การควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการผลตขนมหวาน Statistical Process Control in Sweetmeat Production Process

นางสาวภรณทพย พลเพม 570107100002 นางสาวองคณา จนทรเพญ 570107100024

โครงงานวศวกรรมนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาวศวกรรมการจดการและโลจสตกส วทยาลยนวตกรรมดานเทคโนโลยและวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปการศกษา 2560

การควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการผลตขนมหวาน

ภรณทพย พลเพม 570107100002

องคณา จนทรเพญ 570107100024

โครงงานวศวกรรมนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาวศวกรรมการจดการและโลจสตกส วทยาลยนวตกรรมดานเทคโนโลยและวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปการศกษา 2560

Statistical Process Control in Sweetmeat Production Process

Prontip Poolperm Aungkana Janpen

A Project submitted in Partial Fulfillment of Requirements for the Mangement and Logistics Engineering

College of Innovative Technology and Engineering Dhurakijpundit University

2017

ฆ หวขอโครงงาน การควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการผลตขนมหวาน ชอผเขยน ภรณทพย พลเพม องคณา จนทรเพญ อาจารยทปรกษา บญชย แซสว สาขาวชา วศวกรรมการจดการและโลจสตกส ปการศกษา 2560

บทคดยอ

โครงงานฉบบนมวตถประสงคเพอใชหลกการควบคมกระบวนการเชงสถตใน

กระบวนการผลตขนมหวาน โดยใชเครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง และโปรแกรมวเคราะหขอมลทางสถต ในการปรบปรงคณภาพในกระบวนการบรรจ จากการศกษาขอมลในปจจบนโดยการหาระดบความรนแรงทเกดขน พบวาการบรรจสนคาน าหนกไมไดมาตรฐานนนมความรนแรงทสด ซงจากการเกบขอมลน าหนกในการบรรจผลตภณฑ TCM 160 ในหวบรรจท 1 คาน าหนก 159.48 กรม และหวบรรจท 2 คาน าหนก 160.02 กรม ซงน าหนกมาตรฐานทลกคาก าหนดคอ 162 กรม การวเคราะหขดความสามารถของกระบวนการของหวบรรจท 1 คอ 0.09 หวบรรจท 2 คอ -0.24

ผลจากการศกษาพบวาตองก าหนดมาตรฐานในการบรรจใหมเนองจากมาตรฐานเดมสงผลใหน าหนกต ากวาเกณฑมาตรฐาน ผจดท าจงท าการปรบปรงกระบวนการเพอใหคาน าหนกอยในเกณฑมาตรฐานโดยการก าหนดมาตรฐานการบรรจใหม จากเดมในสวนของ TC01 คาต าสดคอ 105 กรม และ CM03 คาต าสด คอ 36 กรม เปน TC01 คอ 108 กรม และ CM03 คอ 40 กรม สงผลใหคาน าหนกหลงท าการปรบปรง มน าหนกสทธในหวบรรจท 1 เปน 162.13 กรม หวบรรจท 2 เปน 161.98 กรม โดยหวบรรจท 1 มคาความสามารถของกระบวนการเปน 0.24 และหวบรรจท 2 มคาความสามารถของกระบวนการเปน 0.29

…………………………………………………..ลงนามทปรกษาโครงงานวศวกรรม

(อาจารย บญชย แซสว)

ง

Project Title Statistical Process Control in Sweetmeat Production Process. Author Prontip Poolperm Aungkana Janpen Project Advisor Bunchai Sea – Sio Department Management and Logistics Engineering Academic Year 2017

ABSTRACT

This project aims to apply the principle of statistical process control in the production of sweets by using 7 QC Tools and analyst data by MINITAB to improve the quality of the packaging process. Packaging weight is not up to standard was found and it also was the most violence that occurred. The current of net weight in the product number TCM160 for the filling type 1 and the filling type 2 are 159.48 grams and 160.02 grams but standard weight is 162 grams. The current of process capability index (Cpk) for the filling type 1 and the filling type 2 are 0.09 and -0.24. The results of the study showed that the standards of filling need to reset and created a new standard because the current standard, the result close to a lower side. A new standard was created by changing values of lower side for improve this process and the weight is also in standard. The current of minimum weight for filling TC01 CM03 are 105 grams and 36 grams and the new current of minimum weight for filling TC01 CM03 are 108 grams and 40 grams. The net weight after research for the filling type 1 and the filling type 2 are 162.13 grams and 161.98 grams. The process capability index (Cpk) after research for the filling type 1 and the filling type 2 are 0.24 and 0.29.

…………………………………………………..Advisor’s Signature (Mr.Bunchai Sea-Sio)

จ

กตตกรรมประกาศ

โครงงานฉบบนสามารถส าเรจลลวงไดดวยดดวยความกรณาของ อาจารย บญชย แซสว ท

เปนทปรกษาโครงงาน อาจารย ธนกฤต แกวนย และผชวยศาสตราจารย ดร. ปญญา พทกษกล ทเปนคณะกรรมการ อกทงตองขอขอบพระคณ อาจารย ณฐธยาน โสกล และอาจารย อธวฒน ลนะธรรม ทคอยดแลเอาใจใสใหความรเกยวกบทฤษฎตางๆ และใหค าแนะน าเปนอยางด ตลอดจนแนวทางการแกไขปญหา ขอบกพรองในการท าโครงงานอนเปนประโยชนยงตอโครงงานฉบบน

การด าเนนโครงงานฉบบนไดรบความรวมมอเปนอยางดจาก คณชชกรน ศรณยเวชกล รองกรรมการบรษท รวมถงฝายผลต และพนกงานทกทาน ทใหความชวยเหลอและใหค าแนะน าอนเปนประโยชนตอโครงงานฉบบน ทางผจดท าหวงวาโครงงานฉบบนจะเปนประโยชนตอผพบเหนไมมากกนอย หากผดพลาดประการใดทางผจดท ากราบขออภยมา ณ ทน

ทายนผท าโครงงานขอขอบพระคณ บดา มารดา และครอบครว ผเปนเบองหลงทท าใหผจ ดท ามวนน และบรพคณาจารยทกทานผซงเปนผประสทธประสาทวชาต งแตเยาววยจนถงปจจบน

ภรณทพย พลเพม องคณา จนทรเพญ

ฉ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย…………………………………………………………………………. ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ……………………………………………………………………… ง กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………. จ สารบญ……………………………………………………………………………………... ฉ สารบญตาราง…………………………………………………………………………........ ซ สารบญภาพ………………………………………………………………………………… ญ บทท 1. บทน า……………………………………………………………………………… 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา……………………………………….. 1 1.2 วตถประสงค…………………………………………………………………… 2 1.3 ขอบเขตของโครงงาน…………………………………………………….......... 2 1.4 วธการด าเนนงาน…………………………………………………………......... 3 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ…………………………………………………….. 3 1.6 แผนการด าเนนงาน…………………………………………………………….. 4 2. ทฤษฎทเกยวของ………………………………………………………………….. 5 2.1 เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง……………………………………………… 5 2.2 ระบบการบรรจ………………………………………………………………... 16 2.3 ความสามารถของกระบวนการ……………………………………………….. 24 2.4 การสมตวอยางเพอการยอมรบ………………………………………………… 27 2.5 ประเภทของแผนชกตวอยาง…………………….…………………………..…. 30 2.6 แนวทางส าหรบการประยกตใชแผนการชกตวอยางเพอการยอมรบ…………… 32 2.7 การตรวจสอบ (Inspection)…………………………………………………….. 35 2.8 วธการตรวจสอบและกฎการสบเปลยน (Inspection Procedures and Switching Rule)……………………………………………………………….. 36 2.9 การวเคราะห FMEA…………………………………………………………… 39 3. ระเบยบวธวจย…………………………………………………………………….. 52

ช

สารบญ(ตอ)

หนา

บทท 3.1 ประวตความเปนมาของบรษท………………………………………………… 52 3.2 วธการด าเนนงาน………………………………………………………………. 52 3.3 การเกบขอมลคณภาพในขนตอนกระบวนการบรรจ………………………….. 59 3.4 แนวทางการแกปญหา………………………………………………………….. 65 4. ผลการศกษา………………………………………………………………..……... 66 4.1 วเคราะหหาสาเหตและแนวทางแกปญหา…………………………………........ 66 4.2 แนวทางในการแกปญหา……………………………………………………….. 69 4.3 สรปผลการด าเนนงานตามแนวทางแกไขปรบปรง………………………..…… 94 5. สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ………………………………………………… 95 5.1 สรปผลการศกษา……………………………………………………….……..... 95 5.2 อภปรายผลการศกษา…………………………………………………………... 96 5.3 ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………… 97 บรรณานกรม………………………………………………………………………….. 98 ประวตผเขยน………………………………………………………………………….. 100

ซ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1.1 ตารางหาระดบความรนแรงทเกดขนในแตละอาการ…………………….……... 2 1.2 ตารางแผนการด าเนนงาน………………………………………………….…… 4 2.1 ตวอยางใบตรวจสอบ………………………...…………………………………. 6 2.2 แสดงคาดชนความสามารถดานศกยภาพของกระบวนการ………….………….. 27 2.3 แสดงคาคาดชนความสามารถดานศกยภาพของกระบวนการ ………….………. 27 2.4 ตารางการยอมรบระดบคณภาพสนคา………………………….………………. 32 2.5 แนวทางประยกตใชแผนชกตวอยางเพอยอมรบ………….……………....….… 33 2.6 ตารางแปลงคา AQL……………………………………………….……………. 35 2.7 อกษรรหสส าหรบขนาดสงตวอยาง………………………………….…………. 38 2.8 แผนการชกตวอยางเชงเดยวส าหรบการตรวจสอบแบบเครงครด………….…… 38 2.9 เกณฑประเมนความรนแรง (S) ส าหรบ PFMEA…………………..……..…….. 42 2.10 เกณฑประเมนความถในการเกด (O) ส าหรบ PFMEA………………………… 47 2.11 ขอแนะน าเกณฑประเมนความถในการเกด (O) โดยใชคา PPK……………….. 48 2.12 เกณฑการประเมนความเปนไปไดในการตรวจพบ (D) ส าหรบ PFMEA…………………………………………...…………………… 49 3.1 ขอมลน าหนกกอนปรบปรงของผลตภณฑ TCM160 …………….……………. 60 4.1 หวขอปญหาและแนวทางการแกไขปญหา……………………………………… 68 4.2 อกษรส าหรบขนาดสงตวอยาง…………………………………..……………… 71 4.3 ตวอยางระเบยบการบรรจเมอผลตภณฑไมไดมาตรฐานทก าหนด…………...…. 73 4.4 ตวอยางแบบฟอรมการบนทกขอมล…………………………………...……….. 74 4.5 ขอมลคาน าหนกแตละสวนประกอบของผลตภณฑหวบรรจท 1…………...…... 80 4.6 ขอมลคาน าหนกแตละสวนประกอบของผลตภณฑหวบรรจท 2……………….. 81 4.7 สรปคา I-MR วตถดบแตละหวบรรจ………………………….………..………. 85 4.8 การก าหนดคาน าหนกต าสดใหม…………………………………...…………… 87

ฌ

สารบญตาราง ตารางท หนา 4.9 คาน าหนกสทธหวบรรจท 1 (หลงปรบปรง)……………………….…………… 88 4.10 คาน าหนกสทธหวบรรจท 2 (หลงปรบปรง)…………………………………... 89 4.11 สรปผลการปรบปรง………..…………………………………………………. 94 5.1 เปรยบเทยบคาน าหนกกอนการปรบปรงและหลงปรบปรง…………………..… 96

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญของปญหำ

ปจจบนการแขงขนทางธรกจนอกจากปจจยดานการตลาด การก าหนดราคา ตนทนสนคา อกปจจยหนงทมความส าคญในการแขงขน คอ ปจจยดานคณภาพ นอกจากจะเปนตวบงบอกถงการด าเนนงานทมประสทธภาพในการตอบสนองความตองการของลกคา การปรบปรงประสทธภาพการท างานในกระบวนการผลตเพอใหไดมาซงคณภาพยงชวยสามารถใหลดตนทนการผลต ในอตสาหกรรม อาหารทน าผลตผลจากภาคการเกษตร ไดแกผลตผลจากพช ปศสตว และ ประมง มาใชเปนวตถดบหลกในการผลตอาหาร โดยอาศยเทคโนโลยการแปรรปอาหารและการถนอมอาหาร ตลอดจนเทคโนโลยเครองจกรอปกรณทใชในกระบวนการแปรรปอาหาร (food processing equipment) บรรจภณฑอาหาร (packaging) เพอผลตผลตภณฑอาหารใหไดปรมาณมากๆ มคณภาพสม าเสมอ ปลอดภย สะดวกตอการบรโภค ไดคณภาพและสนคาทตรงตามความตองการของลกคาการใหไดมาซงสนคาทมคณภาพและไดมาตรฐานตามขอตกลงระหวางผผลตกบผซอทไดมการท าขอตกลงกนไวกอนท าการผลตจงเปนสงส าคญ (ผศ.ดร.พมพเพญ พรเฉลมพงศ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.นธยา รตนาปนนท, 2010)

จากการศกษาขอมลของโรงงานทเปนกรณศกษาในกระบวนการผลต อตสาหกรรมแปรรปอาหาร (ขนมหวาน) โดยรปแบบการผลตสวนใหญเปนการผลตตามค าสงของลกคา ซงลกคาสวนใหญนนเปนกลมรานคาสะดวกซอ และรานคาสมยใหม จงท าใหโรงงานนนตองรกษามาตรฐานในกระบวนการผลตตามหลกของ GMP และ HACCP แตยงขาดระบบทสมบรณในการควบคมคณภาพ เครองมอทมประสทธภาพในการวเคราะหขอมล ทางโรงงานทเปนกรณศกษาจงมความตองการในการปรบปรงการระบบการควบคมคณภาพในกระบวนการผลต เพอทจะรองรบการแขงขนทางการตลาดในอนาคต ทางผวจยจงไดประยกตใชเทคนค RPN ในการหาระดบความรนแรงของปญหาทพบในกระบวนการบรรจ ดงตารางท 1.1

2

ตำรำงท 1.1 ตารางหาระดบความรนแรงทเกดขนในแตละอาการ

อาการ S O D RPN น าหนกไมถง 10 10 6 600 ความสญเสยระหวางการบรรจ 4 3 3 36 ของเสยระหวางการบรรจ 6 8 5 240

จากตารางท 1.1 ตารางแสดงใหเหนระดบความรนแรงทเกดขนในแตละอาการ ทางผท า

โครงงานไดก าหนดอาการ 3 อาการ มาวเคราะหในระดบเกณฑการประเมนความรนแรงของอาการนนๆ(S) , ระดบเกณฑการประเมนความถในการเกดอาการนนๆ (O) และระดบเกณฑการประเมนความเปนไปไดในการตรวจพบอาการนนๆ เมอท าการก าหนดคาของระดบเกณฑทงหมดแลวจงน ามาค านวณหาคา RPN พบวาอาการทมความรนแรงมากทสดคอ “ น าหนกไมถง ” ทางผจดท า จงไดน าอาการดงกลาวมาท าการแกไขและปรบปรงกระบวนการ 1.2 วตถประสงค

1. เพอศกษาขนตอนการควบคมคณภาพในกระบวนการผลตขนมหวาน

2. เพอท าการปรบปรงและวเคราะหหาสาเหตทกอใหเกดความสญเสยในกระบวนการผลต 3. เพอก าหนดมาตรฐานในการควบคมกระบวนการเชงสถต 4. ลดความสญเสยในกระบวนการผลต 1.3 ขอบเขตของโครงงำน 1. การจดท าโครงงานวศวกรรมฉบบน ไดใชขอมลจากอตสาหกรรมแปรรปอาหาร (ขนมหวาน) แหงหนงเปนกรณศกษา 2. การศกษาขอมล และแกไขปญหาจะพจารณาในสวนของ ของเสยทพบในกระบวนการบรรจ ผลตภณฑ TCM160 จากลกษณะของเสยทพบ คอ น าหนก ไมไดตามมาตรฐานเทานน 3. ศกษาขอมล และวเคราะหขอมล โดยใชเครองมอควบคมคณภาพ (7 QC Tools) ในการแกไขปญหา และใชโปรแกรม Minitab R14 ในการวเคราะหขอมล

3

1.4 วธกำรด ำเนนงำน

1. ศกษากระบวนการผลตขนมหวานของโรงงานกรณศกษา

2. ศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการลดของเสยในกระบวนการผลต 3. รวบรวมขอมลเชงคณภาพและปรมาณทน ามาใชในการลดของเสย ในกระบวนการผลต

3.1 ของเสยทเกดขนในขนตอนการผลต 3.2 ของเสยทเกดจากการเคลอนยายและการจดสง 4. ศกษาสาเหตการเกดของเสยในกระบวนการผลต 5. วเคราะหสาเหตการเกดของเสยในกระบวนการผลตรวมกบผปฏบตงานพรอมเกบขอมล 6. เลอกวธวธการปรบปรงการลดของเสยในกระบวนการผลต 7. สรปผลการด าเนนและขอเสนอแนะ

1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. สามารถทราบขนตอน และการก าหนดแนวทางในการควบคมคณภาพในกระบวนการผลตขนมหวาน 2. ทราบถงสาเหตทกอใหเกดความสญเสยในกระบวนการผลต และก าหนดมาตรการในการวเคราะห และแกไขปญหาไดอยางถกวธ 3. สามารถก าหนดมาตรฐาน และเกณฑทใชในการก าหนดคณภาพในกระบวนการ 4. สามารถลดความสญเสยในกระบวนการผลต และเพมประสทธภาพในกระบวนการผลต

4

1.6 แผนกำรด ำเนนงำน ตำรำงท 1.2 ตารางแผนการด าเนนงาน

ล าดบ วธการด าเนนงาน ระยะเวลาในการด าเนนงาน (2560)

1 2 3 4 5 6

1

รวบรวมขอมลเชงคณภาพและขอมลเชงปรมาณของสนคาในการผลตขนมหวานจากโรงงานทเปนกรณศกษา

2 ศกษาเกยวกบโปรแกรม Minitab

3 ระบสาเหตและแนวทางการแกไขปญหา

4 น าทฤษฎทเกยวของมาประยกตใชในการแกไขปญหาเพอออกแบบการเกบขอมล

5 ด าเนนการปรบปรง

6 วเคราะหเปรยบเทยบผลการด าเนนงาน

7 สรปผลการวจย

5

บทท 2 ทฤษฎทเกยวของ

การท าโครงงานเรองการควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการผลตขนมหวาน

ผจดท าโครงงานไดก าหนดแนวคดทฤษฎทเกยวของ ดงน

2.1 เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง เครองคมคณภาพ 7 อยาง (7 Qc Tools) ในสภาวะการแขงขนทางธรกจในปจจบน “การ

ควบคมคณภาพการผลต” เปนอกหนงปจจยทมความส าคญส าหรบอตสาหกรรมในปจจบน นอกจากการแขงขนทางดานราคา คณภาพของสนคากถอเปนอกปจจยทมความส าคญนอกจากจะเปนการแสดงถงมาตาฐาน และการประกนคณภาพของสนคาแลว ยงเปนกลยทธในการลดตนทนกระบวนการผลตทมความส าคญ โดยเครองมอทใชในการวเคราะหเลมน คอ ใบตรวจสอบ (Check Sheet) และแผนภาพสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram : CE) หรอเรยกอกชอหนงวา แผนภาพกางปลา (Fishbone Diagram) ซงเครองมอในการควบคมคณภาพทเรยกวา Seven QC Tools ซงมดวยกนทงหมด 7 เครองมอไดแก 2.1.1 ใบตรวจสอบ (Check Sheet) เปนกระดาษทอยในรปตารางส าหรบใชกรอกรายละเอยดของขอมล เพอใหทราบถงสภาพของขอมลทกแงทกมม ลกษณะของใบตรวจสอบจะตองเปนลกษณะทงายตอการจดบนทกขอมล งายตอการจ าแนกขอมลและวเคราะหผล ไมสบสนยงยาก สะดวกส าหรบพนกงานทวไปสามารถปฏบตได

