Upload
vudieu
View
216
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
STRATEGIA ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI (NAUCZYCIELE AKADEMICCY ALK)
Warszawa, 13 września 2016 r.
Dane kontaktowe:
Biuro Obsługi Działalności Naukowej, tel. +48 22 519 22 41, +48 22 519 21 25, email: [email protected]
2
Spis treści
1. Wprowadzenie ........................................................................................................................ 3
2. Opis procesu ........................................................................................................................... 4
3. Analiza zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK z zasadami Karty i Kodeksu .. 6
3.1 Zagadnienia etyczne i zawodowe ................................................................................................................... 6
3.2 Rekrutacja ....................................................................................................................................................11
3.3 Warunki pracy i ubezpieczenie społeczne .......................................................................................................15
3.4 Szkolenie i rozwój..........................................................................................................................................21
4. Analiza zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK z zapisami dokumentu OTM-R 24
5. Badanie wśród nauczycieli akademickich ALK ...................................................................... 28
6. Podsumowanie ..................................................................................................................... 35
7. Plan zadań............................................................................................................................. 37
8. Monitoring ............................................................................................................................ 43
9. Definicje ................................................................................................................................ 45
10. Spis wykresów ...................................................................................................................... 45
11. Spis tabel i rysunków ............................................................................................................ 45
3
1. Wprowadzenie
Akademia Leona Koźmińskiego (ALK) w Warszawie jest niepubliczną szkołą wyższą o szerokim
profilu biznesowym, założoną w 1993 r. Akademia oferuje studia pierwszego i drugiego stopnia
w zakresie nauk ekonomicznych, jednolite studia magisterskie w zakresie nauk prawnych. Ofertę
kształcenia uzupełniają liczne studia podyplomowe, w tym programy MBA, oraz studia
doktoranckie (z zakresu zarządzania, ekonomii i finansów). Uczelnia oferuje również trzystopniowe
studia wyższe w języku angielskim.
Akademia Leona Koźmińskiego posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego
doktora w pięciu dyscyplinach naukowych: nauki o zarządzaniu, ekonomia, finanse, socjologia oraz
prawo. Jako jedyna niepaństwowa szkoła wyższa w Polsce posiada uprawnienia do nadawania
stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinach: nauki o zarządzaniu, ekonomia oraz prawo.
Potwierdzeniem wysokiej jakości kształcenia i badań prowadzonych w ALK są trzy prestiżowe
akredytacje: AACSB, EQUIS, AMBA, a także akredytacje i wyróżnienia krajowe, w tym kategoria A,
nadana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach oceny parametrycznej polskich
jednostek naukowych. Ponadto od 2009 r. ALK jest klasyfikowana w prestiżowych rankingach
edukacyjnych „Financial Times” jako jedna z najlepszych uczelni biznesowych świata.
Nauczyciele akademiccy ALK realizują projekty naukowe finansowane przez instytucje
krajowe i międzynarodowe - Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowe Centrum
Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, a także Komisję Europejską.
Prowadzenie wysokiej jakości badań, które w opinii środowisk naukowych przyczyniają się
do rozwoju polskiej i światowej nauki, jest jednym z elementów misji ALK. Realizacja istotnych,
innowacyjnych projektów międzynarodowych wymaga stworzenia otwartego i przyjaznego
środowiska, umożliwiającego nauczycielom akademickim rozwój zawodowy. Ważne są również
zasady i przepisy dotyczące rekrutacji, warunków pracy oraz oceny okresowej nauczycieli
akademickich, które zostały wdrożone w ALK i są nadal udoskonalane. Od 2004 r. w ALK obowiązuje
Kodeks Etyki Akademii Leona Koźmińskiego. W 2007 r. przyjęto kodeks Dobre praktyki w szkołach
wyższych, uchwalony przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich. W tym samym roku
powołano na uczelni Komisję Etyki.
W 2012 r. podjęto pierwsze kroki w celu zapoznania się z procedurą procesu The Human
Resources Startegy for Researchers (HRS4R)1. Dyrektor Biura Obsługi Działalności Naukowej wzięła
udział w czwartym spotkaniu Institutional HR Strategy Group zorganizowanym w 2012 roku
w Brukseli.
1 Proces mający na celu wdrożenie w jednostce zasad Europejskiej Karty Naukowca i Kodeksu postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych. Końcowym efektem wdrożenia jest uzyskanie logo „HR Excellence in Research”. Inicjatywa Komisji Europejskiej ma na celu zwiększenie atrakcyjności warunków pracy nauczycieli akademickich na terenie Unii Europejskiej. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie http://ec.europa.eu/euraxess/index.cfm/rights/index.
4
W 2013 r. w Akademii Leona Koźmińskiego odbyło się spotkanie zorganizowane przez
Komisję Europejską omawiające proces HRS4R - Mutual learning seminar, które stało się doskonałą
okazją do zapoznania się z procedurą wdrożenia HRS4R oraz do wymiany doświadczeń z innymi
organizacjami przygotowującymi się do implementacji Kodeksu i Karty, a także do omówienia
potencjalnych problemów, które mogą się podczas tego procesu pojawić.
23 czerwca 2016 r., jako wyraz poparcia dla takich zasad, jak równe traktowanie, etyczne
postępowanie, wolność badań czy przejrzystość rekrutacji, ALK wysłała do Komisji Europejskiej
oficjalną deklarację poparcia dla zasad zawartych w Europejskiej Karcie Naukowca oraz Kodeksie
postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych (Karta i Kodeks). W ALK istnieje
przekonanie, że proces HRS4R sprzyja budowaniu przyjaznego, a zarazem konkurencyjnego
środowiska dla wszystkich nauczycieli akademickich zatrudnionych w Akademii Leona
Koźmińskiego.
2. Opis procesu
Prace mające na celu przygotowanie dokumentu „Strategia zarządzania zasobami ludzkimi
dla kadry naukowej Akademii Leona Koźmińskiego” podzielone zostały na następujące etapy:
Analiza zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK oraz przepisów krajowych
z zapisami Karty i Kodeksu
W 2015 r. w ALK powołano Komisję do spraw akredytacji: The Human Resources Excellence
in Research (Komisja ds. akredytacji). W składzie Komisji znaleźli się zarówno przedstawiciele
nauczycieli akademickich ALK (w tym Prorektor ds. badań naukowych i rozwoju kadry)jak
i przedstawiciele pracowników administracyjnych ALK odpowiedzialnych za wsparcie nauczycieli
akademickich uczelni w zakresie rozwoju zawodowego i prowadzenia badań:
- dr hab. Robert Rządca, prof. ALK, Prorektor ds. badań naukowych i rozwoju kadry,
(przewodniczący Komisji),
- dr Joanna Buchalska, adiunkt w Kolegium Prawa,
- dr hab. Monika Całkiewicz, prof. ALK, Kolegium Prawa,
- JoannaFotyma-Kern, Kierownik Biura Spraw Pracowniczych,
- dr Piotra Kaczmarek-Kurczak, adiunkt w Kolegium Zarządzania i Finansów,
- dr hab. Izabela Koładkiewicz, prof. ALK, Kolegium Zarządzania i Finansów,
- Agnieszka Markowicz, pracownik Biura Obsługi Działalności Naukowej,
- dr Tomasz Olejniczak, adiunkt w Kolegium Zarządzania i Finansów,
- dr Anna Pikos, adiunkt w Kolegium Zarządzania i Finansów,
- Agnieszka Sławska, Dyrektor Biura Obsługi Działalności Naukowej,
- dr hab. Czesław Szmidt, prof. ALK, Kolegium Zarządzania i Finansów.
Na spotkaniu rozpoczynającym pracę Komisji ds. akredytacji, zorganizowanym w dniu
5 listopada 2015 r. przedstawiono koncepcję i zalety wdrożenia procesu HRS4R. Podczas spotkania
5
wyznaczono spośród członków Komisji grupy robocze odpowiedzialne za cztery obszary zagadnień,
które porusza Karta i Kodeks: Zagadnienia etyczne i zawodowe, Rekrutacja, Warunki pracy
i ubezpieczenia społeczne oraz Szkolenia.
Przeprowadzoną przez grupy robocze analizą objęto wszystkie regulacje i procesy
obowiązujące w Polsce i w ALK, mające wpływ na przestrzeganie zasad zawartych w Karcie
i Kodeksie. Wyniki pracy omówiono podczas spotkania Komisji ds. akredytacji, które odbyło się
2 grudnia 2015 r. (w składzie wymienionym powyżej).Podczas spotkania określono główne obszary
wymagające w ALK poprawy. Podsumowanie wyników prac Komisji ds. akredytacji zostało
przedstawione na posiedzeniu Senatu Akademii Leona Koźmińskiego w dniu 19 maja 2016.
• Analiza zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK z zapisami dokumentu
OTM-R
Przepisy oraz praktyki obowiązujące w ALK zostały przeanalizowane przez wskazanych
członków Komisji ds. akredytacji również pod kątem szczegółowych zapisów i zasad zawartych
w dokumencie Open, Transparent and Merit-Based Recruitment (OTM-R)2. W miejscach, gdzie
wykryto rozbieżności, wyznaczono odpowiednie zadania do realizacji.
Badanie wśród nauczycieli akademickich ALK
Badanie zostało przeprowadzone w okresie 30 czerwca – 15 lipca 2016 wśród wszystkich grup
nauczycieli akademickich Akademii Leona Koźmińskiego, zarówno wśród pracowników
dydaktycznych, naukowo-dydaktycznych, jak i naukowych (poziomy R1 do R43). W badaniu wzięło
udział 116 nauczycieli akademickich ALK, co stanowi 53,5% wszystkich nauczycieli akademickich
ALK. Ankieta dotyczyła opinii pracowników co do zgodności regulacji i praktyk obowiązujących
w Akademii z regulacjami zawartymi w Karcie i Kodeksie. Raport z wynikami badania został
przesłany do wszystkich nauczycieli akademickich ALK na początku września 2016 roku.
Mocne i słabe strony - podsumowanie wyników prac
W końcowym etapie wyniki obydwu analiz oraz wyniki ankiety zestawiono ze sobą,
wyznaczono mocne i słabe strony oraz opracowano wstępny plan zadań, który przedstawiono
w sierpniu 2016 roku do konsultacji z Prorektorem ds. badań naukowych i rozwoju kadry.
Dokument został przesłany również we wrześniu 2016 r. do wiadomości wszystkich nauczycieli
akademickich ALK. W wyniku powyższych konsultacji powstała ostateczna wersja Strategii
zarządzania zasobami ludzkimi dla kadry naukowej Akademii Leona Koźmińskiego oraz plan
zadań.
2 http://ec.europa.eu/euraxess/pdf/research_policies/OTM-R-finaldoc.pdf 3 Klasyfikacja Komisji Europejskiej: R1 -First Stage Researcher (up to the point of PhD), R2 Recognised Researcher (PhD holders or equivalent who are not yet fully independent), R3 Established Researcher (researchers who have developed a level of independence.), R4 - Leading Researcher (researchers leading their research area or field)
6
3. Analiza zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK z zasadami Karty
i Kodeksu
3.1 Zagadnienia etyczne i zawodowe
3.1.1 Wolność badań naukowych
Zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym,4 uczelnie w Polsce są
autonomiczne we wszystkich obszarach swojej działalności i kierują się zasadami wolności
nauczania, wolności badań naukowych oraz wolności twórczości artystycznej.
Prace badawcze w Akademii Leona Koźmińskiego prowadzone są zgodnie z zasadą wolności
myśli, z uznanymi zasadami etyki i dobrymi praktykami w nauce oraz z nadrzędnym celem, którym
jest dobro społeczeństwa.
W zakresie wolności, etyki i dobrych praktyk badawczych, w Akademii Leona Koźmińskiego
obowiązują:
1. Kodeks Etyki Akademii Leona Koźmińskiego;
2. Kodeks Dobre praktyki w szkołach wyższych, przyjęty przez Konferencję Rektorów
Akademickich Szkół Polskich.
