Embed Size (px)
Citation preview
3
İSTİKLÂL MARŞIKorkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.O benim milletimin y›ld›z›d›r, parlayacak;O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olay›m, çehreni ey nazl› hilâl!Kahraman ›rk›ma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?Sana olmaz dökülen kanlar›m›z sonra helâl...Hakk›d›r, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!
Ben ezelden beridir hür yaşad›m, hür yaşar›m. Hangi ç›lg›n bana zincir vuracakm›ş? Şaşar›m!Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşar›m. Y›rtar›m dağlar›, enginlere s›ğmam, taşar›m.
Garb›n âfâk›n› sarm›şsa çelik z›rhl› duvar,Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.Ulusun, korkma! Nas›l böyle bir iman› boğar,"Medeniyet!" dediğin tek dişi kalm›ş canavar?
Arkadaş! Yurduma alçaklar› uğratma, sak›n.Siper et gövdeni, dursun bu hayâs›zca ak›n.Doğacakt›r sana va'dettiği günler Hakk'›n...Kim bilir, belki yar›n, belki yar›ndan da yak›n.
Bast›ğ›n yerleri "toprak!" diyerek geçme, tan›:Düşün alt›ndaki binlerce kefensiz yatan›.Sen şehit oğlusun, incitme, yaz›kt›r, atan›:Verme, dünyalar› alsan da, bu cennet vatan›.
Kim bu cennet vatan›n uğruna olmaz ki fedâ?Şühedâ f›şk›racak toprağ› s›ksan, şühedâ!Cân›, cânân›, bütün var›m› als›n da Huda,Etmesin tek vatan›mdan beni dünyada cüdâ.
Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli:Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli-Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder-varsa-taş›m,Her cerîhamdan, İlâhi, boşan›p kanl› yaş›m,F›şk›r›r ruh-› mücerred gibi yerden na'ş›m;O zaman yükselerek arşa değer belki baş›m.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanl› hilâl!Olsun art›k dökülen kanlar›m›n hepsi helâl.Ebediyen sana yok, ›rk›ma yok izmihlâl:Hakk›d›r, hür yaşam›ş, bayrağ›m›n hürriyet;Hakk›d›r, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif ERSOY
4
ATA TÜRK'ÜN
GENÇ Lİ ⁄E Hİ TA BE Sİ
Ey Türk genç li ği! Bi rin ci va zi fen, Türk is tik lâ li ni, Türk cum hu ri ye ti ni, ile le bet, mu -
ha fa za ve mü da faa et mek tir.
Mev cu di ye ti nin ve is tik ba li nin ye gâ ne te me li bu dur. Bu te mel, se nin, en k›y met li
ha zi nen dir. İs tik bal de da hi, se ni, bu ha zi ne den, mah rum et mek is te ye cek, da hi lî ve ha -
ri cî, bed hah la r›n ola cak t›r. Bir gün, is tik lâl ve cum hu ri ye ti mü da faa mec bu ri ye ti ne dü -
şer sen, va zi fe ye at›l mak için, için de bu lu na ca ğ›n va zi ye tin im kân ve şe ra iti ni dü şün me -
ye cek sin! Bu im kân ve şe ra it, çok nâ mü sa it bir ma hi yet te te za hür ede bi lir. İs tik lâl ve
cum hu ri ye ti ne kas te de cek düş man lar, bü tün dün ya da em sa li gö rül me miş bir ga li bi ye tin
mü mes si li ola bi lir ler. Ceb ren ve hi le ile aziz va ta n›n, bü tün ka le le ri zapt edil miş, bü tün
ter sa ne le ri ne gi ril miş, bü tün or du la r› da ğ› t›l m›ş ve mem le ke tin her kö şe si bil fi il iş gal
edil miş ola bi lir. Bü tün bu şe ra it ten da ha elîm ve da ha va him ol mak üze re, mem le ke tin
da hi lin de, ik ti da ra sa hip olan lar gaf let ve da lâ let ve hat tâ h› ya net için de bu lu na bi lir ler.
Hat tâ bu ik ti dar sa hip le ri şah sî men fa at le ri ni, müs tev li le rin si ya sî emel le riy le tev hit ede -
bi lir ler. Mil let, fakr u zaruret için de harap ve bîtap düş müş olabilir.
Ey Türk is tik balinin ev lâd›! İş te, bu ah val ve şerait için de dahi, vazifen; Türk is tik -
lâl ve cum huriyetini kur tar mak t›r! Muh taç ol duğun kud ret, damar lar›n daki asîl kan da,
mev cut tur!
5Mustafa Kemal ATATÜRK
6
İÇİNDEKİLER
1. TE MA: SEV Gİ .........................................................................................................9
SA KAR YA SA VA ŞI’NA HA ZIR LIK ................... Tur gut ÖZAK MAN...........................10
BAY RAK ................................................................ Arif Ni hat AS YA ..............................18
GÜL KOKARDI BABAANNEM .......................... Tacettin ŞİMŞEK ..............................23
ESKİCİ (Dinleme Metni) ........................................ Refik Halit KARAY..........................29
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 1.................................................................................35
2. TE MA: ATA TÜRK .............................................................................................39
ATA TÜRK, KÜL TÜR VE DİL ............................. ATA TÜRK ÇÜ LÜK - 3. Kitap..........40
AKILCIYDI, BİLİME İNANIRDI ........................ Ahmet KÖKLÜGİLLER...................46
TÜRK HANIMLARIYLA BİRLİKTE SAHNEYE................................................................
.................................................................................Hanri BENAZUS ...............................51
MİLLÎ AHLAK (Dinleme Metni)........................... KOMİSYON .....................................54
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 2.................................................................................56
3. TE MA: Kİ Şİ SEL GE Lİ ŞİM ..........................................................................62
GÜ NE ŞE DO⁄ RU .................................................. Hak k› ÖZ KAN ..................................63
UZUN MEHMET.................................................... Turan OFLAZO⁄LU
.................................................................................Emin ÇAKICIO⁄LU .........................70
GÖR ME, AN LA MA ME RA KI .............................. Prof. Sab ri Esat Sİ YA VUŞ GİL ........75
KİM OLDU⁄UNUZ ÜZERİNE (Dinleme Metni). Ahmet Şerif İZGÖREN.....................80
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 3 ................................................................................84
7
4. TE MA: TOP LUM HA YA TI ........................................................................88
HA Rİ KA ÇO CUK ......................................................... Or han KE MAL ...........................89
DOST LAR BE Nİ HA TIR LA SIN.................................. Âş›k Vey sel ŞA TI RO⁄ LU.........96
İPEK DİYARI VE TAHT ŞEHRİ BURSA .................. Evliya ÇELEBİ...........................99
DOST ACI SÖYLEMELİ (Dinleme Metni) ................. Şevket RADO ...........................103
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 4 ..............................................................................106
5. TE MA: MİL LÎ KÜL TÜR .............................................................................110
ÇELİK ÇOMAK............................................................ Nermi UYGUR.........................111
CAZGIR......................................................................... Attila İLHAN............................114
DİL BİLİR MİSİN? ....................................................... İhsan GÜLEÇ ...........................118
BEGİL O⁄LU EMREN HİKÂYESİ (Dinleme Metni) Dede KORKUT ........................125
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 5 ..............................................................................128
6. TE MA: DO ⁄A VE EV REN .......................................................................132
EZGİYLE DÖNEN DÜNYA ........................................ Şadan KARADENİZ ...............133
SON KUŞ LAR............................................................... Sait FAİK ABASIYANIK........139
ISITAN GÜNEŞE ŞİİR ................................................. Talip APAY DIN.......................143
YUKARIDA NE VAR, NE YOK? (Dinleme Metni) ....... Billy ARONSON (Bili Ar›ns›n) 146
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 6...............................................................................152
DE⁄ERLENDİRME FORMLARI ...................................................................................156
KAYNAKÇA.....................................................................................................................165
TÜRKİYE SİYASİ HARİTASI ........................................................................................166
TÜRK DÜNYASI HARİTASI ..........................................................................................167
8
KİTABIMIZI TANIYALIM
10
SAKARYA SAVAfiI’NA HAZIRLIK
Afla ¤› da ki ke li me ve ke li me grup la r› n›n an lam la r› n› tah min ede rek ya z› n›z.
politika: ................................................................................................................................
k›z›lca kargaşal›k: .............................................................................................................
tabur: ...................................................................................................................................
alay: .....................................................................................................................................
ordu: .....................................................................................................................................
süvari müfrezesi: ...............................................................................................................
birlik: ....................................................................................................................................
tümen: ....................................................................................................................................
teftiş vermek: ........................................................................................................................
bölük: .....................................................................................................................................
sefil: .......................................................................................................................................
çal›m: ....................................................................................................................................
domuz fişeği: ........................................................................................................................
çapulcu: ................................................................................................................................
mevzi: ...................................................................................................................................
eskiye nispetle: ....................................................................................................................
1. Etkinlik
Metnin adı
Her te ma n›n so nun da “Ölç me ve De ğer len -dir me” çal›şmalar› veril miş tir.
Her te ma n›n so nun da, “Te ma Ka za n›m la r› ÖzDe ğer len dir me Formu” veril miş tir.
35
Gelin tan›fl olal›m,
‹fli kolay k›lal›m,
Sevelim, sevilelim,
Dünya kimseye kalmaz.
Yunus EMRE
1. Bu dörtlükte anlat›lan duygu hangi seçenekte gösterilmifltir?
A. aile sevgisi
B. vatan sevgisi
C. insan sevgisi
D. bayrak sevgisi
2. Afla¤›daki kelimeleri kullanarak cümleleri tamamlay›n›z.
flehitlerimizin - milletleri - Mevlâna - vatans›z
• Tüm in san l› ğ› bir be den, ................................................. de o be de nin or gan la r› ola rak
ka bul et me li yiz. (ATATÜRK)
• Va tan uğ ru na ölü mü gö ze ala ma yan lar ...................................... ka l›r lar.
• Bay ra ğ› m›z .............................................. bi ze ema ne ti dir.
• ‹n san sev gi si ni, tüm in san la r›n eşit li ği ni sa vu nan Türk dü şü nür le rin den bi ri
de .............................................. ‘d›r.
3. Afla ¤› da ki ifa de ler den do¤ ru olan la r›n kar fl› s› na “D”, yan l›fl olanlara “Y” ya z›n›z.
• Bir metinde sadece bir ana fikir vard›r. (......)
• Yaz›n›n hem okunakl› hem de h›zl› ve rahat yaz›labilmesine “iflleklik” denir. (......)
• fiiir duygu, düflünce ve hayalleri ifade eden derin bir anlat›md›r. (......)
• Yaz›l›fllar› farkl›, anlamlar› ayn› olan kelimelere “z›t anlaml› kelimeler” denir. (......)
ÖLÇME VE DE⁄ERLEND‹RME - 1
155
Eve
t
D‹N
LEME
‹ZLEME
OKUMA
KONUfiMA
YAZMA
D‹L B‹LG‹S‹
K›smen
Hay›r
Uy gu la ma : Afla ¤› da ki cüm le le ri oku yu nuz ve kazan›mlar›n›za en uy gun de ¤er len -
dir me ifa de si ni ifla ret le yiniz.
KAZANIMLAR
TOPLAM
Dinlediklerime / izlediklerime iliflkin sorular olufltururum.
Dinlediklerime / izlediklerime iliflkin sorulara cevap veririm.
Dinlediklerimde / izlediklerimde yard›mc› fikirleri / duygular› belirlerim.
Dinlediklerimi / izlediklerimi kronolojik s›ra ve mant›k ak›fl› içinde özetlerim.
Metindeki olaylar aras›nda sebep - sonuç iliflkileri kurar›m.
Okuma yöntem ve tekniklerini kullan›r›m.
Okuduklar›m› dil ve anlat›m yönünden de¤erlendiririm.
Okudu¤um metinde ortaya konan soruna farkl› çözümler bulurum.
Konuflma konusu hakk›nda araflt›rma yapar›m.
Konuflma metni haz›rlar›m.
Konuflmalar› içerik yönünden de¤erlendiririm.
Konuflmalar›, sesleri ve beden dilini kullanma yönünden de¤erlendiririm.
Okul dergisi ve gazetesi için yaz›lar haz›rlar›m.
Duygu, düflünce, hayal, izlenim ve deneyimlerimi yazarak ifade ederim.
Yaz›m› bir ana fikir etraf›nda planlar›m.
Yazd›klar›mdan arfliv olufltururum.
Zaman ve kip çe kim le rin de ki bir le flik ya p› la r›n olu flu mun da ek fi ilin ifl le vi ni belirlerim.
Zaman ve kip çe kim le rin de ki bir le flik ya p› la r›n ifl lev le ri ni ve kul la n›m özel lik le -
ri ni kav rar›m.
Zaman ve kip çekimlerindeki birleflik yap›lar› özelliklerine uygun biçimle kullan›r›m.
Nok ta la ma ifla ret le ri ni ifl lev le ri ne uy gun ola rak kul la n›r›m.
TEMA KAZANIMLARI ÖZ DE⁄ERLEND‹RME FORMU
“Hay›r” ve “K›smen” ifadelerinin “Evet” olmas› için neler yapmal›y›m?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Etkinlik numarası
Etkinlik yönergesi
9
1.Tema SEVG‹
MET‹NLER YAZARLAR
SAKARYA SAVAfiI’NA HAZIRLIK Turgut ÖZAKMAN
BAYRAK Arif Nihat ASYA
GÜL KOKARDI BABAANNEM Tacettin fi‹MfiEK
ESK‹C‹ (Dinleme Metni) Refik Halit KARAY
HAZIRLIK ÇALIfiMALARIHAZIRLIK ÇALIfiMALARI1. Sevgi kavramının sizin için anlamı nedir?
2. ‹nsan neleri, hangi sebeple sever?
3. En sevdi¤iniz varlık nedir? Neden?
Tema numarası ve adı
Temada işlenen metinlerin görselleri
Hazırlık çalışmaları
Temada işlenen metinlerin adları, yazarve şairleri
9
1.Tema SEVGİ
METİNLER YAZARLAR
SAKARYA SAVAŞI’NA HAZIRLIK Turgut ÖZAKMAN
BAYRAK Arif Nihat ASYA
GÜL KOKARDI BABAANNEM Tacettin ŞİMŞEK
ESKİCİ (Dinleme Metni) Refik Halit KARAY
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIHAZIRLIK ÇALIŞMALARI1. Sevgi kavramının sizin için anlamı nedir?
2. İnsan neleri, hangi sebeple sever?
3. En sevdiğiniz varlık nedir? Neden?
10
SAKARYA SAVAŞI’NA HAZIRLIK
Aşa ğ› da ki ke li me ve ke li me grup la r› n›n an lam la r› n› tah min ede rek ya z› n›z.
politika: ................................................................................................................................
k›z›lca kargaşal›k: .............................................................................................................
tabur: ...................................................................................................................................
alay: .....................................................................................................................................
ordu: .....................................................................................................................................
süvari müfrezesi: ...............................................................................................................
birlik: ....................................................................................................................................
tümen: ....................................................................................................................................
teftiş vermek: ........................................................................................................................
bölük: .....................................................................................................................................
sefil: .......................................................................................................................................
çal›m: ....................................................................................................................................
domuz fişeği: ........................................................................................................................
çapulcu: ................................................................................................................................
mevzi: ...................................................................................................................................
eskiye nispetle: ....................................................................................................................
1. Etkinlik
11
2. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de me caz an lam la r›y la kul la n› lan altı çizili ke li me le rin gerçek anlamını be lir -
le yi niz.
Bu ke li me le ri ger çek an lam la r›y la cüm lelerde kul lanarak aşağıya yaz›n›z.
• Türk milletinin zengin bir tarihi vard›r.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
• Öyleyse bizi de ezip geçecektir.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Türk milleti tarihinin en karanl›k dönemlerinden birini yaş›yordu.
...........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Metnin ana fikrini bir cümleyle aşağıya yaz›n›z.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
3. Etkinlik
12
4. Etkinlik
Aşa ğ› da ka r› ş›k ola rak ve ri len olay la r›, kro no lo jik s› ra ile ve man t›k ak› ş› için de ya z› n›z.
1. As ker ka çak la r› n› ara yan bir li ğin ko mu ta n› on la ra yol gös te rir.
2. Köy lü ler on la r›n ka çak ve boz gun cu ol ma d›k la r› n› an la y›n ca yar d›m eder ler.
3. Yor gun bir Türk bir li ği Sa kar ya’n›n do ğu su na doğ ru çe kil mek te dir.
4. Köy lü ler eli si lah tu tan la r›n as ke re git me si ne; yaş l› lar la ka d›n la r›n ve ço cuk la r›n göç et me si ne
ka rar ve rir ler.
5. As ker ler, gel mek te olan düş man hak k›n da köy lü le ri uya r›r lar.
6. Yor gun as ker ler marş söy le ye rek kö ye gi rer ler.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
13
5. Etkinlik
Okuduğunuz metni kendi cümlelerinizle, kronoljik s›ra ve mant›k ak›ş› içinde özetleyiniz.
Her bölümü ayr› özetleyiniz.
Birinci Bölüm
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
İkinci Bölüm
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
6. Etkinlik
14
a. Aşa ğ› da ki cüm le ler i okuyunuz. Se bep - so nuç iliş ki si bulunan cümlelerin yanına “S”, amaç -
so nuç iliş ki si bulunan cümlelerin yanına “A” ya z›n›z.
( ) Cep he ya r› l›n ca o k› z›l ca kar ga şa l›k için de ta bur la r›n dan ay r› düş müş, or man da kay bol muş, dö -
vüş müşlerdi.
( ) Ala y› ara mak için va kit kay bet miş, or du nun ge ri sin de kal m›ş lar d›.
( ) Bel ki da ha gü ven li dir di ye Por suk’un ku ze yi ne ge çe rek or du ya ye tiş me ye ça l› ş› yor lar d›.
( ) As ker ka çak la r› n› ara yan bir sü va ri müf re ze si bir den bi re te pe den aşa ğ› ine rek çev re le ri ni sar -
d›.
( ) Ka çak ve boz gun cu av la mak için dört na la uzak laş t› lar.
b. Me tin de se bep - so nuç ve amaç - so nuç ifa de le ri ne baş ka ör nek ler bu la rak aşağıya ya z› n›z.
Cüm le le rin so nu na han gi an lam iliş ki si ni ta ş› d›k la r› n› yay ay raç için de be lir ti niz.
• ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
• ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
• ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
• ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
• ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
• ...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
15
HAF TA NIN ÖY KÜ SÜ
Aşağıya bir öy kü ağa c› oluş tu ra rak ağa c›n dal la r› na öy kü nün un sur la r› n›, ad› n› ve ya za r› n› ya z› -
n›z.
7. Etkinlik
16
8. Etkinlik
Vatan sev gi si ko nu sun da ya şa d›k la r› n›z dan, dü şün dük le ri niz den ve ha yal et tik le ri niz den ha re ket -
le bir öy kü ya z› n›z.
.........................................................................
............................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
17
9. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le ri in ce le yi niz.
“İş bil di ri yor.”, “Hareket bil di ri yor.” ve ya “Oluş bil di ri yor.” ifa de le riy le aç›k la y› n›z.
• Türk milleti vatan›n› korumay› bilir.
(..........................................................)
• Atatürk, milletimizin bu özelliğini biliyordu.
(..........................................................)
• Türk milleti Kurtuluş Savaş›’n› yokluklar içinde yapt›.
(..........................................................)
• Sakarya’da düşman kaçt›.
(..........................................................)
• Düşman› yurttan kovduk.
(..........................................................)
• Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacak.
(..........................................................)
• Atatürk ink›laplar›, çağdaşl›k yolunu açt›.
(..........................................................)
• F›r›nda ekmekler pişiyordu.
(..........................................................)
• Vatan ve millet sevgisi, Atatürk sevgisi ile gelişmiştir.
(..........................................................)
18
BAYRAK
Bayrak şiirine eklenebilecek bir dörtlük yazınız.
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
2. Etkinlik
1. Etkinlik
Şiirin siz de uyandırdığı duygu ve hayalleri yazınız.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
19
Aşa ğ› da ki kelimeleri anlam farklılıklarına dikkat ederek uygun cümlelerde kullanınız.
3. Etkinlik
er - asker para - nakit
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
yuva - ev - bar›nak - in
4. Etkinlik
Şiirin ana duygusunu ve her bölümde yer alan yard›mc› duygular› yaz›n›z.
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Şiirin Yard›mc› Duygular›
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Şiirin Yard›mc› Duygular›
Şiirin Ana Duygusu
20
5. Etkinlik
Aşağ›daki sözcük gruplarıyla onların açıklaması olan cümleleri eşleştiriniz.
Türkler barışsever bir millettir.Va ta n› na sal d› r›l ma d›k ça ba -r›ş ç› ld›r.
k›z kardeşimin gelinliği
Bay ra ğ› m›z da ki be yaz renk ge -lin li ğe ben ze ti li yor.Be yaz renk saf l› ğ›n ve te miz li ğinsim gesidir.
şehidimin son örtüsü
ay y›ld›z›n›n ›ş›ğ›
Şehit lerin def ne di lir ken bay ra ğasarılması, onların en yü ce mer te -be ye eriş tik le rinin sim gesidir.
bar›ş›n güvercini
Türk mil le ti mecbur ka l›r sa sa-vaşarak yur du nu ko rur.
savaş›n kartal›
6. Etkinlik
Aşağ›daki cümleleri şiirin bağlam›na uygun ifadelerle tamamlay›n›z.
• Bay rak bir mil le tin ................................................................... sim ge si dir.
• Bay rak Türk mil le ti nin mil lî ......................................................................
........................................... gös te rir.
• Türk mil le ti ta rih bo yun ca bay ra ğ› n› ......................................................
..................... dü şür me miş tir.
• Bay rak ve va tan uğ ru na ............................................................................ ol mak
Türk gen ci nin kavuşacağ› en yüce mer tebedir.
21
Herhangi bir konuda duygu, düşünce ve hayallerinizi anlatan bir yazı yazınız.
....................................................
...................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
7. Etkinlik
22
8. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le rde iş, oluş ve hareket bildiren kelimelerin altını çiziniz. Bu kelimeler olmadancümle kurulup kurulamayacağını belirleyerek nedenlerini noktalı alanlara yazınız.
• Senin destan›n› okudum, senin destan›n› yazacağ›m.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
• Gölgende bana da, bana da yer ver!
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
• Sabah olmas›n, günler doğmas›n ne ç›kar.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
• Yurda ay y›ld›z›n ›ş›ğ› yeter.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
• Savaş bizi karl› dağlara götürdüğü gün k›z›ll›ğ›nda ›s›nd›k.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
• Senin alt›nda doğdum.
Senin dibinde öleceğim.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
23
GÜL KOKARDI BABAANNEM
Metin de an la m› n› bil me di ği niz ke li me le ri aşağıya yazınız. Bu kelimelerin anlamlarını tah min
ederek yanlarına ya z›n›z.
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
................................ : .......................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
24
2. Etkinlik
Aşağ›daki kelimeleri eş anlaml›lar› ile eşleştiriniz.
Aşağ›daki kelimeleri karş›t anlaml›lar› ile eşleştiriniz.
