STRATEJK YNETMProf.Dr.Cokun Can Aktan

Stratejik etkenlerin ounu kendi safnda bulunduran kimse daha savaa girmeden

karargahta kazanm; bunlarn azn elinde tutan kimse daha savaa girmeden yenilmi

saylr.

Sun Tzu

Stratejin derin ve uza gren cinsten ise daha savamadan sen kazanrsn. Stratejik dncen s

ve ksa erimli ise, daha savamadan sen kaybedersin. Zengin strateji yoksul stratejiye stn

gelir - stratejisi olmayanlar yenilmeye mahkumdurlar. Bu yzden, muzaffer savalarn nce kazanp sonra

savat, malup savalarn ise nce savap sonra kazanmaya altklar sylenir.

Zhang Yu

Stratejik ynetim, zel sektr, kamu sektr ve nc sektrde ( kar amac gtmeyen gnll sektrde) faaliyet gsteren tm organizasyonlarda gelecee ynelik ama ve hedeflerin belirlenmesine ve bu hedeflere ulalabilmesi iin yaplmas gerekli ilemlerin tesbit edilmesine imkan salayan bir ynetim tekniidir. Bu tanm ierisinde; Vizyon, Misyon, Strateji ve Aksiyon olmak zere drt unsur yeralmaktadr:

VZYON-MSYON-STRATEJ-AKSYON

Vizyon: Gelecee ynelik gerekletirilebilir ama ve hedefleri ifade etmektedir. Bir baka ifadeyle, vizyon, organizasyonun ulamak istedii gelecein bir resmidir.Misyon: Gelecekte ulalmas istenen hedefe (vizyona) ynelik grev ve kararllk ifadesidir. Misyon, organizasyon asndan biz niin varz? sorusunun yantdr.Strateji: Gelecee nasl ve hangi yollardan ulalacan gsteren genel bir planlamadr.Aksiyon: Belirlenen stratejiler erevesinde izlenecek yollardr.

BAZI SORULAR

Strateji NEdir?Strateji NIIN oluturulmaldr?Strateji NE ZAMAN oluturulacaktr?Strateji oluturularak NEREYE ulalmas hedeflenmektedir?Stratejiler NASIL oluturulacaktr?Stratejiler KIM(ler) tarafndan oluturulacaktr?

STRATEJK YNETM ARALARI

SWOT Analizi: SWOT Ingilizce Strength (gl ynler), Weakness (zayf ynler), Opportunity (frsatlar), Threat (Tehdit ve tehlikeler) kelimelerinin ba harflerinin birletirilmesiyle oluturulmutur. SWOT Analizi, ksaca organizasyonda i ve d durum deerlendirilmesi yaplmas demektir.

Prtfy Analizleri:

Organizasyonda strateji tesbitinde kullanlan analizlerdir. Prtfy analizleri genellikle matrisler ile yaplr. Stratejik ynetimde en yaygn olarak bilinen matris analizleri unlardr: McKinsey matrisi, pazar rekabet matrisi, Boston Danmanlk irketinin gelitirdii byme/pazar pay matrisi , rn yaam analizi (Hofer analizi), Ansoff byme matrisi, Porter rekabet analizi ve saire.

Q- Sort Analizi:

Strateji seiminde alternatifler arasndaki ncelikleri belirlemek iin kullanlan bir tekniktir. Q-Sort analizinde en fazla ve en az nem tayan konularn bir sralamas yaplarak ncelik sralamas tesbit edilmeye allr.

Senaryo Analizi:

Senaryolar, gelecekte ne olacana ilikin yazl ifadelerdir. Senaryo analizi, 1950li yllarda Rand Corporationda aratrmac olarak alan Herman Kahn tarafndan gelitirilmitir. Stratejik ynetimde senaryo yazm, gelecekte neler olacan tahmin etmek iin yararlanlan tekniktir.

Vizyon/Misyon Bildirisi:

Vizyon Bildirisi (vision statement), organizasyonda amalarn ve ilkelerin yerald bir yazl dkmandr. Misyon Bildirisi (Mission statement) ise organizasyonun varlk nedenini ve vizyona ulalmas iin gerekli ilkeleri ve ortak deerleri ieren bir yazl belgedir. Baz organizasyonlarda vizyon ve misyona ynelik ilkeler, deerler tek bir belge ierisinde toplanmtr.