Zgodnie z Kodeksem Etyki ALK ceni swobody akademickie, żywi szacunek dla prawdy oraz
kultywuje pluralizm myślenia - przestrzegając jednocześnie przed doktrynerstwem oraz
przekraczaniem kompetencji nauczycielskich i badawczych.
Na spotkaniach informacyjnych organizowanych przez Biuro Obsługi Działalności Naukowej-
BODN (oraz w trakcie bieżących konsultacji) nauczyciele akademiccy informowani są
o możliwych ograniczeniach swobód wynikających z ograniczeń operacyjnych (np. wytyczne
grantodawcy, budżet projektu).
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.2 Zasady etyczne
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym reguluje odpowiedzialność
dyscyplinarną nauczycieli akademickich m.in. za łamanie prawa poprzez naruszenie praw
autorskich lub fałszowanie badań.
4Dziennik Ustaw z 2005 r. nr 164, poz. 1365, z późniejszymi zmianami.
7
Zgodnie z Kodeksem Etyki - ALK nie toleruje nagannych praktyk, w szczególności: naruszania
godności osoby ludzkiej, oszustwa i kłamstwa, korupcji, plagiatu, ściągania, mobbingu oraz
molestowania.
W 2007 r. w Akademii Leona Koźmińskiego została powołana Komisja Etyki. Do zadań Komisji
należy: ocena zgodności działań z przepisami Kodeksu Dobre praktyki w szkołach wyższych,
wydawanie opinii dotyczących empirycznych badań naukowych prowadzonych w ALK i doradzanie
Rektorowi w sprawach dotyczących etyki nauczycieli akademickich.
Badania w Akademii Leona Koźmińskiego są prowadzone zgodnie z zasadami etyki i dobrych
praktyk w nauce. Nauczyciele akademiccy informowani są, na spotkaniach informacyjnych
organizowanych przez Biuro Obsługi Działalności Naukowej, o zasadach dotyczących etyki
w badaniach naukowych oraz kiedy powinni zgłaszać się do Komisji Etyki z prośbą o opinię
na temat planowanych badań. Informacja udzielana jest również na bieżąco przy konsultacjach
związanych z ubieganiem się o finansowanie badań w Akademii Leona Koźmińskiego oraz
w instytucjach zewnętrznych.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.3 Odpowiedzialność zawodowa
Obszar praw autorskich reguluje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach
pokrewnych.5
ALK ustanowiła wewnętrzne regulacje dotyczące praw własności intelektualnej (Uchwała
Senatu nr 19 - 2011/2012 z dnia 6 października 2011 r. w sprawie Regulaminu zarządzania prawami
autorskimi i prawami pokrewnymi, prawami własności przemysłowej oraz komercjalizacji wyników
badań naukowych i prac rozwojowych w Akademii Leona Koźmińskiego).
Zgodnie z zasadami konkursów na finansowanie projektów badawczych, ogłaszanych przez
instytucje publiczne (np. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowe Centrum Nauki,
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju), jednym z kryteriów oceny jest oryginalność projektu i jego
wkład w rozwój danej dyscypliny. Sprawozdania roczne lub końcowe z realizowanych projektów są
również recenzowane.
Wnioski o granty wewnętrzne realizowane w ramach działalności statutowej Akademii są
weryfikowane przez koordynatorów dyscyplin, będących członkami Rady Badań Naukowych ALK.
Jednym z kryteriów oceny jest wartość naukowa projektu. Sprawozdania z realizacji projektów
są gromadzone i weryfikowane każdego roku.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
5 Dziennik Ustaw z 1994 r. nr 24, poz. 83 z późniejszymi zmianami.
8
3.1.4 Profesjonalne podejście
Od 2005 r. Biuro Obsługi Działalności Naukowej (BODN) jest jednostką odpowiedzialną
za wspieranie nauczycieli akademickich w prowadzeniu działalności badawczej. Nauczyciele
akademiccy otrzymują wsparcie ze strony wykwalifikowanych pracowników administracyjnych,
na każdym etapie projektu badawczego: podczas składania wniosków, w trakcie realizacji oraz
raportowania wyników projektu
Zasady dotyczące zmian w projektach finansowanych przez instytucje zewnętrzne
regulowane są treścią umów zawartych pomiędzy naukowcami, ALK i grantodawcami
(np. z Narodowym Centrum Nauki, Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowym
Centrum Badań i Rozwoju). Nauczyciele akademiccy, na odpowiednich seminariach i podczas
konsultacji z pracownikami Biura Obsługi Działalności Naukowej , informowani są o zasadach
określonych przez grantodawców. Pracownicy znają obowiązujące przepisy prawa i ich
przestrzegają.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.5 Zobowiązania wynikające z umów lub z przepisów prawa
Nauczyciele akademiccy ALK informowani są o przepisach wewnętrznych i zewnętrznych
regulujących ich działalność zawodową oraz o wszelkich wprowadzanych zmianach.
Na początku roku akademickiego organizowane są seminaria dla młodych pracowników
naukowych, podczas których omawiane są między innymi źródła i warunki finansowania badań
w ALK. W ciągu roku akademickiego organizowane są również seminaria, podczas których
przekazywane są szczegółowe informacje na temat konkursów ogłaszanych przez instytucje
zewnętrzne. Możliwe są także indywidualne konsultacje z Biurem Obsługi Działalności Naukowej.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.6 Odpowiedzialność
Instytucje finansujące (grantodawcy) mają prawo kontrolować finansowane projekty przez
okres 5 lat po zakończeniu ich realizacji (jest to zagwarantowane w umowie zawartej z instytucją).
Nauczyciele akademiccy w momencie podpisywania umowy z instytucją finansującą, a także
podczas spotkań i seminariów organizowanych przez Biuro Obsługi Działalności Naukowej
informowani są o zasadzie efektywności ekonomicznej oraz o konieczności poddania się
potencjalnej kontroli.
Ponadto, pracownicy Biura Obsługi Działalności Naukowej wspierają nauczycieli akademickich
w trakcie realizacji projektu w zakresie prawidłowego zarządzania środkami finansowymi (zgodnie
z wymogami określonymi przez grantodawców) oraz w zakresie współpracy z podmiotami
kontrolującymi i finansującymi.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
9
3.1.7 Zasady dobrej praktyki w badaniach naukowych
Obszar ten reguluje m.in. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.6
Nauczyciele akademiccy Akademii Leona Koźmińskiego w momencie zatrudnienia otrzymują
informacje na temat polityki bezpieczeństwa w zakresie ochrony danych osobowych oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących w ALK. W oparciu o obowiązujące przepisy prawa,
w momencie zatrudnienia pracownicy przechodzą również szkolenie z zakresu BHP, a następnie
uczestniczą w okresowych szkoleniach w tym zakresie.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.8 Upowszechnianie i wykorzystywanie wyników badań
ALK zachęca nauczycieli akademickich do upowszechniania wyników badań uzyskanych
w wyniku realizowanych projektów badawczych. Zobowiązanie do przedstawiania wyników badań
naukowych w publikacjach o zasięgu międzynarodowym wynika również z treści umów
podpisywanych z grantodawcami.
Upowszechnianie wyników badań (w tym publikacje w międzynarodowych czasopismach
naukowych) brane jest pod uwagę przy ocenie parametrycznej jednostek naukowych prowadzonej
przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz podczas okresowej oceny wewnętrznej
nauczycieli akademickich ALK.
Nauczyciele akademiccy ALK informowani są o treści Uchwały Senatu nr 19 - 2011/2012 z dnia
6 października 2011 r. w sprawie zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, prawa
własności przemysłowej i komercjalizacji wyników badań naukowych i badań na rzecz rozwoju.
ALK wspiera nauczycieli akademickich w publikacji monografii (habilitacyjnych oraz
profesorskich), a także w publikacji wyników badań w czasopismach wewnętrznych (MBS.CE,
Tamara, Decyzje - publikacje w większości w języku angielskim) i zewnętrznych (ALK pokrywa koszty
korekty językowej publikacji anglojęzycznych). Ponadto, w przypadku artykułów opublikowanych
w renomowanych czasopismach międzynarodowych, nauczyciele akademiccy mogą ubiegać się
o nagrodę Rektora.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.9 Zaangażowanie społeczne
W ramach sprawozdań z projektów finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki,
nauczyciele akademiccy zobowiązani są do opisania wartości wyników projektu dla społeczeństwa
i gospodarki, a także przedstawienia opisu projektu badawczego w sposób zrozumiały dla osób
niebędących specjalistami w danej dziedzinie.
6 Dziennik Ustaw z 1997 r., Nr 133, poz. 883, z późniejszymi zmianami.
10
Akademia rozpoczęła również współpracę z agencją public relations (specjalizującą się
w promowaniu nauki), w celu usprawnienia i rozszerzenia zakresu informowania opinii publicznej
o projektach finansowanych ze środków publicznych oraz środków ALK. Uczelnia oraz kadra
dydaktyczna i naukowa ALK organizuje również wykłady dla uczniów szkół średnich oraz bierze
udział w Festiwalu Nauki.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.10 Zasada niedyskryminacji
Zasada równego traktowania i niedyskryminacji regulowana jest ustawą z dnia 26 czerwca
1974 r.- Kodeks Pracy7 oraz ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny8.
Zasada poszanowania godności i tolerancji zawarta jest w Kodeksie Dobre praktyki w szkołach
wyższych przyjętym przez Akademię Leona Koźmińskiego oraz w obowiązującym Regulaminie Pracy
ALK:
Pracodawca jest obowiązany (...) przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu,
w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość,
przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację
seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym
lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (...).
Zgodnie z Uchwałą nr 23 Senatu - 2007/2008 z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie
równouprawnienia:
W swoich działaniach Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego
(obecnie Akademia Leona Koźmińskiego) kieruje się zasadami wolności nauczania oraz wolności
badań naukowych, a w polityce zatrudniania pracowników oraz przyjmowania kandydatów
na studia, studia doktoranckie i studia podyplomowe przestrzega zasady niedyskryminowania
z jakiejkolwiek przyczyny.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.1.11 Systemy oceny pracowników
Obowiązek okresowej oceny nauczycieli akademickich reguluje ustawa z dnia 27 lipca 2005 r.
- Prawo o szkolnictwie wyższym. Szczegółowe zasady oceny obowiązujące w ALK zawarto
w Statucie Akademii. Ocena nauczycieli akademickich dokonywana jest nie rzadziej niż raz na dwa
lata przez komisję wybieraną przez Senat. Komisja dokonuje oceny realizacji zadań określonych
dla nauczyciela akademickiego zawartych w umowie o pracę oraz innych zadań obowiązujących
według prawa, w tym m.in.:
7 Dziennik Ustaw z 1974 r. Nr 24, poz. 141, z późniejszymi zmianami
8 Dziennik Ustaw z 1964 r. nr 16, poz. 93, z późniejszymi zmianami.
11
- stopień realizacji efektów kształcenia,
- rzetelność wykonywania obowiązków dydaktycznych, autorstwo i współautorstwo
podręczników,
- wyniki prowadzonej działalności naukowo-badawczej, wdrożeniowej i innowacyjnej,
- organizacja i uczestnictwo w konferencjach naukowych,
- aktywność w pozyskiwaniu ze źródeł zewnętrznych środków na działalność naukową
i dydaktyczną,
- recenzowanie prac naukowych, udział w kolegiach redakcyjnych i radach programowych
czasopism naukowych,
- osiągnięcia organizacyjne.
