Straategie 3 (techniek)

techniekHet technische katern in Straategie helpt u bij de totstandkoming van verantwoorde bestratingen. Goede producten, maar ook nog eens in een goed ontwerp, goed uitgevoerden goed onderhouden. Dat maakt de kwaliteitscirkel rond. Meer informatie over techniekis te vinden op www.straategie.nl.

straategie

Beton,oneindig veelzijdig! www.straategie.nl

Projecten

Rooskleurige toekomst

Senseo concept in de bestratingsbranche

Ondersteuning door fabrikanten

Richtlijn Arbeidsinspectie handmatig of machinaal straten

Innovaties

“Ambitie moet verder gaan”

Het machinaal

leggen van

betontegels met

een vacuümklem

is vandaag de dag

een gangbare

methode.

2 straategie techniek

Uitgangspunten en normsituatie Bij de uitvoering van bestratingwerkzaamhedenmoeten de volgende uitgangspunten, die vast-gelegd zijn in een beleidsregel, worden gehan-teerd:• handmatig tillen wordt zoveel als

redelijkerwijs mogelijk is vermeden of beperkt;

• het is niet toegestaan handmatig per persoonlasten van meer dan 25 kg te verwerken (50 kg met z’n tweeën);

• het is niet toegestaan straatstenen (klinkers)van meer dan 4 kg handmatig te verwerken;het is niet toegestaan tegels zwaarder dan 9,5 kg handmatig te verwerken.

Voor de invulling van het eerste uitgangspunt is

in overleg met de brancheorganisatie een situa-

tie beschreven, de normsituatie, waarin altijd,

ook wanneer de straatstenen lichter zijn dan 4

kg machinaal moet worden bestraat.

De gedachte hierachter is dat de fysieke be-lasting van de straatmaker niet zozeer wordtbeïnvloed door het gewicht van de steen, maardoor de frequentie van het tillen en de houdingwaarin gewerkt moet worden. Het handmatigtillen kan nu redelijkerwijs worden vermedenomdat er inmiddels een goed alternatief hier-

voor is: het machinaalstraten. De beschrevennormsituatie is een eer-ste aanzet om te komentot een verdere ontwik-keling van het machi-nale straten. Het gaatdaarbij om bestrating-werk waarvan zowel debranche als de Arbeids-inspectie het er overeens zijn dat in principealtijd machinaal be-straat kan en dus ookmóet worden.

Schema normsituatieAls een oppervlakte van meer dan 1500 m2

aaneengesloten werk wordt bestraat metnieuwe straatstenen moet, onafhankelijk vanhet gewicht van de straatsteen, in principe altijd machinaal worden bestraat. Hiervanmag alleen worden afgeweken als met rede-nen omkleed kan worden aangetoond dat ditin de betreffende situatie niet mogelijk was.Deze redenen kunnen alleen te maken hebbenmet bijzondere omstandigheden van het werk;niet met redenen die te maken hebben met heteigen bedrijf.

Schematisch ziet de aanpak en handhaving vande Arbeidsinspectie er als volgt uit:

Uit het schema kan worden afgeleid dat de hand-having van de Arbeidsinspectie bij het thans lopende inspectieproject, voor zover het gaat omhet reguliere straten, nog niet zal betekenen datbedrijven beboet zullen worden wanneer zijhandmatig straten waar machinaal straten geboden is. In dit stadium zal worden volstaanmet een waarschuwing wanneer handmatig

De Arbeidsinspectie heeft het initiatief genomen om, in samenspraak met de brancheorganisatiesOBN en VMS, een richtlijn te ontwikkelen die aan bedrijven duidelijk moet maken in welke situa-ties in principe machinaal moet worden bestraat.Voor de Arbeidsinspectie zal deze richtlijn ook hetuitgangspunt zijn bij haar inspecties op locaties waar deze werkzaamheden worden uitgevoerd.

Richtlijn Arbeidsinspectiehandmatig of machinaal straten

Steen > 4kg?

