Strateški plan razvoja opštine Plužine plan razvoja.doc · Web viewI pored nastojanja da se sa odlukama značajnim za život stanovništva i izvještajima o radu lokalne uprave

CRNA GORA

OPŠTINA PLUŽINE

STRATEŠKI PLAN RAZVOJA OPŠTINE PLUŽINE

2012 - 2017.

5. oktobar 2012. godine

Strateški plan razvoja opštine Plužine 2012 – 2017.

SADRŽAJ

I. UVODNE NAPOMENE......................................................................................................4

II. KONSULTATIVNA GRUPA I PROCES IZRADE SPR......................................................5

III. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA................................................................................6

3.1. Geografski profil zajednice.........................................................................................6

3.1.1 Položaj.................................................................................................................6

3.1.2 Reljef...................................................................................................................6

3.1.3 Klima...................................................................................................................6

3.2. Demografske karakteristike i tržište rada...................................................................7

3.2.1. Demografski trendovi..........................................................................................7

3.2.2. Tržište rada.........................................................................................................8

3.2.3. Zdravstvo.............................................................................................................9

3.2.4. Obrazovanje......................................................................................................10

3.2.5. Socijalna zaštita................................................................................................11

3.2.6. Kultura i kulturno-istrorijsko nasleđe.................................................................11

3.2.7. Sport i sportske aktivnosti.................................................................................12

3.3. Privredni sistem........................................................................................................12

3.3.1. Industrijska proizvodnja.....................................................................................12

3.3.2. Turizam.............................................................................................................13

3.3.3. Poljoprivredna proizvodnja................................................................................14

3.3.4. Ribolov..............................................................................................................14

3.3.5. Šumarstvo.........................................................................................................15

3.4. Infrastruktura............................................................................................................15

3.4.1. Saobraćajna infrastruktura................................................................................15

3.4.2. Elektroenergetski sistem...................................................................................16

3.4.3. Telekomunikacije...............................................................................................16

3.4.4. Vodosnabdijevanje............................................................................................17

3.4.5. Kanalizacioni sistem i tretman otpadnih voda...................................................17

3.5. Životna sredina.........................................................................................................17

3.6. Administrativni kapaciteti..........................................................................................18

3.6.1. Organi lokalne uprave.......................................................................................18

3.6.2. Budžet...............................................................................................................18

3.7. Ključni problem po sektorima...................................................................................18

2 5. oktobar 2012. godine


3.7.1. Ekonomija..........................................................................................................18

3.7.2. Socijalna pitanja................................................................................................20

3.7.3. Infrastruktura.....................................................................................................22

3.7.4. ŽIVOTNA SREDINA..........................................................................................24

3.7.5. Administracija....................................................................................................24

IV. SWOT ANALIZA..........................................................................................................26

V. VIZIJA, STRATEŠKI CILJEVI I PRIORITETNE MJERE.................................................29

5.1. Vizija razvoja opštine Plužine...................................................................................29

5.2. Strateški ciljevi i prioritetne mjere po sektorima.......................................................29

Lista grafikaGrafik 1. Starosna struktura nezaposlenih...............................................................................9Grafik 2. Struktura vlasništva šuma (ha).................................................................................15

Lista tabela: Tabela 1. Kretanje stanovnika (1948-2011)..............................................................................7Tabela 2. Stanovništvo prema starosti (Popis 2011)................................................................7Tabela 3. Osnovni demografski podaci (2003-2011)................................................................8Tabela 4. Kvalifikaciona struktura nezaposlenih.......................................................................9Tabela 5. Struktura preduzeća prema broju zaposlenih.........................................................12Tabela 6. Budžet (2008-2011)................................................................................................18



I. UVODNE NAPOMENE

Strаteški plan razvoja opštine Plužine zа period od 2012. do 2017. godine je dokument kojim se definišu osnovne smjernice rаzvojа Opštine kroz ostvаrivаnje strаteških ciljevа.

Osnovno polаzište zа izrаdu Strаtegije lokаlnog rаzvojа je obezbjeđenje integrаlnog principа strаteškog plаnirаnjа gdje je potrebno jаsno definisаti prioritete i odgovornosti pojedinih interesnih grupа u Opštini, čime se definiše osnovni metodološki princip strаteškog plаnirаnjа i postiže da će Strategija predstavljati reаlno i jаsno definisаnu osnovu za budući razvoj Opštine u skladu sa vizijom razvoja.

Dа bi se Strаtegija prilаgodila lokаlnoj zаjednici, obezbijeđeno je rаvnoprаvno učešće аkterа i nosilaca budućeg rаzvojа zаjednice. Konkretizаcijа ovog principa, sprovedena je kroz formirаnje mehаnizаmа pаrtnerskog odnosа jаvnog sektorа (orgаnа lokаlne sаmouprаve), privrede (privаtni, biznis sektor) i grаđаnskog društvа (udruženjа grаđаnа i NVO):

Sprovedena je anketa stanovništva (detaljni rezultati dati u Prilogu 1) Realizovane su radionice sa: predstavnicima privatnog

sektora,predstavnicima nevladinog sektora, predstavnicima javnih institucija i velikih preduzeća, predsjednicima mjesnih zajednica (detaljni rezultati u Prilogu 2).

Formirana je Radna grupa za izradu Strategije lokalnog razvoja koju čine predstavnici lokalne samouprave, privatnog i nevladinog sektora. Radna grupa je uz tehničku pomoć GTZ-a imala zadatak da pripremi Nacrt strategije na osnovu urađenih analiza: dostupne dokumentacije, rezultata sprovedene ankete i radionica sa lokalnim subjektima, urađene analize snaga, slabosti, mogućnosti i prijetnji...

Nakon utvrđivanja Nacrta Strategije lokalnog razvoja, održana je javna rasprava koja je omogućila svim zainteresovanim subjektima da utiču na sadržinu ovog dokumenta, odnosno nа osnovne smjernice rаzvojа Opštine.

Konаčnа verzijа predlogа dokumentа biće dostavljena na davanje saglasnosti Ministarstvu ekonomije, a nakon toga podnijeta na razmatranje i usvаjаnje od strаne Skupštine opštine Plužine.

Vаžno polаzište zа izradu i sprovođenje dokumentа Strаtegije održivog rаzvojа je i to dа se Strategija shvаti kаo dinаmičаn i fleksibilаn instrument utvrđivanja budućih аktivnosti. Strаteški plаn nije nepromjenljiv, već živi proces koji zаhtijevа stаlno prаćenje i аžurirаnje u odnosu nа аktuelne promjene i potrebe lokаlne zаjednice.



Usvojeni dokument i sve pretpostаvke ekonomskog, socijalnog, infrastrukturnog, ekološkog i administrativnog rаzvojа u njemu sаdržаne, promovisаće orgаni lokаlne sаmouprаve. Tаko će lokаlnа sаmouprаvа opštine Plužina biti promoter opšte-društvenog rаzvojа i glаvni аkter formirаnjа pozitivnog okruženjа i podsticаjа zа preduzetničke аktivnosti, а realizacijom Strаteškog plana će usmjerаvаti aktivnosti na pokretаnju i održаvаnju privrednog rаzvoja.

II. KONSULTATIVNA GRUPA I PROCES IZRADE SPR

Na osnovu člana 55 Statuta opštine Plužine, Predsjednik opštine Plužine je 22.09.2011. godine donio rješenje o formiranju Konsultativne radne grupe za izradu Strateškog plana razvoja opštine u sastavu:

1. Milutin Cicmil, koordinator

2. Vladimir Knežević, član

3. Neđeljko Jovović, član

4. Olivera Vučinić, član

5. Milodarko Jokanović, član

6. Vladislav Joković, član

Na sastanku članova Konsultativne radne grupe za izradu Strateškg plana razvoja Opštine dogovoreno je i izvršena podjela i pojedinačna zaduženja za izradu strategije za pojedine oblasti.

Povremeneo su održavani zajednički sastanci na kojima su razmatrani materijali koje su pripremali članovi Konsultativne radne grupe.

Matreijali su usaglašeni po poglavljima i dostavljeni ex-ante evaluatoru. Nakon dobijenih sugestija od strane ex-ante evaluatora iste su razmatrane na zajedničkom sastanku članova Konsultativne radne grupe.



III. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA

III.1. Geografski profil zajednice

3.1.1 Položaj

Plužine su opština na sjeverozapadu Crne Gore, koja se nalazi uz granicu sa Bosnom i Hercegovinom. Opština Plužine obuhvata područje od 854 kvadratnih kilometara, podijeljeno na šest mjesnih zajednica koje obuhvataju 60 sela i zaseoka.

Izgradnjom hidroelektrane „Piva“ 1975. godine potopljeno je prvobitno naselje Plužine, tadašnji opštinski centar. Novi opštinski centar, gradić Plužine izgrađen je neposredno uz akumulaciju HE Piva (Pivsko jezero).

Kroz opštinu prolazi magistralni put koji vodi od Tirane preko Podgorice i Nikšića za Sarajevo i dalje ka Hrvatskoj, Sloveniji i Austriji. Od Šćepan Polja, graničnog prelaza između Bosne i Hercegovine i Crne Gore, Plužine su udaljene 28 km, a od Nikšića 54 km.

Područje opštine Plužine geografski se poklapa sa u narodu prepoznatljivim imenom Piva. Teritoriju Opštine presijecaju kanjoni rijeka: Pive, Komarnice, Vrbnice, dostižući dubinu od 1000 metara, a sa sjevera ograničava kanjon Tare. Kanjoni rijeka Pive i Vrbnice bili su nastanjeni još u praistorijskom periodu. Ovo područje obuhvata visoko zemljište sa vrhovima preko 2300 metara i najnižom kotom od 433 mnm na sastavcima rijeka Pive i Tare (granica sa Bosnom i Hercegovinom).

3.1.2 Reljef

Prostor Opštine može se podijeliti na tri osnovne cjeline:- Zonu relativno niskog zemljišta uz tok rijeke Pive, poznat kao Pivska župa.- Visoku planinsku zonu istočno od rijeke Pive, poznatu pod nazivom Pivska

planina.- Zapadnu planinsku zonu.

Najveći broj stanovnika ove Opštine nastanjuje zonu relativno niskog zemljišta.

3.1.3 Klima

Klima na teritoriji opštine Plužine je umjereno kontinentalna sa relativno toplim ljetima i veoma hladnim zimama. Veći dio Opštine ima srednju godišnju temperaturu od 2 do 8 ºC. Temperatura vazduha je različita na teritoriji opštine Plužine, što je



posledica visinskih razlika. Temperatura raste idući prema dolinama Pive, Tare i Komarnice i dostiže vrijednost preko 8 ºC u dolinama ovih rijeka.Tokom godine padavine su uglavnom ravnomjerno raspoređene sa maksimumom u novembru i decembru mjesecu i manjeg intenziteta u martu i aprilu. Minimum padavina javlja se u ljetnjim mjesecima. Srednja maksimalna visina sniježnog prekrivača kreće se od 200cm na vrhovima planina i oko 40 cm u dolinama rijeka.

III.2. Demografske karakteristike i tržište rada

III.2.1. Demografski trendovi

Prema Popisu iz aprila 2011. godine na području opštine Plužine živi ukupno 3.286 stanovnika. Smanjenje broja stanovnika je rezultat nepovoljnog odnosa nataliteta i mortaliteta, migracije stanovništva zbog nemogućnosti zaposlenja, kao i odlazak mladih u veće centre. Populaciono najveće je naselje Plužine (1353), dok su drugo i treće naselje po brojnosti Goransko (274) i Donja Brezna (122). Ostala naselja su populaciono dosta manja.

Tabela 1. Kretanje stanovnika (1948-2011) 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2003. 2011.Ostala naselja 7.770 8.693 8.690 8.482 5.524 3.768 2.778 1.933Opštinski centar 260 259 474 596 730 1.453 1.494 1.353UKUPNO 8.030 8.952 9.164 9.078 6.254 5.221 4.272 3.286Izvor: Monstat

Broj domaćinstava je 1991. godine iznosio 1.530, a po popisu iz 2003. godine je smanjen i iznosi 1.350, dok po popisu iz 2011. taj broj se smanjio i iznosi 1.140. Broj stanovnika po km2 teritorije iznosi 3,84 tako da opštinu Plužine karakteriše izrazito niska gustina naseljenosti i najniža je u Crnoj Gori. Broj stambenih jedinica se povećao i iznosi 2.390 (2011. godina), 2003. godine ih je bilo 2.147, a 1991. godine 2.061.

Prosječna starost populacije je 43,7 godina što znači da je stanovništvo opštine Plužine, u prosjeku najstarije u Crnoj Gori i karakteriše ga najdublja demografska starost.

