StadsschouwburgJournaal

StadsschouwburgJournaal

Stadsschouwburgjuni juli augustus september 2014

ssba.nl

2 3

COVER EN FOTO'S P. , 10, 14, 1: ANNE HUIJNENEen terugkerend thema in het werk van fotografe Anna Huijnen zijn normatieve structuren en sociale omgangsvormen. Huijnen is gefascineerd door etiquette en sociale orde. Ze haalt haar inspiratie uit wat ze ziet in haar directe omgeving en haar persoonlijke archief, met o.a. tijdschriften voor huisvrouwen uit de jaren zestig. Met haar geënsceneerde scènes wil ze de logica en logistiek van sociaal gedrag transformeren ad absurdum.

www.annehuijnen.com

Stadsschouwburg Journaal # 13,juni - september 2014

Concept en vormgeving: Van LennepCoverserie: Anne HuijnenRedactie en tekst: An CardoenEindredactie: Karin Sommerer

Aan dit nummer werkten mee: Moos van den Broek, Melle Daamen, Anita van Dolen, Martin Hofstede, René van der Pluijm, Floor Rusman, Manon Wittebol

Heel veel dank aan: iedereen die achter de schermen heeft meegewerkt aan dit nummer!

Uitgave: mei 2014, Stadsschouwburg Amsterdam

Druk: Rodi ­ Dijkman Off setOplage: 18.500

Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van drukkerij Dijkman Off set.

VOORWOORD

BEZIGHEDEN

Ten tijde van het Boekenbal wordt mij met grote regelmaat gevraagd: “Je zult het wel druk hebben met het Boekenbal, hé?” Het is niet in mijn belang om dat hartelijk te ontkennen, maar de werkelijkheid is dat ik met de organisatie van het Boekenbal vrijwel niets van doen heb. Het wordt alleen laat naar bed, maar dat komt in mijn vak wel vaker voor. Ik merk dat mensen vaak maar moeilijk een beeld kunnen vormen van wat de directeur van de Stadsschouwburg doet. Laat ik u eens een kijkje in de keuken geven.

1. Ik kies altijd zelf het kerstgeschenk voor de medewerkers van de schouwburg uit. Ik had bedacht dat een op afstand bedienbaar elektrisch vliegtuigje wel leuk zou zijn. Zo stond ik op een weekenddag in het Vondelpark zo’n ding te testen. Hij stortte de ganse tijd neer, totdat mijn proefmodel uiteindelijk in een boom eindigde (waar ie waarschijnlijk nog steeds hangt). Ik heb afgezien van dit kado, het leek me niet sfeerbevorderend. Het werd een blender.

2. Ten behoeve van een promotiecampagne heb ik eens midden op het Leidseplein een affiche op een bord geplakt. Toen ik bijna klaar was, kwam toevallig politie langs, die mij ook herkenden. We hadden natuurlijk geen vergunning. “ Wat zijn wij aan het doen?” vroegen ze. Ik kon het ze uitleggen en mocht het ook afmaken, maar gênant was het wel.

3. Recent nog schreef ik een sprookje. Het was voor De Oversteek, een groep uit de wijken van Amsterdam die meespeelde in de voorstelling Dantons Dood en daarna in de schouwburg bleef slapen. Mij was gevraagd een verhaaltje voor te lezen. Ik greep de situatie aan om voor het eerst zelf een sprookje te schrijven. (Noot: Ik ben behoorlijk trots op mijn sprookje, wie het wil lezen kan mailen naar info@ssba.nl met vermelding sprookje en uw adres).

4. Traditioneel eindigt de Amsterdamse intocht van Sinterklaas op het balkon van de schouwburg. Traditioneel sta ik dan beneden bij de ingang hem op te wachten. Ik weet dat Sinterklaas niet bestaat, ik ken de Amsterdamse Sinterklaas persoonlijk, toch sta ik op die momenten als een bibberend klein jongetje hem op te wachten.

5. Tot de hoogtepunten hoort het uitzwaaien van de Koning of Koningin, als zij op bezoek zijn. Het is grappig (al zwaaiend denk bij jezelf: Waar ben ik in godsnaam mee bezig?) en na afloop is er bij het overgebleven gezelschap een collectieve ontlading. Heel apart.

6. Voor een reclamefilmpje van Samsung heb ik met onderbroek aan in bad gezeten. De suggestie was dat ik in bad op een tablet House of Cards aan het kijken was. Op die nieuwste tablet, die ik ter beschikking kreeg, stond toevallig nog de presentatie van het reclamebureau voor deze campagne. Ik kwam er zo achter hoe ze op mij waren gekomen: ze hadden mij hadden uitgekozen als “Onbekende Nederlander uit cultural class (laag honorarium)”.

7. Bij aanvang van De Nachtmis heet ik als bisschop (in uniform) iedere bezoeker persoonlijk welkom, schud de hand of laat mijn ring kussen. Ik zeg zo katholiek mogelijk “Zalig Kerstmis” en voeg er soms vals aan toe “Ik heb u weinig in de kerk mogen zien afgelopen jaar....”. Heerlijk.

8. Om bekendheid te geven aan het feit dat je met een kaartje van de Stadsschouwburg gratis met het openbaar vervoer naar de Stadsschouwburg kunt, heb ik even een tram mogen besturen. Dat is een ervaring die ik niet licht zal vergeten.

Dit zijn maar een paar voorbeelden. Er is meer, ik geef het toe. Maar het is goed dat mijn beroep een beetje in nevelen gehuld blijft. Dat houdt het spannend. Ik zou een keer het zoontje van een van mijn beste vrienden rondleiden. Ik stond hem bij de ingang op te wachten. Bij aankomst keek hij beteuterd. Naar een kwartiertje fluisterde zijn vader mij in het oor dat zijn zoontje mij in zwart pak had verwacht en met een hoge hoed. Zonder hoge hoed kon ik geen echte schouwburgdirecteur zijn. Misschien moet ik bij het volgende Boekenbal maar eens een hoge hoed opzetten.

―Melle Daamendirecteur

4 5

Dit nummer is een zomernummer. Een ode aan het seizoen waarin Amsterdam een beetje vrolijker lijkt. Vol mensen, bootjes op het water, zonneschijn en festivals. Wij doen volop mee. Komt u ook langs voor de voorstellingen van het Holland Festival, Julidans, het Grachtenfestival, het Nederlands Theater Festival en de Uitmarkt? Om in de sfeer te blijven vroegen we fotografe Anne Huijnen om de zomer te vangen in beelden. U vindt ze op de cover en op de pagina’s 6, 10, 14, en 18.

& HET PROGRAMMAIn dit Journaal vindt u ook een bewaarboekje met alle voorstellingen van juni t/m september 2014, een jaaroverzicht en de zaalplattegronden.

INHOUD

UITGELICHT Vier voorstellingen om niet te missen.

1 SCHOUWBURG ZOEKT VRIEND(IN) We hebben u nodig!20 VOORUITBLIK 22 HET WETEN WAARD Nieuws en wetenswaardigheden

bewaarboekje met alle voorstellingen

jaaroverzicht en de zaalplattegronden.

Programmajuni • juli • augustus • september 2014

ssba.nl

De EntertainerToneelgroep Amsterdam / Eric de Vroedt

P. 18

FESTIVALZOMER IN DE SCHOUWBURGEen overzicht en tips.

HUISMUS IN AFGHANISTANEen heel bijzonder opera­ballet­theaterproject.

DE EEUWIGE JEUGD VAN ORKATERRuim veertig jaar alive & kicking.

GOD EN AYN RANDToneelgroep Amsterdam speelt Ayn Rand. Wie was deze controversiële schrijfster?

COLUMN: ARABISCHE NACHT IN DE STADSSCHOUWBURGMeer, meer, meer.