Handmatigstraten

toegestaan

Sprake vannormsituatie> 1500 m2

aaneengeslotennieuw werk

Ja

Nee

Machinaal werk

Machinaal werk

Eis op grond 1e

lid beleidsregel(volgend werkniet in orde:

boete)

In orde

Nee

Waarschuwing(volgend werkniet in orde:

boete)

Nee Nee

Ja

Ja In ordeJa

wordt bestraat met stenen > 4 kg of ondanks dezogenoemde normsituatie toch handmatig wordtbestraat. Pas bij een volgend werk zal bij dezelfde constatering door een bedrijf door deArbeidsinspectie een boete worden gegeven.

Verantwoordelijkheid opdrachtgeverAls een opdrachtgever in zijn bestek niet heeftgewezen op het probleem van de fysieke be-lasting van het straten en daarmee het uitvoe-rende bedrijf impliciet heeft gewezen op denoodzaak dit probleem door de inzet van nieuwetechnieken weg te nemen, zal de Arbeidsin-spectie ook de opdrachtgever benaderen. Vande opdrachtgever zal worden geëist in het be-stek de fysieke belasting van de stratenmakeraan de orde te stellen. •

SanctiesDit jaar inspecteert de Arbeidsinspectie inten-sief op projecten. Aannemers die niet aan denieuwe beleidsregel voldoen, moeten bij eenvolgend project daar wel aan voldoen. Op-drachtgevers worden gecheckt of het bestek inovereenstemming is met de nieuwe beleidsre-gel. Zo komt het veelvuldig voor dat in een be-stek wordt aangegeven dat onder de hamermoet worden bestraat of dat vlijen niet is toe-gestaan. Dergelijke bepalingen zijn voortaanuit den boze. Het is niet aan de opdrachtgeverte bepalen hoe de aannemers te werk gaan.Wordt een overtreding geconstateerd, danvolgt een brief naar de gemeente om volgendebestekken op dit punt aan te passen. Wordtnogmaals een overtreding geconstateerd, danvolgen sancties in de vorm van boetes. FransLeerkes: “Het is echt een wijziging van het be-leid. We verwachten dat opdrachtgevers risi-co’s van straatwerk benoemen en aangevendat machinaal straten wordt verlangd.”

Redelijkerwijs principeDe Arbeidsinspectie is stellig in haar doel-stelling om mechanisatie in de straatmakerijgemeengoed te maken. Maar er is ruimtevoor nuancering volgens het redelijkerwijsprincipe. Er wordt naar goede argumentengeluisterd waarom een werk handmatigwordt uitgevoerd. Maar het is geen vrijbriefom daarvoor niets te ontwikkelen. Uitzonde-ringen op machinaal straten zullen volstrekteindig zijn, zo verzekert de Arbeidsinspectie.

Onduidelijkheid in markt wegnemenEr is op dit moment verwarring in de GWW-sector over de beleidsregel. Seminars zoalsin Amsterdam maken veel duidelijk. Boven-dien komt de Arbeidsinspectie met een bro-chure voor de straatmakersector, waarin ri-sico’s, normen en ambitie helder wordenverwoord. Informatie is altijd te verkrijgen via de VMS,Verbetering Mechanisatie Straattechniek,www.vmsnet.nl, telefoon 030 608 12 74.

De Eagle

formeert geheel

automatisch

betonstraatstenen

in een pakket

alvorens dit op te

pakken en te

leggen.

Er zijn door

aannemers en

fabrikanten

klemmen

ontwikkeld om

grasbeton-

tegels te leggen.

straategie techniek 3


Streetwise 1200 Robostreet komt met een geheel nieuw conceptvoor het machinaal straten: de Streetwise 1200.Door gebruik te maken van geavanceerde tech-nieken, zoals robotisering, GPS-navigatie, camera’s, draadloze besturing en computer-technieken, is een bestratingsrobot ontwikkeld.De onbemande machine kan met behulp vanprogrammering en positiebakens zelfstandigeen bestrating realiseren. Daarbij pakt de robottelkens twee stenen achter ‘zijn rug’ van een

pallet in de machine en plaatst ze voor zich in hetverband dat is geprogrammeerd. Het voertuigbeweegt zich op rupsbanden zelfstandig voort,waarbij het ook via stempels kan draaien zonderde nieuwe bestrating eruit te wringen. De robotis in staat om minimaal 1.200 stenen per uur teleggen, met een dagproductie van 240 m2. Dit alles met een nauwkeurigheid van 1 mm. Ookkruisingen, bochten en parkeerhavens zijn zo-danig te programmeren dat de robot die keuriguitvoert. Hij herkent zelfs putten in het straat-