W trakcie procesu oceny Komisja spotyka się indywidualne z każdym nauczycielem
akademickim. Komisja ocenia wykonanie obowiązków na podstawie kart osiągnięć, pisemnej opinii
bezpośredniego przełożonego, opinii Dyrektora Kolegium oraz opinii studentów i doktorantów
wyrażonych w formie anonimowych ankiet. Komisja w trybie jawnym uchwala ocenę nauczyciela
akademickiego, a następnie przedkłada ją, wraz z uzasadnieniem, nauczycielowi akademickiemu,
jego bezpośredniemu przełożonemu, Dyrektorowi Kolegium oraz Rektorowi. Od wyniku oceny
Komisji nauczyciel akademicki może wnieść odwołanie do Rektora. Wszelkie zmiany w systemie
oceny są ogłaszane i konsultowane z Senatem oraz podczas zebrań z młodymi pracownikami
naukowymi.
Wyniki analizy: w okresowej ocenie samodzielnych pracowników naukowych należy
uwzględnić obowiązki w zakresie opieki naukowej nad młodymi pracownikami naukowymi (zadanie
powiązane z punktem 3.4.1).
3.2 Rekrutacja
3.2.1 Rekrutacja
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym reguluje procedurę rekrutacji
personelu akademickiego tylko w odniesieniu do uczelni publicznych. Statut ALK stanowi, że zasady
zatrudniania nauczycieli akademickich określa Rektor. Od 2011 r. proces rekrutacji kadry
akademickiej na ALK jest regulowany Zarządzeniem Rektora nr 59 - 2011/2012 w sprawie zasad,
kryteriów i trybu rekrutacji i selekcji kandydatów na stanowiska nauczycieli akademickich.
Obowiązujące przepisy wymagają kilku poprawek.
Zarządzenie określa między innymi wymagania wobec kandydatów ubiegających się o pracę
na poszczególnych stanowiskach (w tym dla stanowisk naukowo-dydaktycznych: asystent, adiunkt,
profesor zwyczajny, profesor nadzwyczajny oraz dydaktycznych), wymagane miejsca publikacji
ogłoszeń (w tym Euraxess), wymagania wobec sposobu formułowania ogłoszeń (bez sformułowań
dyskryminujących), skład komisji konkursowej dla każdego ze stanowisk oraz zasady postępowania
konkursowego.
12
Wyniki analizy: należy wprowadzić szczegółowe zapisy w regulacjach i procedurach
dotyczących rekrutacji w zakresie:
poprawy jakości ogłoszeń o pracę,
poszerzenia zasięgu publikowanych ogłoszeń,
zwiększenia przejrzystości procedury rekrutacyjnej,
regularnego systemu informowania kierowników katedr oraz pracowników na temat zasad,
kryteriów oraz trybu rekrutacji i doboru kadry akademickiej.
3.2.2 Rekrutacja (Kodeks)
Zarządzenie Rektora nr 59 - 2011/2012 w sprawie zasad, kryteriów i trybu rekrutacji i selekcji
kandydatów na stanowiska nauczycieli akademickich określa proces rekrutacji i zatrudniania
nauczycieli akademickich oraz wprowadza reguły zapobiegające dyskryminacji kandydatów.
Kryteria wyboru kandydatów opisane są we wszystkich ogłoszeniach o pracę, natomiast brakuje
w nich szczegółowych informacji dotyczących samego procesu selekcji. Ogłoszenia nie zawierają
również szczegółowego wykazu przyszłych obowiązków pracowników ALK.
Wyniki analizy: należy zmodyfikować ogłoszenia o pracę, określając bardziej szczegółowo
kryteria wyboru i podając szczegółowy wykaz obowiązków. Należy wskazać wymagany okres
pomiędzy publikacją ogłoszenia o naborze, a terminem składania zgłoszeń. W procedurze warto
uwzględnić sposób rekrutacji pracowników do poszczególnych projektów badawczych.
3.2.3 Selekcja kandydatów (Kodeks)
Zgodnie z treścią Zarządzenia Rektora nr 59 - 2011/2012 w sprawie zasad, kryteriów i trybu
rekrutacji i selekcji kandydatów na stanowiska nauczycieli akademickich, proces doboru kadr
obejmuje dwa etapy: a) dobór wstępny – analiza przesiewowa zgłoszeń w oparciu o kryteria
formalne wskazane w ogłoszeniu o pracę; b) rozmowa kwalifikacyjna z wybranymi wstępnie
kandydatami.
Na potrzeby każdego procesu selekcji powołuje się komisję rekrutacyjną składającą się
z pięciu członków, w tym Rektora lub Prorektora ds. dydaktycznych, Prorektora ds. studiów –
Dyrektora kolegium, kierownika jednostki organizacyjnej, nauczyciela akademickiego z tej samej
jednostki oraz pracownika Biura Spraw Pracowniczych.
Wyniki analizy: należy wprowadzić informację o różnorodności składu komisji rekrutacyjnej
w Zarządzeniu Rektora nr 59, oraz zorganizować szkolenia na temat procesu selekcji i kryteriów
rekrutacji dla kierowników katedr.
3.2.4 Przejrzystość (Kodeks)
Zgodnie z treścią Zarządzenia Rektora nr 59 - 2011/2012 w sprawie zasad, kryteriów i trybu
rekrutacji i selekcji kandydatów na stanowiska nauczycieli akademickich w treści ogłoszeń o pracę
podaje się kryteria wyboru oraz opis stanowiska pracy. Kandydaci, którzy nie zostali wybrani,
13
otrzymują stosowne powiadomienie listownie lub poprzez pocztę elektroniczną, na temat
przyczyn, z powodu których nie zostali wybrani.
Wyniki analizy: należy zmodyfikować ogłoszenia o pracę, określając bardziej szczegółowo
kryteria wyboru oraz wykaz obowiązków przyszłych nauczycieli akademickich ALK. Należy
wprowadzić system komunikacji z kandydatami na każdym etapie procesu rekrutacji. Wiadomości
elektroniczne wysyłane do kandydatów, którzy nie zostali wybrani, powinny zawierać więcej
informacji na temat silnych i słabych stron ich kandydatury. Należy określić ramy czasowe, w jakich
powinna być wysłana informacja zwrotna do kandydatów.
3.2.5 Ocena walorów kandydatów (Kodeks)
Zgodnie z treścią Zarządzenia Rektora nr 59 - 2011/2012 w sprawie zasad, kryteriów i trybu
rekrutacji i selekcji kandydatów na stanowiska nauczycieli akademickich, podczas oceny nauczycieli
akademickich wykorzystuje się dwa arkusze oceny: arkusz oceny wstępnej i arkusz oceny rozmowy
kwalifikacyjnej (odpowiednio załącznik nr 3 i 4 do Zarządzenia). Arkusze zawierają zestaw
kryteriów, na podstawie których oceniany jest każdy kandydat.
Wyniki analizy: obowiązujący formularz arkusza oceny rozmowy kwalifikacyjnej powinien
zostać udoskonalony. Kryteria, na podstawie których oceniany jest każdy kandydat powinny zostać
określone bardziej szczegółowo. Przy ocenie pracowników nie należy ograniczać się tylko
do wskaźników ilościowych, takich jak liczba punktów i publikacji. Należy również uwzględnić
kryteria jakościowe. Należy wprowadzić „miękkie” kryteria oceny związane z kompetencjami
nauczycieli akademickich. Każdemu z kryteriów należy przypisać odpowiednią liczbę punktów i –
ewentualnie - odpowiednie wagi.
3.2.6 Odstępstwa od porządku chronologicznego w życiorysach (Kodeks)
Proces składania zgłoszeń został unormowany treścią Zarządzenia Rektora nr 59 - 2011/2012
w sprawie zasad, kryteriów i trybu rekrutacji i selekcji kandydatów na stanowiska nauczycieli
akademickich. Kandydaci w trakcie procesu rekrutacji proszeni są o składanie swoich CV
w dowolnym formacie, wraz z wykazem przeprowadzonych badań, wykazem publikacji, kopiami
dyplomów, opisem planów badawczych na następne trzy lata oraz listem motywacyjnym.
Doświadczenie zawodowe w konsultingu, biznesie i finansach traktowane jest w procesie
rekrutacji jako dodatkowy atut.
Wyniki analizy: należy opracować wytyczne uwzględniające różne ścieżki kariery
akademickiej, np. z uwzględnieniem osiągnięć w zakresie nauczania i wiedzy specjalistycznej.
3.2.7 Uznawanie doświadczenia w zakresie mobilności (Kodeks)
W procesie rekrutacji za dodatkowy atut kandydata uważane są doświadczenia w zakresie
mobilności, w tym stypendia zagraniczne, nie są one jednak obowiązkowe w przypadku każdego
wakatu. Zatrudnieni w ALK nauczyciele akademiccy , w każdym roku akademickim, mają możliwość
14
uczestniczenia w co najmniej jednej zagranicznej konferencji (z zaakceptowanym referatem).
Pracownicy zachęcani są do ubiegania się o stypendia, również na uczelniach zagranicznych.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.2.8 Uznawanie kwalifikacji (Kodeks)
Zarządzenie Rektora nr 59 - 2011/2012 w sprawie zasad, kryteriów i trybu rekrutacji i selekcji
kandydatów na stanowiska nauczycieli akademickich określa zasady i kryteria rekrutacji i doboru
kadr. Komisja rekrutacyjna dokonuje oceny kwalifikacji akademickich i zawodowych kandydatów
na podstawie kwalifikacji opisanych w zarządzeniu oraz specyfikacji stanowiska pracy. Każdy
kandydat dopuszczony do etapu rozmowy kwalifikacyjnej jest oceniany według arkusza oceny
rozmowy kwalifikacyjnej uwzględniającego między innymi potencjał badawczy, doświadczenie
dydaktyczne oraz doświadczenie zawodowe.
Jeżeli grantodawca określa wymagania wobec rekrutacji prowadzonej w ramach projektu
badawczego, zasady te są brane pod uwagę w procesie oceny kandydata.
Wyniki analizy: należy opracować wytyczne uwzględniające różne ścieżki kariery
akademickiej, np. z uwzględnieniem osiągnięć w zakresie nauczania i wiedzy specjalistycznej.
3.2.9 Staż pracy (Kodeks)
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym reguluje, odpowiadający
potrzebom stanowiska, poziom kwalifikacji kandydata, wymogi formalne oraz okres zatrudnienia
na każdym stanowisku naukowym. Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule
naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki9 reguluje możliwości awansu i rozwoju kariery
naukowej.
W rozdziale IV Statutu ALK określono wymogi formalne oraz okres zatrudnienia
na poszczególnych stanowiskach.
W trakcie oceny zgłoszenia kandydata brane są pod uwagę wymagania określone
w powyższych regulacjach oraz wymagania określone w specyfikacji stanowiska pracy.
Na podstawie przeprowadzonej rozmowy kwalifikacyjnej wypełniany jest arkusz oceny rozmowy
kwalifikacyjnej uwzględniający między innymi potencjał badawczy, doświadczenie dydaktyczne oraz
doświadczenie zawodowe kandydata. Oceniany jest cały przebieg rozwoju zawodowego.
Wyniki analizy : obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.2.10 Zatrudnianie na stanowisku podoktorskim (Kodeks)
Kandydaci ze stopniem doktora zatrudniani są w Akademii Leona Koźmińskiego na podstawie
umowę o pracę na stanowisku adiunkta (w ALK nie występuje instytucja staży podoktorskich).
9 Dziennik Ustaw z 2003 r. Nr 65, poz. 595, z późniejszymi zmianami.
15
Zarządzenie Rektora nr 59 - 2011/2012 w sprawie zasad, kryteriów i trybu rekrutacji i selekcji
kandydatów na stanowiska nauczycieli akademickich opisuje zasady, kryteria i procedury rekrutacji
i selekcji pracowników na każde stanowisko, również pracowników ze stopniem doktora.
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym reguluje maksymalny okres
zatrudnienia na stanowisku asystenta (osoby nieposiadającej stopnia doktora) oraz okres
zatrudnienia na stanowisku adiunkta (osoby nieposiadającej stopnia doktora habilitowanego).