6 7

Festivalitis, oftewel festivalkoorts: ieder zomer barst deze epidemie weer los. Ook in de schouwburg hebben we er veel last van. Op doktersrecept volgt hier een overzicht van de zomerfestivals in de Stadsschouwburg. Met telkens een speciale tip, als smaakmaker.

ARTIKEL

FESTIVALZOMER IN DE

SCHOUWBURG

Bestiaire d’amour (NL première)Isabella Rossellinido 19, vr 20 & za 21 juni, 20.30 uur

Chor(e)ographie /Journalismus: ‘kurze stücke’NEUER TANZdi & wo 2 juli, 20.30 uur

HOLLAND FESTIVALAvantgarde en publieks-hits

Het Holland Festival is de Grande Dame onder de podium­kunstenfestivals, maar dan wel een hele kwieke, die altijd met de tijd is meegegaan (en er vaak op vooruit loopt). Het festival kan terugkijken op een lange geschiedenis (het bestaat sinds 1947) maar houdt de vinger stevig aan de pols van de hedendaagse kunstwereld.

Holland Festivalgangers komen voor de mix van podiumkunsten: muziektheater, concerten, opera, theater en dans uit alle windstreken, van avantgardekunst tot publiekslievelingen. Afscheidnemend directeur Pierre Audi wil een ‘caleidoscopisch venster op de wereld’ bieden. Het festival vindt plaats in de de Stadsschouwburg en de andere culturele trekpleisters van Amsterdam.

Smaakmaker: Bestiaire d’amour van Isabella RosselliniDe Italiaanse actrice, scenarioschrijfster, regisseur en model Isabella Rossellini is een dochter van filmiconen Ingrid Bergman en Roberto Rossellini. Ze werd bekend van haar rollen in David Lynch’ cultfilms Blue Velvet en Wild at Heart. En als gezicht van make­upmerk l’Oréal. Rossellini maakt ook theater. Bestiaire d’amour is een lichtvoetige en spitse conference over het merkwaardige seksleven van een aantal dieren... en de onvermijdelijke parallellen en contrasten met het liefdesleven van het vreemdste dier op aarde: de mens. “Fascinerend.”, vond de NY Times.

> 1 t/m 29 juni 2014 > www.hollandfestival.nl

JULIDANSGrote meesters en enfants terribles

Het festival voor internationale hedendaagse dans in de Stadsschouwburg en op andere locaties in Amsterdam. Waar u de grote meesters en de enfant terribles van de hedendaagse dans aan het werk ziet. Waar u de ene keer omver wordt geblazen en u zich de andere keer misschien afvraagt wát u nu eigenlijk heeft gezien. Rauw, ontregelend, maar ook poëtisch en virtuoos. Ontdek grensverleggende voorstellingen die niet (of bijna niet) te zien zijn in Nederland en een nieuwe generatie tijdens Julidans NEXT. ‘Schoonheid door experiment’ is dit jaar het motto.

Smaakmaker: NEUER TANZ / VA WölflJulidans opent met de ontregelende kunstenaar VA Wölfl. Hij werkt geheel volgens zijn eigen vrije opvattingen. Zijn voorstellingen zijn opzwepende collages van hedendaagse installatiekunst, ontwrichtend theater en conceptuele dans. De wil om de kijker op te schudden zit diepgeworteld en dat doet hij graag op humoristische, provocatieve wijze.Het nieuwe CHOR(E)OGRAPHIE / JOURNALISMUS: ‘kurze stücke’ bestaat uit taferelen uit onze tijd. Geweren naast glitterkostuums, militaire oefeningen naast klassieke muziek en gitaarrock.

>1 t/m 12 juli 2014> www. julidans.nl

<<Anna Huijnen maakte speciaal voor dit Journaal vier zomerse beelden - vrolijk, maar ook ietwat bevreemdend.

8 9

Così fan tutteza 16, zo 17, di 19 & wo 20 aug, 19.30 uur

De Toneelbibliotheekza 30 aug, 15.00 uur

Fellinidata & info: www.ssba.nl

GRACHTENFESTIVALDe stad als concertzaal

Het Grachtenfestival laat u kennismaken met klassieke muziek op bijzondere locaties. Van Marineterrein tot metrotunnel, van Rembrandtplein tot stijlkamer – het Grachtenfestival tovert de stad om tot de mooiste concertzaal ter wereld. Het Grach­tenfestival 2014 is inmiddels de 17e editie van dit sfeervolle festival, waar jaarlijks meer dan 60.000 bezoekers op afk omen. En: voor het eerst is de Stadsschouwburg ook Grachten­festivallocatie.

Smaakmaker: Così fan tutte Na een aantal succesproducties dirigeert Antony Hermus opnieuw een opera met de talenten van Nieuw Nederlands Operafront: Mozarts Così fan tutte. Met het Residentie Orkest, in een regie van rijzende ster Lotte de Beer, die in Duitsland al eens een succesvolle Così fan tutte maakte.

Vier jonge minnaars geloven nog onvoorwaardelijk in de liefde en de liefdestrouw. Tot aartscynicus Don Alfonso hun paradijs beetje bij beetje komt afb reken. Lotte de Beer: “Eigenlijk vertelt de opera het verhaal van de zondeval. Het verschil tussen waar de geliefden zijn in het begin en aan het einde van dit wrede spel, is als dag en nacht.”

> 15 t/m 24 aug 2014> www.grachtenfestival.nl

UITMARKTCulturele kickstart

Om de herfst een fl inke culturele kickstart te geven, wordt aan het eind van de zomer de jaarlijkse Uitmarkt georganiseerd. Alle Amsterdamse culturele instellingen en gezelschappen doen mee met (gratis) optredens, informatiemarkt, boekenmarkt en kinderprogramma. Wij zetten de deuren van de schouwburg wijd open en heten u van harte welkom. Ons huisgezelschap Toneelgroep Amsterdam is uiteraard van de partij, net als de andere toneel­ en dansgezelschappen. En ons café – met terras – is natuurlijk ook open.

Smaakmaker: de Toneelbibliotheek De Toneelbibliotheek van Toneelgroep Amsterdam – alleen te zien tijdens De Uitmarkt – is een festijn van hoogtepunten uit hun repertoire en sneak previews van nieuwe voorstellingen. De geweldige acteurs van het ensemble nemen u mee voor een wervelende rit door korte scènes en fragmenten.

> 30 & 31 aug 2014> www.uitmarkt.nl

NEDERLANDS THEATER FESTIVALOscarwaardig

Iedereen die iets betekent in theaterland loopt er over de rode loper. Het regent er belangrijke toneelprijzen. En vooral: er is steengoed theater te zien. Want het Nederlands Theater Festival toont jaarlijks in september louter hoogtepunten. Een Toneeljury o.l.v. Boris van der Ham koos de tien beste voorstellingen van het afgelopen seizoen, en die zijn tijdens het festival weer te zien. En veel, veel, véél meer!

Het festival trapt op 4 september af met de Staat van het Theater – een pittige rede over de stand van zaken, eerdere sprekers waren minister Jet Bussemaker, Ivo van Hove en Joop van den Ende. En het eindigt met een sjiek Gala en de uitreiking van de belangrijkste Nederlandse toneelprijzen. Oscarwaardig! Voor reuring en experiment zorgt het bruisende Fringe Festival.

Smaakmaker: Fellini van het Noord Nederlands ToneelLaat u onderdompelen in de kleurrijke, excentrieke wereld van de Italiaanse regisseur Federico Fellini, die beroemd werd met fi lms als La Dolce Vita, La Strada en Otto e Mezzo. Fellini is een kleurrijk circusspektakel over het leven en het werk van de Italiaanse meester.

Ola Mafaalani regisseerde, Ko van den Bosch schreef de tekst en speelt de hoofdrol. De uitbundige live muziek is fi lmmuziek van Fellini’s boezemvriend Nino Rota en nieuwe muziek van componist Eef van Breen.

