152
ری ق ا ب وش ن ر قSPC 1 Statistical Process Control ماری د آ ن ي رآ ق رل ت ن ک

Statistical Process Control

  • Upload
    adrina

  • View
    62

  • Download
    2

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Statistical Process Control. کنترل فرايند آماری. بازرسی. QC. SPC. SQC. تاريخچه کيفيت. استاد کاری. تعريف. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Statistical Process Control

SPC باقری 1 فرنوش

Statistical Process Control

کنترل فرايند آماری

Page 2: Statistical Process Control

SPC باقری 2 فرنوش

تاريخچه کيفيت

استاد کاری بازرسی QC

SQCSPC

Page 3: Statistical Process Control

SPC باقری 3 فرنوش

تعريفSPC . و میل یک است تفکر طرز و نگرش یک

یک برقراری جهت سازمان افراد کلیه برای آرزو . وری بهره و کیفیت زمینه در مستمر بهبود سیستمپیشرفت بیشترین تفکری طرز و نگرش چنین یکدر مدیریت که داد خواهد نشان زمانی را خود

. باشد داشته مشارکت کیفیت بهبود فرایند

Page 4: Statistical Process Control

SPC باقری 4 فرنوش

تعريفSPC را می ت6وان ب6رای ه6ر گون6ه فراين6دی اس6تفاده

عبارتند از :SPCنمود. ابزار هفتگانه ها 1. داده آوری جمعهیستوگرام2.پارتو 3. نمودارمعلول 4. و علت نمودارپراکندگی 5. نمودارکنترل 6. نمودارپذیرش 7. منظور به گیری نمونه

Page 5: Statistical Process Control

SPC باقری 5 فرنوش

تعريف نحوه پياده سازیSPC:

فرايندها 1. شناسايی

فرایندها 2. برای شاخص تعریف

ابزار ) (3. و تواتر شاخص کنترل نحوه تعیین

الزم 4. اصالحی اقدامات انجام و تحلیل

Page 6: Statistical Process Control

SPC 6

  كنترل برنامهکنترل : برنامه شماره

 

توليد □ □ □ توليد پيش اوليه نمونه / تلفن اصلي رابط / سازنده مديرتوليد تأييدتاريخ : : ) اوليه) تاريخ

: / فني شماره قطعه شرح اصلي : تيم : ) بازنگري) تاريخ

: / تغييرات سطح آخرين نقشه شماره / / مشتري موافقت سازنده تأييدتاريخ :

کيفيت مديرکنترل تأييدتاريخ/ : سازنده

/ مشتري بيت مرغو کارشناس موافقتتاريخ :

سازنده : کد    

شماره عمليات

شرح عمليات

تجهيزات توليد

شماره دستور العمل نگهداري

كنترلي مشخصاتدرجه اهميت

مشخصات/ تلرانس

روش اندازه گيري

گيري نمونه ثبت روشكنترل و

عدم رفع اقدامتطابق

شماره محصول فرآيند تعداد تناوب مسئول روش

       

          

  

        

                     

                     

                     

باقری فرنوش

Page 7: Statistical Process Control

SPC باقری 7 فرنوش

Page 8: Statistical Process Control

SPC باقری 8 فرنوش

Page 9: Statistical Process Control

SPC 9

Statistical Basicمبانی آماری

باقری فرنوش

Page 10: Statistical Process Control

SPC 10

احتمال اصول

: ولی نباشد معلوم قبل از آن نتیجه که آزمایشی تصادفی آزمایش. باشد معلوم آن ممکن نتایج همه

: آزمایش ممکن نتایج مجموعه نمونه فضایتاس : دو پرتاب آزمایش s={)i,j(:I,j=1,2,3,4,5,6}مثال

: آزمایش نمونه فضای از مجموعه زیر هر پیشامدتاس : دو مجموع پیشامد a={)1,3(,)2,2(,)3,1(} 4مثال

: دفعاتی تعداد نسبت با است برابر پیشامد یک وقوع احتمال احتمالپیشامد که آزمایش انجام آزمایش aاز انجام دفعات کل میدهد،به رخ

تاس : دو مجموع احتمال )P)a=4مثال

باقری فرنوش

)(

)()(

sn

anaP

36

3

)(

)()(

sn

anaP

Page 11: Statistical Process Control

SPC 11

تصادفی متغیر بررسی های معیار

:) مرکزی ) تمایل مکانی معیارهای

میانگینمدمیانه

:) پراکندگی ) مقیاسی معیارهای

دامنهواریانس معیار انحراف

باقری فرنوش

Page 12: Statistical Process Control

SPC باقری 12 فرنوش

تعريف

شاخصهای مرکزی :1 ) ميانگين

2 )وزنی :ميانگين گرفته کار به وقتی ساده میانگینمساوی اهمیت دارای آماری های داده که شود میاهمیت. دارای آماری های داده این اگر حال باشندتناسب به وزنی ها داده از یک هر به نباشند یکسانوزنی میانگین و شود می داده اختصاص آن اهمیت

شود : می محاسبه زیر بصورت

N

X i

...

...

21

2211

WW

XWXW

W

XW

i

ii

Page 13: Statistical Process Control

SPC باقری 13 فرنوش

تعريف

3 ):ميانهمی مرتب بزرگ به کوچک از را آماری اطالعات مجموعه ابتدا

اطالعات. مجموعه این وسط در که است عددی میانه کنیم . که آماری مجموعه یک وسط عدد موقعیت لذا دارد قرار آماری

( Nدارای شود ) می محاسبه زیر بصورت است مشاهده فرد عدد:

مجموعه وسط در که را عددی دو بود زوج مشاهدات تعداد اگربر و کرده جمع هم با دارند قرار کنیم :2اطالعات می تقسیم

2

1N

Median

2

122

nn NN

Median

Page 14: Statistical Process Control

SPC باقری 14 فرنوش

تعريف: مقايسه شاخصهای مرکزی

1 )دارا را اطالعات مجموعه در فراوانی بیشترین نما که آنجا ازشود می گرفته اعداد نماینده عنوان به نما وقتی لذا باشد می

. است حداقل تخمین در خطاها تعداد2 )مرتب آماری های داده وسط در که است آن میانه ویژگی

. عنوان به میانه که صورتی در لحاظ بدین است گرفته قرار شدهدر خطاها مطلق مقادیر جمع شود گرفته نظر در ها داده نماینده

دیگر : عبارت به است حداقل تخمین

3 )های داده یکایک تخمین عنوان به میانگین که صورتی درحداقل خطاها مجذور جمع گیرد، قرار استفاده مورد مجموع

دیگر : عبارت به است

Mine

Mine 2

Page 15: Statistical Process Control

SPC باقری 15 فرنوش

تعريف

شاخصهای پراکندگی :1 )است : دامنه برابر و بوده شاخص ترین ساده دامنه

مجموعه یک در مشاهده کوچکترین و بزرگترین بین بااختالفآماری اطالعات

2 )متوسط قدر :انحراف طریق از متوسط انحراف

شود می محاسبه میانگین از مشاهدات انحرافات .مطلق

3:)واريانس( معيار انحراف معیار ( انحراف. باشد می میانگین از انحرافات مجذور متوسط معادل

LHR

N

X

N

X

22 )(

Page 16: Statistical Process Control

SPC 16

احتمال توزیع

احتمال مقدار : توزیع که است ریاضی مدل یک احتمال توزیع یکمی مرتبط جامعه مقداردر این مشاهده احتمال به را نظر مورد متغیر

سازد.