Arama Konferans:

Organizasyonda ortak akl yaratmaya ynelik bir katlm tekniidir . Arama konferans ok eitli gerekelerle yaplabilir. Organizasyonda vizyon ve misyonun belirlenmesi iin arama konferans yaplabilecei gibi, stratejik planlamann hazrlanmas iin, organizasyondaki sorunlarn tesbiti ve buna ilikin zmlerin bulunmas iin de arama konferanslar yaplabilir. Arama konferanslarnda beyin frtnas ad verilen teknikden geni lde yararlanlarak ortak akl yordamyla ortak grler zerinde consensusa ulalmaya allr. Arama konferansnda belirli sayda organizasyon alan bir araya gelir. Konferans genellikle organizasyon dnda rahat bir ortamda, genellikle bir dinlenme tesisinde yaplr. nce katlmclar kk gruplar halinde ortak akl bulmaya alr. Daha sonra gruplarn almalar bir araya getirilerek tekrar tartmalar yaplr ve nihai bir konferans szlemesi zerinde uzlamaya allr.

Delphi Teknii:

Gelecee ilikin tahminler yapmada yararlanlan bir yntemdir. Delphi teknii de senaryo analizlerini gelitiren Rand Corporation tarafndan gelitirilmi bir karar verme ve uzlama tekniidir. Delphi teknii, organizasyonda bir sorunun zm iin uzman kiilerin yz yze grmeler ve birarada tartmalar yapmadan bir konu hakknda karar vermelerine ve uzlamalarna imkan salayan bir yntemdir. Bu karar verme tekniinde nce konunun uzman kiilere sorunlara bak alar ve zm nerileri hakknda yazl bir form gnderilir. Formlar uzman kiiler tarafndan doldurulduktan sonra geri gnderilir. Tm grup yelerinin veya uzmanlarn gr ve nerileri snflandrlr vetekrar yazl olarak kendilerine geri gnderilir. Bu ilem karar alncya ve uzlama gerekleinceye kadar devam eder

Nominal Grup Teknii:

Grup yelerinin bir konu hakkndaki fikirleri nce yazl olarak istenir. Bu Tekniifikirler zerinde tartma yaplmadan oylamaya gidilir. Nominal grup tekniinin Delphi tekniinden fark udur: Nominal grup tekniinde grup yeleri bir araya gelerek ve oylama yaparak zmler arar. Delphi tekniinde ise uzmanlar (grup yeleri) yz yze grmeler yapmazlar.

Multivoting:

Grup yeleri ok sayda konuyu, gr ve nerileri bir ok kez oylama yaparak daha az sayya indirmeye alrlar. Bu yntemle nihai olarak en sona kalan neriler arasndan seim yaplr. Multivoting ksaca birden ok oylama yaparak karar alnmas iin kullanlan bir tekniktir. Delphi tekniinde oklu oylama (multivoting) ynteminden genellikle istifade edilir.

Ak Grup:

Organizasyonda belirli gnlerde gayri resmi olarak bir araya gelerek grup tartmalarnn yaplmasna ynelik bir toplant yntemidir. Organizasyonda youn i temposu iinde olan alanlar genellikle haftann belirli gnlerinde kk gruplar olarak bir araya gelerek organizasyon sorunlarn ve zm yollarn tartrlar.

Kalite emberleri:

Kalite emberleri (Quality Circles) toplam kalite ynetiminde ok yaygn olarak kullanlan bir toplant yntemidir. Burada organizasyonda kalite planlamas, kalite gelitirilmesi, uygulama ve denetimden sorumlu kiiler bir araya gelerek tartrlar ve ortak akl yaratmaya alrlar. Kalite emberleri, ak grup tartmalarna benzer bir toplant tekniidir.

Fayda-Maliyet Analizi:

Fayda-Maliyet analizi zellikle yatrm projelerinin deerlendirilmesinde Analizi kullanlan bir karar alma tekniidir. Yatrm projelerinin fayda ve maliyetleri tesbit edilmeye allarak daha rasyonel karar alnmasna allr.

