوره   کادر تا کنید ظاهر Install shield Wizardاجراء

در. ای شود محاوره کادر و كلیك مکرر را Nextدكمه این کرده. شود کامل نصب مراحل تا دهید ادامه ها پیغام به توجه با

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

کار به شروعSPSS

6

اجرای افزار با آن محیط SPSSنرمو شده ظاهر یک فعال ای محاوره كادر

كه. كاری نوع پنجره، این در می‌شوداز سئوال میخواهد SPSSكاربر

می‌شود. خواهی می نرم داگر با كاركردن نحوه با

شوی SPSSافزار گزینه دآشنا ،Run The Tutorial كنی انتخاب د. را

بخواهی وارد داگر را جدیدی داده‌هایSPSS گزینه دكنی ،Type In Data را

نمائی د.انتخاب می‌خواهی اطالعاتی د اگر بانک ازفایلهای

SPSS كنی query Run an گزینه ،داستفادهexiting نمائی انتخاب . درا

بخواهی اطالعاتی داگر بانک فایلهای از   مانند افزارها نرم سایر در شده تهیهSAS, dBase, EXEL, FOXPRO,

Minitab  ... کنید، استفاده گزینه وCreate query using new

database wizard  دار عالمت راکنید.

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

کار به شروعSPSS

7

بخواهی های داگر داده مجموعه ازداده فایلهای یا شده SPSSی ذخیره

كنی گزینه داستفاده ،Open an exiting data source انتخاب را

. دكنی سایر بخواهیم فایلهای ااگر SPSSنواع

ها خروجی استفاده مانند و مشاهده راگزینه دکنی ،Open another type

file کنی انتخاب د.را گزینه Don’t show this dialogاگر

in the future ای محاوره کادر در را   مجدد اجرای در کنید، و   SPSSانتخاب

داده صفحه یک فرض، پیش صورت به. شد خواهد باز خالی

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

نوارهایSPSS

8

) ( بینید، می بعد صفحه شکل در که طور همان ویندوز در ها پنجره همه مانند . است زیر نوارهای دارای ها داده گر ویرایش پنجره

1 : داده- نشان آن مشخصات و جاری فایل اسم نوار این در عنوان نوار2میشود

2 : نوار- ترین اصلی منو فعالیت SPSSنوار ی کلیه تقریبا و است منو نوارو تجزیه ویرایش، فایلها کردن ذخیره و کردن بسته و باز به مربوط هایاین های گزینه در افزار، نرم اجرای روند در تغییرات و ها داده تحلیل

. دارند قرار نوار3 : قرار- نیاز مورد بیشتر که ابزارهایی به سریعتر دستیابی برای ابزار نوار

. همچنین میکنید مشاهده را ابزارها این های آیکون نوار این در میگیرندابزار نوار یا داده تغییر بدلخواه را موجود ابزار نوار بود خواهید قادر

. کنید ایجاد خودتان نیاز به بسته جدیدیمخصوص- 4 . Data Editorنوار : در است قسمت سه شامل نوار این

. میانی بخش در کنید مشاهده را سلول هر موقعیت میتوانید چپ سمت . قسمت در و کرد ویرایش و مشاهده را فعال سلول مقادیر میتوان

. میشود داده نمایش ها داده فایل متغیرهای تعداد راست : سمت میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

نوارهایSPSS

9

5 : موجود- وضعیت نوار این در وضعیت حال spssنوار در فعالیتهای و . مانند تغییراتی دادها روی اگر مثال میشود داده نمایش آن یا Splitاجرای

Filter نوار این راست سمت در توانید می اید داده انجام آن مانند و . کنید مشاهده آنرا وضعیت

