Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Podstawy administracji systemu LinuxLinux od podszewki

Janusz Szwabiński

Instytut Fizyki Teoretycznej UWr

13 września 2005

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Plan kursu

1 Instalacja Linuksa

2 Tryb tekstowy

3 Linux od podszewki

4 Pierwsze kroki w administracji

5 Sieci lokalne

6 Bezpieczeństwo

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Linux od podszewki

http://perso.wanadoo.fr/club.mandriva/

1 Start systemuStart systemuPoziomy pracyUsługi

2 Konfiguracja

3 Linux w akcjiLogi systemoweUrządzeniaX Window System

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

Start systemu

http://www.astrosurf.org/

1 BIOS sprawdza pierwsze sektory nośników danych wposzukiwaniu programu rozruchowego

2 Program rozruchowy (Lilo lub Grub) ładuje jądro systemu3 Sprawdzenie sprzętu, montowanie głównego systemu plików4 Uruchomienie programu init5 Inicjalizacja odpowiednich usług

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

Poziomy pracy (ang. runlevels)

Poziom pracy

stan systemu zdefiniowanyprzez działające w nimusługi

0 zatrzymanie systemu

1 tryb jednego użytkownika

2 tryb wielu użytkowników bez NFS

3 pełny tryb wielu użytkowników

4 nieużywany

5 X11

6 restart systemu

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

/etc/inittab

i d : 5 : i n i t d e f a u l t :

# System i n i t i a l i z a t i o n .s i : : s y s i n i t : / e t c / r c . d/ r c . s y s i n i t

l 0 : 0 : w a i t : / e t c / r c . d/ r c 0l 1 : 1 : w a i t : / e t c / r c . d/ r c 1l 2 : 2 : w a i t : / e t c / r c . d/ r c 2l 3 : 3 : w a i t : / e t c / r c . d/ r c 3l 4 : 4 : w a i t : / e t c / r c . d/ r c 4l 5 : 5 : w a i t : / e t c / r c . d/ r c 5l 6 : 6 : w a i t : / e t c / r c . d/ r c 6

# Trap CTRL−ALT−DELETEca : : c t r l a l t d e l : / s b i n / shutdown −t3 −r now

# When our UPS t e l l s us power has f a i l e d , assume we have a few minutes# o f power l e f t . S c h e d u l e a shutdown f o r 2 minutes from now .# This does , o f course , assume you have powerd i n s t a l l e d and your# UPS connected and work ing c o r r e c t l y .p f : : p o w e r f a i l : / s b i n / shutdown −f −h +2 " Power F a i l u r e ; System S h u t t i n g Down"

# I f power was r e s t o r e d b e f o r e the shutdown k i c k e d in , c a n c e l i t .p r : 1 2 3 4 5 : powerokwai t : / s b i n / shutdown −c " Power R e s t o r e d ; Shutdown C a n c e l l e d "

# Run g e t t y s i n s t a n d a r d r u n l e v e l s1 : 2 3 4 5 : respawn : / s b i n / m i n g e t t y t t y 1

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

Ręczne przechodzenie między poziomami

zakończenie pracy X-ów

[ r o o t @ v o y a g e r ~]# t e l i n i t 3

ponowne uruchomienie X-ów

[ r o o t @ v o y a g e r ~]# t e l i n i t 5

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

Usługi

Usługa

proces (program) inicjowany zwyklepodczas startu systemu. Wykonującsię w tle, oczekuje na zleceniawydawane przez inne procesy.

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

chkconfig

[ szwab in@voyag er ~ ] $ / s b i n / c h k c o n f i g −− l i s tn f s 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : o f f 4 : o f f 5 : o f f 6 : o f fmdmpd 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : o f f 4 : o f f 5 : o f f 6 : o f fnetwork 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fc rond 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fcpuspeed 0 : o f f 1 : on 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fs e n d m a i l 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : o f f 6 : o f fs y s l o g 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fmessagebus 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fx i n e t d 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fatd 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fs a s l a u t h d 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : o f f 4 : o f f 5 : o f f 6 : o f fn i f d 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fwine 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fn e t f s 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fmDNSResponder 0 : o f f 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fanacron 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fr p c s v c g s s d 0 : on 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : o f f 5 : on 6 : ons p a m a s s a s s i n 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fr p c g s s d 0 : on 1 : o f f 2 : o f f 3 : on 4 : o f f 5 : on 6 : onmdmonitor 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f fs shd 0 : o f f 1 : o f f 2 : on 3 : on 4 : on 5 : on 6 : o f f...