> 4 t/m 14 sep 2014> www.tf.nl

9

foto: Thomas Aurin

foto: Sofi e Knijff

foto: Thomas Aurinfoto: Nationale Balletacademie

foto: Bob Goedewaagen

DANS

DANSERS VAN MORGEN (PREMIÈRE)

NATIONALE BALLETACADEMIE / AHK

Al het talent van de Balletacademie op één podiumDe Nationale Balletacademie is als enige balletopleiding in Nederland verbonden aan het Het Nationale Ballet. Samen leiden zij talentvolle kinderen op tot professionele klassieke dansers.

In Dansers van Morgen laten de jonge talenten van de Nationale Balletacademie zien wat ze in huis hebben. Ze dansen fragmenten uit klassieke balletten en choreografi eën van moderne choreografen. U ziet alle generaties op het podium, van de jongste leerlingen tot de dansers die dit jaar afstuderen. Een bijzondere voorstelling die met verve wordt gedanst door de dansers van morgen.

za 28 jun, 20.00 uur & zo 29 jun, 15.00 + 20.00 uur

TONEEL

VUURVROUWENRO THEATER / ALIZE ZANDWIJK

Ulrike Meinhof: hoe ver mag je gaan voor je idealen?In de jaren ‘70 verzet een jonge vrouw, Ulrike Meinhof, zich tegen de zwijgcultuur van het naoorlogse Duitsland. Wat geweldloos begint, eindigt gewapend. Ze vocht met de Rote Armee Fraktion voor haar idealen en werd daarvoor als terrorist veroordeeld.

Fania Sorel speelt Meinhof in de laatste eenzame uren van haar leven. Zij spiegelt zich aan Jeanne d’Arc, een vrouw die net als zij tot heldin werd gebombardeerd, maar haar idealen met de dood moest bekopen. Speciaal voor het Ro Theater schreef Rob de Graaf een nieuwe tekst over ultieme idealen en de vraag hoe ver je daarvoor wil en mag gaan.

ma 29 sep, 20.30 uur

UITGELICHT

MUZIEKTHEATER

EEN PURE FORMALITEIT(PREMIÈRE)

ORKATER & CELLOCTET AMSTERDAM / SARAH MOEREMANS

Pierre Bokma en Porgy Franssen in broeierige thriller met onverwachte wendingEen beroemde schrijver wordt verdacht van moord en opgepakt. Tijdens het nachtelijke verhoor in het politiebureau ontstaat er een bijzondere band tussen hem en zijn ondervrager. Beiden mannen leggen hun ziel bloot. Dan neemt het verhaal een bizarre wending.

In de fi lm werden de twee hoofdrollen gespeeld door niemand minder dan Roman Polanski en Gérard Depardieu. Orkater bracht dan ook twee van onze beste acteurs samen voor de theaterversie. Pierre Bokma en Porgy Franssen staan voor het eerst samen op toneel in deze muziektheatervoorstelling met vier acteurs, acht cellisten en een blokfl uitiste.

do 28 t/m za 31 aug, ma 1 & di 2 sep (try-outs) & wo 3 sep (première), 20.30 uur

DANS

DISTORTION (NL PREMIÈRE)

DORKY PARK / CONSTANZA MACRAS

Hiphop-power in voorstelling over de grootstadChoreografe Constanza Macras maakt energieke, krachtige, wilde voorstellingen waarin ze kritiek op de maatschappij niet uit de weg gaat. Na twee eerdere voorstellingen vroeg Julidans, het festival voor hedendaagse dans, haar terug.

In Distortion vertellen acht jonge performers van de Hiphop Academy Hamburg over leven in de grootstad. Zij spelen zichzelf, input voor de voorstelling haalde Macras uit hun persoonlijke verhalen en ervaringen. Bewegingen en codes uit de hiphop transformeert ze tot een eigentijdse, goudeerlijke choreografi e.

za 12 juli, 20.30 uur

foto

: Ann

a va

n Ko

oij

10 11

ARTIKEL

Wie zijn in Amerika het meest invloedrijk? Als je kijkt naar de bestsellerlijsten, zijn dat God en Ayn Rand. De eerste is wat bekender dan de tweede, zeker in Nederland. Maar in Amerika hebben de meesten wel eens gehoord van Rand, een schrijfster die in haar ideeënromans een ongereguleerd kapitalisme bepleitte. Een combinatie van groots opgezette plots, contro­versiële seksscènes en een onvervalst ideologische boodschap leverde haar miljoenen lezers op.

Rands magnum opus Atlas Shrugged (1957) is na de Bijbel het meest gelezen boek in Amerika en staat samen met haar boek The Fountainhead (1943) bovenaan de lijst van meest populaire romans van de twintigste eeuw in Amerika. Nog steeds worden er jaarlijks honderdduizenden exemplaren van beide boeken verkocht. Sinds het uitbreken van de kredietcrisis zijn de verkoopcijfers verder omhooggeschoten. Tea Party’ers en rechtse Republikeinen geloven dat Rand de crisis heeft voorspeld. De stimuleringsmaatregelen en het redden van de banken waren volgens hen precies het verkeerde om te doen: de overheid moest minder ingrijpen, niet meer. Demonstrerende Tea Party’ers schreven ‘Ayn Rand was right’ op hun spandoeken, en voormalig Fox­presentator Glenn Beck had Atlas Shrugged in zijn hand toen hij in 2009 waarschuwde dat Amerika de weg naar het socialisme was ingeslagen. Rands bekendste volgeling is voormalig Federal Reserve­voorzitter Alan Greenspan, die in de jaren zestig door Rand werd

overtuigd in nachtelijke praatsessies. In zijn memoires wees hij, net als voormalig vicepresidentskandidaat Paul Ryan, Rand aan als belangrijke inspiratiebron. Als voorzitter van de Fed maakte hij er een missie van de financiële sector zoveel mogelijk te dereguleren – een ontwikkeling die Rand zou hebben toegejuicht.

Het welzijn van het hele volk is niet de verantwoordelijkheid van

krachtige individuen.

Ayn Rand (1905­1982) geloofde dat de roman de beste vorm was om ideeën aan de man te brengen. In al haar boeken leveren nobele eenlingen een strijd tegen het collectivisme. Rand – een van oorsprong Russische vrouw die in 1926 naar Amerika vluchtte – was er tijdens haar jeugd in de Sovjet­Unie van overtuigd geraakt dat het individu pas vrij kan zijn als de overheid een zo klein mogelijke plaats inneemt. Waarden als altruïsme en solidariteit staan een vrije maatschappij volgens haar in de weg. Wanneer de staat de vrijheid van het individu niet respecteert, zo waarschuwde Rand, zullen moreel verval en materiële achter­uitgang het gevolg zijn.

Rands personages zijn verdeeld in twee soorten: prime movers

Ivo Van Hove, directeur van Toneelgroep Amsterdam, regisseert The Fountainhead (1943) van Ayn Rand. Een omstreden werk dat tegelijkertijd wereldwijd een cultstatus geniet. De voorstelling gaat in première tijdens het Holland Festival. Wij vroegen journaliste en historica Floor Rusman om een portret van Ayn Rand. Wie was deze vrouw en waarom zijn haar ideeën zo controversieel?

GOD EN AYN RAND

DOOR FLOOR RUSMAN

The Fountainhead (wereldpremière)Toneelgroep Amsterdamdo 12 t/m za 14 (try­outs), wo 18 t/m za 21 juni, 20.00 uur & zo 15 juni (première), 16.00 uur

di 26 t/m za 30 aug, 19.30 uur & di 2 t/m za 6, wo 17 t/m za 20 sep, 19.30 uur & zo 21 sep, 16.00 uur

<<'Zomer in de stad' was ons thema. De foto's geven dat vorm op een manier die tegelijk alledaags en onalledaags is.