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

فایل یک کردن بازداده

10

نصب تعدادی 16نسخه SPSSهنگامکاربران استفاده منظور به داده فایل

نام به ای پوشه مسیر sampleدر در . است شده داده قرار زیر

C:\program file\spssinc\spss\sample

پیدا را ها داده فایل توانید نمی اگردر کنید حاصل اطمینان ، کنید

که شده Spssدایرکتوری نصب آن در. پسوند با هایی فایل موجود savاست

. باشند

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

فایل یک کردن بازداده

11

ها داده فایل از استفاده در برایمنو انتخاب file گزینهنوار و را کنید

گزینه روی با . نماییدکلیک openبرکه را فایلی میتوانید شما عمل ایناجرا کنید کار آن روی بر خواهید می

.کنید یک کردن باز برای می‌توانید همچنین

میانبر ) کلید از داده ( Ctrl + Oفایلآیکون از یا   Open Fileو نوار در

استاندارد . SPSSابزار کنید استفاده هایی داده فایل از خواهید می اگر

اید کرده استفاده آنها از قبال کهمنو نوار از کنید استفاده مجددا

فایل recently use dataگزینهنظر مورد فایل نام روی و انتخاب را

. کنید کلیک خود

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

(Data Editor) ها داده ویراشگر

12

( ها داده ویرايشگر پنجره شوند می داده نمایش ها داده آن در که ای (Data Editorپنجره: است زیر صورت به فرعی پنجره دو شامل که است

ها- )1 داده (Data Viewنمایشگر . سطر تعدادی شامل نمایشگر این است ها داده ویرایش نمایش کردن، وارد اصلی محیط که

(Case . )تعداد این بر بنا دارد بر در را نمونه واحد یک به مربوط اطالعات سطر هر که . است شده آوری جمع اطالعات آنها از که است هایی نمونه تعداد سطرها

نمایشگر این در متغیر همچنین نام که است سطری ها داده پنجره باالی ( Variablesها )در. . میدهد نمایش را متغیر یک ستون هر است آمده

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

Data Editor داده ویراشگرها

13

مستطیل هر ها داده نمایشگر دردر ها داده که است سلول یک کوچک

. کردن وارد برای شوند می ثبت آنسلول هر روی است کافی ها داده

کردن وارد از پس و کنید کلیک دوباربعدی سلول به اینتر زدن با داده

بروید. ویرایش نوار از استفاده دیگر، راه

نام باالی در که است سلول گریک شامل و دارد قرار ها متغیر

و ها داده کردن وارد برای بخشفعال سلول هر موقعیت دیگر بخش

. میدهد نشان راها- 2 iر متغی Variable )نمایشگر

View )، نام کردن مشخص برایاز یک هر مشخصات سایر و نوع

. نمونه تعداد سطرها، است ها متغیر . ستون در و دهند می نشان را ها

نشان ها متغیر مشخصات آن های. است شده : داده میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

ها متغیر گذاری نام قواعد

14

در ها متغیر نام :spss16انتخاب است. زیر قوانین تابع

تا- 1 هستید .64مجاز دهید اختصاص متغیر نام برای کاراکترهای- 2 کاراکتر از یکی یا عدد بزرگ، یا کوچک حروف شامل تواند می متغیر نام

. $ _ . # باشد @ و و و‌ و). $ _ . # : کنید) استفاده ها متغیر نام بین در فقط و و و‌ های کاراکتر از باید توجه

3. کنید- داری خود متغیر یک نام در فاصله گذاشتن از4. کنید- # $ اجتناب متغیر یک نام ابتدای در و های کاراکتر گذاشتن ازشود- @ .5 شروع با میتواند متغیر نام6. شود- . _ تمام یا های کاراکتر با نباید متغیر نام7. باشد- تکراری نمیتواند متغیر ناممانند- 8 کلیدی کلمات از یکی نباید متغیر ,ALL, AND, BY, EQ, GE, GTنام

LE, LT, NE, NOT, OR, TO, WITH که ،spss محاسباتی عبارت عنوان بهباشد . کند، می استفاده آنها از

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

ها متغیر کردن وارد15

گزینه انتخاب از پس و انتخاب را فایل گزینه اصلی منوی از ، New DataابتداSPSS . کنید آماده ها متغیر و ها داده ورود برای را

برگه از ( Variable Viewسپس ها ) متغیر مشخصات ثبت برای زیر شکل مانند . نمایید استفاده

Name -وارد را نظرتان مورد نام سپس و کنید کلیک بار دو متغیر نام زیر سلول رویکنید.