3. Etkinlik
sorun
delikanlı
zaman
imtihan
okul
genç
mesele
vakit
sınav
çok
uzak
var
yaşlı
genç
yakın
az
dağınık
reddetmek
yok
düzenli
kabul etmek
yaşamak
25
4. Etkinlik
Met nin ana fikrini ve yard›mc› fikirlerini yaz›n›z.
.............................................................................................
.............................................................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Metnin Yard›mc› Fikirleri
Metnin Ana Fikri
5. Etkinlik
Metne farkl› başl›klar bularak yaz›n›z.
................................................
................................................................................................
................................................
................................................................................................
26
6. Etkinlik
Oluş tur du ğu nuz ke li me ve kav ram ha vu zun dan uy gun ke li me, kav ram, ata sö zü ve de yim le ri kul -
la na rak “Ata türk’ün Türk di li için gös ter di ği he def ne dir? Bu he de fe ulaş mak için ne ler ya p› la bi lir?”
ko nu sun da bir ya z› yaz›n›z.
.........................................................................
........................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
27
Aşa ğ› da ki cüm le le rin yük lem le ri ni be lir le yi niz.
Yük le mi oluş tu ran fi ilin ki p ve ki şi eklerini ör nek te ki gi bi bulunuz.
7. Etkinlik
ÖrnekTürkçemize önem vermeliyiz.
dilek kipi gereklilik 1. çoğul kişi
Bayrağ›m›z göklerdedalgalanmal›d›r.
•••
Türk ordusu düşman› yurttan kov-du.
•••
Şehitlere borcumuzu ödeyelim.•••
Ordumuz on dört günde İzmir’eulaşt›.
•••
Dil, millî kültürü yayg›nlaşt›r›r.•••
Millî dil, millî kültürün oluşmas›n›sağlar.
•••
Ata türk, Türk çe nin bi lim sel yol lar lage liş ti ril me si için Türk Dil Ku ru mu nukur du.
•••
28
OKUMA BECERİSİNİ ÖZ DE⁄ERLENDİRME FORMU
Aşa ğ› da ki cüm le le ri dik kat le oku yu nuz.
Si ze en uy gun olan se çe ne ği işaret leyiniz.
Ö⁄RENCİNİN
Ad› ve Soyad› : S›n›f›: Numarası:
Okuduğu metni anlama ve çözümleme
Kurgulanm›ş olanla gerçeği ay›rt ettim.
Okuduğum metnin konusunu, ana fikrini / ana duygusunu belirledim.
Okuduklar›mdaki yard›mc› fikirleri ve yard›mc› duygular› belirledim.
Metnin plan›n› / kurgusunu kavrad›m.
Sebep-sonuç ve amaç-sonuç ilişkilerini fark ettim.
Öznel ve nesnel yarg›lar› ay›rt ettim.
Metinde ortaya konan sorunlara farkl› çözümler ürettim.
Millî ve evrensel kültür değerlerini fark ederim.
Metinde olay, yer, zaman, şah›s, varl›k kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar› belirledim.
Metinde yer alan şah›s ve varl›k kadrosunun duygu, düşünce, hayal ve davran›şlar›n›çözümledim.
Metnin bağlam›ndan hareketle kelime ve kelime gruplar›n›n anlam›n› ç›kard›m.
Metindeki duygu, düşünce, hayal ve olaylar›n s›rasını belirledim.
Metindeki anahtar kelimeleri belirledim.
Okuduklar›m› kendi cümlelerimle kronolojik s›ra ve mant›k ak›ş› içinde özetledim.
Metinle ilgili sorulara cevap verdim.
Okuduğu metni değerlendirme
Okuduklar›m› kendi hayat›mla ve günlük hayatla karş›laşt›r›r›m.
Metni dil ve anlat›m özellikleri yönünden değerlendiririm.
Metinde mant›k bak›m›ndan tutarl›l›k olup olmad›ğ›n› sorgular›m.
Metni eleştirel bak›ş aç›s›yla yorumlar›m.
Ken di dü şün ce le rim le me tin de ki dü şün ce ler ara s›n da ki ben zer lik ve fark l› l›k la r› or ta yako ya r›m.
TOPLAM
Eve
t
K›s
men
Hay
›r
29
Metni dinlerken aldığınız notları aşağıya yazınız.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Notlar›n›zdan hareketle dinlediğiniz metinle ilgili sorular oluşturunuz. Oluşturduğunuz soruları
ve cevaplarını aşağıya yazınız.
1. Soru
.........................................................................................................................................................
Cevap
.........................................................................................................................................................
2. Soru
.........................................................................................................................................................
Cevap
.........................................................................................................................................................
3. Soru
.........................................................................................................................................................
Cevap
.........................................................................................................................................................
ESKİCİ (Dinleme Metni)
Metindeki olaylar aras›nda sebep-sonuç ilişkileri kurunuz.
3. Etkinlik
30
Sebep
.....................................................
.....................................................
Sonuç
.....................................................
.....................................................
Sebep
.....................................................
.....................................................
Sonuç
.....................................................
.....................................................
4. Etkinlik
Aşağ›daki kelimeleri eş anlaml›lar›yla eşleştiriniz.
epeyce
yurt
kara
iskemle
yürek
memleket
siyah
bir hayli
yabancı
sandalye
kalp
31
5. Etkinlik
Dinlediğiniz metne farkl› başl›klar bularak yaz›n›z.
..............................................................................................................................................
6. Etkinlik
Metnin ana fikrini yaz›n›z.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Dinlediğiniz metinde geçen eskici ve çocuğun dav ra n›ş la r›y la il gi li duy gu ve dü şün ce le ri ni zi an -
la tan bir mek tup ya z› n›z.
.....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
7. Etkinlik
32
8. Etkinlik
“Dil” konulu bir şiir yaz›n›z.
9. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le rdeki fi il le ri in ce le yi niz. İş bil di ren fiillerin yanına “iş”, oluş bil di ren le ri n yanı-
na “oluş”, ha re ket bil di ren le ri n yanına ise “ha re ket” ya zınız.
• Ayakkab›lar›n› boyam›ş. (.................................)
• Yapraklar yine sarar›yor. (.................................)
• Masay› biraz öne çekmişler. (.................................)
• Güneşin alt›ndaki domatesler k›zar›yor. (.................................)
• Annem patatesleri k›zartt›. (.................................)
• Balkondan caddeye bak›yor. (.................................)
• Sabahlar› beş kilometre koşar. (.................................)
10. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le rde yer alan fiilleri uygun kip ve kişi ekleri getirerek tamamlay›n›z.
• Her sabah gazete oku.....................................................................................
• Babas›n› akşamlar› yolda karş›la............................................................
• Çiçeklerinin yapraklar› biraz daha büyü...............................................
• Yar›n sabah yüzmeye başla........................................................................
• Bu kitab› mutlaka oku.................................................................................
• Keşke hemen yaz gel.......................................................................................
• Ahmet yan›ma gel..........................................................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
......................................................
33
11. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le rin yük lem le ri nin al tlarını çi ze rek be lir ti niz. Yay ay raç la r›n içi ne fi ili, kip eki -
ni ve ki şi eki ni örnekteki gibi ay› ra rak ya z›n›z.
• Yar›n An›tkabir’i göreceğiz. (gör - ecek - iz)
• Bu durum sekiz y›l boyunca sürdü. (.................................)
• Bu metinlerde dilimizin güzelliklerini buluyorum. (.................................)
• Ankara’ya cumhuriyetten sonra gelmişler. (.................................)
• Yemekleri acele yapm›şs›n. (.................................)
12. Etkinlik
Aşağ›daki fiillerle aç›klamalar› eşleştiriniz.
Her gün okuyal›m.
Matematik s›nav›na çal›ş›yoruz.
Bu konuyu nas›l öğrenmiş?
Sonunda başaracaks›n›z.
• bildirme kipi
• duyulan geçmiş zaman
• üçüncü tekil kişi
• dilek kipi
• istek
• birinci çoğul kişi
• bildirme kipi
• gelecek zaman
• ikinci çoğul kişi
• bildirme kipi
• şimdiki zaman
• birinci çoğul kişi
34
Eve
t
DİL
VE
AN
LA
TIM
İÇE
RİK
SE
SİN
İ V
E B
ED
EN
DİL
İNİ
ET
KİL
İ K
UL
LA
NM
A
K›s
men
Hay
›r
TOPLAM
Metin uzun cümlelerden oluşmuş.
Metin k›sa cümlelerden oluşmuş.
Metinde anlam›n› bilmediğim çok kelime var.
Metinde betimlemelere yer verilmiş.
Metinde öyküleyici anlat›m kullan›lm›ş.
Metinde s›fatlar çok kullan›lm›ş.
Metinde anahtar kelimeleri belirledim.
Metnin başl›ğ› ile içeriği aras›ndaki ilişkiyi belirledim.
Metindeki sebep-sonuç ve amaç-sonuç ilişkilerini belirledim.
Metindeki öznel ve nesnel yarg›lar› belirledim.
Metin de ki olay, yer, za man, şa h›s ve var l›k kad ro sun u ve bunların özelliklerini
be lir le dim.
Okuyucu / anlat›c› nefesini ayarlayabildi.
Okuyucu / anlat›c› işitilebilir bir sesle anlatt›.
Okuyucu / anlat›c› gereksiz sesler ç›karmaktan kaç›nd›.
Okuyucu / anlat›c› uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapt›.
Oku yu cu / an la t› c›, can lan d›r ma lar da se si ni var l›k ve kah ra man la r› çağ r›ş t› ra -
cak şe kil de kul lan d›.
DİNLEDİ⁄İ / İZLEDİ⁄İ METNİ DE⁄ERLENDİRME FORMU
Aşa ğ› da ki ifadelerle ilgili size uygun olan seçeneği işaretleyiniz.
35
Gelin tan›ş olal›m,
İşi kolay k›lal›m,
Sevelim, sevilelim,
Dünya kimseye kalmaz.
Yunus EMRE
1. Bu dörtlükte anlat›lan duygu hangi seçenekte gösterilmiştir?
A. aile sevgisi
B. vatan sevgisi
C. insan sevgisi
D. bayrak sevgisi
2. Aşağ›daki kelimeleri kullanarak cümleleri tamamlay›n›z.
şehitlerimizin - milletleri - Mevlâna - vatans›z
• Tüm in san l› ğ› bir be den, ................................................. de o be de nin or gan la r› ola rak
ka bul et me li yiz. (Atatürk)
• Va tan uğ ru na ölü mü gö ze ala ma yan lar ...................................... ka l›r lar.
• Bay ra ğ› m›z .............................................. bi ze ema ne ti dir.
• ‹n san sev gi si ni, tüm in san la r›n eşit li ği ni sa vu nan Türk dü şü nür le rin den bi ri
de .............................................. ‘d›r.
3. Aşa ğ› da ki ifa de ler den doğ ru olan la r›n yanına “D”, yan l›ş olanların yanına “Y” ya z›n›z.
• Bir metinde sadece bir ana fikir vard›r. (......)
• Yaz›n›n hem okunakl› hem de h›zl› ve rahat yaz›labilmesine “işleklik” denir. (......)
• Şiir duygu, düşünce ve hayalleri ifade eden derin bir anlat›md›r. (......)
• Yaz›l›şlar› farkl›, anlamlar› ayn› olan kelimelere “z›t anlaml› kelimeler” denir. (......)
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 1
36
Biz kazand›k.
Sonuna kadar savaşacağ›m.
Sorunun cevab›n› bir öğrensek.
Sonunda Türkçeyi sevecekler.
Ne zaman geleceğini bilmelisin.
• bildirme kipi
• görülen geçmiş zaman
• birinci çoğul kişi
4. Aşa ğ› da ka r› ş›k ola rak ve ri len cümlelerle an lam l› bir pa rag raf oluş tu ruz.
• Türk Dil Kurumunun kuruluş amac› da budur.
• Dil ile düşünce aras›nda köklü bir bağ vard›r.
• Millî kültürün oluşmas› için de dilin millî olmas› gerekir.
• Dil düşünceyi, düşünce de dili geliştirir.
• Bu gerçeği bilen Atatürk Türkçenin millî benliğine kavuşmas› için çaba harcam›şt›r.
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
5. Aşağ›daki cümlelerde verilen fiillerin kip ve kişisini karşılarında bulunan kutucuklara yazınız.
Örnek:
37
6. Aşağıdaki Yunus Emre’nin mısrasını ve Tevfik Fikret’in sözünü okuyunuz. Bunlardan yararlana-
rak “İnsan sevgisi” konusunda duygu ve düşüncelerinizi “söy le şi” ve ya “de ne me” tü rün de ya z› n›z.
“Dünya benim r›zk›md›r,
Halk› benim halk›md›r.”
Yunus EMRE
“İnsan melek olsayd›, dünya cennet olurdu.”
Tevfik FİKRET
..............................................................................
........................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
38
Eve
t
DİN
LE
ME
İZ
LE
-M
EO
KU
MA
KO
NU
ŞM
AY
AZ
MA
DİL
BİL
GİS
İ
K›s
men
Hay
›r
Uy gu la ma : Aşa ğ› da ki cüm le le ri oku yu nuz ve kazan›mlar›n›zla ilgili en uy gun de ğer len -
dir me ifa de si ni işa ret le yiniz.
“Hay›r” ve “K›smen” ifadelerinin “Evet” olmas› için neler yapmal›y›m?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
KAZANIMLAR
TOPLAM
Başkalar›n› rahats›z etmeden dinlerim / izlerim.
Dinlenenle ilgili soru sormak, görüş bildirmek için uygun zamanda söz al›r›m.
Din le dik le rim de / iz le dik le rim de sebep - sonuç ilişkileri kurar›m.
Din le dik le rim de / iz le dik le rim de or ta ya ko nan so run la ra fark l› çö züm ler üretirim.
Sözün ezgisine dikkat ederek okurum.
Kelimeleri doğru telaffuz ederim.
Şiir dilinin farkl› olduğunu ay›rt ederim.
Metnin yazar› veya şairi hakk›nda bilgi edinerek s›n›fla paylaş›r›m.
Standart Türkçe ile konuşurum.
Dinleyicilerle göz temas› kurar›m.
Konuşmamda sebep - sonuç ilişkisi kurar›m.
Konuşmam› dil ve anlat›m yönünden değerlendiririm.
Yazma konusu hakk›nda araşt›rma yapar›m.
Yaz›m› bir ana fikir etraf›nda planlar›m.
Olay yaz›lar› yazar›m.
Yazd›klar›m› biçim ve içerik yönünden değerlendiririm.
Fiillerin anlam özelliklerini kavrar›m.
Kip ve çekimli fiili kavrar›m.
Bildirme kipleriyle dilek kiplerini ay›rt ederim.
Bildirme kiplerinin kullan›m özelliklerini kavrar›m.
TEMA KAZANIMLARI ÖZ DE⁄ERLENDİRME FORMU
39
2.Tema ATATÜRK
METİNLER YAZARLAR
ATATÜRK, KÜLTÜR VE DİL Atatürkçülük 3. Kitap
AKILCIYDI, BİLİME İNANIRDI Ahmet KÖKLÜGİLLER
TÜRK HANIMLARIYLA BİRLİKTE SAHNEYE Hanri BENAZUS
MİLLÎ AHLAK (Dinleme Metni) Komisyon
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIHAZIRLIK ÇALIŞMALARI1. Atatürk’ün milletimiz için önemi nedir?
2. Atatürk’ün fikirleri, bugünkü Türkiye için neden hâlâ önemlidir?
3. Atatürk’ün sanat ve bilimle ilgili düşünceleri nelerdir?
Zihninizde metinle ilgili sorular oluşturunuz. Daha sonra grup çalışması yaparak bu soruları ve
cevaplarını aşağıya yazınız.
1. Soru:
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Cevap:
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
2. Soru:
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Cevap:
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
40
Atatürk, öğrencilerle birlikte ders dinlerken.
ATATÜRK, KÜLTÜR VE DİL
41
2. Etkinlik
Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.
1
1
3
6
5
5
7
4
4
2
2 3
8
8
10
11
79
9
6
SOLDAN SA⁄A1. Kuruluş, örgüt.2. (Metinde) zulüm ve zorbalık baskısı, esa-
ret.3. Kuşkusu olmayan, şüphesiz, elbette.4. Kapsamı olan, kapsamı geniş olan, şumul-
lü.5. Bir toplum veya topluluktaki bireylerde
görüş ve inanış etmenlerinin etkisiyle beliren dü-şünme yolu, düşünüş biçimi, anlayış.
6. Önlem, hazırlık.7. Cahil olma durumu.8. Amaç edinilen, ulaşılmak istenen şey, ide-
al.9. Hüküm giymiş, ceza almış, hükümlü.
10. Ödev, görev, bir kimsenin yapmak zorun-da olduğu iş.
11. Bir kimsenin bir şeyi anlama ve yapabilmeniteliği, yetenek.
YUKARIDAN AŞA⁄IYA1. Taklitçi olma durumu.2. Bir kişinin öz varlığı.3. Uygar olma durumu, medeniyet, medeni-
lik. / Bir ülkenin, bir toplumun, maddi ve manevivarlıklarının fikir, sanat çalışmalarıyla ilgili nite-liklerinin tümü.
4. İnsanı aradığı gerçeğe ulaştırabilecek iz,emare.
5. Ülkü. / Düşüncenin tasarlayabileceği bütünüstün nitelikleri kendine toplayan.
6. Hareketli, her an değişebilen.7. Günle doğan şey, içe günle doğma, esin.8. Güç, erk, erke, iktidar.9. Yapı. / Yapılış, kuruluş.
42
Aşağıdaki cümlelerde mecaz anlamıyla kullanılan kelime gruplarını belirleyiniz.
Bu kelime gruplarını gerçek anlamlarıyla cümlede kullanınız.
• Atatürk, uzağı görebilen bir devlet adamıydı.
...................................................................................................................................................
• Türkçe, yaşayan ve zengin bir dildir.
...................................................................................................................................................
• Batı medeniyetinin olumlu yanlarını alacağız, millî kültürümüzü koruyarak çağa ayak uyduraca-
ğız.
...................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Okuduğunuz metinde yer alan ifadelerden öznel yargı bildirenlere “Ö”, nesnel yargı bildirenlere
“N” yazınız.
• Millî kültürde bir dinamizm vardır. ( )
• Türk milletine çok yaraşan bu ideal, onu insanlığa hakiki huzurun temini yolunda kendine dü-
şen medeni vazifeyi yapmakta başarılı kılacaktır. ( )
• Millî kültürün temelleri millî tarihtedir. ( )
• Türk dilinin özündeki zengin hazinenin gün ışığına çıkarılması bütün Türk milletinin başta ge-
len millî görevlerindendir. ( )
5. Etkinlik
medeniyet Millî kültür işlenmeli ve geliştirilmeli, medeniyetin, ortak kültür
düzeyinin üzerine çıkarılmalıdır.
kültür
millî tarih
millî ahlak
millî eğitimDoğu’dan ve Batı’dan gelebilen bütün etkilerden tamamen uzak,
millî karakterimiz ve tarihimizle uyumlu olmalıdır.
Millî kültürün temelleri millî tarihtedir. Atatürk bu nedenle millî
tarihe çok önem verir.
Memleketler çeşitlidir, fakat medeniyet birdir ve bir milletin iler-
lemesi için de bu tek medeniyete ortak olması gerekir.
Aşağıdaki kavramlarla yanlarında verilen bilgileri, metnin içeriğine uygun anlam ilişkilerine göre
eşleştiriniz.
43
6. Etkinlik
Atatürk’ün millî kültüre verdiği önemi konu alan bir deneme yazınız.
..............................................................................
........................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
44
Aşağıdaki fiilleri kullanarak cümleleri tamamlayınız.
sevelim - olabilirsiniz - olamazsınız - olamaz -
olabilirsiniz - izliyoruz - gösterdi
• Hepiniz mebus ............................................................................................................................
• Hatta cumhurbaşkanı .............................................................................................................
• Fakat sanatkâr .......................................................................................................................
• Hayatlarını büyük bir sanata vakfeden bu çocukları ..........................................
• Bir millet sanat ve sanatkârdan mahrum ise tam bir hayata malik .............
..........................................................................................................................................................
• Atatürk, Türk milletine her konuda yol .....................................................................
• Millet olarak onun ışıklı yolunu ..................................................................................
7. Etkinlik
8. Etkinlik
Aşağıdaki cümlelerin fiillerini, cümlelerin üzerinde belirtilen bildirme veya dilek kip ve uygun
kişi eki getirirerek tamamlayınız.
a. Şimdiki zaman
• Arabadan in............................................................................................................................
• Ayakkabılarımı sil................................................................................................................
b. Geniş zaman
• Amcam her hafta balığa çık..................................................................
• Günlüğüme her gün yaşadıklarımı yaz..............................................
c. Gelecek zaman
• Gelecek sene liseye başla..........................................................................
• ‹kinci derste yazılı ol.............................................................................
ç. Öğrenilen geçmiş zaman
• Bu okul yeni açıl....................................................................................
• Ahmet Göreme’yi gez...............................................................................
d. Görülen geçmiş zaman
• Yazdıklarının hepsini sil.......................................................................
• Eve erken gel........................................................................................
45
e. Gereklilik kipi
• Ödevimi bitir............................................................................................
• Odamı topla..............................................................................................
f. İstek kipi
• Çiçeklere su ver........................................................................................
• Resmi duvara as....................................................................................
g. Şart kipi
• Kardeşim bir an önce büyü.................................................................
• Trene geç kalma........................................................................................
ğ. Emir kipi
• Bu arabayı sat.......................................................................................
• Ahmet kitaplarını getir........................................................................
9. Etkinlik
Bildirme ve dilek kiplerinin her birini kullanarak birer cümle kurunuz ve kurduğunuz cümleleri
yazınız.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
46
Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını metnin bağlamından hareketle yazınız.
1. Etkinlik
AKILCIYDI, BİLİME İNANIRDI
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
...................................................................................................................
arma
motif
bağnazlık
süngü
teftiş etmek
unvan
kıvanç
Atatürk, öğrenciler arasında.
47
2. Etkinlik
Aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan kelimelerin eş anlamlılarını kullanarak cümleleri yeniden ya-
zınız.
• Bilimin insan hayatındaki yeri nedir?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Türk milletinin eski ve köklü bir kültürü vardır.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Atatürk, Türk milletinin çağdaşlaşması için bilimin rehberliğini esas almıştr.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Metnin konusunu, ana fikrini ve yardımcı fikirlerini yazınız.
3. Etkinlik
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
............................................................................................
............................................................................................
Metnin Yardımcı Fikirleri
Metnin Ana Fikri
............................................................................................
............................................................................................
Metnin Konusu
48
4. Etkinlik
Metne yeni başlıklar bulunuz ve bulduğunuz başlıkları aşağıya yazınız.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
5. Etkinlik
Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinde ele alınan duygu, düşünce, hayal veya olayları geliştirerek
ve yaratıcılığınızı kullanarak farklı türde (şiir, hikâye, oyun, deneme, söyleşi vb.) bir metin yazınız.
ÜÇ AY
Yeni Türk alfabesinin ilk şekillerini kendisine götürdüğüm zaman komisyonun en aşağı beş se-
nelik bir geçiş devresi düşündüğünü söylemiştim. Gazeteler evvela birer sütunlarını yeni harflere has-
redecekler, yavaş yavaş bu sütun sayısı artacak, nihayet bütün gazeteler yeni harflerle çıkacaktı. Mek-
tepler için de buna benzer dereceli usuller düşünmüştük.