Tabela 2. Stanovništvo prema starosti (Popis 2011)

0 - 14 15 - 29 30 - 44 45 - 59 60 - 79 80 i višeUkupno 442 589 525 743 790 152Izvor: Monstat



Prema podacima Monstata prirodni priraštaj u Opštini je negativan i iznosi -27. Stopa prirodnog priraštaja (na 1000 stanovnika) je takođe negativna ai iznosi -8,2, dok vitalni indeks (živorođeni na 100 mrtvih) iznosi 42.6. Stopa nataliteta iznosi 6.1 i najniža je u Crnoj Gori. Što se tiče unutrašnjih migracionih tokova broj doseljenih stanovnika je 4, a odseljenih 46, što čini negativnim migracioni saldo koji iznosi -42.

Tabela 3. Osnovni demografski podaci (2003-2011)

2003. 2011.Broj stanovnika 4273 3246Gustina naseljenosti (st/km²) 5 3,8Polna struktura stanovništva

Muško 1666 Žensko 1580

Broj domaćinstava 1349 1142Broj članova domaćinstva (prosjek)Prosječna starost stanovništva 43,7Prirodni priraštaj -17 - 35Stopa nataliteta 9,86 5,54Stopa mortaliteta 16,3Vitalni indeks na 100 stanovnika 0,35Indeks starenjaRast populacije između dva uzastopna popisa

Obrazovna struktura stanovništva Plužina je nepovoljna, s obzirom na relativno mali broj stanovnika sa višom i visokom stručnom spremom (6,12%), kao i zbog visokog procenta nepismenih (3,47%). 42,55% stanovništva je sa srednjom stručnom spremom, a 24,41% stanovništva ima samo osnovno obrazovanje (Izvor Popis stanovništva iz 2011. godine).

III.2.2. Tržište rada

Zaposlenost

Značajan broj zaposlenih nastanjen je van teritorije ove Opštine i uglavnom dolazi iz Nikšića. Ovo se odnosi posebno na prosvetne radnike, radnike Fabrike elektroda i Hidroelektrane „Piva“.

Nezaposlenost

Prema podacima dobijenim od Zavoda za zapošljavanje, u Opštini je registrovano 119 lica, od toga 62 su žene ili 52,1%.



Tabela 4. Kvalifikaciona struktura nezaposlenih

Broj lica % od ukupnog broja nezaposlenih

Nekvalifikovani radnik 16 13,4Polukvalifikovani radnik 2 1,8Kvalifikovani radnik 43 36,1Srednja stručna sprema 43 36,1Viša stručna sprema 3 2,5Visoka sprema 12 10,1UKUPNO 119 100,0

Izvor: ZZZCG, Kancelarija Plužine

Grafik 1. Starosna struktura nezaposlenih

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

18-20 20-25 25-30 30-40 40-50 50-60 60-70

10,1

20,2

7,5

18,5

24,4

18,5

0,8

Izvor: MONSTAT, 2011

III.2.3. Zdravstvo

Zdravstvena zaštita stanovništva Opštine je zastupljena preko Zdravstvene stanice u naselju Plužine koja posluje u sklopu Doma zdravlja Nikšić i pruža prije svega usluge primarne zdravstvene zaštite i usluge stomatologa tri puta sedmično. Postoji mreža objekata 5 zdravstvenih ambulanti u naseljima Brezna, Trsa, Stabna, Dubljevići i Polje Crkvičko koje ne rade.

Zdravstvena stanica u Plužinama sa pripadajućim ambulantama, po svom kapacitetu i funkcionalnoj strukturi ne odgovara potrebama zdravstvene zaštite stanovništva opštine Plužine.

Zdravstvenu stanicu kao i seoske ambulante karakteriše dotrajalost, neodgovarajuća opremljenost i deficit stručnih kadrova, kao i nedovoljan broj radnih dana (sati).



Poseban problem je slaba pristupnost seoskim ambulantama. Problemi zdravstvene zaštite stanovništva posebno su izraženi u zimskom periodu.

Postoji potreba za dodatnim opremanjem Zdravstvene stanice (nabavkom određene opreme i instrumenata).

III.2.4. Obrazovanje

U opštini Plužine postoji Obrazovni centar koga čine: JU Dječji vrtić, Osnovna škola „Braća Topalović“ u centru Plužina sa 8 područnih odjeljenja u ruralnoj oblasti, Srednja mješovita školu i Dom učenika. Pored Obrazovnog centra, u Opštini rade škola u Breznima i Stabnima. Osnovna škola „Braća Topalović“ u Plužinama, koju trenutno pohađa 219 učenika (od prvog do devetog razreda) obuhvata više od 70% ukupnog broja učenika. Dvije od tri matične osnovne škole na teritoriji Opštine imaju po seoskim naseljima isturena odeljenja (I-IV razreda). Srednja mješovita škola obrazuje srednji stručni kadar opšte, turističke i ugostiteljske struke. Školu pohađa 110 učenika, u 2 usmjerenja - opšte i turističko-ugostiteljske struke. Prenamjena oko 15 napuštenih školskih objekata na seoskim područjima je moguća uz prethodnu saglasnost Ministarstva prosvete.

Zgrada Osnovne škole u Plužinama je relativno nova. Raspolaže sa 10 učionica, fiskulturnom salom, 3 kabineta i bibliotekom sa 9.500 knjiga. Učenici Srednje škole nastavu pohađaju u istom objektu (osnovna škola prije podne a srednja popodne).U školskoj 2010/2011 ukupan broj učenika u osnovnim školama je 293. Ukupan broj učenika u srednjoj školi je 117. U Domu učenika je smješteno 19 učenika. Nema podataka o postojanju učenika marginalizovanih grupa.Kretanje broja učenika u JU Mješovita srednja škola u poslednjih 6 godina:

Školska godina Broj učenika2005/2006 1412006/2007 1422007/2008 1282008/2009 1102009/2010 1102010/2011 117

U Obrazovnom centru je zaposleno 72 radnika.



III.2.5. Socijalna zaštita

U Službi koja se bavi socijalnom zaštitom zaposleno je dvoje ljudi. Tuđa njega i pomoć drugog lica je oblik socijalne zaštite koji koristi 74 lica. Podaci o broju korisnika MOP-a: 2010. godne - 85; 2011. godine - 88; 2012 - 89; dok se taj broj u poslednjih 5-10 godina kretao od 50 -90 korisnika.Pravo na dječiji dodatak trenutno ima 48 djece.i

Izvor: Centar za socijalni rad Nikšić, Služba za socijalni rad Plužine

iPrioritetni infrastrukturni objekti

Projekat 1: Modernizacija lokalnog puta Šćepan Polje - Trsa i prekategorizacija u regionalni putni pravac

1.1. Modernizacija dionice lokalnog puta Šćepan Polje - Crkvičko Polje (11,2 km)

1.2. Modernizacija dionice lokalnog puta Nikovići- Trsa (15,4 km)

Aktivnosti (1.1 i 1.2):

Obezbjeđenje finansijskih sredstava,

Izrada projektnog zadatka rekonstrukcije lokalnog putnog pravca Šćepan Polje- Crkvičko Polje sa tehničko-eksploatacionim karakteristikama regionalnog putnog pravca,

Izrada projektnog zadatka rekonstrukcije lokalnog putnog pravca Nikovići - Trsa sa tehničko-eksploatacionim karakteristikama regionalnog putnog pravca,

Izrada i raspisivanje tendera za izradu projektne dokumentacije,

Geodetsko snimanje terena,

Izrada projektne dokumentacije,

Revizija projektne dokumentacije,

Određivanje nadzornog organa,

Izrada i raspisivanje tendera za izbor izvođača,

Izbor izvođača i izvođenje radova,

Tehnički prijem.

Opis projekta: Cilj projekta je poboljšanje kvaliteta putne infrastrukture i transporta u opštini Plužine kroz rekonstrukciju lokalnih puteva. Modernizacija puta Šćepan Polje –Trsa obezbjediće kvalitetno povezivanje sela: Brijeg, Crkvičko Polje, Bojati, Nikovići, Kneževići, Žeično, Jerinići, Babići, Šarići, Barni Do, Trsa. Put Šćepan Polje-Trsa biće alternativni putni



III.2.6. Kultura i kulturno-istrorijsko nasleđe

Kulturne aktivnosti u opštini Plužine organizuje Centar za kulturu čije je sjedište

u opštinskom centru. Objekat Centra za kulturu ima 720m2 građevinske površine i polivalentnog je sadržaja. U sklopu objekta se nalazi bioskopska sala sa 200 sjedišta, biblioteka sa oko 100 korisnika koja raspolaže knjižnim fondom cca 10.000 knjiga, TV salon i bife.

Na seoskom području kulturni sadržaji i aktivnosti su skromni po svom karakteru i

pravac, međunarodnom putnom pravcu Plužine-Šćepan Polje (Crna Gora-BiH) što je poseban razlog za modernizaciju i prekategorizaciju iz lokalnog u regionalni put .

Putni pravac Plužine- Šćepan Polje nije bezbjedan za saobraćaj tokom cijele godine: u zimskom periodu od sniježnih usova, a u ljetnjem periodu od manjih odrona, a često i većih stijenskih masa koje su u prethodnom periodu uzrokovale oštećenje puta i prekid saobraćaja i do mjesec dana. Modernizacija puta Šćepan Polje- Trsa će doprinijeti povećanju mobilnosti stanovništva, turista i preduzetnika u opštini Plužine. Modernizacijom puta stvoriće se uslovi individualnim poljoprivrednim domaćinstvima za prodaju poljoprivrednih proizvoda i pružanje usluga, prvenstveno turističkih, a time i zadržavanje stanovništva na selu. Modernizacijom put obezbjediće se uslovi za bolju saradnju i zajedničku turističku ponudu i valorizaciju prirodnih ljepota NP Durmitor i NP Sutjeska (BiH)

Ciljne grupe: Stanovnici Opštine, a posebno sela Šćepan Polje, Brijeg, Crkvičko Polje, Bojati, Nikovići, Kneževići, Žeično, Jerinići, Babići, Šarići, Barni Do, Trsa, turisti, privatni preduzetnici, turistički subjekti (etno i eko sela, Spomen dom u Crkvičkom Polju)

Očekivani rezultati:

- modernizovan putni pravac,

-povoljnost u održavanju puta,

- povećana bezbjednost učesnika u saobraćaju,

-kvalitetniji život i bolja povezanost stanovnika seoskog područja sa opštinskim centrom,

-alternativni putni pravac magistralnom putu E762, dionica Plužine-Šćepan Polje,

-razvoj područja durmitorske regije opština Plužine, Šavnik, Žabljak (razvoj poljoprivrede, stočarstv a, turističke usluge).

Indikatori: Povećan broj turista za 100%, mobilnost stanovništva za 30%, povećana frekvenciju saobraćaja za 100%.

Period implementacije: 18 meseci

Budžet: 900.000,000 €



obimu. Pedesetih godina prošlog vijeka izgrađeno je više domova kulture (Donja Brezna, Miloševići, Nedajno, Nikovići, Trsa, Jerinići, Boričje, Borkovići, Gornja Brezna, Pišče i Unač) koji danas nijesu u funkciji zbog dotrajalosti i iseljavanja stanovništva sa tih prostora. Te objekte treba renovirati i koristiti za potrebe male privrede i turizma.

Objekat Spomen doma Igmanskih boraca u Crkvičkom Polju je renoviran i opremljen svim neophodnim namještajem i opremom. Površina objekta je oko 500 m 2 i sadrži: recepciju, 40 kreveta, restoran i bar, muzejski prostor i prostor za skladištenje sportske opreme. To je sada multifunkcionalni turistički centar.

Projekat 2: Modernizacija i prekategorizacija putnog pravca Nedajno - Sušica (5,5 km)

Aktivnosti:


Izrada projektnog zadatka rekonstrukcije lokalnog putnog pravca Nedajno –Sušica sa tehničko-eksploatacionim karakteristikama regionalnog putnog pravca,



Izrada projektne dokumentacije,





Tradicionalno, jednom godišnje u Plužinama se održavaju manifestacije:- Književni susreti „Pjesnička riječ na izvoru Pive“- Pjesnički susreti „Tara bez granica“- Dani pastrmke- Izložba poljoprivrednih proizvoda i domaće radinosti- Biciklistička trka „Putevima Baja Pivljanina“

Plužine nemaju lokalni medij. Lokalni mediji bi sigurno uticali na bolju informisanost građana. Problem organizovanja i rada lokalnih medija je uslovljen nepovoljnom konfiguracijom terena kao i nemogućnošću izdvajanja značajnih sredstava iz Budžeta.



Tehnički prijem.