گسسته 1. فقط: توزیع گیریشده اندازه مشخصه یا پارامتر که موقعیتوزیع باشد،آنگاه دارا صحیح اعداد نظیر را خاصی مقادیر تواند می . دوجمله های توزیع مانند نامند می گسسته توزیع را آن احتمال

..... هندسی،پاسکال، ای،پواسون،فوق

پیوسته 2. مقیاس: توزیع در بتوان را مطالعه مورد متغیر که موقعیشامل که نامند می پیوسته توزیع را آن احتمال کرد،آنگاه تعریف پیوسته

شوند .... می گاما توزیع نمایی، نرمال،توزیع توزیع

باقری فرنوش

Page 17: Statistical Process Control

SPC 17

ای دوجمله توزیع

n =مستقل آزمایش تعدادP =موفقیت احتمالi =در موفقیت آزمایش nتعداد بار

باقری فرنوش

)1()( p inpii

nixp

)1( pnp

np

مثال: p=0.5 معیوب محصوالت =nنسبت20,

X= نامنطبق 3مشاهده محصول)5.01( 3205.0 3

3

20)3x(

p

Page 18: Statistical Process Control

SPC 18

پواسون توزیع

λ =پیشامد وقوع نرخ

باقری فرنوش

!)(

i

eixP

i

در انطباق عدم یا ها نقص تعدادمحصول واحد

Page 19: Statistical Process Control

SPC 19

نرمال توزیع

باقری فرنوش

2)(2

1

2

1)(

x

exf

Page 20: Statistical Process Control

SPC 20

نمایی توزیع

:تا زمان مدت مدل برای کاربردسیستم یا قطعه یک شکست

باقری فرنوش

xeixP )(

22 1

1

Page 21: Statistical Process Control

SPC 21

مرکزی حد قضیه

: مرکزی حد مستقل اگر قضیه تصادفی متغیرهایمیانگین واریانس μبه اگر σ²و و باشند

آنگاه باشد

توزیع سمت اگر )N)0,1به کرد خواهد بینهایت nمیل سمت به. کند میل

جمع که کند می بیان را نکته این قضیه تصادفی nاین متغیرنظر در به نیازی اینکه بدون بود خواهد نرمال تقریبا مستقل

. نمونه اندازه چه هر باشد ها متغیر از یک هر توزیع گرفتنn . شد خواهد بهتر تقریب این از حاصل نتیجه یابد باقری افزایش فرنوش

n

ii

n

iiy

1

2

1

nxxx ,...,, 21

nxxxy ...21

Page 22: Statistical Process Control

SPC باقری 22 فرنوش

تعريف

روشdهای نمونdه گdيری Sampling Methods

: گروه جامعه به که است بررسی تحت عناصر تمامی : . تولیدی محصوالت کل مثال دارد تعلق ای شده تعریف

شرکت یک:تشکیل نمونه را جامعه از بخشی که عناصری مجموعه

. دهد می:جامعه نمونه گيری از بخشی از اطالعات آوری جمع:تصادفی نحوه نمونه که گویند تصادفی را ای نمونه

دارای جامعه عناصر از هریک که باشد ای گونه به آن انتخاب ) نمونه ) آن در شدن انتخاب برای صفر غیر مشخصی شانس

. باشد داشته را

Page 23: Statistical Process Control

SPC باقری 23 فرنوش

تعريف

عواملی ک6ه در انتخ6اب ن6وع نمون6ه گ6یری نقش تع6يين کنن6ده ای هزين6ه و ني6از م6ورد وقت م6يزان از اس6ت عب6ارت دارن6د

تخصيص داده شده برای نمونه گيری است.1: نمونه گيری تصادفی ساده )

انتخاب( 1 برای مساوی شانس دارای جامعه در عنصری هرداشته شدن

. باشد

نمونه( 2 نمونه nهر در که باشد دشته مساوی شانس تایی . شود انتخاب

استفاده تصادفی اعداد جدولهای از ساده تصادفی نمونه انتخاب برای . شماره جامعه که شود می استفاده زمانی روش ازاین نمایند می

. باشند دسترس در آسانی به نمونه عناصر و باشد شده گذاری

Page 24: Statistical Process Control

SPC باقری 24 فرنوش

تعريف2 ): نمونه تصادفی سيستماتيک

هر که است ای نمونه سیستماتیک تصادفی امین iنمونهکه : طریق بدین میشود شامل را جامعه عنصر

1 )i اعداد با را آنها و کرده انتخاب را اول عنصر,....(1,2,3)

کنیم می گذاری شماره ترتیب بهو( 2 کنیم می انتخاب جدول از را تصادفی عدد یک

رقم اولینبند اعداد از یکی با که را عدد را 2این دارد مطابقت

انتخاب ( مثال برای نماییم در xسپس(. xمی را عدد امین

گرفته نظرهر ازآنجا کنیم xو می انتخاب را عدد ایمن

ترتیب نوعی دارای که جوامعی برای توان می را روش این. برد کار به هستند

Page 25: Statistical Process Control

SPC باقری 25 فرنوش

تعريف3 ): نمونه تصادفی طبقه بندی نشده

ای نمونه سپس و کرده بندی طبقه را جامعه ابتدا روش این درنمایند می انتخاب را طبقه هر از تصادفی

هایی نمونه که نمود حاصل اطمینان توان می روش این با. است شده انتخاب طبقه هر از کافی عناصر با

بین اختالف که است مطلوبتر زمانی گیری نمونه نوع این. باشد بیشتر طبقات درون اختالف از طبقات

4 نمونه تصادفی خوشه ای ): ) هایی ) خوشه گروههایی انتخاب ای، خوشه گیری نمونه مفهوم . شدند، انتخاب ها خوشه آنکه از بعد است جامعه عناصر از

. دهند می تشکیل را ها نمونه از قسمتی خوشه هر عناصر

Page 26: Statistical Process Control

SPC باقری 26 فرنوش

Data Gathering

جمع آوری داده ها

Page 27: Statistical Process Control

SPC باقری 27 فرنوش

تعريف

جمع از اطالعات آ هدف وري :

.1. بشناسیم بهتر را موجود وضعیت

.2. بیابیم آنرا علتهای و مشکل یک بین رابطه

.3. نماییم کنترل را فرایند

نماییم 4. تنظیم را فرایند

.5. نماییم بررسی را رویه یک

داده آوری جمعها

داده اطالعا ت

پردازش

تصمیم گیری

کیفیت

Page 28: Statistical Process Control

SPC باقری 28 فرنوش

تعريف

ويژگيهای جمع آوری داده ها:

ها 1. داده آوری جمع از منظور و هدف

آنها 2. بودن مرتبط و ها داده sصحت

ها 3. داده مشخصات

ها 4. داده آوری جمع تاریخ

ها 5. داده کننده آوری جمع افراد اسامی

ها 6. داده آوری جمع محل

ها 7. داده آوری جمع زمانی دورهها 8. ه داد بودن روز به

چركنويس ) (9. در ثبت عدم فرم به داده مستقيم انتقاله 10. داد از دسته يك اوري باشد جمع يكسان شرايط در بايد ها

Page 29: Statistical Process Control

SPC باقری 29 فرنوش

تعريف

انواع برگه های ثبت داده ها:

یا 1. کار انجام فرایند کنترل های برگهوقایع

ها 2. داده ترسیمی ثبت های برگه

.3: شامل ها داده فراوانی ثبت های برگهتوزیع 1. به مربوط های داده ثبت های برگه

فرایند

اشتباهات 2. و مسائل ثبت های برگه

اشتباهات 3. و مسائل علل ثبت های برگه

کار 4. انجام زمان ثبت های برگه

Page 30: Statistical Process Control

SPC باقری 30 فرنوش

تعريف

برگه های کنترل فرايند انجام کار :

یک مراحل تمام انجام از اطمینان حصول منظور به ها برگه این

. گیرد می قرار استفاده مورد فرایند

: روش انجام کار های برگه آن در که اجرایی روشهای یا فرایند در نقاطی تعیین

. است نیاز کنترل. گردند لیست شوند یررسی باید که کارهایی همه ( بررسی بایستی که کاری هر مقابل فرایند کنترل برگه تشکیل

) بگذارید زدن عالمت برای کوچک مستطیل یک شود ( مورد نظر مورد مکان در تا فرایند کنترل برگه نسخ تکثیر

) گیرد قرار استفاده تکمیل لیست و شود زده عالمت مربوطه افراد توسط موارد

. گردد امضاء شده

Page 31: Statistical Process Control

SPC باقری 31 فرنوش

تعريف

: ها برگه های ثبت ترسيمی داده ها برگه ایناستفاده مورد مشکل یک فیزیکی محل دادن نشان منظور بهتولید در ها برگه این استفاده ترین معمول که گیرد می قرار

است.