Machinaal straten krijgt een extra impuls door de beleidsregel van de Arbeidsinspectie, maarzeer zeker ook door de talrijke innovaties die plaatsvinden, met name aan de materieelkant.Bestaande machines worden verbeterd, tilapparatuur wordt uitgebreid en nieuwe klemmenworden ontwikkeld. Een volledig inzicht hierin wordt straks verschaft als het Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom (CIB) de kennispositiestudie heeft afgerond. In opdracht van deVMS worden technische kennis en marktkennis verzameld en op grond daarvan een overzichtelijk marktperspectief geschetst. Naar verwachting zal in maart 2007 een rapport verschijnen dat de markt verder helpt bij de inzet van mechanisatie. Dit neemt niet weg dat er al een aantal opvallende innovaties te beschrijven zijn. De meest opvallende willen wij u niet onthouden.

Een onbemande

robot als

straatmaker; het

toekomstbeeld op

straat?

Innovaties


profiel en straat daar netjes omheen. Eind ditjaar vinden de eerste praktijktesten van deStreetwise plaats, na een ontwikkeling van ruimdrie jaar. De ontwikkeling betekent een nieuwekijk op machinaal straten omdat de machine fei-telijk hetzelfde principe van de straatmakervolgt door zelfstandig stenen te pakken en dezete straten. Tegen de investeringskosten hoefthet bestratingsbedrijf niet aan te hikken. De be-doeling is dat de robots (ook) worden verhuurd.Een kostenindicatie die tijdens het seminarwerd gegeven: € 1,15 per m2, uitgaande van 220werkbare dagen en een productie van 240 m2

per dag. Informatie: www.robostreet.nl

De StenenleggerDe Innovatie Groep Machinaal Straten (IGMS)heeft De Stenenlegger ontwikkeld. Deze ma-chine kan samen met drie medewerkers nieuween gebruikte stenen en tegels leggen. Het mate-riaal hoeft niet pasklaar te worden aangeleverd;het kan met een shovel aan de achterzijde vande machine worden gestort, waarna de stenenvia een transportband naar een formeerzoneworden geleid. De medewerkers leggen ze inhet juiste verband en een vacuümunit pakt hetpakket op en plaatst het aaneengesloten in hetstraatprofiel. Passtenen zijn nauwelijks nodig.De machine werkt met kleine pakketten en isook voor kleinere bestratingsprojecten geschikt.

In de IGMS participeren Aannemingsbedrijf A.C.de Groot, Hamevac, Mach. Straat en Aanne-mingsbedrijf Ouwejan. Informatie via contactpersoon LammertPostma, telefoon (0512) 538 720, E-mail [email protected]

WasinstallatieReimert Almere Bouw en Infrastructuur werktal ruim tien jaar met machinaal straten. Juistom ook het herstraten mogelijk te maken, heefthet bedrijf eerder al een klem en triltafel ont-wikkeld om stenen en tegels schoon te makenvoor hergebruik. Aan de stam is een nieuwe loot

Betonstraatstenen

machinaal

opnemen,

schoonwassen en

herstraten; de

cirkel is rond.

Met De

Stenenlegger

formeert één man

nieuwe of

gebruikte

betonstraatstenen

tot een pakket en

de tweede man

plaatst het pakket

met een

handzame klem.

toegevoegd: Met een mobiele wasinstallatie kaneen pakket stenen of tegels worden schoonge-spoten. De methode draagt eraan bij dat men opeen eenvoudige, arbeidsvriendelijke maniermateriaal op een kwalitatief hoogwaardige ma-nier kan herstraten. Deze ontwikkeling past inde totaalaanpak die het bedrijf voorstaat. Eenketen van mechanisatie om het werk te verlich-ten. Dit loopt uiteen van een zelf ontwikkeld la-sergestuurd egalisatiebord tot de samen met defabrikant verfijnde samenstelling van het beton-nen bestratingsmateriaal opdat het machinaalnog beter te bestraten is. Informatie: www.reimert-almere.nl.