6

ตารางท 2.1 ตวอยางใบตรวจสอบ

ล าดบ รายการตรวจบ ารงรกษา ความถในการตรวจสอบ

หมายเหต

2 สปดาห

1 เดอน

3 เดอน

6 เดอน

1 ป

1. การตอเตม ดดแปลง ปรบปรงตวอาคาร

2. การเปลยนแปลงน าหนกบรรทกบนพนอาคาร

3. การเปลยนแปลงสภาพการใชงาน

4. การเปลยนแปลงวสดกอสราง หรอวสดตกแตงอาคาร

5. การช ารดสกหรอของอาคาร 6. การวบตของโครงสรางอาคาร 7. การทรดตวของรากฐานอาคาร

ทมา: แผนงานปฏบตการตรวจบ ารงรกษาอาคารเชคลส, ภมปญญาไทย

2.1.2 แผนภมพาเรโต (Pareto Diagram) เปนแผนภมแสดงวา มลเหตใดเปนมลเหตทส าคญทสด วธการเขยนแผนภมพาเรโตเรมจากการใชใบตรวจสอบเกบขอมลกอน แลวจ าแนกแจกแจงขอมลเปนหมวดหมตามสาเหตตางๆ หลงจากนนกจดอนดบโดยน าสาเหตทมความถสงสดไปแสดงไวซายสดในแผนภม และสาเหตรองลงมากแสดงไวชดมาทางขวามอ นอกจากจะแสดงมลเหตทส าคญทสดและเรยงมลเหตอนๆ ตามล าดบความส าคญแลวจะแสดงเสนกราฟสะสมไวดวย หลกการการเขยนแผนภมพาเรโต ประกอบดวย 2.1.2.1 จ าแนกลกษณะและประเภทสาเหตของปญหาทเกดขน 2.1.2.2 เกบรวบรวมขอมล นบจ านวนลกษณะหรอประเภทของปญหาทเกดขน แลวค านวณรอยละของลกษณะ หรอประเภทของปญหาทเกดขน

2.1.2.3 เรยงขอมลทนบจ านวนไดจากมากไปหานอย จดท ารอยละสะสม

7

2.1.2.4 เขยนแผนภมจากรอยละสะสม โดยใหแกนนอนเปนลกษณะ หรอประเภทของปญหา และแกนตงเปนรอยละของลกษณะหรอประเภทของปญหาแลวเขยนกราฟแทงเรยงปญหาจากมากไปหานอย พรอมทงก าหนดจดและลากเสนรอยสะสมของลกษณะ หรอประเภทของปญหา

ภาพท 2.1 ตวอยางแผนภมพาเรโต ทมา: http://www.minitabknowledge.com/2012/09/pareto-chart.html#.Wg1DQVu0MdU 2.1.3 ผงกางปลา(Fishbone Diagram) ผงเหตและผล (Cause and Effect Diagram : CE) เปนแผนภมทใชตอจากแผนภมพาเรโต กลาวคอ หลงจากตดสนใจทจะเลอกแกปญหาใดจากการท าแผนภมพาเรโตแลว ขนตอไปกเปนการระดมความคดเพอแกปญหาทเลอกขนมาจากแผนภมพาเรโต โดยแสดงผลของสาเหตของปญหาไวทปลายของแผนภม และระหวางทจะถงปลายของแผนภมจะแสดงถงสาเหตของปญหาตางๆ ทเกดขนทงหมดจากการระดมความคด จ าแนกออกเปนแขนงเหมอนกางปลา ซงมหลกการเขยนผงกางปลา ดงน 1. ก าหนดปญหาทตองการแกไขจากแผนภมพาเรโต จากปญหาทก าหนด จะเปนผลของสาเหตทอยปลายสดของแผนภมกางปลา แลวลากเสนตรงไปตามแนวนอนและสดปลายเสนตามแนวนอนจะเปนผลของสาเหต 2. เขยนตนเหตของปญหาทเปนสาเหตของปญหาเลกๆแตกแขนงออกจากเสนตามแนวนอนทชไปยงผลของสาเหต ซงการเขยนสาเหตของปญหาจะไดจาการระดมความคดทงหมด โดยเรมจากตนเหตของปญหาซงโดยทวไปจะประกอบดวย 1. คน

8

2. เครองจกร 3. สภาพแวดลอม 4. วธการท างาน 5. วตถดบ 3. จากตนเหตหลกทส าคญ 5 ประการขางตนในขนตอนนจะแยกแตกแขนงปญหาทง5ออกเปนปญหายอยๆโดยละเอยด ซงในขนตอนนจะเปนการระดมความคดตอเนองจากการหาตนเหตหลก ดวยการสรางค าถามขนมาเพอหาสาเหตยอยน ามาเขยนในแผนภมกางปลา แลวเขยนเปนแขนงยอย

ภาพท 2.2 ตวอยางผงกางปลา ทมา: https://niponmit2.wordpress.com 2.1.4 กราฟ (Graph) เปนสวนหนงของรายงานตางๆทใชส าหรบน าเสนอขอมลทสามารถท าใหผอานเขาใจขอมลตางๆไดด สะดวกตอการแปลความหมายและสามารถใหรายละเอยดของการเปรยบเทยบไดดกวาการน าเสนอขอมลดวยวธอนๆ ทงนเพราะกราฟสามารถมองเหนถงลกษณะของขอมลตางๆไดทนท จากเสน รปภาพ แทงเหลยม และวงกลม ซงการน าเสนอขอมลดวยกราฟน กราฟทนยมใชกนมากไดแก กราฟเสน กราฟรปภาพ กราฟแทง กราฟวงกลม และแผนภมควบคมคณภาพ ซงกราฟแตละชนดจะมประโยชนในการใชแตกตางกน

9

ภาพท 2.3 ตวอยางกราฟเสน ทมา: http://m3slash3.blogspot.com/2014/07/blog-post_2520.html

ภาพท 2.4 ตวอยางกราฟแทง ทมา: https://www.gotoknow.org/posts/210276 2.1.5 แผนภมกระจาย (Scatter Diagram) เปนแผนภมทแสดงถงลกษณะความสมพนธของตวแปร 2 ตววาลกษณะความสมพนธเปนอยางไร ผลของตวแปรตวหนงมผลกบตวแปรอกหนงอยางไร ลกษณะของแผนภมกระจายโดยทวไปแสดงเปนกราฟโดยใหแกน x แทนตวแปรหนง และ

10

แกน y แทนตวอกตวแปรหนง จากขอมลทไดจะน าไปเขยนเปนจดลงในกราฟ แลวดความสมพนธของตวแปร

ภาพท 2.5 ตวอยางแผนภมกระจาย ทมา: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:U.S._Phillips_Curve_2000_to_2013.png 2.1.6 ฮสโตแกรม (Histogram) เปนแผนภมทแสดงความถของสงทเกดขน โดยแสดงเปนกราฟแทงสเหลยมทมความกวางเทากนและมดานขางตดกน วธสรางฮสโตแกรมท าไดดงนคอ 1. เกบรวบรวมขอมลของสงทตองการวเคราะห 2. ก าหนดจ านวนชวงหรอแทงของกราฟทตองการแสดง โดยปกตจะใหมจ านวนแทงระหวาง 8-12 แทง 3. ก าหนดคาของแตละชวง โดนคาทก าหนดจะตองใหครอบคลมคาทกคาของขอมลทเกบได และจะตองไมมคาใดตกอยในชวงขอมลมากกวา 1 ชวง 4. นบจ านวนขอมลในแตละชวง แลวเขยนเปนกราฟ

11

ภาพท 2.6 ตวอยางฮสโตแกรม ทมา: http://www.vcharkarn.com/userfiles/74451/[(2).png 2.1.7 แผนภมควบคม (Control Chart) เปนแผนภมกราฟทใชเพอการควบคมกระบวนการผลต ลกษณะของแผนภมจะเปนกราฟของสงทตองการควบคม เขยนเทยบกบเวลาวตถประสงคหลกของแผนภมควบคมคอ การควบคมกระบวนการผลตเพอใหรวา ณ เวลาใดทมปญหาดานคณภาพ ทงนเพอการแกไขปรบปรงกระบวนการผลตใหกลบสสภาพปกต แผนภมควบคมเปนเทคนคเชงสถตทมความส าคญอยางมากและมรปแบบตางๆหลายรปแบบแลวแตลกษณะการควบคม ซงในการท าแผนภมควบคมเราจะใชโปรแกรมในการวเคราะหหาคาความผดปกตนน โดยเราจะแบงประเภทของแผนภมควบคมเปน 2 ประเภทดวยกน คอ ชนดของแผนภมควบคม แบงไดเปน 2 ประเภทใหญ โดยแบงตามขอมลทสนใจ คอ 2.1.7.1 แผนภมทชนดของขอมลเปนขอมลแบบตอเนองหรอ คาวด (Variable Control Chart) เปนแผนภมทใชควบคมกระบวนการส าหรบผลลพธทมคณลกษณะทตองการควบคม

12

สามารถวดคาไดดวยการ ชง ตวง วด เชน ปรมาณการบรรจน าผลไมในขวด อายการใชงานของหลอดไฟ ความยาวเสนผานศนยกลางของวงแหวนลกสบ เปนตน ไดแก 1. แผนภม X Chart เปนแผนภมทใชควบคมคาเฉลยของคณลกษณะทวดไดจากผลลพธในเชงปรมาณ ซงคาทไดอาจอยในเทอมของความยาว อายการใชงาน น าหนก ปรมาณ เปนตน 2. แผนภม R Chart เปนแผนภมทใชควบคมคาความแปรผนหรอคาการกระจายของคณลกษณะทวดไดจากผลลพธโดยใชพสยเปนคาวด โดยแผนภม R จะใชควบคกบแผนภม X เสมอ 3. แผนภม S Chart เปนแผนภมทใชควบคมคาความแปรผนหรอคาการกระจายของคณลกษณะทวดไดจากผลลพธเชนเดยวกบแผนภม R แตจะค านวณคาวดการกระจายดวยคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ซงจะมประสทธภาพดกวาแผนภม R เมอตวอยางของกลมยอยมขนาดใหญ 4. แผนภม MR Chart หรอแผนภมควบคมพสยเคลอนท เปนแผนภมทใชควบคกบแผนภม X โดยแผนภม MR Chart เปนแผนภมทใชควบคมคาการกระจายของคณลกษณะทวดไดดวยคาพสยเมอขนาดของตวอยางยอยเทากบ 1 หนวย 5. แผนภม CU-SUM Chart เปนแผนภมทใชควบคมคาเฉลยของคณลกษณะทวดไดจากผลลพธในเชงปรมาณเชนเดยวกบแผนภม X แตจะมประสทธภาพในการตรวจจบการเปลยนแปลงไดดกวาแผนภม X เมอคณสมบตของผลลพธมการเปลยนแปลงเลกนอย และใชไดเมอขนาดตวอยางยอยเทากบ 1 หนวย 2.1.7.2 แผนภมทชนดของขอมลเปนขอมลแบบชวงหรอ คานบ (Attribute Control Chart) เปนแผนภมทใชควบคมกระบวนการส าหรบผลลพธทมคณลกษณะทตองการควบคมหาไดจากการนบ เชน ผลตภณฑดหรอเสย ผลตภณฑช ารดหรอไมช ารด ผลตภณฑทมรอยต าหนหรอไมมรอยต าหน ผลตภณฑบกพรองหรอไมบกพรอง เปนตน ซงการพจารณาคณลกษณะของผลลพธ เชน ดหรอเสยนน จะท าการเปรยบเทยบกบมาตรฐานหรอขดจ ากดขอก าหนดเฉพาะของผลลพธ หรออาจพจารณาดวยการมองดวยสายตา แผนภมควบคมประเภทนไดแก 1. แผนภม p (p Chart) เปนแผนภมทใชควบคมสดสวนผลลพธทไมเปนไปตามขอก าหนด (NC) ในกระบวนการ เชน สดสวนชนงานทแตกหก สดสวนหลอดไฟเสย เปนตน 2. แผนภม pn ( pn Chart ) เปนแผนภมทใชควบคมจ านวนของผลลพธทไมเปนไปตามขอก าหนด (NC)ในกระบวนการ ซงมหลกการเชนเดยวกบแผนภม p 3. แผนภม c (c Chart) เปนแผนภมทใชควบคมจ านวนรอยต าหนหรอขอบกพรองทเกดขนบนผลลพธเมอกลมตวอยางยอยม ขนาด 1 หนวย เชน รอยต าหนบนผวชนงาน 1 ชน รอยต าหนบนผา 1 เมตร 4. แผนภม u (u Chart) เปนแผนภมทใชควบคมจ านวนรอยต าหนหรอขอบกพรองทเกดขนบนผลลพธเชนเดยวกบแผนภม u โดยเปนแผนภมควบคมจ านวนรอยต าหนตอหนวย แตจะใชในกรณทจ านวนหนวยตวอยางของกลมยอยในการ ตรวจสอบแตละครงไมเทากน หรอขนาดตวอยางทตรวจสอบแตละครงไมใช 1 หนวย

13

แผนภมควบคม I – MR Chart ใชเมอแตละกลมขอมลมขอมลอยขอมลเดยว ตวอยางของขอมลลกษณะน ไดแก กระบวนการผลตทมการตรวจวดแบบอตโนมต กระบวนการผลตทมอตราการผลตชา หรอกระบวนการผลตอยางตอเนองทมความแปรปรวนในกระบวนการนอยมาก สตรการค านวณ

MR = |Xi − Xi−1| (1)

R = MR1+MR2+⋯+MRk

k−1 (2)

X = X1+X2+⋯+Xk

k (3)

ลกษณะของแผนภมควบคม โดยปกตแลว แผนภมควบคมจะประกอบดวยเสนควบคม 3 เสน ไดแก ขดจ ากดควบคมบน (Upper Control Limit : UCL), ขดจ ากดควบคมลาง (Lower Control Limit : LCL), และเสนกลาง (Center line : CL) ระยะหางจากเสนกลางถงขดจ ากดควบคมบนจะเทากบระยะหางจากเสนกลางถงขดจ ากดควบคมลาง คอเทากบ 3 σ ในกรณไมทราบคาสวนเบยงเบนมาตรฐานของประชากรจากกระบวนการท งหมดจะแทนดวยคา S คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานของขอมลตวอยางจากกระบวนการ

ภาพท 2.7 ภาพแผนภมควบคมแสดงใหเหนวาเปนสภาพทควบคมไมไดและควบคมได

ทมา: http://www.nst.or.th/article/article492/article49208/qtools05.gif

หลงจากไดท าการสรางแผนภม Control Chart แลวเราสามารถพจารณาจดผดปกตทเกดขนในแผนภมได ซงมอยหลก 4 ประเภท คอ

14

1. อยนอกจดควบคม (Out of Control) คอ มบางจดอยนอกเขตควบคม (±3s) ไปอยางชดเจนซงจะแสดงใหเหนวามของเสยเกดขนแลวในกระบวนการ

ภาพท 2.8 แผนภมควบคมแสดงใหเหนความผดปกตอยนอกจดควบคม ทมา: http://www.sec.psu.ac.th/web-board/content/view_img.php?id=1979 2. เกดการเกาะกลม (Run) 2.1 มจดพกดอยางนอย 7 จดปรากฏตดตอกนอยดานใดดานหนงของแผนภม (Shift) เปนผลมาจากการเปลยนแปลงกระบวนการ เชน พฒนาระบบการท างานแลวผลลพธดขนกวาเดม เปนตน

ภาพท 2.9 ภาพแผนภมควบคมแสดงใหเหนถงความผดปกต 7 จด

ทมา: http://www.sec.psu.ac.th/web-board/content/view_img.php?id=1981

2.2 มจดพกดอยางนอย 14 จด ขนและลงเปนแบบแผนอยางตอเนองซ ากน (Cycle) เปนผลมาจากชวงเวลาหรอชวงฤดกาลทผลดเปลยนหมนเวยนกนไป เชน การผลดเปลยนเวร ประสทธภาพในการท างาน เวรเชาดกวาเวรดกหรอการระบาดของโรคตามฤดกาล เปนตน

15

ภาพท 2.10 ภาพแผนภมควบคมแสดงใหเหนถงความผดปกตขนและลงเปนแบบแผนอยาง ตอเนองซ ากน ทมา: http://www.si.mahidol.ac.th/th/division/um/div_knowledgesdetail.asp?div_id=48&kl_id=11 2.3 จดพกดอยางนอย 4 ใน 5 จด ทอยตอเนองกนใกล Central line เปนผลมาจากการปรบปรงกระบวนการใหดขน ท าใหความผนแปรในระบบนอยลง ถงแมคาเฉลยจะยงเทาเดม หรอในทางตรงขามอาจมากขนหรอลดลง

ภาพท 2.11 ภาพแผนภมควบคมแสดงใหเหนถงความผดปกตแบบ 4 ใน 5 จด

ทมา: http://www.si.mahidol.ac.th/th/division/um/div_knowledgesdetail.asp?div_id=48&kl_id=11

16

3. เกดแนวโนม (Trend) คอ มบางจดเรยงตวกนอยางตอเนอง 6 จด ภายในเขตควบคม (±3s) ซงคาเฉลยของชนงานทผลตไดจากกระบวนการนก าลงมแนวโนมทจะเคลอนทออกจากทตงไวครงแรก ดงนนควรจะหยดกระบวนการเพอปรบคาตางๆ

ภาพท 2.12 ภาพแผนภมทเกดแนวโนม

ทมา: http://www.si.mahidol.ac.th/th/division/um/div_knowledgesdetail.asp?div_id=48&kl_id=11 4. เกดวฏจกร (Periodicity) คอ มบางจดเรยงตวสลบขนลงระหวางเสน CL เรยงกนทงหมด 14 จด ภายในเขตควบคม (±3s) ซงแสดงใหวาเกดการหมนเวยนของเหตการณตางๆในกระบวนการ โดยเมอครบหนงรอบจะกลบมาอกครงหนง จงอาจใชท านายผลในอนาคตหรอชวงเวลาทผานมาได 2.2 ระบบการบรรจ ปนและนายสมพร (2541) ไดกลาวถงระบบการบรรจของเครองจกร และประเภทของบรรจภณฑไวดงตอไปน 2.2.1 ประเภทของผลตภณฑ ประเภทของผลตภณฑแบงออกตามลกษณะทางกายภาพของผลตภณฑ ไดแก ผลตภณฑแหงและเหลว 2.2.1.1 ผลตภณฑเหลว เปนผลตภณฑทมความเหนยวขนต าจะสามารถไหลดวยตนเองท าใหการบรรจท าไดงาย สวนผลตภณฑทมความขนสงจะท าใหการบรรจท าไดยากกวา จงจ าเปนจะตองออกแบบเครองจกรบรรจ ซงกระบวนการบรรจจะมองคประกอบอนของผลตภณฑทเปนของเหลว เชน อณหภมในการบรรจ ความตงของผวผลตภณฑ การท าปฏกรยากบอากาศ เปนตน 2.2.1.2 ผลตภณฑแหง จะครอบคลมไปถงผลตภณฑทมลกษณะเปนชน เปนเมด เปนกอน เปนแผน หรอผลตภณฑทสามารถหลนไดดวยตนเองตามแรงโนมถวงของโลก สวนผลตภณฑ

17

ทไมสามารถไหลตกไดดวยตนเองอยางอสระ และมลกษณะจบเปนกลมหรอกอนเปนผงละเอยด ซงจะท าใหผลตภณฑเหลานมความหนาแนนไมคงทจงไมสามารถบรรจไดโดยการใชแรงโนมถวงได แตจะอาศยระบบเกลยวชวยในการสงผานทอบรรจ 2.2.2 ประเภทของบรรจภณฑ จากการพจารณาถงคณสมบตทางกายภาพของผลตภณฑ เราสามารถแบงบรรจภณฑออกเปน 3 ชนดดงน บรรจภณฑแบบแขงตว บรรจภณฑแบบกงแขงตว และบรรจภณฑแบบออนนม 2.2.2.1 บรรจภณฑแบบแขงตว (Rigid Packaging) ไดแก บรรจภณฑประเภทแกว กระปอง โลหะ และพลาสตกแขงตว ซงพลาสตกสวนมากจะเปนการขนรปดวยวธการฉด บรรจภณฑชนดนมความแขงแรง คงรปไดด ล าเลยงบนสายพานไดสะดวกและสามารถน ามาใชกบเครองบรรจของเหลวสญญากาศ และระบบความดนไดด และสามารถท าการบรรจไดเรวกวาชนดอน 2.2.2.2 บรรจภณฑแบบกงแขงตว (Semi-Packaging) ไดแก ถวยไอศกรมทขนรปดวยความรอนหรอระบบสญญากาศ ขวดพลาสตกทขนรปดวยการเปา (Blow molding) บรรจภณฑชนดนมขอจ ากดในการรบแรงอด และแรงดนจงน ามาบรรจแบบสญญากาศไมได 2.2.2.3 บรรจภณฑออนนม (Flexible Packaging) ไดแก ซองพลาสตก และถงพลาสตก บรรจภณฑประเภทนไมสามารถรกษารปทรงหรอมตได จงตองมอปกรณชวยในระหวางการบรรจและมกจะใชระบบการบรรจแบบสบอดใสในถงบรรจภณฑ 2.2.3 ระบบบรรจและเตมวธการบรรจของเหลวในบรรจภณฑทใชกนอยางแพรหลายม 2 ประเภทดงน 2.2.3.1 การบรรจแบบระดบคงท จะใชกบผลตภณฑทเปนของเหลว เชน น าอดลม เบยร และของเหลว ซงการบรรจประเภทนสามารถวดระดบโดยใชในสายตาในการวดเนองจากภาชนะบรรจจะมปรมาตรบรรจไมเทากน จากความหนาของผนงภาชนะบรรจไมสม าเสมอ หากท าการบรรจแบบปรมาตรคงท กจะท าใหระดบความสงในการบรรจในภาชนะบรรจแตกตางกนออกไป ซงในขณะทผบรโภคพอใจทจะซอผลตภณฑทอยในบรรจภณฑแลวมความสงระดบเดยวกนทกบรรจภณฑ แมวาความจรงปรมาตรของผลตภณฑจะไมไดเปนไปตามความจรง ดงภาพท 2.13 จะเหนวาระดบของของเหลวจะอยระดบเดยวกนในขณะทความหนาของผนงบรรจภณฑแตกตางกน ซงการบรรจแบบระดบคงทจะใชวธแรงโนมถวงสญญากาศ ความดน หรอการใชทงความดนและสญญากาศ สวนการควบคมใหระดบคงทโดยการน าของเหลวสวนเกนนออก เมอถงระดบทตองการโดยใชระบบอเลกทรอนกส หรอใชการควบคมแบบนวเมตกวาลวชวยในการบรรจ