12

(geniale individualisten) en second-handers (angstige na­apers). Het prototype van de eerste soort is in The Fountainhead de eigenzinnige architect Howard Roark en in Atlas Shrugged de geniale, hardwerkende staalmagnaat Hank Rearden. Deze creatieve genieën worden lastiggevallen door minder getalen­teerde, luie mensen die proberen hen onder het mom van rechtvaardigheid geld en ideeën afhandig te maken. De overheid is in de boeken de vijand van de ondernemers. In Rands ideale samenleving krijgen de prime movers alle vrijheid hun eigen belang na te jagen. De overheid beperkt zich tot het regelen van recht­spraak, politie en defensie, en vertrouwt voor het bekostigen van deze publieke goederen op giften. Er wordt geen belasting geheven en er bestaat geen door de overheid geregelde sociale zekerheid. Het lot van werklozen, gehandicapten en zieken in een randiaanse samenleving laat zich raden. Maar dit was niet haar zorg, zei Rand: het welzijn van het hele volk is niet de verant­woordelijkheid van krachtige individuen. Met als centrale vraag: hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn eigen waarde niet afhangt van andermans goedkeuring?

Rands ideeënroman kan dus, oneerbiedig gezegd, gelezen worden als

een zelfhulpboek.

Rands boodschap sloeg aan in Amerika; in Nederland was haar werk minder succesvol. The Fountainhead werd indertijd weliswaar vertaald, maar de vertaling van Atlas Shrugged kwam pas vorig jaar uit. Maar de laatste jaren groeit de belangstelling voor haar ideeën – zij het vooral uit verwondering over haar radicale boodschap.

Toch zijn niet al Rands ideeën extreem. Het is geen toeval dat The Fountainhead in Nederland meer aansloeg dan Atlas Shrugged: waar het tweede boek expliciet het ongereguleerde kapitalisme bezingt, is het eerste een tijdlozer verhaal over de strijd van het authentieke individu tegen groepsdenken en conformisme. Het nodigt lezers uit op een andere manier naar de wereld en zichzelf te kijken. Rands ideeënroman kan dus, oneerbiedig gezegd, gelezen worden als een zelfhulpboek met als centrale vraag: hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn eigenwaarde niet afhangt van andermans goedkeuring?

Ayn Rand schreef in een tijd dat het vrije Westen in conflict was met het totalitarisme: eerst Nazi­Duitsland, daarna de Sovjet­Unie. Maar dat betekent niet dat haar werk inmiddels gedateerd is. Rand behandelde tijdloze, fundamentele kwesties als de verhouding tussen individu en staat en het belang van individuele scheppingskracht. Daarom zullen haar boeken ook los van de context waarin ze ontstonden nog lang hun aantrekkingskracht behouden.

Ivo van Hove over zijn keuze voor The Fountainhead: “Toen ik de roman voor het eerst las, werd ik gegrepen door de personages. Het zijn figuren die staan voor grootse ideeën: de briljante architect Howard Roark die zijn eigen idealen nastreeft en droomt van een nieuwe wereld, een stad van de toekomst, maar ook Peter Keating, zijn collega die schippert en zijn ontwerpen voort durend aanpast aan de eisen van de markt. De strijd tussen Roark en zijn tegen standers is bloedstollend beschreven. Rand gebruikt de wereld van de architectuur als metafoor om te spreken over kunst, engagement, individualisme, autonomie. Maar The Fountainhead is ook een liefdes­geschiedenis die morrelt aan de grenzen van het fatsoen. Het is een mee slepende, verslavende roman die schreeuwde om op toneel te worden gezet.”

COLUMN

Voor de derde keer op rij zullen de klanken van Arabische muziek de Grote Zaal van de Stadsschouwburg vullen. Marokkaans­Nederlandse studenten en Young Professionals genieten dan, samen met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en culturele instellingen, van verschillende optredens om na afloop met live muziek te dineren op het podium. De reden voor dit Gala: de Tans Talent & Achievement Awards worden uitgereikt.

Talent in de Marokkaans­Nederlandse gemeenschap? En presta­ties die met een prijs bekroond kunnen worden? Jazeker! Neder­land kent veel talenten die hun roots in Marokko hebben. Tans waardeert talenten en mensen die zich inzetten voor de gemeen­schap sinds 2005 met een jaarlijkse award. Tans is bijna twintig jaar geleden opgericht en wil de positie van de Marokkaans­ Nederlandse gemeenschap, als onderdeel van de Nederlandse samen leving, positief versterken. Dit wordt gedaan door netwerk­bijeenkomsten, trainingen, huiswerkbegeleiding, mentor schap enzovoorts. Doel is door een positieve benadering Marokkaans­Nederlandse jongeren een betere uitgangspositie te geven en integratie te bevorderen. Tans richt zich op HBO­ en WO­ studenten en Young Professionals en bereikt via deze vrienden van Tans ook MBO­leerlingen tijdens allerlei projecten.

Het aandeel Marokkaans­Nederlandse studenten in het hoger en wetenschappelijk onderwijs is fors toegenomen en ze zijn ook

Tegenover ‘minder minder minder’ pleiten wij voor ‘meer meer meer’. Op 27 september organiseert Tans in de Stadsschouwburg het Tans Gala met de Tans Talent &

Achievement Award.

steeds meer vertegenwoordigd in hogere functies in het bedrijfsleven en bij de overheid. Ook in de sport en cultuur vinden we steeds meer succesvolle Marokkanen. Toch zijn ze als bezoekers en artiesten van de Stadsschouwburg en andere cultuurpodia nog te veel ondervertegenwoordigd. Blijkbaar sluit het aanbod en de interesse nog onvoldoende op elkaar aan. Tans wil samen met de Stadsschouwburg een brug slaan en haar achterban in contact brengen met een van de iconen van het Nederlandse theaterlandschap. De Stadsschouwburg is er immers voor alle Amsterdammers en allen daarbuiten, ongeacht hun afkomst.

Niet thuis voelen waar je thuis bent…In onze multiculturele samenleving ligt de focus helaas te vaak en te snel op cultuurverschillen en problemen in plaats van meer oog te hebben voor de cultuurovereenkomsten en de positieve kanten. Marokkanen die het goed doen, worden vaak wel als onderdeel van de samenleving gezien en dan ligt de focus ineens minder op hun roots. Helaas worden die roots wel uitvergroot als het minder gaat. Zonder je ogen te sluiten voor problemen, is het goed ook oog te hebben voor de goede kanten van onze multiculturele samenleving. Muziek en andere vormen van podiumkunsten zijn goede manieren om deze culturen te verbinden. Juist door te verbinden ontstaat er over en weer begrip, dat uitgebouwd kan worden tot samenwerking. Dan zal iedereen zich wel thuis voelen waar je thuis bent.

ARABISCHE NACHT IN DE STADS~SCHOUWBURG

DOOR MARTIN HOFSTEDE

Martin HofstedeMartin Hofstede is voorzitter van het College van Toezicht van Tans en is sinds de oprichting bij de organisatie betrokken. Hij is deskundige op het gebied van diversiteitsmarketing en –management.Meer informatie: www.tans.nl.

Tans Gala & Awardza 27 sep, 18.00 uur

“ Een meeslepende, verslavende roman.” IVO VAN HOVE

13

14 15

ARTIKEL

Niet bepaald voor de hand liggend is de combinatie: een klassiek balletgezelschap met jazz-hiphop-crossover-muzikant; of de combinatie: rauw hedendaags verhaal met ballet. Maar dat is Homebody, een nieuw operaballet gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Tony Kushner (Angels in America) over een jonge westerse vrouw die op zoek gaat naar haar vermiste moeder in Afghanistan.