Opis projekta: Modernizacijom dijela makadamskog puta kroz kanjon Sušice i prekategorizacijom putnog pravaca Nedajno - Sušica u regionalni putni pravac završiće se Durmitorski putni prsten predviđen strateškim dokumentom razvoja durmitorskog područja na teritoriji opštine Plužine do granice sa opštinom Žabljak. Obaveza opštine Žabljak je da izvrši modernizaciju puta na njihovoj teritoriji u dužini oko 5 km kroz kanjon Sušice. Modernizacijom ovog putnog pravca doprinijeće se razvoju Durmitorskog područja. Ovaj put će takođe doprinijeti razvoju turizma i valorizaciji kanjona rijeke Sušice i Sušičkog jezera. Put će imati poseban značaj za stanovnike sela Nedajno i Mala Crna Gora.


-modernizovan putni pravac,

-povoljnosti u održavanju,

-povećana bezbjednost učesnika u saobraćaju,

-turistički valorizovan kanjon Sušice i Sušičkog jezera.

Ciljne grupe: Stanovnici opština Plužine i Žabljak, turisti.

Indikatori: Povećan broj turista za 95% mobilnost stanovništva za 30%, povećana frekvenciju saobraćaja za 100 %.

Period implementacije: 12 meseci

Budžet: 400.000,000 €

Projekat 3: Rekonstrukcija i asfaltiranje lokalnog puta Bezuje- Dubrovsko (4,5 km)

Aktivnosti:


Izrada projektnog zadatka rekonstrukcije lokalnog puta Dubrovsko-Bezuje,



Kulturno-istorijski spomenici

Najznačajniji kulturno-istorijski spomenik na ovom području je manastir Piva, sagrađen u XVI vijeku uz obalu rijeke Sinjac. Uoči izgradnje HE „Piva“, Manastir je, kamen po kamen, prenesen na sadašnju lokaciju. U njemu se trenutno nalazi bogata riznica i 1260m2 dobro očuvanih fresaka. Pored manastira Piva nalaze se i manastir Zagrađe iz XV vijeka, na lokaciji srednjevjekovnog Soko - grada, u neposrednoj blizini Šćepan Polja i ostaci srednjevjekovne crkve Šćepanica (na Šćepan Polju). Iz







Tehnički prijem.

Opis projekta:

Postojeći nekategorisani put moguće je koristiti samo terenskim vozilima. Na pojedinim mjestima potrebna je djelimična izmjena trase. Rekonstrukcijom i asfaltiranjem puta direktno će se povezati opštine Plužine i Šavnik, koje su sada povezane preko teritorija opština Nikšić i Žabljak. Na teritoriji opštine Šavnik potrebno je izvršiti modernizaciju puta u dužini od oko 3 km na relaciji Dubrovsko do granice sa opštinom Plužine (neasfaltirana dionica puta na teritoriji opštine Šavnik). Modernizovan lokalni put će biti od posebnog značaja za stanovnike sela Borkovići, Dubljevići, Bezuje (opština Plužine) i sela Dubrovsko, Duži, Pošćenje (opština Šavnik).


-modernizovan putni pravac,

-povoljnosti u održavanju,

-direktna putna komunikacija opština Plužine i Šavnik,

-bolja povezanost stanovnika sela susjednih opština,

- povoljnosti u razvoju i kvalitetu života stanovnika susjednih sela opština.

Ciljne grupe: Stanovnici opština Plužine i Šavnik (sela Borkovići, Dubljevići, Bezuje, Dubrovsko, Duži, Pošćenje), turisti…

Indikatori: Povećan broj turista za 100% , povećana frekvencija saobraćaja 100%, povećana mobilnost stanovništva za 100%.



vremena II svjetskog rata neposredno uz magistralni put nalazi se Spomen kompleks žrtvama fašističkog terora – Dola.

III.2.7. Sport i sportske aktivnosti

U Plužinama je izgrađen otvoreni sportski teren ( teren za mali fudbal sa vještačkom travom i teren za košarku). Iza terena nedostaju svlačionice.

Period implementacije: 8 mjeseci

Budžet: 300.000,00 €

Projekat 4: Izgradnja regionalnog puta Plužine-Gacko (BiH), dionica Muratovica- granica sa opštinom Gacko (oko 17 km).

Aktivnosti:


Izrada projektnog zadatka izgradnje regionalnog putnog pravca, dionica Muratovica-granica sa BiH (u dužini oko 17 km) sa tehničko-eksploatacionim karakteristikama regionalnog putnog pravca,

Geodetsko snimanje terena i određivanje trase puta,






Tehnički prijem.

Opis posla: Prostornim planom Crne Gore predviđena je izgradnja regionalnog putnog pravca Plužine-Gacko (BiH). Izgradnjom regionalnog puta obezbjedio bi se brz i kvalitetan pristup magistralnoj putnoj mreži I dalji razvoj i jačanje saobraćajnih veza Crne Gore i BiH. Trasa magistralnog putnog pravca ide lokalnim putnim pravcem od Presjeke (sa magistralnog puta od Goranska) preko sela Smriječno do Muratovice. Od Muratovice do opštine Gacko potrebno je definisati trasu puta. Kao susjedne opštine Plužine i Gacko imaju brojne rodbinske veze i dugu istorijsku saradnju. Opštine Plužine i Gacko imaju slične razvojne potrebe, što ukazuje na veliki potencijal za dobre odnose i saradnju. Kvalitetnom komunikacionom putnom vezom uspostaviće se bolja prekogranična saradnja izradom zajedničkih strategija razvoja u pojedinim oblastima i uspostavljanjem Euro-regiona pripremom i realizacijom zajedničkih IPA projekata u oblasti prekogranične saradnje.



U opštini Plužine nema profesionalnog sportskog kluba. Za najmlađe uzraste u Opštini je formirana škola fudbala. Povremeno se organizuju amaterska takmičenja u malom fudbalu.

III.3. Privredni sistem

Postojeća struktura preduzeća u Plužinama ukazuje na veliki udio mikro preduzeća, koja čine 71% preduzeća u ovoj Opštini.

Tabela 5. Struktura preduzeća prema broju zaposlenih


-izgrađen regionalni putni pravac,

-kvalitetna putna komunikacija međuopštinska i međudržavna,

-povoljnosti u održavanju puta,

-bolja povezanost stanovnika sela opštine Plužine ( Stolac, Smriječno, Zabrđe, Kovači, Osojni i Prisojni Orah, Lisina, Ravno) i pograničnih sela opštine Gacko,

- povoljnosti u razvoju i kvalitetu života stanovnika susjednih sela,

- saradnja opština iz oblasti privrede i usluga, kulturna saradnja, saradnja u čuvanju i zaštiti životne sredine, zajedničko djelovanje u vanrednim situacijama.

Ciljne grupe: Stanovnici susjednih opština sa područija Crne Gore i BiH, turisti, preduzetnici, poljoprivredni proizvođači

Indikatori: Povećana frekvencija saobraćaja za 100% , povećan broj turista za 100%, mobilnost stanovnika pograničnih područja 100%

Implementacija: 24 mjeseca

Budžet:1.600.000,00€



Broj preduzećaPreduzetnici 1Mikro preduzeća (1-9 zaposlenih) 22Mala preduzeća (10-49 zaposlenih) 6Srednja preduzeća (50-250 zaposlenih) 2UKUPNO 31

Izvor: Vlada Crne Gore (2010): Strategija regionalnog razvoja Crne Gore 2010-2014, Aneks 1

III.3.1. Industrijska proizvodnja

Projekat 5: Djelimična sanacija regionalnog putnog pravca Plužine-Žabljak

Aktivnosti:

-Obezbjeđenje finansijskih sredstava,

-Geodetsko snimanje terena lokacija za sanaciju,

-Izrada projektne dokumentacije,

-Revizija projektne dokumentacije,

-Određivanje nadzornog organa,



U opštini Plužine posluju privredna preduzeća: Hidroelektrana „Piva“, Fabrika elektroda Plužine, Uprava za šume, Preduzeće za primarnu preradu drveta „Brezna“ d.o.o., AD „Bajo Pivljanin“- poljoprivreda, Ugostiteljsko-turističko preduzeće „Piva“, AD „Bajo Pivljanin“-trgovina, Komunalno preduzeće i privatna preduzeća. Sjedište svih privrednih preduzeća kao i nihova djelatnost je u opštini Plužine, osim Šumske uprave i Hidroelektrane, čije je sjedište u Pljevljima i Nikšiću.

Hidroelektrana „Piva“ je najznačajniji privredni subjekt u Opštini i u elektroenergetskom sistemu Crne Gore. Izgradnjom, tj, podizanjem brane visoke 220 m nastalo je Pivsko jezero dugo 42 km, zapremine 824.5 miliona kubnih metara vode, površine 15,3 km2, kojim je potopljeno i staro naselje Plužine (raniji opštinski

-Izrada i raspisivanje tendera za izbor izvođača,

-Izbor izvođača i izvođenje radova,

-Tehnički prijem.

Opis posla: Cilj projekta je poboljšanje kvaliteta međuopštinske putne infrastrukture. Dionica puta Žabljak-Trsa izgrađena je šesdesetih godina prošlog vijeka u periodu s minimalnim korišćenjem građevinske mehanizacije što je rezultiralo izgradnju puta sa dosta krivina koje se sa korišćenjem sadašnje mehanizacije mogu uz manja ulaganja ispraviti. Neke od krivina su nepregledne i predstavljaju opasnost za učesnike u saobraćaju. Na dionici puta od Plužina do Trse postoji opasnost od odrona kamena, a time i opasanost za učesnike u saobraćaju I mogući prekid saobraćaja. Na određenim mjestima potrebno je izvšiti škarpiranje kosina. Djelimičnom sanacijom regionalnog putnog pravca Plužine- Žabljak doprinijeće kvalitetnijem povezivanju Durmitorskom područja (opštine Plužine, Šavnik, Žabljak). Povećanjem bezbjednosti u saobraćaju povećaće se se mobilnost stanovništva i uslovi za bolju saradnju i zajedničku turističku ponudu poljoprivrednih proizvođača i turističkih subjekata.


-saniran regionalni putni pravac Plužine-Žabljak,

-povoljnost u održavanju puta,

-povećana bezbjednost učesnika u saobraćaju,

-kvalitetnija povezanost Durmitorskog područja,

-razvoj područja durmitorske regije opština Plužine, Šavnik, Žabljak (razvoj poljoprivrede, stočarstv a, turističke usluge).

Ciljne grupe: Stanovništvo opština Plužine i Žabljak, turisti, preduzetnici, poljoprivredni proizvođači

Indikatori: Povećan broj turista za 20%, povećana mobilnost stanovništva za 30%, povećana frekvencija saobraćaja za 25%.

Implementacija: 8 mjeseci

Budžet:250.000,00€



centar). HE zapošljava cca 170 radnika. Međutim, pitanje odštete i trajne kompenzacije opštini Plužine po osnovu potapanja teritorije i proizvodnje električne energije iz HE Piva nije zakonski regulisano, tako da opština Plužine nema značajniju korist od Hidroelektrane. Do sredine devedesetih godina država je isplaćivala opštini Plužine mjesečnu naknadu za potopljenu teritoriju. Ukidanjem ovih naknada opština je ostala bez određenih prihoda. Prosječna godišnja proizvodnja HE Piva je 860 miliona kWh. HE Piva je akumulaciona – vršna elektrana čija se valorizacija realizuje višegodišnjim ugovorom između Elektroprivrede Crne Gore i Elektroprivrede Srbije. Po sadašnjem ugovoru između EPCG i EPS – po osnovu proizvodnje el. energije u

Projekat 6: Rekonstrukcija i asfaltiranje lokalnog puta Borikovača – Brštanovica (6,5 km)

Aktivnosti:









Tehnički prijem

Opis projekta: Lokacija Brštanovica je polazno rafting odredište na rijeci Tari za jednodnevno splavarenje. Sa lokalnog puta Šćepan Polje – Crkvičko Polje od mjesta Borikovača urađen je makadamski put do Brštanovice u dužini 6,5 km. Modernizacijom makadamskog puta stvoriće se uslovi za kvalitetniji pristup polazištu Brštanovica, što je od posebnog značaja za brojne turiste. Put će doprinijeti razvoju turizma.


- Modernizovan putni pravac,

- Povoljnosti u održavanju,

- Turistički valorizovani rijeka i kanjon Tare.

Ciljne grupe: Turisti, izletnici, turistički biznisi.

Indikatori: Povećan broj turista za 10%, povećan broj izletnika za 10%



HE Piva za potrebe elektroenergetskog sistema Srbije, EPCG od EPS za svaki isporučeni kWh dobija 1,413 kWh.