Maksymalny okres zatrudnienia na stanowisku adiunkta w Akademii Leona Koźmińskiego.
reguluje również Statut ALK.
Zakres obowiązków nauczycieli akademickich, w tym pracowników ze stopniem doktora
reguluje Uchwała Senatu nr 73 - 2014/2015 z dnia 19 lutego 2015 r. (z późn. zm.) w sprawie zasad
ustalania zakresu obowiązków nauczycieli akademickich, rodzajów zajęć objętych zakresem tych
obowiązków, w tym wymiaru zadań dydaktycznych dla poszczególnych stanowisk oraz zasad
obliczania godzin dydaktycznych.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3 Warunki pracy i ubezpieczenie społeczne
3.3.1 Uznanie zawodu
W ALK nauczyciele akademiccy mają możliwość wybrania własnej ścieżki kariery: mogą
skoncentrować się na badaniach naukowych lub na dydaktyce. W obu przypadkach cieszą się
uznaniem jako specjaliści w swojej dziedzinie i mogą liczyć na wsparcie ze strony Uczelni. ALK
oferuje nauczycielom akademickim możliwości rozwoju zawodowego, jak również wsparcie
merytoryczne na każdym etapie kariery. Pracownicy (w tym doktoranci i nauczyciele akademiccy
ze stopniem naukowym doktora) mają możliwość ubiegania się o finansowanie w ramach
tzw. finansowania dla młodych naukowców, finansowanie wyjazdów na konferencje
(z zaakceptowanymi referatami), stypendia wewnętrzne oraz nagrody Rektora.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3.2 Środowisko badań naukowych
Nauczyciele akademiccy, na każdym etapie realizacji projektu badawczego, mogą liczyć
na wsparcie oferowane przez Biuro Obsługi Działalności Naukowej,. Zachęca się ich do ubiegania
o granty oraz do prowadzenia badań międzysektorowych, interdyscyplinarnych
i międzynarodowych.
Pracownicy, którzy pragną zaangażować się w międzynarodową działalność naukową, mogą
korzystać ze wsparcia umożliwiającego im ubieganie się o dofinansowanie udziału w konferencjach
i o granty na potrzeby internacjonalizacji badań. Nauczyciele akademiccy ALK mają dostęp
16
do międzynarodowych baz danych (w dziedzinie prawa, finansów i ekonomii) oraz do laboratoriów
komputerowych, w których mogą prowadzić badania eksperymentalne.
Pracownicy Akademii Leona Koźmińskiego, w chwili zatrudnienia, otrzymują informacje
na temat polityki bezpieczeństwa w zakresie ochrony danych osobowych oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3.3 Warunki pracy
ALK zapewnia nauczycielom akademickim elastyczne warunki pracy. Uczelnia dąży
do stworzenia takich warunków, które umożliwią pracownikom i pracownicom pogodzenie życia
rodzinnego i pracy, (poprzez zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, urlopy naukowe), co
przekłada się na doskonalenie wyników naukowych i dydaktycznych. Ważne jest, aby umożliwić
pracownikom nie tylko odnoszenie sukcesów naukowych, ale także zachowanie zdrowej równowagi
między pracą, a życiem prywatnym.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3.4 Stabilność i trwałość zatrudnienia
ALK zawiera z nauczycielami akademickimi umowę o pracę zgodnie z wymogami zawartymi
w przepisach krajowych. Pracownicy zatrudniani są na podstawie umów o pracę na czas określony.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, trzecia umowa z pracownikiem zawierana jest na czas
nieokreślony. W niektórych przypadkach naukowcy, którzy angażowani są do konkretnych
projektów badawczych, zatrudniani są na umowę o dzieło.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3.5 Finansowanie i wynagrodzenie
ALK zapewnia nauczycielom akademickim godziwe wynagrodzenie za wykonywaną pracę,
a także ubezpieczenie społeczne, zgodne z obowiązującym ustawodawstwem krajowym. Młodzi
pracownicy naukowi, rozpoczynający pracę naukową, zatrudniani są na stanowiskach asystenta
na podstawie umowy o pracę. ALK gwarantuje wszystkim pracownikom dodatkowe świadczenia,
np. prywatną opiekę medyczną, możliwość korzystania z oferty edukacyjnej ALK, możliwość uczenia
się języków obcych oraz uczestnictwo w kursach doskonalenia zawodowego.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3.6 Równowaga płci
Akademia Leona Koźmińskiego zapewnia kobietom i mężczyznom równe szanse w dostępie
do stanowisk naukowych, a także do nagród, stypendiów, grantów oraz szkoleń (zgodnie z Uchwałą
Senatu nr 23 - 2007/2008 z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie równości).
17
Najważniejsze kryteria w przypadku rekrutacji i awansu naukowców to: odpowiednie
kompetencje, doświadczenie, osiągnięcia naukowe i dydaktyczne oraz umiejętności organizacyjne.
Dane z 2016 roku wskazują na wysoki udział kobiet w ogólnej liczbie nauczycieli akademickich
ALK – 40,97 % (wykres numer 1). W podziale na rodzaj stanowisk najniższy udział kobiet
zanotowano wśród pracowników na stanowiskach profesora nadzwyczajnego oraz profesora
zwyczajnego (wykres numer 2). Udział kobiet na powyższych stanowiskach wynosi odpowiednio
29% i 23%10. Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost liczby kobiet oraz udziału kobiet na powyższych
stanowiskach od 2010 roku – z 16% w 2010 roku do 27 % w 2016 roku (wzrost o 11%). Liczbę oraz
udział kobiet na stanowiskach profesora zwyczajnego oraz profesora nadzwyczajnego w latach
2010-2016 przedstawiają wykresy numer 3 i 4.
Wykres nr 1. Udział kobiet wśród nauczycieli akademickich ALK, 2016 rok
Wykres nr 2. Liczba pracowników naukowo-dydaktycznych, naukowych oraz naukowo-technicznych ALK – wg stanowisk i płci, 2016 rok
10 Wg raportu GUS na koniec grudnia 2014 roku udział kobiet pracujących na stanowisku profesora w polskich uczelniach stanowił 26,6 % ogółu zatrudnionych na tym stanowisku. Źródło http://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/2/11/1/szkoly_wyzsze.pdf
18
Wykres nr 3. Liczba kobiet na stanowiskach profesora zwyczajnego oraz profesora nadzwyczajnego w ALK w latach 2010-2016
Wykres nr 4. Udział kobiet wśród pracowników na stanowiskach profesora nadzwyczajnego oraz profesora zwyczajnego w ALK w latach 2010-2016 (w %)
Akademia Leona Koźmińskiego planuje utrzymać wzrostową tendencję, dlatego też
planowane są działania zachęcające kobiety do prowadzenia działalności naukowej w ALK.
Wyniki analizy: rozpowszechnianie wśród nauczycieli akademickich informacji na temat
programów finansujących badania prowadzone przez osoby powracające z urlopu
macierzyńskiego/ojcowskiego/rodzicielskiego/wychowawczego. Dbanie o obecność kobiet
w komisjach oceniających (rekrutacyjnych, ds. Okresowej Oceny Osiągnięć Nauczycieli
Akademickich).
19
3.3.7 Rozwój kariery zawodowej
ALK stworzyła specjalny system mający na celu zrównoważenie dydaktycznych i badawczych
obowiązków nauczycieli akademickich, uwzględniający indywidualne predyspozycje, kompetencje
i oczekiwania każdego pracownika zatrudnionego na Uczelni. Pracownicy, którzy pragną
skoncentrować się na badaniach naukowych, mogą ubiegać się o zmniejszenie pensum
dydaktycznego, natomiast ci, którym bardziej zależy na nauczaniu, mają możliwość poświęcenia
większej uwagi na rozwijaniu swoich umiejętności dydaktycznych. Przed każdą oceną okresową
pracownicy powinni przygotować własny plan rozwoju zawodowego.
Wyniki analizy: należy zapewnić opiekę naukową młodym pracownikom naukowym,
ustanawiając zasady współpracy pomiędzy młodymi i samodzielnymi pracownikami naukowymi.
3.3.8 Wartość mobilności
ALK postrzega internacjonalizację jako integralną część innowacyjnej edukacji biznesowej
i jeden z podstawowych warunków rozwoju Uczelni. Uczelnia podpisała ponad 200 umów
z uczelniami na sześciu kontynentach. ALK promuje mobilność jako istotny element rozwoju
naukowego.
Akademia uznaje wartość mobilności geograficznej, trans-dyscyplinarnej, a także mobilności
między sektorem publicznym i prywatnym za istotną dla wzbogacania wiedzy naukowej oraz
rozwoju zawodowego na każdym etapie kariery pracowników naukowych.
ALK zapewnia stypendia nauczycielom akademickim, którzy chcieliby prowadzić badania
za granicą i umożliwia pracownikom prowadzenie wykładów na zagranicznych uczelniach
(w ramach programu Erasmus). Wsparcie organizacyjne w tym zakresie zapewniają nauczycielom
akademickim pracownicy Biura Współpracy z Zagranicą.
W zakresie ubiegania się o środki na zagraniczne staże naukowe nauczycieli akademickich
wspierają pracownicy Biura Obsługi Działalności Naukowej.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3.9 Dostęp do doradztwa zawodowego
Nauczyciele akademiccy ALK, na każdym etapie kariery, mają możliwość uczestniczenia
w szkoleniach. Biuro Obsługi Działalności Naukowej zapewnia wsparcie rozwoju zawodowego
pracowników organizując seminaria i szkolenia z zakresu: pisania prac naukowych, metodologii
i kompetencji badań statystycznych, praktycznych aspektów zarządzania projektami badawczymi
i wymiany doświadczeń naukowych. Biuro pomaga również w efektywnym pozyskiwaniu funduszy
na badania ze źródeł zewnętrznych, a także oferuje wsparcie w zakresie możliwości udziału
w projektach badawczo-rozwojowych.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
20
3.3.10 Prawa własności intelektualnej
ALK przyjęła wewnętrzne regulacje dotyczące ochrony praw własności intelektualnej
(Uchwała Senatu nr 19 - 2011/2012 z dnia 6 października 2011 r. w sprawie zarządzania prawami
autorskimi i prawami pokrewnymi, prawami własności przemysłowej i komercjalizacji wyników
badań naukowych i badań na rzecz rozwoju), szczegółowe zmiany w regulacji okazują się jednak
niezbędne, by można było zastosować przyjęte zasady w praktyce.
Dla nauczycieli akademickich zorganizowano pierwsze cykle warsztatów w zakresie praw
własności intelektualnej. Planowana jest organizacja następnych, cyklicznych szkoleń.
Wyniki analizy: należy wprowadzić szczegółowe zmiany w regulacjach dotyczących ochrony
praw własności intelektualnej w ALK.
3.3.11 Współautorstwo
Podczas oceny nauczycieli akademickich ALK współautorstwo publikacji traktowane jest tak
samo, jak publikacje jednego autora.
Nauczyciele akademiccy, na spotkaniach i szkoleniach, informowani są o obowiązujących
regulacjach wewnętrznych i zewnętrznych w zakresie praw własności intelektualnej (Uchwała
Senatu nr 19 – 2011/2012 z dnia 6 października 2011 r. w sprawie Regulaminu zarządzania prawami
autorskimi i prawami pokrewnymi, prawami własności przemysłowej oraz komercjalizacji wyników
badań naukowych i prac rozwojowych w Akademii Leona Koźmińskiego).
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.3.12 Nauczanie
Nauczanie i badania naukowe są traktowane jako równoważne ścieżki kariery, choć
preferowana jest ścieżka naukowo- dydaktyczna.