Page 32: Statistical Process Control

SPC باقری 32 فرنوش

تعريف

: برگه های ثبت فراوانی داده هاگیری نمونه فرایند در اکثرا ها برگه این

. گیرند می قرار استفاده مورد

: روش انجام کار

اندازه 1. و مشاهده باید چیزی چه نمایید مشص. شود ثبت و گیری

.2. نمایید تعیین را مشاهده زمانی فواصل

.3. نمایید طراحی را ها داده فراوانی ثبت برگه

.4. نمایید آوری جمع را ها داده

Page 33: Statistical Process Control

SPC باقری 33 فرنوش

تعريف

برگه های ثبتداده های مربوط

ند: يع فرايبه توز

ها برگه مرحله این هراندازه را فرایند از

. کند می گیری

Page 34: Statistical Process Control

SPC باقری 34 فرنوش

تعريف

ای ثبتddه هddبرگو مسddddddائل

: اشتباهات

ها برگه جمع این برایتعداد و انواع آوریکه مسائلی و اشتباهاتخاصی علت یک ازمورد شوند می ناشی. گیرد می قرار استفاده

Page 35: Statistical Process Control

SPC باقری 35 فرنوش

تعريف

ای ثبتdه هdل برگdعل: مسائل و اشتباهات

ثبت های برگهمی اشتباهات و مسائلو یافته گسترش تواندعلل علت یک بجاییک احتمالی مختلفقرار توجه مورد مساله

گیرد.

Page 36: Statistical Process Control

SPC باقری 36 فرنوش

تعريف

ای ثبتddه هddبرگ : زمdان انجdام کdار

تهیه از هدف

برگه این

انجام زمان تحلیل. است کار

Page 37: Statistical Process Control

SPC باقری 37 فرنوش

Histogram

هيستوگرام

Page 38: Statistical Process Control

SPC باقری 38 فرنوش

تعريف نمودار نوعی هيستوگرام

کمک به که است ای ميلههای داده توان می آن

. نمود تشريح را پيوسته نمايش صورت در

بصورت اطالعاتتوان می هيستوگرامدريافت را زير موارد

نمود :

توزيع شکل تمايل يا مکان

توزيع مرکزی يا پراکندگی

توزيع گسترش

Page 39: Statistical Process Control

SPC باقری 39 فرنوش

مراحل رسم

ثبت 1( و آوری جمعها داده

دامنه 2( تعيينتعداد 3( تعيين

طبقات فاصله 4( تعيين

طبقاتحدود 5( تعيين

طبقات جدول 6( تنظيم

فراوانیدر 7( ها داده ثبت

نمودارمشخصات 8( ثبت

هيستوگرام

Page 40: Statistical Process Control

SPC باقری 40 فرنوش

مراحل رسم

:جمع آوری و ثبت داده ها

مانند فرمی در هیستوگرام رسم در تسهیل جهتنماییم : می ثبت زیر فرم

تعيين دامنه :در عددی مقدار بزرگترین و کوچکترین تفاوت دامنه

. است مجموعه يک

R = MAX – MIN

کوچکترین بزرگترین فراوانی تعداد داده گروه

Page 41: Statistical Process Control

SPC باقری 41 فرنوش

مراحل رسم

تعdddداد تعdddيين طبقات :

طبقات تعدادزيادايجاد به نيزمنجرنوسان با هيستوگرامیکه کرد، خواهد زياد

. است مشکل آن تغييرکم طبقات تعداد اگرزيادی های داده باشدجای طبقه يک درِ و گرفت خواهندتغييرات هيستوگرام،نمی نشان را ها داده

دهد.

Page 42: Statistical Process Control

SPC باقری 42 فرنوش

مراحل رسم تعداد مناسب طبقات

تعداد طبقات : تعداد داده ها = روش فرمول

روش دودويي:

روش تجربی:

Page 43: Statistical Process Control

SPC باقری 43 فرنوش

مراحل رسم

طبقات فاصله عرض : تعيين طبقات ا يفاصلهاست طبقه هر . پهنای

دامنه

طبقات = ------------------- فاصله

طبقات تعداد

: تعيين حدود طبقات

. شود شامل را ها داده تمامی که شود تعيين ای بگونه باید طبقات حدود

می نظر در طبقه اولين پايين حد برابر را داده کمترين منظور اين برای

) را ) طبقات فاصله مقدار و کنيم می گرد پايين سمت به را آن يا و گيریم

. آيد بدست طبقات همه حدود تا کنیم می اضافه آن به مکررا

Page 44: Statistical Process Control

SPC باقری 44 فرنوش

مراحل رسم

:تنظيم جدول فراوانيطبقه - بااليی حد ارزش طبقه حدپايين ارزش

2 : رسم نمودار و ثبت داده ها در آن

سپس و گردد می مشخص نمودار روی طبقات فواصل نمودار رسم برای. گردد می معین طبقه فراوانی براساس را طبقه هر ارتفاع

Page 45: Statistical Process Control

SPC باقری 45 فرنوش

مراحل رسم

:ثبت مشخصات هيستوگرام

Page 46: Statistical Process Control

SPC باقری 46 فرنوش

کاربردهای هيستوگرام

کالdاش از برخی مختلdddddddddddddddف

هيستوگرام :

Page 47: Statistical Process Control

SPC باقری 47 فرنوش

کاربردهای هيستوگرام

کنترل اطالعات با مشخصات

استاندارها:

Page 48: Statistical Process Control

SPC باقری 48 فرنوش

کاربردهای هيستوگرام

تنظيم استاندارد:

فرايند که صورتی دردارای شده انتخابتوان می باشد، ثباتبرای هيستوگرام ازو استانداردها تنظيمفنی های مشخصه

. نمود استفاده

Page 49: Statistical Process Control

SPC 49

مثال

شماره گروه 

نمونه شماره

1 2 3 4 5

1 74.03 74.002 74.019 73.992 74.008

2 73.995 73.992 74.001 74.001 74.004

3 73.988 74.024 74.021 74.005 74.002

4 74.002 73.996 73.993 74.015 74.009

5 73.992 74.007 74.015 73.989 74.014

6 74.009 73.994 73.997 73.985 73.993

7 73.995 74.006 73.994 74 74.005

8 73.985 74.003 73.993 74.015 73.998

9 74.088 73.995 74.009 74.005 74.004

10 73.996 74 73.99 74.007 73.995

باقری فرنوش

Page 50: Statistical Process Control

SPC باقری 50 فرنوش

Pareto

پارتو

Page 51: Statistical Process Control

SPC باقری 51 فرنوش

تعريف

:نمودار پارتو در آمده وجود به مشکالت علل که است ای ميله نمودار

. کند می مقايسه آن فراوانی با را موردی

:اصل پارتو ( حدود عوامل از کمی ( 7تا 3تعداد ب درصد يشتريندرصد

اند آورده بوجود را .مشکالت است کرده بیان اقتصاد مورد در پارتو که اصلی % 80براساس

از نتایج مسائل اگر% . 20و دیگر عبارت به شود می ناشی عللداشته وجود فراوانی علتهای مشکالت برای است ممکن چه

با و هستند اهمیت دارای علتها این از اندکی تعداد ولی باشدتقریبا انها کردن شد% . 80حل خواهد حل مشکالت

Page 52: Statistical Process Control

SPC باقری 52 فرنوش

تعريف

مثال : عنوان به

80% توسط ها می% 20خطا انجام کارکنانگیرد .

80% در مشکالت علت به محصول ضایعاتاست% .20 ان تولیدی فرایندهای

Page 53: Statistical Process Control

SPC باقری 53 فرنوش

مراحل رسم

مورد 1( موضوع تعيينزمانی محدوده و بررسی

ها 2( داده بندی طبقهاصلی) ( علتهای

ها 3( داده آوری جمع

کردن 4( مرتب و شمارشها داده

نمودار 5( رسم

نمودار 6( تکميل

تجمعی 7( خط رسم

نمودار 8( مشخصات ثبت

Page 54: Statistical Process Control

SPC باقری 54 فرنوش

مثال:

Page 55: Statistical Process Control

SPC باقری 55 فرنوش

: مثال

Page 56: Statistical Process Control

SPC باقری 56 فرنوش

کاربردهای پارتو

دادن : اولين گام در راه اصالحات نشان با زيراحدود که شود،% 80معايبی می شامل را نقايص

هماهنگ مورد چند يا يک کردن برطرف برای همگان. شوند می

از نمودار پارتو می توان برای اصالحات در همه جنبه ها کمک گرفت )اساليد بعد(.