Homebody is een bijzondere samenwerking van kunstenaars van het jonge muziektheatergezelschap ODD Continent, Het Nationale Ballet, het muzikale collectief Kytopia en het Noord Nederlands Toneel. Colin Benders (ook bekend als Kyteman) schreef de muziek. In Kytopia, zijn muziekstudio aan Utrechtse Zeedijk, tref ik Benders na afloop van een oefensessie met zijn orkest. Benders is geen man van veel woorden, liever laat hij zijn continu bewegende lichaam spreken tijdens de repetitie. Zittend op een kruk tegenover zijn orkest wipt hij met zijn tengere lijf voortdurend op en neer op de maat, af en toe volgt een kleine aanwijzing met een subtiel handgebaar. Muzikanten stellen vragen. Geduldig en enigszins peinzend geeft Benders zijn gewenste richting aan.

Benders werd geboren in Utrecht en is gehecht aan deze stad, zijn studio huist sinds 2010 in een oude fabrieksloods in het hartje van de stad. Als alle muzikanten vertrokken zijn spreek ik Benders en Kobi Arditi. Die laatste staat Benders terzijde. Benders: “We kennen elkaar, zoals je een instrument kent. Ik kan me aanpassen aan zijn geluid en werkwijze en weet precies wat ik aan Kobi heb.” De van origine Israëlische Arditi zit al een flinke tijd in Benders’ orkest. “Toen ik voor Homebody gevraagd werd, dacht ik meteen aan Kobi. Ik creëer zelf altijd een hele lading melodieën en akkoorden, Kobi is goed in het vinden van helderheid en kan het overzicht goed bewaken. Door de samenwerking kunnen we het

HUISMUS IN AFGHANISTAN

DOOR MOOS VAN DEN BROEK

<<Het zomergevoel van mensen in de stad, dat lieten we vastleggen in een serie foto's voor dit Journaal.

Homebody (première)do 18 & vr 19 sep, 20.30 uur

16 17

Homebody (première)do 18 & vr 19 sep, 20.30 uur

stuk van meerdere kanten belichten.” Hetzelfde diepe vertrouwen had Benders ook in het artistieke team van Homebody: opera­schrijver en regisseur Malcolm Rock en danser en choreo graaf Remi Wörtmeyer. “Ik zeg doorgaans bijna altijd nee op projecten, omdat ik weinig vertrouwen heb dat een groep haar plannen daadwerkelijk voor elkaar krijgt. Ik wil het liever zelf doen, dan heb ik controle. Remi en Malcolm zijn de eerste mensen waarin ik dat vertrouwen wel heb. Ik wilde al langer een opera maken en had gedacht dat ik er in de toekomst één zou creëren op eigen initiatief, maar deze vraag kon ik niet weigeren. Het zijn zeer integere kunstenaars en we staan er allemaal even gepassioneerd in. De inhoud staat voorop.”

“Zowel Colin als ik werden verliefd op het stuk, vooral de rol van de huismus – de homebody.”

Al tien jaar liep Rock, artistiek directeur van ODD Continent, rond met het idee om van de toneeltekst van Kushner een opera te maken. Lang zocht hij naar de juiste samenstelling van het team, want Homebody is niet zomaar een operaballet. Rock wil de disciplines – dans, tekst, muziek – evenveel ruimte geven in zijn project. Actrice Monic Hendrickx speelt de moederrol, de rol van de dochter wordt gedanst door Suzanna Kaic van Het Nationale Ballet. Hendrickx opent met een monoloog. Daarna speelt vooral de dochter, die in Afghanistan op zoek gaat naar haar dood gewaande moeder, een belangrijke rol. Ze heeft in haar leven nog niet veel meegemaakt en komt zichzelf tegen in de zoektocht. “Een meeslepend hedendaags verhaal.”, aldus Rock. Ola Mafaalani, artistiek leider van Het Noord Nederlands Toneel, is artistiek adviseur: “Malcolm is een jonge, hooggetalenteerde regisseur met een groots sprankelend plan dat zelfs artiesten van kaliber uitdaagt. Mijn steun aan deze voorstelling en het team dat hij heeft samengesteld was direct onvoorwaardelijk.” Benders schrijft de muziek en Remi Wörtmeyer (danser en choreograaf van het Nationale Ballet, hij kreeg onlangs de Alexandra Radius Prijs van de Vrienden van het Nationale Ballet) choreografeert op die muziek: “Ik ontdekte Colin’s muziek via een vriend. Ik vond zijn composities gelaagd en vol leven. Ze hebben een kwaliteit die zich van nature leent voor ballet. In eerste instantie hadden we het over het maken van een videoclip voor een nummer van zijn tweede album. Maar onze plannen werden ambitieuzer. Het was Malcolm Rock die ons het toneelstuk van Kushner liet lezen. Zowel

Colin als ik werden verliefd op het stuk, vooral de rol van de huismus – de homebody. “

De dochter gaat in Afghanistan op zoek naar haar dood gewaande

moeder. Ze heeft in haar leven nog niet veel meegemaakt en komt zichzelf tegen in de zoektocht.

Lang zochten Benders en Arditi naar de juiste ingang voor hun composities. Benders: “Elk creatief proces begint met improviseren, maar uiteindelijk zijn het verhaal en de personages leidend in ons onderzoek. De muziek is een bindende factor tussen de dans en het spel en geeft houvast aan de zangers. Dankzij de muziek valt alles op zijn plaats.” Arditi: “We kleuren het verhaal als het ware in en proberen thema’s te vinden die passen bij bepaalde personages of scènes. We improviseren achter de piano, met trompet of gewoon zingend. Het maakt niet uit welk instrument we gebruiken.” Benders: “Het is een heel ander proces, dan ik gewend ben. Je moet tijdens het componeren een heleboel fantasie hebben om je te kunnen inbeelden hoe het zal gaan klinken. Toch creëert de ongebondenheid ook vrijheid.”

Homebody speelt zich af in het Afghanistan van nu. Benders: “Ik vond dat een enorm spannend gegeven, maar heb geen enkele achtergrond in de Afghaanse muziek. Het was lastig om mijn richting daarbinnen te bepalen. Uiteindelijk heb ik gekozen om de frictie tussen de twee muziekculturen op te zoeken. We hebben veel naar Afghaanse muziek geluisterd en zo is het deel geworden van onze composities. We brengen een interpretatie van hetgeen we gehoord hebben en laten ons vooral door het verhaal zelf leiden.”

Homebody wordt begeleid door een orkest van negen muzikanten. De instrumenten zijn zorgvuldig uitgekozen. Arditi: “Het moest een geluid worden waarin zowel de Afghaanse als onze westerse achtergrond ruimte kon krijgen. Er is en ut en een viool. Maar het gaat in wezen niet om de instrumenten. Een viool kan westers, maar ook oosters klinken. Het gaat er veel meer om wie de viool bespeelt.” Intussen is het duo ook op zoek naar specifi eke sounds die bij de personages horen. Benders: “Instrumenten geven alleen de textuur, de echte uitdaging is het verhaal te vertellen dat je wilt communiceren.”

17

Door Vriend te worden van de Stadsschouwburg steunt u ons in onze ambities. Voor €75 per jaar (of meer, dat mag natuurlijk!) bent u Vriend (m/v).

Onze Vrienden zijn onontbeerlijk. Wij koesteren hen dan ook en doen graag iets terug: vrienden krijgen voorrang bij kaartverkoop en worden als eerste geïnformeerd over nieuwe voorstellingen. Bovendien kunt u onze pro­grammeurs ontmoeten, die u persoonlijk vertellen over bijzondere nieuwe voorstellingen die zij naar Amsterdam halen. De volgende ontmoeting, exclusief voor Vrienden, is op zondagmiddag 7 september 2014.

