1

Środowisko europejskieŚrodowisko europejskie 2005 2005 — — Stan i perspektywyStan i perspektywy

— — Krótka prezentacjaKrótka prezentacja

2

Co to jest Co to jest —— raportraport o stanie i perspektywach o stanie i perspektywach środowiska za rok 2005środowiska za rok 2005??

Trzeci raport EEA o stanie i perspektywach środowiska

Poprzedni raport opublikowano w 1999 r.

Pomaga UE w planowaniu i ocenie polityki środowiskowej

Nowe elementy w wydaniu z 2005 roku

3

Struktura Struktura raporturaportu

Raport za rok 2005 zawiera:

Zintegrowaną ocenę środowiska europejskiego

Podstawowy zestaw wskaźników

Analizę porównawczą krajów

Bibliografię

4

Poprawa sytuacji w Europie, Poprawa sytuacji w Europie, decyzje lokalne, skutki globalnedecyzje lokalne, skutki globalne

Prawodawstwo UE z zakresu ochrony środowiska jest skuteczne gdy jest poprawnie wdrożone

Największy postęp osiągnięto w przypadku punktowych źródeł zanieczyszczń — są one łatwe do zarządzania i kontroli

Obecnie największe wyzwanie stanowią zanieczyszczenia ze źródeł rozproszonych

Użytkowanie ziemi, wzorce konsumpcyjne i modele handlowe stanowią największe zagrożenie dla środowiska

Nasz „ślad ekologiczny” (ang. footprint) z konsumpcji i handlu jest ponad dwa razy większy niż nasze możliwości biologiczne

5

Wzrost urbanizacji, porzucanie Wzrost urbanizacji, porzucanie ziemiziemi

W latach 1990–2000 obszary zabudowane w UE-25 powiększyły się o trzykrotność powierzchni Luksemburga. Rolę odegrały tu fundusze strukturalne — lekcja na lata 2007–2013?

Ekspansja urbanistyczna nadmiernie zwiększa presję na ekosystemy (np. bagna) graniczące z obszarami zabudowanymi.

Rozwój turystyki wywiera dodatkową presję na i tak już nadmiernie eksploatowane tereny przybrzeżne

Niska cena terenów rolniczych zniechęca do ponownego zagospodarowania obszarów miejskich

Brak dostępu do usług na obszarach wiejskich i starzejąca się populacja rolnicza przyczyniają się do porzucania obszarów wiejskich.

6

ZmianZmianyy klimatu już następują klimatu już następują

W tym stuleciu temperatury w Europie mogą wzrosnąć nawet o 2–6 °C (w zeszłym wieku było to 0,95 °C, a średnia globalna wyniosła 0,7 °C).

Oczekiwane skutki to niedobór wody, więcej ekstremalnych zjawisk pogodowych, migracje gatunków morskich i straty gospodarcze.

Cele krótkookresowe wyznaczone w Kioto mogą być osiągnięte, cele długofalowe — na rok 2020 i później — będą trudniejsze do osiągnięcia

Głównym czynnikiem jest sektor transportu. Zapotrzebowanie na transport przewyższa oszczędności uzyskane dzięki bardziej ekonomicznym pojazdom. Zanieczyszczenia emitowane przez transport lotniczy podwoją się do roku 2030.

7

Niewielkie postępy w zakresie zarządzania zapotrzebowaniem na energię

Zapotrzebowanie na energię nadal rośnie, ale wolniej niż PKB. Efektywność ekologiczna odniosła sukces w sektorze przemysłowym; największe wyzwania leżą w sektorach: usług i gospodarstw domowych

Niższe emisje w przyszłości, można osiągnąć poprzez zmniejszone zużycie energii, większe wykorzystanie energii odnawialnej i poprawę wydajności energetycznej. Konieczne są jednak długoterminowe, spójne działania

Wiele okazji do poprawy wydajności pozostaje niewykorzystanych, w szczególności w sektorach: usług i gospodarstw domowych

Inwestowanie w niższe emisje w przyszłości może być bardziej opłacalne (wydatki szacowane na 45 euro/na osobę/rok w porównaniu z szacunkowymi kosztami socjoekonomicznymi braku działania 300–1 500 euro/na osobę/rok)

8

Jesteśmy zdrowsi, lecz narażenie na zanieczyszczenia pozostaje

Europa odniosła sukces w redukcji smogu i kwaśnego deszczu

Pomimo tego, zanieczyszczenie powietrza nadal powoduje problemy zdrowotne w wielu miastach (pyły i ozon)

Czystsze technologie w transporcie i lepsze planowanie urbanistyczne mogą przyczynić się do poprawy sytuacji

Wykorzystanie instrumentów rynkowych które wpływają na zachowania ludzi (np. opłaty za wjazd do miast) również może być skuteczne