Zgodnie z treścią Uchwały Senatu ALK nr 73 2014/2015 z dnia 19 lutego 2015 r. w sprawie
obowiązków nauczyciela akademickiego, roczny wymiar zajęć dydaktycznych dla pracownika
naukowo-dydaktycznego wynosi od 180 do 210 godzin. Pracownicy, którzy pragną skoncentrować
się na badaniach, mogą ubiegać się o zmniejszenie wymiaru godzin nauczania. Stwierdzono jednak,
że młodzi pracownicy naukowi, w niektórych przypadkach, są obarczani zbyt wysoką liczbą godzin
ponadwymiarowych.
Wszyscy nauczyciele akademiccy ALK poddawani są ocenie okresowej (nie rzadziej niż raz
na dwa lata). Uwzględnia się w niej zarówno nauczanie, jak i badania naukowe. Ponadto corocznie
przyznawana jest nagroda Rektora dla najlepszego wykładowcy i najlepszego badacza. Zarówno
praca dydaktyczna, jak i badawcza są doceniane i godziwie wynagradzane. Nauczyciele akademiccy,
którym zależy szczególnie na rozwoju umiejętności dydaktycznych, mają możliwość prowadzenia
zajęć na zagranicznych uczelniach (w ramach programu Erasmus).
21
Wyniki analizy: należy określić maksymalną liczbę godzin ponadwymiarowych dla młodych
pracowników naukowych ALK, zwłaszcza będących na etapie przed obroną rozprawy doktorskiej.
3.3.13 Skargi/odwołania
W przypadku pojawienia się sytuacji konfliktowych, nauczyciel akademicki może zwrócić się
do Kierownika Katedry, Prorektora lub Rektora ALK. Jeżeli pracownik nie zgadza się z wynikami
swojej oceny okresowej, może się od niej odwołać (procedura odwoławcza została opisana
w zasadach przeprowadzania oceny nauczycieli akademickich ALK).
Wyniki analizy rozbieżności: należy ustanowić procedury rozwiązywania konfliktów
pracowniczych. Należy powołać bezstronną osobę (niezależnego mediatora, niezwiązanego
ze strukturą Uczelni) w celu ułatwienia procesu rozwiązywania konfliktów oraz zagwarantować
poufność procedury.
3.3.14 Wpływ na organy decyzyjne
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i treścią
Statutu ALK, wszystkie najważniejsze regulacje ALK zatwierdzane są przez Senat ALK. Senat jest
organem kolegialnym, który składa się z nauczycieli akademickich (pracowników dydaktycznych
i naukowych, profesorów i doktorów), pracowników administracyjnych, doktorantów i studentów.
W uczelni działa Rada Młodych Naukowców. Młodzi pracownicy naukowi wchodzą również
w skład takich organów doradczych, jak Rada Badań Naukowych.
Wyniki analizy rozbieżności: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.4 Szkolenie i rozwój
3.4.1 Opieka naukowa
Postępy zawodowe i wyniki badań młodych naukowców poddawane są ewaluacji w ramach
oceny okresowej nauczycieli akademickich ALK (co najmniej raz na dwa lata). Młodzi pracownicy
naukowi otrzymują informacje zwrotne od Komisji ds. Okresowej Oceny Osiągnięć Nauczycieli
Akademickich.
W trakcie roku akademickiego, młodzi pracownicy naukowi pracują pod nadzorem
opiekunów naukowych/mentorów. Zakres i intensywność tej współpracy w dużej mierze zależą
jednak od osobistego zaangażowania opiekuna. Harmonogram pracy przeważnie opracowywany
jest wspólnie. Istnieje potrzeba doprecyzowania zasad i zdefiniowania obowiązków opiekunów
naukowych.
Wyniki analizy rozbieżności: należy uwzględnić obowiązki w zakresie opieki naukowej nad
młodymi pracownikami naukowymi w okresowej ocenie samodzielnych pracowników naukowych.
22
3.4.2 Nadzór i obowiązki w zakresie zarządzania
W ALK brak odpowiednich przepisów dotyczących nadzoru nad młodymi pracownikami
naukowo-dydaktycznymi i obowiązków w zakresie zarządzania pracownikami przez samodzielnych
pracowników naukowych.
W praktyce, współpraca z młodymi pracownikami naukowymi na wczesnym etapie kariery
i forma przekazywania im wiedzy zależą od nastawienia i podejścia opiekunów naukowych.
Wyniki analizy: należy uwzględnić obowiązki w zakresie opieki naukowej nad młodymi
pracownikami w okresowej ocenie samodzielnych pracowników naukowych w (w tym przede
wszystkim Kierowników Katedr).
3.4.3 Kontynuacja rozwoju zawodowego
ALK zobowiązuje się do ciągłego rozwoju zawodowego nauczycieli akademickich. Wspiera
pracowników w podnoszeniu i zdobywaniu kompetencji w obszarach zainteresowań zawodowych,
między innymi poprzez zachęcanie ich do korzystania z oferty edukacyjnej ALK, na korzystnych
warunkach finansowych. Akademia Leona Koźmińskiego zapewnia pracownikom dostęp
do szerokiej gamy szkoleń, umożliwiających im rozwijanie umiejętności badawczych
i dydaktycznych:
pokrywa koszty uczestniczenia w konferencjach krajowych
i międzynarodowych z zaakceptowanym przez organizatorów referatem,
organizuje seminaria w zakresie prowadzenia badań (np. na temat źródeł
i zasad finansowania projektów badawczych, pisania artykułów naukowych) oraz dydaktyki.
Wyniki analizy: obszar nie wymaga podjęcia działań.
3.4.4 Dostęp do szkoleń naukowych oraz możliwość ciągłego rozwoju
Każdy nauczyciel akademicki ALK, na każdym etapie kariery, ma dostęp do szkoleń
(organizowanych wewnętrznie lub na zewnątrz Uczelni), krajowych i międzynarodowych
konferencji (z zaakceptowanym referatem) oraz wsparcia ze strony Biura Obsługi Działalności
Naukowej w poszukiwaniu możliwości finansowania i dotacji badań naukowych.
Szkolenia dla kadry akademickiej prowadzone są na bieżąco. Brak jednak dedykowanego
programu służącego temu celowi.
Wyniki analizy rozbieżności: należy opracować system szkoleń dla personelu naukowego
Akademii Leona Koźmińskiego, w tym dla młodych pracowników naukowych.
3.4.5 Relacje z opiekunem naukowym
Uchwała Senatu ALK nr 73 2014/2015 z dnia 19 lutego 2015 r. w sprawie zasad ustalania
zakresu obowiązków nauczycieli akademickich, rodzajów zajęć objętych zakresem tych
23
obowiązków, w tym wymiaru zadań dydaktycznych dla poszczególnych stanowisk oraz zasad
obliczania godzin dydaktycznych nie reguluje obowiązku nadzoru nad młodymi pracownikami
naukowymi. Zaangażowanie leży w gestii samodzielnych pracowników naukowych – dotychczas nie
wprowadzono regulujących tę kwestię przepisów.
Odnotowano brak procedury przypisywania młodych naukowców do opiekunów naukowych.
Relacje między opiekunami a młodymi pracownikami nie zostały jasno zdefiniowane.
Wyniki analizy: w zarządzeniu w sprawie obowiązków nauczyciela akademickiego należy
zawrzeć precyzyjne zasady dotyczące relacji pomiędzy opiekunem, a młodym pracownikiem
naukowym. Przed przeprowadzeniem procesu rekrutacji na dane stanowisko naukowe należy
wyznaczyć opiekuna, który powinien zasiadać w komisji rekrutacyjnej. Prorektor ds. badań
naukowych i rozwoju kadry powinien być członkiem komisji rekrutacyjnej.
24
4. Analiza zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK z zapisami dokumentu OTM-R
Analiza zgodności z zasadami OTM-R została przeprowadzona na podstawie raportu oraz check listy zawartej w dokumencie „Open, Transparent and Merit-based Recruitment of Researchers” 11.
Otwarta, przejrzysta i oparta na osiągnięciach kandydata rekrutacja – OTM-R System
Otwarta Przejrzysta
Oparta na ocenie
osiągnięć kandydata
Zgodność procedur ALK z zasadami dokumentu
OTMR: - Tak, zrealizowane w
całości - Tak, zrealizowane w
istotnej części - Tak, zrealizowane
częściowo - Nie
Zadania do wykonania
OTM-R system – zapisy ogólne
1. Czy zasady otwartej, przejrzystej oraz opartej na osiągnięciach kandydata rekrutacji (OTM-R) zostały opublikowane na stronie internetowej ALK (w języku polskim i angielskim)?
x x Nie Publikacja zasad OTM-R obowiązujących w ALK na stronie internetowej uczelni.
2. Czy w ALK istnieje wewnętrzny regulamin/przewodnik – jak przeprowadzić otwartą, przejrzystą i opartą na ocenie osiągnięć kandydata rekrutację na wszystkie typy stanowisk?
x x x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
3. Czy każda osoba zaangażowana w proces rekrutacji została przeszkolona w zakresie zasad OTM-R?
x x x Nie
Szkolenia w zakresie zasad rekrutacji obowiązujących w ALK (zgodnych z OTM-R) dla osób zaangażowanych w proces rekrutacji. Przynajmniej 1 szkolenie w okresie 2 lat.
11 http://ec.europa.eu/euraxess/pdf/research_policies/OTM-R-finaldoc.pdf
25
4. Czy ALK aktywnie korzysta z narzędzi do e-rekrutacji?
x x Tak, zrealizowane
częściowo Wzrost wykorzystania narzędzi do e-rekrutacji w ALK.
5. Czy ALK posiada system kontroli jakości w odniesieniu do OTM-R?
x x x Nie Stworzenie systemu kontroli jakości w odniesieniu do rekrutacji.
6. Czy obecnie obowiązująca w ALK polityka OTM-R zachęca kandydatów zewnętrznych do aplikowania?
x x x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
7. Czy obecnie obowiązująca w ALK polityka OTM-R jest zgodna z polityką przyciągania naukowców z zagranicy?
x x x Tak, zrealizowane
częściowo Wzrost liczby ogłoszeń publikowanych w j. angielskim na stronie www.euraxess.com.
8. Czy obecnie obowiązująca w ALK polityka OTM-R jest zgodna z polityką przyciągania słabiej reprezentowanych grup?
x x x Tak, zrealizowane w istotnej części
Odniesienie w oficjalnych dokumentach publikowanych na stronach internetowych do regulacji odnoszącej się do zakazu dyskryminacji wobec jakiejkolwiek z grup.
9. Czy obecnie obowiązująca w ALK polityka OTM-R jest zgodna z zasadą zapewnienia atrakcyjnych warunków pracy dla naukowców?
x x x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
10. Czy ALK posiada stosowne narzędzia do monitorowania czy na stanowisko aplikują odpowiedni kandydaci?
Nie Stworzenie systemu monitorowania jakości kandydatów
Faza publikacji ogłoszenia i aplikowania
11. Czy ALK posiada jasne wytyczne lub szablony dla publikowania ogłoszeń (np. Euraxess)?
x x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
12. Czy w ogłoszeniu zawierane są wszystkie informacje lub odnośniki do informacji wymaganych przez System OTM-R? (Rozdział 4.4.1 a raportu OTM-R)
x x Tak, zrealizowane
częściowo
Należy uwzględnić w ogłoszeniu: - odniesie do zasad OTM-R obowiązujących w ALK, - odniesienie do zasady równego traktowania obowiązującej w ALK.
26
13. Czy ALK w pełni korzysta z możliwości EURAXESS aby dotrzeć do jak największej grupy zainteresowanych osób?
x x Tak, zrealizowane
częściowo
Umieszczanie każdego z ogłoszeń na stronach www.euraxess.com. Zwiększenie udziału aplikacji składanych przez obcokrajowców.