Fabrika elektroda, je uz Hidroelektranu, jedan od vodećih privrednih subjekata. Trenutno je Fabrika u finansijskim problemima. Nalazi se u selu Goransku, 7 km od Plužina. Nakon raspada SFRJ, ova Fabrika je ostala bez tržišta. Rješavanjem problema Fabrike trenutno se bavi Vlada Crne Gore, s obzirom da je Fabriku elektroda uvrstila u svoj program restruktuiranja privrednih subjekata. Fabrika elektroda trenutno ima 120 zaposlenih. Rad Fabrike je od izuzetnog značaja za ukupan razvoj Opštine i zadržavanje stanovništva.


Budžet: 500.000,00€

Projekat 7: Modernizacija lokalnog puta: rekonstrukcija i asfaltiranje lokalnog Stabna – Malo Stabanjsko jezero (3,5km)

Aktivnosti:









Tehnički prijem

Opis projekta: Malo i Veliko Stabanjsko jezero su atraktivne turističke destinacije. Malo Stabanjsko jezero udaljeno je od opštinskog centra 16 km. Od Malog do Velikog Stabanjskog jezera može se stići za oko 40min pješačkom stazom. Na urađenom makadamskom putu u neposrednoj blizini Malog Stabanjskog jezera došlo je do većeg stijenskog odrona. Odron je potrebno sanirati ili izvršiti na tom dijelu promjenu trase. Rekonstrukcijom i asfaltiranjem povećaće se turistička izletnička ponuda.




Drvoprerađivačka industrija na teritoriji Opštine ima dugu tradiciju. I pored toga, ova grana industrije je u Plužinama u nezavidnom položaju. Više faktora uzrok je ovakvom stanju, između ostalog: gubitak tržišta i nizak nivo finalizacije proizvoda.

III.3.2. Turizam

Područje opštine Plužine je sa brojnim prirodnim vrijednostima – geomorfološkim, hidrološkim, biološkim, pejzažnim i kulturno – istorijskim nasleđem veoma atraktivno za razvoj turizma. Posebne prirodne vrijednosti su prirodna jezera: Trnovačko,

-Modernizovan putni pravac

-Povoljnosti u održavanju puta

-Turistički valorizovana Stabanjska jezera

Ciljne grupe: Turisti, izletnici, lokalno stanovništvo,turistički biznisi.



Budžet: 240.000,00€

Projekat 8. Izgradnja makadamskog puta neposredno do Trnovačkog jezera dužine cca 15 km

Aktivnosti:

-Obezbjeđenje finansijskih sredstava,

-Geodetsko snimanje terena ,

-Izrada projektne dokumentacije,

-Revizija projektne dokumentacije,

-Određivanje nadzornog organa,

-Izrada i raspisivanje tendera za izbor izvođača,

-Izbor izvođača i izvođenje radova,

-Tehnički prijem.

Opis projekta:



Stabanjska jezera, Škrčka jezera, Sušičko jezero sa kanjonom rijeke Sušice, planine: Durmitor, Volujak, Bioč, Maglić, Vojnik, Ledenica, Pivska planina, rijeke Tara, Komarnica, Piva, Vrbnica, Mratinjski potok i HE Piva sa branom visokom 220 m. U blizini Trnovačkog jezera je poznata prašuma Perućica. Opštini Plužine pripada 14% teritorije Nacionalnog parka Durmitor. Rijeke sa kanjonima, Tara, Komarnica, Vrbnica i nepotopljeni dio kanjona rijeke Pive su prava prirodna i turistička atrakcija, dok je Pivsko jezero ogroman, nedovoljno iskorišten vodni i turistički potencijal. Jezera i rijeke su bogate ribom i pogodne za razvoj ribolovnog turizma.

Trnovačko jezero je najatraktivnije ledničko jezero u Crnoj Gori. Zbog geografsko-prostorne izolacije sa crnogorske teritorije pristupačno je samo planinarima, teškim i dugim planinarskim stazama.

Pristup Trnovačkom jezeru sada je moguć sa teritorije BiH kolima do Prijevora i za oko 1h i 30min pješačkom stazom i iz Crne Gore planinarskim stazama: iz pravca sela Mratinja za oko 5h i iz pravca sela Stabna za oko 8h.

Izgradnja makadamskog puta preko teritorije Crne Gore omogućiće masovni pristup turistima i izletnicima neposredno na cca 3-4 km iznad jezera. Dosadašnjim sagledavanjem trasa puta polazi od mjesta Mramor-Lisičine-katun Brštevac-Ljubotin klanac-voda Ljubota-Bukova dola-Smrekovac-Ordeni dolovi, što je krajnja tačka puta. Dužina puta cca 15km, visinska razlika početne i krajne tačke 640m, nadmorska visina početne tačke 1360mnm, nadmorska visina krajne tačke 2000mnm.



-Izgrađen makadamski put

-Proširena turistička ponuda

-Proširen turistički sadržaj za turističke biznise


Period implementacije: 24 mjeseca

Budžet: 550.000,00€

Projekat 9: Turistička signalizacija na području Opštine

Aktivnosti:

- Obezbjeđenje finansijskih sredstava,- Izrada projektnog zadatka za dopunu turističke signalizacije na području

Opštine,- Izrada i raspisivanje tendera za dopunu postojećeg projekta,- Izrada (dopuna) projektne dokumentacije,



U postupku je donošenje Odluke o proglašenju parka prirode na teritoriji opštine Plužine, koji obuhvata 32471,2 ha prostora, što čini 31,8% Opštine. Prostornim planom Crne Gore predviđeno je proglašenje regionalnog parka/parka prirode „Piva“, odnosno „Maglić, Bioč, Volujak“ i povezivanje NP Durmitor sa NP Sutjeska u Bosni i Hercegovini.

Poslednjih godina, kroz organizaciju manjih turističkih biznisa razvija se i turistička ponuda, i po obimu i kvalitetu. U Plužinama postoji jedan hotel, koji raspolaže sa 40 ležaja. Vlasnik preduzeća nakon stečaja je “Budvanska Rivijera” AD. U eko i turističkim naseljima i turističkim domaćinstvima ima oko 300 ležaja, a u kampovima

- Revizija projektne dokumentacije,- Izrada i raspisivanje tendera za izbor izvođača,- Određivanje nadzornog organa,- Izbor izvođača radova,- Izvođenje radova,- Tehnički prijem radova.-

Opis projekta: Projekat turističke signalizacije na području Opštine djelimično je realizovan i nije obuhvatio dio turističke infrastrukture (istorijske lokalitete, izletišta). Cilj projekta je postavljanje turističke signalizacije na svim saobraćajnicama na području Opštine. Nova signalizacija će obezbijediti informisanje turista koji borave na teritoriji Opštine, ili kroz nju prolaze. Signalizacija će biti urađena u skladu sa međunarodnim standardima.

Ciljne grupe: Turisti, izletnici, lokalno stanovništvo, turistički biznisi.


- Postavljena turistička signalizacija,- Poboljšana informisanost turista o turističkim lokalitetima,- Doprinos kvalitetnijim uslovima za boravak turista,- Poboljšana dostupnost turističkim lokalitetima.

Indikatori: Povećan broj turista za 20 %, poboljšani uslovi za boravak i tranzit turista, smanjen broj primjedbi turista.


Budžet: 80.000,00 €



oko 200 ležaja. U strukturi turističke ponude posebno mjesto zauzimaju: rafting rijekom Tarom, biciklizam, planinarenje, krstarenje jezerom, boravak u eko/etno selima, posjeta manastirima.

III.3.3. Poljoprivredna prizvodnja

Tradicionalna zanimanja stanovništva ovoga kraja su stočarstvo i zemljoradnja, uglavnom na individualnim domaćinstvima. Stočarstvo predstavlja najvažniju poljoprivrednu djelatnost. Prema podacima lokalne službe za poljoprivredu i

Projekat 10: Izgradnja pratećih sadržaja na gradskom sportskom terenu u Plužinama (svlačionice, mokri čvorovi, tribine)

Aktivnosti:

- Obezbjeđenje finansijskih sredstava,- Određivanje nadzornog organa,- Izrada i raspisivanje tendera za izbor izvođača radova prema projekatu,- Izbor izvođača radova,- Izvođenje radova,- Tehnički prijem.-

Opis projekta: Urađen projekat je izgradnje sportskih terena (mali fudbal i košarka) u naselju Plužine. Cilj projekta je poboljšanje postojećih sportskih sadržaja. Da bi se postojeći sportski teren mogao u punom kapacitetu koristiti neophodno je poboljšati infrastrukturu kroz izgradnju svlačionica, mokrih čvorova i završetak tribina. Izgrađeni sadržaji uz sportske terene bili bi korišćeni od strane lokalnog stanovništva za aktivno bavljenje sportom i za potrebe rekreacije. Sadržaji bi pozitivno uticali na duže zadržavanje turista u Plužinama, kao i njihov ugodniji boravak.

Ciljne grupe: Sportski klubovi, lokalno stanovništvo, turisti i lokalni biznisi.


- Izgrađena prateća infrastruktura za sportski teren u Plužinama,- Poboljšani uslovi za bavljenje sportom omladine,- Poboljšan kvalitet rekreativnih sadržaja za lokalno stanovništvo,- Poboljšan kvalitet rekreativnih sadržaja za turiste,- Doprinos kvalitetnijem životu.

Indikatori: Povećan broj omladine koja se aktivno bavi sportom 20%, povećan broj onim koji se rekreativno bave sportom za 20%, povećan broj turista za 20%.


Budžet: 60. 000,00 €



podacima Monstata-a iz Popisa poljoprivrede iz 2010. godine na području opštine Plužine se nalazi 865 porodičnih poljoprivrednih gazdinstava.

StočarstvoTrenutno se na teritoriji Opštine uzgaja 16 328 ovaca i 1 103 koze. Individualni poljoprivredni proizvođači uzgajaju 3 296 grla goveda i 50 grla konja. Stočarski proizvodi sa ovoga područja: jagnjeće meso, sušeno ovčje i goveđe meso, kajmak, sir poznati su po vrhunskom kvalitetu.

Zemljoradnja

Projekat 11: Uređenje vidikovaca i staza do srednjevjekovnih gradova

Soko-grad na Šćepan Polju i Taban-grad u Stabnima

Aktivnosti:

- Obezbjeđenje finansijskih sredstava, - Snimanje staza na terenu,- Priprema i raspisivanje tendera za izradu projektne dokumentacije,- Izrada projektne dokumentacije,- Revizija projektne dokumentacije,- Priprema i raspisivanje tendera za izbor izvođača radova,- Određivanje nadzornog organa,- Izbor izvođača radova,- Izvođenje radova,- Tehnički prijem radova.

Opis projekta: Postoji potreba valorizacije istorijskih lokaliteta iz srednjeg vijeka Soko –grad i Taban - grad u turističke svrhe. Preduslov za realizaciju je izgradnja i uređenje pješačkih staza, kao i uređenje vidikovaca i odmorišta na ovim lokalitetima. Uređeni lokaliteti mogu koristiti i kao izletišta za lokalno stanovništvo.

Ciljne grupe: Turisti, izletnici, lokalno stanovništvo, turistički biznisi.




Na području Opštine nalazi se 5 650 ha livada, 11 400 ha pašnjaka i 14 ha djeteline. Od ratarskih proizvoda najviše su zastupljeni:pčenica (2ha), ječam (1ha), raž (1ha), heljda (1ha), krompir (130 ha) i kupus, a proizvode se uglavnom za sopstvene potrebe. Neobrađene njive i bašte obuhvataju 68 ha.

Voćarstvo i proizvodnja visokokvalitetnog meda razvijeni su u nižim predjelima i dolinama rijeka. Od voćnih vrsta najzastupljenije su: šljiva sa oko 6 010 stabala, jabuka sa oko 3 540 stabala, kruška sa oko 3 440 i orah sa oko 580 stabala. Procjenjuje se da pčelari na području Opštine posjeduju oko 1 160 pčelinjih društava.

- Izgrađene i uređene staze do Soko-grada i Taban-grada,- Izgrađeni vidikovci i odmorišta na ovim lokalitetima,- Povećan broj izletišta,- Proširena turistička ponuda Opštine,- Prošireni turistički sadržaji za turističke biznise.

Indikatori: Povećan broj turista za 15%; povećan broj izletnika za 20%;


Budžet: 30. 000,00 €

Projekat 12: Izgradnja i opremanje šetne staze u naselju Plužine relacija Rosulje - Gradac

Aktivnosti:

- Obezbjeđenje finansijskih sredstava,- Revizija urađene projektne dokumentacije,- Priprema i raspisivanje tendera za izbor izvođača radova,- Određivanje nadzornog organa,- Izbor izvođača radova,- Izvođenje radova,- Tehnički prijem radova.