18

ภาพท 2.13 การบรรจแบบระดบคงท ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/

2.2.3.2 การบรรจแบบปรมาตรคงท ปรมาตรทถกตองจะตองถกบรรจในบรรจภณฑโดยกระบอกสบ หรอการตวง การชง ดงนนระบบการบรรจแบบปรมาตรคงทจะน ามาใชกบผลตภณฑทมราคาสง ผลตภณฑทขายตามน าหนก ผลตภณฑยา หรอ สารเคมทตองการปรมาตรทถกตอง ดงภาพท 2.14 จะเหนวาระดบผลตภณฑจะอยทระดบทแตกตางกนซงจะเปลยนแปลงไปตามความหนาหรอพนทของบรรจภณฑ

ภาพท 2.14 การบรรจแบบปรมาตร ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/ 2.2.4 วธการบรรจแบบเตมจากการพจารณาการเคลอนทของภาชนะ และทอบรรจ (Nozzle) จะสามารถแบงวธการบรรจเตมได 2 วธ

19

2.2.4.1 วธใหภาชนะเคลอนท โดยการเคลอนภาชนะบรรจเขาไปหาทอบรรจโดยใหทอบรรจของเหลวลงมาอยในคอของภาชนะบรรจ แลวจงปลอยผลตภณฑของเหลวไหลลงไปทกนของภาชนะ หรอปลอยใหผลตภณฑทเปนของเหลวนนกระจายไปทางดานขางของภาชนะบรรจ เพอใหของเหลวนนไหลตามผนงของภาชนะ ซงจะชวยลดความแรงของการไหลของผลตภณฑและลดการรวมตวกบอากาศจนเกดฟองอากาศ เมอไดปรมาณทตองการแลวจงเคลอนภาชนะบรรจออกจากทอบรรจ

ภาพท 2.15 วธใหภาชนะเคลอนท ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/ 2.2.4.2 ใหทอบรรจเคลอนท โดยการเคลอนทอบรรจลงไปจนถงกนของภาชนะบรรจแลวปลอยใหผลตภณฑของเหลวไหลออกมาพรอมกบเคลอนทอบรรจขนจนไดปรมานทตองการแลว จงเคลอนทอบรรจออกจากภาชนะบรรจ

20

ภาพท 2.16 วธใหทอบรรจเคลอนท ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/ 2.2.5 ระบบการบรรจผลตภณฑของเหลวการบรรจผลตภณฑของเหลวสามารถแบงได 6 ประเภท อธบายดงน 2.2.5.1 การบรรจแบบสญญากาศ เมอทอหวบรรจและทอสญญากาศเขาไปในภาชนะใหปลายของทอบรรจอยระดบคอของภาชนะบรรจ จากนนจะท าการปดผนกบรเวณปากของภาชนะบรรจเพอไมใหอากาศไหลผานได แลวจงท าการดดอากาศทอยในภาชนะบรรจออกท าใหเกดสญญากาศภายในภาชนะบรรจ ซงจะสงผลใหความดนของถงจายผลตภณฑของเหลวสงกวาความดนในภาชนะบรรจถงระดบปลายทอ หวเตมจะดดของเหลวทอยเหนอระดบปลายทอไหลออกไปยงถงน าลน ท าใหของเหลวไมสงเกนระดบทตองการ ดงภาพท 2.17 ซงการบรรจดวยระบบน ใชส าหรบการบรรจผลตภณฑทเปนของเหลวทสามารถไหลไดดวยตนเอง ซงวธการนเปนวธการทรวดเรว และการลงทนต า แตอยางไรกตามขอจ ากดของวธนคอจะสามารถใชไดกบบรรจภณฑทมความแขงตว คงรป และตองใชวธการบรรจแบบระดบคงทเทานน นอกจากนบรเวณปากบรรจภณฑจะตองไมบนหรอแตกจะตองมความเรยบ เนองจากจะท าใหอากาศไหลเขามาในภาชนะบรรจระหวางการะบวนการบรรจได

21

ภาพท 2.17 การบรรจแบบระบบสญญากาศ ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/ 2.2.5.2 การบรรจแบบระบบแรงโนมถวง (Time Gravity Filler) ผลตภณฑจะถกปมดดไปพกไวบรเวณดานบนของหวบรรจ และจะใชระบบนวเมตคในการควบคมการปดเปดวาลวใหของเหลวจากถงจายทตงอยดานบนของเครองไหลออกมายงทอบรรจลงในภาชนะซงระดบทเตมจะถกก าหนดดวยระดบทอน าลน การบรรจเตมของเหลวดวยแรงโนมถวงน จะไมเกดปญหาเรองการหยด

ภาพท 2.18 การบรรจแบบระบบแรงโนมถวง ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/ ซงการบรรจระบบนจะท างานไดชากวาระบบบรรจแบบสญญากาศ ดวยเหตนระบบการบรรจนจงไมเหมาะสมกบผลตภณฑกบผลตภณฑ 2.2.5.3 การบรรจระบบความดน (Overflow Filling) มการท างานทคลายคลงกบระบบการบรรจระบบแรงโนมถวง โดยใชปมเปนตวสงแรงเคลอนผลตภณฑ และทบรเวณหวบรรจจะม

22

สปรงเปนตวเปดปดวาลว ดงภาพท วธการนท าใหไมจ าเปนตองใหถงเกบบรรจภณฑอยสง และท าใหการ ไหลตวของผลตภณฑเรวขน

ภาพท 2.19 การบรรจแบบระบบความดน ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/ การบรรจระบบความดนระบบการบรรจดวยความดนนเหมาะสมทจะน ามาใชกบผลตภณฑทมความหนดต าถงปานกลาง เชน โฟมลางหนา เจล แชมพ เปนตน 2.2.5.4 การบรรจระบบผสมความดนและสญญากาศ ระบบบรรจนจะน ามาใชกบผลตภณฑทมลกษณะเปนฟอง และมความหนดสงและสวนใหญจะใชกบภาชนะบรรจทเปนพลาสตก ดวยความดนจะท าใหผลตภณฑไหลไปไดเรวและสญญากาศจะชวยเรงความเรวในการบรรจ และระบบนจะชวยปองกนสภาวะการบรรจเกนโดยจะมระบบดดกลบไปยงถงน าลน

ภาพท 2.20 การบรรจแบบระบบผสมความดนและสญญากาศ ทมา: http://slideplayer.in.th/slide/2086286/

23

2.2.5.5 การบรรจระบบกระบอกลกสบ (Piston Filling) ระบบนจะประกอบดวยกระบอกสบ ลกสบ และวาลว ผลตภณฑจะไหลจากถงเกบเมอลกสบเคลอนทลงหรอมาทางขางหลงผลตภณฑจะถกดดมาในกระบอกสบ และเมอลกสบเคลอนทขนหรอมาขางหนาผลตภณฑ กจะถกดนออกจากระบบกระบอกลกสบไปยงทอบรรจ ดงภาพท 2.21

ภาพท 2.21 การบรรจแบบระบบกระบอกลกสบ ทมา: http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/3805/piston-filling-machine บรรจระบบกระบอกสบ การบรรจระบบนเปนระบบทมวธการท างานทงาย สะดวกตอการบ ารงรกษา เปนระบบทนาสนใจส าหรบอตสาหกรรม 2.2.5.6 การบรรจระบบการตรวจวดโดยปม (Servo Positive Displacement Filling) การบรรจระบบนจะใชปมโดยคอมพวเตอรจะตงจ านวนรอบทปม และท าการหยดเมอถงรอบทตงไว โดยปมจะท าการดดผลตภณฑทเกบอยในถงพกผานปมไปยงหวบรรจเมอปมหมนไดตามรอบทตงไวปมจะหยดท างาน ดงภาพท 2.22

24

ภาพท 2.22 การบรรจแบบระบบการตรวจวดโดยปม ทมา: http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/3806/servo-pump-filling-machine 2.3 ความสามารถของกระบวนการ

(รศ.ดร.ภก. เพยงกจ แดงประเสรฐ) ความสามารถของกระบวนการ (Process Capability) เปนการเปรยบเทยบความแปรผน ระหวางการผลตของกระบวนการทเกดจาก Chance cause เขากบขอก าหนดมาตรฐานทตองการของกระบวนการผลตและท าการสรางคา Capability index ขนมาเพอวดระดบความสามารถในการด าเนนการของกระบวนการ ในแงของการสอดคลองกบขอก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑท งนกระบวนการผลตทมความสามารถ หมายถง การทคาเฉลยของกระบวนการ (Process mean) อยกงกลางพอดกบเปาหมายของขอก าหนดและชวงของขอก าหนดกวางกวา Control limit ในกระบวนการผลตทใหคาความกวางของคาขอบเขตการควบคม (Control limit) ของแผนภมควบคม (UCL ถง LCL) มากกวาคาของชวงของขอก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑ (USL ถง LSL) แลวจะถอวากระบวนการนนเปนกระบวนการทไมมความสามารถ (Incapable process) เนองจากผลตภณฑทผลตบางสวนจะอยภายนอกของขอก าหนดทตองการของผลตภณฑถงแมวาขอบเขตการควบคม จะแสดงวาขอมลทงหมดทท าการทดสอบจะอยในชวง +3𝜎 แตจากรปจะเหนวามความเปนไปไดทจะไดผลตภณฑทบกพรอง เนองจากชวงของ Control limit กวางกวาชวงของขอก าหนดมาตรฐาน 2.3.1 ดชนชวดความสามารถของกระบวนการ คาดชนชวดความสามารถของกระบวนการ (Process capability index) แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก ดชนทวดศกยภาพของความสามารถ (Potential capability, Cp) และดชนทวดความสามารถทแทจรงของกระบวนการ (Actual capability,

25

Cpk) โดยทจะใช Cp ตดสนกระบวนการวามความสามารถเพยงใดไดตอเมอเปนไปตามเงอนไขบางประการ คอ เมอคาเฉลยของความแปรผนตามธรรมชาตของกระบวนการอยทกงกลางของชวงมาตรฐานของขอก าหนดในขณะทสามารถใช Cpk ตดสนกระบวนการไดโดยไมจ าเปนทคาเฉลยของความแปรผนดงกลาวตองอยทกงกลางของชวงมาตรฐานก าหนด 2.3.2 ดชนชวดศกยภาพของความสามารถของกระบวนการ (Process potential capability, Cp) สามารถระบไดวากระบวนการด าเนนการหนงมความสามรถหรอไม โดยพจารณาจากคา Cp จากสตรค านวณตอไปน

cp = USL−LSL

UCL−LCL=

USL−LSL

6σ (4)

โดย Cp = 1 เมอชวงของขอก าหนดมาตรฐานมคาเทากบชวงของความแปรผนตาม

ธรรมชาตของกระบวนการ (+3, ความแปรผนของกระบวนการเปนไปตาม Normal distribution นนคอ 99.73% ของคาทสงเกตไดตกอยในชวง +3 จากคาเฉลย) ในกรณนกระบวนการระบไดวามความสามารถในระดบทนอยทสด โดยมศกยภาพทจะผลตผลตภณฑทไมบกพรองจากชวงของขอก าหนดเลย กตอเมอคาเฉลยของกระบวนการ (process mean) ตกอยทกงกลางของชวงของขอก าหนดคออยทเปาหมายทก าหนดในกรณนมโอกาสทจะผลตผลตภณฑทบกพรองเพยงรอยละ 0.27 หรอ 2700 สวนจากลานสวน (ppm) กลาวคอมโอกาสทจะพบผลตภณฑทบกพรองออกจาก ชวง+3 เพยง 0.0027 สวนจาก 1 สวน คา Cp > 1 เมอชวงของขอก าหนดมาตรฐานมคามากกวาชวงของความแปรผนตามธรรมชาตของกระบวนการ ในกรณนระบไดวากระบวนการมศกยภาพของความสามารถ โดยทจะผลตผลตภณฑทเปนไปตามของขอก าหนดไดตอเมอคาเฉลยของกระบวนการ (process mean) ตกอยทกงกลางของชวงของขอก าหนดคออยทเปาหมายทก าหนด คา Cp < 1 เมอชวงของขอก าหนดมาตรฐานมคานอยกวาชวงของความแปรผนตามธรรมชาตของกระบวนการในกรณนระบไดวากระบวนการไมมความสามารถ 2.3.3 การตรงเปาหมายของกระบวนการ (Process centering) ในกรณทคา Cp > 1 แลวไมจ าเปนวาจะไมมการผลตผลตภณฑทบกพรองจากกระบวนการผลตนนเลย แมวาชวงของขอบเขตการควบคมอาจจะแคบกวาชวงของขอก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑ แตถาคาเฉลยของกระบวนการไมไดอยตรงกงกลางตรงกบเปาหมายของขอก าหนดแลวดานหนงของเลยอาจจะกวางเกนกวาคาของชวงของขอก าหนดมาตรฐาน ดงแสดงในภาพท 2.11 ภาพท 2.12 แสดงตวอยางของการทกระบวนการไมไดมคาเฉลยตรงกบเปาหมายของขอก าหนด ท าใหความสามารถของกระบวนการทมคา Cp เทากบ 1 ไมสามารถระบไดวาจะผลตผลตภณฑทมความบกพรองไมเกนรอยละ 0.27 จาก

26

รปแสดงกราฟการกระจายแบบปกต (Normal distribution) ของกระบวนการผลตทมชวงเลย (UCL-LCL) เทากบชวงของขอก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑ (USL-LSL) ท าใหไดคา Cp เปน 1 แตพบวากระบวนการนไมมความสามารถเนองจากคาเฉลยของ กระบวนการไมตรงกบเปาหมายของขอก าหนดในรปจะเหนวาคาเฉลยของกระบวนการตรงกบ คาสงสดของขอก าหนด (USL) ท าใหครงหนงของ Control limit มากกวาคา USL ดงนนรอยละ 50 ของผลตภณฑทผลตจากกระบวนการนมแนวโนมทจะมคณสมบต เ กนกวาคาสงสดของขอก าหนด ท าใหกระบวนการนไมมความสามารถแมวาจะมคา Cp เทากบ 1 เนองจากกระบวนการไมไดมคาเฉลยทตรงกบเปาหมายของขอก าหนด 2.3.4 ดชนวดความสามารถของกระบวนการ (Actual process capability index, Cpk) เมอคาเฉลยของกระบวนการไมตรงกบเปาหมายของขอก าหนดคา Cp จะไมใหขอมลทมความหมายมากนก เนองจากจะบอกเพยงวาชวงของ Control limit ของกระบวนการกบชวงของขอก าหนดของผลตภณฑคาใดจะกวางกวาเทานนแตไมอาจบอกไดวากระบวนการจะผลต ผลตภณฑทบกพรองหรอไมจ าเปนตองใช Capability index อกคาหนงเพอพจารณาหาความสามารถของกระบวนการทจะตอบสนองตอขอก าหนดมาตรฐานของผลตภณฑไดแกคาดชนวดความสามารถทแทจรง (actual process capacity index, Cpk) ของกระบวนการ การค านวณหาคา Cpk หาไดโดยใชสตรการค านวณตอไปน

Cpk = min [USL−x

3σ ,

x−LSL

3σ] (5)

ถา Cpk < 1.0 แลวถอวากระบวนการไมมความสามารถ ถา Cpk = 1.0 แลวถอวากระบวนการมความสามารถขนต าสด แนะน าให Cpk ควรมคามากวา 1.33

27

ตารางท 2.2 คาดชนความสามารถดานศกยภาพของกระบวนการ

ขอจ ากดกระบวนการ กรณพกดขอก าหนดเฉพาะ

แบบสองดาน กรณพกดขอก าหนดเฉพาะ

แบบดานเดยว

กระบวนการทใชอยแลว 75% 88%

กระบวนการใหม 67% 83%

ทมา: อาจารยบญชย แซสว (เอกสารประกอบการสอน) ตารางท 2.3 แสดงคาดชนความสามารถดานศกยภาพของกระบวนการ

ทมา: อาจารยบญชย แซสว (เอกสารประกอบการสอน)

ถาคา Cp ต าแสดงวาการออกแบบกระบวนการไมเหมาะสมแกไขโดยการออกแบบใหม Cpk ต าแสดงวาการออกแบบและการตงคากระบวนการไมเหมาะสมแกไขโดยการปรบตงคากอน และถาคา Cp และ Cpk คาตางกนแสดงวาคาตงของกระบวนการไมไดอยตรงกลางของสเปคควรมการปรบตงกระบวนการใหม 2.4 การสมตวอยางเพอการยอมรบ การสมตวอยางเพอการยอมรบ เปนปจจยทส าคญในการควบคมคณภาพการสมตวอยางเพอการยอมรบเปนการตรวจสอบ เพอรบหรอปฏเสธวตถดบทจะน าเขาสกระบวนการผลต หรอเพอการตดสนใจสงสนคาไปใหลกคา การตรวจสอบจะท าโดยวธชกตวอยางจากของทสงมา แลวท า

ขอจ ากดกระบวนการ กรณพกดขอก าหนดเฉพาะ

แบบสองดาน กรณพกดขอก าหนดเฉพาะ

แบบดานเดยว

กระบวนการทใชอยแลว 1.33 1.13

กระบวนการใหม 1.50 1.20

28

การตรวจสอบลกษณะคณภาพตามทก าหนด จากผลของการตรวจสอบตวอยางจงตดสนใจวาจะยอมรบหรอปฏเสธวตถดบทงหมด

ภาพท 2.23 แผนภาพการสมเพอการยอมรบ ทมา: อาจารยธารน อนทรประเสรฐ

วตถประสงคของการชกตวอยางเพอการยอมรบนนกเพอตดสนใจวาจะยอมรบ หรอปฏเสธของทสงมา วตถประสงคอกประการหนงคอ ก าหนดแนวทางหรอวธการค านวณคาความเสยงในการรบวตถดบทมระดบคณภาพทก าหนดการชกตวอยาง เพอการยอมรบมไดใชเพอการควบคมคณภาพโดยตรง การควบคมคณภาพสนคาเปนหนาทของแผนภมควบคม กลาวโดยสรป วตถประสงคของการชกตวอยางเพอการยอมรบมวตถประสงค คอ

1. เพอใชในการตดสนใจวาจะยอมรบหรอปฏเสธสนคามใชเพอประมาณการระดบ คณภาพสนคา 2. แผนการชกตวอยางเพอการยอมรบ มใชวธการควบคมคณภาพของกระบวนการผลต

โดยตรง แตเปนแผนทใชเพอการตดสนใจวาจะยอมรบหรอปฏเสธสนคาในรน (Lot) ทสงเขามา ถงแมวาสนคาทกรนจะมระดบคณภาพเทากน แตผลของการชกตวอยางจะยอมรบบางรน และบางรนจะถกปฏเสธทงทรนทไดรบการยอมรบกมไดมระดบคณภาพดกวารนทถกปฏเสธ