KlemmenMet grote regelmaat worden klemmen ontwik-keld om pakketten stenen en tegels op te ne-men en te leggen. Zo bedacht De Jong Hoog-woud samen met Kwaaitaal Schorel Assendelfteen klem voor het opnemen en leggen van ver-bandstenen in blokverband en elleboogverband.Voor de figuurstenen in de woonstraten in Nij-kerk bedacht Stratenmakersbedrijf Kieft uitPutten een vacuümklem. Voorts werkt KoopTjuchem met een nieuw type Hunklinger klemvan Nimatech uit Lisse waarmee betontegels inblokverband (pakket 4x3 tegels) worden opge-pakt en vervolgens door de klem in halfsteens-verband geschoven. Met deze methode wordende trottoirs van de Ruys de Beerenbrouckstraat

in Amsterdam bestraat. Kortom,de vacuüm- en/of klemtechniekwordt benut om passende klem-men te ontwikkelen die op veletype hydraulische machineskunnen worden aangesloten.

Klein materieelDe aandacht richt zich mis-schien nadrukkelijk op machi-naal straten en de daarvoor ge-schikte machines, absoluut niette vergeten is de grote hoeveel-heid tilapparatuur die het werkvan de straatmaker helpt ver-lichten. Daarvoor is inmiddelseen groot assortiment beschik-baar. Voor transport, opnemenen plaatsen van het materiaal.Met name betonbanden kunnenvandaag de dag moeiteloos worden geplaatst, hetzij met (vacuüm)klemmen aan hydrauli-sche kranen hetzij met hand-

zaam materieel. Hetzelfde geldt voor betonte-gels. Met tilapparatuur kan een aantalbetontegels 30x30 cm tegelijk worden getild.Voor grootformaat tegels zijn er klemmen, kar-retjes en wat dies meer zij. Nieuw is een motor-machientje van Hanenberg Materieel uit Nistel-rode waarmee grootformaat tegels moeiteloosworden opgepakt en gelegd.


De Hunklinger

tegelklem schuift

de betontegels

zelf in

halfsteensverband

alvorens ze met

vacuümtechniek

op te pakken.

Een handzaam

machientje van

Hanenberg voor

het oppakken en

leggen van

grootformaat

betontegels.


Nieuw werk groter dan 1.500 m2 met nieuwe be-stratingsproducten moet machinaal. Tenzij hetwerk er zich niet voor leent. Maar tegelijkertijdmaakte hij duidelijk dat dit geen ontsnappings-clausule betekent voor bijvoorbeeld herstratenof voor materialen waarvan men zegt dat ze nietmachinaal kunnen worden verwerkt in tegen-stelling tot betonstraatstenen en betontegels.“Gebakken materiaal is in deze ontwikkelingachtergebleven,” stelt Frans Leerkes. “Er wordteen strak tijdschema afgesproken zodat ook ditmateriaal net als betonnen bestratingsmateri-aal gaat meedoen en bijdraagt aan het terug-dringen van de fysieke belasting van de straat-makers en de maatschappelijke kosten helptverlagen.” Ook voor het herstraten ziet Leerkesgeen belemmering om technieken te ontwikke-len. “De ambitie moet verder gaan. Ook 1.500 m2

is geen eindsituatie; er kan meer en we willenmeer. Wij zullen niet accepteren dat bepaaldetypen bestratingswerken worden uitgeslotenvan machinaal straten.”

De Arbeidsinspectie heeft enkele jaren geledeneen meerjarenstrategie ontwikkeld voor destraatmakers. Arbeidsuitval, fysieke belasting,geringe instroom, maatschappelijke kosten, ditalles leidde tot een visie waarin mechanisatieeen grote rol moest spelen. In 2003 werd er eeninspectieproject uitgevoerd naar verlichting vande fysieke belasting. Het inspectietraject in 2006met de bijbehorende beleidsregel is daarop eenlogisch vervolg, zeker omdat de Arbeidsinspec-tie de indruk had dat machinaal straten op eendood spoor was terechtgekomen. De inzet vanmachines bij werken liep in elk geval terug. Er isook een convenant afgesloten met werkgeversen werknemers om zaken te verbeteren.