نمودار پارتو نشان می دهد که آيا تالشهای ما برای بهبودبهبودی به نتيجه رسيده است يا نه: اگر معموال که

پارتو نمودار در عيب موارد ترتيب در شود حاصل. شد خواهد حاصل تغييراتی

Page 57: Statistical Process Control

SPC باقری 57 فرنوش

: کاربردهای پارتو

Page 58: Statistical Process Control

SPC باقری 58 فرنوش

Cause & Effect

علت و معلول

Page 59: Statistical Process Control

SPC باقری 59 فرنوش

تعريف

اشتباهی ویا واشکال عیب که زمانیآن بالقوه علل باید شود می شناسایی

مجموعه . که مواقعی در گردد تعیین نیزنمودار نیست واضع بروزمشکل علل

برای مفیدی ابزار ومعلول علتباشد . می لقوه با علل شناسایی

Page 60: Statistical Process Control

SPC باقری 60 فرنوش

تعريف: نمودار علت و معلول

Page 61: Statistical Process Control

SPC باقری 61 فرنوش

مراحل رسممشکل 1( تعريفتحليل 2( و تجزيه روش انتخابکردن 3( مشخص و نمودار مرکزی خط رسم

آن روی مشکل

توانند 4( می که اصلی عوامل کردن مشخصباشند مرتبط مشکل به

مشکل 5( ممکن علل تعيين

اقدام 6( انجام و علل اصالحی تحليل

Page 62: Statistical Process Control

SPC باقری 62 فرنوش

مراحل رسم

Page 63: Statistical Process Control

SPC باقری 63 فرنوش

مراحل رسم

: علل اصلی مشکالت

خدماتی توليدی

ها مشی خط ماشينها برنامه انسانی منابع

کارکنان مواد

تاسيسات ها روش

Page 64: Statistical Process Control

SPC باقری 64 فرنوش

کاربردهای نمودار علت و معلول

برداری بهره معنی به کامل نمودار يک رسممختلف افراد فردی روشهای و تجربه از

نمودار، تکميل با شود می باعث که استکارمورد از زيادی اطالع که آنهايي حتی

نمودار اين مطالعه با ندارند بررسی. کنند کسب زيادی اطالعات

نمودار علت و معلول راهنمای خوبی برای بحثمحور است : و عنوان شود می باعث زيرا

. شود مشخص بحث اصلی علتها فعاالنه پيگيری شده و روی نمودار ثبت می

گردند. داده ها با توجه به نمودار علت و معلول بدست می

آيند. نمودار علت و معلول سطح تکنولوژی را نشان می

دهد. از نمودار علت و معلول برای هر نوع مساله ای

می توان استفاده کرد.

Page 65: Statistical Process Control

SPC باقری 65 فرنوش

کاربردهای نمودار علت و معلول

Page 66: Statistical Process Control

SPC باقری 66 فرنوش

کاربردهای نمودار علت و معلول

: تحليل فرايند

Page 67: Statistical Process Control

SPC باقری 67 فرنوش

Scatter Diagram

نمودار پراکندگی

Page 68: Statistical Process Control

SPC باقری 68 فرنوش

تعريف

: پراکندگی تشخيص نمودار برای نمودار ايناين نوع و ميزان و متغير دو بين ارتباط نبود يا بوداين اطالعات از استفاده با و رود می بکار ارتباطيا و کرده توصيف را رابطه يک توان می نموداريک رفتار و داده قرار کنترل مورد را عواملی

. نمود بينی پيش درآينده را عامل

جهت مناسب ابزاری عنوان به پراکندگی نمودارکه باشد می معلول و علت رابطه ميزان بررسیبا علتها روابط توان می حتی آن از استفاده با

. نمود بررسی را يکديگر با ها معلول و يکديگر

Page 69: Statistical Process Control

SPC باقری 69 فرنوش

تعريف

:جايگزين متغير تواند می که است عاملیاندازه قابل عددی بطور که شوند فرض مقاديری

.) ( توليد تعداد سرعت، هستند گيری:مستقل تغيير متغير علت مستقل متغير

. است وابسته متغير:وابسته و متغير است معلول وابسته متغير

کنترل قابل مستقل متغير کنترل طريق از جزنيست.

:هر همبستگی گيری اندازه پراکندگی، نمودار درو شکل و گيرد می صورت مشاهده يک در متغير دوچگونگی دهنده نشان شده، رسم نقاط جهت

. است متغيرها همبستگی

Page 70: Statistical Process Control

SPC باقری 70 فرنوش

تعريف )الگوهای متداول نمودار پراکندگی(

:الگوهای خطی مشتمل و بوده خطی بصورت پراکندگی حالت اين در

. باشد می منفی و مثبت همبستگی نوع دو بر

Page 71: Statistical Process Control

SPC باقری 71 فرنوش

تعريف )الگوهای متداول نمودار پراکندگی(

:که الگوهای منحنی دهد می نشان منحنی همبستگیسپس و است جهت يک در معينی حد تا متغيرها همبستگی

. مثبت است ممکن معينی نقطه تا متغير يک اثر کند می تغيير. باشد منفی اثر همان سپس و باشد

Page 72: Statistical Process Control

SPC باقری 72 فرنوش

تعريف )الگوهای متداول نمودار پراکندگی(

:بر الگوهای نامنظم تاثيری هيچگونه متغيرها اگرنخواهد وجود آنها بين همبستگی هيچ باشند نداشته همديگرتغييرات. بر تاثيری متغير يک تغييرات صورت اين در داشت

. ندارد ديگر متغير

Page 73: Statistical Process Control

SPC باقری 73 فرنوش

)رسم خط رگرسيون(مراحل رسم

شکل نقاط رسم شده، ماهيت و درجه همبستگی بينمتغيرها را نشان می دهد ولی خط رگرسيون تصوير دقيق

تری از درجه همبستگی ارائه می دهد :

خط رگرسيون، خطی است که از بين نقاط بگذرد به گونهای که مجموع مربعات فاصله نقاط از آن خط حداقل گردد.

Page 74: Statistical Process Control

SPC 74

رسم (مراحل رگرسیون) تحلیل های فرمول

y =متغیروابسته شده محاسبه مقدارx =مستقل متغیرa = شیب

n = ها داده تعدادx = میانگینx ها ازدادهy =میانگینy ها ازداده

باقری فرنوش

baxy

22 xnx

xynxyb

XbYa n Y X XY X²

1 . . . .2 . . . .3 . . . .. . . . .

. . . . .

         

Page 75: Statistical Process Control

SPC باقری 75 فرنوش

کاربردهای نمودار پراکندگی

: توصيف همبستگی آيا اينکه و متغير دو بين رابطه بررسی برای

آنها بين . همبستگی نوع تشخيص همچنين و خير يا دارد وجود

: کنترلبا توان می باشد، داشته وجود متغير دو بين ارتباطی اگر

متغير کنترل . آورد بوجود وابسته متغير در الزم تغييرات مستقل،

: پيش بينیتغيير اثر در متغير يک تغيير چگونگی از آگاهی با

متغيرها، ساير. نمود بينی پيش را آن آینده رفتار توان می

Page 76: Statistical Process Control

SPC باقری 76 فرنوش

Control Chart

نمودار کنترل

Page 77: Statistical Process Control

SPC باقری 77 فرنوش

تعريفوعلل عام علل

خاص عام :علل

ذرات در که کوچک انحرافات از ای مجموعهگویند تصادفی انحرافات یا عام علل را است فرایند

خاص : علل

جز و نمیکنند عمل فرایند روی همیشه که تغییراتیغیر انحرافات یا خاص علل هستند دلیل با انحرافاتمیشوند گفته تصادفی