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

/etc/rc.d/init.d/

[ szwab in@voyag er ~ ] $ l s / e t c / r c . d/ i n i t . d/a c p i d h a l t n e t p l u g d s a s l a u t h da l s a c t l i p t a b l e s network s e n d m a i lanacron i r d a n f s s i n g l eapmd i r q b a l a n c e n f s l o c k smartdatd i s d n n i f d s p a m a s s a s s i na u t o f s k d c r o t a t e nscd sshdcpuspeed k i l l a l l ntpd s y s l o gcrond kudzu pcmcia v n c s e r v e rcups l i s a portmap winb indcups−c o n f i g−daemon mdmonitor readahead winef i r s t b o o t mdmpd r e a d a h e a d _ e a r l y x f sf u n c t i o n s mDNSResponder rhnsd x i n e t df u n c t i o n s . aurox messagebus r p c g s s d ypb indgpm m i c r o c o d e _ c t l rpcidmapd yumhaldaemon n e t f s r p c s v c g s s d

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

uruchamianie

[ r o o t @ v o y a g e r i n i t . d]# . / s e n d m a i l s t a r tUruchamian ie s e n d m a i l : [ OK ]Uruchamian ie k l i e n t a sm : [ OK ]

zatrzymywanie

[ r o o t @ v o y a g e r i n i t . d]# . / s e n d m a i l s t o pZamykanie s e n d m a i l : [ OK ]Zatrzymywanie sm−c l i e n t : [ OK ]

stan

[ r o o t @ v o y a g e r i n i t . d]# . / s e n d m a i l s t a t u ss e n d m a i l j e s t zat rzymany

restartowanie

[ r o o t @ v o y a g e r i n i t . d]# . / s e n d m a i l r e s t a r tZamykanie s e n d m a i l : [ OK ]Zatrzymywanie sm−c l i e n t : [ OK ]Uruchamian ie s e n d m a i l : [ OK ]Uruchamian ie k l i e n t a sm : [ OK ]

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

/etc/rc.d/rcx.d/, (x=0,1,. . . ,6)

[ r o o t @ v o y a g e r r c . d]# l s r c 5 . d/K01yum S10network S55sshdK 0 5 s a s l a u t h d S 1 2 s y s l o g S 5 6 x i n e t dK20nfs S 1 3 i r q b a l a n c e S 8 0 s p a m a s s a s s i nK24 i rda S13portmap S85gpmK30sendmai l S 1 4 n f s l o c k S 9 0 a l s a c t lK 3 5 v n c s e r v e r S15mdmonitor S90crondK 3 6 l i s a S 1 8 r p c g s s d S 9 0 x f sK74ntpd S19rpcidmapd S95anacronK85mdmpd S 1 9 r p c s v c g s s d S95atdK89netp lugd S 2 5 n e t f s S96readaheadK99microcode_ct l S26apmd S97messagebusS 0 4 r e a d a h e a d _ e a r l y S 2 8 a u t o f s S97rhnsdS05kudzu S 3 3 n i f d S98cups−c o n f i g−daemonS06cpuspeed S34mDNSResponder S98haldaemonS 0 8 i p t a b l e s S40smartd S98wineS 0 9 i s d n S44acp id S 9 9 l o c a lS09pcmcia S55cups

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

[ r o o t @ v o y a g e r r c . d]# l s − l r c 5 . d/ S98winel rwxrwxrwx 1 r o o t r o o t 14 wrz 2 16:00 r c 5 . d/ S98wine −> . . / i n i t . d/ wine

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Start systemuPoziomy pracyUsługi

KDE → Ustawienia systemowe → Ustawienia serwera → Usługi

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

/etc/sysconfig

[ r o o t @ v o y a g e r r c . d]# l s / e t c / s y s c o n f i g /apmd i n i t p r e l i n kapm−s c r i p t s i n s t a l l i n f o redhat−l o g v i e w e ra u t h c o n f i g i p t a b l e s−c o n f i g rhna u t o f s i r d a s e l i n u xc l o c k i r q b a l a n c e s e n d m a i lc o n s o l e k e r n e l s p a m a s s a s s i nd e s k t o p keyboard s y s l o gd e v l a b e l kudzu system−c o n f i g−s e c u r i t y l e v e lf i r s t b o o t mouse system−c o n f i g−u s e r sgpm network v n c s e r v e r sgrub n e t w o r k i n g xawtvh a r d d i s k s network−s c r i p t s x i n e t dhwconf ntpdi 1 8 n pcmcia