3. วธใชแผนชกตวอยางเพอการยอมรบทมประสทธผลคอ อยาใชเพอการก าหนดระดบคณภาพของสนคา แตใชเพอการตรวจสอบเพอใหแนใจวาผลผลตทไดสอดคลองกบขอก าหนดทตองการ โดยทวไปการตดสนใจรบวตถดบจากผขายเพอน ามาใชในการผลตอาจท าได 3 วธคอ 1. รบโดยไมตองตรวจสอบเลย 2. ตรวจพนจทกชนหรอตรวจทงหมด 100 เปอรเซนต แลวคดของเสยคนผขาย หรอซอมแซมกอนน าไปใช 3. ชกตวอยาง โดยอาศยแผนชกตวอยางเพอการยอมรบ แลวตดสนใจรบเฉพาะรนทผานตามกฎเกณฑเทนน สวนรนทไมผานตามกฎเกณฑอาจสงคนผขาย หรอท าการตรวจพนจ 100 เปอรเซนต เพอคดชนทเสยออก

29

การรบโดยไมตองตรวจสอบเหมาะส าหรบกรณทสนคาทสงมามของเสยนอย ซงอาจไดจากกระบวนการผลตทด หรอจากผท าการคดของเสยออกแลวกอนสงสนคามาให ตวอยางเชน ถาผขายมกระบวนการผลตทมคาอตราสวนสมรรถภาพกระบวนการ (PCR) เปน 3 หรอ 4 กมประโยชนอะไรทจะตองท าการตรวจสอบสนคาทสงมา สวนการตรวจพนจ 100 เปอรเซนตมกใชกบกรณทวตถดบทน ามาใชไมไดมาตรฐาน จะสงผลถงความเสยหายอยางรนแรง หรอกอใหเกดคาใชจายสง หรอเมอสมรรถภาพกระบวนการของผขายไมดพอ สวนการชกตวอยางเพอการยอมรบจะใชกบกรณดงตอไปนคอ 1. เมอการทดสอบเปนแบบท าลาย ซงจะท าใหการตรวจพนจ 100 เปอรเซนต ท าลายของ ทงหมด 2. เมอการตรวจพนจ 100 เปอรเซนต ทตนทนสงเมอเปรยบเทยบกบความเสยหายทจะม วตถดบทไมไดคณภาพผานเขาสกระบวนการผลต

3. เมอมของทเหมอนกนจ านวนมากทตองท าการตรวจสอบใชแผนชกสงตวอยางทดจะท าใหไดผลดเทยบเทากบการตรวจพนจ 100 เปอรเซนตแตมตนทนการตรวจสอบต ากวา

4. เมอไมรระดบคณภาพสนคาของผขาย 5. เมอไมไดใชวธการตรวจสอบแบบอตโนมต 6. เมอการตรวจพนจ 100 เปอรเซนต ท าใหเสยเวลารอคอยกวาจะรผลอาจไมทนตอการ

ผลตหรอการสงมอบสนคาใหลกคา 7. เมอผขายมประวตทดในการผลตสนคาตรงตามขอก าหนดและผซอตองการลด

คาใชจายในการตรวจสอบวตถดบ 8. เมอผขายมประวตทดในการผลตสนคาตรงตามขอก าหนดแตเพราะความเสยหายจาก

การรบวตถดบทไมตรงตามขอก าหนดกอใหเกดปญหาทรนแรงจงยงตองอาศยการตรวจสอบโดยวธชกตวอยางแทนการยอมรบโดยไมตองตรวจสอบ

30

2.5 ประเภทของแผนชกตวอยาง วธจ าแนกประเภททนยมใชโดยทวไป คอ การจ าแนกเปนลกษณะแอตรบวต คอ ลกษณะ

คณภาพทก าหนดเปนคา “ผาน” หรอ “ไมผาน” สวนลกษณะแปรผน หมายถง ลกษณะคณภาพทวดคาเชงเลขออกมาได 1. แผนชกตวอยางแบบแอตตรบวต ยงแบงเปนแบบชกตวอยางเชงเดยว (Single sampling plan) แผนชกตวอยางเชงค (double sampling plan) แผนชกตวอยางหลายเชง (multiple sampling plan) และแผนชกตวอยางเชงล าดบ (sequential sampling plan) 2. แผนชกตวอยางแบบแปรผนแบงเปนแผนชกตวอยางเพอควบคมพารามเตอรของกระบวนการ และแผนชกตวอยางเพอควบคมสดสวนของเสยในรน 3. แผนชกตวอยางแบบอนๆ เปนแผนชกตวอยางชนดพเศษทใชเพอการตดสนใจยอมรบหรอปฏเสธรนสนคา ซงประกอบดวยแผนชกตวอยางเชงตอเนอง (continuous sampling plan) แผนชกตวอยางเชงลกโซ (chainsampling plan) และแผนชกตวอยางกระโดดขามรน (skip-lot sampling plan)

ภาพท 2.24 แผนภาพแผนชกตวอยาง 2.5.1 นยามและสญลกษณทใชในแผนชกตวอยางเพอการยอมรบ อกษรยอและนยามตอไปนเปนนยามทใชในการอธบายและสรางแผนชกตวอยางเพอการยอมรบ ซงประกอบดวย AOQ (Average Outgoing Quality) คณภาพผานออกเฉลยหมายถง คาทใชวดรอยละของเสยของสนคาทผานออกจากกระบวนการ AOQL (Average Outgoing Quality Limit) ขดจ ากดคณภาพผานออกเฉลย หมายถง คาสงสดทเปนไปไดของคณภาพผานออกเฉลย AQL (Acceptance Quality Level) ระดบคณภาพทยอมรบ หมายถง ระดบคณภาพต าสดของผผลตซง

31

ผบรโภคยอมรบวาเปนคาเฉลยกระบวนการ ASN (Average Sample Number) จ านวนตวอยางเฉลย หมายถง จ านวนเฉลยของตวอยางทตรวจสอบตอรนสนคาส าหรบแผนชกตวอยาง ATI (Average Total Inspection) จ านวนตรวจพนจรวมเฉลย หมายถง จ านวนรวมท งหมดของสนคาทตองตรวจสอบน ามาเฉลยกนเปนคาจ านวนตรวจสอบตอรน LTPD (Lot Tolerance Percent Defective) จ านวนรอยละบกพรองทยอมไดในรน หมายถง ระดบคณภาพต าสดทผบรโภคยอมรบไดในรนใดๆ สญลกษณทใชในการอธบายเรองแผนชกตวอยางเพอการยอมรบ ประกอบดวย N คอ จ านวนรวมของหนวยในรน หรอขนาดรน n คอ จ านวนตวอยางหรอขนาดตวอยาง D คอ จ านวนของเสยทพบในรนสนคา X คอ จ านวนของเสยทจะพบในการชกตวอยาง

C คอ เลขจ านวนยอมรบซงหมายถง จ านวนของเสยสงสดทยอมใหมอยไดใน ตวอยาง n P คอ สดสวนของเสย P คอ คาประมาณการของสดสวนของเสย Pa คอ ความนาจะเปนในการยอมรบรน α คอ ความผดพลาดแบบท 1 หรอความเสยงของผผลต (producer risk) คอความนาจะเปนการปฏเสธรนทควรจะยอมรบ β คอ ความผดพลาดแบบท 2 หรอความเสยงของผบรโภค (consumer risk) คอความนาจะเปนในการยอมรบรนทควรปฏเสธ

การใชแผนชกตวอยางเพอการยอมรบยอมเกดความผดพลาดได ความผดพลาดนแบงไดเปน 2 แบบคอ ความผดพลาดแบบท 1 และความผดพลาดแบบท 2

32

ตารางท 2.4 ตารางการยอมรบระดบคณภาพสนคา

2.6 แนวทางส าหรบการประยกตใชแผนชกตวอยางเพอการยอมรบ แผนชกตวอยางเพอการยอมรบคอ ขอความทก าหนดจ านวนตวอยางทจะท าการสม และ

เงอนไขเพอการรบหรอปฏเสธรน แผนชกตวอยางเพอการยอมรบมหลายประเภท แตละประเภทมวตถประสงคในการใชงานแตกตางกนไป ตารางท 2.6 แสดงแผนชกตวอยางทเหมาะสมกบการใชงานตามวตถประสงคของการตรวจสอบ โดยทวไปการเลอกใชแผนชกตวอยางใดขนอยกบวตถประสงคขององคกรและประวตดานคณภาพของผขายสนคา นอกจากนการใชแผนชกตวอยางไมจ าเปนตองคงทตลอดไปอาจเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมและเวลา ตวอยาง เชน ถาผผลตหรอผขายมประวตดานคณภาพทด ผซออาจเรมดวยแผนชกตวอยางแบบแอตตรบวด ผซออาจลดจ านวนตวอยางลงโดยเลอกแผนชกตวอยางแบบกระโดดขาม และในทายทสดถาผ ขายมประสบการณและสมรรถภาพ กระบวนการดเยยม ผซออาจรบสนคาโดยไมตองตรวจสอบเลยกได ในกรณทผซอไมรประวตคณภาพของผขาย อาจเรมดวยกรใชแผนชกตวอยางแบบแอตตรวด เพอประกนระดบคณภาพวาจะไมต ากวาคาเปาหมายทตองการ และถาแผนทใชไดผลด และผผลตพสจนใหเหนวามสมรรถภาพกระบวนการเปนทนาพอใจ ผซออาจเปลยนจากแผนชกตวอยางแบบแปรผน และในทายทสดผซออาจใชขอมลจากแผนชกตวอยางแบบแปรผนรวมกบความพยายามของผผลต เพอสรางระบบควบคมคณภาพในกระบวนการผลตการควบคมกระบวนการผลตอยางตอเนองและเอาจรงเอาจงจะชวยพฒนาสมรรถภาพระบวนการของผผลต จนถงขนทไมจ าเปนตองตรวจสอบเลยกได

33

ตารางท 2.5 แนวทางประยกตใชแผนชกตวอยางเพอยอมรบ

วตถประสงค แผนชกตวอยาง แบบเอตตรบวต

แผนชกตวอยางแบบแปรผน

1. ประกนระดบคณภาพส าหรบ ผผลต/ผบรโภค 2. ร ก ษ า ร ะ ดบ คณภ าพต ามเปาหมาย 3. ประกนระดบคณภาพ 4. ลดจ านวนตวอยาง 5. ลดการตรวจสอบเมอประวตคณภาพด 6. ประกนคณภาพไมใหต ากวาเปาหมาย

- เ ล อ ก แ ผนช ก ตว อ ย า ง ส าหรบเสนโคง QC - ระบบAQL, MIL, STD, 105D - ระบบ AOQL แผนของดอดจ-โรมก - แผนชกตวอยางเชงลกโซ - แ ผนซ ก ต ว อ ย า ง แ บบกระโดดขามแผนซกตวอยางเชงค

- เลอกแผนชกตวอยางส าหรบเสนโคง OC ทก าหนดระบบ AQL, MIL, STD, 105D - ระบบ AOQL - การวดขดจ ากดเชงแคบ - แผนชกตวอยาง กระโดดขาม, แผนชกตวอยางเชงค - แผน LTPD การทดสอบสมมตฐาน

ทมา: กตศกด พลอยพานช 2.6.1 ระดบคณภาพทยอมรบได (Acceptable Quality Level:AQL) ระดบคณภาพทยอมรบ (Acceptable Quality Level:AQL) หมายถง ระดบของคณภาพทใชเปนจดประสงคของการตรวจสอบแบบชกสงตวอยาง ซงถอใหเปนคาเฉลยความบกพรอง (Process Average) ทยอมใหเกดในผลตภณฑ เมอมการตรวจสอบลอตอยางตอเนอง ในการก าหนดคา.AQL.จะก าหนดภายใตคาความเสยง.(Risk).ทยอมใหเกดจากการชกตวอยางโดยคา.AQL.จะหมายถงขอบกพรองตอรอยหนวยของผลตภณฑหรอจ านวนรอยละของผลตภณฑบกพรองทมในลอต.ซงจะท าใหมโอกาสมากทสดในการยอมรบลอต .เมอมความตองการของมาตรฐาน.MIL-STD.105E.ก าหนดใหมการใช.AQL.กบอกษรรหสของขนาดสงตวอยางและโดยเจตนาของมาตรฐานมไดมความหมายใหผสงมอบน าผลตภณฑทบกพรองมารวมไวในลอตทท าการตรวจสอบแตทงนเปนเพยงการยอมใหเกดเพยงเพอรองรบความไมแนนอน (Variability) จากระบบการผลตทอยภายใตการควบคมแลวเทานน นอกจากนคา AQL ในมาตรฐาน MIL-STD-105E นยงสามารถก าหนดเปน.AQL.รวมของกลมขอบกพรอง หรอแยกเปน.AQL.ของขอบกพรองแตละรายการ แตถาก าหนด.AQL.ของขอบกพรองแตละรายการแลว กควรเพม AQL รวมของกลม

34

ขอบกพรองไวดวย คาของ AQL ทไมเกน 10% นนสามารถใชไดกบจ านวนผลตภณฑบกพรองคดเปนรอยละหรอขอบกพรองตอรอยหนวยของผลตภณฑ ส าหรบกรณท AQL มากกวา 10% ใหระบเปนขอบกพรองตอรอยหนวยของผลตภณฑเทานน คา AQL ทระบไวในมาตรฐาน MIL-STD-105E เปนคา AQL ทนยม (Preferred AQL) ซงมการก าหนดตามอนกรมเรขาคณตขนาด √10

5 หรอเทากบ 1.58489 โยเรมจาก 0.01% ในกรณทคา.AQL.ทระบ.(Specifying AQL).มคาไมตรงกบ AQL.ทนยมซงระบไวในมาตรฐาน กไมสามารถใชมาตรฐานนได.จงมความจ าเปนตองปรบใหคา.AQL.ทระบใหตรงกบคา AQL.ในมาตรฐาน.โดยแนะน าวาอาจจะท าการปรบคาโดยการใชตารางท.3.2.ซงเปนตารางแปลงคา AQL ของมาตรฐาน ANSI/ASQC Z1.9 (1980) ในการตรวจสอบเกยวกบขอบกพรองนน การก าหนดคา AQL จะขนอยกบระดบความรนแรงของขอบกพรองทตรวจ โดย Mitra (1993) แนะน าใหใชคา AQL ไมเกน 0.10% ส าหรบขอบกพรองวกฤต 1.0% ส าหรบขอบกพรองส าคญ และ.2-4% ส าหรบขอบกพรองยอย และถามการตรวจสอบพรอมกนใหก าหนดขนาดสงตวอยางเทากบขนาดสงตวอยางทใหญทสดของแตละระดบความรนแรงของขอบกพรอง

35

ตารางท 2.6 ตารางแปลงคา AQL

ส าหรบคา AQL ทระบ ซงตกในชวงตอไปน

คา AQL ทใหใช

- ถง 0.109 0.110 ถง 0.164 0.165 ถง 0.279 0.280 ถง 0.439 0.440 ถง 0.699

0.770 ถง 1.09 1.10 ถง 1.64 1.65 ถง 2.79 2.80 ถง 4.39 4.40 ถง 6.99

7.00 ถง 10.90

0.10 0.15 0.25 0.40 0.65 1.0 1.5 2.5 4.0 6.5

10.0

2.7 การตรวจสอบ (Inspection)

มาตรฐาน MIL-STD-105E ไดใหค าจ ากดความส าหรบค าวา “การตรวจสอบ” วาหมายถงกระบวนการในการวด (Measuring) การสอบ (Examining) และการทดสอบ (Testing) ตลอดวธการอนๆ ในอนทจะเปรยบเทยบคณภาพของหนวยผลตภณฑกบความตองการ การตรวจมาตรฐาน MIL-STD-105E น จะเปนการตรวจสอบแบบเชงคณภาพ (Inspection by Attributes) ซงหมายถง การตรวจสอบทมการจ าแนกคณภาพของหนวยผลตภณฑทรบการตรวจออกเปนผลตภณฑทด กบ ผลตภณฑบกพรอง หรออาจหมายถงการตรวจสอบทมการนบจ านวนขอบกพรองของหนวยผลตภณฑทตรวจ ทงนโดยการพจารณาเปรยบเทยบกบความตองการทก าหนดให ตามความตองการดานแผนการชกสงตวอยางของมาตรฐาน MIL-STD-105E ไดก าหนดใหระดบของการตรวจสอบ (Inspection Level) โดยระดบของการตรวจสอบนจะเปนตวบงชถงความสมพนธระหวางขนาดของลอตหรอแบชกบขนาดสงตวอยาง และระดบการตรวจสอบทแตกตางกนจะท าใหมความเสยงส าหรบผบรโภคทแตกตางกนออกไป นอกจากนการก าหนดระดบการตรวจสอบจะตองท าเปนลายลกษณอกษรในคสญญาหรอในคมอคณภาพ MIL-STD-105E ได

36

แบงระดบการตรวจสอบออกเปน 3 ระดบ คอระดบท I, II และ III โดย Juran and gryna (1993) เสนอวาแนวความคดของระดบของการตรวจสอบน เปนการยอมใหผใชมาตรฐานตดสนใจเลอกบนความสมดลระหวางคาใชจายในการตรวจสอบกบความเสยหายทเกดขนหากมขอบกพรองหลดรอดจากการตรวจสอบออกไป โดยปรมาณของการตลาดสอบทงสามระดบนจะมคาอยางหยาบๆ ทจดสวน 0.4:1.0:16

โดยปกตแลว หากมไดมการระบระดบใดๆ ในคสญญาจะใชระดบการตรวจสอบท II ในกรณทตองการลกษณะแตกตางนอยลง (Less Discrimination) จะใชระดบการตรวจสอบท I และในกรณทตองการลกษณะแตกตางมากขน (Greater Discrimination) แลวจะใชระดบการตรวจสอบท III นอกจากน ในความตองการของมาตรฐาน MIL-STD-105E ยงไดก าหนดใหมระตรวจสอบพเศษอก 4 ระดบ s-1, s-2, s-3, s-4 โดยระดบดงกลาวนจะใชในกรณทจ าเปนตองใชสงตวอยางขนาดเลกกวาการตรวจสอบทงไปและจะตองยอมใหมความเสยงในการชกสงตวอยาง (Sampling Risk) มากขน ในกรณทเลอกระดบการตรวจสอบ S-1 ถง S-4 น จะตองเพมความระมดระวงเพอหลกเลยงกรณ AQL ไมเปนไปตามระดบการตรวจสอบเหลาน หรออกนยหนงคอ จดประสงคของการใชระดบการตรวจสอบพเศษนกเพอใหมขนาดสงตวอยางเลกทสดเทาทจะเปนไปได เชน ถาหากใช S-1 ขนาดสงตวอยางจะไมใหญกวาอกษรรหส D ซงจะเทยบเทากบขนาดสงตวอยาง 8 แตถาหาก AQL เทากบ 0.10% แลวกจะไมเคยไดใชระดบการตรวจสอบ S-1 เลยทงนเพราะขนาดสงตวอยางทต าสดเทากบ 125 เปนตน 2.8 วธการตรวจสอบและกฎการสบเปลยน (Inspection Procedures and Switching Rule)

ตามความตองการของมาตรฐาน MIL-STD-105E ไดแบงความเขมงวดของการตรวจสอบออกเปน 3 แบบคอ แบบปกต ( Normal Inspection), แบบเครงครด (Tightened Inspection) และแบบผอนคลาย (Redeced Inspection) โดยทวไปใหเรมตนตรวจสอบดวยแผนการทมความเขมงวดของการตรวจสอบแบบปกตเสมอแลวจงใหใชกฎการสบเปลยนโดยจะท าการสบเปลยนตามความตองการของมาตรฐาน MIL-STD-105E น ใหประยกตใชกบแตละระดบของขอบกพรองและผลตภณฑบกพรองอยางอสระตอกนซงมรายละเอยดดงน 2.8.1 การสบเปลยนวธการตรวจสอบแบบปกตเปนแบบเครงครด

ในขณะทมการตรวจสอบแบบปกตนน ถามลอตหรอแบชไดรบการปฎเสธ 2 ลอตหรอแบชในจ านวนตรวจสอบทตอเนองกน 2, 3, 4 หรอ 5 ลอตหรอแบชในการตรวจสอบแรกเรมแลว ใหสบเปลยนไปใชการตรวจสอบแบบเครงคด

37

2.8.2 การสบเปลยนวธการตรวจสอบแบบเครงครดเปนแบบปกต ในขณะทมการตรวจสอบแบบเครงครดนน ถามลอตหรอแบชจ านวน 5 ลอตหรอแบชทตอเนองกนไดรบการยอมรบจากการตรวจสอบแรกเรมแลวใหสบเปลยนไปใชการตรวจสอบแบบปกต 2.8.3 การสบเปลยนวธการตรวจสอบแบบปกตเปนแบบผอนคลาย ในขณะทมการตรวจสอบแบบปกตน น ถาเงอนไขตอไปนท งหมดเปนจรงแลว ใหสบเปลยนไปใชการตรวจสอบแบบผอนคลาย 1. มลอตหรอแบชจ านวน 10 ลอตหรอแบชทตอเนองกน (หรออาจจะมากกวา 10 ลอตหรอ แบช ไดรบการยอมรบจากการตรวจสอบแรกเรมและ 2. จ านวนทงหมดของขอบกพรองหรอผลตภณฑบกพรองในขนาดสงตวอยางทงหมดของ 10 ลอตหรอแบชนน หรออาจจะมากกวา 10 ลอตหรอแบช 3. กระบวนการผลตลอตหรอแบชนนอยภายใตการควบคมและ 4. นโยบายการตรวจสอบ ยอมใหมการใชการตรวจสอบแบบผอนคลาย (โดยกรณนควรมการระบเงอนไขในคสญญาดวย)