Page 78: Statistical Process Control

SPC باقری 78 فرنوش

تعريف

Page 79: Statistical Process Control

SPC باقری 79 فرنوش

تعريف

Page 80: Statistical Process Control

SPC باقری 80 فرنوش

تعريف

نمودار کنترل: های داده تحلیل امکان که است تصویری نمودار یک کنترل نمودارشده تعریف حدود بصورت را محصول یا و عملیات عملکرد از حاصل . نشان قابلیت آماری روشهای از استفاده با نمودار این کند می بیان

دارد را افتد می اتفاق تولید فرایند در که تغییراتی . دادن: خط مرکزی

را گروهها زیر تمامی در شده گیری اندازه کیفیت میانگین مقدارفرایند واقعی عملکرد از حاصل دادهای از آن مقدار و دهد می نشان

. آید می بدست:حدود کنترل UCL یک که کیفیت گیری اندازه مجاز مقدار حداکثر کنترل باالی حد یا

و دهد می نشان را باشد داشته باید گروه کنترل LCLزیر پایین حد یاداشته باید گروه زیر یک که کیفیت گیری اندازه مجاز مقدار حداقل

. دهد می نشان را باشد

Page 81: Statistical Process Control

SPC 89

کنترل نمودارهای

باقری فرنوش

Page 82: Statistical Process Control

SPC باقری 90 فرنوش

تعريف

انواع نمودارهای کنترل

: ( نمودار کنترل بر مبنای متغيرهای کمی1

یک بصورت توان می را کیفی های مشخصه از بسیاری . اندازه قابل کیفی مشخصه یک کرد بیان عددی اندازه

می نامیده متغیر یک حجم یا و وزن قطر، قبیل از گیریو. میانگین مقدار دو هر آنستکه معمول روش شود

. فرایند متوسط شود کنترل کیفی مشخصه پذیری تغییربرای کنترل نمودار با معموال کیفیت سطح میانگین یا و

نمودار یا ها تغییرپذیری Xمیانگین و شود می کنترل بارانحراف برای کنترل نمودار با فرایند پراکندگی یا

) کنترل ) نمودار توسط یا و سیگما نمودار استاندارد( نمودار تغییرات دامنه شود ( .Rبرای می کنترل

Page 83: Statistical Process Control

SPC باقری 91 فرنوش

تعريف

انواع نمودارهای کنترل

متغيرهdای 2 مبنdای بdر کنdترل نمdودار ):وصفی

که هستند کنترل نمودارهای از دیگری نوع نمودارها اینیک نتایج یا وقایع تعداد شمارش توسط حاصل کیفیت . گیرند می قرار ارزیابی مورد بخصوص مشخصه نوعفقط و بوده گسسته منحنی یک عموما نمودارها اینمی قرار استفاده مورد صحیح مقادیر با هایی داده براینمی روشن که تولیدی المپهای تعداد مانند گیرند . این در تولیدی واحد یک معیوب اقالم تعداد شوندویامورد تحلیل و تجزیه برای که نمودارهایی حالت

از : عبارتند گیرند می قرار P , nP , C , Uاستفاده

Page 84: Statistical Process Control

SPC 92

x-R̅نمودارهای

باقری فرنوش

Page 85: Statistical Process Control

SPC باقری 93 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترل X-R : می طی را زیر گامهای نمودار نوع این ترسیم برای

کنیم :صد . : گام اول از بیش معموال کنید آوری جمع را ها داده

. است الزم نمونهگام دوم : . زیر کنید تقسیم گروهها زیر بین را ها داده

بهر سفارش سطح یا و گیری اندازه براساس باید گروهها. گردند تعیین

گام سوم : . صفحه کنید ثبت ها داده صفحه روی را ها دادهو محاسبه که شود طراحی طوری باید ها برای Rداده

. باشد آسان گروه زیر هرگام چهارم : ) ( تعیین گروه زیر هر برای را میانگین

ارقام. تعداد از بیشتر اعشار رقم یک تا را میانگین کنیداولیه های گیری اندازه در شده گرفته کار به اعشاریهایی

. کنید محاسبهتغییرات : گام پنجم دامنه گروه Rمقدار زیر هر برای را

. کنید تعیین

X

X

Page 86: Statistical Process Control

SPC باقری 94 فرنوش

گروه نمونه شماره X Rتوضیحات

 1 2 3 4 5

1 74.03 74.002 74.019 73.992 74.008 74.0102 0.038    

2 73.995 73.992 74.001 74.001 74.004 73.9986 0.012    

3 73.988 74.024 74.021 74.005 74.002 74.008 0.036    

4 74.002 73.996 73.993 74.015 74.009 74.003 0.022    

5 73.992 74.007 74.015 73.989 74.014 74.0034 0.026    

6 74.009 73.994 73.997 73.985 73.993 73.9956 0.024    

7 73.995 74.006 73.994 74 74.005 74 0.012    

8 73.985 74.003 73.993 74.015 73.998 73.9988 0.03    

9 74.088 73.995 74.009 74.005 74.004 74.0202 0.093    

10 73.996 74 73.99 74.007 73.995 73.9976 0.017    

Page 87: Statistical Process Control

SPC باقری 95 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترلX-R :

گام ششم : (. اعشار رقم دو کنید محاسبه را کلی میانگین ) اولیه گیریهای اندازه از بیش

گام هفتم : . کنید محاسبه را تغییرات دامنه میانگین

نمودار : گام هشتم کنترل .Rحدود کنید تعیین را

K

XXXX K

...21

K

RRRR K

...21

RDLCL

RCL

RDUCL

3

4

Page 88: Statistical Process Control

SPC باقری 96 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترلX-R :

نمودار : گام هشتم کنترل .Xحدود کنید تعیین را

گام نهم: . کنید رسم را کنترل نمودار

ucl

cl

lcl

RAXLCL

XCL

RAXUCL

2

2

Page 89: Statistical Process Control

SPC باقری 97 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترلX-R : نقاط : گام دهمx وR. کنید رسم عمودی یک خط روی را

دوره ) :گام يازدهم ها، داد ماهیت کنید یادداشت را الزم اطالعاتو ... ( ها داده آوری جمع زمانی

Page 90: Statistical Process Control

SPC باقری 98 فرنوش

Page 91: Statistical Process Control

SPC باقری 99 فرنوش

مثال

در رسم نمودارها بهتر است ابتدا نمودارR را رسم کرده و آنرا تحت کنترل قرار دهيم زيرا تا زمانی که

تغيير پذيری تحت کنترل درنيامده باشد حدود کنترلی X مفهوم زيادی ندارد. مضافا اينکه حدود X به R

بستگی دارد.

فرایند یک طی اتومبیلی موتور پیستون رینگهای . از استفاده با خواهیم می شوند می تولید آهنگری

. Rو Xنمودار آوریم در کنترل تحت را فرایند ایننمونه پنچ و می 5بیست نظر به که شرایطی در تایی

شده برداشته است کنترل تحت فرایند رسید. است. آمده بعدی اسالید در ها داده است

Page 92: Statistical Process Control

SPC باقری 100 فرنوش

مثال

تاریخ ساعت نمونه شمارهتوضیحات

     1 2 3 4 5

90/2/8   8:00 AM 74.03 74.002 74.019 73.992 74.008    

90/2/8 8:30:00 AM 73.995 73.992 74.001 74.001 74.004    

90/2/8 9:00:00 AM 73.988 74.024 74.021 74.005 74.002    

90/2/8 9:30:00 AM 74.002 73.996 73.993 74.015 74.009    

90/2/8  10:00:00 AM 73.992 74.007 74.015 73.989 74.014    

90/2/8 11:00:00 AM 74.009 73.994 73.997 73.985 73.993    

90/2/8 11:30:00 AM 73.995 74.006 73.994 74 74.005    

90/2/8 12:00:00 AM 73.985 74.003 73.993 74.015 73.998    

90/2/8 12:30:00 AM 74.088 73.995 74.009 74.005 74.004    

90/2/8   14:00:00 AM 73.996 74 73.99 74.007 73.995    

Page 93: Statistical Process Control

SPC باقری 101 فرنوش

مثال

Page 94: Statistical Process Control

SPC باقری 102 فرنوش

مثال

Page 95: Statistical Process Control

SPC باقری 103 فرنوش

بررسی نقاط بر روی منحنی

: يک فرايند وقتی تحت کنترل است که .هيچ نقطه ای خارج از حدود کنترل قرار نگيرد هرگاه يک از حاالت زير اتفاق افتد بيانگر اين است که به

احتمال زياد وضعيت غير عادی در فرايند در حال اتفاق افتادن است :

هر گاه از هفت نقطه متوالی همگی در يک طرف خطقرار گيرند.