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

ها متغیر کردن وارد16

Type -آن سلول روی رنگ خاکستری نقطه سه متغیر نوع روی بر کلیک باپنجره کنید کلیک آن روی اگر که میشود داده باز Variable Typeنمایش

( عددی نوع از متغیر نوع فرض پیش صورت به و انتخاب( Numericشده . است شده

Width - کلیک Decimalsو با میتوانید را اعشار و صحیح اعداد تعداددهید . تغییر دلخواه به آن کاهش یا افزایش و آنها روی

گزینه نیست عددی نوع از متغیر . Stringاگر چیزی اگر و کنید دار عالمت را ... انتخاب را یکی میتوانید است، و پول یا علمی نماد تاریخ، مثل اینها از غیر

کنید.

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

ها متغیر کردن وارد17

label - تعاریف از متغیر بهتر شناخت برای میتوانید چسب، بر انتخاب باتا و کنید استفاده .120مناسب کنید وارد کاراکتر

value labels - الزم شده گروهبندی یا و کیفی های متغیر مورد درهایی چسب بر و مقادیر با را متغیر مختلف حالتهای و گروهها که است . خاکستری نقطه سه با مشخصه این روی بر کلیک از پس کنید مشخص

پنجره آن روی کلیک با که شده و value labelsظاهر شده ظاهر. داد نسبت عدد یک کیفی متغیر از حالت هر یا و گروه هر به میتوان

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

ها متغیر کردن وارد18

Missing -ثبت یا دلیلی هر به که هستند مقادیری مفقود مقادیرامتناع آن به پاسخ از دهنده پاسخ یا و اند شده ثبت اشتباه یا اند، نشده . هریک برای ها داده ثبت هنگام میتواند کاربر حالتی چنین در باشد کرده

. گیرد نظر در را کاراکتری یا عدد حالتها این از نقطه سه مشخصه، این زیر سلول روی بر کلیک از پس کار این برای

به مربوط پنجره آن روی کلیک با که شده ظاهر valueخاکستریMissing غیر مقادیری شده گم های داده برای توان می و شده ظاهر

. گرفت نظر در متغیر مقادیر از

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

متغیر کردن واردها

19

Columns –یک های کاراکتر تعداد تغییر برای دیگری روش گزینه این از استفاده. است متغیر

Align – این از سلولها در ها داده نویسی وسط و نویسی چپ نویسی، راست برای. کنید استفاده مشخصه

Measure – آن گیری اندازه مقیاس تعیین متغیر یک های مشخصه مهمترین از . مقیاس که است گزینه سه دارای مشخصه این میشود تعیین قسمت این در که است

. کند می معلوم را متغیر هر گیری اسمی Nominal- 1اندازه مقیاس برای - 2راOrdinal ترتیبی مقیاس برای . Scale- 3را ببرید بکار عددی مقیاس برای را

به ، متغیرها تعریف از به 3پس را ها داده میتوانید .SPSSروش کنید منتقل1. ها- داده ویرایش نوار در ها داده کردن تایپ2. سلولها- داخل در ها داده کردن وارد و سلول هر برروی کردن کلیک با3 . موجود- های داده فایل در چسباندن و دیگر مکان از کردن کپی

. spss- نکته همچنین دارد را نمونه میلیارد دو به مربوط اطالعات ثبت گنجایش . بگیرید نظر در متغیر هزار ده حدود در نمونه هر برای میتوانید

