Stanisaw August Poniatowski Ignacy Potocki Hugo Kotaj Julian Ursyn Niemcewicz Stanisaw Staszic

1732- 98, ostatni krl Polski 1764- 95; mecenas literatury, nauki i sztuki; obrany krlem przy poparciu Familii i Katarzyny II, dy do wzmocnienia wadzy krlewskiej, popiera reformy Czartoryskich, pniej stronnictwa patriotycznego na Sejmie Czteroletnim, gwny autor Konstytucji 3 maja, przystpi do konfederacji targowickiej.

1750- 1809 polityk, marszaek wielki litewski 1791- 94, dziaacz Komisji Edukacji Narodowej, podczas Sejmu Czteroletniego czoowy przywdca obozu reform.

1750- 1812, jeden z czoowych ideologw polskiego owiecenia, dziaacz polityczno owiatowy, ksidz; czonek Komisji Edukacji Narodowej i Towarzystwa do Ksig Elementarnych , reformator i rektor (1783- 86) Akademii Krokowskiej; przywdca Kuni Kotajowskiej; domaga si reform spoecznych i gospodarczych (wolnoci osobistej dla chopw oraz dwignicia z upadku miast i przemysu), wspautor Konstytucji 3 maja.

1758- 1841, poeta, dramatopisarz i dziaacz polityczny; pose na Sejm Czteroletni, zwolennik reform; wspredaktor Gazety Narodowej i Obcej; w 1794 adiutant Tadeusza Kociuszki; w powstaniu 1830/31 czonek Rzdu Narodowego; prezes Towarzystwa Przyjaci Nauk w Warszawie; od 1833 na emigracji w Paryu.

1755- 1826, uczony, filozof, wybitny dziaacz i pisarz polityczny, ksidz; przedstawiciel obozu reform spoecznych w okresie Sejmu Czteroletniego; rzecznik interesw mieszczastwa oraz polepszenia sytuacji chopw; po rozbiorach dziaacz gospodarczy (budowa kopalnie) uwaany za pierwszego polskiego geologa.

Jej wstpnym etapem byo Prawo o sejmikach z 24 III 1791 oraz Prawo o miastach (krlewskich) z 18 IV 1791r. Pozostawiaa ustrj stanowy, z pewnymi drobnymi zmianami: znacznie uszczuplono wpywy magnaterii na elekcj, Senat i zarzd kraju, wykluczajc z sejmikw szlacht nieposesjonatw, stanowic najgorliwsz klientel magnatw. W prawie wyborczym feudalny cenzus urodzenia szlacheckiego zastpiono buruazyjnym cenzusem posiadania. Mieszczanom zatwierdzono prawo nabywania dbr i uzyskiwania nobilitacji.

Pozostawia ustrj stanowy osabiajc pozycj magnateriiNaczelnym organem wadzy mia by sejmZmniejszaa rol senatuZnosia liberum veto i zakazaa konfederacjiWzmocnia rzd i administracjWzmocnia wadz wykonawczWprowadzia odpowiedzialno rzdu przed sejmemRozszerzya prawa mieszczanChopom zapowiadaa opiek prawa i rzdu

Sala Senatorska na Zamku Krlewskim w Warszawie, miejsce uchwalenia Konstytucji 3 maja

Pierwsz rocznic obchodzono w caym kraju bardzo uroczycie, a w Warszawie krl pooy kamie wgielny pod wityni Opatrznoci.

Rok po uchwaleniu "Ustawy Rzdowej" stao si to, czego obawiano si ju w czasie Sejmu. W nocy z 18 na 19 maja 1792 r. wojska rosyjskie rozpoczy dziaania interwencyjne. W lad za nimi ruszyli targowiccy zdrajcy nakaniajc szlacht do przystpowania do nowej konfederacji. Opr zbrojny w krtkiej wojnie, jaka si wywizaa midzy Rosj a Rzeczypospolit nie mg ju zmieni sytuacji, skazany by z gry na przegran. Konstytucja obowizywaa tylko przez rok, zanim zostaa obalona przez armi rosyjsk wraz z konfederacj targowick w wyniku przegranej wojny polsko-rosyjskiej 1792r.

Rzeczpospolita w latach 1789- 1792, po zrzuceniu protektoratu rosyjskiego

Le orle biay nad polsk ziemi,Chro twymi skrzydami prastare plemi.I ponad stare Giewontu skayI ponad Batyk le orle biay.Le orle biay nad bujne an,Ktre uprawia nasz lud kochany.Le ponad Wis, le ponad WartSkrzyda twe biae trzymaj rozwarte.

Szarpay ciebie trzy ory czarne,Chciay ci wtrci w groby cmentarne.Potgi wrogw dzi si rozchwiayAle ty yjesz, nasz orle biay.(...)Dzisiaj znikny wrogie nam trony,Powiewa sztandar biao-czerwony.Powiewa sztandar ten peen chway,W polu czerwonym nasz orze biay.(...)