نقطه در يک 10 نقطه متوالی حداقل 11هر گاه از طرف خط مرکزی قرار گيرند.

نقطه در يک 12 نقطه متوالی حداقل 14هر گاه از طرف خط مرکزی قرار گيرند.

نقطه در يک 14 نقطه متوالی حداقل 17هر گاه از طرف خط مرکزی قرار گيرند.

نقطه در يک 16 نقطه متوالی حداقل 20هر گاه از طرف خط مرکزی قرار گيرند.

.....عدم پیروی از الگوهای نشان دهنده تغییرات غیر تصادفی

Page 96: Statistical Process Control

SPC باقری 104 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

نقاط : تغييرات جهشی از سری یک جهش یکمرکزی خط طرف یک در همگی که است متوالی

: . حالت این های نشانه گیرند قرار نقطه متوالی همگی دريک طرف خط قرار 7هر گاه از

گيرند. نقطه دريک 10 نقطه متوالی حداقل 11هر گاه از

طرف خط مرکزی قرار گيرند. نقطه در يک 12 نقطه متوالی حداقل 14هر گاه از

طرف خط مرکزی قرار گيرند.

Page 97: Statistical Process Control

SPC باقری 105 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

عوامل ايجاد تغييرات جهشی در چارتx : اولیه مواد تغییرات جدید کارگر کارگیری به جدید گیری اندازه وسایل و روش تولید روش در نظر تجدید

عوامل ايجاد تغييرات جهشی در چارتR : اولیه مواد تغییرات تولید روش در تغییر تولید خط کارگر در تغییر

Page 98: Statistical Process Control

SPC باقری 106 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

است : روند متوالی نقاط از ای مجموعه روند یک . باشند گرفته قرار نزولی یا صعودی صورت به کهیا نقطه هفت طول با نزولی یا و صعودی روند اگر

یک وجود دهنده نشان باشد، داشته وجود بیشتر. است تغییرات تشخیص قابل غیر علت

Page 99: Statistical Process Control

SPC باقری 107 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

:x̅عوامل ايجاد روند در چارت موثر تولید برکل که ای قطعه تدریجی افتادگی کار از

است. کارگر خستگی

عوامل ايجاد روند در چارتR : کارگر مهارت کاهش یا و افزایش کارگر خستگی اولیه مواد خصوصیات در تغییر

Page 100: Statistical Process Control

SPC باقری 108 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

بودن : نزديک بودن به خط مرکزی نزدیکنقاط بیشتر که دهد می رخ وقتی مرکزی خط به

صورت به آنچه از بیش کنترل نمودار یک رویواقع مرکزی خط نزدیک رود، می انتظار تصادفی

کنترلی. حدود حالت این در که است مناسب شوند. شوند محاسبه مجددا

Page 101: Statistical Process Control

SPC باقری 109 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

خاص : تغييرات دوره ای دالیل به چنانچهرا منظم تناوبی شکل یک کنترل نمودار درون نقاط

که اینست دهنده نشان نیز حال این دهد نشانبه مشخص عامل یک و نیست کنترل تحت فرایند

. گذارد می اثر فرایند برروی ای دوره صورت

Page 102: Statistical Process Control

SPC باقری 110 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

: x̅عوامل ايجاد تغييرات دوره ای در چارت کارگر خستگی آزمایش یا و گیری اندازه وسایل در تفاوت تولید پروسه در عددی تغییرات تجهیزات قطعات از بعضی شدن مستهلک

تولید عوامل ايجاد تغييرات دوره ای در چارتR :

شده تعیین قبل از مرتب تعمیرات و بازدید از پس شدن سرحال کارگرو خستگی

استراحت کهنه و فرسوده قطعات و ابزار

Page 103: Statistical Process Control

SPC باقری 111 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

نقاط : تغييرات دو جامعه ای که حالتی دریکدیگر از مجزا و ای دسته صورت به کنترل نمودار

. گویند ای جامعه دو را حالت این گیرند قرار

Page 104: Statistical Process Control

SPC باقری 112 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

: xعوامل ايجاد تغييرات دو جامعه ای در چارت اولیه مواد فاحش تفاوت گیری اندازه روش و وسایل در تفاوت یک توسط تولید پروسه چند یا دو کنترل

چارت عوامل ايجاد تغييرات دو جامعه ای در چارتR :

مختلف انواع از اولیه مواد کردن مخلوط متفاوت کارگر دو برای چارت کارگیری به تولید متفاوت شرایط برای چارت بکارگیری

Page 105: Statistical Process Control

SPC باقری 113 فرنوش

الگوهای نشان دهنده تغييرات غير اتفاقی

دهد : نزديک بودن به حدود کنترل می رخ وقتیصورت به آنچه از بیش کنترل نمودار یک روی نقاط بیشتر که

. باشند کنترل حدود به نزدیک است انتظار مورد تصادفی چهار یا و نقطه هفت از نقطه سه نقطه، سه از نقطه دو اگر

از واقع 10نقطه بیرونی سوم یک فاصله در متوالی نقطه . اینست دهنده نشان حالت این آید می پیش حالت این شوند

ساختن در دارند مختلفی توزیعهای که منبع چند یا دو که. دارند دخالت نمودار

Page 106: Statistical Process Control

SPC 114

(p معیوب اقالم نسبت ( نمودار

باقری فرنوش

Page 107: Statistical Process Control

SPC باقری 115 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترل P:

آوری . : گام اول جمع داده ای اندازه به باید کنید آوری جمع را ها دادهتولیدات تعداد بتوان که را nکرد معیوب تولیدات تعداد مشخص npو

به. ) حداقل (.20کرد داریم نیاز نقطهگام دوم : ( . نوبت تاریخ، برحسب نمایید تقسیم گروهها زیر به را ها داده

از ... (. بیش باید زیرگروه هر اندازه ، میانگین 50تولید مقدار و بودهبین گروه زیر هر معیوب .4تا 3اقالم باشد

گام سوم : : کنید مشخص گروه زیر هر برای را معیوب اقالم درصد

گام چهارم : . کنید محاسبه را اقالم درصد میانگین

n

npp

p

npp

Page 108: Statistical Process Control

SPC باقری 116 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

گام پنجم : . کنید محاسبه را کنترل حدود

گروه زیر مقدار تغییر با کنترل حدود که باشید داشته خاطر به. شود می عوض

گام ششم : . کنید رسم را کنترل خطوط

n

PPPLCL

n

PPPUCL

PCL

)1(3

)1(3

Page 109: Statistical Process Control

SPC 117

(np معیوب اقالم تعداد ( نمودار

باقری فرنوش

Page 110: Statistical Process Control

SPC باقری 118 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترل np : ) جای ) به نمودار این از توان می بود ثابت گروه زیر نمونه اندازه اگر

. Pنمودار نمودار مانند نمودار این رسم مراحل کرد باشد Pاستفاده میکند می فرق آن کنترلی حدود فقط و

)1(3

)1(3

PPnPnLCL

PPnPnUCL

PnCL

Page 111: Statistical Process Control

SPC باقری 119 فرنوش

مثال

طی تولیدی کارگاه تعداد 10یک 10000روزکرده تولید را الکتریکی وسیله یک از عدد

هایی. نمونه محصول 50است این از تاییجدول در و است شده انتخاب تصادفی بطور

. رسم آن برای را کنترلی حدود است آمده زیر. کنیم می

Page 112: Statistical Process Control

SPC باقری 120 فرنوش

مثال

Page 113: Statistical Process Control

SPC باقری 121 فرنوش

مثال

حدود از خارج هفتم نمونه اینکه به توجه بادوباره آن حذف از پس باشد، می کنترل

کنیم : می رسم را حدود

Page 114: Statistical Process Control

SPC 122

واحد در ها نقص تعداد نمودار (Uبازرسی )