ToenameBij het inspectieproject 2006 wordt gekekennaar de wetgeving in het Arbobesluit, naar deresultaten van het convenant en naar de nieuwebeleidsregel die in het voorjaar 2006 is versche-nen. Het Arbobesluit is helder als het gaat omgewichten: stenen zwaarder dan 4 kg en tegelszwaarder dan 9,5 kg moeten machinaal worden

verwerkt. En voor alle materialen: Gewichtenhoger dan 25 kg en 50 kg met 2 personen, mogen niet met de hand worden getild. Denieuwe beleidsregel is zoalsgebruikelijk door de Arbeidsin-spectie afgestemd met werk-gevers en werknemers. De beleidsregel is echter integenstelling tot het Arbo-besluit (nog) geen wet. Als demarkt een betere oplossingheeft voor het straatwerk groter dan 1.500 m2 dan magdat. Bij wijze van spreken zouelke steen door een anderestraatmaker mogen wordengelegd. Ook dan voldoet menaan de beleidsvisie van de Arbeidsinspectie. “Onze visieis dat het inzetten van mecha-nische tilhulpmiddelen en machinaal straten sterk zaltoenemen. De sector moet datoppakken. Met waar absoluutnodig nog ruimte voor hand-matig straten.” •

“Ambitie moet verder gaan”De Arbeidsinspectie zal eisen dat er nieuwe technieken worden ingezet om deblanco velden van dit moment in te vullen. Dat maakte Frans Leerkes,landelijk projectleider GWW van de Arbeidsinspectie op het symposium bij de Materiaaldienst gemeente Amsterdam nog eens duidelijk.

Vacuümklemmen

op kleine,

wendbare

multi-purpose

machines. Alles

is mogelijk.

Vacuümtechniek

voor betonbanden

op hydraulische

graafmachines

of....


cten] [projecten] [projecteWoonwijk NijkerkDe nieuwbouwwijk De Bogen in Nijkerk is goed-deels machinaal bestraat. Zelfs de rijwegen met figuratie betonstraatstenen zijn op deze wijze aangelegd. In totaal zo’n 14.000 m2. Een steden-bouwkundige verzameling van smalle en bredewoonstraten die aantoont dat het niet alleen omgrote oppervlakten hoeft te gaan. De gemeentenam haar verantwoordelijkheid en Stratenmakers-bedrijf Kieft uit Putten ontwikkelde een geschikteklem voor de figuratiestenen. •

Winkelstraat Terneuzen De 800 m lange Noordstraat in Terneuzen isvorig jaar heringericht. De luxe betonstraat-stenen zijn machinaal gelegd door Aan-nemingsbedrijf De Bokx uit Terneuzen. Hetbijzondere formaat van 35x11 cm vormdegeen beletsel, maar juist een stimulans om de zwaardere stenen machinaal te leggen. De gemeente schreef machinale verwerking in het bestek voor. Bij dit projectbleek dat ook een lange, smalle wandelstraatprima machinaal te bestraten is. Het kan deogen openen van gemeenten die denken dathun smalle wandelgebieden in het hart vanstad of dorp alleen maar handmatig zoudenkunnen worden bestraat. Niet dus. •

Maasvlakte RotterdamAl 25 jaar geleden werden containerterminalsop de Maasvlakte voorzien van betonstraat-steenverhardingen, bestand tegen de grotetorsiekrachten en puntbelastingen. Vanwegede grote oppervlaktes machinaal bestraat. Detechniek werd daar volwassen. Anno 2006worden dergelijke grote oppervlakten nog al-tijd machinaal bestraat, getuige de aanleg vande bestrating op het ECT-terrein, Delta Termi-nal door GMB LBS. Betonstraatstenen van22x11x12 cm. Op grond van de ervaringen opde Maasvlakte is ook de oversteek naar Engeland gemaakt, waar GMB LBS in opdrachtvan DFDS Tor Line het haventerrein van Immingham machinaal heeft bestraat metNederlandse betonstraatstenen. •

cten]