Narażenie na chemikalia oddziałuje na ludzi w Europie i poza nią. U osób mieszkających w Arktyce wykryte poziomy stężenia PCB we krwi dowodzą jak daleko dociera zanieczyszczenie z Europy. Część „śladu” Europy

9

Zubożenie zasobów naturalnychZubożenie zasobów naturalnych

Wiele europejskich łowisk jest nadmiernie eksploatowanych, co ma wpływ na gatunki znajdujące się dalej w łańcuchu pokarmowym. W połączeniu ze zmianą klimatu sytuacja ta zagraża ekosystemom morskim

Bioróżnorodność: Pomimo pewnych postępów wiele gatunków ptaków, ssaków i owadów jest zagrożonych z powodu fragmentacji siedlisk. UE-10 ma najwięcej do stracenia

Europejskie gleby są zagrożone erozją, zabudową powierzchni, zanieczyszczeniem i zasoleniem — 2 miliony miejsc jest potencjalnie zanieczyszczonych, a 100 tys. wymaga rekultywacji

Woda: Istnieje zagrożenie niedoborem wody w południowej Europie. Oczekuje się, że zagrożenie to wzrośnie w wyniku wzmożonego ruchu turystycznego, irygacji i zmian klimatycznych

10

Ochrona przed zanieczyszczeniem Ochrona przed zanieczyszczeniem opłaca sięopłaca się

Podjęto wiele starań aby oczyścić ścieki — 50 % wydatków na ochronę środowiska — ale pozostaje jeszcze wiele do zrobienia

Najlepsze rozwiązania łączą w sobie inwestycje w oczyszczanie ścieków z instrumentami ekonomicznymi ograniczającymi ścieki u źródła

Zanieczyszczenie wody przez rolnictwo pozostanie bolączką w nowych Państwach Członkowskich — przewiduje się zwiększenia wykorzystywania nawozów

Oczyszczenie wody gruntowej zajmie dziesięciolecia

Zapobieganie tańsze niż oczyszczanie — pomocne mogą okazać się zmiany zachowań np. praktyk rolniczych przy wykorzystaniu bodźców finansowych w ramach WPR

11

Co możemy zrobićCo możemy zrobić? ?

Gospodarka europejska może stać się bardziej energooszczędna i zużywać mniej surowców — EU-10 posiada możliwość 4-krotnej poprawy wydajności — do osiągnięcia obecnego poziomu UE-15

Transfer technologii, subwencje innowacyjne oraz podatki i opłaty od zanieczyszczeń mogą przyczynić się do postępu

Lepsze uwzględnienie zagadnień ochrony środowiska potrzebne jest w sektorach, które wywierają najwiekszą presję na środowisko — rolnictwie, energetyce, transporcie, przemyśle i gospodarstwach domowych

Sektor transportu ilustruje korzyści ze zintegrowanego podejścia. Przyczynia się on do zanieczyszczania powietrza, zabudowy powierzchni ziemi, fragmentacji siedlisk i zanieczyszczenia wody, począwszy od poziomu lokalnego do globalnego

12

Co możemy zrobićCo możemy zrobić??

Opracować długoterminowe, spójne polityki, które wyślą sygnały rynkowe w kierunku zrównoważonej produkcji i konsumpcji

Poprzez wszystkie sektory pójść w kierunku szerszych, zintegrowanych instrumentów rynkowych, które łączą w sobie cele zrównoważonego rozwoju — ekologiczna reforma podatków i subsydiów

Zwiększyć wydatki publiczne i sektora prywatnego na badania i rozwój w dziedzinie środowiska w celu ułatwienia Europie konkurowania na rynku globalnym

Pomóc strukturom instytucjonalnym w opracowywaniu i wdrażaniu zintegrowanych podejść. Takie struktury mogą być równie ważne jak same polityki

13

CzęśćCzęść C — C — Struktura i niektóre Struktura i niektóre kluczowe punktykluczowe punkty

Analiza porównawcza krajów

Oparta na dziewięciu spośród podstawowych wskaźników

“Krajowa karta wyników”

EEA wybrała które z podstawowych wskaźników należy wykorzystać w niniejszej analizie

14

Emisje gazów cieplarnianychEmisje gazów cieplarnianychEmisje gazów cieplarnianych na głowę mieszkańca, 2002

Emisje gazów cieplarnianych na PKB, 2002

Odległość do celu założonego w Kioto, liniowa ścieżka do celu, 2002

15

Ranking dla Ranking dla PolskiPolski

16

Środowisko europejskieŚrodowisko europejskie — — sprawozdanie o stanie i perspektywach sprawozdanie o stanie i perspektywach środowiskaśrodowiska za rok za rok 20052005 w sieci w sieci

Pełne sprawozdanie — jeden plik pdf na rozdziałStreszczenie w 25 językachNotatka prasowa w 25 językachPrzemówieniaKonferencja prasowa (wideo)Animacje (Flash)Prezentacja za pomocą programu Powerpoint

www.eea.europa.eu