14. Czy ALK korzysta z innych narzędzi do publikacji ogłoszeń?
x x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
15. Czy ALK ogranicza wymagania formalne wobec kandydata do minimum? (Rozdział 4.4.1 b raportu OTM-R)
x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
Etap selekcji i oceny kandydata
16. Czy ALK posiada jasne zasady regulujące powoływania komisji rekrutacyjnych? [Rozdział 4.4.2 a raportu OTM-R)
x x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
17. Czy ALK posiada jasne zasady regulujące skład komisji rekrutacyjnych?
x x Tak, zrealizowane
w całości Obszar nie wymaga podjęcia działań.
18. Czy obowiązujące w ALK regulacje co do składu komisji uwzględniają zasadę równości płci?
x x Tak, zrealizowane
częściowo Uwzględnić równość płci w regulacji opisującej skład komisji rekrutacyjnych.
19. Czy ALK posiada jasne wytyczne dla komisji rekrutacyjnych, które mają na celu pomóc komisji ocenić osiągnięcia w taki sposób, aby wyłonić najlepszego kandydata?
x Nie Przygotować wytyczne dla komisji rekrutacyjnych.
Wybór kandydata
20. Czy po zakończeniu rekrutacji ALK informuje wszystkich kandydatów o jej wynikach?
x Tak, częściowo Wprowadzić zasadę informowania wszystkich kandydatów o wynikach rekrutacji.
21. Czy ALK dba o odpowiednią informację zwrotną?
x Nie Wprowadzić zasadę rzetelnej informacji zwrotnej dla wszystkich kandydatów składających aplikację w ALK.
27
22. Czy ALK posiada odpowiednie mechanizmy regulujące rozpatrywania skarg?
x Nie Wprowadzić rozpatrywanie skarg do obowiązujących regulacji.
Podsumowanie
23. Czy ALK posiada system oceny realizacji celów wyznaczonych w ramach OTM-R?
Nie Opracować i wprowadzić system oceny efektów OTM-R w ALK.
28
5. Badanie wśród nauczycieli akademickich ALK
W okresie od 30 czerwca do 15 lipca 2016, wśród wszystkich nauczycieli akademickich
Akademii, została przeprowadzona ankieta dotycząca zgodności regulacji i praktyk obowiązujących
w Akademii z regulacjami zawartymi w Karcie i Kodeksie Naukowca. Ankieta była dystrybuowana
w wersji papierowej oraz elektronicznej. Składała się z 44 stwierdzeń opisujących zasady zawarte
w Karcie i Kodeksie (niektóre z zasad Karty i Kodeksu zostały przedstawione w więcej niż w jednym
pytaniu, ze względu na poruszanie różnych aspektów danego zjawiska). Respondenci proszeni byli
o zaznaczenie odpowiedzi na 5-stopniowej skali („zdecydowanie zgadzam się”, „zgadzam się”,
„nie mam zdania”, „nie zgadzam się”, „zdecydowanie nie zgadzam się”). Dodatkowo ankietowani
zostali poproszeni o zaznaczenie 3, ich zdaniem najważniejszych do wdrożenia, zasad.
Ankietę wypełniło 116 pracowników, co stanowi 53,5% wszystkich nauczycieli akademickich
ALK. Wśród respondentów było 45 kobiet, 57 mężczyzn, 14 osób nie wypełniło tej pozycji
kwestionariusza. W ankiecie wzięło udział 63% samodzielnych pracowników naukowych
zatrudnionych w ALK (44 wypełnione ankiety, w tym 30 profesorów nadzwyczajnych oraz
14 profesorów zwyczajnych). Spośród młodych pracowników naukowych ankietę wypełniło 53%
(50 wypełnionych ankiet, w tym 40 adiunktów oraz 10 asystentów). Najniższy wskaźnik odpowiedzi
zanotowano w grupie pracowników dydaktycznych 18% (9 wypełnionych ankiet).
Wykres nr 5. Udział procentowy poszczególnych grup nauczycieli akademickich ALK w badaniu
oceniającym stosowanie zasad Karty i Kodeksu w ALK
29
Na potrzeby analizy wyników ankiety odpowiedzi pogrupowano na: pozytywne, neutralne
i negatywne:
Pozytywne Zdecydowanie zgadzam się
Zgadzam się
Neutralne Nie mam zdania
Negatywne Nie zgadzam się
Zdecydowanie nie zgadzam się
Analizie poddano wyniki badań w odniesieniu do poszczególnych zasad Karty i Kodeksu oraz
zbiorczo według poszczególnych działów. W zdecydowanej większości odpowiedzi pozytywne
stanowiły więcej niż 50% odpowiedzi (wyjątek stanowią obszary dotyczące dostępu do doradztwa
zawodowego, nauczania – obciążeń dydaktycznych oraz skarg i odwołań).
Rozkład procentowy odpowiedzi udzielonych na pytania we wszystkich czterech obszarach
przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres nr 6. Rozkład odpowiedzi udzielonych w ankiecie według poszczególnych działów Karty
i Kodeksu
30
Po analizie poszczególnych pytań, zasady podzielono na spełnione w stopniu zadowalającym
(w przypadku gdy poziom odpowiedzi pozytywnych wynosił ponad 75%) oraz wymagające dalszej
analizy, w tym analizy regulacji prawnych obowiązujących w ALK oraz ewentualnego wprowadzenia
działań naprawczych (gdy procent odpowiedzi pozytywnych był niższy niż 75%).
Tabela numer 1 zawiera zestawienie odpowiedzi na wszystkie pytania ankiety. Na kolor
zielony wyróżnione zostały: wyniki pozytywne (powyżej 75%) ilustrujące wdrożone zasady Karty
i Kodeksu, a na kolor czerwony wyniki negatywne (w których ilość odpowiedzi „nie zgadzam się/
zdecydowanie nie zgadzam się” przekroczyła 15%). Na kolor niebieski zostały zaznaczone obszary
wskazane przez ankietowanych za najważniejsze.
Tabela nr 1. Zestawienie odpowiedzi udzielonych w ankiecie w podziale na odpowiedzi pozytywne,
neutralne i negatywne
Pytanie z ankiety Zgadzam
się/zdecydowanie zgadzam się
Nie mam zdania
Nie zgadzam się/zdecydowanie
nie zgadzam się
Wolność badań naukowych 95,7% 1,7% 2,6% Zasady etyczne 85,3% 13,8% 0,9%
Odpowiedzialność zawodowa - własność intelektualna 72,4% 21,6% 6,0% Odpowiedzialność zawodowa - kwalifikacje 69,0% 25,8% 5,2%
Profesjonalne podejście – strategia i finansowanie 80,2% 12,1% 7,7% Profesjonalne podejście – aspekty operacyjne 77,6% 19,0% 3,4%
Zobowiązania wynikające z umowy lub przepisów 70,7% 25,0% 4,3% Odpowiedzialność 81,9% 14,7% 3,4%
Zasady dobrej praktyki w badaniach naukowych 61,2% 30,2% 8,6% Upowszechnianie, wykorzystywanie wyników 86,2% 11,2% 2,6%
Zaangażowanie społeczne 68,1% 25,0% 6,9% Zasada niedyskryminacji 87,1% 4,3% 8,6%
Systemy oceny pracowników 86,2% 6,9% 6,9% Zasady oceny pracowników - kryteria 89,4% 5,3% 5,3%
Rekrutacja 64,3% 27,7% 8,0% Rekrutacja (ogłoszenie rekrutacyjne) 78,6% 17,8% 3,6%
Selekcja kandydatów 65,2% 29,4% 5,4% Przejrzystość 58,6% 32,4% 9,0%
Ocena walorów kandydatów 69,6% 25,0% 5,4% Odstępstwa od porządku chronologicznego
życiorysów 58,0% 39,3% 2,7%
Uznawanie doświadczenia wynikającego z mobilności zawodowej
73,2% 25,0% 1,8%
Uznawanie kwalifikacji 74,3% 20,4% 5,3% Staż pracy 67,8% 29,5% 2,7%
Uznanie zawodu 77,3% 10,0% 12,7% Materialne warunki badań naukowych 77,5% 12,6% 9,9%
Warunki pracy 80,2% 11,7% 8,1% Stabilizacja oraz stałe zatrudnienie 89,2% 6,3% 4,5%
31
Finansowanie i wynagrodzenie 62,2% 26,1% 11,7% Równowaga płci 71,2% 22,5% 6,3%
Rozwój kariery zawodowej 70,3% 16,2% 13,5% Wartość mobilności 79,3% 17,1% 3,6%
Dostęp do doradztwa zawodowego 37,8% 42,4% 19,8% Prawa własności intelektualnej 75,7% 18,9% 5,4%
Współautorstwo 80,2% 12,6% 7,2% Nauczanie - ścieżka kariery 71,2% 15,3% 13,5%
Nauczanie - obciążenia dydaktyczne 50,0% 17,3% 32,7% Skargi/odwołania 35,4% 48,2% 16,4%
Wpływ na organy decyzyjne - główne organy
80,7% 18,4% 0,9%
Wpływ na organy decyzyjne - pozostałe organy 88,2% 10,0% 1,8%
Relacje z opiekunem naukowym 75,9% 14,8% 9,3% Nadzór i obowiązki w zakresie zarządzania 71,3% 20,4% 8,3%
Kontynuacja rozwoju zawodowego 84,8% 11,4% 3,8% Dostęp do szkoleń naukowych oraz możliwość stałego
rozwoju zawodowego 82,9% 11,4% 5,7%
Opieka naukowa 65,7% 20,0% 14,3%
Badanie przeprowadzone wśród nauczycieli akademickich ALK pokryło się w wielu punktach
z wynikami analizy regulacji i procedur obowiązujących w ALK. Wyróżniło też kilka nowych
obszarów wymagających przyjrzenia się lub poprawy.
Nauczyciele akademiccy pozytywnie ocenili Dział I – Zagadnienia etyczne i zawodowe oraz
Dział IV – Szkolenia i rozwój. Przy szczegółowym przyjrzeniu się odpowiedziom w działach, można
jednak nadal znaleźć obszary wymagające poprawy.
W obszarze Zagadnienia etyczne i zawodowe ponad 75% pozytywnych odpowiedzi: „zgadzam
się” oraz „zdecydowanie zgadzam się” uzyskało 9 punktów ankiety (na 14). W żadnym przypadku
odsetek negatywnych odpowiedzi („nie zgadzam się” oraz „zdecydowanie nie zgadzam się”) nie
przekroczył 10%. W przypadku niektórych kwestii wystąpił duży odsetek odpowiedzi „nie mam
zdania” (około 20-25%), które mogą świadczyć o braku wystarczającej polityki informacyjnej
uczelni, a która skutkuje brakiem wystarczającej wiedzy wśród nauczycieli akademickich. Jako
obszary wymagające dalszej analizy (w szczególności akcji informacyjnych) wskazano obszary:
Odpowiedzialność zawodowa (w zakresie postępowania w przypadku naruszenia zasad
poszanowania własności intelektualnej – 21,6% odpowiedzi „nie mam zdania” oraz delegowania
zadań – 25,8% odpowiedzi „nie mam zdania”), Zobowiązania wynikające z umowy lub przepisów
(co czwarty ankietowany wskazał odpowiedź „nie mam zdania”), Zasady dobrej praktyki
w badaniach naukowych (30,2% odpowiedzi nie mam zdania), Zaangażowanie społeczne
(co czwarty ankietowany wskazał odpowiedź „nie mam zdania”).
32
W Dziale IV dotyczącym opieki naukowej i relacji z opiekunami, nauczyciele akademiccy
wskazali 2 obszary wymagające dalszej analizy i wypracowania rozwiązań do wdrożenia
w Akademii: Nadzór i obowiązki z zakresie zarządzania oraz Opiekę naukową.
Poniżej 75% pozytywnych odpowiedzi uzyskały Dział II - Rekrutacja, w którym pojawił się
duży udział odpowiedzi „nie mam zdania” oraz Dział III – Warunki pracy i ubezpieczenie społeczne,
w którym pojawiło się najwięcej odpowiedzi negatywnych oraz duży udział odpowiedzi „nie mam
zdania”.