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

ها داده فایل در جستجو20

( نمونه یک به رفتن آیکون( Caseبرای ابزار، نوار از نظر و Go To Caseمورد انتخاب راشماره شده باز پنجره کرده Caseدر وارد را نظر .OKمورد دهید فشار را

گزینه از میتوانید خاص متغیر یک به رفتن نام Variableبرای و کرده استفاده پنجره همین درکرده وارد را نظر مورد .OKمتغیر دهید فشار را

کلیدهای از ترتیب به ها داده فهرست انتهای و ابتدا به رفتن +Ctrlو Ctrl+HomeبرایEnd. کنید استفاده

( نمونه یک یا متغیر یک کردن کپی و کات اضافه، حذف، عملیات از( Caseکلیه بخشی یااست پذیر امکان مناسب های گزینه انتخاب و کردن کلیک راست با سلولها

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

در فایلها SPSSانواع21

ها- 1 داده ( :data file)فایلپسوند با که ها فایلها اطالعاتی savاین حاوی شوند، می داده نمایش

پنجره در کاربر که ( Data Viewاست به ) را آنها ها داده ویرایش محیط . داده توضیح یک فصل در فایلها اینگونه ایجاد نحوه کند می وارد افزار نرم

. است شدهنویسی- )2 برنامه های ( : syntax fileفایل

. پسوند با ها فایل اجرای spsاین برای محیطی و میشوند مشخص spssدستورات

نیاز نمیتواند ها پنجره در موجود امکانات از استفاده با کاربر اگر تا هستندزبان با برنامه یک نوشتن با کند مرتفع را فایل spssخود syntaxیک

. دهد انجام را خود نیاز مورد تحلیل آن، اجرای از پس و کرده ایجاد

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

در فایلها انواعSPSS

22

های- 3 :scriptفایل. پسوند . sbsبا فایل گونه این اجرای با میتواند کاربر شوند می مشخص

تغییر دلخواه به را افزار نرم های پنجره و محیط شده، ساخته پیش از هایدهد.

خروجی- 4 های (( :Output fileفایلدر که عملیاتی کلیه افزار، نرم با کار پایان تا ابتدا در spssاز میدهید انجام

. مورد در افزار نرم از خروج هنگام میشود نگهداری خروجی فایل یکرا آنها میتوانید تمایل، صورت در میشود، پرسیده شما از فایلها این نگهداری

. پسوند با ها فایل گونه این کنید ذخیره دلخواه نام میشوند spoبا مشخص . فایلها این در میتوانید را خود کار نتایج همه چون هستند ویرایش قابل و

. است آمده فصل در خروجی فایلهای با کار نحوه کنید، ذخیره

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

کردن ذخیرهفایلها

23

وارد صرف زیادی زمان چونحجم اگر شود، می ها داده کردنکنید می وارد را ها داده از بزرگیسازی ذخیره بار یک دقیقه چند هر . کردن ذخیره برای میشود توصیه

در تمام SPSSفایلها همانندمنوی از ویندوز تحت برنامه‌های

گزینه و فایل را  Save Asاصلی،برای نام یک کردن وارد وبا انتخاب

. کنید ذخیره آنرا فایل میانبر کلید از می‌توانید همچنین

(Ctrl + S  آیکون( از یا SaveوFile ابزار نوار برای SPSSدر

استفاده فایل یک سازی ذخیرهکنید.

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

فایلها کردن ذخیره24

کردن ذخیره هنگام در اگربه را آن میخواهید فایل

مانند دیگری Excel فرمتمنوی در میتوانید کنید ذخیره

گزینه سپس Fileاصلی وSave as در و کنید انتخاب را

شکل مانند شده باز پنجرهخود فایل برای را نامیپایین در سپس و انتخابمورد فرمت پنجره همانکلید و کنید انتخاب را نظرتان

ok. دهید فشار را

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

SPSS آموزش

: میرزاده محمدرضا تنظیم و تهیه

25

قسمت پایاناول

نگهدار خدا