باقری فرنوش

Page 115: Statistical Process Control

SPC باقری 123 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترل U:کرد . : گام اول آوری جمع داده ای اندازه به باید کنید آوری جمع را ها داده

واحدها ) نقصها( )nتعداد تعداد .Cو باشد( مشخص برایتانگام دوم : ( . نوبت تاریخ، برحسب نمایید تقسیم گروهها زیر به را ها داده

که ... (. باشد طوری باید زیرگروه هر اندازه ، از Uتولید .3یا 2بزرگتر باشد سپس : گام سوم و محاسبه را زیرگروه هر برای واحد هر در نقصها Uتعداد

. کنید تعیین را

گام چهارم : . کنید محاسبه را کنترل حدود

و : گام پنجم کنترل .Uخطوط کنید رسم را

M

UU

n

CU

M

i 1,

n

UULCL

n

UUUCL

UCL

3

3

Page 116: Statistical Process Control

SPC باقری 124 فرنوش

مثال

نقصهای تعداد روز هر نساجی کارخانه یک درآن در که پارچه کوچک توپهای در شده مشاهده

. پس گردد می یادداشت است شده تولید روزجمع 10از زیر جدول در اطالعات بررسی روز

. نقصها تعداد نمودار رسم با است شده آوریمی بررسی را کارخانه وضعیت واحد هر در

کنیم.

Page 117: Statistical Process Control

SPC باقری 125 فرنوش

مثال

364.121...202020

27...202327

U

Page 118: Statistical Process Control

SPC باقری 126 فرنوش

مثال

Page 119: Statistical Process Control

SPC 127

ها ) نقص تعداد (Cنمودار

باقری فرنوش

Page 120: Statistical Process Control

SPC باقری 128 فرنوش

روش ترسيم نمودارهای کنترلی

روش رسم نمودار کنترل C:کنید . : گام اول آوری جمع را ها دادهگام دوم : . نمایید تقسیم گروهها زیر به را ها دادهنقصها ) : گام سوم :Cتعداد کنید( محاسبه را زیرگروه هر برای را

گام چهارم : . کنید محاسبه را کنترل حدود

گام پنجم : . کنید رسم را کنترل خطوط

M

CC

M

1

CCLCL

CCUCL

CCL

3

3

Page 121: Statistical Process Control

SPC باقری 129 فرنوش

مثال

مجموعه یک روز هر سازی رادیو کارخانه یک درتعداد 10 و شده انتخاب تصادف به رادیو تایی

می شمارش آنها ناقص شده لحیم اتصاالتبه. مربوط اطالعات در 20شود بررسی روز

رسم . با است شده تنظیم زیر جدولرا تولید وضعیت نقصها تعداد نمودارکنترل

. کنیم می بررسی

Page 122: Statistical Process Control

SPC باقری 130 فرنوش

مثال

خارج از حدود کنترل است با 10با توجه به اينکه زيرگروه حذف آن مجددا حدود کنترل را رسم می کنيم :

Page 123: Statistical Process Control

SPC باقری 131 فرنوش

مثال

Page 124: Statistical Process Control

SPC فرنوش 132 باقری

Capability Process

ندي فراييتوانا

Page 125: Statistical Process Control

SPC فرنوش 133 باقری

تعريف

فرا توليتاکنون از يdنdد مسdتقل را د dه بررسdات نقشdدود مشخصdرده يحdک

يد بعdد بخdوبي اسdاليم کdه شdکل هdاياميا نشdان را تمdام ين ضdعف . دهنdد

نdد هdا تحت کنdترل هسdتند امdا فقdط يفرا از آنهdا در محdدوده قابdل يکيدات يdتول

باشد.ي ميقبول مشتر

اdفراييتوان توانdايعdنينdد ي توليي dد ي يمشخصه مورد نظر مشتر

Page 126: Statistical Process Control

SPC فرنوش 134 باقری

تعريف

Page 127: Statistical Process Control

SPC فرنوش 135 باقری

Cp )Capability Process(

1

)]([ 2

n

xxnn

x

6

LSLUSLCP

Page 128: Statistical Process Control

SPC فرنوش 136 باقری

Cp )Capability Process(

چه فرا Cpهر باشد .يبزرگتر است تواناتر ندCp>1 توانا يفرا محدوده يتول ييند در را قطعه د

مشتر نظر .يمورد دارد راCp=1 توانا يفرا محدوده يتول ييند در را قطعه د

مشتر نظر تول يمورد احتمال مع يبا قطعه وب، يددارد.

Cp<1 توانا يفرا محدوده يتول ييند در را قطعه دمشتر نظر مع يمورد قطعه حتما و ندارد از يرا وب

فرا يا م ين خارج .يند شود

Page 129: Statistical Process Control

SPC فرنوش 137 باقری

CR )Capability Ratio(

چه فرا CRهر باشد .يکوچکتر است تواناتر ندCR<1 توانا يفرا محدوده يتول ييند در را قطعه د

مشتر نظر .يمورد دارد راCR=1 توانا يفرا محدوده يتول ييند در را قطعه د

مشتر نظر تول يمورد احتمال مع يبا قطعه وب، يددارد.

CR>1 توانا يفرا محدوده يتول ييند در را قطعه دمشتر نظر مع يمورد قطعه حتما و ندارد از يرا وب

فرا يا م ين خارج .يند شود

PR CC

1

Page 130: Statistical Process Control

SPC فرنوش 138 باقری

Cpk

ا Cpشاخص از فرا يمستقل حدود ند ينکهقرار يتول تلرانس حدود از قسمت کدام در دم يبگ دارا يرد، از يتواند بزرگتر ک ياعداد

فرا يعنيباشد، است Cp يدارا ينديممکناز ع يبزرگتر در و باشد تمام يک حال ن

تول .يقطعات باشند تلرانس حدود از خارج ددل ا يبه وجود تعر يل در نقص شاخص Cpف ين

Cpk تعر م يرا نظر يکن يف در بر عالوه تا مپراکندگ تول يفرا يگرفتن قرار يند محل د،فرا ن يگرفتن تلرانس حدود به نسبت ز يند

.يابيارز شود

Page 131: Statistical Process Control

SPC فرنوش 139 باقری

Cpk

م تول يانگيچنانچه تلرانس ين حدود وسط بر دباشد غ Cp=Cpkمنطبق در و بود ر يخواهد

.Cpk<Cpنصورت يا بود خواهداسال بعد يدر مقا يکديبا Cpkو Cpد سه يگر

. اند شده

3

)(),( LSLXXUSLMinCPK

Page 132: Statistical Process Control

SPC فرنوش 140 باقری

Cpk

Page 133: Statistical Process Control

SPC فرنوش 141 باقری

حدود يند براي فراييشاخص توانا کطرفهيتلرانس

توانا برا يفرا ييشاخص باال يند تلرانس حدود:

م لنگ يمانند فرا يزان تول يدر م يند لنگ يد ل

توانا برا يفرا ييشاخص تلرانس يند حدودن :ييپا

فرا در دما حداقل چدن يمانند ذوب ند

3

XUSLCPU

3

LSLXCPL

Page 134: Statistical Process Control

SPC فرنوش 142 باقری

حدود يند براي فراييشاخص توانا کطرفهيتلرانس

حدود که شود حدود يتوجه با ک يکه يکطرفهاست شده محدود صفر عدد با آن طرف

م . يمتفاوت برا مثال عنوان به يباشدحدود برا ياز و حدود يکطرفه ازم( Cpkدوطرفه ) م.يکن ياستفاده

002.05 02.05

Page 135: Statistical Process Control

SPC فرنوش 143 باقری

با توجه به Cpmk و Cpmشاخص ديهدف تول

تول برا يمعموال کنندگان تول يد از محصول ياجتناب دهز و ها يخراب تول ينه آور محصول يسرسام د

کار يمع دوباره به حاضر . يم يوب ا در ن يباشندعدد نزد يحالت، در برا يکيرا کاری دوباره يمرز

فرا يتنظ م يم انتخاب تول يند از تا محصول يکنند دجلوگ يمع . يريوب ا تع يکنند عدد بدون يين را شده ن