W dziale Rekrutacja w szczególności poprawie lub dalszej analizie powinny zostać poddane
obszary dotyczące: Przejrzystości procedury (32,4% odpowiedzi „nie mam zdania”), Rekrutacji –
w zakresie istnienia standardów przyjmowania nauczycieli akademickich do pracy (27,7%
odpowiedzi „nie mam zdania”, 8,0% odpowiedzi „nie zgadzam się/zdecydowanie nie zgadzam się”),
Stażu pracy (29,5% odpowiedzi „nie mam zdania”), Odstępstw od porządku chronologicznego
życiorysów (39,3% odpowiedzi „nie mam zdania”), Selekcji kandydatów (29,4% odpowiedzi „nie
mam zdania”).
Ponad połowa zasad Karty i Kodeksu dotyczących Warunków pracy i ubezpieczenia
społecznego, zdaniem ankietowanych pracowników nie wymaga podjęcia działań – jest stosowana
w Akademii. Dotyczy to: Stabilizacji zatrudnienia, Wpływu na ograny decyzyjne, Warunków pracy,
Wartości mobilności dla rozwoju zawodowego, Współautorstwa, Uznania zawodu (uznania
naukowców za profesjonalistów bez względu na etap kariery naukowej) oraz Materialnych
warunków badań naukowych, Prawa własności intelektualnej.
W trzech przypadkach odsetek odpowiedzi negatywnych („nie zgadzam się/ zdecydowanie
nie zgadzam się) przekroczył 15%. W siedmiu przypadkach udział odpowiedzi pozytywnych nie
przekroczył 75%. Konieczność działań informacyjnych oraz naprawczych dotyczy zasad w zakresie:
Nauczania, Dostępu do doradztwa zawodowego, Finansowania i wynagrodzeń, Rozwoju kariery
zawodowej, Równowagi płci oraz Skarg i odwołań.
Najważniejsze zasady wskazane przez nauczycieli akademickich wymagające wdrożenia
w Akademii
Na zakończenie ankiety nauczyciele akademiccy zostali poproszeni o wskazanie
3 najważniejszych, według nich, zasad wymagających wdrożenia lub udoskonalenia w ALK. Spośród
116 ankietowanych 101 wskazało najważniejsze, ich zdaniem, obszary (15 osób nie odniosło się
do tego pytania). Część ze wskazanych najważniejszych zagadnień została w pierwszej części
ankiety oceniona przez ankietowanych jako już wdrożona w Akademii i nie wymagająca podjęcia
dalszych działań (pozytywne odpowiedzi: „zgadzam się/zdecydowanie zgadzam się” powyżej 75%).
Jednocześnie wśród wskazanych najważniejszych zagadnień znalazły się również obszary, które
zdaniem badanych wymagają analizy i podjęcia działań (pozytywne odpowiedzi: „zgadzam
się/zdecydowanie zgadzam się” poniżej 75%).
Podsumowanie najczęściej wskazywanych zasad jako najważniejszych ilustruje Wykres nr 7.
33
Wykres nr 7. Zasady najczęściej wskazywane w ankiecie przez nauczycieli akademickich ALK (jako
najważniejsze) wraz z ilością wskazań
Rozkład najważniejszych zasad różnił się między młodymi a samodzielnymi pracownikami
naukowymi. Jedyną zasadą, która znalazła się wśród 6 najczęściej wskazywanych w obydwu
grupach jest: system oceny pracowników – zasada wskazana przez ankietowanych jako zasada Karty
i Kodeksu wdrożona w Akademii (86,2 % odpowiedzi „zgadzam się/zdecydowanie zgadzam się”).
Wykres nr 8. Zasady najczęściej wskazywane w ankiecie przez samodzielnych pracowników
naukowych ALK (jako najważniejsze) wraz z ilością wskazań.
34
Wykres nr 9. Zasady najczęściej wskazywane w ankiecie przez młodych pracowników naukowych ALK (jako najważniejsze) wraz z ilością wskazań
Wśród zasad Karty i Kodeksu, które nie uzyskały zadowalającej liczby odpowiedzi
pozytywnych (poniżej 75%), a zostały uznane przez nauczycieli akademickich za ważne znalazły się:
• odpowiedzialność zawodowa (samodzielni pracownicy naukowi)
• finansowanie i wynagrodzenia (młodzi pracownicy naukowi)
• nauczanie (młodzi pracownicy naukowi)
• opieka naukowa (młodzi pracownicy naukowi).
Obszary Nauczanie i Opieka naukowa zostały wyznaczone do poprawy już na etapie analizy
dokumentów i procedur obowiązujących w ALK. Badanie wśród nauczycieli akademickich wykazało,
że przyjrzenia się oraz akcji informacyjnych wymagają dodatkowo obszary - Odpowiedzialność
zawodowa oraz Finansowanie i wynagrodzenia (gdzie uzyskano duży udział odpowiedzi „nie mam
zdania”).
35
6. Podsumowanie
Podsumowując wyniki wszystkich trzech etapów prac - przeglądu procedur i praktyk
obowiązujących w ALK analizy zgodności przepisów krajowych z zasadami Karty i Kodeksu, analizy
zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK z zasadami OTM-R, a także analizy wyników
ankiety - można wyróżnić słabe i mocne strony strategii zarządzania zasobami ludzkimi w grupie
nauczycieli akademickich ALK (a także obszary wymagające dalszej analizy):
Słabe strony:
- niepełna zgodność zasad rekrutacji obowiązujących w ALK z zasadami OTM-R,
- brak wiedzy wśród dużej grupy nauczycieli akademickich odnośnie stanu procedur i regulacji
obowiązujących w ALK, szczególnie w obszarze Rekrutacji (wynikająca prawdopodobnie z małej
aktywności informacyjnej ALK w tym zakresie),
- za małe wsparcie młodych pracowników naukowych ALK (duże obciążenie dydaktyczne,
niewystarczająca jakość opieki naukowej, konieczność przyjrzenia się finansowaniu
i wynagrodzeniom),
- niewystarczające wywiązywanie się samodzielnych pracowników naukowych z nadzoru
i części obowiązków w zakresie zarządzania (opieki naukowej, mentoringu, doradztwa
zawodowego),
- małe wsparcie nauczycieli akademickich w zakresie rozwoju kariery zawodowej (wskazania
w ankiecie na brak polityki personalnej),
- słabo rozwinięty system wsparcia dla pracowników dydaktycznych - szkolenia, wyróżnienia
za osiągnięcia dydaktyczne (system szkoleń znajduje się w trakcie przygotowania, pilotażowo
w 2016 roku przeprowadzono pierwszy kurs trenerski dla nauczycieli akademickich ALK),
- brak formalnych mechanizmów dotyczących rozwiązywania konfliktów w ALK,
- brak poczucia stosowania w ALK zasady równowagi płci (zasada stosunkowo nisko oceniona
w ankiecie przez kobiety).
Mocne strony:
- zapewniona wolność badań naukowych z uznaniem ograniczeń wolności wynikających
z określonych warunków badań naukowych lub ograniczeń operacyjnych (np. prawa własności
intelektualnej, budżet),
- regulacja zasad w ALK odnośnie przestrzegania norm etycznych, znajomość zasad wśród
nauczycieli akademickich ALK,
36
- upowszechnianie, wykorzystywanie wyników, promowanie wyników badań poprzez udział
w konferencjach, promowanie wyników badań przez agencję PR,
- obowiązywanie zasady braku dyskryminacji naukowców ze względu na płeć, wiek,
pochodzenie etniczne, narodowe lub społeczne, religię lub wyznanie, orientację seksualną,
język, niepełnosprawność, przekonania polityczne oraz status społeczny bądź materialny,
- klarowne zasady i system oceny nauczycieli akademickich,
- zapewnienie nauczycielom akademickim ze strony ALK stabilizacji i stałego zatrudnienia,
- możliwość wpływu na organy decyzyjne (Senat, Rada młodych naukowców, Rada badań
naukowych),
- możliwości stałego rozwoju poprzez aktualizację i poszerzanie zakresu swoich
umiejętności i kwalifikacji poprzez dostęp do szkoleń, udział w konferencjach.
Zagadnienia, które w ankiecie przeprowadzonej wśród nauczycieli akademickich ALK
uzyskały duży odsetek odpowiedzi „nie mam zdania” wymagają akcji informacyjnych oraz
konsultacji z nauczycielami akademickimi w kolejnych latach, w tym m.in.:
- regulacja kwestii odpowiedzialności zawodowej w zakresie poszanowania praw własności
intelektualnej oraz w zakresie kwalifikacji osób, którym zleca się przygotowanie pracy,
- zaznajomienie nauczycieli akademickich z przepisami w zakresie praw własności
intelektualnej oraz wymagań i warunków ze strony wszelkich sponsorów lub grantodawców
(zobowiązania wynikające z umowy lub przepisów),
- poszerzenie znajomości zasad dobrej praktyki w badaniach naukowych, przepisów prawa
krajowego dotyczącego wymagań w zakresie ochrony danych i poufności,
- promowanie wyników badań wśród ogółu społeczeństwa (zaangażowanie społeczne).
37
7. Plan zadań
W wyniku analizy i podsumowania wyników prac wszystkich trzech etapów – przeglądu procedur i praktyk obowiązujących w ALK, analizy
zgodności przepisów krajowych z zasadami Karty i Kodeksu, analizy zgodności przepisów i praktyk obowiązujących w ALK z zasadami OTM-R, a także
analizy wyników ankiety, wyznaczono zadania do realizacji, do których przypisane zostały odpowiedzialne za wdrożenie osoby, ramy czasowe oraz
oczekiwane wskaźniki.
W planie zadań uwzględniono działania:
- naprawcze: wynikające z braków proceduralnych (zmiany konieczne do wprowadzenia w regulacjach oraz praktykach obowiązujących w ALK);
- informacyjne: działania związane z koniecznością poprawy świadomości wśród nauczycieli akademickich w zakresie procedur obowiązujących
w ALK, w tym w zakresie zasad OTM-R;
- analityczne: działania w obszarach, gdzie uzyskano niezadowalający odsetek odpowiedzi pozytywnych, nie wynikające z braków
proceduralnych oraz z braku wiedzy na temat procedur obowiązujących w ALK.
Obszar Zadanie Zadania szczegółowe Osoba odpowiedzialna
za realizację zadania Termin
realizacji Wskaźniki
Rek
ruta
cja
I. Otwarta, przejrzysta i oparta na osiągnięciach kandydata rekrutacja (OTM-R)
a) Wprowadzenie szczegółowych zmian w przepisach i procedurach rekrutacyjnych w Akademii Leona Koźmińskiego.
- Udoskonalenie publikowanych ofert pracy (bardziej szczegółowe określenie kryteriów selekcji i zakresu odpowiedzialności dla danego stanowiska, informacje o procesie rekrutacji, liczbie wolnych etatów, możliwości rozwoju osobistego). - Wprowadzenie do procedury możliwości wykorzystania narzędzi do e-rekrutacji. - Zapewnienie szerszego zasięgu publikowanym ogłoszeniom o pracę (wykorzystanie portalu www.euraxess.pl).