Opis projekta: Završetak ulične infrastrukture. Cilj projekta je da se lokalnom stanovništvu i turistima koji posjećuju Plužine obezbijedi što kvalitetniji boravak. Projekat



III.3.4. Ribolov

Poslednjih godina, značajno mjesto u strukturi poljoprivredne proizvodnje zauzima proizvodnja ribe pastrmke. Trenutno postoje dva ribnjaka za kavezni uzgoj na Pivskom jezeru, dva protočna ribnjaka na Mratinjskom potoku, kao i mrestilište za uzgoj riblje mlađi u Stabnima, na rijeci Vrbnici.

III.3.5. Šumarstvo

Dugu tradiciju ima i šumarstvo i primarna prerada drveta, jer je kraj bogat četinarskim i lišćarskim šumama. Uzgojem i zaštitom šuma bavi se državna Uprava za šume, a primarnom preradom i eksploatacijom preduzeće „Brezna“ d.o.o. Šumska uprava je

sadrži instalaciju osvjetljenja ulice i šetne staze.

Ciljne grupe: Lokalno stanovništvo, turisti, izletnici, turistički biznisi.


- Izgrađena i šetna staza,- Izgrađena biciklistička staza,- Izgrađena rasvjeta ulice i šetne staze,- Postavljen mobilijar,- Poboljšani sadržaji za lokalno stanovništvo i turiste.

Indikatori: Povećan broj turista za 10%, povećan broj izletnika za 10%, povećani prihodi od turizma za 10%.


Budžet: 250.000,00 €

Projekat 13. Opremanje zavičajnog muzeja - Kula vojvode Lazara Sočice

Aktivnosti:



dodijelila šumske etate i koncensionarima koji oblovinu, bez ikakve prerade, odvoze iz Opštine.

Ukupna površina šuma i šumskog zemljišta na teritoriji opštine Plužine je 44.849,29 ha. Struktura šume prema vlasništvu: privatnih šuma 3670 ha, dok državne šume obuhvataju 41.179,29 ha.

Grafik 2. Struktura vlasništva šuma (ha)

- Obezbjeđenje finansijskih sredstava,- Priprema i raspisivanje tendera za izradu dokumentacije,- Priprema i raspisivanje tendera za izbor izvođača radova,- Određivanje nadzornog organa,- Priprema i raspisivanje tendera za izbor izvođača radova,- Izbor izvođača radova,- Izvođenje radova,- Tehnički prijem radova.

Opis projekta: Kule vojvode Lazara Sočice određena je za zavičajni muzej. Izvršena je sanacija građevinskog dijela objekta u tu svrhu. Potrebno je nastaviti sa namjenskim unutrašnjim završetkom objekta – zavičajnog muzeja. Potrebni radovi za završetak radova na objektu su postavljanje vodovodnih i elektro instalacija i postavljanje enterijera za izložbene eksponate. Cilj projekta je da se nakon završene sanacije objekta Kula vojvode Sočice opremi kao zavičajni muzej u funkciji turističke valorizacije i afirmacije kulture i tradicije Pive.



- Završena adaptacija objekta,- Opremljen zavičajni muzej,- Turistički valorizovan zavičajni muzej.

Indikatori: Povećan broj turista za 100%, povećan broj izletnika za 100%.

Period implementacije: 12 mjeseca

Budžet: 150.000,00€



Privatni posjed8,2%Državni

posjed91,8%

Projekat 14. Uređenje staze, izgradnja odmorišta i vidikovca na lokalitetu Odrag u Nikovićima

Aktivnosti:

- Obezbjeđenje finansijskih sredstava,

- Priprema i raspisivanje tendera za izradu tehničke dokumentacije,- Priprema i raspisivanje tendera za izbor izvođača radova,- Određivanje nadzornog organa,- Priprema i raspisivanje tendera za izbor izvođača radova,- Izbor izvođača radova,- Izvođenje radova,- Tehnički prijem radova.

Opis projekta: Cilj projekta je uređenje lokaliteta, postavljanje mobilijara i njegova valorizacija u turističke svrhe. Sa vidikovca Odrag vide se Durmitor, Štuoc, dio kanjona Tare i Sušice, Ljubišnja, Maglić, Volujak. Posebna atrakcija je što se u neposrednoj blizini nalazi 10 zidanih bunara za vodu iz prethodnog perioda. Lokalitet se nalazi na planinarskoj ruti međunarodnog karaktera, koja ide od Zabojskog jezera, preko Pive, Trnovačkog jezera, Zelengore ... Na toj ruti je poželjno što više atraktivnih pratećih sadržaja.



- Markirana i uređena staza do Odraga,- Izgrađeno planinarsko odmorište,- Postavljen mobilijar (stolovi, klupe).-

Indikatori: Povećan broj turista za 50%, povećan broj izletnika za 50%.



Izvor: Uprava za šume Pljevlja , Područna jedinica Plužine

Učešće vrsta drveća u drvnoj zapremini: bukva 61%, jela 15%, smrča 9%, crni grab 3%, cer 3%, kitnjak 2%, bijeli bor 1%, crni bor 1%, crni jasen 1%, plemeniti lišćari (javor,jasen, brijest) 1%, meki lišćari (jasika, lipa, breza) 1% i ostale lišćarske vrste 1%. Procentualno učešće u bruto drvnoj masi lišćara je 74%, a četinara 26%. Struktura šume prema osnovnoj namjeni površine šuma je:

-privredne šume 60%-zaštitne šume 39%-šume posebne namjene 1%


Budžet: 150.000,00€



Godišnji etat na cijeloj površini je 58.600 m3, a tekući godišnji zapreminski prirast je 118.221m3.

III.4. InfrastrukturaIII.4.1. Saobraćajna infrastruktura

Drumski saobraćaj je osnovni saobraćaj u Opštini. Povezanost opštine Plužine sa ostalim područjima oslanja se, takođe, na drumski saobraćaj. Kvalitet, funkcionisanje i razvijenost mreže puteva u velikoj mjeri diktiraju razvoj Opštine u cjelini.

Mrežu državnih puteva čine magistralni put M-18 (E762) Podgorica – Nikšić – Plužine – Šćepan Polje (granica sa Bosnom i Hercegovinom) i regionalni put R-14 Virak (Žabljak) – Trsa – Plužine. Lokalni putevi povezuju naseljena mjesta na području Opštine. Ukupna dužina lokalnih i nekategorisanih puteva je 390 km, od čega je 165 km asfaltirano, a 225 km su makadamski putevi.

Izgrađena putna infrastruktura u naselju Plužine ne zadovoljava potrebe razvoja opštinskog centra (opštinski centar je potopljen izgradnjom Hidroelektrane Piva i izmješten na novu - sadašnju lokaciju). U periodu izgradnje HE Piva prioritet u finansiranju su bili objekti hidroelektrane, a ne i svi infrastrukturni objekti iz investicionog programa: izgradnja putne infrastrukture za sela i mjesne centre odsječene akumulacionim jezerom, izgradnja i dovršetak objekata u izmještenom -novom opštinskom centru. Jednim dijelom obaveze nijesu izvršene i zbog ograničenih finansijskih mogućnosti Elektroprivrede Crne Gore (EPCG). Preostale neizvršene obaveze koje se uglavnom odnose na naselje Plužine (zaobilaznica, priključna saobraćajnica naselja na magistralni put, uređenje ulica,kanalizacione mreže, trotoara, parking prostora i zelenih površina) definisane su Ugovorom između opštine i EPCG.

Relativno povoljne, ali ograničene saobraćajne mogućnosti može da pruži i jezerski saobraćaj, organizovan na akumulaciji HE „Piva“, koji je uglavnom lokalnog i turističkog značaja.

III.4.2. Elektroenergetski sistem

Elektroenergetska infrastruktura ne obezbjeđuje kvalitetno i uredno snabdijevanje potrošača električnom energijom. Ulaganje u izgradnju, održavanje i zamjenu niskonaponske dalekovodne mreže, što je obaveza EPCG, 35kV, 10kV i 0,4kV i transformatorskih stanica je nedovoljno. Potrebna je izgradnja novih prenosnih i distributivnih sistema čime bi se obezbjedilo kvalitetno i uredno snabdijevanje potrošača električnom energijom.



III.4.3. Telekomunikacije

Kvalitet života danas u mnogom zavisi od kvaliteta telekomunikacija. Unapređenje dostupnosti Interneta i standarda komunikacija je posebna potreba. Opština će pojačati napore u svrhu iniciranja potrebnih poboljšanja.

Poštanski saobraćaj nije u potpunosti razvijen, ruralna područja su bez adekvatne pokrivenosti.

Kapaciteti digitalnih komtacionih čvorova broje instaliranih 768 PSTN i 32 ISDN, a aktivnih 474 PSTN i 14 ISTN. U funkciji 1 ADSL čvor sa 152 aktivnih priključaka. Penetracija fiksne telefonije u opštini Plužine iznosi 14,85%, a penetracija fiksnog širokopojasnog pristupa (ADSL) iznosi 4,6%.

III.4.4. Vodosnabdijevanje

Sistem vodosnadbijevanja nije obuhvatio sva područja na teritoriji Opštine. Većina sela na području Opštine nema riješeno vodosnabdijevanje. Nijesu uređene zone izvorišta niti njihova zaštita, kako za gradskom tako i na seoskim vodovodima.U mreži gradskog vodovoda postoje značajni gubici vode i potreba unapređenja stanja vodosnadbijevanja.

III.4.5. Kanalizacioni sistem i tretman otpadnih voda

U opštinskom centru nije izrađeno postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda koje se direktno izlivaju u Pivsko jezero. Otpadne vode iz Fabrike elektroda se direktno izlivaju u prirodne recipijente bez prethodnog tretmana.

III.5. Životna sredina

Stanje kvaliteta vazduha spada u prvu klasu kvaliteta. Opštinski centar se snabdjeva vodom sa izvorišta Sutulija. Na osnovu istraživanja i analiza fizičko-hemijskih karakteristika izvorskih voda, može se zaključiti da je njihov kvalitet zadovoljavajući, uz povremena odstupanja - najčešće mikrobiološka zagađenja. Komunalni otpad iz opštinskog centra i iz naselja Šćepan Polje i Brezna odvozi se na deponiju „Budoš“ u opštini Nikšić. U naselju Plužine ne postoji sistem za prečišćavanje otpadnih voda, niti postoji adekvatan tretman otpadnih voda iz Fabrike elektroda u naselju Goransko. Na teritoriji opštine Plužine nema industrije koja značajnije narušava čistoću vazduha. Kad se govori o očuvanosti vode i zemljišta, može se zaključiti da je njihova čistoća na zadovoljavajućem nivou imajući u vidu nedovršenu kanalizacionu mrežu i nepostojanje kolektora otpadnih voda u naselju Plužine, što su prioriteti infrastrukturnog razvoja i zaštite životne sredine u Opštini. Čvrsti otpad se sakuplja iz



gušće naseljenih mjesta koja se nalaze uz magistralni put i odvozi na regionalnu deponiju u Nikšiću.

Bogatstvo flore i faune još je jedna karakteristika ovog područja na kojem postoje brojne endemske biljne vrste, 150 vrsta ljekovitog bilja, preko 40 vrsta jestivih gljiva. Od 314 zaštićenih biljnih vrsta u Crnoj Gori, većina je na ovom području što ga čini veoma interesantnim i za naučna istraživanja. Usled bogatstva faune sisara, fond divljači pruža mogućnost da se organizuje lovni turizam, uz odgovarajuće mjere zaštite ovih vrsta. Na ovom području živi oko 130 vrsta ptica. Svi ovi podaci govore da opština Plužine ima veliki potencijal za razvoj brojnih vidova turizma.

III.6. Administrativni kapaciteti

III.6.1. Organi lokalne uprave

Rad organa lokalne uprave Opštine odvija se u okviru Sekretarijata lokalne uprave. Organizacione jedinice Sekretarijata su:

1. Odjeljenje za budžet i trezor2. Odjeljenje za naplatu javnih prihoda3. Biro za zajedničke poslove 4. Samostalni referati (Poljoprivreda, unapređenje i zaštita okoline, urbanizam i

građevinarstvo, radni odnosi i vođenje upravnog postupka, preduzetništvo i boračko- invalidska zaštita).

Izvan organizacionih jedinica vrše se poslovi Komunalne policije, Službe zaštite, Centra za informacioni sistem i Kancelarija za prevenciju narkomanije.

U okviru Sekretarijata lokalne uprave organizovano je obavljanje poslova iz više srodnih upravnih oblasti. Ukupan broj zaposlenih u administraciji je 29.