38

ตารางท 2.7 อกษรรหสส าหรบขนาดสงตวอยาง

ทมา: ดร. พชต สขเจรญพงษ ตารางท 2.8 แผนการชกตวอยางเชงเดยวส าหรบการตรวจสอบแบบเครงครด

ทมา: ดร. พชต สขเจรญพงษ

39

2.9 การวเคราะห FMEA การวเคราะหสาเหตของลกษณะขอบกพรองและผลกระทบ (Failure Mode and Effect

Analysis : FMEA) เปนวธการในการก าหนดแนวโนมทจะเกดสภาพความลมเหลวทอาจเกดขนกบผลตภณฑหรอกระบวนการ เปนการประเมนความเ สยงรวมกบความลมเหลวแบบตางๆ ล าดบความส าคญของสภาพการลมเหลวขนอยกบความเรงดวนหรอสภาพของความลมเหลวนน และในการปองกนกเชนกนจะด าเนนการกอนหลงตามความรนแรงของผลกระทบทเกดขน ผลลพธทไดจากการท า FMEA คอ ตาราง FMEA ซงจะแสดงใหเหนถงจดเปราะบางของผลตภณฑหรอกระบวนการทอาจเกดความลมเหลวได นอกจากนตารางนยงแสดงใหเหนถง ระดบความเสยงของความลมเหลวแตละสวน, ความจ าเปนในการแกไข (หรอท งในสวนทแกไปแลวดวย) เพอใหผลตภณฑหรอกระบวนการมความสมบรณมากขน ตาราง FMEA นแบงออกเปน 16-17 ชอง โดยในแตละชองจะสอดคลองกบขอมลท FMEA ตองการ FMEA เปนเครองมอการวเคราะหเชงรก ชวยใหวศวกรไดด าเนนการปองกนกอนทจะเกดความลมเหลวนนขน หรอกอนทจะมการปลอยผลตภณฑหรอเรมกระบวนการผลต นอกจากนยงชวยวศวกรปองกนผลกระทบดานลบจากความลมเหลวทจะไปถงมอลกคา เปาหมายหลกคอการก าจดสาเหตของความลมเหลวและเพมโอกาสในตรวจพบกอนทจะเกดความเสยหาย ผลจากการทไดรบจากการการท า FMEA ทดจะชวยใหไดผลผลตทด คณภาพด มเสถยรภาพ และแนนอนวาสรางความพงพอใจใหกบลกคาไดเปนอยางมาก (กตศกด พลอยพานชเจรญ) 2.9.1 จดมงหมายของ FMEA 1. หยบยกและพจารณาปญหา ทเกดขนรวมทงสาเหตทเกยวของในการผลตสนคา 2. หาแนวทางในการขจดหรอลดคาความเสยง หรอโอกาส ทจะเกดปญหาใหนอยลง

3. เปนการบนทกเอกสารในระบบการผลตซงเปนประโยชนตอไปในอนาคต 2.9.2. FMEA มอย 3 สวนดงน 1. Design FMEA ใชส าหรบสวนประกอบหรอสวนยอยของระบบ (ออกแบบ) 2. Process FMEA ใชส าหรบกระบวนการผลตหรอกระบวนการประกอบ 3. Service FMEA ใชส าหรบงานบรการ 2.9.3. ขนตอนการท า FMEA 1. ก าหนดล าดบขนตอนของการวเคราะห 2. ศกษาล าดบขนตอนของแตละกระบวนการ/การออกแบบ 3. อธบายลกษณะของงานหรอหนาทของแตละขนตอน 4. ระบขอบกพรองทมโอกาสเกดขนทงหมด

40

5. ทบทวนหนาทหลกและขอบกพรองทมโอกาสเกดขน 6. ระบผลกระทบทเกดขนแตละขอบกพรอง 7. ระบสาเหตของแตละขอบกพรองทมโอกาสเกดขน 8. ระบการปองกนในปจจบน 9. ใหคะแนนความรนแรง โอกาสในการเกด และ ความสามารถในการตรวจจบ 10. ค านวณคา RPN (Risk Priority Number) 11. ก าหนดคา RPN ทตองแกไข 12. ระบวธการในการแกไขปรบปรง ผรบผดชอบ พรอมวนก าหนดเสรจ 13. ทบทวนคา RPN ใหมหลงจากเสรจสนการแกไข 2.9.4 ประโยชนของ FMEA 1. สามารถแยกแยะและล าดบความส าคญของขอผดพลาดรวมทงผลกระทบทเกยวของ 2. เปนพนฐานในการวเคราะหหาแนวทางในการแกไขลวงหนา เพอปองกนไมใหเกดปญหาหรอลดปญหาลง 3. เกบหลกฐานเชงประวตศาสตร ส าหรบอางองในอนาคตเมอมความตองการทจะปรบปรงหรอเปลยนแปลงระบบการผลตหรอผลตภณฑ 4. สรางความมนใจใหทมงานในการวธปองกนปญหาและของเสยตางๆ

5. ใชในการเสนอผลงานทมระบบระเบยบและขนตอนทดใหฝายบรหารไดรบทราบและพจารณาแนวทางในการด าเนนการตอไป 6. มการน าปญหาขอบกพรองทเกยวของหรอเกดขนในอดตมาเปนขอมลในการปรบปรงคณภาพของผลตภณฑทท าการผลตหรอออกแบบ

7. ใชแสดงสาเหตหรอกลไกของปญหา และ ขอบกพรองทมโอกาสเกดขน 8. ลดเวลาในการพฒนาสนคา และ คาใชจาย 9. เปนระบบปองกนทสรางขนเพอการสรางความพงพอใจใหกบลกคา

โดยแนวทางการท า FMEA โดยละเอยดนนสามารถตดตามดไดใน FMEA Procedure guide ซงเปนแบบแผนทมการใชโดยทวไป ขอมลทส าคญเปนจดวกฤตบนตาราง FMEA คอ Risk Priority Number (R.P.N) หรอ ตวเลขล าดบความส าคญ ซงเปนตวเลขทใชแบงแยกระดบความเสยงของ ความลมเหลว และแสดงใหเหนความเรงรบในการจดการกบความลมเหลวนน 2.9.5 คา RPN เปนผลมาจากสวนประกอบ 3 ตวคอ Severity (S) เปนความรนแรงของผลกระทบท เ กดจากความลม เหลว Occur rence (O) เ ปนโอกาส ทจะ เ กด ขนจากสา เหตน นว า บอย เพ ยงใด Detection (D) เ ปนความสามารถในการตรวจจบและ

41

ปองกนไมให เ กดความลม เหลว ขนไดด เพยงใด ดงน น คา RPN เ ปนดง น RPN = S x O x D ซงคา S, O และ D จะถกบนทกอยในตารางของ FMEA ดวย ตาราง FMEA เ ปนเอกสารทม ชวต มการเปลยนแปลงตลอดเวลาต งแต เ รมท าค รงแรกเ มอผลตภณฑหรอกระบวนการเ รม ขนจากการออกแบบ จนกระทงอย ในสถานะทผลตภณฑน นยกเ ลกใช เ มอเหตการณวกฤต ขนจะตองมการปรบปรงตาราง FMEA ใหทนสมยโดยกรณทตองมการเปลยนแปลงมดง น 1. เมอมผลตภณฑใหมทตองท าการออกแบบหรอกระบวนการใหมเพมขน 2. เมอมการเปลยนแปลงสถานะทส าคญของการท างานในกระบวนการ เชน parameter ตางๆ เปนตน 3. เมอผลตภณฑหรอกระบวนการไดรบการเปลยนแปลง 4. เมอมกฎระเบยบหรอกฎหมายตงขนใหมและกระทบตอผลตภณฑ หรอ กระบวนการผลต 5. เ มอ มขอ รอง เ รยนจากลกคาในเ รอ งของผลตภณฑหรอกระบวนการผลต 6. เมอมวามความผดพลาดขนในตาราง FMEA หรอ มขอมลใหมๆ ทสงผลกระทบปรากฏออกมา

42

ตารางท 2.9 เกณฑประเมนความรนแรง (S) ส าหรบ PFMEA

ผลกระทบ

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเมอแนวโนมความลมเหลวทท าใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต /ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพ จ า รณา ก อน เสมอ กร ณ ท เ ก ดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา (ผลกระทบตอลกคา)

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเมอแนวโนมความลมเหลวททาใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอกรณทเกดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา (ผลกระทบตอการผลต/ประกอบ)

ระดบ

อ น ต ร า ยรายแรงโดยไ ม ม ก า รเ ต อ นลวงหนา

อนดบความ รนแรง ส งมาก เ ม อแนวโนมความลมเหลวสงผลกระทบตอความปลอดภย,การท างานของยานยนตและ /ห รอไ มสอดคลองกบกฎระเบยบของรฐโดยไมมการเตอน

หรออาจสงผลอนตรายตอผ ปฏบตงาน(เครองจกร , การประกอบ) โดยไมมการเตอน 10

อ น ต ร า ยรายแรงโดยมการเตอนลวงหนา

อนดบความ รนแรง ส งมาก เ ม อแนวโนมความลมเหลวสงผลกระทบตอความปลอดภย,การทางานของยานยนต และ /หรอไมสอดคลองกบกฎระเบยบของรฐโดยมการเตอน

หรออาจสงผลอนตรายตอผปฏบตงาน(เครองจกร, การประกอบ) โดยมการเตอน

9

43

ตารางท 2.9 เกณฑประเมนความรนแรง (S) ส าหรบ PFMEA (ตอ)

ผลกระทบ

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบก า ร จ ด ก า ร ร ะ ดบ น จ ะ ใ ช เ ม อแนวโนมความลมเหลวทท าใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอ กรณทเกดเห ต ก า ร ณ ไดท ง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา(ผลกระทบตอลกคา

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเ มอแนวโนมความลมเหลวททาใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอกรณทเกดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา (ผลกระทบตอการผลต/ประกอบ)

ระดบ

สงมาก

ความบกพรองซงท าใหยานยนต/สวนประกอบไมสามารถใชงานได(สญเสยความสามารถในการทางานตามจดประสงคพนฐาน)

หรอผลตภณฑตองถกจากดทง(100%)หรอยานยนต/สวนประกอบ ตองถกซอมในหนวยงานซอมดวยระยะเวลาเกน 1 ชวโมง

8

สง

ความบกพรองซงท าใหยานยนต / ส วนประกอบมสมรรถนะการท างานทลดลงแตยงใชงานไดทาใหลกคาไมพอใจอยางมาก

หรออาจตองมการคดแยกผลตภณฑและบางสวนตองถกกาจดทง(นอยกวา 100%) หรอยานยนต/สวนประกอบตองถกซอมในหนวยงานซอม ดวยระยะเวลาระหวางครงถง 1 ชวโมง

7

44

ตารางท 2.9 เกณฑประเมนความรนแรง (S) ส าหรบ PFMEA (ตอ)

ผลกระทบ

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเมอแนวโนมความลมเหลวทท าใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอ กรณทเกดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเ ลอกใชค าความ รนแรง ทมากกวา(ผลกระทบตอลกคา

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเมอแนวโนมความลมเหลวททาใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพ จ า ร ณ า ก อ น เ ส ม อ ก ร ณ ท เ ก ดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา (ผลกระทบตอการผลต/ประกอบ)

ระดบ

ปานกลาง

ค ว า ม บ ก พ ร อ ง ซ ง ย า น ย น ต /สวนประกอบไดแตสวนประกอบทเกยวกบความสะดวกสบายไมสามารถใชงานไดทาใหลกคาไมพอใจ

หรอสวนหนงของผลตภณฑ(นอยกวา 100%) อาจตองถกกาจดทง โดยไมต อ ง ค ด แ ย ก ห ร อ ย า น ย น ต /ส ว น ป ร ะ ก อ บ ต อ ง ถ ก ซ อ ม ใ นหนวยงานซอม ดวยระยะเวลาไมเกนครงชวโมง

6

ต า

สวนประกอบมความไมสอดคลองในดานพอด, การตกแต, เสยงสนดง ลกคา

หรอผลตภณฑ (100%) อาจถกแกไข, หรอยานยนต/สวนประกอบ ตองถกซอมนอกสายการผลตโดยไมตองสงไปยงหนวยงานซอม

8

45

ตารางท 2.9 เกณฑประเมนความรนแรง (S) ส าหรบ PFMEA (ตอ)

ผลกระทบ

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเมอแนวโนมความลมเหลวทท าใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอ กรณทเกดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเ ลอกใชค าความ รนแรง ทมากกวา(ผลกระทบตอลกคา)

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเมอแนวโนมความลมเหลวททาใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอกรณทเกดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา (ผลกระทบตอการผลต/ประกอบ)

ระดบ

ต ามาก

สวนประกอบมความไมสอดคลองในดานพอด, การตกแต, เสยงสนดง ลกคาสวนใหญ (มากกวา 75%) สงเกตได

ห รอผ ลตภณฑอ าจ ถกคดแยก และบางสวน (นอยกวา 100%) ถกแกไขโดยไมมการกาจดทง , โดยการแกไขกระท าในสายการผลตแตนอกหนวยผลต

4

เลกนอย

สวนประกอบมความไมสอดคลองในดานพอด, การตกแต, เสยงสนดง ลกคาสวนใหญ (มากกวา 50%) สงเกตได

หรอผลตภณฑบางสวน (นอยกวา 100%) ถกแกไขโดยไมมการกาจดทง, โดยการแกไขการกระทาสายการผลตแตนอกหนวยผลต

3

เลกนอยมาก

สวนประกอบมความไมสอดคลองในดานพอด, การตกแต, เสยงสนดง ลกคาสวนใหญ (มากกวา 25%) สงเกตได

หรอผลตภณฑบางสวน (นอยกวา 100%) ถกแกไขโดยไมมการกาจดทง, โดยการแกไขการกระท าสายการผลตแตนอกหนวยผลต

2

46

ตารางท 2.9 เกณฑประเมนความรนแรง (S) ส าหรบ PFMEA (ตอ)

ผลกระทบ

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบการจดการระดบนจะใชเมอแนวโนมความลมเหลวทท าใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอ กรณทเกดเหตการณไดทง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา(ผลกระทบตอลกคา)

เกณฑ : ความรนแรงของผลกระทบก า ร จด ก า ร ร ะดบ น จ ะ ใ ช เ ม อแนวโนมความลมเหลวททาใหเกดขอบกพรองตอลกคาสดทาย/หรอในการผลต/ประกอบ ลกคาสดทายควรจะถกพจารณากอนเสมอกรณทเกดเหตการณไดท ง 2 ลกษณะใหเลอกใชคาความรนแรงทมากกวา (ผลกระทบตอการผลต/ประกอบ)

ระดบ

ไมมเลย ไมมผลใด ๆ ห ร อ เ ก ด ค ว า ม ไ ม ส ะ ด ว ก ต อกระบวนการ, ผปฏบตงาน หรอไมมผลกระทบ

1

47

ตารางท 2.10 เกณฑประเมนความถในการเกด (O) ส าหรบ PFMEA

ความนาจะเปนในการเกดความลมเหลว อตราความลมเหลวทนาจะเกดขน ระดบ

สงมาก : เกดความลมเหลวบอยมาก ≥ 100 ครง ตอ 1,000 ชน

50 ครง ตอ 1,000 ชน 10 9

สง : เกดความลมเหลวถ 20 ครง ตอ 1,000 ชน 10 ครง ตอ 1,000 ชน

8 7

ปานกลาง : เกดความลมเหลวเปนครงคาว 5 ครง ตอ 1,000 ชน 2 ครง ตอ 1,000 ชน 1 ครง ตอ 1,000 ชน

6 5 4

ต า : เกดความลมเหลวนอยครง 0.5 ครง ตอ 1,000 ชน 0.1 ครง ตอ 1,000 ชน

3 2

แทบไมเกด : ความลมเหลวไมนาจะเกดขนได

≤ 0.01 ครง ตอ 1,000 ชน 1

48

ตารางท 2.11 ขอแนะน าเกณฑประเมนความถในการเกด (O) โดยใชคา PPK

ความนาจะเปนในการเกดความลมเหลว

อตราความลมเหลวทนาจะเกดขน

PPK ระดบ

สงมาก : เกดความลมเหลวบอยมาก 20 ครง ตอ 1,000 ชน 10 ครง ตอ 1,000 ชน

>0.55 ≥ 0.55

10 9

สง : เกดความลมเหลวถ 5 ครง ตอ 1,000 ชน 2 ครง ตอ 1,000 ชน

≥ 0.78 ≥ 0.86

8 7

ปานกลาง : เกดความลมเหลวเปนครงคราว

5 ครง ตอ 1,000 ชน 2 ครง ตอ 1,000 ชน 1 ครง ตอ 1,000 ชน

≥ 0.94 ≥ 1.00 ≥ 1.10

6 5 4

ต า : เกดความลมเหลวนอยครง 0.5 ครง ตอ 1,000 ชน 0.1 ครง ตอ 1,000 ชน

≥ 1.20 ≥ 1.30

3 2

แทบไมเกด : ความลมเหลวไมนาจะเกดขนได

≤ 0.01 ครง ตอ 1,000 ชน ≥ 1.67 1

49

ตารางท 2.12 การประเมนความเปนไปไดในการตรวจพบ (D) ส าหรบ PFMEA

การตรวจสอบ เกณฑ

ประเภทของการตรวจสอบ การควบคมทใชเพอให

ตรวจพบ ระดบ

A B C

แทบเปนไปไมได ไ ม ส า ม า ร ถตรวจพบได

X ไมสามารถตรวจพบ

หรอไมมการตรวจ 10

เปนไปไดยากมาก เปนไปไดยากทจะควบคมจะตรวจพบ

X การควบคมมเพยงการ

ตรวจสอบทางออม หรอการสมตรวจสอบเทานน

9

เปนไปไดยาก เปนไปไดยากทจะควบคมจะตรวจพบ

X การควบคมมเพยงการตรวจสอบดวยสายตาเทานน

8

ต ามาก เปนไปไดยากทการควบคมจะตรวจพบ

X การควบคมมการการตรวจสอบดวยสายตา 2 ครงเทานน

7

ต า

ก า ร ค ว บ ค มอาจตรวจพบได

X X การควบคมมการการใชผงควบคม เชน SPC (การควบคมกระบวนการดวยกลวธทางสถต)

6

50

ตารางท 2.12 เกณฑการประเมนความเปนไปไดในการตรวจพบ (D) ส าหรบ PFMEA (ตอ)

การตรวจสอบ เกณฑ

ประเภทของการตรวจสอบ การควบคมทใชเพอ

ใหตรวจพบ ระดบ

A B C

ปานกลาง การควบคมอาจตรวจพบได

X ม ก า ร ใ ช เ ก จ ต า ง ๆ ต ร ว จ ส อ บ ห ล ง จ า กชนงานออกจากหนวยผ ล ต ห ร อ ม ก า ร ใ ช GO/No Go เกจตรวจสอบ 100% ส าหรบชนงานทออกจากหนวยผลต

5

ปานกลางถงสงมาก

การควบคมมโอกาสสงทจะตรวจพบ

X X

ตรวจพบขอบกพรองในกระบวนการยอยตาง ๆ ไดหรอเกจตรวจสอบการตงเครองและชนงานแรก(ส าหรบการต ง เค รองเทานน)

4

สง ก า ร ค ว บ ค ม มโ อ ก า ส ส ง ท จ ะตรวจพบ

X X ตรวจพบขอบกพรองในจดปฏบตงาน หรอตรวจพบในหลายๆ ระดบ : การจดหาร , คด เ ลอก , ตดตง, ทวนสอบโดยไมมก า ร ย อ ม ร บ ช น ง า นบกพรอง

3

51

ตารางท 2.12 เกณฑการประเมนความเปนไปไดในการตรวจพบ (D) ส าหรบ PFMEA (ตอ)

การตรวจสอบ เกณฑ

ประเภทของการตรวจสอบ การควบคมทใชเพอให

ตรวจพบ ระดบ

A B C

สงมาก

ก า ร ค ว บ ค ม มโ อ ก า ส ค อ ย ข า งแ น น อ น ท จ ะตรวจสอบ

X X ตรวจพบขอบกพรองในจดปฏบตงาน (มการใชเกจอตโนมตรวมกบก า รหย ดอต โนม ต ) สามารถทจะสงตอชนเสยได