De VMS is ervan overtuigd dat thans de échtestap wordt gezet naar machinaal straten, vindtook VMS-voorzitter Henk Legger. “De techniekis er, het draagvlak neemt toe, ook bij opdracht-gevers, de cultuuromslag is aanstaande en debeleidsregel van de Arbeidsinspectie zorgt vooreen extra duwtje in de rug. Er is een absolutedoorbraak op handen.”Volgens Albert Martinus wordt er aan zoveelkanten tegelijk gewerkt dat het een kwestie vantijd is alvorens het handmatig straten een uit-zondering wordt. “Let wel, handmatig werk heb-ben wij ook nodig. Maar alleen op die plekkenwaar het mechanisch straten niet kan. Machi-naal en handmatig kunnen er samen voor zor-gen dat het vak straatmaken op een hoger ni-veau komt. Met vakmanschap, met goedemachines, met jobrotation, met waar nodig ookde drang van werknemers die weigeren om zo-danig te werken dat hun rug het begeeft. Ikwacht nog op het proefproces van een werkne-mer tegen zijn werkgever omdat hij betere ar-beidsomstandigheden verlangt. Eén ding is ze-ker: modern straatwerk verdient de ommekeerdie nu wordt ingezet.”

JoystickHet zal echter ook tot de markt moeten door-dringen dat een joystick straks net zo bepalendwordt voor straatwerk als het vakmanschap vande straatmaker. De bestratingsector zal ookovertuigd moeten raken. Mede om die redenheeft de VMS het CIB gevraagd een kennisposi-tiestudie uit te voeren. Alle beschikbare techni-sche én marktkennis wordt in beeld gebracht enhelpt straks mee het vliegwieleffect te verster-ken. Martinus: “We hopen dat de studie ook eenbasis legt voor een arbocatalogus voor de be-

stratingsector, zodat iedereen een perfect in-strument heeft voor een verantwoord ontwerp,bestek en uitvoering. Als iedereen zich straksaan zo’n arbocatologus conformeert, aan déspelregels voor veilig en gezond bestraten, heb-ben wij in feite onze vereniging niet meer nodig.”

Tot die tijd hoopt de VMS juist op extra steun vannieuwe leden om handen en voeten te geven aanmodern straatwerk. Eerst een krachtige impulsen vervolgens wellicht een stichtingsvormwaarin alle partijen van ontwerper tot straatma-ker kunnen participeren. Henk Legger: “Wij be-seffen terdege dat mechanisatie soms een forseinvestering vergt. Daar moet een oplossing voorkomen. Het ligt wat anders bij de talrijke tilap-paratuur die gewoon op werk aanwezig zoumoeten zijn.”

Thans wordt het aandeel van mechanisatie ge-schat op een percentage tussen de 3 en 10%.Dat percentage zal snel stijgen. Martinus: “Me-chanisch straten zal zich als een olievlek ver-spreiden. De VMS zal dat bespoedigen door hetopstarten van activiteitengroepen, de organisa-tie van een startcongres voorjaar 2007 als de re-sultaten van de kennispositiestudie gereed zijnen het streven naar zo’n arbocatalogus. De toe-komst ziet er rooskleurig uit. Niet alleen voormachinaal straten, want dat is slechts eenmiddel. De toekomst voor de straatmakerij.Want dat is het uiteindelijke doel.” •

Het moet, het kan, maar willen wehet ook? Die vraag hield Albert Marti-nus, voorzitter van de activiteiten-groep van de vereniging VerbeteringMechanisatie Straattechniek (VMS)zijn gehoor voor tijdens het seminarover machinaal straten in Amster-dam. Slechts vier van de aanwezigenstaken een rode kaart op als tekenvan een neen, terwijl de overigen vande ruim driehonderd aanwezigen meteen groene kaart ook de wil uitspra-ken om mechanisatie toe te passen.

Rooskleurige toekomst

Handzame klem

en pakketgrootte

met De

Stenenlegger, ook

geschikt voor

alledaagse

projecten in de

woonstraat.


cten] [projecten] [projecteAZ-stadionMeer dan 1.100 parkeervakken met bijbehorende infrastruc-tuur. Ruim 35.000 m2. Logisch om het machinaal te bestraten.De Jong Hoogwoud zette twee ploegen in met Hydromak bestratingsmachines. Per dag zo’n 1.000 m2 straatwerk om alles op tijd voor de opening van het voetbalseizoen 2006-2007 gereed te hebben. Dat is prima gelukt. •