Risk Analizi:

Yaplacak yatrmn ne lde riskli olduunu tesbit iin yaplan analizlerdir. Risk analizleri, ekonomik-mali risk, siyasi risk, lke riski ve saire analizlerden oluur. Son yllarda zellikle yabanc sermaye yatrmlarnda risk analizleri yaygn olarak kullanlmaktadr. D bor ihtiyac iinde olan lkeler iin kredi deerlemesi ve risk analizi yapan rating kurulularnn says son yllarda hzla artmtr.

STRATEJK YNETM SREC

nce planlarn hazrla, sonra donanmn sala. Bu yzden sava konusu, stratejik deerler

blmnden sonra gelir.

Li Quan

STRATEJK YNETM SREC

1. Stratejilerin Gelitirilmesi ve Stratejik Planlama Aamas: Bu aamada st ynetim tarafndan organizasyonda i ve d durum deerlendirilmesine ynelik SWOT analizi yaplr. Yine bu aamada organizasyonun vizyon ve misyon bildirileri hazrlanarak organizasyonda ortak ama, ilke ve deerler ortaya konulur. Stratejik planlamada en nemli konu stratejik kararlarn alnmas ve strateji seimlerinin yaplmasdr.

2. Stratejilerin Uygulanmas: Ikinci aamada st ynetimin sorumluluunda ve zellikle orta kadame yneticiler ile ibirlii yaplarak stratejilerin uygulanmasna geilir. Bu aamada daha nce belirlenen strateji ve aksiyon planlarnn uygulamas yaplr.

3. Uygulanan Stratejilerin Gzden Geirilmesi ve Denetimi: nc aamada yaplan uygulamalarn sonular gzden geirilerek stratejik planlamada gerekirse deiiklikler yaplr.

Stratejik Ynetim Sre Akm emas

STRATEJK YNETMDE SWOT ANALZ

Bakasn ve kendini bilirsen sen, yz kere savasan da tehlikeye dmezsin;

bakasn bilmeyip, kendini bilirsen bir kazanr bir kaybedersin; ne kendini ne de bakasn bilirsen, girdiin her savata tehlikedesin

demektir.Sun Tzu

S : Strength (Organizasyonun gl/stn olduu ynlerinin tesbit edilmesi demektir.)

W :Weakness (Organizasyonun gsz/zayf olduu ynlerin tesbit edilmesi demektir.)

O :Opportunity (Organizasyonun sahip olduu frsatlar ifade etmektedir.)

T :Threat (Organizasyonun kar karya bulunduu tehdit ve tehlikeleri ifade etmektedir.)

SWOT Analizi

STRATEJK YNETMDE BENCHMARKING

Savan be kural vardr: lme, deerlendirme, hesaplama, kyaslama ve zafer. Mevzi lmeyi, lme deerlendirmeyi,

deerlendirme hesaplamay, hesaplama kyaslamay, kyaslama ise zaferi dourur.

Sun Tzu

Dmann uygulayaca yeni taktiklere hazrlkl olmalyz. Onu yakndan izlemeli, zekamz kullanarak bavurabilecei

olas yntemleri deerlendirmeliyiz.

Attila, Hun Hkmdar

BENCHMARKING

Benchmarking, performans dzeyini artrmak iin bir organizasyonun kendi iinde ve/veya dier organizasyonlardaki en iyi uygulama(best practice)y tesbit ederek kendi organizasyonuna uyarlamasdr.

BENCHMARKING TRLER

sel Benchmarking: Bu benchmarking trnde organizasyonun kendi iinde ilemler ve sreler arasnda kyaslamalar yaplarak en iyi uygulamalar tesbit edilmeye allr. sel benchmarking, organizasyon ii benchmarking veya irket ii benchmarking olarak da adlandrlabilir.Rekabeti Benchmarking: Bu yntemde rakip firmalar ile kyaslamalar yaplarak en iyi uygulamalar tesbit edilir ve organizasyona uyarlanmaya allr. Fonksiyonel Benchmarking: Bu yntem, rekabeti benchmarkingde olduu gibi organizasyon d bir benchmarking tekniidir. Burada baka firmalarn ilemleri, fonksiyonlar ve sreleri analiz edilir ve tesbit edilen en iyiuygulamalar organizasyona uyarlanmaya allr. Jenerik Benchmarking: Bu yntemde dnya apnda baarl olmu irketlerin ve organizasyonlarn yap, sistem ve srelerihakknda genel bir takm bilgiler edinilmeye allr ve bunlarorganizasyona uyarlanmaya allr.