Dikkatle dinledikten sonra bir daha sordu:
– Demek beş sene düşündünüz.
– Evet.
– Üç ay, dedi.
Donakaldım: Üç ay, üç ay içinde bütün memleket neşriyatı Latin harflerine değişecekti. İlave etti:
49
..............................................................................
...........................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
– Ya üç ayda tatbik ederiz yahut hiç tatbik edemeyiz. Sizin Arap harflerine bırakacağınız sütun-
lar yok mu, onların adedi bire de inse herkes yalnız o sütunu okur ve beş sene sonra tıpkı yarın başlar
gibi başlamaya mecbur oluruz. Hele arada bir buhran, bir harp çıkarsa attığımız adımları da geri alı-
rız.
Falih Rıfkı ATAYAnılarıyla Atatürk
50
6. Etkinlik
a. Aşağıdaki kitapların bibliyografik künyesini aşağıya yazınız.
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
b. İncelediğiniz metinde bağlaç ile birleştirilmiş cümleleri belirleyerek aşağıya yazınız.
.........................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
51
Aşağıdaki kelime ve kelime gruplarını anlamlarıyla eşleştiriniz.
1. Etkinlik
TÜRK HANIMLARIYLA BİRLİKTESAHNEYE
taassup
Başkomutan.heybet
Bağnazlık, tutuculuk.
teşrif etmek
Büyüklük, ululuk.iştirak etmek
Şereflendirmek, onurlandırmak.mütareke
celallenmek
Ateşkes.
sadrazamKızmak.
teşhir etmekOsmanlı İmparatorluğu’nda başbakan.
emsal
başbuğSergilemek.
İstek, dilek.
irade
Benzer.
2. Etkinlik
Aşağıdaki anlamca birbirine yakın kelimeleri eşleştiriniz.
hareket
örf
ürün
usanmak
mutluluk
davranış
sıkılmak
sevinç
eser
Atatürk, Cumhuriyet balosunda
52
Aşağıdaki cümleyi tamamlayınız.
• Anlamca birbirine yakın, ancak eş anlamlı olmayan kelimelere ......................
........................................................................................................................... kelimeler denir.
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Metnin ana fikrini ve yardımcı fikirlerini bularak aşağıya yazınız.
5. Etkinlik
Aşağıda sebep - sonuç ilişkisi bulunan cümlelerin yanına “S”, amaç - sonuç ilişkisi bulunanların
yanına“A” yazınız.
( ) Türk kadınlarını güzel şiveleriyle sahneden dinlemek için toplanmışlardı.
( ) Türk kadınlarının katılımıyla bu çiçek daha da serpilecek, daha sevimli bir hâle gelecektir.
( ) Temsilciler Heyetimiz de bu güzel sözler ve iltifatlar karşısında ağlamaklı bir hâl ile veda edip
büyük bir yürek çarpıntısı içinde otele döndüler.
( ) Gazi başta olmak üzere büyük komutanların alkışlarını selamlamak, sanatkârlar için emsali gö-
rülmemiş bir zevkti.
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
............................................................................................
............................................................................................
Metnin Yardımcı Fikirleri
Metnin Ana Fikri
53
6. Etkinlik
Metne farklı başlıklar bularak aşağıya yazınız.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Aşağıdaki metinde eksik bırakılan noktalama işaretlerini yazınız.
Atatürk( ) Türk milletinin özelliklerini şu sözlerle anlatıyor( )
Türk milleti( ) eski ve şerefli bir millettir( )
Tarih( ) milletlerin ya da toplumların birbirleriyle olan ilişkilerini( ) savaşlarını( ) her birinin kur-
duğu medeniyetleri( ) kendi iç sorunlarını( ) yer( ) zaman göstererek inceleyen sosyal bilimdir( )
Tarih yazmak tarih yapmak kadar mühimdir( )
7. Etkinlik
8. Etkinlik
Aşağıdaki cümlelerin fiillerini inceleyiniz ve her fiilde hangi kip eklerinin kullanıldığını yazınız.
Ödevlerimi zamanında yapacaktım.
Kuşların ötüşünü dinlemiştik.
Sabaha karşı uyanacakmış.
Okula erken gitmeliymiş.
Her kitabı iki kere okuyormuş.
Eskiden bahar daha erken geliyordu.
Kar yağarken üşüyorsan sıkı giyin.
Ablam ödevlerime yardım edecekti.
Güzel yazı yazacaksan alıştırma yapmalısın.
Keşke tatilde çalışsaydım.
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
54
a. Metni not alarak dinleyiniz. Metni anlamak ve çözümlemek için gereken bilgileri aşağıya not
alınız.
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
b. İlk dinlemede zihninizde oluşan soruları aşağıya yazınız. İkinci dinlemede bu sorulara cevap
oluşturacak bilgileri seçiniz. Bilgilerden yararlanarak soruların cevaplarını altlarına yazınız.
1. Soru:
...........................................................................................................................................................
Cevap:
...........................................................................................................................................................
2. Soru:
...........................................................................................................................................................
Cevap:
...........................................................................................................................................................
3. Soru:
...........................................................................................................................................................
Cevap:
..........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
MİLLî AHLAK (Dinleme Metni)
2. Etkinlik
Dinlediğiniz metinden, çağrışıma açık, konunun anlaşılmasına yardımcı olan ve hatırlamayı ko-
laylaştıran anahtar kelimeleri belirleyiniz, anlamlarını da öğrenerek aşağıya yazınız.
• .....................................................................................................................................................
• .....................................................................................................................................................
• .....................................................................................................................................................
55
Anahtar kelimeleri metindeki anlamlarına uygun birer cümlede kullanarak aşağıya yazınız.
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Dinlediğiniz metnin konusunu aşağıya yazınız.
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5. Etkinlik
Dinlediğiniz metnin ana fikrini ve yardımcı fikirlerini aşağıya yazınız.
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
............................................................................................
............................................................................................
Metnin yardımcı fikirleri
Metnin ana fikri
6. Etkinlik
Aşağıda verilen cümleleri, cümlelerin karşısında belirtilen anlamlarıyla eşleştiriniz.
• Bir zamanlar daha çok kar yağardı.
• Sınıf birincisi olamadım.
• Sabahları okula yürüyerek gelirdim.
• Gölün kenarında balıkçıları izlerdim.
• Keşke daha küçük bir köpek alsaydık.
• Erken kalksaydım otobüse yetişebilirdim.
Eskiden var olan bir durum
Terk edilmiş alışkanlık
Geçmiş zamanda gerçekleşmemiş niyet
Geçmişte yapılmasından pişmanlık duyulan hareket
Gerçekleşmesi bir şarta bağlı olan hareket
Geçmişte yapılmış hareket
56
ATATÜRK VE TÜRKÇE
Toplumları millet hâline getiren en önemli unsur dildir. Dil, duygu ve düşünceyi insana aktaran bir
vasıta olduğu gibi insan topluluklarının bir yığın ve kitle olmaktan kurtaran, aralarında “duygu ve düşün-
ce birliği” olan bir cemiyet yani ‘millet’ hâline getiren en önemli kültürel değerdir. Ayrıca dil, kültürün te-
meli olduğu gibi taşıyıcısıdır da... Dili yok ettiğiniz takdirde millî ruh ve kültür diye bir şey kalmaz. Bu
sebeple dili korumak, koruyucu tedbirler almak önemlidir.
Bizler Türk’üz ve dilimiz Türkçedir. Türkçe; dünyanın en eski, köklü ve zengin iki dilinden biridir.
Dil bilimcilere göre; kelime türetme yeteneği bakımından da dünyanın en güçlü dilidir. Her konuya ve du-
ruma göre karşılık vermeye en müsait dil yine Türkçedir. Ayrıca Türkçe, yazıldığı gibi okunması özelli-
ğiyle de gıpta edilen bir dildir. Türk dilinin bu güzelliğini ve gücünü bilen, Türk dili konusunda önemli
çalışmalara imza atan en önemli kişi, hiç şüphe yoktur ki Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu büyük önder
Atatürk’tür. Atatürk, Türk dili konusunda; “Türk milletinin dili Türkçedir. Türk dili dünyada en güzel, en
zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun için her Türk, dilini çok sever ve onu yüceltmek için çalı-
şır. Bir de Türk dili, Türk milleti için kutsal bir hazinedir. Çünkü Türk milleti geçirdiği nihayetsiz fela-
ketler içinde ahlakının, an’anelerinin, hatıralarının, menfaatlerinin, kısacası bugün kendi milliyetini yapan
her şeyin dili sayesinde muhafaza olunduğunu görüyor. Türk dili Türk milletinin kalbidir, zihnidir.” diye-
rek hem Türk diline verdiği önemi, duyduğu sevgiyi belirtmekle beraber Türk dilinin büyüklüğünü ve
Türk milleti için önemini ortaya koymuştur.
Atatürk, Türk kimliğini Türkçe ile tanımlıyordu. “Türk demek, Türkçe demektir. Ne Mutlu Türk’üm
Diyene!” diyordu. Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’ndan sonraki temel davası Türkçeyi, dolayısıyla Türk kül-
tür ve kimliğini yabancı boyunduruklardan kurtarma - koruma, bunun için de eğitimi her düzeyde Türkçe
ile yapmak, halkın yabancı dille eğitime özenmesini önleyecek tedbirler almak olmuştur. Bu konuda da
şunu söyleyecektir: “Kat’i olarak bilinmelidir ki Türk milletinin dili ve millî benliği bütün hayatında hâ-
kim ve esas olacaktır.” Atatürk ayrıca, Türk dilini geliştirerek ve yayarak, bütün Türk dünyasının lehçe
farklılıkları giderilerek müşterek bir dil bağı ile birleşmesini, kısaca bütün Türk dünyasında bir kültür bir-
liği meydana getirmek istiyordu. Bu sebeple; “Türkiye dışında kalmış Türkler için, ilkin kültür meselele-
riyle ilgilenilmelidir. Nitekim biz Türklük davasını böyle müspet ölçüde ele almış bulunuyoruz. Büyük
Türk tarihinde, Türk dilinin kaynaklarına, zengin lehçelerine, eski Türk eserlerine önem veriyoruz. Bay-
kal Gölü ötesindeki Yakut Türkleri’nin dil ve kültürlerini bile ihmal etmiyoruz.” diyerek Türk dünyasın-
daki dil ve tarih birliği çalışmalarına ne kadar önem verdiğini gösterir. Ayrıca 1933 yılında, Sovyetler ida-
resinde kardeşlerimiz olduğunu, bir dağılmanın olacağını, buna hazırlanmamız gerektiğini, bunun için
köprüleri sağlam tutmamız gerektiğini söylemiş, kültürün, dilin, tarihin birer köprü olduğunu işaret et-
miştir.
www.yazarlikyazilimi.meb.gov.tr
ÖLÇME VE DE⁄ERLENDİRME - 2
57
(İlk dört soruyu önceki sayfadaki metne göre cevaplandırınız.)
1. Aşağıdaki cümleleri metne göre değerlendiriniz. Doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların ya-
nına “Y” yazınız.
• Atatürk’e göre Türkler ile Türkçe arasında fark yoktur. (......)
• Türkçeye önem verilmesi, Atatürk’ün milliyetçilik ilkesinin gereğidir. (......)
• Atatürk, Türk kimliğini yabancı boyunduruğundan kurtarmak için Türkçenin önemli olmadığını sa-
vunmuştur. (......)
• Kültür ve ülkü birliğinin sağlanabilmesi için dil çok önemlidir. (......)
• Türklerin dil farklılıkları giderilerek birleştirilmesi sağlanmalıdır. (......)
2. Aşağıdaki cümleleri metnin bağlamına göre tamamlayınız.
• Türk milletini meydana getiren unsurların başında ...................................... vardır.
• Türk dili her yönü ile ......................................olmalıdır.
• Türkçe millî ...................................... gelişmesinde de önemli bir etkendir.
• Atatürk, millî terbiyeyi millî ...................................... esası olarak alır.
• Türkçe konuşmayan bir insan, Türk ..........................., topluluğuna bağlılığını
iddia ederse buna inanmak doğru olmaz.
3. Aşağıdakilerden hangisi metnin ana düşüncesine en uzaktır?
A. Millî kültürün oluşması için Türk dili de millî olmalıdır.
B. Türk dili tektir ve Türk milletinin bütünleyicisidir.
C. Dilimizde birçok yabancı kelimenin bulunması doğaldır.
D. Atatürk, Türkçenin millî özelliklerine kavuşması için çaba harcamıştır.
4. Bu metinde yararlanılan düşünceyi geliştirme yolları hangi seçenekte gösterilmiştir?
A. öyküleme - örnek verme - tanık gösterme
B. açıklama - tanık gösterme - yargılara ulaşma
C. örnek verme - öyküleme - tartışma
D. açıklama - tartışma - bilimsel verilerden yararlanma
5. Hangi seçenekte Atatürk ilkeleri eksiksiz olarak sıralanmıştır?
A. cumhuriyetçilik, halkçılık, akılcılık, devletçilik, laiklik, inkılapçılık
B. cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, barışçılık, laiklik, inkılapçılık
C. cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik
D. cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik, inkılapçılık
58
6. Aşağıdaki cümlelerde verilen fiillerin bildirdikleri kip ve kişi anlamlarını karşılarında bulu-
nan kutucuklara yazınız.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gizli özne yoktur?
A. Uygarlık savaşını kazanmak zorundayız.
B. Türk milleti Atatürk ilkelerine bağlıdır.
C. Atatürk ilkelerini iyi anlamalıyız.
D. “Yurtta sulh, cihanda sulh!” ilkesinin değerini şimdi daha iyi anlıyorum.
8. “Cümlede oluş, iş, durum ve hareket bildiren; cümleyi yargıya bağlayan kelime veya keli-
me grubuna ......................... denir.” açıklamasını hangi kavram ile tamamlarız?
A. özne
B. nesne
C. yüklem
D. isim
Yurdumuz için savaşmışlar.• bildirme kipi• gelecek zaman• üçüncü çoğul kişi
Hep milletini düşündü.
Millet için çalışmaktan yorulmayacağız.
Ne yaptığınızı bilmelisiniz.
Bu yolda birleşelim.
Örnek:
59
9. Yukarıdaki şiirden de yararlanarak Atatürk ilkeleriyle ilgili düşüncelerinizi yazınız.
! Düşüncelerinizi “deneme, söyleşi, mektup” türlerinden biriyle ifade ediniz.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
İŞTE O ATATÜRK
Kir tutmaz, gölge tanımaz, bitek topraklarında
Saldırganların yüzüne ilk yumruğu indirmiş
Yiğit, soylu bir halkın, yiğit ve tok sesi...
Çağlar karanlığında Anadolu gecesinden
Ezilenlere umut, yanan ilk çoban ateşi
İşte o ATATÜRK.
Asmalarla, zeytinlerle, ekinlerle ışıyan
Tan serinliğinde, çalışan bronz eller...
Demir ocaklarında, kömür kuyularında
Yüreği pek işçilerin ak alnını donayan
Öpülesi, saygıdeğer boncuk boncuk ter
İşte o ATATÜRK.
Tahsin SARAÇ
Atatürk Şiirleri Antolojisi
60
ATATÜRK TEMASI KAZANIMLARI ÖZ DE⁄ERLENDİRME FORMU
Eve
t
Kıs
men
Hay
ır
Ö⁄RENCİNİN
Adı Soyadı :
Sınıfı : Numarası:
Atatürk teması kazanımları
“Kısmen” ve “Hayır” cevaplarını “Evet” yapmak için nasıl çalışmalıyım?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Atatürk’ün fikir hayatını oluşturan en önemli etkenlerden birinin kültürümüz
olduğunu bilirim.
Atatürk’ün tarih bilgisinin ve sevgisinin neden onun fikir hayatını oluşturan
en önemli etkenlerden biri olduğunu açıklarım.
Atatürk ilkelerinin, onun düşüncelerinin pek çoğunu kapsadığını açıklarım.
Atatürk’ün sanata ve sanatçıya verdiği önemi belirten sözlerinden örnekler
veririm.
Atatürk’ün insan sevgisini anlatan paragrafı açıklarım.
Metinden yararlanarak sanatın barışa olan katkısını açıklarım.
Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.” özdeyişini açıklarım.
Akıl ile bilim arasındaki ilişkiyi açıklarım.
Bilimin insan hayatındaki yerini açıklarım.
Atatürk’ün millî ahlak konusundaki görüşlerini açıklarım.
Millî ahlâk ile millî birlik arasındaki ilişkiyi açıklarım.
Atatürk’ün millî ahlak konusundaki görüşleriyle ilgili bir parçayı okurum.
Atatürk’ün millî kültür konusundaki görüşlerini, sözlerinden örnekler vere-
rek açıklarım.
Millî kültürümüzün yaygınlaştırılması konusunda bize düşen görevlerin ne-
ler olduğunu açıklarım.
Türkçenin yaşayan ve zengin bir dil olduğunu nedenleri ile açıklarım.
Millî kültür ile dil arasındaki ilişkiyi açıklarım.
Atatürk’ün Türk dilini geliştirme konusunda yaptığı çalışmaları açıklarım.
Atatürk’ün Türk tiyatrosuna verdiği önemi açıklarım.
Atatürk’ün çağdaş Türk tiyatrosunu geliştirmek için yaptığı çalışmaları açık-
larım.
Atatürk’ün sanatçılara verdiği önemi açıklarım.
1
2
3
4
5
6
7
61
Eve
t
DİN
LE
ME
İZ
LE
-M
EO
KU
MA
KO
NU
ŞMA
YA
ZM
AD
İL B
İLG
İSİ
Kıs
men
Hay
ır
Uygulama : Aşağıdaki cümleleri okuyunuz ve kazanımlarınıza en uygun değer-
lendirme ifadesini işaretleyiniz.
KAZANIMLAR
TOPLAM
Dinleme / izleme yöntem ve tekniklerini kullanırım.
Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinlerim.
Dinlediklerime / izlediklerime ilişkin sorular oluştururum.
Dinlediklerimin ana fikrini / ana duygusunu belirlerim.
Okuma yöntem ve tekniklerini kullanırım.
Sesimi ve beden dilini etkili kullanırım.
Metindeki sebep - sonuç ilişkilerini fark ederim.
Metinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler bulurum.
İşitilebilir bir sesle konuşurum.
Kelimeleri doğru telaffuz ederim.
Konuşma yöntem ve tekniklerini kullanırım.
Konuşma konusu hakkında araştırma yaparım.
Yazma yöntem ve tekniklerini kullanırım.
Kâğıt ve sayfa düzenine dikkat ederim.
Duygu, düşünce, hayal, izlenim ve deneyimlerimi yazarak ifade ederim.
Düzgün, okunaklı ve işlek bitişik eğik yazıyla yazarım.
Fiillerin anlam özelliklerini ayırt ederim.
Kip ve çekimli fiili ayırt ederim.
Zaman ve kip çekimlerindeki birleşik yapıların işlevlerini ve kullanımözelliklerini kavrarım.
Bildirme kipleriyle dilek kiplerini ayırt ederim.
“Hayır” ve “Kısmen” ifadelerinin “Evet” olması için neler yapmalıyım?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
TEMA KAZANIMLARI ÖZ DE⁄ERLENDİRME FORMU
62
3.Tema KİŞİSELGELİŞİM
METİNLER YAZARLAR
GÜNEŞE DOĞRU Hakkı ÖZKAN
UZUN MEHMETTuran OFLAZOĞLU -
Emin ÇAKICIOĞLU
GÖRME, ANLAMA MERAKI Prof. Sabri Esat SİYAVUŞGİL
KİM OLDUĞUNUZ ÜZERİNE (Dinleme Metni) Ahmet Şerif İZGÖREN
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIHAZIRLIK ÇALIŞMALARI1. Kişisel özellikleriniz nelerdir?
2. Kişisel özelliklerinizin gelişmesinde etkili unsurlar nelerdir?
63
GÜNEŞE DOĞRU
Öğ ret me ni niz met ni okur ken metnin ana fikri ve yardımcı fikirlerini bularak aşağıya yazınız.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Metinle ilgili zihninizde oluşan sorular› aşağıya yaz›n›z.
1. ......................................................................................................................................................
2. ......................................................................................................................................................
3. ......................................................................................................................................................
4. ......................................................................................................................................................
5. ......................................................................................................................................................
Aşağ›daki hikâye haritas›n› metinden hareketle doldurunuz.
3. Etkinlik
64
HİKÂYE HARİTASIolay
yer
zaman
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
şah›slar ve özellikleri
65
4. Etkinlik
Aşağ›daki ifadeleri dinlediğiniz metne göre değerlendiriniz. Doğru olanlar›n yanına “D”, yanl›ş
olanların yanına “Y” yaz›n›z.
• Hikâye kahraman› çocuk sar› saçl›d›r. ( )
• Hikâye kahraman› çocuk, denizde fazla aç›lmak istemiyor. ( )
• Ar ka daş la r›, de ği şik söz ve dav ra n›ş lar la onun da mo tor la ra ka dar yüz me si ni is ti yor lar. ( )
• Çocuk, annesinin öğüdünü dinleyerek denizde fazla aç›lm›yor. ( )
• Hikâye kahraman› çocuk boğulma tehlikesi atlat›yor. ( )
5. Etkinlik
a. Metne farkl› başl›klar bulup aşağıya yaz›n›z.
b. Aşağıya başl›klar›n›zdan biriyle ilgili bir resim yap›n›z.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
66
6. Etkinlik
Aşağıya seçtiğiniz bir becerinin kazan›lmas› s›ras›nda izlenmesi gereken yolu ve bunlarla ilgili
düşüncelerinizi anlatan bir söyleşi yaz›n›z.
............................................................................................
........................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
67
Aşa ğ› da ki cüm le le rin han gi kip ile çekimlendiğini ve ri len ler den ya rar la na rak be lir le yiniz.
7. Etkinlik
• Karpuz motoru uzaktan geçti. (..............................................)
• Çocuklar motora kadar yüzüyorlar. (..............................................)
• Çocuk da motora kadar yüzecek. (..............................................)
• Ak›ll› çocuk, büyüklerini dinler. (..............................................)
• duyulan geçmiş zaman
• şimdiki zaman
• gelecek zaman
• görülen geçmiş zaman
• geniş zaman
8. Etkinlik
Aşa ğ› da ki ifa de le ri in ce le yi niz. İş, hareket ve ya olu şu ya pan ki şi yi / ki şi le ri (ben, sen, o, biz, siz,
on lar) noktalı alana yaz›n›z.
• Deniz k›y›s›na gittik. (.........................................)
• Bir süre k›y›da yüzmüş. (.........................................)
• Arkadaşlar›n› izlemişler. (.........................................)
9. Etkinlik
Aşa ğ› da ki fi il le ri in ce le yi niz. Her fi ilin za ma n› n› ve ki şi si ni ör nekteki gibi yaz›n›z.
zaman› kişisi
gitmişim git - miş - im duyulan geçmiş zaman birinci tekil şahıs
gitmişsin ....................... ..................................... ................................
gitmiş ....................... ..................................... ................................
gitmişiz ....................... ..................................... ................................
gitmişsiniz ....................... ..................................... ................................
gitmişler ....................... ..................................... ................................