2

สงมาก

การควบคมแนนอนทจะตรวจสอบ

X ไมสามารถเกดชนงานทบกพรองได เนองจากมก าร ปองกนคว ามผ ด พ ล า ด โ ด ยกระบวนการและการออกแบบผลตภณฑ

1

ชนดของการตรวจสอบ A = ตวปองกนความผดพลาด B = ใชเครองมอตรวจสอบ C = การตรวจสอบโดยผปฏบตงาน

ทมา: บญชย แซสว (สอการเรยนการสอน)

52

บทท 3 ระเบยบวธวจย

ในสวนของเนอหาบทนมวตถประสงคเพอแสดงรายละเอยดในการด าเนนการวจยและขอมลทวไปของบรษทกรณศกษา ซงผวจยไดน าเครองมอมาใชในการวเคราะหกระบวนการของแตละขนตอนการผลต เพอน าสาเหตดงกลาวมาด าเนนปรบปรงแกไข 3.1 ประวตความเปนมาของบรษท

บรษทกรณศกษาเปนบรษททจดตงในรปแบบอตสาหกรรมอาหารแปรรป กอตงเมอปพทธศกราช 2540 ปจจบนต งอย ท ถนนปทมธาน -ลาดหลมแกว บรษทแหงนจดต งโดยมวตถประสงคส าคญคอตองการผลตขนมหวานแปรรปเกยวกบผลไมและพชทางการเกษตรเปนหลกตวอยางวตถดบทไดจากการเกษตร เชน มะพราวน าหอม ขาวโพด ใบเตย ฟกทอง โดยสนคาทผลตจะวางจ าหนายตามรานสะดวกซอ รานคาสมยใหม และนอกจากนทางบรษทยงมนโยบายรบผลต OEM (Original Equipment Manufacturer) ใหกบลกคา ซงบรษทไดรบการรบรองมาตรฐานรบรองคณภาพหลกโดย HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) จงท าใหผบรโภคสามารถเชอมนในคณภาพของสนคาไดเปนอยางด 3.2 วธการด าเนนงาน

จากการศกษากระบวนการผลตของโรงงานทเปนกรณศกษา สามารถสรปขนตอนในการผลตผลตภณฑTCM160 ดงภาพท 3.1 ซงของเสยทพบในผลตภณฑTCM160 จากลกษณะของเสย น าหนก ไมไดตามมาตรฐานเทานน เกดขนทกระบวนการบรรจ (Filling) ปจจบนในกระบวนการบรรจขนมหวานใสถวยพลาสตกพนกงานจะเปนผควบคมในการใสวตถดบเขาไปในถงเครองจกรทใชส าหรบบรรจ (Tank) ซงการผลต 1 รนการผลตสามารถผลตได 780 ถวย หรอ 13 ลง โดยสวนของการควบคมอณหภมของถงวตถดบในขนตอนผสม (Mixing) ตองรกษาอณหภมใหอยท 100 องศา

53

ภาพท 3.1 แผนภาพกระบวนการภายในโรงงานทงหมด

จากภาพท 3.1 ภาพกระบวนการผลตภายในโรงงานเรมตนจากกระบวนการน าวตถดบผสม

ในสวนของ Mixing ตอไปยง Tank เพอเตรยมจายในสวนของการบรรจ เมอท าการบรรจเรยบรอยแลวแลวจะเขาสกระบวนการหลอเยน Cool Down เปนการลดอณหภมของสนคา หลงจากนนจะเขาสกระบวนการเกบเขาหองเยนทมการจ ากดความเยน เมอท าการจดเกบสนคาแลวจะตองเตรยมการจดสงใหกบลกคาโดยรถขนสงทมการควบคมความเยน เพอประสทธภาพของสนคา และสงไปยงศนยกระจายสนคาตอไป

Filling Cool Down

Cold Storage Refrigerated transport Distribution Center

Tank

54

ภาพท 3.2 การเกบขอมลในการวเคราะห

จากภาพท 3.2 การเกบขอมลน าหนกสทธของผลตภณฑ โดยจะท าการเกบขอมลโดยการ

สมผลตภณฑดานหวบรรจท 1 และหวบรรจท 2 มาจ านวนดานละ 100 ถวย มาท าการชงน าหนกเพอจดบนทกคาน าหนกสทธ (กรม) เพอน าขอมลทไดมาท าการวเคราะห

ภาพท 3.3 การเขาส ารวจโรงงานทเปนกรณศกษา

55

จากภาพท 3.3 ภาพการเยยมชมโรงงานโดยมรองกรรมการผ จดการท าการอธบายกระบวนการผลตในแตละสวนของกระบวนการและใหความรเกยวกบสวนเอกสารการบนทกขอมลพรอมทงเกณฑและมาตรฐานของโรงงาน

ภาพท 3.4 ระบบการบรรจ

จากภาพท 3.4 ภาพแสดงในสวนของกระบอกลกสบทเปนสวนหนงของการปรบต งเครองจกร มการใชทอ PVC ในการปรบตงปรมาณการไหลของวตถดบ เพอไมใหปรมาณของวตถดบต าหรอเกนกวามาตรฐานก าหนด

56

ภาพท 3.5 หวบรรจ TP01 ของโรงงานทเปนกรณศกษา

จากภาพท 3.5 ภาพแสดงระบบบรรจแบบบอลวาลว โดยบอลวาลวนนจะมรเมอหมนลงท าใหวตถดบหยดลงถวย เมอมการใชงานเปนเวลานานท าใหบอลวาลวเกดการสก มชองวางเพยงเลกนอยทจะท าใหวตถดบเกดการรวซม

ภาพท 3.6 เศษสวนผสมของสนคาทหยดจากหวบรรจและตกหลน

57

จากภาพท 3.6 ภาพเศษขนมหกหลนใตสายพานการผลต ในระหวางกระบวนการบรรจขนมหวาน เกดจากสาเหตหวบรรจรวซม ดงภาพท 3.5

ภาพท 3.7 เศษสวนผสมของสนคาทหยดจากหวบรรจและตกหลน

จากภาพท 3.7 ภาพเศษขนมหกหลนใตสายพานการผลต ในระหวางกระบวนการบรรจขนมหวาน เกดจากสาเหตหวบรรจรวซม ดงภาพท 3.5

ภาพท 3.8 แผนภาพในสวนของปญหาทเกดขน

จากภาพท 3.8 ภาพแสดงในสวนของระบบบรรจขนมหวาน ทเปนสาเหตท าใหผลตสนคาออกมาไมไดน าหนกตามมาตรฐานทก าหนด

Filling

58

3.2.1 กระบวนการบรรจขนมหวาน

ภาพท 3.9 แผนภาพกระบวนการผลตขนมหวาน

TC

TC

CC

CM

59

จากภาพท 3.9 ข นตอนการบรรจขนมหวาน เรมจากพนกงานจะน า TC01 ทผานกระบวนการตมและคดแยกเรยบรอยแลว ใสถงบรรจขนาดใหญ หลงจากนนจงบรรจ TC01 ใสถวยพลาสตกโดยเครองบรรจระบบกระบอกลกสบและใชสายพานเปนการขนถายในแตละขนตอน จากนนใหพนกงานชงปรมาณของ TC01 วามปรมาณไดเทากบ 110 กรม หากปรมาณไมถงเกณฑ พนกงานจะท าการใสใหครบตามเกณฑทก าหนด เมอปรมาณทก าหนดแลว พนกงานอกคนจะการใส CC02 ลงในถวย พนกงานจะท าการตรวจสอบปรมาณ CC02 แตละถวยน นวามปรมาณไดเทากบ 2 กรมหรอไม หากไมถงพนกงานกจะท าการใส CC02 ใหไดตามเกณฑทตองการ เมอปรมาณเทากนหมดแลว เครองบรรจจะท าการใส CM03 ลงในถวย หลงจากนน พนกงานจะท าการตรวจสอบปรมาณของ CM03 วาไดปรมาณ 40 กรม ถวยบรรจภณฑมน าหนก 8 กรม น าหนกรวมสทธของผลตภณฑจะเทากบ 160 กรม หากไดปรมาณตามทก าหนดแลว เครองบรรจจะท าการ ซลปดถวย สดทายพนกงานจะน าผลตภณฑทไดไปลดอณหภมเพอท าการจดเกบในหองเยนตอไป

3.3 การเกบขอมลคณภาพในขนตอนกระบวนการบรรจ

จากการศกษาพบวาปจจบนทางสถานประกอบการยงขาดระบบการจดเกบขอมล และเครองมอทใชในการวเคราะหขอมลทางดานควบคมคณภาพทมประสทธภาพ ทางผศกษาจงไดทดลองใหโรงงานทเปนกรณศกษา สมเกบขอมลเชงคณภาพในสวนของ น าหนก ในขนตอนกระบวนการผลตจ านวน 100 ชดขอมล ดงตารางท 3.1

60

ตารางท 3.1 ขอมลน าหนกกอนปรบปรงของผลตภณฑTCM160

หวบรรจท 1 หวบรรจท 2

ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก 1 165 26 157 1 169 26 168 2 159 27 163 2 170 27 164 3 164 28 161 3 163 28 168 4 162 29 159 4 168 29 170 5 161 30 166 5 166 30 168 6 158 31 159 6 169 31 174 7 161 32 161 7 157 32 168 8 159 33 158 8 173 33 173 9 159 34 158 9 166 34 172 10 163 35 160 10 166 35 174 11 159 36 162 11 165 36 170 12 162 37 166 12 167 37 168 13 156 38 162 13 161 38 173 14 160 39 163 14 160 39 169 15 159 40 158 15 158 40 169 16 163 41 165 16 162 41 175 17 159 42 160 17 159 42 176 18 159 43 163 18 157 43 169 19 150 44 153 19 160 44 174 20 162 45 160 20 162 45 164 21 160 46 164 21 162 46 166 22 163 47 158 22 164 47 166 23 166 48 158 23 155 48 162 24 160 49 158 24 164 49 170 25 158 50 162 25 166 50 170

61

ตารางท 3.1 ขอมลน าหนกกอนปรบปรงของผลตภณฑTCM160 (ตอ)

หวบรรจท 1 หวบรรจท 2

ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก 51 164 76 160 51 166 76 161 52 163 77 161 52 164 77 163 53 157 78 168 53 168 78 161 54 158 79 168 54 170 79 166 55 156 80 163 55 162 80 168 56 166 81 163 56 162 81 157 57 164 82 161 57 162 82 161 58 163 83 166 58 189 83 163 59 162 84 158 59 162 84 159 60 162 85 166 60 160 85 159 61 159 86 163 61 164 86 156 62 162 87 160 62 166 87 159 63 161 88 159 63 160 88 160 64 172 89 161 64 164 89 161 65 163 90 160 65 164 90 161 66 163 91 166 66 156 91 159 67 164 92 160 67 161 92 161 68 160 93 159 68 164 93 164 69 165 94 164 69 170 94 162 70 163 95 162 70 161 95 165 71 161 96 162 71 162 96 159 72 158 97 162 72 161 97 166 73 163 98 157 73 164 98 158 74 164 99 158 74 162 99 156 75 160 100 159 75 160 100 160

62

จากขอมลตารางท 3.1 และ ตารางท 3.2 ทางผศกษาไดน าขอมลทไดมาท าการวเคราะห โดยใชโปรแกรม Minitab ไดก าหนดคาน าหนกเปนขางเดยว ซงน าหนก Target ของผลตภณฑ TCM160 เทากบ 160 กรม คา Upper เทากบ 162 กรม จากการใชโปรแกรม Minitab มาวเคราะหชดขอมลกอนปรบปรง

ภาพท 3.10 การวเคราะหน าหนกโดยใช I-MR Chart (หวบรรจดานซาย) จากภาพท 3.10 ในการวเคราะห น าหนกผลตภณฑTCM160 จากหวบรรจขางซาย โดยใช

I – MR Chart วเคราะหแบบเฉพาะดานเดยวพบวามความผดปกตหลก คอ การทมจดของแผนภมควบคมออกนอกเสนควบคม เสน UCL = 162 ท าใหเกดความไมสมดล และมคา X = 160 ซงคาทต ากวาคา X แสดงวาสนคานนไมไดมาตรฐานตามทลกคาก าหนด จากภาพจะเหนไดวา จากขอมลการวเคราะหน าหนกทสรปมา มขอมลทต ากวาและสงกวาเกณฑมาตรฐานทก าหนดอยจ านวนเกนครงของชดขอมล แสดงใหเหนวากระบวนการผลตไมมประสทธภาพมากพอ

63

ภาพท 3.11 การวเคราะหน าหนกโดยใช I-MR Chart (หวบรรจดานขวา) จากภาพท 3.11 ในการวเคราะห น าหนกผลตภณฑTCM160 จากหวบรรจขางขวา โดยใช

I – MR Chart วเคราะหแบบเฉพาะดานเดยวพบวามความผดปกตหลก คอ การทมจดของแผนภมควบคมออกนอกเสนควบคม เสน UCL = 162 ท าใหเกดความไมสมดล และมคา X = 160 ซงคาทต ากวาคา X แสดงวาสนคานนไมไดมาตรฐานตามทลกคาก าหนด จากภาพจะเหนไดวา จากขอมลการวเคราะหน าหนกทสรปมา มขอมลทต ากวาและสงกวาเกณฑมาตรฐานทก าหนดอยจ านวนเกนครงของชดขอมล แสดงใหเหนวากระบวนการผลตไมมประสทธภาพมากพอ

64

ภาพท 3.12 การวเคราะหประสทธภาพกระบวนการผลต (หวบรรจดานซาย)

จากภาพท 3.12 พบวาคาดชนความสามารถของกระบวนการ เปนรปแผนภมฮสโตแกรมแบบเกาะแกรง แสดงวามขอมลแยกจากกลมหรออาจมความคาดเคลอนจากการวดโดยมคาความสามารถทสมพนธกบคาเฉลย (Cpk) = 0.09 ซงถอวาต ากวามาตรฐาน โดยคาความสามารถทสมพนธกบคาเฉลย (Cpk) ควรไดเทา 1.13 เพราะวามขอก าหนดเฉพาะแบบขดจ ากดดานเดยวของกระบวนการทใชอยแลว

ภาพท 3.13 การวเคราะหประสทธภาพกระบวนการผลต (หวบรรจดานขวา)

65

จากภาพท 3.13 พบวาคาดชนความสามารถของกระบวนการ เปนรปแผนภมฮสโตแกรมแบบเกาะแกรง แสดงวามขอมลแยกจากกลมหรออาจมความคาดเคลอนจากการวด โดยมคาความสามารถทสมพนธกบคาเฉลย (Cpk) = -0.24 โดยคาความสามารถทสมพนธกบคาเฉลย (Cpk) ควรไดเทา 1.13 เพราะวามขอก าหนดเฉพาะแบบขดจ ากดดานเดยวของกระบวนการทใชอยแลว

3.4 แนวทางการแกปญหา

จากการศกษาสภาพปญหาของโรงงานทเปนกรณศกษา เบองตนทางผวจยไดก าหนดแนวทางในการแกปญหาดงน 3.4.1 ท าการออกแบบใบบนทกขอมล 3.4.2 ท าการวเคราะห และก าหนดแนวทางในการแกปญหาโดยใชหลกการควบคมคณภาพ กบพนกงานในแผนกตางๆทมสวนเกยวของ 3.4.3 ท าการแกไขปญหาทพบและตรวจสอบตดตามผล 3.4.4. ท าการก าหนดมาตรฐานในการท างาน ในสวนของการควบคมคณภาพในกระบวนการผลต

66

บทท 4

ผลการศกษา

ผลการศกษาขอมลเรอง การลดความสญเสยในกระบวนการผลตขนมหวาน ของโรงงานทเปนกรณศกษาโดยใชเครองมอควบคมคณภาพเพอน าไปสการวเคราะหหาสาเหตและแนวทางแกไขปรบปรง และสรปผลการด าเนนการตามแนวทางแกไขปรบปรง 4.1 วเคราะหหาสาเหตและแนวทางแกไขปรบปรง

จากการศกษากระบวนการผลตขนมหวาน พบวาภายในกระบวนการพบปญหาความคลาดเคลอนในเรองของน าหนกของผลตภณฑ การบรรจผลตภณฑมน าหนกทไมไดตามมาตรฐานทก าหนด ท าใหเกดความสญเสยในกระบวนการผลต ทางผวจยจงไดท าการวเคราะหสาเหตทท าใหเกดความสญเสยในกระบวนการผลตขนมหวาน และรวบรวมสาเหตท สงผลกระทบในกระบวนการผลตน าเสนอผานผงแสดงเหตและผล (Cause and effect diagram) โดยวเคราะหจากสาเหตท เกดขนจากกระบวนการผลตขนมหวาน เกดจาก 4M1E คอ คน (Man) เครองจกร (Machine) วตถดบ (Material) วธการ (Method) และสภาพแวดลอม (Environment) จากการศกษาการบรรจผลตภณฑ TCM160 มสวนประกอบหลก 3 สวน ไดแก TP01 CM03 และCM02 ในสวนของTP01 นนมความหนดท าใหการบรรจผลตภณฑแตละถวยมปรมาณไมไดตรงตามทก าหนด สามารถวเคราะหสาเหตทท าใหปรมาณน าหนกทบรรจแตละถวยไมเทากน ดงรปท 4.1

67

ภาพท 4.1 ผงแสดงเหตและผลสาเหตของปญหาน าหนกไมไดมาตรฐานทก าหนด จากภาพท 4.1 แผนภาพผงแสดงเหตและผลสาเหตของปญหาน าหนกไมไดมาตรฐานท

ก าหนด ไดท าการวเคราะหขอมลสาเหตหลกและสาเหตยอย ซงเกดจาก 4M1E คอ คน (Man) เครองจกร (Machine) วตถดบ (Material) วธการ (Method) และสภาพแวดลอม (Environment) ทเกดขนในกระบวนการบรรจ เพอก าหนดแนวทางในการแกไขปรบปรงใหมประสทธภาพยงขน โดยอาศยวธการระดมสมองของพนกงานและหวหนางานทเกยวของกบการผลตซงแนวทางการวเคราะหจะเรมท าการวเคราะหทละปจจย ไดดงตารางท 4.1

68

ตารางท 4.1 หวขอปญหาและแนวทางการแกไขปญหา

ปจจย ปญหาทพบ แนวทางการแกไข ผรบผดชอบ

คน

1.พนกงานไมใหความส าคญกบเอกสารการท างาน

1.ฝกใหพนกงานบนทกและใหความส าคญกบเอกสารทกชนด เปรยบเสมอนขอบงคบ2.มการอบรมและย าเตอนเรองเอกสารอยางเครงครด

หวหนาผลตและพนกงาน

2.พนกงานใหม ขาดทกษะในการปฏบตงาน

1.จดอบรมใหพนกงานใหมหรอพนกงานทมทกษะความรและประสบการณนอย ทกๆเดอนเพอใหพนกงานมประสบการณและความรใหมๆในการ 2.มการฝกฝนสอนงานใหพนกงานเกดความช านาญในการปฏบตงาน 3.มพเลยงทเปนพนกงานเกาคอยดแล

หวหนาทกแผนก

3 .พ น ก ง าน ส วน ให ญ เป นตางชาต การสอสารคอนขางยาก

1.มคมอภาษาตางประเทศ 2.มการสอนภาษาไทยเพอการศกษาการท างานทถกตอง

หวหนาทกแผนกและพนกงาน

4.การอานผลของเครองมอไมถกตอง

1.ใหพนกงานเรยนรเกยวกบคมอการใชเครองมอตางๆทถกตอง 2.มการทดสอบการอานคาเครองมอกบพนกงานใหเกดความช านาญถกตองและแมนย า

หวหนาผลตและพนกงาน

วธการ

1.แบบฟอรมการลงบน ท กเขาใจยาก

1.ท าแบบฟอรมการบนทกและเอกสารอนๆใหชดเจน มตวอยางการลงบนทก 2 .ม ก าร อ บ รม แ ล ะส อน ก ารบ น ท กแบบฟอรม 3.ปรบปรงแบบฟอรมใหเขาใจงายขน

หวหนาผลตและพนกงาน

2.การก าหนดคาน าหนกแตละขนตอน

1.มการก าหนดคาน าหนกแตละขนตอนใหชดเจนและแมนย า

หวหนาผลต

3.การปรบตงคาของเครองจกรคลาดเคลอน

1.ปรบคาใหตรงตามก าหนด 2.ตรวจสอบการตงคาทกครงเมอมการเรมหมอใหม

หวหนาซอมบ ารง

69

ตารางท 4.1 หวขอปญหาและแนวทางการแกไขปญหา (ตอ)