III.6.2. BudžetTabela 6. Budžet (2008-2011)

2008. 2009. 2010. 2011.Prihodi 4.115.663,23 4.436.328,14 3.323.996,54 3.899.956,65Rashodi 1.876.379,03 3.504.267,22 3.236.436,90 2.388.868,78

Sredstva opredjeljena za kapitalne izdatke nijesu u cjelosti utrošena zbog nemogućnosti završetka investicija u planiranoj građevinskoj sezoni i sa realizacijom se nastavljalo u narednoj godini.

III.7. Ključni problem po sektorima



III.7.1. Ekonomija

Nedovoljno razvijeno preduzetništvoOpština Plužine se u ovoj fazi razvoja suočava sa nedovoljno razvijenim preduzetništvom u svim oblastima djelatnosti. U najvećoj mjeri to je posledica drugačije koncepcije razvoja u prethodnom sistemu, čija je osnova bila društvena svojina i razvoj većih industrijskih preduzeća u državnoj svojini. Takva koncepcija razvoja u prethodnom periodu imala je za posledicu odsustvo privatne inicijative za preduzetništvo. Jedino je u sektoru poljoprivrede privatno preduzetništvo bilo prisutno u formi seoskih poljoprivrednih domaćinstava.

Nedostatak povoljnih uslova za nova i postojeća preduzeća Postojeća preduzeća se u svom poslovanju suočavaju sa nepovoljnim uslovima privređivanja:

nepovoljnim uslovima kreditiranja (visoke kamatne stope,nedostatak dugoročnih izvora kreditiranja).

viškom zaposlenih, nedovoljno razvijenom infrastrukturom, izraženom konkurencijom na tržištu proizvoda i usluga i nedostatkom kvalitetnih,stručnih kadrova.

Ovakvi uslovi privređivanja su takođe destimulativni za osnivanje novih preduzeća.

Negativni uticaji tekućeg procesa privatizacije u proizvodnom sektoruProces privatizacije preduzeća u opštini Plužine umjesto očekivanih pozitivnih efekata, donio je negativne. Posebno je to došlo do izražaja u privatizaciji Fabrike elektroda, UTP „Piva“, AD „Bajo Pivljanin“ - poljoprivreda. Postojeća privatizacija nije donijela nove investicije, rješenje viška zaposlenih, kvalitetnije pozicioniranje na tržištu, bolji standard zaposlenih.

Nizak nivo privatnih investicija u proizvodnom sektoruVeć je pomenuto da su u privatizovanim preduzećima izostale investicije u modernizaciju i proširenje proizvodnih kapaciteta i investicije u podizanje nivoa konkurentnosti proizvoda. Ovo je ozbiljan problem. Ne može se očekivati dalji razvoj ekonomije Opštine bez investicija u postojeće i nove proizvodne kapacitete.

Spor razvoj turizmaTurizam je jedan od strateških pravaca razvoja Opštine. Kvalitetni i raznovrsni potencijali uslovljavaju ovakvu dugoročnu orjentaciju. U pravcu valorizacije turističkih potencijala i razvoja turističke ponude čine se početni koraci. Međutim razvoj ovog sektora, zbog više ograničavajućih faktora ide sporije od očekivanog, prije svega zbog: nedovoljno razvijene infrastrukture (saobraćajne, komunalne), nedostatka



planske i projektne dokumentacije, nedostatka ozbiljnih investitora, nepostojanja tradicije u razvoju turizma, nedostatka stručnih kadrova.

Nedovoljan razvoj proizvodnje i zaposlenosti u sektoru poljoprivredePodručje Opštine je nekada bilo područje na kome je bilo razvijeno stočarstvo, istina na ekstenzivan način. Zemljoradnja je bila razvijena na određenim seoskim lokalitetima do nivoa sopstvenih potreba seoskih domaćinstava kada su u pitanju osnovne kulture povrća. Zbog intezivne migracije stanovništva iz sela prema gradovima došlo je do značajnog smanjenja broja poljoprivrednih domaćinstava, obima djelatnosti i količine poljoprivrednih proizvoda. Kao posledica je i smanjen broj stanovnika čija je osnovna djelatnost poljoprivreda, dakle broj zaposlenih u poljoprivredi.

Odlazak kvalifikovanog radno sposobnog stanovništva U periodu izražene migracije stanovništva iz sela prema gradovima, posebno je došla do izražaja migracija stručnih i visoko-stručnih kadrova. To je dodatno ugrožavalo i ugrožava raspoložive ljudske resurse od kojih zavisi uspješno poslovanje u svima djelatnostima.

III.7.2. Socijalna pitanja

Nedovoljan pristup zdravstvenoj zaštiti, posebno za stanovnike u ruralnim područjima opštineU Plužinama postoji jedna zdravstvena ustanova – Zdravstvena stanica, kao organizacioni dio Doma zdravlja u Nikšiću. Za ovaj nivo zdravstvene zaštite prostor u kom se radi je adekvatan. Problem je u nedovoljnom broju stručnog kadra. Veliki dio stanovništva ne živi u gradskoj zoni, već je udaljen od nje i po više desetina kilometara. Struktura domaćinstava (uglavnom starije dobi) uslovljavaju veću potrebu korišćenja zdravstvenih usluga. Kapaciteti (prevoz, oprema) koje posjeduje Zdravstvena stanica u Plužinama ne omogućavaju dovoljno kvalitetan nivo zdravstvene zaštite. Postojeći sistem zdravstva i pokušaji reformi u sredinama kao što je opština Plužine sa malim brojem stanovnika na velikom prostoru onemogućavaju kvalitetan nivo zdravstvene zaštite. Poseban problem je i nedovoljna snabdjevenost apoteke u Plužinama.

Visoka stopa nezaposlenostiStopa nezaposlenosti se kreće oko 15% sa nagovještajima daljeg povećanja usled stečaja preduzeća u Opštini. Poseban problem je struktura nezaposlenih u pogledu starosne dobi i stručne spreme nakon stečaja u pojedinim privrednim subjektima. Većinom su evidentirani nezaposleni sa NK, PK i SSS i sa dugim stažom prijavljivanja na Birou za zapošljavanje. Teška situacija u poslovanju privrednih subjekata nagovještava da će broj nezaposlenih u skorom periodu biti uvećan.



Nedovoljan nivo socijalne zaštite za ugrožene kategorije stanovništvaSistem socijalne zaštite uslovljava da ugrožene kategorije stanovništva nemaju potrebni nivo zaštite. Proces tranzicije i neuspjele privatizacije povećao je broj korisnika socijalne zaštite, a iznos sredstava koji se opredjeljuje sa centralnog nivoa nije dovoljan ni za zadovoljenje minimalnih životnih potreba. U svemu treba imati u vidu činjenicu da korisnici u zreloj starosnoj dobi nijesu više u mogućnosti da se bave zanimanjem koje im je obezbjeđivalo egzistenciju (poljoprivreda), a nijesu stekli uslove za penziju.

Nedovoljan broj stručnog kadra u postojećim privrednim i društvenim subjektimaU pojedinim privrednim subjektima izražen je problem nedovoljnog broja odgovarajućeg stručnog kadra.

U oblasti obrazovanja najizraženiji su problemi:a) materijalni: Poslednjih godina je po školama izražena tendencija smanjenja učenika, veliki su troškovi održavanja školskih objekata (grijanje, tekuće popravke, materijalni troškovi) uz sve manji broj učenika.b) stručni: Srednjoškolski obrazovni profili nijesu dovoljno dobro prilagođeni društvenim i privrednim potrebama. Naime, problem zapošljavanja svršenih srednjoškolaca je prisutan u dužem vremenskom periodu.

Problemi u obrzovanju su i: nedovoljno dobra saradnja i koordinacija između škola, lokalne

samouprave, privrednih subjekata i Ministarstva prosvjete nedovoljan broj fiskulturnih sala, naročito u seoskim školama nefunkcionalan raspored školskih objekata (učenici gimnazije i drugih

stručnih škola koriste zgradu osnovne škole) nedostatak prostora za fiskulturu predškolaca

Sistem obrazovanja u Opštini čini jedna predškolska ustanova, osnovna škola i srednje škole – gimnazija i turistička, dok su se prethodnih godina umjesto turističke, naizmjenično obrazovali kadrovi ugostiteljske, ekonomske i trgovačke struke kao i kvalifikovani radnici (metalske i elektro struke).

Nedovoljan broj kulturnih i sportskih manifestacijaPosledice ekonomskih i političkih prilika u proteklom periodu su uticale i na oblast sporta i fizičke kulture. Veoma malo u oblasti fizičkog razvoja djece i omladine odvija se proces sportske edukacije u vannastavnim aktivnostima, osim u obaveznom školskom programu. Uzroci ovakvog stanja su od lošeg materijalnog stanja prosvetnih radnika i njihove nemotivisanosti za ozbiljniji rad u ovoj oblasti, pa do neriješenih organizacionih pitanja na nivou Ministarstva prosvjete (sistem školskih takmičenja i sl.). Kao integralni dio sportske kulture, sportska rekreacija predstavlja



specifično područje. Sadržajima sportske rekreacije trebali bi biti obuhvaćeni najširi slojevi društva bez obzira na pol, starosno doba ili nivo fizičkih sposobnosti. Zadnjih nekoliko godina, zbog nepovoljne ekonomske situacije i opštih društvenim prilika, u ovoj oblasti su u potpunosti zamrle i neke tradicionalne aktivnosti, koje su se godinama uspješno realizovale – obuka u skijanju, plivanju, neka sportska takmičenja, od kojih se samo povremeno održavaju turniri u fudbalu.

Organizacijom kulturnog života na području Opštine bavi se JU Centar za kulturu. Osim sale u Domu kulture, Opština ne raspolaže adekvatnim prostorom za organizaciju ozbiljnijih i većih kulturnih manifestacija. Da bi se unaprijedilo stanje na polju obrazovanja, kulture i sporta, neophodno je inicirati promjene kako u stukturalnom tako i u funkcionalnom obimu.

Nedovoljna uključenost civilnog sektoraU Plužinama je registrovan značajan broj nevladinih organizacija i udruženja građana, od kojih je sada samo određeni broj aktivan.1 Saradnja sa civilnim sektorom se odvija informisanjem o svim pitanjima od značaja za NVO, postavljanjem jasnih kriterijuma za raspodjelu sredstava za ponuđene projekte od nevladinih organizacija, mogućnost učešća u donošenju odluka putem javnih rasprava itd. Međutim, civilni sektor nije opravdao ulogu „mosta“ između organa lokalne samouprave i građana. Sa jedne strane, mali broj nevladinih organizacija na teritoriji Opštine i čini se kod većine deklarativno postavljeni ciljevi bez velikog interesovanja za realizaciju programa koje su postavili kao osnovu svog djelovanja. S druge strane, lokalna uprava očekujući da civilni sektor u Opštini počne djelovati u skladu sa zakonskim ovlašćenjima i po ugledu na međunarodni civilni sektor nije previše angažovana u iznalaženju novih motivacionih elemenata za unapređenje njihovog rada, već se bazira na ispunjavanju svojih zakonskih obaveza.

Nedovoljna informisanost građana o radu lokalne samoupraveOdluke koje donosi Skupština Opštine objavljuju se u Službenom listu Crne Gore u dijelu opštinski propisi. Prilikom donošenja odluka organizuju se javne rasprave, za koje se građani obavještavaju putem sredstava javnog informisanja, putem plakatiranja kako u gradskoj zoni, tako i u mjesnim centrima i neposrednim telefonskim pozivima. Međutim, pojavljuje se problem male zainteresovanosti građana za učešće u postupku donošenja odluka, a rezultat je nedovoljna informisanost građana o radu lokalne samouprave. I pored nastojanja da se sa 1 Spisak svih registrovanih nevladinih organizacija i udruženja: Savez udruženja boraca narodnooslobodilačkog rata Crne Gore - opštinski odbor Plužine, Udruženje za zaštitu akcionarskih prava AD Fabrike elektroda Piva – Plužine, Društvo pčelara Piva – Plužine, NVO ''Pivsko oko'', „Fond za razvoj Pive", Guslarsko društvo-Lazar Sočica, Klub akcionara Piva Nikšić, NVO Forum žena Pive, Organizacija boraca narodnooslobodilačkog rata 1941-1945. Plužine, Organizacija boraca narodnooslobodilačkog rata Plužine, Organizacija rezervnih vojnih starješina Plužine, Pčelarsko društvo-Piva-Plužine, Pivsko agro udruženje Plužine, planinarsko - smučarsko društvo "Vihor" Trsa, Udruženje boraca ratova od 1990 godine Plužine, Udruženje građana Pišča i Vojinovića, Udruženje penzionera Plužine, Udruženje Pivljana - Bajo Pivljanin, Udruženje Pivljana u Podgorici.



odlukama značajnim za život stanovništva i izvještajima o radu lokalne uprave građani upoznaju preko predstavnika u Skupštini, na zborovima i objavljivanjem na zakonom propisan način, ne postižu se zadovoljavajući rezultati. Pojavljuje se potreba uspostavljanja novih načina komunikacije i unapređenja postojećih.