68
10. Etkinlik
Aşağ›daki örneği inceleyiniz. Fiil çekimlerini ayn› kiple yap›n›z.
Örnek
Yüzmek Bakmak Sormak
yüz - dü - m ............................................. .............................................
yüz- dü - n ............................................. .............................................
yüz - dü ............................................. .............................................
yüz - dü - k ............................................. .............................................
yüz - dü - nüz ............................................. .............................................
yüz - dü - ler ............................................. .............................................
11. Etkinlik
Aşağ›daki örneği inceleyiniz. Fiil çekimlerini ayn› kiple yap›n›z.
Örnek
Gezmek Anlatmak
gez - i - yor - um ...................................................................................
gez - i - yor - sun ...................................................................................
gez - i - yor ...................................................................................
gez - i - yor - uz ...................................................................................
gez - i - yor - sunuz ...................................................................................
gez - i - yor - lar ...................................................................................
12. Etkinlik
Aşağ›daki örneği inceleyiniz. Fiil çekimlerini ayn› kiple yap›n›z.
Örnek
Gelmek Öğrenmek
gel - ecek - im ...................................................................................
gel - ecek - sin ...................................................................................
gel - ecek ...................................................................................
gel - ecek - iz ...................................................................................
gel - ecek - siniz ...................................................................................
gel - ecek - ler ...................................................................................
69
13. Etkinlik
Aşağ›daki örneği inceleyiniz. Fiil çekimlerini ayn› kiple yap›n›z.
14. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de kul la n› lan fi il le rin za ma n› n› ve ki şi si ni ör nek te ki gi bi kar ş›lar›na yaz›n›z.
Örnek ZAMAN KİŞİ
• Kardeşim okula başlad›. görülen geçmiş zaman 3. tekil kişi
• Ali hasta olmuş. ..................................... .....................................
• Tiyatroya gideceğiz. ..................................... .....................................
• Yüzmeyi öğreniyorum. ..................................... .....................................
• Okumay› seversin. ..................................... .....................................
Örnek
Bilmek Okumak Yazmak
bil - i - r - im ............................................. .............................................
bil - i - r - sin ............................................. .............................................
bil - i - r ............................................. .............................................
bil - i - r - iz ............................................. .............................................
bil - i - r - siniz ............................................. .............................................
bil - i - r - ler ............................................. .............................................
15. Etkinlik
Aşağ›daki cümlelerin öznesini belirleyiniz. Örnekteki gibi aç›klay›n›z.
Örnek ÖZNE ZAMAN
• Derse geç kald›lar. onlar 3. çoğul kişi
• Satranc› seviyorum. ......................... .............................
• Sağl›kl› beslenmeyi öğrendik. ......................... .............................
• Düzenli olarak spor yap›yor. ......................... .............................
70
UZUN MEHMET
Aşa ğ› da ki ke li me le rin an lam la r› n› met nin bağ la m›n dan ha re ket le tah min ede rek kar ş› la r› na ya -
z›n›z.
maden :....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
er :....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
asker ocağı :....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
ocak :....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
vapur :....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
değirmen : .....................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
yar :...................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
1. Etkinlik
71
KENDİ KONUŞMASINI DEĞERLENDİRME FORMU
Eve
t
SESİ
Nİ
VE
BE
DE
ND
İLİN
İ E
TK
İLİ
KU
LL
AN
MA
DİL
VE
AN
LA
TIM
K›s
men
Hay
›r
Konuşurken nefesimi ayarlad›m.
İşitilebilir bir sesle konuştum.
Kelimeleri doğru telaffuz ettim.
Sözlerimle jest ve mimiklerimin uyumuna dikkat ettim.
Dinleyicilerle göz temas› kurdum.
Konuşmama uygun ifadelerle başlad›m.
Konuşmam s›ras›nda uygun kitap ifadeleri kulland›m.
Standart Türkçe ile konuştum.
Olaylar› ve bilgileri s›raya koyarak anlatt›m.
Türkçenin kurallar›na uygun cümleler kurdum.
Konuşmamda sebep - sonuç ilişkileri kurdum.
Konuşmamda amaç - sonuç ilişkileri kurdum.
Tekrara düşmeden konuştum.
TOPLAM
2. Etkinlik
Metnin ana duygusunu ve yard›mc› duygular›n› aşağıya yaz›n›z.
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
............................................................................................
............................................................................................
Metnin Yard›mc› Duygular›
Metnin Ana Duygusu
Oku du ğu nuz biyografide anlatılanları “Ben ol say d›m na s›l ya zar d›m?” dü şün ce sin den ha re ket le
ken di ifa de le ri niz le ye ni den kurgulayarak aşağıya bir hikâye ya z›n›z.
..............................................................................
............................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
3. Etkinlik
72
73
4. Etkinlik
Aşa ğ› da ki örnekleri in ce le yi niz. Fi il çe ki mi ni örneği dikkate alarak ya p› n›z.
Gelmek
......................................
......................................
gel - meli
......................................
......................................
......................................
5. Etkinlik
Aşa ğ› da ki örnekleri in ce le yi niz. Fi il çe ki mi ni örneği dikkate alarak ya p› n›z.
Gelmek
......................................
......................................
gel - e
......................................
......................................
......................................
Örnekler
büyü(mek) büyüye
koş(mak) koşa
uyu(mak) uyuya
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki örnekleri in ce le yi niz. Fi il çe ki mi ni örneği dikkate alarak ya p› n›z.
Gelmek
......................................
......................................
gel - se
......................................
......................................
......................................
Örnekler
büyü(mek) büyüse
koş(mak) koşsa
uyu(mak) uyusa
Örnekler
büyü(mek) büyümeli
koş(mak) koşmal›
uyu(mak) uyumal›
74
Aşa ğ› da ki örnekleri in ce le yi niz. Fi il çe ki mi ni örneği dikkate alarak ya p› n›z.
7. Etkinlik
Örnek:
Almak
1. tekil kişi : –
2. tekil kişi : al
3. tekil kişi : als›n
1. çoğul kişi : –
2. çoğul kişi : al›n›z
3. çoğul kişi : als›nlar
Gelmek
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
Koşmak
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
8. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de kul la n› lan fi il le rin ki pi ni ve ki şi si ni ör nek teki gibi belir tiniz.
Örnek: kip / kişi
• Ödevlerimi düzenli olarak yapmal›y›m. gereklilik - 1. tekil kişi
• Okul kurallar›na uymal›s›n. ..............................................................
• Ben de sizinle geleyim. ..............................................................
• Keşke daha çabuk büyüsem. ..............................................................
• S›n›f›n temizliğine özen gösteriniz. ..............................................................
• Yeteneklerimizi doğru belirlemeliyiz. ..............................................................
75
GÖRME, ANLAMA MERAKI
Aşağ›daki cümleleri metnin bağlam›na göre tamamlay›n›z.
• Bizim çocukluğumuzda ..................................... ne kadar azd›.
• Doy mak bil me yen ..................................... avut mak için ne ço cuk ça ça re le re baş vu rur duk.
• Yan›m›zda bir şey konşulduğu zaman konunun ..................................... olmaktan ödümüz kopard›.
• Elimizdeki malzeme bugünküne göre hayli eksik hatta ..................................... idi.
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Metin den an la t› m›n kimin ağzından yapıldığını belirleyeceğiniz cümleleri bularak aşağıya yazı-
nız.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
76
KENDİ KONUŞMASINI DEĞERLENDİRME FORMUE
vet
İÇE
RİK
K›s
men
Hay
›r
Konuşmamda konunun özelliğine uygun düşünmeyi geliştirme yollar›n› kul-land›m.
Konuşmam› bir ana fikir etraf›nda planlad›m.
Ana fikri yard›mc› fikirlerle destekledim.
Ata sö zü, de yim ve söz sa nat la r› n› uy gun du rum lar da kul la na rak an la t› m› m›zen gin leş tir dim.
Dikkati dağ›tacak ayr›nt›lara girmekten kaç›nd›m.
Konuşmam› belirlenen sürede ve teşekkür cümleleriyle bitirdim.
TOPLAM
Metnin ana fikrini aşağıya yaz›n›z.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Metne farkl› başl›klar bularak aşağıya yaz›n›z.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
77
5. Etkinlik
“Me rak ile bi lim sel ge liş me ler ve bu luş lar ara s›n da na s›l bir il gi var d›r?” ko nu sun da oku duk la r› -
n›z dan, öğ ren dik le ri niz den ve tar t›ş ma s› ra s›n da ifa de edi len ler den ha re ket le, duy gu, dü şün ce, ha yal,
iz le nim ve de ne yim le ri ni zi kul la na rak aşağıya bir söy le şi yaz›n›z.
..............................................................................
...........................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
78
6. Etkinlik
Aşağ›daki örnek fiil çekimlerini inceleyiniz. Fiil çekimlerini ayn› kiple yap›n›z.
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
FİİL ÇEKİMLERİ
olumlu
öğrendim
öğrendin
öğrendi
öğrendik
öğrendiniz
öğrendiler
ÖRNEKLER
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
olumsuz
öğrenmedim
öğrenmedin
öğrenmedi
öğrenmedik
öğrenmediniz
öğrenmediler
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
olumlu soru
öğrendim mi?
öğrendin mi?
öğrendi mi?
öğrendik mi?
öğrendiniz mi?
öğrendiler mi?
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
olumsuz soru
öğrenmedim mi?
öğrenmedin mi?
öğrenmedi mi?
öğrenmedik mi?
öğrenmediniz mi?
öğrenmediler mi?
Öğrenmek Sormak
79
Aşağıdaki cümlelerin yanında yay ayraçların içine olumlu, olumsuz, olumlu soru, olumsuz soru
ifadelerinden uygun olanı yazınız.
• Tatilde İzmir’e gideceğiz. ( .............................................)
• Kapını ben çalmadım. ( .............................................)
• Ozan’ın yanında durur musun? ( .............................................)
• Öğretmenimle beraber bilgi yarışmasını izlemeye gittik. ( .............................................)
• Artık uçağı görünce mutlu olmuyorum. ( .............................................)
• Bu kitapları okuyor musun? ( .............................................)
• Seninle dolaşmak istemiyor. ( .............................................)
• Ağlayarak elindeki patlak topu gösteriyordu. ( .............................................)
• Kaç yıldır bir şey söylemiyor musun? ( .............................................)
• Sokağın başındaki eskicinin görüntüsü hepimizi korkutmuştu. ( .............................................)
• Bugün bizimle pazara gelir misin? ( .............................................)
• Sorduğum sorulara cevap verecek misin? ( .............................................)
• Caddede dolaşan sokak köpeklerine üzülerek baktı. ( .............................................)
• Bu iş böyle olmaz mı? ( .............................................)
• Senin buraya gelmeni istemiyorum. ( .............................................)
• Çiçekler hangi mevsimde açar? ( .............................................)
• İyi bir öğretmen olmak için çalışıyordu. ( .............................................)
• Sizin gibi düşünemediğimi söylemiştim. ( .............................................)
• Yarın size gelmiyoruz. ( .............................................)
• Güneş dağların ardından yavaş yavaş kayboluyordu. ( .............................................)
• Isparta’ya ne zaman gideceğiz? ( .............................................)
• Kurallara göre yaşamalısın. ( .............................................)
• Sen olmadan bir yere gitmem. ( .............................................)
• Kaç yıldır burada yaşıyorsunuz? ( .............................................)
• Yağmurun yağmasını beklemiyordu. ( .............................................)
• Bilgisayarda çok fazla oyun oynuyorsun. ( .............................................)
7. Etkinlik
80
KİM OLDUĞUNUZ ÜZERİNE (Dinleme Metni)
Metni ikinci defa dinlerken aşağ›daki sorularla ilgili notlar al›n›z.
• Yazar, önce hangi mesleği seçmiş?
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
• “Alice (Alis) Harikalar Diyar›nda” adl› kitab›n özellikleri nelermiş?
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
• Yazar, mesleğini değiştirmiş mi? Bunu hangi ipuçlar›ndan anl›yorsunuz?
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le ri met ne gö re de ğer len di ri niz. Doğ ru olan la r›n yanına “D”, yan l›ş olanların
yanına “Y” yaz›n›z.
• Metin, kendimizi ve yeteneklerimizi tan›mam›z amac›yla yaz›lm›şt›r. (......)
• Yazar, küçük yaşlarda askerî okula gitmiştir. (......)
• Yazar›n baz› arkadaşlar› meslek değiştirmişlerdir. (......)
• Hangi mesleği seçeceğimizi ailemiz belirlemelidir. (......)
81
Din le di ği niz me tin de yer alan mil lî ve ev ren sel de ğer le ri be lir le ye rek aşağıya ya z›n›z.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Dinlediğiniz metnin ana fikrini aşağıya yaz›n›z.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
5. Etkinlik
Dinlediğiniz metindeki yard›mc› fikirleri belirleyerek aşağıya yaz›n›z.
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
82
6. Etkinlik
Aşağıya meslek seçiminizle ilgli düşüncelerinizi anlatan bir deneme yazınız.
..............................................................................
..........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
83
Aşa ğ› da ki cüm le ler de kul la n› lan fi il le ri be lir le yi niz. Fiillerin hangi kip, kişi ve anlamda çekim-
lendiğini bulunuz.
7. Etkinlik
Örnek
• Bu işi başarmal›y›z. gereklilik kipi / 1.çoğul kişi / olumlu
• Sorumluluklar›m› biliyorum. .................. / .................. / .................
• Yetenek testine girdin mi? .................. / .................. / .................
• Meslek konusunda bu y›l karar vereceğim. .................. / .................. / .................
8. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le rin yük lem le ri ni bu lu nuz. Yük le mi oluş tu ran fi il le rin ki pi ni ve kişisini belir -
tiniz.
• Her gün kitap okumalıyız. ..............................................................
• Bilir miyiz gelecekte neler olacağ›n›? ..............................................................
• Yeni arkadaşlar edindik. ..............................................................
• Onu bugün görmediniz mi? ..............................................................
9. Etkinlik
Aşa ğ› da ki ör ne ği in ce le yi niz. Cüm le le rin öz ne le ri ni be lir le yi niz. Özneleri “Bi rin ci te kil ki şi”,
“üçün cü ço ğul ki şi” vb. ifa de ler le ad lan d› r› n›z.
İşi yapan kişiyi “ger çek öz ne” ve ya “giz li öz ne” olarak niteleyiniz.
Örnek
• Yeteneklerini geliştirmelisin. gizli özne / 2.tekil kişi
• Resim yapmay› seviyorum. .....................................................
• Arkadaş›m bana kitap alm›ş. .....................................................
• Bu konuyu yeniden çal›şmal›y›z. .....................................................
• Kardeşim durmadan soru sorar. .....................................................
• Bu konuyu bir daha düşün. .....................................................
84
1. Aşağ›daki fiillerle aç›klamalar› eşleştiriniz.
Bu sabah geldim.
• bildirme kipi
• şimdiki zaman
• üçüncü tekil kişi
• olumsuz - soru
Sorular› bilmiş mi?
• bildirme kipi
• görülen geçmiş zaman
• birinci tekil kişi
• olumlu
Yar›n gelmiyor mu?
• bildirme kipi
• duyulan geçmiş zaman
• üçüncü tekil kişi
• olumlu - soru
Bana değil ona sormal›s›n.
• bildirme kipi
• geniş zaman
• birinci çoğul kişi
• olumlu
Öyküyü hemen yazar›z.
• dilek kipi
• gereklilik
• ikinci tekil kişi
• olumlu
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME - 3
85
(2, 3, 4, 5 ve 6. so ru la r› yu ka r› da ki met ne gö re ce vap lan d› r› n›z.)
2. Aşa ğ› da ki cüm le le ri met ne gö re de ğer len di ri niz. Doğ ru olan la r›n yanına “D”, yan l›ş olanların yanı-
na “Y” ya z› n›z.
• Olay bir ka sa ba da ge çi yor. (......)
• Ola y› ya zar an la t› yor. (......)
• Mev sim son ba har d›r. (......)
• Ço cuk, bu lut la ra ba k›p ha yal kur muş tur. (......)
• Ço cuk, bu lut la r›n öz gür lü ğü ne im re ni yor. (......)
3. Oku du ğu nuz met nin tü rü ne ola bi lir?
A. ma sal B. söy le şi
C. hi kâ ye D. de ne me
EN GÜÇ LÜ KİM?
Ge ri ler de ka lan oku la bak t›. Son öğ ren ci ç›ğ l› ğ› n› da bo şal t› yor du için den.
– Ah met! di ye ses len di s› n›f ar ka daş la r›n dan bi ri si. Oto bü se bi ne cek mi sin?
Bir grup öğ ren ci du rak ta bek li yor du. “Git me ye ce ğim.” an la m›n da ba ş› n› ge ri ye sal la d›.
Ba har gel miş ti. Okul dan ç› k›n ca oto büs, mi ni büs bek le mi yor du ar t›k. K›r lar dan vurup tah ta köp rüyü
geç ti mi kes tir meden var›yor du evlerine.
Ev le ri ka sa ba n›n epey ce d› ş›n day d›. Ba y›r aşa ğ› koş tu. Yo ru lun ca otur du top ra ğa. Top rak s›m s› cak t›.
S›r tüs tü uzan d›. Top ra ğ›n s› cak l› ğ› n› da ha iyi du yu yor du şim di. Be li ni, tüm be de ni ni ›s› t› yor du. Ge rin di.
Gök yü zü nün son suz ma vi li ği ni ci ğer le ri ne çek ti. Bun la r›n hep si ilk ba ha r›n ken di si ol ma l›y d›.
– Ohhh be!.. di ye ba ğ›r d›. Ohhh be!..
Se si ço ğa la ço ğa la gök yü zü nü tut tu. Tüm ev re ne ya y›l d›.
Üs tün den apak bir bu lut ge çi yor du. İm re ne rek bak t› ona. Bir bu lut ol sa ne iyi olur du. De niz le ri aşar,
sa l› na sa l› na dün ya n›n öbür ucu na gi der di. Yo rul du mu bir da ğ›n do ru ğun da din le nir di. Tar la lar da ça l› ş›p
ter le yen köy lü le rin üs tün de du rur, göl ge eder di on la ra. Ba zen ak sa kal l› bir de de olur ba zen top kuy ruk
tav şana ben zer di. Tak ma b›y›k, tak ma sakal, okul piyes lerine ç›kan çocuk lar gibi şak laban l›k lar yapar,
ken dine bakan lar› gül dürür dü.
Mehmet GÜLER
Elim Sende
86
4. Oku du ğu nuz me tin de kul la n› lan dü şün ce yi ge liş tir me yol la r› han gi se çe nek te ek sik siz ola rak gös -
te ril miş tir?
A. öy kü le me - tar t›ş ma - kar ş› laş t›r ma
B. öy kü le me - bi lim sel ve ri ler den ya rar lan ma - tar t›ş ma
C. öy kü le me - tar t›ş ma - ki şi leş tir me
D. öy kü le me - kar ş› laş t›r ma - kişileş tir me
5. Çocuk, buluta bakarak hayal ler kuruyor. Aşağ›dakiler den han gisi bu hayal ler den değil dir?
A. Denizleri aş›p dünyan›n öbür ucuna gitmek
B. Yağmur olup kurak topraklara yağmak
C. Yorulduğunda bir dağ›n doruğunda dinlenmek
D. Tarlalarda çal›şan köylülere gölge oluşturmak
6. Oku du ğu nuz me tnin sonras›na ait kurgu yap›n›z. Metni kendi duygu, düşünce ve hayallerinize göre
tamamlay›n›z.
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
87
“Hay›r” ve “K›smen” ifadelerinin “Evet” olmas› için neler yapmal›y›m?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
TEMA KAZANIMLARI ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
Eve
t
DİN
LE
ME
İZL
EM
EO
KU
MA
KO
NU
ŞM
AY
AZ
MA
DİL
BİL
GİS
İ
K›s
men
Hay
›r
Uy gu la ma : Aşa ğ› da ki cüm le le ri oku yu nuz ve kazan›mlar›n›za en uy gun de ğer len dir me
ifa de si ni işa ret le yiniz.
KAZANIMLAR
TOPLAM
Metinle ilgili sorulara cevap veririm.
Dinlediklerimde sebep - sonuç ilişkileri kurar›m.
Din le ne nin / iz le ne nin bağ la m›n dan ha re ket le ke li me ve ke li me grup la r› n›nan lam la r› n› ç› ka r›r›m.
Dinlediklerimin / izlediklerimin ana fikrini / ana duygusunu belirlerim.
Ken di mi şa h›s ve var l›k kad ro su nun ye ri ne ko ya rak olay la r›, duy gu, dü şün ce
ve ha yal le ri yo rum lar›m.
Okuduklar›m› kendi hayat›mla ve günlük hayatla karş›laşt›r›r›m.
Metin de ya rar la n› lan dü şün ce yi ge liş tir me yol la r› n›n iş lev lerini aç›klar›m.
Okuduklar›mdan hareketle öğrendiğim kelimelerden sözlük oluştururum.
Anlamad›klar›m› ve merak ettiklerimi sorar›m.
Konuşma konusu hakk›nda araşt›rma yapar›m.
Sorunlar›ma konuşarak çözüm arar›m.
Konuşmalar› içerik yönünden değerlendiririm.
Yaz›m kurallar›na uyar›m.
Elektronik ortamdaki yaz›şmalarda biçim kurallar›na uyar›m.
Yazma yar›şmalar›na kat›l›r›m.
Beğendiğim sözleri, metinleri ve şiirleri derlerim.
Bildirme kipleriyle dilek kiplerini ay›rt ederim.
Bildirme kiplerinin kullan›m özelliklerini bilirim.
Dilek kiplerinin kullan›m özelliklerini bilirim.
Fiil le rin olum lu, olum suz, so ru ve olum suz so ru çe kim le riy le il gi li uy -
gulamalar yapar›m.
88
4.Tema TOPLUMHAYATI
METİNLER YAZARLAR
HARİKA ÇOCUK Orhan KEMAL
DOSTLAR BENİ HATIRLASIN Âşık Veysel ŞATIROĞLU
İPEK DİYARI VE TAHT ŞEHRİ BURSA Evliya ÇELEBİ
DOST ACI SÖYLEMELİ (Dinleme Metni) Şevket RADO
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIHAZIRLIK ÇALIŞMALARI1. Toplum hayatımızı ilgilendiren konular nelerdir?
2. Toplum hayatı içinde insan özelliklerinin etkisi nedir?
89
HARİKA ÇOCUK
Met nin ad› na ve gör sel le rine ba ka rak me tin de ne ler an la t›l d› ğ› n› tah min edi niz ve tah min le ri ni zi
aşağıya ya z› n›z.
Oku ma et kin li ğin den son ra tah min le rinizin doğ ruluğunu kont rol ediniz.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
90
2. Etkinlik
Oku ma s› ra s›n da, ders ki ta b› n›z da yer al ma yan fakat okuduğunuz bö lüm de ge li şe bi le cek olay la r›
ve oku ma so nun da ge li şen olay la r› aşağıya ya z› n›z.