Dag van de straatmakerTijdens de Dag van de Straatmaker is het onverharde parkeerterreinvan voetbalvereniging RKVV Dommelen veranderd in een hoog-waardige entree- en parkeerbestrating. In één dag met hulp van 66straatmakers en vooral dankzij het machinaal straten van het groteparkeerterrein (2.400 m2). Het publiek kon kennis maken met de insen outs van zowel handmatig als machinaal straten. •

Woonwijk en BedrijventerreinHeemskerkOp voorspraak van het college van B&W van de gemeenteHeemskerk is voor de bestrating van de woonwijk Water-akkers en het aangrenzende bedrijventerrein gekozenvoor machinaal straten. Elke aannemer moet zich daar-aan conformeren. Daarom hebben zowel De Vries & Vande Wiel uit Schagen en Gebr. Beentjes uit Uitgeest zichmet verve op deze uitdaging geworpen en het straatwerkmachinaal aangelegd. •

Hoogstraat RotterdamEén van de drukste winkelstraten in het centrum vanRotterdam, de Hoogstraat, is met betontegels machinaalbestraat. In totaal gaat het om circa 6.300 m2. De uitvoe-ring lag ‘in handen’ van Gebr. Kloens Bestratingen uitDordrecht, gespecialiseerd in machinaal straten. Hetproject toont aan dat een drukke winkelstraat die continue in gebruik blijft ook machinaal te straten is,waarbij volop rekening wordt gehouden met het winkelend publiek. •

cten]


Het CIB probeert juist die samenwerking te sti-muleren. Daarvoor een matrix aan te reiken opgrond waarvan partijen elkaar kunnen vinden.“Wat wij kunnen doen is de witte en zwarte vlek-ken aanwijzen, bouwschakels verbinden en pro-cessen helpen stroomlijnen. Wij kunnen helpende sneeuwbal op gang te brengen. Het CIB komtook - gebaseerd op de kennispositiestudie - metactieplannen, maar de bestratingsbranche moetzelf in actie komen en die sneeuwbal laten voort-rollen. Het is hun toekomst. Als men dat beseftzal de sector zich ook niet afhankelijk maken vanregelgeving, zoals de beleidsregel van de Ar-beidsinspectie. Zelf de zaken op orde hebben eninsteken op de toekomst.”

In 2003 bleek bij een inspectieronde dat in 68%van de gevallen niet conform de wettelijke regelszoals het A-blad werd gewerkt. Ook bij de huidigeinspectieronde in 2006 worden projecten stilge-legd omdat zaken niet deugen. “Dit heeft gedeel-telijk met een gebrek aan kennis te maken. Bij-voorbeeld ontwerpers die niet weten hoematerialen verwerkt worden. Of opdrachtgeversdie zaken voorschrijven, waar dit niet geoorloofdis. Daarom is het belangrijk om alle beschikbarekennis te bundelen. Daarom is ook de samen-werking belangrijk, om bij elkaar te gaan buurtenen zaken te stroomlijnen. Anders kun je innovatievergeten. En innovatie heb je nodig om de proble-matiek van de repeterende en fysieke belastingvan straatmakers aan te pakken. Er zijn honder-den initiatieven op dit terrein ontplooid, getuigede octrooiaanvragen. Maar de meeste zijn nietver gekomen en zouden moeten worden dooront-wikkeld. Daar heb je elkaar bij nodig.”

SpringplankHet voorbeeld van Robostreet waarbij mensen uiteen hele andere branche, de automatiserings-hoek, hun kennis koppelen aan de bestratingsec-tor, bewijst volgens Johan Veenstra dat samen-werken loont. Of De Stenenlegger waarbij

aannemers en machinebouwers de handen ineenslaan. “Het is een vraagstuk voor iedereen, vanopdrachtgevers tot toeleveranciers van betonnenbestratingsmaterialen en verder tot straatma-kers. We moeten van woorden naar daden. Dekennispositiestudie is daarvoor een springplank.Wij gaan vier hoofdgroepen oplossingen in me-chanisatie benoemen: (1) shovels, (2) kranen, (3)specifieke machines en (4) hulpapparatuur. Ditinzicht moet perspectief bieden voor de hele sec-tor. Wij hebben gemerkt dat de branche machi-naal straten en hulpapparatuur op de agendaheeft gezet of wil gaan zetten. Dan is nu de tijdrijp voor actie. Geen schuttinggedrag en wegdui-ken met de mededeling dat de bal bij een anderepartij ligt. Ook geen nieuwe blokkades opwerpen.Machinaal straten moet en kan, maar we zijn ernog niet. Dit kan wel als partijen elkaar vinden engaan samenwerken. Daar zullen wij ons steentjeaan bijdragen.” •