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

[ r o o t @ v o y a g e r r c . d]# c a t / e t c / s y s c o n f i g / mouseFULLNAME=" G e n e r i c − 3 Button Mouse (PS/2)"MOUSETYPE="imps2 "XEMU3="no "XMOUSETYPE="IMPS/2"DEVICE=/dev / i n p u t / mice

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

Logi systemowe

Logi

pliki tekstowe, do którychzapisywane są chronologicznieinformacje o zdarzeniach idziałaniach dotyczących systemukomputerowego.

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

[ r o o t @ v o y a g e r r c . d]# l s / v a r / l o ga c p i d m a i l s c r o l l k e e p e r . l o ganaconda . l o g m a i l l o g s e c u r eanaconda . s y s l o g m a i l l o g . 1 s e c u r e . 1boot . l o g m a i l l o g . 2 s e c u r e . 2boot . l o g . 1 m a i l l o g . 3 s e c u r e . 3boot . l o g . 2 messages s p o o l e rboot . l o g . 3 messages . 1 s p o o l e r . 1cron messages . 2 s p o o l e r . 2cron . 1 messages . 3 s p o o l e r . 3cron . 2 n v i d i a−i n s t a l l e r . l o g vboxcron . 3 p r e l i n k . l o g wtmpcups rpmpkgs wtmp . 1dmesg rpmpkgs . 1 Xorg . 0 . l o ggdm rpmpkgs . 2 Xorg . 0 . l o g . o l dl a s t l o g rpmpkgs . 3 yum . l o g

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

[ r o o t @ v o y a g e r r c . d]# c a t / v a r / l o g / messagesSep 6 0 9 : 3 8 : 4 7 v o y a g e r s y s l o g d 1 . 4 . 1 : r e s t a r t .Sep 6 0 9 : 5 4 : 4 0 v o y a g e r su ( pam_unix ) [ 4 4 2 4 ] : s e s s i o n opened f o r u s e r r o o t by szwabin ( u i d =500)Sep 6 0 9 : 5 4 : 5 2 v o y a g e r s e n d m a i l : w y ł ą c z a n i e s e n d m a i l f a i l e dSep 6 0 9 : 5 4 : 5 9 v o y a g e r s e n d m a i l : u r u c h o m i e n i e s e n d m a i l s u c c e e d e dSep 6 0 9 : 5 5 : 0 0 v o y a g e r s e n d m a i l : u r u c h o m i e n i e sm−c l i e n t s u c c e e d e dSep 6 0 9 : 5 5 : 0 2 v o y a g e r s e n d m a i l : w y ł ą c z a n i e s e n d m a i l s u c c e e d e dSep 6 0 9 : 5 5 : 0 2 v o y a g e r s e n d m a i l : w y ł ą c z a n i e sm−c l i e n t s u c c e e d e dSep 6 1 0 : 0 1 : 0 1 v o y a g e r crond ( pam_unix ) [ 4 5 3 0 ] : s e s s i o n opened f o r u s e r r o o t by ( u i d =0)Sep 6 1 0 : 0 1 : 0 1 v o y a g e r crond ( pam_unix ) [ 4 5 3 0 ] : s e s s i o n c l o s e d f o r u s e r r o o tSep 6 1 0 : 1 4 : 0 6 v o y a g e r gconfd ( root −4625): u r u c h a m i a n i e ( w e r s j a 2 . 8 . 1 ) , p i d 4625 , uźytkownik" r o o t "Sep 6 1 0 : 1 4 : 0 6 v o y a g e r gconfd ( root −4625): Uzyskano a d r e s" xml : r e a d o n l y : / e t c / gconf / gconf . xml . mandatory " do ź r ó d ł a k o n f i g u r a c j i t y l k o do odczytu nap o z y c j i 0Sep 6 1 0 : 1 4 : 0 6 v o y a g e r gconfd ( root −4625): Uzyskano a d r e s " xml : r e a d w r i t e : / r o o t / . gconf " doz a p i s y w a l n e g o ź r ó d ł a k o n f i g u r a c j i na p o z y c j i 1Sep 6 1 0 : 1 4 : 0 6 v o y a g e r gconfd ( root −4625): Uzyskano a d r e s" xml : r e a d o n l y : / e t c / gconf / gconf . xml . d e f a u l t s " do ź r ó d ł a k o n f i g u r a c j i t y l k o do odczytu nap o z y c j i 2Sep 6 1 1 : 0 1 : 0 1 v o y a g e r crond ( pam_unix ) [ 5 1 6 3 ] : s e s s i o n opened f o r u s e r r o o t by ( u i d =0)Sep 6 1 1 : 0 1 : 0 1 v o y a g e r crond ( pam_unix ) [ 5 1 6 3 ] : s e s s i o n c l o s e d f o r u s e r r o o t