METİNDE GELİŞEBİLECEK OLAYLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
METİNDE GELİŞEN OLAYLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
91
3 Etkinlik
Oku du ğu nuz me tin de ki olay lar ara s›n da kurulan “se bep - so nuç” iliş ki le rini belirleyerek aşağıya
yazınız.
SEBEPLER
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
SONUÇLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
4. Etkinlik
Oku du ğu nuz me tin de ki olay lar ara s›n da ku ru lan “amaç - so nuç” iliş ki le ri ni belirleyerek aşağıya
yazınız..
5. Etkinlik
Okuduğunuz metnin ana fikrini aşağıya yaz›n›z.
AMAÇLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
SONUÇLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
92
a. Oku du ğu nuz me tnin öncesinde neler olabileceğini kurgulayarak aşağıya yaz›n›z.
.....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b. Oku du ğu nuz me tnin son ra s›n da ne ler ola bi le ce ği ni kur gu la ya rak aşağıya ya z› n›z.
.....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6. Etkinlik
93
7. Etkinlik
1. Aşağ›daki dilekçe örneğini inceleyiniz.
2. Aşağıya hak la r›n ih lal edil di ği bir du rum la il gi li, yet ki li bir ku ru ma hi ta ben di lek çe ya z› n›z.
DİLEKÇE YAZALIM
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞINA,
Rasathane semtinde oturmaktay›m.
Semtimize düzenlenen otobüs seferleri yetersizdir.
Semtimize yeni otobüs seferlerinin konulmas›n› istiyorum.
Gereğini arz ederim.
tarih / imza
Ali AVCI
Adres:
Miralay Sokak Nu.: 17/3
Rasathane - ÜSKÜDAR
............................................................
...............................
..............................................................................................................................
..........................................................................................................................................
.................................................................................................
..............................
..............................
..............
...............................................................
...............................................................
94
8. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le ri in ce le yi niz. Ko yu ya z› lan ke li me le rin iş lev le ri ni be lir le yi niz. Bu ke li me ler
cüm le de fi il le ri, zarf la r› ve ya s› fat la r› han gi ba k›m dan tam amlıyor? Aşa ğ› da ki ke li me le ri kul la na rak
be lir ti niz.
durum - zaman - belgisiz - soru - miktar
• Ekmeğini bölerek uzatt›. (..............................................)
• Eskiden babam›n atölyesi vard›. (..............................................)
• Iss›z adada nas›l yaşayabilmiş? (..............................................)
• En çok futbolu seviyorum. (..............................................)
• Bu iş biraz zor görünüyor. (..............................................)
9. Etkinlik
Aşağ›daki zarflar› kullanarak noktalı yerleri doldurunuz.
nas›l - yürüyerek - erken - sabah
• Her .......................................................................................................... okula gidiyorum.
• Yar›n daha .............................................................................................. uyanmal›y›m.
• Kardeşimle okula .............................................................................................. gideriz.
• Okula gidemeyen çocuklar›n sorunlar› ............................................. çözülebilir?
95
Aşa ğ› da ki ifadelerden size en uygun olanı işaretleyiniz.
KENDİ KONUŞMASINI DEĞERLENDİRME FORMU
Eve
t
Kon
uşm
a ku
ralla
rını
uyg
ulam
aSe
sini
ve
bede
n di
lini e
tkili
kul
lanm
aK
endi
ni s
özlü
ola
rak
ifad
e et
me
alış
kanl
ığı
kaza
nma
K›s
men
Hay
›r
Konuşmama uygun ifadelerle başladım.
Konuşmam sırasında uygun hitap ifadeleri kullandım.
Bulunduğum ortama uygun bir konuşma tutumu geliştirdim.
Standart Türkçe ile konuştum.
Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurdum.
Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin yerine
Türkçelerini kullandım.
Karşımdakinin algılamakta zorluk çekemeyeceği bir hızda ve akıcı biçimde
konuştum.
Konuşmamda nezaket kurallarına uydum.
Olayları ve bilgileri sıraya koyarak anlattım.
Konuşmamda sebep-sonuç ilişkileri kurdum.
Konuşmamda amaç-sonuç ilişkileri kurdum.
Tekrara düşmeden konuştum.
Konuşmayı uygun ifadelerle bitirdim.
Konuşurken nefesimi ayarladım.
İşitilebilir bir sesle konuştum.
Kelimeleri doğru telaffuz ettim.
Konuşurken gereksiz sesler çıkarmaktan kaçındım.
Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yaptım.
Yapmacıktan, taklit ve özentiden uzak bir sesle konuştum.
Sözlerimle jest ve mimiklerimin uyumuna dikkat ettim.
Sözlerimle jest ve mimiklerimin uyumuna dikkat ettim.
Canlandırmalarda, sesimi varlık ve kahramanları çağrıştıracak şekilde kullandım.
Dinleyicilerle göz teması kurdum.
Duygu, düşünce, hayal, izlenim ve deneyimlerimi sözlü olarak ifade ettim.
Anlamadıklarımı ve merak ettiklerimi sordum.
Sorunlarına konuşarak çözüm aradım.
Yeni öğrendiğim kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullandım.
TOPLAM
96
DOSTLAR BENİ HATIRLASIN
Şiirin konusunu arkadaşlarınızla birlikte belirleyerek aşağıya yazınız.
.....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Şiirin ana duygusu nedir? Aşağıya yazınız.
...............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
97
Şii ri din ler ken zih ni niz de can lan d›r d›k la r› n› z› hi kâ ye tek ni ği ne uy gun olarak aşağıya yaz›n›z.
.....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Şiire farkl› başl›klar bularak aşağıya yazınız.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
98
5. Etkinlik
Aşağıya Âş›k Veysel’in okuduğunuz şiirine cevap niteliğinde bir şiir veya mektup yaz›n›z.
.....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le ri in ce le yi niz. Ko yu ya z› lan ke li me le rin al t› na “isim”, “s›fat” veya “zarf” ifa-
delerinden uygun olanını yaz›n›z.
• K›rm›z› ayakkab›lar›n› giymiş.
• Odam›z› k›rm›z›ya boyad›k.
• Güzel resimler yap›yor.
• Öğretmenimiz çok güzel konuşuyor.
• Ben güzele güzel demem,
• Güzel benim olmay›nca.
• Derin düşüncelere dalm›şt›.
• Çok derin düşünüyor.
• Bu kuyu derinmiş.
• Yaln›z benim için
Bak yeşil yeşil.
• Yeşil dinlendirir, huzur verir.
• Bu gölün suyu yeşildir.
• Ağ›r sözler söylemiş.
• Ağ›r siklette güreşiyor.
• Adam ağ›r konuşmuş.
• Bu çuval ağ›r m›?
99
Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını metnin bağlamından hareketle tahmin ederek yazınız.
yalçın : ...............................................................................................................................
hendek : ...............................................................................................................................
imar : ...............................................................................................................................
eşkiya : ...............................................................................................................................
kuşatma : ...............................................................................................................................
kubbe : ...............................................................................................................................
mahsus : ...............................................................................................................................
rağbet : ...............................................................................................................................
imaret : ...............................................................................................................................
manevi : ...............................................................................................................................
evliya : ...............................................................................................................................
malum : ...............................................................................................................................
aciz : ...............................................................................................................................
alem : ...............................................................................................................................
kagir : ...............................................................................................................................
öd : ...............................................................................................................................
amber : ...............................................................................................................................
misk : ...............................................................................................................................
bayındır : ...............................................................................................................................
esnaf : ...............................................................................................................................
bezek : ...............................................................................................................................
rakkas : ...............................................................................................................................
irfan : ...............................................................................................................................
endam : ...............................................................................................................................
1. Etkinlik
‹PEK D‹YARI VE TAHTŞEHR‹ BURSA
2. Etkinlik
Okuduğunuz metnin ana fikrini ve yardımcı fikirlerini bularak aşağıya yazınız.
100
.............................................................................................
.............................................................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Metnin Yard›mc› Fikirleri
Metnin Ana Fikri
Okuduğunuz metindeki öznel ve nesnel yargıları belirleyerek aşağıya yazınız.
.....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
101
KENDİ YAZISINI DEĞERLENDİRME FORMU
Eve
t
YA
ZM
A
K›s
men
Hay
›r
Standart Türkçe ile yazd›m.
Türkçenin kurallar›na uygun cümleler kurdum.
Tekrara düşmeden yazd›m.
Yaz›mda konunun ve türün özelliğine uygun bir giriş yapt›m.
Yaz›m›, etkileyici ifadelerle sonuca bağlad›m.
Yaz›ma konuyla ilgili k›sa ve dikkat çekici bir başl›k buldum.
TOPLAM
4. Etkinlik
Metne farkl› başl›klar bularak aşağıya yaz›n›z.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
5. Etkinlik
Aşağ›daki cümlelerde kullan›lan fiilleri belirleyerek altlarını çiziniz.
• Senden yine bir yolculuk isteyebilir miyiz?
• Ot ve dal parçalar›n› tutuşturmay› düşlemektedir.
• Ateşi yakabildi.
• Sizi başka bir yolculuğa ç›karabilirim.
• O biraz konuşabiliyor.
• Çocuklar biraz neşelendiler.
102
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de kul la n› lan tü re miş fi il le ri be lir le yi niz. Fi il le rin han gi kök ve göv de den
han gi ek le tü re til di ği ni be lir ti niz. Kök ve ya göv de ile tü re miş fi il ara s›n da ki an lam iliş ki si ni ör nek te -
ki gi bi aç›k la y› n›z.
Örnek: İlk insanlar önce bak›r› işlediler.
• iş - le “İş” isminden “-le” ekiyle türetilmiştir.
• “İşle” fiili, “İş” ismiyle anlamca ilgilidir.
• Ateş yakarken elleri kirlendi.
........................................................................................................................
........................................................................................................................
• İnsanlar zaman içinde su k›y›lar›na yerleştiler.
........................................................................................................................
........................................................................................................................
• Annemle çiçekleri suladık.
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Aşağ›daki fiillerle, bunlar›n ifade ettikleri anlamlar› eşleştiriniz.
7. Etkinlik
Ayakkab›s›n› bağlamay› öğrenebi-
lir.
tezlikTrenin arkas›ndan bakakald›.
yeterlikDizleri titrediği için düşeyazd›.
sürerlikAnnesinin elindeki kitaplar›
al›verdi.
yaklaşmaO, kitaplar›n› toplayadursun.
Bu problemi çözebilirsin.
103
DOST ACI SÖYLEMELİ (Dinleme Metni)
Aşa ğ› da ki ke li me le rle, ke li me gru bu ve ata sö zü nün an lam la r› n› tah min ede rek aşağıya ya z› n›z.
muhakeme: .................................................................................................................................
müdahale: ..................................................................................................................................
vicdan azab›: ...........................................................................................................................
Son pişmanl›k fayda vermez.: ..........................................................................................
müdafaa: ....................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Okuduğunuz metnin konusu, ana fikri ve yard›mc› fikirlerini aşağıya yaz›n›z.
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
............................................................................................
............................................................................................
Metnin Yard›mc› Fikirleri
Metnin Ana Fikri
............................................................................................
............................................................................................
Metnin Konusu
104
Din le di ği niz me tin de yer alan “se bep - so nuç” ve “amaç - so nuç” iliş ki le ri ni be lir le ye rek aşağıya
ya z› n›z.
3. Etkinlik
SEBEPLER
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..........................................................
SONUÇLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..........................................................
AMAÇLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..........................................................
SONUÇLAR
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..........................................................
.........................................................
.........................................................
.........................................................
..........................................................
105
4. Etkinlik
Din le di ği niz me tne içe ri ğiy le iliş ki li fark l› baş l›k lar bu la rak aşağıya ya z› n›z.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
5. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de yay ay raç la r› n›n içi ne uy gun nok ta la ma işa re ti ni ko yunuz.
• Ka zak la r› n›( ) göm lek le ri ni ve ça ma ş›r la r› n› ba vu la( ) pan to lon la r› n›( ) ce ket le ri ni ve ka ban la -
r› n› do la ba kal d›r d›.
• Sa bah la r› pey nir( ) zey tin( ) re çel( ) öğ len le ri et( ) sa la ta( ) tat l› yi yor.
• Tar la da buğ day( ) m› s›r ve ar pa( ) se ra da ise do ma tes( ) bi ber ve pat l› can ye tiş ti ri yor lar m›ş.
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de kul la n› lan bir le şik fi il le ri, ya p› özel lik le ri ne göre grup lan d›r›n›z.
• Sebzeleri buzdolab›na koyuver.
• Ödevlerimi kendim yapabilirim.
• Ben sana yetişirim, sen gidedur.
• Anneme babama her zaman yard›m ederim.
• Korkudan öleyazd›.
• Onunla iyi arkadaş olduk.
Yeterlilik Tezlik Sürerlik Yaklaşma Yard›mc› Fiille Yap›lanFiilleri Fiilleri Fiilleri Fiilleri Birleşik Fiiller
.................. .................. .................. .................. ..................
.................. .................. .................. .................. ..................
106
(İlk üç soruyu yukar›daki metne göre cevapland›r›n›z.)
SOKAK
(Ba ba m›n mek tu bu)
Öğ ret me ni nin evin den dö ner ken se ni pen ce re den gö zet li yor dum. Bir ka d› na çarp t›n. So kak ta yü rür -
ken dik kat et! So kak ta da ödev ler var d›r. Ev de ad›m la r› n› ve dav ra n›ş la r› n› öl çü yor sun da so kak ta ay n› şe -
yi ni çin yap m› yor sun? Ora s› her ke sin evi dir. Bu nu unut ma En ri ko!
So kak ta bir ih ti ya ra, bir fa ki re, kol la r›n da ço cuk bu lu nan bir ka d› na, kol tuk değ nek li bir engelliye, bir
yü kün al t›n da eğil miş bir ada ma, yaş l› bir ai le ye rast la d› ğ›n za man, on la ra say g› ile yol ver mek zo run da -
s›n. Biz; ih ti yar l› ğa, yok sul lu ğa, an ne sev gi si ne, engellilere, yor gun luk ve ölü me say g› bes le mek zo run da -
y›z.
Ken di si ne, ara ba çarp ma teh li ke si bu lun du ğu nu gör dü ğün kim se eğer bir ye tiş kin ise ha ber ver; ço -
cuk ise çe kip kur tar. Ağ la yan yal n›z bir ço cuk gör dü ğün za man ni çin ağ la d› ğ› n› sor. Yaş l› bir ada m›n dü -
şür dü ğü bas to nu he men yer den al. İki ço cuk kav ga edi yor lar sa ay›r. Kav ga c› lar kü çük de ğil se kalp le ri ya -
ra la yan ve ka t› laş t› ran ka ba dav ra n›ş la r› gör me mek için ora dan uzak laş.
So ka ğ› ve doğ du ğun şeh ri iyi ce ta n›! Bir gün, on dan uzak laş mak zo run da kalabilirsin. İlk ad›m la r› n›
at t› ğ›n, ilk he ye can la r› n› duy du ğun, ilk ar ka daş la r› n› edin di ğin bu şeh ri, y›l lar bo yun ca se nin bi ri cik dün -
yan olan bu kü çük va ta n›, bel le ğin de di ri ve can l› bul mak tan zevk du ya cak s›n. O, senin için bir an ne ol -
muş tur. Seni ay d›n lat m›ş ve korumuş tur. Onun hal k›n›, sokak lar›n› tan› ve sev! Ve eğer, ağ›r ve kaba söz -
cük ler le yeril diğini duyacak olur san, bütün gücün le savun!Baban
Ed mon do de AMİCİS(Ed mon do dö Amisis)
Çocuk Kalbi
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME - 4
107
1. Aşa ğ› da ki cüm le leri metne göre değerlendiriniz. Doğru olanlar›n yanına “D”, yanl›ş olanların yanı-
na “Y” yaz›n›z.
• Çocuğun babas›, çocuğa öğütler vermektedir. ( )
• Öğretmen, öğrencisine öğütler veriyor. ( )
• Çocuğun babas›, sokağ›n da evimiz kadar önemli olduğunu belirtiyor. ( )
• Çocuğun babas›, sokağ› anneye benzetiyor. ( )
• Bu öğütlerin hepsi bizim için de geçerlidir. ( )
2. Aşağ›daki cümleleri metnin bağlam›na göre tamamlay›n›z.
• Ağlayan yaln›z bir ...................................... gördüğün zaman niçin ağlad›ğ›n› sor.
• Yaşl› bir adam›n düşürdüğü ...................................... hemen yerden al.
• Sokağ› ve ...................................... şehri iyi tan›.
3. Aşa ğ› da ki ler den han gi si bu met nin ana dü şün ce si ne en uzak ifadedir?
A. So ka ğ› m› z› da evi miz ka dar sa y›p sev me li yiz.
B. Do ğup bü yü dü ğü müz şeh ri an ne miz gi bi gör me li yiz.
C. Ev de ki ve okul da ki ku ral lar so kak ta ge çer li de ğil dir.
D. So kak ta da ödev le ri miz var d›r.
4. Aşa ğ› da ki fi il ler den han gi si bir le şik ya p› l› d›r?
A. su la d›m
B. ko şu ver dim
C. ala ca ğ›z
D. gör me ye lim
5. Aşa ğ› da ki cüm le ler den han gi si nde tezlik fiili vardır?
A. Bu ki ta b› ben de oku dum.
B. Kom şu la r›m la se lam la ş› r›m.
C. Ben de gü zel re sim ya pa bi li rim.
D. Bak ka la ka dar gi di ver se niz.
108
6. Aşa ğ› da ki cümlelerin fi il ler iyle yanlarında verilen aç›k la ma la r› eş leş ti ri niz.
7. Aşa ğ› da ki ata söz le rin den ha re ket le “yar d›m laş ma ve da ya n›ş ma” hak k›n da ki dü şün ce le ri ni zi mek -
tup, söy leşi ve deneme tür lerin den birine uy gun ya z› n›z.
• Ağaç yaprağ›yla gürler. • Sürüden ayr›lan› kurt kapar.
• Yaln›z taş duvar olmaz. • El ele vermeyince taş yerinden kalkmaz.
................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
Çiçeklerine bakabilirim.tezlik
Elimdekileri al›veriniz.yaklaşma
Bana bakmay›n, siz gidedurun.sürerlik
yeterlik
109
“Hay›r” ve “K›smen” ifadelerinin “Evet” olmas› için neler yapmal›y›m?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Eve
t
DİN
LE
ME
İZL
EM
EO
KU
MA
KO
NU
ŞM
AY
AZ
MA
DİL
BİL
GİS
İ
K›s
men
Hay
›r
Uy gu la ma : Aşa ğ› da ki cüm le le ri oku yu nuz ve kazan›mlar›n›za en uy gun de ğer len dir me
ifa de si ni işa ret le yiniz.
KAZANIMLAR
TOPLAM
Dinleme / izleme yöntem ve tekniklerini kullan›r›m.
Dinlediklerimin / izlediklerimin ana fikrini / ana duygusunu belirlerim.
Dinlediklerimde / izlediklerimde “sebep - sonuç” ilişkilerini kurar›m.
Dinlediklerimi / izlediklerimi içerik yönünden değerlendiririm.
Okuma yöntem ve tekniklerini kullan›r›m.
Metinde yararlan›lan düşünceyi geliştirme yollar›n›n işlevlerini aç›klar›m.
Metnin başl›ğ› ile içeriği aras›ndaki ilişkiyi ortaya koyar›m.
Okuduğum metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle içinde kullan›r›m.
Konuşma metni haz›rlar›m.
Konuşmam›m› dil ve anlat›m yönünden değerlendiririm.
Anlamad›klar›m› ve merak ettiklerimi sorar›m.
Yeni öğrendiğim kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullan›r›m.
Yazma konusu hakk›nda araşt›rma yapar›m.
Olay yaz›lar› yazar›m.
Şiir yazar›m.
Yazd›klar›m› biçim ve içerik yönünden değerlendiririm.
Zarflar› cümledeki işlevlerine göre kullanırım.
Kelimeleri cümlede farkl› görevlerde kullan›r›m.
Basit, türemiş ve birleşik fiillerin kuruluş ve anlam özelliklerini kavrar›m.
Farkl› yap› özelliklerinde fiilleri anlam özelliklerini dikkate alarak kullan›r›m.
TEMA KAZANIMLARI ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
110
5.Tema MİLLÎKÜLTÜR
METİNLER YAZARLAR
ÇELİK ÇOMAK Nermi UYGUR
CAZGIR Attila İLHAN
DİL BİLİR MİSİN? İhsan GÜLEÇ
BEĞİL OĞLU EMREN HİKÂYESİ (Dinleme Metni) Dede KORKUT
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIHAZIRLIK ÇALIŞMALARI1. Millî kültürümüzü oluşturan unsurlar nelerdir?
2. Millî kültürümüzü koruma ve geliştirme konusundaki düşünceleriniz nelerdir?
111
ÇELİK ÇOMAK
Metin le il gi li zih ni niz de olu şan so ru la r› aşağıya ya z› n›z. Met ni okur ken bu so ru la ra ce vap bu lu -
nuz.
1. Soru:
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
Cevap:
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
2. Soru:
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
Cevap:
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
3. Soru:
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
Cevap:
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
112
2. Etkinlik
Metnin bütününden yola çıkarak aşağıdaki kelimelerin hangi anlamda kullanıldığını tahmin edi-
niz. Tahminlerinizi kelimelerin yanlarına yazınız. Sözlükten kelimelerin anlamlarına bakarak tahmin-
lerinizin doğruluğunu kontrol ediniz. Kelimeleri birer cümle içinde kullanarak tahminlerinizin altları-
na yazınız.
• yüzükoyun: ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Cümle: ...........................................................................................................
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
• iskemle: ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.......,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Cümle: ...........................................................................................................
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
• ebe: ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.............,,,,,,,,,,,,,,
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Cümle: ...........................................................................................................
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
• hile: ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,............,,,,,,,,,,,,,,,,
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Cümle: ...........................................................................................................
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
• sobe: ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,...........,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Cümle: ...........................................................................................................
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
113
Metinde yer alan anahtar kelimeleri aşağıya yaz›n›z.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le ri in ce le yi niz. Ko yu ya z› lan ke li me le rin iş le vi ni ör nek teki gibi belirtiniz.
Örnek
İslamiyet’ten sonra Türkçeye Arapça, Farsça kelimeler girmiştir.
(sonra: Zaman bildiriyor.)
• Saat beşten önce eve gelemez. (..............................)
• Türkçenin önemi henüz tam anlaş›lmad›. (..............................)
• Dilimizde hâlâ binlerce yabanc› kelime var. (..............................)
• Dilimize sahip ç›kmakta daha fazla geç kalmayal›m. (..............................)
5. Etkinlik
Aşa ğ› da ki rastgele sıralanmış zarflar› kullanarak cümleleri uygun biçimde tamamlay›n›z.
hâlâ - sonra - şimdi - geç
• 15. yüz y›l dan ................................................. di li mi ze ya ban c› ke li me le rin gi ri şi h›z lan m›ş t›r.
• Dil ile kül tü rün iliş ki sini ........................................................... an la ma yan mil let ler de var d›r.
• Türk çe nin öne mi ni an la mak ta ................................................................ kal m›ş sa y› l›r m› y›z?
• Mil lî kül tü rü mü zün ge liş ti ril me si nin öne mi .......................................... daha iyi an laş›l m›ş t›r.