ปจจย ปญหาทพบ แนวทางการแกไข ผรบผดชอบ

วธการ

4 .ข าดก ารตรวจส อบ ก ารก าหนดคามาตรฐานในการบรรจ

1.ศกษารปแบบการบบรรจในแตละสวน 2.ว เคราะหหาค าเฉ ลยของในแตละสวนประกอบใหม

หวหนาผลต

เครองจกร

1.อตราการปลอยบรรจของเครองไมสม าเสมอ

1 .ให ม ก ารป รบต ง เค รองจกรอยางสม าเสมอ ทกๆครงทมการเรมหมอใหม

พนกงานคมเครองจกร

2.ความดนของเครองไมคงท 1.ปรบความดนของเครองใหคงท หากมการเปลยนแปลงตองปรบความดนของเครองใหม

พนกงานคมเครองจกร

3.การแสดงผลของเครองมอไมถกตอง (เครองชงน าหนก)

1.ตรวจเชคและซอมบ ารงเครองมออยางสม าเสมอ

หวหนาผลตและพนกงาน

4 .ก า ร ซ ม ร ว ข อ งห ว จ า ยระหวางการบรรจ

1.ซอมบ ารงหวจายอยางสม าเสมอ

ผจก.ผลต,หวหนาผลตและพนกงานคมเครองจกร

สภาพแวดลอม 1.พนทในการตงเครองชงโดนเครองปรบอากาศ

1 .ป รบ เป ล ยน พ น ท ข อ งต าแห น งเครองปรบอากาศ

ผจก.ผลตและหวหนาผลต

4.2 แนวทางในการแกปญหา

จากการวเคราะหปจจยทสงผลกระทบตอคาน าหนกโดยใชผงแสดงเหตและผล (Cause and effect diagram) สามารถก าหนดแนวทางและมาตรการการแกไขปญหาทเกดขนไดดงน 4.2.1 มาตรการในการแกไขพนกงานไมใหความส าคญกบเอกสารการท างาน จากการวเคราะหสาเหตของปญหาเกดจากพนกงานไมท าตามขนตอนการบนทกการปฏบตงาน ท าใหขอมลจากการปฏบตงานเกดความผดพลาดจากหนางานทเกดขนจรง ท าใหไมทราบถงปญหาทเกดขนทแทจรง

70

มาตรการในการบนทกเอกสาร 1. อบรมพนกงานใหเขาใจเอกสารอยางชดเจน เพอเปนขอดในการบนทก 2. ก าหนดขอบงคบในการบนทกเอกสารจากขอเทจจรง

ภาพท 4.2 การประชมพนกงานและหวหนาแผนกตางๆ

จากภาพท 4.2 การประชมพนกงานและหวหนาแผนกเพอก าหนดแนวทางการบนทกเอกสาร และแนะน าวธการบนทกเอกสารอยางถกตองใหกบพนกงานพรอมทงท าการย าเตอนถงมาตรฐานของโรงงานใหพนกงานเขาใจ เพอความมงคงมากยงขน

71

ตารางท 4.2 ตารางอกษรส าหรบขนาดสงตวอยาง

จากตารางท 4.2 เปนตารางเพอค านวณหาปรมาณการชกสงตวอยาง โดยใชหลกการ ระดบ

คณภาพทยอมรบ (Acceptable Quality Level : AQL) ซงก าหนดคา AQL ภายใตความเสยงทยอมรบ

ของเสยทพบในกระบวนการเทากบ 0 โดยใชคา AQL เทากบ 0.10 % มขนาดของแบชในการผลต

3,000 ถวย/แบช ระดบในการตรวจสอบทวไป II เมอเทยบในตารางไดอกษรรหสส าหรบขนาด

ตวอยางคอ K

72

ภาพท 4.3 แผนการชกสงตวอยางเพอการยอมรบเชงเดยวแบบเครงครด

จากภาพท 4.3 การก าหนดจ านวดขนาดตวอยางแผนการชกสงตวอยางเพอการยอมรบเชงเดยวแบบเครงครด อกษรรหสส าหรบขนาดตวอยาง K ใหท าการเกบจ านวนตวอยาง 125 คา ตวเลขในการยอมรบ (AC) เทากบ 0 หากตรวจพบการปฏเสธ 1 คา ใหท าการปฏเสธผลตภณฑยกรนการผลต

73

ตารางท 4.3 ตารางตวอยางระเบยบการบรรจเมอผลตภณฑไมไดมาตรฐานทก าหนด

ประกาศ ระเบยบการบรรจเมอผลตภณฑไมไดมาตรฐานทก าหนด

ล าดบ ขนตอนการปฏบต ผรบผดชอบ ระยะเวลา ลายเซน

1 สมตรวจรปแบบการบรรจผลตภณฑเ ม อ เ ร ม ก า ร บ ร ร จ ผ ล ต ภ ณ ฑ ป ร ะ ก อ บ ด ว ย TC01,CC02 แ ล ะ CM03

หวหนาพนกงานบรรจ

เ ม อ พ บ น าห น กไ ม ไ ด ต า มมาตรฐาน

2 ท าการตรวจสอบคาน าหนกแตละสวนประกอบ

หวหนาพนกงานบรรจ

เม อ พ บ น าห น กไ ม ไ ด ต า มมาตรฐาน

3 เมอน าหนกผลตภณฑ ไมไดตามมาตรฐานจะตองมการสมตวอยางตามขอก าหนด GMP ประกอบไปดวย 1.TC01 2.CC02 3.CM03 4.อณหภม

หวหนาพนกงานบรรจ

125 ถวย 125 ถวย 125 ถวย 125 ถวย

74

ภาพท 4.4 การบนทกเอกสารจากขอเทจจรงทเกดขน จากภาพท 4.4 ภาพแสดงการบนทกเอกสารจากขอเทจจรงของพนกงานโดยท าการบนทก

จากหนางานจรงทเกดขนระหวางการบรรจผลตภณฑเพอขอมลทถกตองและแมนย า โดยแบบฟอรมการบนทกจะแสดงใหเหนทกสวนของการตรวจสอบจรงภายในกระบวนการ และมผ ตรวจสอบชดเจนภายในแบบฟอรมแบบเดยว ท าใหผบ นทกเขาใจงายและบนทกขอมลจากขอเทจจรง ตางรางท 4.4 ตารางตวอยางแบบฟอรมการบนทกขอมล

ล าดบ

เวลาการผล

ต

อณหภม การเปดฝา

ผตรวจ ปรมาณการบรรจ ผตรวจ

หมายเหต

Heat1 (180-185)

Heat2 (150-160)

หว1

หว2

H แผนก

สาค กะท มะพราว QCline

หว1

หว2

หว1

หว2

75

4.2.2 มาตรการในการแกไขการแสดงผลของขอมลไมถกตอง (เครองชงน าหนก) จากการวเคราะหสาเหตของปญหาเกดจากเครองมอทใชในการปฏบตงานมความบกพรองและเสยหายท าใหการแสดงผลของขอมลไมถกตอง และท าใหขอมลทไดไมถกตอง เกดจากขณะทชงน าหนกผลตภณฑลมจากเครองปรบอากาศท าใหน าหนกผลตภณฑทไดมความคลาดเคลอน มาตรการในการปรบเปลยนเครองมอในการปฏบตงาน 1. ป รบ เป ลยน มมในการต ง เค รองชงให ออกจากสภาพแวดลอม ทแปรปรวน เชน เครองปรบอากาศ

ภาพท 4.5 การตงเครองปรบอากาศ (กอนปรบปรง)

จากภาพท 4.5 ภาพการต งพดลมบรเวณใกลเคยงเครองชง ซงสงผลกระทบตอความคลาดเคลอนของคาน าหนกผลตภณฑ เมอท าการชงผลตภณฑ แรงลมจากเครองปรบอากาศสงผลกระทบตอเครองชง ท าใหคาผลตภณฑไมตรงตามความเปนจรง

76

ภาพท 4.6 การตงเครองปรบอากาศ (หลงปรบปรง)

จากภาพท 4.6 ภาพการปรบสภาพแวดลอมบรเวณเครองชงน าหนกไมใหอยใกลเคยงกบพดลม เพอไมใหแรงลมกระทบกบเครองชงน าหนก ในขณะทท าการชงน าหนกผลตภณฑ 4.2.3 มาตรการในการแกไขการรวซมของหวจายระหวางการบรรจ จากการศกษาพบวาในขณะบรรจ โดยใชหวจายระบบบอลวาลว พบวาเมอหวจายไดปดการจายวตถดบแลวยงเกดการรวซมจากหวจายท าใหเกดความสญเสยในกระบวนการผลต และยากตอการควบคมน าหนกในการบรรจ จากการวเคราะหสาเหตพบวา วาลวปดหวจายเสอมสภาพ มาตรการในการเปลยนหวจาย 1. ตรวจสอบเครองจกรทกครงหลงใชงาน 2. บ ารงรกษาเปนประจ าและมการซอมบ ารงเครองจกรเมอครบอายการใชงาน

77

ภาพท 4.7 ความสญเสยในกระบวนการบรรจ บรเวณหวบรรจ

จากภาพท 4.7 ภาพแสดงกระบวนการระหวางการบรรจวตถดบ TC01 พบวาบรเวณหวจายเกดการรวซม โดยมบางสวนของผลตภณฑเกดการตกหลนตามสายพานการผลต ซงเปนความสญเสยทเกดขนภายในกระบวนการบรรจผลตภณฑ

ภาพท 4.8 ความสญเสยในกระบวนการบรรจ บรเวณใตสายพายการบรรจ

78

จากภาพท 4.8 ภาพแสดงกระบวนการระหวางการบรรจวตถดบ TC01 พบวาบรเวณใตเครองบรรจผลตภณฑ มบางสวนของผลตภณฑเกดการตกหลนตามพน ซงเปนความสญเสยทเกดขนภายในกระบวนการผลต โดยเปนผลมาจากเกดจากการรวซมของหวจายจากภาพท 4.7

ภาพท 4.9 ความสญเสยในกระบวนการบรรจจายหวจายรว บรเวณตวปรบตงกระบอกลกสบ

จากภาพท 4.9 ภาพแสดงกระบอกลกสบภายในกระบวนการบรรจผลตภณฑ พบวาสวนของกระบอกลกสบทท าหนาทเปนตวปรบตงระยะการไหลของวตถดบมปญหา ท าใหพนกการตองท าการปรบตงบอยครง ซงเปนผลกระทบหนงทท าใหน าหนกของผลตภณฑไมไดตามมาตรฐาน

79

ภาพท 4.10 ความสญเสยในกระบวนการบรรจจายหวจายรว บรเวณหวบรรจ (หลงปรบปรง)

จากภาพท 4.10 ภาพแสดงกระบวนการระหวางการบรรจวตถดบ TC01 พบวาบรเวณหวจายไมเกดการรวซม ไมมสวนของผลตภณฑเกดการตกหลนตามสายพานการผลต ซงท าใหผลตภณฑทไดมน าหนกตามมาตรฐานก าหนด 4.2.3 มาตรการในการแกไขการก าหนดคาน าหนกไมไดมาตรฐาน จากการศกษาขอมลทางผจดท าโครงงานไดท าการสมผลตภณฑจ านวน 46 ชด จากหวบรรจท 1 และหวบรรจท 2 เพอท าการตรวจสอบน าหนกของวตถดบแตละชนดเพอเทยบกบน าหนกมาตรฐานททางสถานประกอบการก าหนด

80

ตารางท 4.5 ตารางขอมลคาน าหนกแตละสวนประกอบของผลตภณฑหวบรรจท 1

หวบรรจท 1 max 110 41 3 11 165 max 110 41 3 11 165 min 105 36 2 10 153 min 105 36 2 10 153 No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum 1 110 36 2 10 158 24 106 39 2 10 157 2 108 38 2 10 158 25 110 40 2 10 162 3 110 38 2 10 160 26 110 36 2 10 158 4 106 40 2 10 158 27 110 38 2 10 160 5 110 38 2 10 160 28 108 38 2 10 158 6 110 36 2 10 158 29 110 41 2 10 163 7 108 40 2 10 160 30 110 38 2 10 160 8 106 41 2 10 159 31 106 41 2 10 159 9 106 41 2 10 159 32 108 40 2 10 160

10 106 39 2 10 157 33 110 41 2 10 163 11 108 28 2 10 148 34 108 40 2 10 160 12 108 40 2 10 160 35 110 40 2 10 162 13 110 40 2 10 162 36 106 41 2 10 159 14 108 41 2 10 161 37 108 41 2 10 161 15 108 39 2 10 159 38 110 41 2 10 163 16 108 40 2 10 160 39 110 40 2 10 162 17 110 38 2 10 160 40 112 40 2 10 164 18 106 40 2 10 158 41 110 38 2 10 160 19 110 41 2 10 163 42 108 40 2 10 160 20 106 38 2 10 156 43 110 40 2 10 162 21 110 38 2 10 160 44 106 36 2 10 154 22 110 36 2 10 158 45 108 40 2 10 160 23 110 36 2 10 158 46 106 41 2 10 159

81

จากขอมลในตารางท 4.5 การเปรยบเทยบน าหนกของวตถดบแตละชนด พบวาการก าหนดคามาตรฐานคาพกดฝงบนอยท 165 กรม และคาพกดฝงลางอยท 153 กรม จะใหไดวาการก าหนดมาตรฐานพกดฝงลางนนต ากวาคามาตรฐานททางโรงงานก าหนด คอ 162 กรม จากชดขอมลหวบรรจท 1 จะเหนไดวา คาน าหนกในการบรรจสวนผสมแตละชนดนนอยในคาทก าหนด แตน าหนกรวมทไดนนต ากวามาตรฐานทก าหนด เนองจากการก าหนดคาพกดฝงบนและฝงลางผด จากหวบรรจท 1 พบวามคาทไมไดตามเปาหมาย เชน 148 154 156 157 158 และ 159 จ านวน 20 ถวย จากทงหมด 46 ถวย ตารางท 4.6 ตารางขอมลคาน าหนกแตละสวนประกอบของผลตภณฑหวบรรจท 2

หวบรรจท 2 max 110 41 3 11 165 max 110 41 3 11 165 min 105 36 2 10 153 min 105 36 2 10 153 No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum 1 106 40 2 10 158 24 108 40 2 10 160 2 110 36 2 10 158 25 110 41 2 10 163 3 108 41 2 10 161 26 108 40 2 10 160 4 110 40 2 10 162 27 106 40 2 10 158 5 106 41 2 10 159 28 110 41 2 10 163 6 108 40 2 10 160 29 110 40 2 10 162 7 110 40 2 10 169 30 108 41 2 10 161 8 108 38 2 10 158 31 108 41 2 10 161 9 110 40 2 10 162 32 106 39 2 10 157 10 110 41 2 10 163 33 106 41 2 10 159 11 110 38 2 10 160 34 110 36 2 10 158 12 106 36 2 10 154 35 106 41 2 10 159 13 106 41 2 10 159 36 110 40 2 10 162 14 110 40 2 10 162 37 108 41 2 10 161 15 105 41 2 10 158 38 110 41 2 10 163 16 106 36 2 10 154 39 112 41 2 10 165 17 108 40 2 10 160 40 110 40 2 10 162 18 108 38 2 10 158 41 106 41 2 10 159

82

ตารางท 4.6 ตารางขอมลคาน าหนกแตละสวนประกอบของผลตภณฑหวบรรจท 2 (ตอ)

หวบรรจท 2 max 110 41 3 11 165 max 110 41 3 11 165 min 105 36 2 10 153 min 105 36 2 10 153 No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum 19 110 38 2 10 160 42 106 41 2 10 159 20 106 36 2 10 154 43 106 40 2 10 158 21 106 41 2 10 159 44 108 40 2 10 160 22 108 41 2 10 161 45 106 41 2 10 159 23 110 40 2 10 162 46 108 41 2 10 161

จากชดขอมลหวบรรจท 2 จะเหนไดวา คาน าหนกในการบรรจสวนผสมแตละชนดนนอย

ในคาทก าหนด แตน าหนกรวมทไดนนต ากวามาตรฐานทก าหนด เนองจากการก าหนดคาพกดฝงบนและฝงลางผด แตพบวามคาน าหนกสทธต ากวามาตรฐานทก าหนด จากหวบรรจท 2 พบวามคาทไมไดตามเปาหมาย เชน 154 157 158 และ 159 จ านวน 22 ถวย จากท งหมด 46 ถวย จากขอมลขางตนไดท าการวเคราะห I-MR Chart เพอก าหนดคาน าหนกสงสดและต าสดในการบรรจสวนประกอบตางๆของผลตภณฑใหม

ภาพท 4.11 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของคาน าหนกการบรรจ TC01 หวบรรจท 1

83

จากภาพท 4.11 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chat พบวาคาน าหนกการบรรจวตถดบ TC01 หวบรรจท 1 มคาเฉลยอยท 108.52 คา Upperท 113.72 และคา Lower ท 103.32 ซงยงไมพบคาทมความผดปกตทอยนอกเหนอเสนควบคม ในขณะทคามาตรฐานในการบรรจ TC01 คา Upper ก าหนดไวท 110 กรม และคา Lower ก าหนดไวท 105 กรม จะเหนไดวาจากขอมล ภาพท 4.11 จะไมมขอมลทผดปกต แตคา Lower ทบรรจนนต ากวามาตรฐานทก าหนด

ภาพท 4.12 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของคาน าหนกการบรรจ TC01 หวบรรจท 2

จากภาพท 4.12 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chat พบวาคาน าหนกการบรรจ TC01 หวบรรจท 2 มคาเฉลยอยท 108.07 คา Upperท 113.50 และคา Lower ท 102.63 ซงยงไมพบคาทมความผดพลาดทอยนอกเหนอเสนควบคม ในขณะทคามาตรฐานในการบรรจ TC01 คา Upper ก าหนดไวท 110 กรม และคา Lower ก าหนดไวท 105 กรม จะเหนไดวาจากขอมล ภาพท 4.12 จะไมมขอมลทผดปกต แตคา Lower ทบรรจนนต ากวามาตรฐานทก าหนด

84

ภาพท 4.13 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของคาน าหนกการบรรจ CM03 หวบรรจท 1

จากภาพท 4.13 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chat พบวาคาน าหนกการบรรจ CM03 หวบรรจท 1 มคาเฉลยอยท 38.96 คา Upperท 44.22 และคา Lower ท 33.70 ซงพบวามความผดปกตแบบท 1 และ 2 คอ มจดใดจดหนงอยนอกขดจ ากดทต าลงมา และพบวายงมความผดปกตทมจด 2 จดอยใกลขดจ ากดทสงอกดวย ในขณะทคามาตรฐานในการบรรจ CM03 คา Upper ก าหนดไวท 41 กรม และคา Lower ก าหนดไวท 36 กรม

85

ภาพท 4.14 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของคาน าหนกการบรรจ CM03 หวบรรจท 2

จากภาพท 4.14 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chat พบวาคาน าหนกการบรรจ CM03 หวบรรจท 2 มคาเฉลยอยท 39.80 คา Upperท 44.12 และคา Lower ท 35.49 ซงพบวามความผดปกตแบบท 2 คอ มความผดปกตทมจด 2 จดอยใกลขดจ ากดทสงและต า ในขณะทคามาตรฐานในการบรรจ CM03 คา Upper ก าหนดไวท 41 กรม และคา Lower ก าหนดไวท 36 กรม ตารางท 4.7 ตารางสรปคา IMR วตถดบแตละหวบรรจ

รายละเอยด หวบรรจท 1 หวบรรจท 2

UCL X LCL UCL X LCL TC01(กรม) 113.72 108.52 103.32 113.50 108.07 102.63 CM03(กรม) 44.22 38.96 33.70 44.12 39.80 35.49 Net.(กรม) 166.75 159.48 152.21 167.53 160.02 152.52

จากตางรางท 4.7 เปนตารางสรปคา Upper, Lower และ X ของสวนประกอบแตละสวนกอนการปรบปรงหวบรรจท 1 และหวบรรจท 2 พบวาในสวนประกอบของ TC01 หวบรรจท 1 มคา Upper เทากบ 113.72 กรม Lower เทากบ 103.32 กรม และ X เทากบ 108.52 กรม สวนของหว