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

KDE → Narzędzia systemowe → System Logs

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

(Wybrane) Urządzenia

/dev/fd0 - stacja dyskietek

/dev/hda1 - twardy dysk na kontrolerze IDE(Master), pierwsza partycja

/dev/hdb2 - twardy dysk na kontrolerze IDE(Slave), druga partycja

/dev/sda - pierwszy dysk SCSI

/dev/cdrom - napęd CD. Jest to właściwiedowiązanie do urządzenia /dev/hdb,/dev/hdc lub /dev/hdd

/dev/mouse - myszka (dowiązanie do odpowiedniegopliku)

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

Montowanie napędów

składnia polecenia

mount −t typ u r z ą d z e n i e k a t a l o g

montowanie dyskietki w katalogu /floppy

[ r o o t @ v o y a g e r ~]# mount −t v f a t / dev / fd0 / f l o p p y

odmontowanie dyskietki

[ r o o t @ v o y a g e r ~]# umount / dev / fd0

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

/etc/fstab

LABEL=/1 / e x t 3 d e f a u l t s 1 1LABEL=/boot1 / boot e x t 3 d e f a u l t s 1 2none / dev / p t s d e v p t s g i d =5,mode=620 0 0none / dev /shm tmpfs d e f a u l t s 0 0none / proc proc d e f a u l t s 0 0none / s y s s y s f s d e f a u l t s 0 0LABEL=SWAP−hda5 swap swap d e f a u l t s 0 0/ dev /hdb / media/ c d r e c o r d e r auto pamconsole , ro , exec , noauto , managed 0 0/ dev / fd0 / media/ f l o p p y auto pamconsole , exec , noauto , managed 0 0

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

montowanie

[ r o o t @ v o y a g e r ~]# mount / media/ f l o p p y

odmontowanie

[ r o o t @ v o y a g e r ~]# umount / media/ f l o p p y

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

X Window System

narzędzia do tworzenia GUI (obsługa urządzeńwejściowych, rysowanie prostych obiektów)

nie oferuje pełnego interfejsu użytkownika

umożliwia pracę z okienkami przez sieć

XFree86 i X.org

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

/etc/X11/xorg.conf

# Xorg c o n f i g u r a t i o n c r e a t e d by system−c o n f i g−d i s p l a y

S e c t i o n " S e r v e r L a y o u t "I d e n t i f i e r " s i n g l e head c o n f i g u r a t i o n "Screen 0 " Screen0 " 0 0I n p u t D e v i c e " Mouse0 " " C o r e P o i n t e r "I n p u t D e v i c e " Keyboard0 " " CoreKeyboard "

EndSect ion

S e c t i o n " F i l e s "RgbPath "/ u s r /X11R6/ l i b /X11/ rgb "FontPath " u n i x / : 7 1 0 0 "

EndSect ion

S e c t i o n " Module "Load " dbe "Load " extmod "Load " fbdevhw "Load " g l x "Load " r e c o r d "Load " f r e e t y p e "Load " type1 "Load " d r i "

EndSect ion

S e c t i o n " I n p u t D e v i c e "

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

Konfiguracja serwera X

w trybie tekstowym

[ r o o t @ v o y a g e r ~]# system−c o n f i g−d i s p l a y

w trybie graficznymKDE → Ustawienia systemowe → Ekran

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw

Start systemuKonfiguracja

Linux w akcji

Logi systemoweUrządzeniaX Window System

Janusz Szwabiński Technologie Informatyczne od Podstaw