114
Aşa ğ› da ki m›s ra lar da kul la n› lan ke li me ler den han gi le ri eş ses lidir? Belir leyiniz.
• Bu kelimeleri diğer anlamlar› ile birer cümlede kullan›n›z.
Yok hele oğul, k›z yok hele,
Bize yönelen ister yeryüzü olsun
İster gökyüzü.
İçine, çiçeklerin, uluslar›n, y›ld›zlar›n/içine gir.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
CAZGIR
2. Etkinlik
Şiirin konusunu belirleyerek aşağıya yaz›n›z.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
115
Şiirin ana duygusunu ve yard›mc› duygular›n› belirleyerek aşağıya yaz›n›z.
3. Etkinlik
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Yard›mc› Duygular
.............................................................................................
.............................................................................................
Ana Duygu
4. Etkinlik
Şiir de ses ak› ş› n› sa ğ la yan ses ben zer lik le ri ni aşa ğ› da ki şi ir üze rin de be lir le yi niz.
TÜRK OLMAKİşte tarladan, yelden, ormandan büyümüşüz,
Ovalarla, denizlerle, dağlarla bir.
Tutmuş ellerimiz, yürümüş ayaklar›m›z,
Güneyden kuzeye, doğudan bat›ya;
Türk olmak, çal›şmak demektir.
* * *
Yok hele, oğul k›z, yok hele,
Yüreğimizde karanl›k, aln›m›zda kir.
Bize yönelen ister yeryüzü olsun,
İsterse gökyüzü;
Türk olmak, karş› koymak demektir.
* * *
İçine, çiçeklerin, uluslar›n, y›ld›zlar›n
İçine gir.
Geceden gündüze, eskiden yeniye, yürü sen,
Yürü sen;
Türk olmak, yaşamak demektir.
Faz›l Hüsnü DAĞLARCA
Türk Dili Dergisi, Sayı 92
116
5. Etkinlik
Aşağıya din le dik le ri niz ve iz le dik le ri niz le il gi li duy gu, dü şün ce, ha yal ve iz le nim le ri ni zi anlatan
bir şiir ya z›n›z.
..............................................................................
...........................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
117
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cümleleri inceleyiniz. Şimdiki zaman ve geniş zaman kipleriyle çekimlenmiş fiilerin
hangi zaman› gösterdiğini örnekteki gibi yaz›n›z.
Örnek Fiilin karş›lad›ğ› zaman
Her gün kitap okuyorum. geniş zaman
• Hafta sonlar›nda gezilere gidiyoruz. ..............................................................
• Türk ordusu İstanbul’u kuşat›yor. ..............................................................
• Haftaya sizde toplan›yoruz. ..............................................................
• Sonunda Türk ordusu şehri al›r. ..............................................................
• Nasrettin Hoca bu söze k›zar. ..............................................................
Ek / şimdiki zaman
Aşa ğ› da ki fi il le ri kul la na rak cüm le le ri ta mam la y› n›z.
• Fi il le rin kip le ri ni ve han gi za ma n› kar ş› la mak için kul la n›l d› ğ› n› yaz›n›z.
olacak - doğar - var›r - sorar - isterim - yöneliyorum - çal›ş›rs›n
• Adam›n biri Hoca’ya ..................................................
• Üzülme, güneş yine ....................................................
• Keloğlan saraya .........................................................
• Biraz dinlen, sonra ................................
• Dereye doğru ................................
• Beni arayan kardeşim ...............................
7. Etkinlik
118
Aşağıdaki cümleleri sebep - sonuç bildirecek biçimde ayırarak altlarına yazınız.
• Karagöz’ün gelince yersin kafana bir kepçe!
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• İnsan ne kadar çok dil bilirse o kadar bilgili olur.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Sen de sene başında Almanca kursuna yazılsaydın şimdi biraz öğrenmiş olurdun.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Metinde anlatılan olayları sebep - sonuç ilişkisi içeren cümleler kullanarak aşağıya yazınız.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
DİL BİLİR MİSİN?
119
2. Etkinlik
Aşağıya okuduğunuz oyunun ana fikrini Karagöz’ün, yard›mc› fikirlerini de Hacivat’ın ağzından
yaz›n›z.
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Yard›mc› Fikirler
.............................................................................................
.............................................................................................
Ana Fikir
Dil Bilir misin? adlı oyunun öncesi ve sonrasına yönelik kısa bir bölüm kurgulayarak aşağıya yazı-
nız.
...........................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
3. Etkinlik
120
4. Etkinlik
Aşa ğ› da ki Ka ra göz - Ha ci vat oyu nu nun ek sik b› ra k› lan bö lüm le rini, met nin duy gu, dü şün ce ve
olay la r› n›n ge li şi mi ne uy gun ola rak ta mam la y›n›z.
ÖY LE M‹ DER LER?Ha ci vat : (Şar k› söy le ye rek per de ye ge lir.) Aman bana bir eğlence yâr hey!..Ka ra göz: (Ha ci vat ga ze le de vam eder ken sal la na sal la na per de nin or ta s› na ge -
lir, bir den bi re Ha ci vat ’a sa r› l›r.) Hah!.. Ya ka la d›m ke ra ta...Ha ci vat : Aman bi ra der. Ne ya p› yor sun?Ka ra göz: Ne ya pa ca ğ›m, se ni pa tak l› yo rum Köf te hor! (Hacivat kaçar...)Ha ci vat : (Tek rar ge lir.) Aman Ka ra göz ’üm. Böy le bi la su al ve ce vap ben de ni -
zi dar be se bep?Ka ra göz: Ge lir ken ya r› yol da dev ril di bir ara ba se pet. (To kat atar, Ha ci vat gi -
der.)Ha ci vat : (Tek rar ge lir.) Ka ra göz ’üm ar t›k çok olu yor sun. Be ni to kat la ma ya
hak k›n yok.Ka ra göz: Öy ley se al şu sil le yi de bur nu na sok. (To kat atar, Ha ci vat gi der.)Ha ci vat : (Tek rar ge lir.) Ya z›k ya z›k Ka ra göz ’üm! Sa bah le yin ev den ç›k t›m,
çar ş› dan ge çer ken bir ser puş al d›m. Hem ye ni ser pu şu mu gös ter mek,hem de bi raz yor gun luk al mak için Ka ra göz ’üme uğ ra ya y›m de miş -tim.
Ka ra göz: Ne ya pa y›m? Ne ola cak?Ha ci vat : Ca n›m efen dim ser puş al m›ş t›m.Ka ra göz: Sar hoş ol duy san ba na ne?Ha ci vat : Ca n›m sar hoş de ğil, ser puş, ser puş...Ka ra göz: ‹yi ya ya hu, on dan da ba na ne?Ha ci vat : Ayol öy le mi der ler?Ka ra göz: Ya na s›l der ler?Ha ci vat : ...........................................................................................................Ka ra göz: Pe ki!.. Gü le gü le giy, ba ş›n da pa ra lan s›n!Ha ci vat : Dö nüş te odun de po su nun önün den ge çi yor dum. Ba ri bir kaç çe ki de
odun ala y›m de dim. Al d›m, eve gön der dim.Ka ra göz: Gü le gü le, ba ş›n da pa ra lan s›n!Ha ci vat : Ayol sus! Bu ser puş de ğil, de ğil, odun al d›m odun...Ka ra göz: ‹yi ya, gü le gü le, ba ş›n da pa ra lan s›n!
Ha ci vat : Ca n›m efen dim öy le den mez!
Ka ra göz: Ya ne de nir?
Ha ci vat : .........................................................................................
Ka ra göz: Haa, pe ki... Gü le gü le yak, otur da key fi ne bak!
Ha ci vat : Hah, afe rin!.. Der ken bi ra der, yol da bi zim Ha san Us ta ’ya rast gel dim.
Evin da m› ak› yor du, ak l› ma gel di. Eve gön der dim. Evin ki re mit le ri ni
ak ta r›p bi raz da ufak te fek k› r›k dö kü ğü ta mir et me si ni ten bih et tim.
Ka ra göz: Gü le gü le yak, otur da key fi ne bak!
Ka ra göz: Aman ne yap t›n bi ra der?
Ka ra göz: Gü le gü le yak, otur da key fi ne bak!
Ha ci vat : Ca n›m efen dim öy le den mez!
Ka ra göz: Ya ne de nir?
Ha ci vat : ..........................................................................................................
...........................................................................................................
Ka ra göz: Oh oh! Ma şal lah pek mem nun ol dum. Gü le gü le otu ru nuz, için den hiç
ek sik ol ma y› n›z!
Ha ci vat : Eksik olma Karagöz ’üm!.. Derken efendim, evimin tamir edildiğini
gören alacakl›lardan biri, ¡Hacivat zenginleşmiş, ev yapt›r›yor, gidip
alacağ›m› isteyeyim,™ diye para almaya geldi. Benim param tükendi-
ğinden alacakl› ile boğaz boğaza kavga ettik. ‹kimizi mahkemeye
götürdüler, muhâkemeden sonra hapse att›lar.
Ka ra göz: Oh oh! Ma şal lah pek mem nun ol dum. ................................................
...........................................................................................................
Ha ci vat : Aaa birader, hapisteyim hapiste!
Ka ra göz: Oh oh! Ma şal lah pek mem nun ol dum. Gü le gü le otu ru nuz, için den hiç
ek sik ol ma y› n›z!
Ha ci vat : Ayol öy le den mez!
Ka ra göz: Ya ne de nir, ne bileyim ben, köftehor!
Ha ci vat : ..........................................................................................................
...........................................................................................................
Ka ra göz: ‹nşallah efendim yak›nda biri sebep olur da ç›kar›r. Siz merak etme-
yin, ötekini de ç›kar›rlar!
121
122
Ha ci vat : ¡Aferin Karagöz ’üm. Sonra efendim, iyice uğraşt›ktan sonra bizi
hapisten ç›kard›lar. Ben o sevinçle koşa koşa eve geliyordum. F›r›nda
ekmek ç›kar›l›yormuş, acele ile f›r›n›n kenar›ndan koşarken küreğin
sap› bir gözüme dokunup ç›karmas›n m›?..
Ka ra göz: ‹nşallah efendim, ...............................................................................
...........................................................................................................
Ha ci vat : Efendim külhani, gözüm ç›kt› gözüm.
Ka ra göz: ‹nşallah efendim, sebep olur, ötekini de ç›kar›r.
Ha ci vat : Can›m öyle denmez!..
Ka ra göz: Ya nas›l denir?
Ha ci vat : ..........................................................................................................
...........................................................................................................
Ka ra göz: ‹n şal lah şi fa bu lur su nuz. Ya k›n da hiç gör me mi şe dö ner si niz! (To kat
atar, Ha ci vat gi der.) Ke ra ta ka p› m›n önün de yap t› ğ› gü rül tü pa t›r d›
ile et ra f› ra hat s›z et ti ği ye tiş me miş gi bi boş laf lar la be ni yor ma ya kal -
k› yor.
Sen gi der sin de be ni bu ra ya Lof ça çi vi siy le m›h la ma d› lar ya! Ben de
çe ki lir gi de rim. (...) Ba ka l›m ayi nei dev ran ne su ret gös te rir!
Ünver ORAL
Karagöz Oyunları - 1
5. Etkinlik
Aşağ›daki cümlelerde kip ve kişi eki almış isimlerin altlarını çiziniz.
• Ta rih, bin ler ce y›l l›k de ne me ve ha yat tec rü be si nin so nu cu dur.
• Kültür, bir milletin aynas›d›r.
• Osmanl› Devri edebiyat› özü itibar›yla Türk’tür.
• Türkçeyi en güzel kullanan şairlerden biri de Yunus Emre’dir.
• Orta oyunu, sahnesiz olarak halk›n içinde oynanan bir oyundur.
123
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le le rin yük lem le ri ni in ce le yi niz. Yüklemin kök ve ek le rini ör nek te ki gibi gös teriniz.
Örnek
Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. ilimdir ilim dir
• Önderimiz Atatürk’tür.
• Atatürk’ün en büyük güvencesi milletiydi.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür.
• Kültürümüzün kaynağ› ve haf›zas› dildir.
isim ek fiil
Aşağ›daki kelimeleri kullanarak cümleleri tamamlay›n›z.
öğrenciyse - liderdir - Türk’tür - öğrenciydim - tarihtir - kültürüdür
• ¡Türk’üm™ diyen herkes .............................................................................
• Atatürk ölümsüz bir ..............................................................................
• Bir milletin en büyük zenginliği ..........................................................
• O tarihte Ankara’da ................................................................................
• Ortak millî değerlerden biri de ..............................................................
• Eğer iyi bir ..................................................................................................
7. Etkinlik
8. Etkinlik
124
SOL DAN SA ĞA
1. Ser best, hür / Ada let, ka zanç, doğ ru luk.
2. Ka saplarda satılan yiyecek.
3. Bir mey ve / Par lak k›r m› z› taş.
4. Elek yar d› m›y la ay›k la mak.
5. So ya çe kim, ir si yet.
6. Eski dilde ayak.
7. K›r ile il gi li.
8. Hay si yet, gu rur, şe ref / Davran›ş, tav›r.
9. Yum ru, tü mör / Her kes, el gün.
10. Kra li çe nin eşi / Bir işin ya p›l ma s› için har ca -
nan be den ve ka fa gü cü.
YU KA RI DAN AŞA ĞIYA
1. Met het mek, bi ri nin de ğe ri ni yük selt mek / Bir
no ta.
2. Ha ber ci, ha ber ve ren kim se / Ay d›n l›k, ›ş›k.
3. Ho şa gi den, hay ran l›k uyan d› ran / Ad çek me.
4. Ko çan l›, ta ne li bir bit ki.
5. Bir no ta / Ka saplarda satılan yiyecek.
6. Kü pe, yü zük, bi le zik gi bi şey ler / Yay van se -
pet.
7. İn san, er kek ki şi.
8. Ay n› ül ke de ya şa yan in sa n top lu lu ğu / Bir çi -
çek.
9. İla ve.
10. Öz gür ol ma yan / Yü rü mek için ya p› lan ayak
hareketi.
KARE BULMACA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 101 2 3 4 5 6 7 8 9 10??
?
125
Met ni din ler ken aşa ğ› da ki so ru la r›n ce vap la r› n› bul ma ya yö ne lik not lar al› n›z.
• So ru la r›n ce vap la r› n› din le me et kin li ğin den son ra ya z› n›z.
1. Soru: Beğil kimdir? Ona nas›l bir görev verilmiştir?
Cevap:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2. Soru: Beğil, Bay›nd›r Han’a niçin k›r›lm›şt›r?
Cevap:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
3. Soru: Av s›ras›nda neler oluyor?
Cevap:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
4. Soru: Beğil, avda olanlar› niçin gizliyor?
Cevap:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
5. Soru: Beğil’in oğlu nas›l bir görev üstleniyor?
Cevap:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
BEĞİL OĞLU EMREN HİKÂYESİ(Dinleme Metni)
126
6. Soru: Beğil’in oğlu, düşman› nas›l yeniyor?
Cevap:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
7. Soru: Hikâye nas›l sonuçlan›yor?
Cevap:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2. Etkinlik
Dinlediklerinizde yer alan “amaç - sonuç” ilişkilerini belirleyerek aşağıya yaz›n›z.
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
AMAÇLAR SONUÇLAR
Din le di ği niz me tin de yer alan öz nel ve nes nel yar g› la r› be lir le ye rek aşağıya ya z› n›z.
3. Etkinlik
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
ÖZNEL YARGILAR NESNEL YARGILAR
127
4. Etkinlik
Dinlediğiniz metnin ana fikrini ve yard›mc› fikirlerini belirleyerek aşağıya yaz›n›z.
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
Yard›mc› Fikirler
.............................................................................................
.............................................................................................
Ana Fikir
5. Etkinlik
Aşa ğ› da ki aç›k la ma la r› met nin bağ la m› na gö re de ğer len di ri niz. Doğ ru olan la r›n yanına “D”, yan -
l›ş olanların yanına “Y” yaz›n›z.
• Hi kâ ye de, Türk ge le nek le rin den “bü yük le re say g›” be lir gin ola rak gö ze çarp mak ta d›r. (......)
• Hikâyede yiğitlik, dürüstlük, aileye sayg› kavramlar› yüceltilmektedir. (......)
• Hikâyede Türkler, savaşabilecek bir millet olarak gösterilmektedir. (......)
• Dede Korkut, herkesin sayg› duyduğu, ak›l dan›şt›ğ› bir bilgedir. (......)
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki me tin de ge çen bü tün isim le rin al t› n› çi zi niz.
• Bun lar dan kip ve ki şi an la m› ta ş› yan la r› met nin al t›n da ve ri len bö lü me ya z›n›z.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
Tari hi miz in san l›k ta ri hi ka dar es ki dir. İlk yur du muz Or ta As ya’d›r. Bi li nen en es ki Türk
dev le ti As ya Hun Dev le ti’y di. Da ha son ra ku ru lan dev let Kök türk Dev le ti’dir.
Or ta As ya’da ki ik lim deği şik lik le ri ata la r› m› z› gö çe zor la d›. Da ha çok ba t› ya göç ol du. Ye ni
ana yurdu muz Ana do lu’dur. Bin y›l l›k Türk yur du olan bu vatan bize atalar›m›z›n emanetidir.
128
Bat› Türk le ri, ilk Türk çe sa nat ör nek le ri ni da ha Or ta As ya’day ken ver miş ler. Prof. Fu at Köp rü lü
Türk Di li ve Ede bi ya t› Hak k›n da Araş t›r ma lar ad l› ese rin de bu ilk ör nek ler den söz et mek te dir. Ba t›
Türk le ri Ana do lu’ya gel dik ten son ra Türk di liy le ya z›l m›ş, söy len miş eser ler, de ğer le ri ge li şe rek var -
l›k la r›n› sak lar lar. 14. yüz y›l da, bun dan 6 yüz y›l ön ce Türk di li nin bü yük us ta s› Yu nus Em re bu ca n›m
di le sa de li ğe, sağ lam l› ğa ve Türk cüm le ez gi si ne yas la nan bir yü ce lik ka zan d› r›r. Yu nus Em re’yi, onun
di li ni ara dan ge çen bun ca yüz y› la ve kül tür de ği şim le ri ne rağ men an la mak ta y›z. Bu bir dil için, baş ka
dil ler le kar ş› laş t› r› l› rsa, şa ş› la cak, yol gös te ri ci bir olay d›r.
Ka ra ma noğ lu Meh met Bey ay n› ta rih ler de dev let iş le rin den ve gün lük ya şa y›ş tan Fars ça y› si lip at -
ma ya sa va ş›r. Fars ça ye ri ne Türk çe kul la n›l ma s› n› em re der. Os ma no ğul la r› n›n kur du ğu bey li ğin di li
Türk çe dir. Ama Os ma noğ lu Bey li ği ba ğ›m s›z dev lete, son ra im pa ra tor luğa dö nü şün ce ay d›n lar tak li de
yö ne lir ler. Türk di li ye ter siz sa y›l ma ya baş la n›r. Sa y›n Ağâh S›r r› Le vend düz ya z› di li nin 14. yüz y›l la
15. yüz y› l›n ilk ya r› s›n da çok sa de, özen ti siz ol du ğu nu ya z› yor. 15, 16 ve 17. yüz y›l lar da ise ede bî düz
ya z› di li nin Türk çe ol mak tan ç›k t› ğ› n› be lir ti yor. Sa y›n Le vend di yor ki: “Şa ir ve bil gin ler (...) hü ner
ve ma ri fet gös ter mek is te dik le ri za man bu yap ma sa nat di li ne – ya ni Os man l› ca ya –; öğ ret mek ve fay -
da l› ol mak is te dik le ri za man da aç›k Türk çe ye baş vur muş lar d›r.”
Ye ni bir uy gar l›k da ire si ne ge çiş te, ye ni kül tür or tam la r› ile iliş ki ku ru lur ken bel li bir oran da kar -
ş› l›k l› et ki len me ola ğan d›r. Dal galanan top lum, giderek durulur, yatağ›na oturur; kül tür al›ş verişini
benim semiş, sin dir miş, al d›ğ›n› dam›t m›ş t›r.
Türk ler bilim terim lerini de Arap çadan al d›lar. Bat›y la iliş kiler art t›k ça Os man l›cada kar ş›l›ğ› ol -
mayan kav ram lar, yeni terim ler kül tür s›n›r lar›m›z da y›ğ›nak yap maya baş lad›.Tur gut ÖZAK MAN
Şu Çılgın Türkler
(İlk üç soruyu yukardaki metne göre cevapland›r›n›z.)
1. Aşağ›daki cümleleri metnin bağlam›na göre değerlendiriniz.
Aşa ğ› da ki yarg›lar› met ne gö re de ğer len di ri niz. Doğ ru olan la r›n kar ş› s› na “D”, yan l›ş olanlara “Y”
yaz›n›z.
• Türkler daha Orta Asya’da iken Türkçe sanat eserleri vermişlerdir. (......)
• Anadolu beylikleri döneminde dilimize Arapça ve Farsça kelimeler girmeye başlam›şt›r. (......)
• Osmanl› Devleti döneminde şairler Türkçeye önem vermişlerdir. (......)
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME - 5
129
2. Metinde geçen isimlerle ilgili verilen bilgileri metnin bağlamına göre eşleştiriniz.
3. Okuduğunuz metinden, aşağ›daki düşüncelerden hangisi ç›kar›lamaz?
A. Türkçe, Arapça ve Farsçan›n etkisinde kalm›şt›r.
B. Dillerin birbirinden etkilenmesi doğald›r.
C. Dilimizde hiçbir yabanc› kelime bulunmamal›d›r.
D. Osmanl› döneminde baz› şairler gösteriş için Arapça ve Farsça kelimeler kulland›lar.
4. Aşağ›daki kelimelerle kavramlardan yararlanarak tanımlamaları tamamlay›n›z.
Dede Korkut Hikâyeleri - orta oyunu - Kaşgarl› Mahmut
• Sah ne siz bir şekilde se yir ci nin tam or ta s›n da oy na nan Türk se yir lik oyu nu na .....................................
ad› ve ri lir.
• İs lam iyet et ki sin de ki Türk boy la r› n›n ya şa m› n› an la tan hi kâ ye le re ......................................................
ad› ve ri lir.
• İlk Türkçe sözlük olan “Divanü Lügati’t Türk” adl› eseri ................................................. yazm›şt›r.
Prof. Fuat Köprülü
Yunus Emre
Karamanoğlu Mehmet Bey
Karamanoğullar› Beyliği’nin yöneticisidir.
Devlet işlerinden ve günlük yaşay›ştan Farsçay›
ç›karmaya çal›şm›şt›r. Farsça yerine Türkçe kulla-
nılmasını emreder.
Türk çe ve Türk kül tü rü üzerine araş t›r ma la r
yap m›ş bi lim insan›d›r.
Türkçe ile özgün şiirler yazm›ş 1238-1320 yıl-
ları arasında yaşamış şairidir. Aradan geçen yüzyıl-
lara rağmen dili günümüzde de anlaşılmaktadır.