Bent u al Vriend? Dan kunt u zich aanmelden via: ruben.versteeg@ssba.nl

Bent u nog geen Vriend? Word dan Vriend, dat kan op de volgende manieren:­ door u aan te melden via www.ssba.nl, Steun ons, Doneren.­ door contact op te nemen met Nynke de Haan, 020 523 78 66 of

nynke.de.haan@ssba.nl.­ door € 75 te doneren op IBAN­rekeningnummer NL79ZZZ342174120000 ten name van de Stadsschouwburg Amsterdam met vermelding van 'Donatie'.

17

EXCLUSIEVE MIDDAG VOOR VRIENDEN (M/V)

Illustratie: Melle Daamen

“ We staan er allemaaleven gepassioneerd in” COLIN BENDERS

18 19

ARTIKEL

In 2000 adviseert de Raad voor Cultuur de rijkssubsidie aan muziektheatergezelschap Orkater stop te zetten. Het gezelschap wordt afgerekend op een gebrek aan artistieke vernieuwing. Na hevige kritiek uit het theaterveld en daarna ook uit de Tweede Kamer, besluit staatssecretaris van der Ploeg het advies niet over te nemen, al wordt de subsidie wel minder.

Op datzelfde moment is het gezelschap bezig met het maken van de voorstelling Conijn van Olland, die zeer goed ontvangen wordt en twee seizoenen volle zalen trekt. Het succes van deze voorstelling vormt zeker geen uitzondering in het dan 28­jarige bestaan van het gezelschap. De kritiek van de Raad staat in schril contrast met de successen die Orkater in de periode voor het verschijnen van de Cultuurnota weet te oogstten. Publiek en pers omarmden voorstellingen als Wie vermoordde Mary Rogers? (1995), Adel Blank (1999) en Bankstel (2000). “Orkater amuseert met grenzeloos vakmanschap”, aldus Hana Bobkova in een lovende kritiek. Ook in andere recensies wordt de veelzijdigheid van de acteurs geprezen, de muziek en het libretto als prachtig bestempeld en is men het vooral eens over de originele wijze waarin muziek en theater samenkomen.

De eerste voorstelling, uit 1972, Op avontuur, sloeg in als een bom.

Dat samenbrengen van muziek en theater is een aantal decennia eerder de belangrijkste drijfveer voor een groepje jonge popmuzikanten uit Amsterdam en een aantal theatermakers uit IJmuiden om een eigen groep op te richten. Onder de naam Hauser Orkater (orkest / theater) spelen o.a. Rob en Dick Hauser, Marc, Vincent en Alex van Warmerdam en Jim van der Woude in 1972 hun eerste voorstelling Op Avontuur. Deze slaat in als een bom. De manier waarop theater, popmuziek, absurde clowneske elementen en verrassende vormgeving worden samengebracht is volkomen nieuw in die tijd. “Hauser Orkater mag de eer opeisen als eerste de pop met theater te combineren”, schrijft Het Haarlems Dagblad. In de daarop volgende jaren gaat het snel met de populariteit van het gezelschap, mede dankzij het bespelen van het befaamde Shaffy Theater in Amsterdam.

In 1980 valt de groep uiteen en gaat een aantal makers samen verder onder een nieuwe naam. Orkater blijft echter bestaan en ontwikkelt zich tot een veelzijdig gezelschap dat voorstellingen produceert die lastig onder één noemer te vangen zijn. Muziektheater maken staat weliswaar aan de basis van iedere nieuwe productie, maar mede dankzij de diversiteit binnen de groep makers van het gezelschap, resulteert dat in zeer uiteenlopende voorstellingen. De stukken van Alex van Warmerdam met hun geheel eigen vervreemdende universum, de producties van Leopold Witte, Geert Lageveen en Beppe Costa waarin historische en actuele thema’s centraal staan en de

Muziektheatergezelschap Orkater – de naam is een samentrekking van orkest en theater – bestaat al sinds 1972. Muziektheater staat aan de basis van iedere productie, groot of klein, maar verder is de diversiteit aan stukken en stijlen ongekend. Van het absurdisme van Van Warmerdam tot de mime van Marks: een portret over gepassioneerde theatermakers, hoogtepunten en diepe dalen en veel muzikaal talent.

mimevoorstellingen van Ria Marks en Titus Tiel Groenestege kunnen beschouwd worden als de stevige pijlers waar het gezelschap op rust. Maar er is zoveel meer. In 2002 komt Orkater met The Prefab Four, over The Monkees, vier voormalige nep popsterren. De voorstelling wordt een enorme hit in binnen­ en buitenland, met extra optredens in Theater Carré en in Parijs. Gijs Scholten van Aschat (tevens schrijver van het stuk), Peter Blok, Porgy Franssen en Han Oldigs laten zich van hun beste muzikale kant zien en openbaren zich als ware popsterren, van wie zij de tragiek genadeloos weten bloot te leggen. Le Parisien spreekt van “formidabele acteurs”.

Vijftig musici bezetten het podium en nemen de kinderen mee op reis langs de

meest uiteenlopende muziekstijlen, van Mozart tot Sjostakovitsj en van The

Beatles tot Van Warmerdam.

Dat artistieke kwaliteit een publiekssucces niet in de weg hoeft te staan, bewijzen ook latere producties van Orkater, zoals Alice in Wonderland, een familievoorstelling met Tjitske Reidinga en met Holland Symfonia die in 2010 en 2012 volle zalen trekt. Vijftig musici bezetten het podium en nemen de kinderen mee op reis langs de meest uiteenlopende muziekstijlen, van Mozart tot Sjostakovitsj en van The Beatles tot Van Warmerdam. In Richard III, een coproductie met de Stadsschouwburg Amsterdam, is het (o.a.) de spannende combinatie van de rauwe muziek van Tom Waits met de poëtische taal van Shakespeare die het publiek in groten getale naar de schouwburgen weet te lokken.

De veelzijdigheid binnen het werk van Orkater is voor een belangrijk deel ook te danken aan de samenwerking die het gezelschap met andere groepen, acteurs en muzikanten aangaat. Jonge makers hebben daarin altijd een bijzondere positie gehad. Orkater is van oudsher een gezelschap dat nieuw talent op weg helpt door hen workshops aan te bieden of een voorstelling te laten maken onder auspiciën van het gezelschap. Sinds 2006 doen ze dat op structurele basis onder de noemer De Nieuwkomers. Diverse jonge makers hebben hun weg inmiddels gevonden naar het gezelschap, onder wie Susies Haarlok, Via Berlin en The Sadists. En Orkater heeft grote plannen. De tijd is rijp voor de jonge talenten om de grote schouwburgen van het land te gaan veroveren. De aftrap hiervoor was afgelopen april met de première van Op de bodem in de grote zaal van de Stadsschouwburg.

Inmiddels bestaat Orkater ruim 40 jaar en is het nog lang niet op z’n retour. Nog altijd produceert het gezelschap ieder seizoen weer nieuw geschreven teksten en nieuw gecomponeerde muziek. Ook de voortdurende frisse inbreng van buitenaf houden het gezelschap jong en in beweging. Aan artistieke vernieuwing voorlopig geen gebrek.

DE EEUWIGE JEUGD VAN ORKATER

DOOR MANON WITTEBOL

Een pure formaliteit (première)do 28 t/m za 31 aug, ma 1 & di 2 sep (try­outs) & wo 3 sep (première), 20.30 uur

De terugkeer van Hans en Grietje (6+)vr 1, za 2 & zo 3 mei 2015

<<Fotografe Anna Huijnen maakt van haar foto's unieke scènes. Het thema van deze fotoserie was 'zomer in de stad'.