Het aaneenschakelen van partijen in de straatmakerij. Dat zou beslist helpen.De samenwerking aangaan en wellicht iets revolutionairs bedenken. “Denkaan het Senseo concept, waarbij partijen elkaar versterken. Zoiets kan ook inde bestratingsbranche,” stelt drs. Johan Veenstra, bedrijfsadviseur bij het Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom CIB te Zeist.

Senseo concept in bestratingsbranche

60%50%40%30%20%10%

0%

Mechanisatieduurder is dan

handmatigwerken

Mechanisatiekwalitatief

minder is danhandmatig

werken

Er geen geschikte

machines enhulpmiddelen

beschikbaar zijn

Iets anders

31% 10% 6% 53%

Enquêteresultaten bijeenkomst Rotterdam voorjaar 2006

Mechanisatie van het straatwerk komt niet van de grond omdat:

Ik maak werk van het gezond maken

van de branche en zet mechanisatie

op mijn agenda!

Ja: 84%

Nee: 2%

Misschien: 14%


De fabrikanten van betonnen bestratingsmate-riaal spelen een belangrijke rol bij de huidigewijze van machinaal bestraten. Zij hebben na-melijk de levering van betonstraatstenen en be-tontegels afgestemd op de technieken. Pakket-ten stenen en tegels worden kant en klaar in hetjuiste verband aangeleverd, zodat de klem of vacuümunit het pakket rechtstreeks vanaf depallet kan pakken. Het correct aanleveren vanmachinale pakketten past in de keten van machinaal straten. Door continue mee te den-ken en te zorgen voor een optimale afstemmingop typen machines is het mogelijk en rendabelom ook kleinere projecten succesvol machinaalte straten. Niet alleen die grote oppervlakten alsindustrie- en parkeerterreinen, maar ook destraat en het plein in stad en dorp.

Behalve verschillende fabrikanten die uiteenlo-pende kant en klare pakketten stenen en tegelsaanleveren, zijn zelfs pakketteringsrobots ont-wikkeld om een specifiek pakket te formeren.Voorts wordt veel verwacht van machines diemet hightech apparatuur (GPS, elektronica enrobotisering) niet met pakketten hoeven te wer-

ken maar de stenen en tegels vanaf de gangbaretoelevering per steen of per twee stenen pak-ken. Tot die tijd zullen fabrikanten er echter alles aan doen om de bestratingsmachines inNederland te voorzien van kant en klare pakket-ten. Enkele voorbeelden waarin deze pakkettenstandaard kunnen worden aangeleverd, zijn bijgaand gerangschikt. Ook verbandstenen en figuratiestenen zijn geschikt voor machinaalstraten en kunnen in pakketten worden aange-leverd. Ook betontegels kunnen in verschillendepakketten worden aangeleverd, zowel in half-steensverband als in blokverband.

Daarnaast is een ontwikkeling dat er steedsmeer machines op de markt komen die zelf hunpakket in keperverband samenstellen. De Stenenlegger en de Eagle zijn hier voorbeeldenvan. De Streetwise pakt twee stenen op vanafeen regulier pakket. De meeste machines enklemmen maken echter gebruik van de kant enklare pakketten van fabrikanten van betonnenbestratingsmateriaal. Informeer ernaar via de leden op www.straategie.nl. •

Ondersteuning door fabrikanten

Blokverband

Aantal steens: 36Aantal steens: 72

Recht gestapelden halfsteens

Aantal steens: 36Aantal steens: 72

Elleboogverband

Aantal steens: 44Aantal steens: 67Aantal steens: 98

Keperverband

Aantal steens: 64

Recht gestapelden halfsteensprofielstenenAantal steens: 36Aantal steens: 72

Documents

Straategie 3 (techniek)