130
5. Aşağ›daki cümlelerde kullan›lan fiilerin hangisinde anlam kaymas› yoktur?
A. Düzenli olarak tiyatroya gidiyoruz.
B. Türk büyükleri hakk›nda araşt›rma yapacağ›m.
C. Pazar günü bizde toplan›yoruz.
D. Türkçe konuşmaya özen gösteriyorum.
6. Aşağ›daki özlü söz ve m›sralardan hareketle, ”Millî kültürün oluşmas›nda Türkçenin önemi
nedir?” sorusuna cevap niteliği taşıyan bir metin yaz›n›z.
• Bu metni deneme, söyleşi, şiir veya mektup türlerinden biriyle yaz›n›z.
• Türkçe, Türk milletinin zihnidir, kalbidir.Atatürk
• Türkçem benim, ses bayrağ›m.Faz›l Hüsnü Dağlarca
• Türk’üz, türkü ç›ğ›r›r›z.Âş›k Veysel Şat›roğlu
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
131
Eve
t
DİN
LE
ME
İZL
EM
EO
KU
MA
KO
NU
ŞM
AY
AZ
MA
DİL
BİL
GİS
İ
K›s
men
Hay
›r
Uy gu la ma : Aşa ğ› da ki cüm le le ri oku yu nuz ve ka za n›m la r› n› za en uy gun de ğer len -dir me ifa de si ni işa ret le yiniz.
KAZANIMLAR
TOPLAM
Dinleme / izleme yöntem ve tekniklerini kullan›r›m.
Dinlediklerime / izlediklerime ilişkin sorular› cevapland›r›r›m.
Şiir dilinin farkl›l›ğ›n› ay›rt ederim.
Dinlediklerimi içerik yönünden değerlendiririm.
Okuma yöntem ve tekniklerini kullan›r›m.
Okuduklar›mda örtülü anlamlar› bulurum.
Metindeki söz sanatlar›n›n anlat›ma olan katk›s›n› fark ederim.
Metinde ortaya konan sorunlara farkl› çözümler üretirim.
Yaban c› dil ler den al›n m›ş ve dilimize he nüz yer leş me miş ke li me le rin ye ri neTürk çelerini kul lan›r›m.
Konuşma metni haz›rlar›m.
Konuşma yöntem ve tekniklerini kullan›r›m.
Konuşmam› içerik yönünden değerlendiririm.
Olay yaz›lar› yazar›m.
Yaz›m ve noktalama kurallar›na uyar›m.
Yazma yar›şmalar›na kat›l›r›m.
İlgi alan›ma göre yazar›m.
İsim tü rün den ke li me le rin kip ve ki şi aç› s›n dan bi çim le ne rek çe kim le ne bil -
diğini bilirim.
İsimlerin kip eki almas›nda ek fiilin rolünü bilirim.
İsimlerin ek fiil arac›l›ğ›yla hangi kiplerde çekimlendiğini bulabilirim.
Ek fiili işlevine uygun olarak kullan›r›m.
TEMA KAZANIMLARI ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
“Hay›r” ve “K›smen” ifadelerinin “Evet” olmas› için neler yapmal›y›m?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
132
6.Tema DOĞA VEEVREN
METİNLER YAZARLAR
EZGİYLE DÖNEN DÜNYA Şadan KARADENİZ
SON KUŞLAR Sait Faik ABASIYANIK
ISITAN GÜNEŞ Talip APAYDIN
YUKARIDA NE VAR, NE YOK? (Dinleme Metni) BİLLY ARONSON (Bili Arınsın)
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIHAZIRLIK ÇALIŞMALARI1. İçinde yaşadığımız doğaya karşı tutum ve davranışlarınızın doğruluğu, yararı ve yeterliliği
hakkında ne düşünüyorsunuz?
2. Doğanın bizden bekledikleri ile bizim doğadan beklentilerimiz arasındaki benzer ve farklı yön-
ler nelerdir?
133
EZGİYLE DÖNEN DÜNYA
Met nin gör sel le rin den ve başlığından yararlanarak içe ri ği ni tah min ederek aşağıya yazınız.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Metin de an la t› lan olay lar ara s›n da ki se bep - so nuç iliş ki le ri ni be lir le ye rek aşağıya ya z› n›z.
Sebepler
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
Sonuçlar
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
134
Metin de an la t› lan olay lar ara s›n da ki amaç - so nuç iliş ki le ri ni be lir le ye rek aşağıya ya z› n›z.
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Metnin ana fikrini ve metinden ç›kar›labilecek yard›mc› fikirleri aşağıya yaz›n›z.
Metnin ana fikri: ..................................................................................................................
........................................................................................................................................................
Metnin yard›mc› fikirleri: ................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5. Etkinlik
Metne farkl› başl›klar bulup aşağıya yaz›n›z.
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
135
6. Etkinlik
Aşağıya oku du ğu nuz met ni, ken di duy gu, dü şün ce ve ha yal le ri ni ze gö re ye ni den ya z›n›z.
.........................................................................
..........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
136
Aşa ğ› da ki met ni oku yu nuz. Met ni ken di ifa de le ri niz le ye ni den kur gu la ya rak yaz›n›z.
KIR LAN GIÇ LAR NE DEN SÜ REK Lİ UÇAR LAR?
Hiç bir can l›, spor ol sun, eğ len ce, oyun ol sun di ye bel li bir ha re ke ti yap maz. Her han gi bir dav ra -
n›ş ya can l› n›n te mel ve ya ikin cil amaç la r› n› ger çek leş tir me ye ya da bun la ra ulaş ma s› na yö ne lik tir. İn -
san dâ hil her can l› n›n te mel ama c›, so yu nu sür dür mek tir. Bu te mel ama ca ulaş mak için bes len mek, ko -
run mak ve üre mek ikin cil amaç la r› na ula ş›l ma l› d›r.
K› y› K›r lan g› c›, Ka ya K›r lan g› c›, Adi K›r lan g›ç, Si bir ya K›r lan g› c› ve Ev K›r lan g› c› bit mek tü ken -
mek bil me yen ener ji leriy le dur ma dan uçar lar. Ne ye re ne ağaç ya da ça l› la ra kon ma d›k la r› na ba k› l›r sa,
bu ener jiyi baş ka bir yol la sağ l› yor ol ma l› d›r lar.
Do ğa da ken di is tek le ri doğ rul tu sun da ha re ket ede me yen pek çok kü çük hay van var d›r. Ne re dey se
mik ros ko bik de ni le bi le cek bu can l› lar en ha fif esin ti de ve özel lik le ›s› nan ha va n›n yu ka r› yük sel me siy -
le olu şan ak›m lar la gök yü zü ne ç› kar . Top rak yü ze yi ne, ağaç dal la r› na ko na rak kü çük bö cek ler, si nek -
ler ara ma n›n ya da bek le me nin teh li ke le ri ni, ya şa ya rak öğ re nen bu k›r lan g›ç lar, bi raz faz la ener ji kul -
la n› m› ge rek se de uça rak bes len me si nin ola nak l› ol du ğu nu bul muş lar d›r. Av la nan can l› lar fark l› bü -
yük lük te ve ağ›r l›k ta ol duk la r›n dan gök te, fark l› yük sek lik ler de bu lu nur lar.
Ço ğun luk la ya r› ka ran l›k ta uçan bu hay van la r› ya ka la mak için k›r lan g›ç lar ay n› ya ra sa lar gi bi ba -
ğ› r›p du rur lar. Bu ses ler bö cek le re çar p›p dö ner ler. K›r lan g›ç la r›n bu dö nen ses le ri al g› la ma dü zen le ri
var d›r. Al d›k la r› ses le ri be yin le rin de de ğer len di rir ve av›n ye ri ni sa li se ler için de kes ti re bi lir ler. Ay r› ca
ka la ba l›k sü rü ler bi çi min de uça rak s› cak ha vay la yük se len bö cek le ri ka ç›r ma dan ya ka lar lar. Bu yan k› -
lan ma dü ze ni, k›r lan g›ç la r›n bir bi ri ne çarp ma dan av lan ma la r› n› sağ lar.
So ğuk ha va ak›m la r› n›n ol ma d› ğ› bir ge ce yi iz le yen gün düz de s› cak olur. Böy le ce, yer yü zün de
›s› nan ha va, s› cak l› ğ› art t›k ça da ha yük sek le re ç› kar ve kuş ku suz kü çük bö cek ve si nek le ri de bir lik te
yük sel tir. K›r lan g›ç lar da bu bö cek le ri iz le dik le rin den ne ka dar yük sek te uçar lar sa ha va o den li s› cak
de mek tir. K›r lan g›ç ken di ya da bir ürü nü ve ya bir par ça s› in san la r›n işi ne ya ra ma d› ğ› hâl de, dav ra n›ş -
la r›y la in san la ra hiz met ede bil mek te dir. Bu, in san la r›n iş le ri ni da ha iyi dü zen le me le ri ni sağ lar. Ça t› ya
ya k›n yer le re, no hut bü yük lü ğün de ça mur to pak la r› kul la na rak yu va ya pan k›r lan g›ç la r›n ha va da uçuş -
tuk la r› n› gö ren in san, uçuş tuk la r› ala n›n al t›n da ye şil lik ler ol du ğu nu he men söy le ye bi lir. Bu an lam da
k›r lan g›ç lar, “An›m sat ma lev ha la r›” gi bi dir ler. Ki mi du rum lar da bu önem li bir hiz met tir. Za ten do ğa -
da ya ra r› ol ma yan can l› yok tur.
Er do ğan SAK MAN
Hayvanların Dünyası
7. Etkinlik
137
.........................................................................
..........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
138
8. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de kul la n› lan bileşik zamanlı fiilleri inceleyerek ek fiillerin işlevlerini yazınız.
ÖRNEK
Bir zamanlar bu adaya kuşlar uğrard›.
uğra - r - dı
Pazar günü pikniğe gidecektik.
Eskiden daha çok kar yağard›.
Dedemin zaman›nda köye kurtlar inermiş.
ek fiil (geçmiş zaman eki)
Ek fiilin işlevleri: Cümleye terk edilmiş bir alışkanlık anlamıkatıyor.Fiile geçmiş zaman anlamı yüklüyor.
fiil kökü
geniş zaman eki
139
SON KUŞLAR
A. Metin de ki olay la r›n ge liş me siy le il gi li tah min le ri ni zi aşağıya yazınız.
Çomaklar ne işe yarıyor olabilir? .....................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Konstantin Efendi’nin gözleri niçin parlam›ş olabilir? ....................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Konstantin Efendi ne demiş olabilir? ...............................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
B. Metin de ki olay la r›n nasıl geliştiğini aşağıya yazınız.
Çomaklar ne işe yar›yor? .................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Konstantin Efendi’nin gözleri niçin parlam›ş? ...............................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Konstantin Efendi ne demiş? ...........................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Okuma etkinliği bitince tahminlerinizin doğruluğunu kontrol ediniz.
1. Etkinlik
140
2. Etkinlik
Aşağ›daki ifadeleri hikâyeye göre değerlendiriniz. Doğru olanlar›n karş›s›na “D”, yanl›ş olanlara
“Y” yaz›n›z.
• Yazar, kuşlar› yakalayan adama engel olmuyor. (......)
• Kuşlar› yakalayan adam çok gençtir. (......)
• Adam, kuşlar› ağ kurarak yakal›yor. (......)
• Kuşlar›n yakalanmas›n› çocuklar istiyor. (......)
• Yazar çok üzülüyor ve kuşlar›n yakalanmas›n› engelliyor. (......)
• Ya zar, kuş la r›n aza la ca ğ› n›, ge le cek te ço cuk la r›n kuş la r› gö re me ye ce ği ni dü şü ne rek üzü lü yor.
(......)
Okuduğunuz hikâyenin sonucu için farkl› bir kurgu oluşturarak aşağıdaki metin bölümüne yaz›n›z.
..........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
3. Etkinlik
141
4. Etkinlik
Hikâyenin ana fikrini aşağıya yaz›n›z.
5. Etkinlik
Okuduğunuz hikâyedeki yard›mc› fikirleri aşağıya yaz›n›z.
6. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de kul la n› lan bileşik zamanlı fiilleri inceleyerek ek fiillerin işlevlerini yazınız.
ÖRNEK
Kuşlar bir ağaçtan bir ağaca konarlard›.
kon - ar - lar - dı
Adada uzun yürüyüşler yapard›m.
ek fiil
kişi ekigeniş zaman eki
fiil kökü
Ek fiilin işlevleri: Cümleye terk edilmiş bir alışkanlık anlamıkatıyor.Fiile geçmiş zaman anlamı yüklüyor.
Metnin ana fikri: ..................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
Metnin yard›mc› fikirleri: ................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
142
Sonbahar› baba evinde geçirecektik.
Kuşlar›n yeniden adaya döneceklerini umuyordum.
KENDİ KONUŞMASINI DEĞERLENDİRME FORMU
Eve
t
SESİ
Nİ
VE
BE
DE
N D
İLİN
İ E
TK
İLİ
KU
LL
AN
MA
K›s
men
Hay
›rKonuşurken nefesimi ayarlad›m.
İşitilebilir bir sesle konuştum.
Kelimeleri doğru telaffuz ettim.
Konuşurken gereksiz ses ç›karmaktan kaç›nd›m.
Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapt›m.
Yapmac›ktan, taklit ve özentiden uzak bir sesle konuştum.
Sözlerimle jest ve mimiklerimin uyumuna dikkat ettim.
Canland›rmalarda sesimi varl›k ve kahramanlar› çağr›şt›racak şekilde kulland›m.
Dinleyicilerle göz temas› kurdum.
TOPLAM
143
Şiirdeki benzetmeleri belirleyip aşağıya yaz›n›z.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Şiir de ki anah tar ke li me le ri be lir le yip aşağıyı ya z› n›z. An lam la r› n› şi ir in bağ la m›n dan ç› ka r› n›z.
Tah min le ri ni zin doğ ru lu ğu nu TDK Türk çe Söz lük yar d› m›y la kont rol edi niz.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
ISITAN GÜNEŞE ŞİİR
144
a. Şiir de me caz an la m›y la kul la n› lan ke li me le rin bulunduğu m›s ra la r› aşa ğ› ya ya z› n›z.
b. Me caz an lam da kul la n› lan ke li me le ri ger çek an lam la r›y la cüm le de kul la n› n›z.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Şiir de han gi var l› ğ›n ki şi leş ti ril di ği ni ve bu an la t›m şek li nin şi irin an la m› n› na s›l et ki le di ği ni aşa-
ğıya ya z› n›z.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
145
5. Etkinlik
Şiirin ana duygusunu ve yard›mc› duygular›n› aşağıya yaz›n›z.
6. Etkinlik
Aşağ›daki fiilleri kullanarak cümleleri tamamlay›n›z.
olurdu - azalacakm›ş - etmiyordu - öğrenmeliydik - korunacakt› -
kat›l›rsa - görebilmeliydi - demişti
• Doğa ile uyumlu yaşamay› ...............................
• Doğay› korusayd›k geleceğimiz daha güzel ...............................
• Dünyadaki sular gittikçe ...............................
• ‹nsanl›k bu sonucu tahmin ...............................
• Bilim insanlar›n›n uyar›lar›na değer verilseydi doğa daha iyi ...........
• Nesli tükenmekte olan canl›lar›n aras›na insanlar da ......................
• Uzaya gidebilen insanoğlu bu sonucu da ...............................
• Sait Faik, ¡Biz kuşlar› ve yeşillikleri çok gördük, sizin için kötü
olacak.™ ............................... ya.
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
................................................
............................................................................................
............................................................................................
Yard›mc› Duygular
Ana Duygu
146
YUKARIDA NE VAR, NE YOK?(Dinleme Metni)
Metni dinledikten sonra metinle ilgili sorular oluşturarak aşağıya yazınız.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
1. Etkinlik
2. Etkinlik
Aşağ›daki ifadeleri dinlediğiniz metne göre değerlendiriniz. Doğru olanlar›n karş›s›na “D”, yanl›ş
olanlara “Y” yaz›n›z.
• Me tin de mi za hi bir an la t›m görülmektedir. ( )
• İlk araş t›r ma c› lar, ev re nin mer ke zi nin Dün ya ol du ğu nu dü şü nü yor lar d›. ( )
• Klaudyos Ptolemaios (Bat lam yus), Dün ya’n›n her şe yin mer ke zi ol du ğu na ina n› yor du. ( )
• Bat lam yus’a gö re Ay, Gü neş ve y›l d›z lar, bel li bir yörün ge ile Dün ya’n›n çev resin de dönüyor lar -
d›. ( )
• Batlamyus’un teorisi 100 y›l süreyle doğru kabul edildi. ( )
• Rö ne sans dö ne min de Gü neş ve di ğer y›l d›z la r›n dön me di ği, Dün ya’n›n dön dü ğü an laş›l d›.( )
147
1. etkinliğe yazd›ğ›n›z sorular›n cevaplar›n› aşağıya yaz›n›z.
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
3. Etkinlik
4. Etkinlik
Metnin ana fikrini ve yard›mc› fikirlerini aşağıya yaz›n›z.
Metnin ana fikri: ..................................................................................................................
........................................................................................................................................................
Metnin yard›mc› fikirleri: .................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
148
5. Etkinlik
Aşa ğ› da ki cüm le ler de ya z›m yan l›ş la r› var d›r. Yan l›ş la r› dü zel te rek cüm le leri yeniden yaz›n›z.
• “Sulak bir gezegenden öyküler” adl› kitab› okudum.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
•”Bilim ve teknik” adl› dergiye abone oldum.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• “Küresel ›s›nma ve insanl›ğ›n geleceği” adl› denemeyi okumal›s›n.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Millî park›n girişinde “Davutlar millî park›” yaz›yordu.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Doğaya verilen zarar› gidermek için gereken herşey yap›l›yor mu acaba?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Bu konuda hiç birşey yapmadan beklersek nas›l bir sonuç bekliyor bizi?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• İnsan, doğadaki her hangi bir canl› değil ki!
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
• Bu günleri de arar duruma gelmeyelimde!
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
149
6. Etkinlik
Aşağ›daki metinde noktalama işaretleri eksik olarak verilmiştir.
Yay ayraçlar›n içine uygun noktalama işaretlerini yaz›n›z.
GÖKYÜZÜNDE NELER VAR?Gü zel bir ge ce( ) İş te uç suz bu cak s›z gök yü zü( ) Kü çük bir bu lut par ça s› bi le yok( ) Her ta raf iri -
li ufak l›( ) sa y› s›z y›l d›z lar la do lu( ) Ay da doğ muş( ) Onun az öte sin de( ) par lak bir yol uza n› yor( )
Bu da Sa man yo lu( ) Bun la r›( ) bu lut suz ge ce ler de he pi miz gö re bi li riz( )
Gündüz olup da Güneş doğdu mu( ) gökyüzündeki bu varl›klar› göremeyiz( ) Güneş’in parlak
›ş›klar› onlar› görmemizi engeller( )
Gökyüzünde ve yeryüzündeki varl›klar bir boşlukta bulunurlar( ) Bu sonsuz boşluğa uzay denir( )
Uzay da yal n›z y›l d›z lar( ) Ay ve Gü neş mi var d›r( ) Ha y›r( ) da ha bir çok var l›k var d›r( ) Dün ya’m›z
da uzay da ki var l›k lar dan bi ri dir( ) Üze rin de ya şa d› ğ› m›z için onu( ) y›l d›z( ) Ay ve Gü neş gi bi gö re -
me yiz( ) Fa kat uzay da ki baş ka bir ge ze gen de ya şa say d›k ora dan Dün ya( )m› z› gö re bi le cek tik( )
Gör sel le ri in ce le ye rek alt la r›n da ve ri len sa t›r lar da yer alan cüm le le ri bir le şik çe kim li fi il ler le ta -
mam la y› n›z.
7. Etkinlik
Babam bal›k ....................
Spor .................... sağl›kl› olacağ›m.
Kuşlar gibi uçabilmek ....................
Dedem gazete ....................
Çok güzel bir film ....................
Köpeğimi her gün ....................
150
Aşağıda harfleri karışık olarak verilmiş olan terimleri bularak yanlarına yazınız.
1. Etkinlik
KELİME OYUNU OYNAYALIM
BİLMECELERİ CEVAPLANDIRALIM
2. Etkinlik
a. Aşağ›daki bilmecelerin cevaplar›n› bulup yaz›n›z.
Dalda durur
Elde durmaz.
( )
İki çubuk bir makas
Hokkabaz m› hokkabaz.
( )
Karş›dan bakt›m hiç yok,
Yan›na vard›m pek çok.
( )
Gökte durur paslanmaz,
Suya düşer ›slanmaz.
( )
Şekere benzer tad› yok,
Gökte uçar kanad› yok.
( )
Ay varken açarlar,
Güneş varken kaçarlar.( )
kuş Ay
Leylek Kar
Karınca Yıldız
b. Üstü çayır biçilir, altı çeşme içilir.
( )c. Siz de arkadaşlar›n›za bilmeceler sorunuz.
REVEN : ....................
PREMED : ....................
ŞEGÜN : ....................
ROZOYEN : ....................
LEKOİOJK : ....................
SMTEROAF : ....................
NİRMELA : ....................
İLFRET : ....................
151
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 2 3 4 5 6 7 8 9 101 2 3 4 5 6 7 8 9 10
SOL DAN SA ĞA
1. Ta bi at / kâ inat.
2. Ko nut / Do na rak y ağan su bu ha r›.
3. Le opar / Ağaç lar la örtü lü ge niş alan.
4. Sun ma, say g› ile bil dir me.
5. Bir or ga n› m›z / Es ki ol ma yan.
6. Sat ranç ta ye nil gi / Su la r›n buz tut ma s›.
7. Dua so nun da söy le nir / Ağabeyin k›sa söylenişi.
8. Is› ve ›ş›k ve ren bü yük gök cis mi / Sat ranç ta bir
taş ad›.
9. Amerikal›lar›n ulusal havac›l›k ve uzay dairesi.
10. Uçan hay van la r›n ge nel ad› / Var l›k la r›n için de
bu lun duğu son suz boş luk.
YU KA RI DAN AŞA ĞI
1. Yer sar s›n t› s›, zel ze le / Yeryü zü nün üze ri ni ka -
pa tan ma vi boş luk.
2. Ge niş düz lük / Bir no ta.
3. Gü neş doğ ma dan ön ce ki ala ca ka ran l›k.
4. Be yaz saç / Bir ek.
5. Çiğ ne me ye ya ra ya n sert, be yaz or gan la r› m›z dan
her bi ri.
6. Aş›n ma.
7. Boy kar ş› t› / An ne.
8. Olmuş ya da olabilecek olayları anlatan, uzun
anlatımlı edebiyat türü. / Dün ya’n›n uy du su.
9. En ka l›n er kek se si.
10. To ru nu ola n ka d›n / Sa türn’ün uy dusu.
??? KARE BULMACA
152
AY’DA AYAK İZ LE Rİ
Ay’›n yü zün de ki ayak iz le ri nin, ora da ne ka dar ka la ca ğ› n› çok me rak edi yo rum. Ger çek te Ay’›n
yü zü, ayak izi b› rak ma ya çok uy gun bir top rak la kap l›. Pud ra gi bi ta ne li bir top rak. Ta ne ler, bir bir le ri -
ne ko lay l›k la ya p› ş› yor. Top rak ko lay ca s› k› şa bi li yor.