20 21212020

foto: Miklos Szabofoto: Alwin Poiana

foto: Danny Willems

foto: Jan Versweyveldfoto: Maria Gijselbrecht

Maybe Forever, foto: Chris Van der Burghtfoto: Armin Smailovic

TONEEL

MARIA STUARTTONEELGROEP AMSTERDAM / IVO VAN HOVE

Halina Reijn en Chris Nietvelt tegenover elkaar in koniginnendrama. Halina Reijn en Chris Nietvelt spelen twee legendarische vorstinnen uit de Europese geschiedenis: Maria Stuart van Schotland en Elisabeth I van Engeland ­ twee powervrouwen die elkaar naar het leven staan. Zij worden elk geconfronteerd met de uiterste gevolgen van hun macht: het kunnen beslissen over leven en dood.

Schillers toneelklassieker Maria Stuart is een reconstructie van de laatste dagen van Maria Stuart. Na jarenlange strijd om de Engelse troon, laat Elisabeth haar rivale opsluiten, maar aarzelt om het doodvonnis te tekenen.

wo 17 t/m za 20 dec, 20.30 uur & zo 21 dec, 16.00 uurook in januari

DANS/MUZIEKTHEATER

VADERPEEPING TOM

Surrealistisch, fi lmisch danstheater over ouderdom, herinneringen en spijt. Het Brusselse Peeping Tom veroverde in Nederland een enthousiaste schare fans, die vielen voor de surrealistische en fi lmische voorstellingen, die voortdurend de grens tussen dans en theater overschrijden.

In 2012 speelden ze hier A louer (For Rent), met een imponerende Leo de Beul. "Doe jezelf deze voorstelling alsjeblieft cadeau", schreef De Standaard. In Vader speelt De Beul de titelrol, naast een koor bejaarden en vijftien lokale fi guranten. Vader zit in een bejaardentehuis. De ouderdom ontregelt de scherpzinnigheid, remt het ritme en tempert de hartstocht. Herinneringen doemen op, en spijt.

wo 1 & do 2 okt, 20.30 uur

DANS / TONEEL

BUILT TO LASTDAMAGED GOODS &

MÜNCHNER KAMMERSPIELE / MEG STUART

Dansers en acteur "falen schitterend" in nieuwe Meg Stuart. "De wrijving tussen de sérieux van wat we horen en de lichtvoetigheid van wat we zien is ontwapenend. Zelden iemand zo schitterend en onderhoudend zien slagen in het falen als Meg Stuart in Built to Last.", schreef De Standaard.

Choreografe Meg Stuart behoort tot internationale danstop. In 2009 zorgde ze voor een volle schouwburgzaal met Maybe Forever. Nu is ze terug met Built to Last, gemaakt bij de Münchner Kammerspiele met vier dansers en een acteur.

Stuart vertrekt vanuit muziekklassiekers van o.a. Rachmaninov, Beethoven, Xenakis en Schönberg, indrukwekkende muziekpartijen waarin de performers zich staande proberen te houden. Een nobel streven en onvermijdelijk falen.

di 20 jan, 20.00 uur

TONEEL (NL PREMIÈRE)

FRONTTHALIA THEATER & NTGENT / LUK PERCEVAL

De realiteit en absurditeit van de Eerste Wereldoorlog. Honderd jaar geleden brak de Eerste Wereldoorlog uit. Een hele generatie jonge mannen werd vernietigd of verminkt. In FRONT neemt regisseur Luk Perceval ons mee naar beide zijden van het front van de Groote Oorlog.

Perceval baseerde zich o.a. op In Westen nichts Neues, de veelgelezen roman van Erich Maria Remarques over een frontsoldaat ­ zo openhartig dat de auteur in 1938 zijn Duits staatsburgerschap verloor. Front laat de historische impact en de vreselijke absurditeit van deze oorlog zien.

De Standaard gaf vijf sterren: "Perceval vond een toon die naar de keel grijpt."

ma 20 & di 21 okt, 20.30 uur

VOORUITBLIKVOORUITBLIK

EXPANDING THEATRE

Verrassend, actueel, geëngageerd en onderhoudend. Wat is er allemaal mogelijk in een klassiek theater als de Stadsschouwburg? Om dat te onderzoeken introduceerde de Stadsschouwburg Expanding Theatre. Daarmee bijten we ons vast in de wetenschap, journalistiek, beeldende kunst, fi lm, populaire cultuur, nieuwe media en politiek. Van Het Gala van de Wetenschap tot Het Sinterklaasgala en alles daartussenin.

Deze programma's zijn al bekend, maar er volgen er nog veel, heel veel meer. Wij houden u vanzelfsprekend op de hoogte.

ma 22 sep: DE STAAT VAN DE STAD ­ topexperts en 'Amsterdamologen' geven u de feiten en de cijfers over uw stad ­ u komt er eindelijk achter of uw onderbuikgevoel klopt.vr 21 nov: DE JONGE SCHRIJVERSAVOND ­ wervelende literaire talkshow met jong schrijftalent di 25 nov: HET AMSTERDAMSE GALA VAN DE WETENSCHAP ­ Wetenschap is hot. Steengoede verhalen en colleges van de top van de Nederlandse wetenschap.vr 28 nov: TEDXAMSTERDAM ­ iedereen wil erbij zijn, de jaarlijkse TED Conferentie. Innovatieve denkers geven prikkelende presentaties. Ideas Worth Doing!vr 5 dec: HET EERSTE AMSTERDAMSE SINTERKLAASGALA VOOR VOLWASSENEN ­ Sinterklaas houdt een strenge preek, er zijn Belangrijke Gasten, cadeautjes, spelletjes en feest. 18+!zo 11 jan: AMSTERDAMMER VAN HET JAAR ­ de feestelijke verkiezing van de Amsterdammer van het Jaar door Het Parool.

www.ssba.nl

DANS

TALK TO THE DEMONULTIMA VEZ / WIM VANDEKEYBUS

Zes performers en een kind in nieuwe voorstelling van Vlaamse meester. De spraakmakende Belgische choreograaf Wim Vandekeybus schudde de danswereld grondig door elkaar met zijn razend succesvolle debuut What the Body Does Not Remember uit 1982 (vorig jaar hernomen in de schouwburg). Sindsdien is hij niet weg te denken van de internationale podia.

Talk to the Demon, een voorstelling met zes performers en een kind, gaat over onschuld. Vandekeybus stelt zich de vraag hoe sociale en publieke media kinderen manipuleren. Het raakt iedereen als de onschuld van kinderen met voeten wordt getreden. Maar gebruiken wij deze onschuld tegelijk niet net zo makkelijk om er bepaalde boodschappen mee over te brengen?

do 6 nov, 20.30 uur

MUZIEKTHEATER (NL PREMIÈRE)

HAMLETTHEATRE REPUBLIQUE & TIGER LILLIES

The Tiger Lillies perform Hamlet: liefde, moord, wraak en zwarte humorGooi Tom Waits, Edith Piaf, Jacques Brel, Bertolt Brecht, vaudeville en Puccini in een hoge hoed en je komt aardig in de buurt bij de muziek van de Londense cultband The Tiger Lillies.

Met het Deense Theatre Republique wagen de Londenaren zich aan Shakespeares meest gespeelde klassieker: Hamlet. Samen met de acteurs maken de drie musici van dit familiedrama een cabaretesk staaltje muziektheater vol liefde, wraak, waanzin, moord en zwarte humor.

"Een Shakespeare die explodeert van vitaliteit. Deze voorstelling zal voor altijd zijn stempel drukken op Hamlet.", schreef een Zweedse krant.

vr 16 & za 17 jan, 20.00 uur

DANS

L'ÉTRANGERICKAMSTERDAM /

EMIO GRECO & PIETER C. SCHOLTEN

Eén man tegen de wereld in multimedia-dansvoorstelling naar Camus. Emio Greco en Pieter C. Scholten zijn een bekend gezicht op de grote internationale festivals. Ze leiden ICKamsterdam, het Amsterdamse Stadsgezelschap voor Dans, en zijn sinds kort artistiek directeur van het Ballet National de Marseille.