BENCHMARKNG YNTEMNN UYGULANMASINDA AAMALAR

BenchmarkingSreci

Neyin BenchmarkYaplacan

Belirle.

1

5

4

UygulamayaBala.

Benchmarking ilelgili EnformasyonTopla ve Analiz Et.

2

3Benchmark Yaplacak

Organizasyonlar Belirle.

Benchmarkingalma Grubu

Olutur.

Kaynak: Spendolini, 1992:48.

ZET1. lk i olarak benchmarking almalarn yrtmek zere

organizasyonda st, orta ve alt kademelerde alma gruplar oluturulmaldr.

2. Benchmarking almalarna tm alanlarn katlmn salanmaldr.3. Organizasyon nce kendini analiz etmelidir. 4. Organizasyon ierisinde en iyi uygulamalar aranmal ve tespit

edilmelidir.5. Baka organizasyonlarla performans ynnden karlatrma yaplmal

ve performans an tesbit edilmelidir.6. Dier organizasyonlardaki en iyi uygulamalar bulunmal ve

organizasyonuna uyarlanmaldr.7. Dier organizasyonlar hakknda srekli enformasyon toplanmal ve

analiz edilmelidir.8. Organizasyon iinde ve dnda en iyinin bulunmas iin alanlar

motive edilmelidir.9. Organizasyonda En yi Uygulamalar Yarmas dzenlenmelidir. En

iyiyi arayp bulanlar dlendirmelidir.10. Benchmarking bir defaya mahsus bir ilem deildir. Srekli olarak en

iyiyi bulmak iin aba gsterilmelidir.

Sava yasalarn bilenler harekete getikleri zaman yoldan kmaz,kalktklar zaman tkenmezler. Nitekim kendini ve karndakileri

tandnda zafer tehlikede deildir; gkyzn ve yeryznbildiin zaman zafer mutlaktr.

Sun Tzu

ON EMR1. Lider ve st ynetim olarak Stratejik Ynetim anlayn ren ve nemini kavra.2. Stratejik ynetimi uygulamak konusunda inanl ve kararl ol..3. Stratejik ynetimin organizasyonda uygulanmas iin bir Stratejik Ynetim

Yrtme Komitesi olutur. Lider olarak bu komitenin banda ol ve almalar yakndan izle.

4. Stratejik ynetimde grev alacak Stratejistleri belirle ve onlara yetki ve sorumluluk devret. Organizasyonda stratejik ynetimimin stratejistler kanalyla ekip almasna dayal olarak srdrlmesini sala.

5. Strateji ve aksiyon planlarnn hazrlanmasndan ve uygulanmasndan nce Vizyon/Mizyon bildirgelerini katlmc bir yaklamla olutur. Hazrlanan vizyon ve misyon bildirgelerinin organizasyonda tm alanlarn ortak isteini yanstmasna azami aba sarfet ve belirlenen ilkelerin ve deerlerin kurum kltrnn temeli olduuna inan.

6. Strateji ve aksiyon planlarn hazrlamadan nce ekip almasna dayal olarak SWOT Analizi yap.

7. Benchmarking tekniinden yararlanarak baka organizasyonlardaki en iyi uygulamalar tesbit et ve organizasyona uyarla.

8. Stratejik Ynetim Yrtme Komitesinde grev yapan stratejistlere etkin bir stratejik plan ve yllk aksiyon planlar hazrlanabilmesi iin yeterli zaman, mali kaynak ve personel destei sala.

9. Strateji ve aksiyon planlarnn uygulanmasndaki gelimeleri yakndan izle ve bunlarn sratle uygulanmasn sala.

10. Bata stratejistleri ve stratejik ynetimde grev alan tm ynetici ve alanlar dllendir.