Ay, ça l›ş ma ya çok el ve riş li. Yer çe ki mi nin az l› ğ› bir çok fay da sağ l› yor. En önem li si, az güç sarf
ede rek çok iş ya pa bil me im kâ n›. Yal n›z, yer çe ki mi nin ol ma d› ğ› yer ve hâl ler de da ha az güç har ca n› -
yor ama in san bü tün dik ka ti ni de ol du ğu yer de dur ma ya har c› yor.
Ay’da ki gö rev le rim den bi ri de ko lay yü rü me şek li ni araş t›r mak t›. So nun da en iyi şek li yi ne Dün -
ya’da ki gi bi yü rü me ol du ğu na ka rar ver dim. İki ayak üs tün de s›ç ra mak da müm kün. Fa kat bu yü rü yüş
da ha güç.
En iyi si, Ay’da uzun ad›m lar at mak. K› sa ad›m lar la yü rün dü ğü za man in san ha va da yü zer gi bi olu -
yor, ha re ket le ri ni bir den h›z lan d› ra m› yor. Bun dan baş ka, bir den dur mak da müm kün ol mu yor. Dur ma -
ya ka rar ver dik ten son ra da bir kaç ad›m da ha at mak zo run da ka l› n› yor. Onun için ne re de du ru la ca ğ› na
dört beş ad›m ön ce den ka rar ver mek, son ra bu ka ra r› uy gu la mak ge re ki yor. Yön de ğiş ti rir ken de ay n›
du rum lar or ta ya ç› k› yor. Dün ya’da h›z l› dö nüş ler yap mak müm kün. Fa kat yer çe ki minin al t› de fa da ha
az ol du ğu bir yer de da ha ağ›r ha re ket et mek ge re ki yor.
İn san, Ay’da den ge si ni kay bet ti ği ni ko lay ca se ze bi li yor. Bir kaç de ne me den son ra den ge yi bul mak
ko lay la ş› yor. Ay’a gi de cek le re bir tav si yem var: Araç tan ç›k t›k tan son ra hiç ol maz sa 15 da ki ka la r› n›
yü rü me, yön de ğiş tir me ve den ge bul ma ta lim le ri ne ay›r s›n lar. Ken di le ri için en uy gun olan şek li bul -
sun lar. On dan son ra Ay’da daha rahat hareket edebilir ler.
Ed win ALD RİN (Edvın Eldrin)Bilim Çocuk Dergisi
(İlk iki soruyu bu metne göre cevapland›r›n›z.)
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME - 6
153
1. Aşağ›daki sorular› metne göre değerlendiriniz. Doğru olanlar›n karş›s›na “D”, yanl›ş olanlara “Y”
yaz›n›z.
• Yer çekiminin azl›ğ› Ay’da hareket etmeyi kolaylaşt›r›yor. (......)
• Ay yüzeyi yumuşak toprakla kapl›d›r. (......)
• Ay’da hiç yer çekimi yoktur. (......)
• Ay’daki yer çekimi Dünya’dakinin alt›da biri kadard›r. (......)
• Bu metni Ay’a gidip dönen bir astronot yazm›şt›r. (......)
2. Aşağıdakilerden hangisi metinden çıkarılamaz?
A. Ay’da uzun ad›mlarla yürümek daha kolayd›r.
B. Ay’da yürürken birdenbire durmak zor oluyormuş.
C. Ay’da yaşamak mümkündür.
D. Ay’a gidip gelmek mümkündür.
3. Aşağ›daki kelimeleri uygun noktalı yerlere yazınız.
canl›n›n - erozyonu - dengesini - insanl›ğ›n - afetlerin
• Ormanlar, doğadaki su ........................... sağlamakta etkilidir.
• Orman ve bitki örtüsünün azalmas› ........................... art›r›r.
• Doğal dengenin bozulmas› ........................... geleceğini tehlikeye atabilir.
• Her ........................... doğal dengede yeri vard›r.
• Doğal ........................... zarar›n› azalt›c› önlemler vard›r.
4. Aşağ›daki cümlelerde kullan›lan fiillerden hangisi birleşik zamanl› değildir?
A. Art›k kar yağmayacak m›ym›ş?
B. Mevsimlerin özellikleri gittikçe değişiyor mu?
C. Bilim insanlar› insanl›ğ› uyarm›şlard›.
D. Gelişmiş devletler bu sonucu hesap ediyorlar m›yd›?
154
5. Aşa ğ› da ki cüm le le rin han gi sin de “geç miş za man da ger çek leş me miş ni yet” an la m› var d›r?
A. Or man da yü rü yüş he pi mi ze iyi gel di.
B. Bol ok si jen he pi mi ze ener ji ve ri yor du.
C. Bu yü rü yü şün bit me si hepimizi üzdü.
D. Bi zim le de dem de ge le cek ti.
6. Aşa ğ› da ki gör sel ler den de ya rar la na rak “çev re nin ko run ma s›” ile il gi li duy gu, dü şün ce ve ha yal -
le ri ni zi de ne me, söy le şi, mek tup ve ya şiir tür lerin den biriy le yaz›n›z.
....................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
155
Eve
t
DİN
LE
ME
İZL
EM
EO
KU
MA
KO
NU
ŞMA
YA
ZM
AD
İL B
İLG
İSİ
K›s
men
Hay
›r
Uy gu la ma : Aşa ğ› da ki cüm le le ri oku yu nuz ve kazan›mlar›n›za en uy gun de ğer len -
dir me ifa de si ni işa ret le yiniz.
KAZANIMLAR
TOPLAM
Dinlediklerime / izlediklerime ilişkin sorular oluştururum.
Dinlediklerime / izlediklerime ilişkin sorulara cevap veririm.
Dinlediklerimde / izlediklerimde yard›mc› fikirleri / duygular› belirlerim.
Dinlediklerimi / izlediklerimi kronolojik s›ra ve mant›k ak›ş› içinde özetlerim.
Metindeki olaylar aras›nda sebep - sonuç ilişkileri kurar›m.
Okuma yöntem ve tekniklerini kullan›r›m.
Okuduklar›m› dil ve anlat›m yönünden değerlendiririm.
Okuduğum metinde ortaya konan soruna farkl› çözümler bulurum.
Konuşma konusu hakk›nda araşt›rma yapar›m.
Konuşma metni haz›rlar›m.
Konuşmalar› içerik yönünden değerlendiririm.
Konuşmalar›, sesleri ve beden dilini kullanma yönünden değerlendiririm.
Okul dergisi ve gazetesi için yaz›lar haz›rlar›m.
Duygu, düşünce, hayal, izlenim ve deneyimlerimi yazarak ifade ederim.
Yaz›m› bir ana fikir etraf›nda planlar›m.
Yazd›klar›mdan arşiv oluştururum.
Zaman ve kip çe kim le rin de ki bir le şik ya p› la r›n olu şu mun da ek fi ilin iş le vi ni belirlerim.
Zaman ve kip çe kim le rin de ki bir le şik ya p› la r›n iş lev le ri ni ve kul la n›m özel lik le -
ri ni kav rar›m.
Zaman ve kip çekimlerindeki birleşik yap›lar› özelliklerine uygun biçimle kullan›r›m.
Nok ta la ma işa ret le ri ni iş lev le ri ne uy gun ola rak kul la n›r›m.
TEMA KAZANIMLARI ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
“Hay›r” ve “K›smen” ifadelerinin “Evet” olmas› için neler yapmal›y›m?
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
156
PERFORMANS ÖDEVİ DEĞERLENDİRME FORMU
DEĞERLENDİRME FORMLARI
Bu form, grup ola rak ta mam la d› ğ›n›z ödevdeki per for man s› n› z› de ğer -len dir mek ama c›y la ha z›r lan m›ş t›r.
Se çe nek ler den si ze uy gun ola n› işa ret le yi niz. Per for man s› n›z ile il gi li bir so run var sa çö züm yol la r› üre te rek uy gu -
lay›n›z.
DERECELER
Herzaman Bazen
Hiçbirzaman
I. PROJE HAZIRLAMA SÜRECİ
Ödevin amac›n› iyi kavrad›m.
Grup içinde uyumlu çal›şt›m.
Yeteneklerime uygun sorumluluk ald›m.
Sorumluluklar›m› yerine getirdim.
Grup arkadaşlar›ma yard›mc› oldum.
Farkl› kaynaklardan bilgi toplad›m.
Ödevi plana uygun olarak yürüttük.
II. ÖDEVİN İÇERİĞİ
Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kulland›m.
Doğru bilgiler buldum ve bu bilgileri düzenledim.
Bilgiyi doğru yorumlad›m.
Yorumlar›m› görsel ve işitsel unsurlarla destekledim.
Yarat›c›l›k yeteneğimi kulland›m.
Eleştirel düşünme becerisi gösterdim.
III. SUNUM YAPMA
Sesimi ve beden dilimi iyi kulland›m.
Sunum s›ras›nda öz güvene sahiptim.
Sunuyu hedefe yönelik materyallerle destekledim.
Sunum için yapt›ğ›m›z iş bölümüne uydum.
Konuyu dinleyicilerin ilgisini çekecek şekilde sundum.
Sorulara cevap verebildim.
Sunuyu değerlendirdim.
ÖĞRENCİNİNAd› ve Soyad› :S›n›f› :Numaras› :Tarih :
157
Tam
amen
Kat
›l›y
orum
Kat
›l›y
orum
Kar
ars›
z›m
Kat
›lm
›yor
um
Hiç
Kat
›lm›y
orum
1. Türkçe dersi daha iyi düşünmemi sağl›yor.
2. Türkçe dersinde düşüncelerimi rahatl›kla söyleyebilirim.
3. Türkçe dersinin kazan›mlar›, diğer derslerde de başar›l› olmam› sağlar.
4. Türkçe dersi benim için eğlencelidir.
5. Türkçe dersine girerken büyük s›k›nt› duyar›m.
6. Türkçe dersi olmasa öğrencilik hayat› daha zevkli olur.
7. Arkadaşlar›mla Türkçe ile ilgili konular› tart›şmaktan zevk al›r›m.
8. Türkçe dersinde s›k s›k “beyin f›rt›nas›” yapmal›y›z.
9. Türkçe dersi, Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanmam› sağl›yor.
10. Türkçe dersine ayr›lan ders saatlerinin fazla olmas›n› isterim.
11. Türkçe dersine çal›ş›rken can›m s›k›l›r.
12. Türkçe dersi okuma al›şkanl›ğ› kazanmam› sağlar.
13. Türkçe dersinde zaman çabuk geçer.
14. Türkçe dersi s›nav›ndan çekinirim.
15. Türkçe dersi eleştirel düşünmemi sağl›yor.
16. Türkçe dersi yarat›c› düşünmemi sağl›yor.
17. Türkçe dersi benim için ilgi çekici bir derstir.
18. Türkçe, bütün dersler içinde en korktuğum derstir.
19. Türkçe dersini diğer derslerden daha çok seviyorum ve Türkçe dersine daha çok çalışıyorum.
20. Türkçe dersi beni huzursuz eder.
21. Çal›şma zaman›m›n çoğunu Türkçe dersine ay›rmak isterim.
22. Türkçe dersi ile ilgili araşt›rma yapmay› seviyorum.
23. Türkçe dersi, kişisel ve sosyal değerlere önem vermemi sağl›yor.
24. Türkçe dersi konular› akl›m› kar›şt›r›r.
25. Türkçe dersinde mutlu olurum.
26. Derslerin içinde en sevimsizi Türkçedir.
27. Türkçe dersi, duygu, düşünce ve hayallerimi daha iyi ifade etmemi sağl›yor.
28. Türkçe dersi, estetik zevk kazanmam› sağl›yor.
29. Türkçe dersi, millî, manevi ve evrensel değerlere duyarl› olmam› sağl›yor.
30. Türk çe der si, di li mi zin, mil lî bir lik ve bü tün lü ğü mü zün te mel un sur la r›n dan bi ri ol du ğu nuöğ ren memi sağ l›yor.
Genel Aç›k la ma: Aşa ğ› da ki ifa de le ri dik kat li ce oku yu nuz ve size en uygun olan seçeneği işaretleyerek Türkçe dersi ile ilgili görüş-lerinizi belirtiniz.
TÜRKÇE DERSİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ
158
KİT
AP
OK
UM
A Ö
ĞR
EN
Cİ
ÖZ
DE
ĞE
RL
EN
DİR
ME
FO
RM
Bu
form
, ken
dini
zi d
eğer
lend
irm
eniz
am
acıy
la h
azır
lanm
ıştır
. Siz
i en
doğr
u ya
nsıta
n se
çene
ğe (
X)
işar
eti k
oyun
uz.
Ad›
ve
Soya
d›:
S›n
›f›:
Nu.
:
Bec
eri
Her
zam
anB
azen
Hiç
bir
zam
anH
er z
aman
Baz
enH
içbi
rza
man
1. D
ÖN
EM
2. D
ÖN
EM
Oku
ma
amac
›m› b
elir
leri
m.
Sevi
yem
e uy
gun
kita
plar
seç
erim
.
Mac
era
kita
plar
› oku
rum
.
Tar
ihî r
oman
lar
okur
um.
Biy
ogra
fik
rom
anla
r ok
urum
.
Fant
astik
rom
anla
r ok
urum
.
Ola
y ör
güsü
kar
maş
›k r
oman
lar
okur
um.
Bilg
i ver
en m
etin
ler
okur
um.
Fark
l› tü
rde
kita
plar
oku
rum
.
Ak›
c› o
kuru
m.
Söz
sana
tlar›
n› a
y›rt
ede
rim
.
Met
nin
unsu
rlar
›n› t
art›ş
›r›m
.
Örn
ekle
ri f
ark
eder
im.
Sat›r
ara
lar›
n› o
kuru
m.
Kita
pla
/ yaz
arla
büt
ünle
şiri
m.
Oku
may
a he
r gü
n 30
-40
daki
ka z
aman
ay›
r›r›
m.
Bilg
i edi
nmek
için
kay
nakl
arda
n ya
rarl
an›r
›m.
Gra
fik
ve ta
blol
arda
n bi
lgi e
lde
eder
im.
Eld
e et
tiğim
bilg
ileri
bir
leşt
irir
ve
yoru
mla
r›m
.
Met
inde
n an
lad›
klar
›m› s
özlü
ifad
e ed
erim
.
Met
inle
ilgi
li dü
şünc
eler
imi y
az›l›
ifad
e ed
erim
.
159
Ad› ve Soyad› ::
S›n›f› :
Nu. :
Kitab›n ad› :
Yazar› :
Yay›nevi, bas›m y›l› ve yeri :
Türü :
Okumaya başlad›ğ›m tarih :
Okumay› bitirdiğim tarih :
Sayfa say›s› :
Konusu:
HİKÂYE / ROMAN OKUMA FORMUKişisel Bilgiler
Kitapla İlgili Bilgiler
Kitapla İlgili Duygu ve Düşünceler
Kahramanlar:
Olay›n geçtiği yer:
Olay›n geçtiği yerlerden birini kendi cümlelerimle anlat›yorum:
Kitaptan ç›kard›ğ›m sonuç:
160
En çok sevdiğim bölüm:
Ben… yerinde olsayd›m…
Kitab› beğendim / beğenmedim, çünkü…
Kitab› ben tamamlasayd›m…
Kitapta en çok beğendiğim 4-5 cümle:
Kitapta geçen bilmediğim kelimeler ve anlamlar›:
161
Ad› ve Soyad› ::
S›n›f› :
Nu. :
Konusu:
DÜŞÜNCE KİTABI OKUMA FORMUKişisel Bilgiler
Kitapla İlgili Bilgiler
Kitapla İlgili Duygu ve Düşünceler
Kitapta anlat›lanlar› k›saca şöyle ifade edebilirim:
Kitaptan ç›kard›ğ›m sonuç:
Sevdiğim cümleler:
Kitab›n niçin yaz›ld›ğ› hakk›ndaki düşüncem:
Kitapta en çok beğendiğim 4 - 5 cümle:
Kitab› beğendim / beğenmedim çünkü…
Kitapta geçen bilmediğim kelimler ve anlamlar›:
Kitab›n ad› :Yazar› :Yay›nevi, bas›m y›l› ve yeri :Türü :Okumaya başlad›ğ›m tarih :Okumay› bitirdiğim tarih :Sayfa say›s› :Ayn› yazardan okuduğum diğer kitaplar :
162
Ad› ve Soyad› :
S›n›f› :Nu. :
Kitab›n ad› :
Şairi :
Yay›nevi, bas›m y›l› ve yeri :
Okumaya başlad›ğ›m tarih :
Okumay› bitirdiğim tarih :
Sayfa say›s› :
Tutar› :
Kitaptaki şiirlerde işlenen temalar:
ŞİİR KİTABI OKUMA FORMU
Kişisel Bilgiler
Kitapla İlgili Bilgiler
Kitapla İlgili Duygu ve Düşünceler
En sevdiğim şiirler ve sebebi:
Kitaptan ezberlediğim şiirin ad›:
Kitab› beğendim / beğenmedim çünkü…
Ben şairin yerinde olsayd›m…
Kitab› okurken hissettiklerim:
Kitapta geçen bilmediğim kelimeler ve anlamlar›:
163
Ad› ve Soyad›: Tarih:
İÇİNDEKİLER
Çal›şmalar›m:
1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
4. ...................................................................................................................................................
5. ...................................................................................................................................................
6. ...................................................................................................................................................
7. ...................................................................................................................................................
8. ...................................................................................................................................................
9. ...................................................................................................................................................
10. ...................................................................................................................................................
11. ...................................................................................................................................................
12. ...................................................................................................................................................
13. ...................................................................................................................................................
14. ...................................................................................................................................................
15. ...................................................................................................................................................
ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI
164
Ad› ve Soyad›: ............,,,,,,,,,,,,,,,,.........................
Çal›şman›n ad›: ....................................................
ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYAMDAKİ ÇALIŞMALARA YÖNELİK YORUMLARIM
Neden bu çal›şmay› sakl›yorum?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Bu çal›şmay› arkadaşlar›mla neden paylaş›yorum?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Çal›şma s›ras›nda neler öğrendim?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Bu çal›şmay› tekrar yapsayd›m şu şekilde yapard›m:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Çal›şmam› yaparken beklemediğim nelerle karş›laşt›m?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Benim için bu çal›şman›n anlam›:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
*Öğ ren ci le rin, “Öğ ren ci Ürün Dos ya s›”n da ki ça l›ş ma la r› na yö ne lik yo rum la r›, da ha son ra ki ça l›ş ma -
la r› na ›ş›k tu ta cak, öz de ğer len dir me yap ma la r› na im kân ve re rek kişisel gelişim lerine kat k› sağ layacak t›r.
165
ABASIYANIK, Sait Faik, Son Kuşlar, YKY Yayınları, İstanbul, 2008.APAYDIN, Talip, Cumhuriyet Dönemi Çocuk Şiirleri Seçkisi, T.C.Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara,1998.ARONSON, Billy, Bilimsel Gaflar Doğruya Giden Eğri Yolda Serüvenler, Tübitak Popüler Bilim Kitapları,Ankara, 2000.ASAF, Özdemir, Güzel Yazılar Denemeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.ASYA, Arif Nihat, Bayrak, Sabri Çelik Matbaası, İstanbul, 1945.Atatürkçülük 3, MEB Yayınları, İstanbul, 1998.BENAZUS, Hanri, Yaşamın İçinden Atatürk Anıları, Bizim Kitaplar, İstanbul, 2007.BERKES, Dr. Fikret, Dr. Mine KIŞLALIO⁄LU, Çevre ve Ekoloji, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1993.BÖLÜKBAŞI, Rıza Tevfik, Serâb-ı Ömrüm ve Diğer Şiirleri, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2005.ÇELEBİ, Evliya, Evliya Çelebi Seyahatnamesinden Seçmeler, MEB Yayınları, Ankara, 2001.ÇOLAK, Ali, İnce Sözler, Komşusuzluk, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2004.ÇOŞKUN, Bekir, Hürriyet Gazetesi, 13 Şubat 2001.Dede Korkut Hikâyeleri, Temmuz Yayıncılık, İstanbul, 2003.DENGE, Bilal, Türkçe Dil Bilgisi ve Dil Yeteneği, Denge Yayınları, İstanbul, 2004.DEVELİ, Hayati, Dede Korkut Hikâyeleri, Alkım Kitabevi, İstanbul, 2006.GÖKŞEN, Enver Naci, Örnekleriyle Çocuk Edebiyatımız, İstanbul, 1975.İLHAN, Attilâ, Sisler Bulvarı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2003.İZGÖREN, Ahmet Şerif, Şu Hortumlu Dünyada Fil Yalnız Bir Hayvandır, Elma Yayınevi, İstanbul, 2004.KAPLAN, Mehmet, Necat Birinci, Atatürk Şiirleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2008.KARADENİZ, Şadan, Oyuncular ve Seyirciler, YKY Yayınları, İstanbul, 2006.KARAY, Refik Halid, Gurbet Hikâyeleri, İnkılap Yayınları, İstanbul, 2009.KEMAL, Orhan, Kar Altında Allı Turna, Gendaş Çocuk, İstanbul, 1999.KÜR, İsmet, Anılarıyla Atatürk, Kür Yayınları, İstanbul, 1975.O⁄UZKAN, A. Ferhan, Çocuk Edebiyatı, Anı Yayınları, Ankara, 2006.ÖNDER, Mehmet, Aldı Sözü Anadolu, Elips Kitap Yayınları, İstanbul, 2007.ÖZAKMAN, Turgut, Şu Çılgın Türkler, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2006.ÖZCAN, Bekir, Anaya Sevgi, Babaya Saygı, Gendaş, İstanbul, 1999.ÖZTELLİ, Cahit, Atatürk’ün İlkeleri ve Düşünceleri, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2000.ÖZTELLİ, Cahit, Karacaoğlan’ın Yaşamı ve Bütün Şiirleri, Özgür Yayın-Dağıtım, İstanbul, 1983.PARUŞEV, Paraşkev, Demokrat Diktatör Atatürk, Etkin Yayınevi, İstanbul, 2011.RADO, Şevket, Aile Sohbetleri, Elips Kitap Yayınları, İstanbul, 2006.SEYDA, Mehmet, Cumhuriyet Sonrası Doğumlu Yazarlarımızdan Çocuklara Hikâyeler, Altın KitaplarYayınevi, İstanbul, 2003.ŞATIRO⁄LU, Âşık Veysel, Dostlar Beni Hatırlasın, İnkIap Yayınevi, İstanbul, 2001.ŞİMŞEK, Tacettin, Çocuk Edebiyatı, Rengarenk Yayınları, Ankara, 2002.TDK Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara, 2005TDK Yazım Kılavuzu, TDK Yayınları, Ankara, 2005.TUNÇ, Zeki, Bütün Dünya Dergisi Temmuz Sayısı, Başkent Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2000.UYGUR Nermi, Güzel Yazılar Denemeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
RESİM KAYNAKÇASIAtatürk ve Kurtuluş Savaşı MüzesiGenelkurmay BaşkanlığıHava Harp OkuluAlpu İlçe Millî Eğitim Müdürlüğüwww.cankaya.gov.tr.
KAYNAKÇA
166
TÜ
RK
İYE
SİY
ASİ
HA
RİT
ASI
167
TÜ
RK
DÜ
NY
ASI
HA
RİT
ASI