86

บรรจท 2 มคา Upper เทากบ 113.50 กรม Lower เทากบ 102.63 กรม และ X เทากบ 108.07 กรม และในสวนประกอบของ CM03 หวบรรจท 1 มคา Upper เทากบ 44.22 กรม Lower เทากบ 33.70กรม และ X เทากบ 38.96 กรม และสวนของหวบรรจท 2 มคา Upper เทากบ 44.12 กรม Lower เทากบ 39.80 กรม และ X เทากบ 35.49 กรม ซงในสวนของน าหนกสทธของผลตภณฑนนจากหวบรรจท 1 พบวามคา Upper เทากบ 166.75 กรม Lower เทากบ 152.21 กรม และ X เทากบ 159.48 กรม และน าหนกสทธของผลตภณฑนนจากหวบรรจท 2 พบวามคา Upper เทากบ 167.53 กรม Lower เทากบ 152.52 กรม และ X เทากบ 160.02 กรม จะเหนไดวาผลการวเคราะหจากหวบรรจทง 2 ขางนนมความใกลเคยงกน มาตรการในการก าหนดคาน าหนก 1. ศกษารปแบบการบรรจคาน าหนกในแตละสวนประกอบของผลตภณฑ โดยการน าสวนประกอบแตละชนดมาชงน าหนก ไดแก TC01 CM03 และCC02 ใหตรงตามคาทก าหนดไว 2. วเคราะหคาสงสดและต าสดใหถกตอง พรอมก าหนดมาตรฐานใหพนกงานใหม

ภาพท 4.15 ภาพการประชมเพอศกษาหาการบรรจคาน าหนกแตละสวน ภาพท 4.15 ภาพการประชมเพอศกษาการบรรจคาน าหนกในแตละสวนประกอบ โดยการก าหนดคาสงสดและต าสดของสวนประกอบแตละชนดใหม

87

ตารางท 4.8 ตารางการก าหนดคาน าหนกต าสดใหม

หวบรรจท 1 หวบรรจท 2 max 110 41 3 11 165 max 110 41 3 11 165 min 108 40 2 10 160 min 108 40 2 10 160 No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum No. TC01 CM03 CC02 Packing Sum

จากตารางท 4.8 ไดก าหนดคาน าหนกต าสดของการบรรจผลตภณฑใหม ทงหวบรรจท 1

และหวบรรจท 2 ดงน TC01 = 108 กรม CM03 = 40 กรม CC02 = 2 กรม และ Packing = 10 เพอใหผลรวมของแตละสวนมคาเทากบคาน าหนกสทธทก าหนด 160 กรม ซงจากเดมคาน าหนกสทธของคาต าสดเทากบ 153 กรม โดยก าหนดจากคาความสามารถของกระบวนการผลตทสามารถท าได จงไดมาซงตารางน าหนกสทธทอยในเกณฑมาตรฐานทก าหนดไว

88

ตารางท 4.9 ตารางคาน าหนกสทธหวบรรจท 1 (หลงปรบปรง)

ปรมาณสทธหวบรรจท 1 ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก

1 160 21 164 41 162 2 164 22 160 42 162 3 162 23 166 43 166 4 164 24 160 44 160 5 160 25 166 45 161 6 164 26 160 46 162 7 160 27 163 47 166 8 166 28 162 48 162 9 162 29 162 49 163 10 164 30 162 50 160 11 160 31 164 51 163 12 163 32 160 52 160 13 160 33 162 53 160 14 160 34 160 54 162 15 162 35 163 55 163 16 162 36 160 56 160 17 160 37 164 57 163 18 164 38 160 58 162 19 166 39 166 59 160 20 160 40 160 60 160

จากชดขอมลปรมาณสทธหวบรรจท 1 ซงเปนขอมลทรวบรวมหลงปรบปรงแลว พบวามคาหนกทไดตรงตามมาตรฐานมากขน

89

ตารางท 4.10 ตารางคาน าหนกสทธหวบรรจท 2 (หลงปรบปรง)

ปรมาณสทธหวบรรจท 2 ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก ล าดบ น าหนก

1 160 21 166 41 164 2 166 22 162 42 162 3 162 23 164 43 162 4 163 24 162 44 160 5 160 25 162 45 163 6 163 26 160 46 160 7 160 27 162 47 164 8 164 28 160 48 160 9 162 29 164 49 161 10 162 30 162 50 160 11 166 31 162 51 162 12 162 32 160 52 162 13 160 33 166 53 166 14 162 34 160 54 162 15 160 35 162 55 160 16 162 36 160 56 160 17 160 37 165 57 162 18 165 38 160 58 160 19 163 39 163 59 160 20 160 40 160 60 162

จากชดขอมลปรมาณสทธหวบรรจท 2 ซงเปนขอมลทรวบรวมหลงปรบปรงแลว พบวาม

คาหนกทไดตรงตามมาตรฐานมากขน ทางผวจยจงไดน าชดขอมลหลงปรบปรงมาท าการวเคราะห I-MR Chart และ Process Capability เพอท าการหาประสทธภาพของกระบวนการผลต

90

ภาพท 4.16 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของปรมาณสทธของหวบรรจท 1

จากภาพท 4.16 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของปรมาณสทธของหวบรรจท 1 มคาเฉลยอยท 162.13 คา Upperท 169.80 และคา Lower ท 154.47 ซงไมพบความผดปกต ในขณะทคามาตรฐานในการบรรจปรมาณสทธ คา Upper ก าหนดไวท 164 กรม และคา Lower ก าหนดไวท 160 กรม จากนนไดท าการวเคราะหหาประสทธภาพกระบวนการท างานของหวบรรจท 1

91

ภาพท 4.17 แผนภมแสดงการวเคราะห Process Capability ของปรมาณสทธของหวบรรจท 1

จากภาพท 4.17 แผนภมแสดงการวเคราะห Process Capability ของปรมาณสทธของหวบรรจท 1 โดยการก าหนดคา Lower ท 160 คา Upper ท 164 และ Target ท 162 พบวาไดคา Sample Mean ท 162.13 คา Cpk ท ไดนน คอ 0.24 ซ งเพ ม ขนจากชดขอมลกอนปรบปรง แสดงวามประสทธภาพในกระบวนการผลตมากขน

92

ภาพท 4.18 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของปรมาณสทธของหวบรรจท 2

จากภาพท 4.18 แผนภมแสดงการวเคราะห I-MR Chart ของปรมาณสทธของหวบรรจท 2 มคาเฉลยอยท 161.98 คา Upperท 168.79 และคา Lower ท 155.18 ซงไมพบความผดปกต ในขณะทคามาตรฐานในการบรรจปรมาณสทธ คา Upper ก าหนดไวท 164 กรม และคา Lower ก าหนดไวท 160 กรม จากนนไดท าการวเคราะหหาประสทธภาพกระบวนการท างานของหวบรรจท 2

93

ภาพท 4.19 แผนภมแสดงการวเคราะห Process Capability ของปรมาณสทธของหวบรรจท 2

จากภาพท 4.19 แผนภมแสดงการวเคราะห Process Capability ของปรมาณสทธของหวบรรจท 2 โดยการก าหนดคา Lower ท 160 กรม คา Upper ท 164 กรม และ Target ท 162 กรม พบวาไดคา Sample Mean ท 162.13 กรม คา Cpk ทไดนนคอ 0.29 ซงเพมขนจากชดขอมลกอนปรบปรง แสดงวามประสทธภาพในกระบวนการผลตมากขน 4.2.4 มาตรการในการแกไขพนทในการตงเครองชงโดนเครองปรบอากาศ จากการวเคราะหสาเหตของปญหาเกดจากการเครองชงทชงผลตภณฑตงอยบรเวณทโดนลมจากเครองปรบอากาศท าใหคาน าหนกของผลตภณฑไมคงท มาตรการในการตงเครองชง 1. ปรบเป ลยนพ น ทในการต งเค รองชง ใหอยในพ น ท ทไม มผลกระทบจากลมของเครองปรบอากาศ

94

4.3 สรปผลการด าเนนงานตามแนวทางแกไขปรบปรง ตารางท 4.11 ตารางสรปผลการปรบปรง

รายละเอยด กอนปรบปรง หลงปรบปรง ผลตาง

กอน หลง 1. หวบรรจท 1 1.1 น าหนกสทธหวบรรจท 1 (กรม) มาตรฐานก าหนดท 162 กรม

159.48 162.13 - 2.52 0.13

1.2 คา Cpk 0.09 0.24 0.15 2. หวบรรจท 2 2.1 น าหนกสทธหวบรรจท 2 (กรม) มาตรฐานก าหนดท 162 กรม

160.02 161.98 -1.98 0.02

2.2 คา Cpk -0.24 0.29 0.53

จากตารางท 4.9 สรปผลการปรบปรงการควบคมกระบวนการเชงสถตของกระบวนการ

ผลต จากการน าขอมลมาเปรยบเทยบกนพบวาผลของการปรบปรงนนท าใหความสามารถของกระบวนการผลตมประสทธภาพเพมขนอยางเหนไดชด โดยคา Cpk ของหวบรรจท 1 เพมขน 0.15 หวบรรจท 2 เพมขน 0.53 และเมอมการเปรยบเทยบคาน าหนกทพบกบคาน าหนกมาตรฐาน คอ 162 กรม จะเหนวาจากหวบรรจท 1 ผลตางของคาน าหนกสทธกอนปรบปรงคอ 2.52 และหลงปรบปรงคอ -0.13 สวนหวบรรจท 2 ผลตางของน าหนกสทธกอนปรบปรงคอ 1.98 และหลงปรบปรงคอ 0.02

ผลทไดจากการปรบปรงการควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการผลตสวนใหญไดจากการสมตวอยางเกบคาน าหนกของผลตภณฑทแสดงใหเหนวา การบรรจของผลตภณฑ อยในขอบเขตทควบคมได ซงหมายถงวาความสามารถของกระบวนการผลตมประสทธภาพเพมขนและสามารถควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการบรรจไดมากขนอกดวย

95

บทท 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

การท าโครงงานการปรบปรงการควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการบรรจขนม

หวานของโรงงานทเปนกรณศกษา โดยใชเครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง (7QC Tools) ในการคนหาสาเหตและเพอการปรบปรง และใชโปรแกรม Minitab ซงเปนโปรแกรมส าเรจรป หรอเครองมอทใชในการวเคราะหขอมล และประมวลทางสถต ขอมลทน ามาวเคราะหจะถกจดเกบในรปแบบของ Worksheet เพอวเคราะหหาแนวทางในการปรบปรงการควบคมกระบวนการเชงสถตทเกดขนระหวางกระบวนการบรรจ มการใช (Acceptable Quality : AQL) หาระดบคณภาพทยอมรบได ซงถอเปนคาเฉลยความบกพรองทยอมใหเกดในผลตภณฑหรอ เมอมการตรวจสอบอยางตอเนอง และมการใช (Failure Mode and Effect Analysis : FMEA) มาวเคราะหหาสาเหตและลกษณะขอบกพรองและผลกระทบในสวนของ( Process FMEA: PMEA) ใชส ำหรบกระบวนกำรผลต โดยประยกตใชเทคนค (Risk Priority Number : RPN) เพอหาระดบความเสยงของความลมเหลวในแตละอาการทก าหนด โดยมวตถประสงคเพอก าหนดมาตรฐานในการควบคมกระบวนการเชงสถต และลดความสญเสยในกระบวนการผลต 5.1 สรปผลการศกษา

จากการด าเนนโครงงานครงนไดรบอนเคราะหจากบรษททเปนกรณศกษาในการศกษากระบวนการบรรจขนมหวาน พรอมการด าเนนงานปรบปรงกระบวนการบรรจจากการศกษาสภาพปญหาการเกดความสญเสยของกระบวนการ โดยใชหลกการควบคมกระบวนการเชงสถต การระดมความคดเพอคนหาสาเหตของปญหา และปจจยทสงผลใหคาน าหนกสทธของผลตภณฑทไดไมไดตามมาตรฐานทก าหนด เพอก าหนดแนวทางในการควบคมคณภาพ และลดความสญเสยในกระบวนการผลตขนมหวาน การเปรยบเทยบคาน าหนกกอนการปรบปรงและหลงการปรบปรง แสดงออกมาไดตารางดงตารางท 5.1

96 ตารางท 5.1 ตารางผลการเปรยบเทยบกอนปรบปรงและหลงปรบปรง

รายละเอยด กอนปรบปรง หลงปรบปรง ผลตาง

กอน หลง 1. หวบรรจท 1 1.1 น าหนกสทธหวบรรจท 1 (กรม) มาตรฐานก าหนดท 162 กรม

159.48 162.13 - 2.52 0.13

1.2 คา Cpk 0.09 0.24 0.15 2. หวบรรจท 2 2.1 น าหนกสทธหวบรรจท 2 (กรม) มาตรฐานก าหนดท 162 กรม

160.02 161.98 -1.98 0.02

2.2 คา Cpk -0.24 0.29 0.53

5.2 อภปรายผลการศกษา 5.2.1 จากการศกษาสภาพปญหาทพบในโรงงานทเปนกรณศกษา ซงปจจบนขาดการเกบรวมรวมขอมลในเชงปรมาณ และการน าขอมลทมอยมาวเคราะห ทางผจดท าโครงงานจงไดประยกตใชเทคนค RPN ในการหาระดบความรนแรงของปญหาทพบในกระบวนการบรรจ พบวาอาการ น าหนกไมถง เปนปญหาทรนแรงทสดโดยมคา RPN อยท 600 5.2.2 จากการศกษาขอมลการแกปญหาน าหนกผลตภณฑไมไดมาตรฐาน พบวากอนการปรบปรง ทางโรงงานทเปนกรณศกษาไดท าการก าหนดมาตรฐานในการบรรจ โดยคาเปาหมายอยท 160 กรม และคาพกดฝงบนอยท 162 กรม ซงเปนการก าหนดคาพกดแบบฝงเดยว และคาเปาหมายทก าหนดนนเทากบคาทมาตรฐานผลตภณฑทลกคาก าหนด จากการสมตรวจสอบน าหนกผลตภณฑ TCM160 ในหวบรรจท 1 น าหนก 159.48 กรม หวบรรจท 2 น าหนก 160.02 กรม การวเคราะห Process Capability หวบรรจท 1 คา Cpk ทไดนนคอ 0.09 และหวบรรจท 2 คา Cpk ทไดนนคอ -0.24 จากปญหาดงกลาวทางผจ ดท าโครงงานท าการตรวจสอบคาน าหนกของผลตภณฑแยกตามสวนผสมของผลตภณฑ และน าขอมลทไดมาวเคราะหเพอก าหนดมาตรฐานน าหนกสวนผสมแตละชนด รวมถงค านวณหาปรมาณการชกสงตวอยาง โดยใชหลกการระดบคณภาพทยอมรบ (Acceptable Quality Level : AQL) เชงเดยวแบบเครงครด 5.2.3 จากการแกปญหาน าหนกผลตภณฑไมไดมาตรฐาน สรปผลกอนปรบปรงและหลงปรบปรงของกระบวนการบรรจขนมหวานของบรษททเปนกรณศกษา ในตารางท 5.1 ขอมลทได

97 บนทกไวส าหรบคาน าหนกในระหวางการบรรจผลตภณฑแตละสวนประกอบ พบวากอนการปรบปรงหวบรรจท 1 กอนการปรบปรงคา Cpk เทากบ 0.09 หลงการปรบปรงมคาเทากบ 0.24 และคากอนการปรบปรงหวบรรจท 2 กอนการปรบปรงคา Cpk เทากบ -0.24 หลงการปรบปรงมคาเทากบ 0.29

เมอน าขอมลมาเปรยบเทยบพบวาความสามารถของกระบวนการบรรจขนมหวานเพมขนอยางชดเจน หลงจากการปรบปรงการควบคมกระบวนการเชงสถตในการบรรจขนมหวาน กอนการปรบปรงและหลงการปรบปรง จะเหนไดวาการเพมขนของความสามารถของกระบวนการบรรจขนมหวาน โดยใชเครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง (7QC Tools) และโปรแกรมทางสถต (Minitab) สามารถควบคมกระบวนการบรรจใหอยในขอก าหนดทท าการตรวจสอบได

5.3 ขอเสนอแนะ

จากผลของการปรบปรงการควบคมกระบวนการเชงสถตในกระบวนการผลตขนมหวาน โดยใชทฤษฎเครองมอคณภาพ 7 อยาง (7QC Tools) กรณศกษาบรษทผผลตขนมหวาน ท าใหสามารถควบคมกระบวนการเชงสถตได หลงจากท าการปรบปรงกระบวนการผลตในสวนของขนตอนการบรรจขนมหวานแลวนน แตยงพบวาบางจดของการบรรจนนยงต ากวาเกณฑทตงไว จงมขอเสนอแนะดงตอไปน 5.2.1 ควรท าการพจารณาคาน าหนกบรรจผลตภณฑในแตละสวนประกอบอกครง เพอใหคาน าหนกต าสดทไดไมต ากวาเกณฑมาตรฐานทก าหนด 5.2.2 ควรเปลยนหวบรรจผลตภณฑในสวนของ TC01 ดวย เพราะเครองบรรจในสวนน ยงมการเกดความสญเสยภายในกระบวนการอย แตเนองจากการปรบเปลยนน มคาใชจายในการ บรณาการการสง ทางบรษทจงไมพรอมทจะท าการบรณาการในสวนน 5.2.3 เนองดวยทางบรษทยงขาดพนกงานในการท างานอยจ านวนหนง หากมพนกงานเพม อาจท าใหสามารถผลตสนคาไดรวดเรวและมประสทธภาพเพมมากขน 5.2.4 เมอประสทธภาพในกระบวนผลตเปลยนมาไดระยะหนงแลว ควรเปลยนความเขมงวดของการตรวจสอบ จากการตรวจสอบแบบเครงครด เปลยนมาใชการตรวจสอบแบบผอนคลาย เพอลดระยะเวลาในการตรวจสอบผลตภณฑ และเปนการลดตนทนจากการตรวจสอบ 5.2.5 เมอกระบวนการผลตดขน และผลตภณฑทมประสทธภาพและไดมาตรฐานมากขน กจะท าใหคาความสามารถของกระบวนการ (Cpk) เพมมากขนดวย

98

บรรณานกรม

หนงสอ

กตศกด พลอยพานช, หลกการการควบคมคณภาพ-กรงเทพ, สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2550

ดร .พ ชต สข เจ รญพงษ , ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, การควบคมคณภาพเชงวศวกรรม (Engineering Quality Control)

รศ.อดศกด พงษพลผลศกด, การควบคมคณภาพ Quality Control, ศนยสอเสรมกรงเทพ

สารสนเทศจากสออเลกทรอนกส

รศ.ดร.ภก.เพยงกจ แดงประเสรฐ กลมวชาเภสชอตสาหกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยรงสต ความสามารถของกระบวนการ (Process Capability) สบคนเมอวนท 15 เมษายน 2560 จาก ความสามารถของกระบวนการ (Process Capability) รศ.ดร.ภก.เพยรกจแดงประเสรฐ กลมวชาเภสชอตสาหกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยรงสต process capability

อาจารยชนนท ราษฎรนยม, รปแบบการบรรจ สบคนเมอวนท 15 เมษายน 2560 จาก http://slideplayer.in.th/slide/2086286/

อ.บญชย แซสว, เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง (7Qc tools) สบคนเมอ วนท 12 เมษายน 2560, ปายก ากบ: 7 QC Tools การควบคมคณภาพเชงสถต เครองมอควบคมคณภาพ 7 อยาง จาก http://logisticbasic.blogspot.com/2014/07/7-qc-tools.html

อ.ธารน อนทรประเสรฐ ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ, การสมตวอยางเพอการยอมรบ สบคนเมอวนท 15 เมษายน 2560 จาก สอออนไลน Power Point

99

วทยานพนธ

ธนกฤษ ซนเซง, การลดของเสยในกระบวนการฉดพลาสตก กรณศกษา: ของเสยประเภทจดด า วทยานพนธหลกสตรวศวกรรมศาสตร , มหาวทยาลยธรกจบณฑตย สบคนเมอวนท 15 เมษายน 2560

รงเพชร สวรรณ , การเพมผลตภาพในกระบวนการผลต: การบรรจน านมขาวโพด, วทยานพนธหลกสตรวศวกรรมศาสตร, มหาวทยาลยธรกจบณฑตย สบคนเมอวนท 15 เมษายน 2560

100

ประวตผเขยน

ชอ-นามสกล ภรณทพย พลเพม ประวตการศกษา มธยมศกษาชนปท 6 สาย วทย – คณต โรงเรยนรตนาธเบศร จ.นนทบร การท างาน ฝกงาน (ปรญญาตร) บรษท คณเกขนมหวาน จ ากด

ชอ-นามสกล องคณา จนทรเพญ ประวตการศกษา มธยมศกษาชนปท 6 สาย วทย – คณต โรงเรยนชยบาดาลพทยาคม จ.ลพบร การท างาน ฝกงาน (ปรญญาตร) บรษท คณเกขนมหวาน จ ากด