Kierownik Biura Spraw Pracowniczych
Grudzień 2018 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK. - Zwiększenie udziału kobiet w komisjach rekrutacyjnych o 15%. - Uzyskanie oceny pozytywnej (dla obszaru
38
Rek
ruta
cja
- Odniesienie w oficjalnych dokumentach publikowanych na stronach internetowych do regulacji zawierającej zakaz dyskryminacji wobec jakiejkolwiek z grup. - Wprowadzenie realistycznego okresu pomiędzy zamieszczeniem ogłoszenia, a terminem składania podań. - Wprowadzenie zasady zróżnicowania w składzie komisji rekrutacyjnej (dążąc do zachowania równowagi płci). - Uznanie pozaakademickiego doświadczenia kandydata, a także mobilności jako cennych walorów. - Uwzględnienie kryteriów jakościowych podczas oceny osiągnięć naukowych. - Ocena kompetencji miękkich kandydatów. - Opracowanie systemu komunikacji z kandydatami: przekazywanie kandydatom wyników rekrutacji oraz szczegółowych informacji zwrotnych. - Wprowadzenie procedury regulującej rozpatrywanie skarg.
rekrutacja) w ankiecie przeprowadzonej wśród nowo zatrudnionych nauczycieli akademickich ALK (na poziomie min. 75 %).
b) Przedstawienie procedury rekrutacyjnej nauczycielom akademickim ALK.
- Uruchomienie dedykowanej strony internetowej, publikacja zasad OTM-R obowiązujących w ALK na stronie internetowej uczelni. - Akcje informacyjne/szkolenia dla kierowników katedr i centrów badawczych, kierowników projektów badawczych oraz dla osób zaangażowanych w proces rekrutacji.
Kierownik Biura Spraw Pracowniczych
Grudzień 2018 r.
- Uzyskanie oceny pozytywnej (dla obszaru rekrutacja) w ankiecie przeprowadzonej wśród nowo zatrudnionych nauczycieli akademickich ALK
39
Rek
ruta
cja
(na poziomie min.75 %). - Przynajmniej 1 szkolenie w okresie 2 lat.
c) Opracowanie zasad utrzymania dobrej jakości w procesie rekrutacji.
- Przygotowanie wytycznych dla komisji rekrutacyjnych. - Stworzenie systemu kontroli jakości w odniesieniu do rekrutacji oraz monitorowania jakości kandydatów - Stworzenie systemu oceny efektów OTM-R w ALK.
Kierownik Biura Spraw Pracowniczych
Grudzień 2019 r.
- Uzyskanie oceny pozytywnej (dla obszaru rekrutacja) w ankiecie przeprowadzonej wśród nowo zatrudnionych nauczycieli akademickich ALK (na poziomie min. 75 %).
War
un
ki p
racy
i u
bez
pie
czen
ie
spo
łecz
ne,
Szk
ole
nie
i ro
zwó
j
II. Rozwój kariery zawodowej, Opieka naukowa, Relacje z opiekunem naukowym, Nadzór i obowiązki w zakresie zarządzania
a) Określenie roli mentora oraz opiekuna naukowego w rozwoju młodych pracowników naukowych.
Określenie obowiązków opiekunów naukowych w regulacjach ALK.
Prorektor ds. badań naukowych i rozwoju kadry
Czerwiec 2020
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK.
Włączenie wsparcia młodych pracowników naukowych (jako kryterium) do formularza oceny samodzielnych pracowników naukowych.
Kierownik Biura Spraw Pracowniczych
Grudzień 2020 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK. - Zmieniona karta oceny samodzielnego pracownika naukowego.
40
War
un
ki p
racy
i u
bez
pie
czen
ie s
po
łecz
ne,
Szk
ole
nie
i ro
zwó
j b) Wyznaczenie opiekunów naukowych już na etapie rekrutacji.
Wprowadzenie do zarządzenia w sprawie rekrutacji zasady udziału opiekunów naukowych w procesie rekrutacji młodych pracowników naukowych ALK.
Kierownik Biura Spraw Pracowniczych
Grudzień 2019 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK. - Udział opiekuna naukowego w rozmowach kwalifikacyjnych.
Wprowadzenie do zarządzenia w sprawie rekrutacji zasady udziału Prorektora ds. badań naukowych i rozwoju kadry w procesie rekrutacji młodych pracowników naukowych ALK.
Kierownik Biura Spraw Pracowniczych
Grudzień 2019 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK. - Udział Prorektora w rozmowach kwalifikacyjnych .
Wprowadzenie powyższych zmian do zasad rekrutacji studentów studiów doktoranckich.
Kierownik Studiów Doktoranckich
Grudzień 2019 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK. - Udział opiekuna naukowego w rozmowach kwalifikacyjnych z kandydatami na studia.
c) Wprowadzenie oceny Katedr, a także Kierowników Katedr.
Wprowadzenie oceny Katedr do regulacji ALK. Prorektor ds. badań naukowych i rozwoju kadry
Grudzień 2020 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK.
War
un
ki p
racy
i ub
ezp
iecz
enie
spo
łecz
ne
III. Nauczanie – obciążenia dydaktyczne
a) Określenie maksymalnej liczby godzin dydaktycznych ponadwymiarowych, w tym dla młodych pracowników naukowych.
Wprowadzenie maksymalnej liczby godzin nadliczbowych do regulacji ALK.
Prorektor ds. badań naukowych i rozwoju kadry/Prorektor ds. dydaktycznych
Grudzień 2019 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK. - Zmniejszenie godzin nadliczbowych o 10%.
41
War
un
ki p
racy
i u
bez
pie
czen
ie s
po
łecz
ne
IV. Rozwój kariery zawodowej, Dostęp do doradztwa zawodowego, Finansowanie i wynagrodzenie
a) Określenie strategii rozwoju kariery zawodowej dla każdej z grup nauczycieli akademickich ALK.
Przygotowanie strategii rozwoju kariery zawodowej dla każdej z grup nauczycieli akademickich ALK.
Prorektor ds. badań naukowych i rozwoju kadry
Grudzień 2020 r.
- Strategia rozwoju kariery zawodowej dla nauczycieli akademickich.
b) Przegląd wynagrodzeń w poszczególnych grupach stanowisk.
Przygotowanie analizy wynagrodzeń w poszczególnych grupach stanowisk.
Kierownik Biura Spraw Pracowniczych
Grudzień 2020 r
- Analiza wynagrodzeń.
V. Prawa własności intelektualnej
a) Wprowadzenie poprawek do Zarządzenia Rektora w sprawie ochrony własności intelektualnej.
Zmiana Zarządzenia Rektora w sprawie ochrony własności intelektualnej.
Dyrektor Biura Obsługi Działalności Naukowej
Grudzień 2019 r.
- Zmienione regulacje wewnętrzne ALK.
b) Okresowe szkolenia dla nauczycieli akademickich dotyczące obowiązujących procedur i przepisów w zakresie ochrony własności intelektualnej.
Szkolenia dla samodzielnych i młodych pracowników naukowych.
Dyrektor Biura Obsługi Działalności Naukowej
Na bieżąco
- Minimum 1 szkolenie rocznie.
VI. Skargi/odwołania
a) Powołanie mediatora, opracowanie zasad postępowania w przypadku konfliktu.
Przygotowanie regulacji wewnętrznych w zakresie rozwiązywania konfliktów w ALK.
Rektor Grudzień 2020 r.
- Regulacja wewnętrzna ALK powołująca stanowisko mediatora.
VII. Równowaga płci
a) Aktywizowanie kobiet w ubieganiu się o fundusze na badania.
Informowanie nauczycieli akademickich o programach dla naukowców powracających z urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego/ rodzicielskiego/wychowawczego.
Dyrektor Biura Obsługi Działalności Naukowej
Na bieżąco
- Utrzymanie wzrostu udziału kobiet na stanowiskach profesora
42
War
un
ki p
racy
i
ub
ezp
iecz
enie
spo
łecz
ne
zwyczajnego
i nadzwyczajnego.
b) Dbanie o uczestniczenie kobiet
w komisjach rekrutacyjnych.
Dbanie o uczestniczenie kobiet w komisjach
rekrutacyjnych.
Kierownik Biura Spraw
Pracowniczych
Na
bieżąco
- Zwiększenie udziału
kobiet w komisjach
rekrutacyjnych
o 15%.
Szko
len
ie
i ro
zwó
j
VIII. Nauczanie – ścieżka kariery, Dostęp do szkoleń naukowych oraz możliwości ciągłego rozwoju
a) Opracowanie systemu szkoleń dla nauczycieli akademickich Akademii Leona Koźmińskiego.
W tym opracowanie systemu szkoleń dla pracowników dydaktycznych.
Dyrektor Biura Obsługi Działalności Naukowej
Grudzień 2017 r.
- System szkoleń dla nauczycieli akademickich ALK.
43
8. Monitoring
W celu monitorowania postępu w pracach planowane są:
1. Raporty półroczne
Raporty na temat stanu realizacji prac przygotowane przez osoby odpowiedzialne
za realizację zadań. Przegląd raportów na posiedzeniu Komisji do spraw Akredytacji The Human
Resources Excellence in Research.
2. Raporty długookresowe
Podsumowanie zrealizowanych prac przygotowane przez osoby odpowiedzialne za realizację
zadania (co najmniej raz na dwa lata), uzupełnione o wyniki ankiety wśród nauczycieli
akademickich ALK (ocena zakończonych działań). Przegląd raportów na posiedzeniu Komisji
do spraw Akredytacji The Human Resources Excellence in Research.
Przesłanie raportów ze stanu realizacji zadań wraz z wynikami badania do Kolegium
Rektorskiego oraz do nauczycieli akademickich ALK. Publikacja raportów na stronie internetowej
uczelni.
3. Spotkania bieżące
W razie konieczności, pojawienia się problematycznych kwestii planowane są dodatkowe
posiedzenia Komisji ds. akredytacji z udziałem osób odpowiedzialnych za realizację danego
obszaru.
45
9. Definicje
Nauczyciel akademicki – pracownik naukowy/naukowo-dydaktyczny lub dydaktyczny
zatrudniony w Akademii Leona Koźmińskiego.
Samodzielny pracownik naukowy – nauczyciel akademicki zatrudniony w Akademii Leona Koźmińskiego na stanowisku profesora nadzwyczajnego lub profesora zwyczajnego
Młody pracownik naukowy – nauczyciel akademicki zatrudniony w Akademii Leona Koźmińskiego na stanowisku adiunkta lub asystenta.
Doktorant – uczestnik studiów doktoranckich w Akademii Leona Koźmińskiego.
10. Spis wykresów
Wykres nr 1. Udział kobiet wśród nauczycieli akademickich ALK, 2016 rok..................................... 17
Wykres nr 2. Liczba pracowników naukowo-dydaktycznych, naukowych oraz naukowo-technicznych ALK – wg stanowisk i płci, 2016 rok ............................................................................................... 17
Wykres nr 3. Liczba kobiet na stanowiskach profesora zwyczajnego oraz profesora nadzwyczajnego w ALK w latach 2010-2016 ............................................................................................................ 18
Wykres nr 4. Udział kobiet wśród pracowników na stanowiskach profesora nadzwyczajnego oraz profesora zwyczajnego w ALK w latach 2010-2016 (w %) ....................................................... 18
Wykres nr 5. Udział procentowy poszczególnych grup nauczycieli akademickich ALK w badaniu oceniającym stosowanie zasad Karty i Kodeksu w ALK ................................................................... 28
Wykres nr 6. Rozkład odpowiedzi udzielonych w ankiecie według poszczególnych działów Karty i Kodeksu....................................................................................................................................... 29
Wykres nr 7. Zasady najczęściej wskazywane w ankiecie przez nauczycieli akademickich ALK (jako najważniejsze) wraz z ilością wskazań ............................................................................................ 33
Wykres nr 8. Zasady najczęściej wskazywane w ankiecie przez samodzielnych pracowników naukowych ALK (jako najważniejsze) wraz z ilością wskazań. ......................................................... 33
Wykres nr 9. Zasady najczęściej wskazywane w ankiecie przez młodych pracowników naukowych ALK (jako najważniejsze) wraz z ilością wskazań............................................................................. 34
11. Spis tabel i rysunków
Tabela nr 1. Zestawienie odpowiedzi udzielonych w ankiecie w podziale na odpowiedzi pozytywne, neutralne i negatywne .................................................................................................................. 30
Rysunek nr 1. Monitoring realizacji planu zadań w ramach HRS4R ................................................ 44