اسم عدد گرفتن نظر تول يدر هدف د ينقشه،م يتعر .يف کنند ا برا يدر حالت توانا ين دادن از يفرا يينشان ند

Cpm وCpmk م بر يکن ياستفاده عالوه تا مگ يپراکندگ قرار محل و ها نسبت يفرا يريداده ند

ن هدف از انحراف به نقشه، حدود .يبه شود توجه ز

Page 136: Statistical Process Control

SPC فرنوش 144 باقری

با توجه به Cpmk و Cpmشاخص ديهدف تول

T تول م يهدف باشد يد

6

LSLUSLCPM

22 )( TX

Page 137: Statistical Process Control

SPC فرنوش 145 باقری

با توجه به Cpmk و Cpmشاخص ديهدف تول

برا يتول معموال کنندگان خاص يتول يد بعد ک ياز يدبه نقطه بدنبال برا يقطعه م يتول ينه . يد برا يگردند

برا برا يد يتول يمثال شفت، تول يک از قطعه ياحتراز دبزرگتر بدنبال باال يخراب حد در ممکن نقطه ين

برا . يتول يتلرانس شاخص هستند قطعه ن يا Cpmkدم نشان را .ينقطه دهد

م فرا يانگياگر باشد ين منطبق هدف بر برابر CpmندCpmk غ يم در و ا يباشد همواره Cpmkنصورت ير

م .يبزرگتر باشد

Page 138: Statistical Process Control

SPC 152

PP وPPK

های شاخص از فرآیند PPKو PP معموال بررسی برای. شود می استفاده مدت دردراز

فرآیند قابلیت های شاخص محاسبه Cpkو Cpدر

( فرآیند استاندارد روابط( σانحراف از

فرآیند استاندارد انحراف اگر ولی شود می برآورد

نمونه استاندارد انحراف فرمول از

برآورد ها داده کل برای

فرآیند عملکرد های شاخص به PPKو PPشودمنجر

. شود می

باقری فرنوش

42 C

S

d

R

1

)(1

n

xxS

i

n

i

Page 139: Statistical Process Control

SPC باقری 153 فرنوش

Sampling Inspection

نمونه گيری به منظور پذيرش

Page 140: Statistical Process Control

SPC باقری 154 فرنوش

تعريف

بازرس6ی ب6ه منظ6ور پ6ذيرش در ه6ر مرحل6ه ای از تولي6د میتوان6د انج6ام ش6ود ک6ه بط6ور خالص6ه می ت6وان آن6را بص6ورت زي6ر

دسته بندی نمود :

قطعات و اولیه مواد بازرسی خط در مختلف مقاطع در بازرسی

) ساخت) عملیات حین در تولید کننده تولید توسط نهایی محصول بازرسی خریدار توسط محصول بازرسی

Page 141: Statistical Process Control

SPC باقری 155 فرنوش

تعريف

ب6ه بازرس6ی انب6ار و سيس6تمهای تولي6دی واح6دهای اغلب در ک6ه انج6ام می ش6ود گ6يری نمون6ه ب6ه طري6ق پ6ذيرش منظ6ور

عمده ترين داليل آنرا می توان بصورت زير خالصه نمود : بازرسی باالی % 100هزینه بازرسی در بازرسان بر% 100خستگی که

کیفیت و گذارد می اثر آنها عمل نحوه. دهد می کاهش را بازرسی

مخرب نوع از آزمایشها که زمانی. است ای نمونه بازرسی راه باشند،تنها

وسایل و ابزار شدن خارج دقت از کاهشگیری اندازه

ها بازرسی زمان در توجه قابل کاهش

Page 142: Statistical Process Control

SPC باقری 156 فرنوش

تعريف

استانداردMIL – STD – 105D اساس بر گیری نمونه طرحهای نوع AQLاین

)Acceptable Quality Level( اند شده تعریفمعیوبها AQLکه درصد حداکثر از است عبارت

گیری نمونه روش به پذیرش مقاصد برای که . که رود می انتظار یعنی است قبول قابلاحتمال با معیوب درصد این با ای انباشته

0.95 . عبارت دیگر تعریف البته شود پذیرفتهدر عیبها حداکثر از .100است واحد

Page 143: Statistical Process Control

SPC باقری 157 فرنوش

تعريف

نحوه استفاده از جداولMIL – STD – 105D

مقدار 1. AQLانتخاب

یا 2. و گیرانه سخت بازرسی نرمال، بازرسی روش از استفاده برای گیری تصمیمگیرانه سهل

.3) بهر ) انباشته اندازه تعیین

ای 4. نمونه چند یا و ای نمونه دو ای، نمونه یک طرح انتخاب به گیری تصمیم

نمونه 5. اندازه به مربوط حرف کد تعیین

در 6. که انتخابی طرح نوع به توجه با انباشته اندازه به مربوط حرف کد تعیین از پسبه 3بند توجه با نیز و شد اشاره آن و AQLبه نمونه اندازه شده مشخص قبل از

. شوند می تعیین نظر مورد طرح برای پذیرش و ردی اعداد های طراحی MIL-STD-105Dجدول گیرانه سخت و نرمال گیرانه، سهل حالت سه برای

مقدار از بهتر بسیار فرایند میانگین که مواردی در گیرانه سهل بازرسی در که اند شدهگیرانه AQLمطلوب سخت بازرسی و شود می ها نمونه تعداد کاهش موجب باشد

تراز در فرایند میانگین که شود می مواردی در گیری نمونه خطای احتمال کاهش موجب . ندارد قرار بخشی رضایت

Page 144: Statistical Process Control

SPC 158

گیری نمونه یکبار طرح

باقری فرنوش

Page 145: Statistical Process Control

SPC 159

گیری نمونه جفت طرح

باقری فرنوش

Page 146: Statistical Process Control

SPC 160

بازرسی تغییر قواعد

باقری فرنوش

Page 147: Statistical Process Control

SPC باقری 161 فرنوش

Page 148: Statistical Process Control

SPC 162

MIL – STD – 105D

باقری فرنوش

Page 149: Statistical Process Control

SPC 163

MIL – STD – 105D

باقری فرنوش

Page 150: Statistical Process Control

SPC باقری 164 فرنوش

تعريف

نحوه استفاده از جداولMIL – STD – 105D

یک طرحهای در پایین یا باال فلش با شدن مواجه صورت دررجوع پایین یا باال گیری نمونه طرح اولین به گیری بارنمونه

کنید. عالمت با شدن مواجه صورت در ای نمونه دو طرحهای در

. کنید استفاده معادل ای نمونه یک طرح از باید با شدن مواجه صورت در ای نمونه چند طرحهای در

. کنید استفاده معادل ای نمونه دو طرح از باید عالمت

Page 151: Statistical Process Control

SPC باقری 165 فرنوش

مثال

و مقدار 2 قطعه با تراز بازرسی 2000برای بهر درصد:1 برابر با AQLمطلوب

نشانه 1. حروف جدول از استفاده بانمونه حرف MIL-STD-105Dاندازه ،

( بهر .Kنشانه شود ( می انتخاب

نمونه 2. طرحهای جداول به مراجعه بابازرسی برای نمونه اندازه گیری

برابر نمونه اندازه و 125نرمال استکرده قبول کمتر یا و عیب سه با را بهر

چهار از بیشتر یا و چهار برابر اگر و. کنید رد آنرا باشد داشته وجود عیب

Page 152: Statistical Process Control

SPC باقری 166 فرنوش

مثال

نمونه 3. اندازه گیرانه سهل بازرسی برایصفر 50برابر یا یک با را بهر و است

رد بیشتر یا و چهار با و کرده قبول عیبدر. عیب سه یا دو داشتن با بهر کنید

از بازرسی نوع اما است قبول نمونهمی تبدیل معمولی به یافته کاهش

تغییر. شود می رد بهر که هنگامی شود. است ضروری معمولی بازرسی به

اندازه 4. گیرانه سخت بازرسی برایبرابر دو 125نمونه با را بهر و است

برابر اگر و کرده قبول کمتر یا و 3عیب

از بیشتر یا باشد 3و داشته وجود عیب. کنید رد آنرا