In L'étranger wil één man, danser Emio Greco, net als de antiheld in Albert Camus' gelijknamige roman, zijn eigen pad bewandelen. Maar de samenleving haalt hem in. Omringd door drie lichtwanden wordt zijn bewegingsruimte gereduceerd tot een onmenselijke maat. Honderden ledlampjes zijn de tegenspelers, die de dans omzetten in projecties, teksten en geluid. Eén vraag vat het geheel samen: wat zegt deze revolte van één man over de samenleving als geheel?

zo 12 & ma 13 okt, 20.00 uur

212121

AMSTERDAMMER VAN HET JAAR ­ de feestelijke verkiezing van de Amsterdammer van het Jaar door Het Parool.

HET WETEN WAARD

NIEUWS WIST U DAT...

foto: Vincent Jauniaux

De Volvo zorgde voor een spectaculair begin van Simons’ Drei Farben

foto's: Mirjam Zeilmaker

foto's: Nicolas Genin-ABACAPRESS.COM

2322

PublicLeon Caren en Bas Morsch (oprichters van muziekplatform Subbacultcha!) hebben in samenspraak met zo’n 25 Amsterdamse cultuurinstellingen Public ontwikkeld. Public biedt zijn leden een vooruitstrevend en avontuurlijke cultuuraanbod in de stad. De uitvoering is simpel: als lid betaalt u €15 per maand. Hiervoor kunt u gratis of met korting naar zo’n 30 voorstellingen, films, exposities en concerten per maand. De helft van die €15 vloeit terug naar de instellingen en makers.

Kunst en cultuur, avontuurlijk en vooruitstrevend: dat klinkt ons als muziek in de oren. Daarom werd de Stadsschouwburg culturele partner van Public. Op 27 mei wordt het nieuwe initiatief in de schouwburg gelanceerd.

go­public.nl

Ivo en Guy, eredoctorsIvo van Hove en Guy Cassiers kregen op 2 april j.l. een eredoctoraat van Universiteit Antwerpen. Van Hove is directeur van ons huisgezelschap Toneelgroep Amsterdam, Cassiers leidt het Toneelhuis in Antwerpen, dat nauw samenwerkt met Toneelgroep Amsterdam. Zij kregen deze eervolle onderscheiding voor hun engagement en voor het ‘verruimen van theater en opera door muren te slopen tussen de verschillende disciplines’, aldus de Antwerpse rector in zijn lofrede.

Beide theatermakers spraken een dankwoord uit bij het in ontvangst nemen van hun eredoctoraat. U kunt de tekst integraal nalezen op www.tga.nl (Nieuws). Dit leuke stukje uit het dankwoord van Van Hove wilden we u niet onthouden:

“Iedereen herinnert zich een moment in zijn leven waarop hij of zij door een kunstwerk totaal gegrepen werd, in verwarring is gebracht, geschokt of ontroerd. Voor mij was dat Bambi van Walt Disney. Na de film heb ik de hele busrit van Antwerpen naar mijn thuisdorp Kwaadmechelen geweend. Waarom, ik zou het nog steeds niet weten, maar iets had me diep geraakt.”

www.tga.nl

Kleine beurs, grote passie?Bent u een grote theaterliefhebber, ouder dan 30, met een smalle beurs? Dan komt u misschien in aanmerking voor de Verlengde Sprintpas van de Stadsschouwburg.

De ‘gewone’ Sprintpas is onze jongerenpas. Wie onder de 30 is kan met deze pas (kosten € 5) een jaar lang last­minute tickets kopen voor € 10 (alle rangen). De Stadsschouwburg stelt vanaf dit jaar Verlengde Sprintpassen ter beschikking voor mensen die ouder zijn dan 30 en wegens hun financiële situatie niet in staat zijn de schouwburg te bezoeken. >

De Verlengde Sprintpas kan uitsluitend verkregen worden op speciaal verzoek. De aanvraag moet voorzien zijn van een goede motivatie. Als de pas wordt toegekend is deze een jaar geldig. Criteria bij de beoordeling zijn: > uw inkomen en financiële situatie> uw bezoek in het verleden en hoe vaak u de schouwburg in de toekomst

wilt bezoeken> uw persoonlijke motivatie > uw opleiding en beroep.

U kun tot uiterlijk 1 september 2014 een aanvraag per brief sturen naar Stadsschouwburg Amsterdam t.a.v. Melle Daamen, Leidseplein 26, 1017 PT Amsterdam.

In de prijzen: Johan SimonsJohan Simons krijgt dit jaar de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor zijn grote verdiensten voor de theaterkunst in binnen­ en buitenland. Simons (1946) is een van de meest toonaangevende theaterregisseurs van Europa. Ook levert hij een onmiskenbare bijdrage aan de ontwikkeling van talent, door steeds nieuwe acteurs en regisseurs te begeleiden.

Simons is momenteel artistiek leider van de Münchner Kammerspiele, gaat volgend jaar NTGent leiden en wordt dit voorjaar lid van de nieuwe Akademie voor Kunsten. Hij is een zeer goede bekende van de Stadsschouwburg: we presenteren ieder jaar een groot aantal van zijn voorstellingen en organiseerden twee jaar geleden samen met de Münchner Kammerspiele het internationale theaterevenement Brandhaarden.

... wij deze zomer voor het eerst de Vakantie Theater Dagen organiseren? Kinderen van 9 tot 12 jaar mogen een dag lang zelf theater maken in de Stadsschouw burg. Tussen de middag wordt er gepicknickt in het Vondelpark.

Onder leiding van een professionele theaterdocent gaan de kinderen aan de slag als acteur, regisseur, decorbouwer, tekstschrijver of kostuumontwerpster. Ze krijgen les in toneelspelen, beweging en stemgebruik, net als een echte acteur. Elke dag heeft een ander thema, dus het is heel goed mogelijk om meerdere dagen mee te doen. Na afloop, om 16.30 uur, zijn de volwassenen welkom voor een korte presentatie.

di 8, wo 9, do 10 juli, 9.00 uur

di 12, wo 13, do 14 aug, 9.00 uur

vanaf € 55 (incl. lunch)

BIJGEBOEKT

Juliette Binoche speelt Antigone wo 15 t/m vr 17 april 2015

Juliette Binoche speelt de titelrol in Antigone van Sophokles, een nieuwe productie van de Barbican. Het prestigieuze Londense theater vroeg Ivo van Hove voor de regie.

Van Hove noemt deze Griekse tragedie "een stuk met de kracht van een atoombom". Volgens hem laat Sophokles zien hoe onredelijk de rede kan zijn. Antigones broer Polyneikes sneuvelt in een bloedige machtsstrijd met zijn broer Eteocles. De koning van Thebe gebiedt dat Polyneikes' ­ beschouwd als landverrader ­ niet begraven mag worden. Voor Antigone zijn trouw en liefde belangrijker dan wet en begraaft haar broer. Ze zet daarmee haar leven op het spel.

Een productie van The Barbican London & Les Théâtres de la Ville de Luxembourg i.s.m. Toneelgroep Amsterdam.

info & tickets: ssba.nl

JULIDANS 2014

Alles wat u moet weten!Julidans is een toonaangevend festival voor hedendaagse dans uit alle hoeken van de wereld. Dans die rauw en prikkelend is, maar ook poëtisch en virtuoos. Van makers die iets te zeggen hebben, over de mensen of de menselijkheid. Julidans 2014 vindt plaats van 1 t/m 12 juli in de Stadsschouwburg en andere theaters in Amsterdam.

U leest er alles over in de fonkelnieuwe brochure

(vraag 'm gratis aan via www.julidans.nl).