III.7.3. Infrastruktura

Nedovoljna i neadekvatna putna infrastruktura: Putna infrastruktura ima presudan uticaj na razvoj ruralnih područja i zadržavanje stanovništva u selima. Nastavkom rekonstrukcije i završetkom lokalnih puteva do svih naseljenih mesta u ruralnim područjima riješili bi se problemi sela koja su odsječena i omogućilo bolje povezivanje sela sa opštinskim centrom. Izgradnja i održavanje puteva omogućava efikasniju organizaciju lokalnog saobraćaja, prikupljanja i odlaganja otpada, kao i efikasniju zdravstvenu zaštitu stanovništva, posebno u zimskom periodu. Pored toga, nedostaje turistička infrasrtuktura neophodna za razvoj turizma i valorizaciju prirodnih resursa na teritoriji Opštine.

Neodgovarajući sistem javnog prevoza, uključujući zatvorenu i ruiniranu glavnu autobusku stanicu Nedostatak adekvatnih oblika javnog prevoza za ruralna područja predstavlja značajnu smetnju za poboljšanje uslova života stanovništva i za vezu sa važnim centrima kao što je Nikšić i Podgorica. U najvećoj mjeri građani koriste sopstveni prevoz. Zatvaranje glavne autobuske stanice u centru Plužina je ograničava organizovanje javnog prevoza na teritoriji Opštine.

Nedovoljna komunalna infrastruktura (vodovod u određenim bezvodnim ruralnim područjima na teritoriji Opštine, kanalizaciona mreža u urbanom području, upravljanje čvrstim otpadom)Neadekvatna komunalna infrastruktura utiče na kvalitet života stanovništva i istovremeno predstavlja značajan izvor zagađenja životne sredine. Otpadne vode se bez prethodnog tretmana ispuštaju direktno u recipijente. Nepovoljno stanje komunalne infrastrukture takođe smanjuje atraktivnost Opštine kao turističke destinacije.

Nedostatak turističke infrastruktureTuristički potencijal se do sada nije mogao u potpunosti valorizovati i zbog nedostatka adekvatne infrastrukture: signalizacije na stazama i putevima, dobro opremljenih odmorišta i parking prostora te informativnih tabli.

Nedovoljan broj objekata za sport i rekreaciju i prateće infrastrukture Nedovoljan broj sportskih objekata predstavlja značajan nedostatak posebno za mlade.



Nerealizovane obaveze Elektroprivrede Crne Gore po osnovu izgradnje HE PivaPo osnovu izgradnje HE Piva, prema opštini Plužine utvrđena je obaveza HE Piva odnosno EPCG da, izgradi, između ostalog, infrastrukturne objekte: pristupne puteve za sela i mjesne centre odsječena akumulacijom, zaobilaznicu i priključnu saobraćajnicu u naselju Plužine na magistralni put, uređenje ulica, trotoara, parking prostora i zelenih površina u naselju Plužine, kolektor sa prečistačem otpadnih voda koje ni do danas nijesu izvršene što je imalo nepovoljan uticaj na razvoj Opštine.

Nepovoljno stanje elektroenergetske infrastruktureElektroenergetska infrastruktura ne obezbjeđuje kvalitetno i uredno snabdijevanje potrošača električnom energijom. Ulaganje u izgradnju, održavanje i zamjenu niskonaponske dalekovodne mreže, što je obaveza EPCG, 35kV, 10kV i 0,4kV i transformatorskih stanica je nedovoljno. Postoji potreba izgradnje novih kapaciteta prenosne i distributivne mreže.

Nepovoljno stanje telekomunikacione infrastrukturePostojeća telekomunikaciona mreže ne zadovoljava sve potrebe lokalnog stanovništva. Teritorija Opštine je djelimično pokrivena baznim stanicama mobilne telefonije. Optički kabal za prenos signala nije postavljen, a kapacitet telefonske centrale u Plužinama nije na nivou potreba građana Opštine.

III.7.4. ŽIVOTNA SREDINA

Nedovoljna zaštita prirodnih resursaPostojeći prirodni resursi su realna mogućnost za kvalitetniji život građana opštine Plužine kao i osnova razvoja turizma na ovom području. Nedostaju efikasnije mjere i široko rasprostranjena svijest i razumijevanje potrebe za zaštitom životne sredine i prirodnih resursa.

Neodrživa eksploatacija šumaKorišćenje šumskih resursa i prerada u pilanama ima dugu tradiciju u Opštini. Međutim, eksploatacija šumskih resursa se odvija na način kojim bi se obezbijedila održiva zaštita i uzgoj šuma.

Zagađenje životne sredine usled nedovoljne komunalne infrastrukturePivsko jezero i rijeke se zagađuju direktnim ispuštanjem otpadnih voda bez prethodnog tretiranja. Nelegalno i nekontrolisano odlaganje čvrstog otpada negativno utiče na zemljište i vodu. Nepostojanje adekvatnog centralnog grijanja u naselju Plužine takođe uzrokuje zagađenje vazduha i doprinosi klimatskim promjenama.

III.7.5. Administracija

Neujednačen regionalni razvoj Crne Gore



Crnu Goru karakterišu značajne regionalne razlike u razvoju, koje se manifestuju kroz nerazvijeni sjeverni region i razvijeniji centralni i južni region. Pored ekonomskih problema nerazvijenost sjevernog regiona nosi sa sobom i ograničenja u pogledu društvenog razvoja (kroz ograničen pristup instutucijama i uslugama) i pojačane rizike za neodrživo korišćenje prirodnih resursa. I pored verbalnih najava za preduzimanje mjera za ravnomjeran regionalni razvoj, konkretne mjere izostaju. Izražen je problem decentralizacije poslova od strane centralnih organa i centralizacije prihoda, koji dovodi u pitanje dugoročnu finansijsku održivost Opštine sopstvenim prihodima. U takvoj situaciji, kao dodatni problem se pojavljuje i neadekvatno finansiranje regionalnog razvoja, što je posebno izraženo u opštini Plužine.

Ograničene nadležnosti lokalne samoupraveOgraničene su nadležnosti lokalne uprave u pogledu uticaja na privatizaciju, rješavanja problema privrednih subjekata, izdavanja koncesija. Evidentna je potreba lokalne samouprave za većim stepenom autonomije i nadležnosti kako bi mogla odgovoriti svim izazovima koji karakteriše specifičan položaj Opštine sjevernog regiona, a što se jedino može uspostaviti izmjenom zakonske regulative.

Nedovoljna finansijska sredstva lokalne uprave da na adekvatan način ispuni svoje obavezeU uslovima zaostajanja u razvoju opština sjevernog regiona, izražen je problem što se sredstva koja se mogu ubirati u zakonskim okvirima nedovoljna da se na adekvatan način ispune obaveze koje pred Opštinu postavljaju zahtjevi lokalnog stanovništva. Izvori finansiranja se sužavaju, a potrebe rastu. Teškoće u naplati se javljaju usljed neefikasnosti privrede i siromaštva stanovništva.

Nedostatak detaljne prostorno-planske dokumentacije (Brezna, Goransko, Trsa, Šćepan Polje)Nedostatak detaljne prostorno - planske dokumentacije za Brezna, Goransko, Trsu, Šćepan Polje može biti smetnja potencijalnim investitorima. Planski dokumenti su polazni uslov za gradnju. U slučaju divlje gradnje pojavljuje se i problem nemogućnosti naplate naknada koje pripadaju lokalnoj zajednici.



IV. SWOT ANALIZA

SWOT analiza predstavlja metod pomoću kojeg se ocjenjuje razvoj opština i uključuje analizu četiri ključna faktora a to su: snage, slabosti, šanse i prijetnje. Snage i slabosti predstavljaju unutrašnje karakteristike vašeg poslovanja, a šanse i prijetnje dolaze iz okruženja.

SNAGA SLABOSTI

Ljudski resursi

- Raspoloživi ljudski resursi

- Relativno dobre mogućnosti obrazovanja - blizina fakulteta

- Dugoročna nezaposlenost lokalnog stanovništva- Nemogućnost alternativnog zapošljavanje za ljude koji su ostali bez posla nakon zatvaranja / smanjenja obima posla bivših državnih firmi- Nedovoljno znanje i stručnost u privatnom sektoru-kod preduzetnika zbog dominacije velikih preduzeća u državnom vlasništvu- Nedovoljan interes mladih za bavljenje poljoprivredom- Visok procenat odliva stanovništva, posebno mladih, u ekonomske centre (Podgorica, Nikišić, primorje)- Seljenje stanovništva iz seoskog područja u centar Plužina- Nedostatak socijalne njege za ugrožene kategorije lokalnog stanovništva

Zaštita životne sredine i prirodni resursi

- Postoji dobra osnova za kvalitetno upravljanje otpadom (plan upravljanja čvrstim otpadom)

- Veliki prirodni potencijali

- Neadekvatan tretman otpadnih voda- Nepostojanje interesa za ulaganje u recikliranje- Neadekvatno upravljanje čvrstim otpadom- Nepostojanje baze podataka o zagađenosti životne sredine- Ugrožavanje životne sredine neregulisanim i nesavjesnim ekonomskim aktivnostima (rafting, šumarstvo, poljoprivreda)

Ekonomske aktivnosti

-Strateški pristup razvoju poljoprivrede- Strateški pristup razvoju turizma- Tradicija i regionalna stručnost u drvnoj industriji- Dosta dobri uslovi za investiranje- Jaka politička i administrativna podrška investiranju

- Nerazvijena privredna infrastruktura- Nedovoljno investiranje u poljoprivrednu proizvodnju – ne postoje kapaciteti- Neorganizovan otkup poljoprivrednih proizvoda – tržišnih viškova- Nedovoljno investiranje u proizvodne kapacitete – nedostaju kapaciteti i finansijska sredstva- Spor razvoj turizma

Infrastruktura - Glavni magistralni pravac Podgorica – Sarajevo prolazi kroz područje opštine- Dobra putna povezanost sa Nikšićem i Podgoricom - Izgrađeni lokalni putevi do mjesnih

- Problemi u bezbjednosti na dionici puta Plužine -Šćepan Polje(granica sa BiH)-nezaštićeni tuneli, odroni, usovi u zimskom periodu- Neigrađenost magistralnog puta od granice sa BiH do Foče- Ugrožena bezbjednost na pojedinim mjestima



centara i sela - Postojeći direktni putni pravac za Nacionalni park Durmitor i druge turističke destinacije na sjeveru Crne Gore - Telekomunikaciona mreža razvijena u zadovoljavajućoj mjeri

regionalnog puta Plužine-Žabljak, kao i na određenim lokalnim putevima- Nestabilnost snabdijevanja strujom u zimskom periodu (a i tokom cijele godine)- Nepostojanje vodosnabdijevanja u pojedinim područjima- Nedovoljno održavanje lokalnih puteva, odsječenost pojedinih naselja - posebno u zimskom periodu - Nedovoljan pristup zdravstvenoj zaštiti posebno za stanovnike udaljenih seoskih naselja- Nedostatak turističke infrastrukture

Institucionalni okvir

- Donošenje Prostorno-urbanističkog plana Opštine je u završnoj fazi- Urađena Studija zaštite prirode za proglašenje Regionalnog parka prirode - Visoka motivisanost lokalne samouprave i organizacija civilnog društva za prekograničnu saradnju sa opštinom Foča (Bosna i Hercegovina) i medjuopštinsku saradnju sa susjednim opštinama- Dobra saradnja sa medjunarodnim organizacijama

- Nepostojanje prostorno-planske dokumentacije kao preduslov za investiranjeu ekonomske i socijalne aktivnosti i u zaštitu životne sredine- Problemi sa upisom u katastar i vlasništvom imovine – vode se sudski sporovi- Nepostojanje lokalnih propisa za turističke djelatnosti (rafting, eko sela, krstarenje jezerom itd.)- Nedovoljan nivo prekogranične saradnja- Nedovoljna saradnja lokalne uprave i civilnog društva – nedovoljna uključenost sektora civilnog društva

ŠANSE PRIJETNJE

Ljudski resursi- Rast interesa stručno osposobljenih ljudi da žive i rade u Plužinama

- Slab prirodni priraštaj stanovništva

Zaštita životne sredine i prirodni resursi

- Opšti trend za unapredjenje recikliranja otpada- Jak interes države za unapredjenje mehanizama za zaštitu životne sredine- Jak interes medjunarodnih organizacija/donatora za programe zaštite životne sredine

- Nema interesovanja za investiranje u reciklažu

Ekonomske aktivnosti

- Postojanje nacionalne Srategije održivog razvoja- Postojanje nacionalne Strategije za razvoj turizma- Postojanje nacionalne Strategije regionalnog razvoja- Pojačana ulaganja države u razvoj sjevera Crne Gore – posebno u poljoprivredu , turizam i drvopreradu - Globalni trendovi u posebnim vidovima turizma karakterističnim za ovo područje (ekstremni sportovi,

- Negativan uticaj procesa privatizacije na postojeću privredu u opštini- Povećanje uvoza poljoprivrednih proizvoda sa inostranih tržišta po niskim cijenama



pješačenje, vožnja bicikla, kulturna dešavanja itd.) -Izgradnja HE na neiskoskorišćenim vodnim potencijalima

Infrastruktura

- Unapredjenje putne mreže u skladu sa Prostornim planom Crne Gore:

Brza cesta Pogorica- SarajevoRegionalni putni pravac Plužine -Gacko

- Izgradnja novog putnog pravca Pljevlja-Žabljak-Risan u skladu sa Prostornim planom Crne Gore- Programi medjunarodnih organizacija/donatora za unapredjenje upravljanja otpadom i tretman otpadnih voda- Završetak dionice na putnom pravcu Crkvičko Polje-Trsa- Povezivanje sa opštinom Šavnik putnim pravcem Bezuje-Dragaljevo- Rekonstrukcija putnog pravca sa opštinom Žabljak-dionica Nedajno -Sušica

- Odsustvo interesa i kapaciteta Elektroprivrede/distribucije da unaprijedi elektrodistributivnu mrežu i napajanje električnom energijom- Odsustvo interesa i kapaciteta provajdera telekomunikacionih usluga da obezbijede adekvatnu telekomunikacionu infrastrukturu na cijeloj teritoriji opštine

Institucionalni okvir

- Bolji pristup EU IPA fondovima

Plužine kao dio prekogranične razvojne zone definisane u Prostornom planu Crne Gore što bi moglo značiti povećanje podrške države prekograničnim inicijativama opštine

- Neusklađenost zakona sa potrebama lokalne samouprave

- Neusaglašenost politika na lokalnom i državnom nivou



V. VIZIJA, STRATEŠKI CILJEVI I PRIORITETNE MJERE

V.1. Vizija razvoja opštine Plužine

Koristeći dobar geostrateški položaj i prirodne resuse opština Plužine će postati atraktivna lokacija za život i biti privlačna za profitabilna i razvojna

ulaganja.

V.2. Strateški ciljevi i prioritetne mjere po sektorima

Ekonomija

Ciljevi / mjere

1) Povećanje kvantiteta (smještajnih kapaciteta, infrastrukture) i kvaliteta (usluge, smeštaj, infrastruktura) turističke ponude

1.1 Izrada potrebne prostorno-planske dokumentacije

Izuzetno bitan preduslov za ukupan razvoj, pa i za razvoj turizma je kvalitetno planiranje i organizacija korišćenja prostora.U toku je izrada PUP opštine Plužine, koji će biti usvojen u toku 2012. godine.U javnoj raspravi o PUP-u učestvovale su institucije iz oblasti turizma i predstavnici turističke privrede.Nakon usvajanja PUP-a pristupiće se izradi projekata i prateće tehničke dokumentacije prema prioritetima koji će biti utvrđivani godišnjim planovima.Priprema projekata iz svih sektora djelatnosti izuzetno je značajna prilikom traženja investitora i donatora, a posebno u postupku korišćenja sredstava iz fondova Evropske Unije.

1.2 Utvrđivanje i primjena kriterijuma podsticajnih mjera u okviru nadležnosti lokalne samouprave za podršku osnivanju i poslovanju turističke privrede (zajedno sa mjerom 2.2 i 3.6)

Pored povoljnije pozicije u prostorno-planskim dokumentima,lokalna samouprava će osmisliti i dodatni paket podsticajnih mjera:



- Oslobađanje od obaveze plaćanja lokalnog poreza za seoska poljoprivredna i turistička domaćinstva

- Učešće u rješavanju komunalne infrastrukture za objekte sa turističkim sadržajima

- Podrška u promociji turističke ponude- Podrška projektima iz oblasti zaštite životne sredine- Oslobađanje od poreskih dažbina iz nadležnosti lokalne samouprave u

prvim godinama rada turističkih kapaciteta- Lobiranje kod banaka i drugih finansijskih institucija i donatora za

finansijsku podršku za projekte iz oblasti turizma- Podrška u izradi projektno-tehničke dokumentacije.

1.3 Razvoj, opremanje, obilježavanje i održavanje biciklističkih / planinarskih / pješačkih staza

Jedan od ciljeva opštine Plužine,kada je u pitanju razvoj turizma je aktivno uključenje u realizaciju projekta „Planinarenje i biciklizam“ koje realizuje Ministarstvo turizma Crne Gore.

Ovim projektom je predviđeno da dvije biciklističke staze iz mreže nacionalnih staza značajnim dijelom prolaze kroz teritoriju opštine Plužine. Njihovo markiranje, uređenje i opremanje je obaveza Ministarstva turizma. Cilj Opštine je, takođe, da identifikuje, markira i opremi mrežu lokalnih biciklističkih staza, kao i uređenje i opremanje planinarskih staza, jer postoje značajni potencijali. Posebna pažnja će biti posvećena području Volujaka, Bioča i Maglića. Osim planinarskih i biciklističkih staza, predmet interesovanja posjetilaca su i staze za šetnju do određenih lokaliteta, vidikovaca, istorijskih objekata, odmarališta. U tom pogledu su posebno interesantni lokaliteti: Soko grad na Šćepan Polju,Taban grad u Stabnima, Vrelo na Čokovoj Luci, pojedini lokaliteti u kanjonu Komarnice, Pive,Tare i sl, pa je potrebno izvršiti markiranje i održavanje mreže navedenih staza.

1.4 Postavljanje turističke signalizacije (na saobraćajnim pravcima, turističkim lokacijama, biciklističkim / planinarskim / pješačkim stazama)

Postavljanjem turističke signalizacije ostvariće se istovremeno dva cilja: (a) Turisti će uživati u blagodetima prostora i u svakom trenutku će biti informisani o svim lokalitetima i mogućim turističkim aktivnostima; (b) turisti će bezbjedno stizati do željenih lokaliteta a pri tome koristiti staze i puteve na način da ne uznemiravaju floru i faunu.

1.5 Inicijative Lokalne Turističke organizacije Plužine za podršku u edukaciji i usavršavanju kadrova u turizmu



Turizam je sektor u kojem kadrovi igraju ključnu ulogu. Do sada posebne vještine i znanja nisu dovoljno razvijeni, što se posebno odnosi na menadžment i poznavanje jezika. Lokalna turistička organizacija kao centralna tačka u razvoju turizma Opštine ima veliku obavezu i odgovornost u smislu pokretača i djelimično nosioca odgovarajućih aktivnosti na usavršavanju kadrova u turizmu.

1.6 Jačanje prekogranične saradnje na polju turizma

Razvoj turizma ne može biti uspješan ako se napori usmjeravaju samo na teritoriju opštine Plužine. Posebno područje uz rijeke Taru i Drinu, te Trnovačko jezero (Plužine) i prašuma Perućica (Foča) zahtijevaju razvoj turizma koji se zasniva na saradnji sa opštinom Foča (BIH). Razvoj turizma zauzima značajno mjesto u saradnji i realizaciji zajedničkih aktivnosti sa opštinom Foča.

2 Održavanje i jačanje postojećih proizvodnih kapaciteta i podsticanje novih inicijativa u proizvodnom sektoru

2.1 Lobiranje na nacionalnom nivou da bi se održala postojeća, privatizovana preduzeća (FEP, prerada drveta) i privatizovani ugostiteljski kapaciteti i AD Bajo Pivljanjin - poljoprivreda)

Budućnost privatizovanih preduzeća, pre svega FEP, nije izvjesna. Interes Opštine je restrukturiranje preduzeća i nastavak njihovog rada u skladu sa postojećim zahtjevima u pogledu proizvodnje, tehnologije, marketinga, itd. Direktan uticaj Opštine na ovaj proces nije moguć ali je neophodno izraziti njen interes i izdići ga državni nivo.

2.2 Definisanje i primjena transparentnih kriterijuma za poreske olakšice za nove proizvodne kapacitete (zajedno sa mjerom 1.2 i 3.6)

Važan aspekt lokalnog ekonomskog razvoja je podrška lokalnim preduzetnicima kroz pružanje direktnih ili indirektnih olakšica kako bi se unaprijedio rad i uticalo na širenje obima poslovanja. Iako su mogućnosti Opštine ograničene, poseban cilj opštine je očuvanje resursa i definisanje jasnih kriterijuma njihovog korišćenja.

3 Stvaranje uslova za povećanje kvaliteta / kvantiteta proizvodnje zdrave hrane individualnih poljoprivrednih proizvodjača i zadruga

3.1 Unapređenje rada lokalne Savjetodavne službe za poljoprivredu



Lokalna savjetodavna služba ima odlučujuću ulogu u budućem razvoju poljoprivrede i promovisanju proizvodnje zdrave hrane. Neophodno je pojačati kvalitet službe u cilju zadovoljenja stvarnih potreba.

3.2 Pomoć u pripremi predloga projekata ili aplikacija za dobijanje kredita / grantova, itd. (uglavnom, ali ne samo kroz lokalnu Savjetodavnu službu za poljoprivredu)

Nedostatak investicionog kapitala je veoma često razlog za zastoj u razvoju poljoprivredne proizvodnje. Neophodno je pružiti podršku poljoprivrednicima kako bi imali pristup raspoloživim fondovima i kreditima. Podrška će podrazumijevati širok spektar aktivnsti počevši od pružanja informacija do direktne pomoći u pripremi prijava i povezivanja poljoprivrednih proizvođača sa relevantnim institucijama.

3.3 Oživljavanje i osnaživanje lokalnog Udruženja poljoprivrednika

Individualni poljoprivredni proizvođači, iz više razloga, nijesu u mogućnosti da odgovore svim zahtjevima u pogledu kvantiteta i kvaliteta proizvoda i odgovarajućeg marketinga. Marketing kao i nabavka i raspodjela mehanizacije i opreme se može zajednički organizovati a istovremeno se može vršiti uvođenje i intenziviranje korištenja tehnika proizvodnje zdrave hrane. Lokalno udruženje poljoprivrednika godinama nije aktivno te ga je potrebno oživjeti udruženje i ojačati njegove kapacitete u skladu sa aktuelnim zahtjevima.

3.4 Povezivanje / umrežavanje poljoprivrednika / poljoprivrednih proizvođača sa turističkom privredom

U ovoj oblasti postoji ogroman potencijal. Turisti su zainteresovani da konzumiraju domaću hranu i piće. Napori u razvoju turizma moraju stvarati povoljnosti i poljoprivrednim proizvođačima i omogućiti im da prošire tržište za svoje proizvode. Vrlo često poljoprivrednici i turistički poslenici nijesu svjesni potrebe za međusobnom saradnjom. Kvantitet i kvalitet proizvoda mora odgovarati zahtjevima sektora turizma i moraju biti dostupni u dato vrijeme. U tom smislu, potrebna je bolja komunikacija i saradnja poljoprivrednih proizvođača i turističkih poslenika.

3.5 Lobiranje na nacionalnom nivou (Ministarstvo poljoprivrede) za bolju podršku malim i srednjim poljoprivrednim proizvođačima



Opština će inicirati i pojačati napore u pravcu unapređenja zakonskih i finansijskih uslova za mala i srednja poljoprivredna gazdinstva u skladu sa aktuelnim potrebama.

3.6 Definisanje i sprovođenje transparentnih kriterijuma za poreska oslobađanja / olakšice za poljoprivredne proizvođače (posebno za individualne poljoprivredne proizvodjače - oslobadjanje od poreza na imovinu)

Vidjeti mjeru 2.2.

4 Jačanje međuopštinske saradnje lokalnih samouprava Sjevernog regiona Crne Gore kroz pripremu i realizaciju projekata

5 Lobiranje za izgradnju HE Komarnica, HE Kruševo, malih HE na rijeci Vrbnica i Mratinjskom potoku.

6 Institucionalno rješenje za trajno obeštećenje lokalne samouprave od strane Elektroprivrede Crne Gore po osnovu potapanja teritorije Opštine i proizvodnje električne energije

6.1 Prikupljanje informacija i sagledavanje rješenja ovog pitanja u okruženju i zemljama EU

Neophodno je uraditi analizu mogućih rješenja i modela kompenzacije – koncesione naknade za opštinu Plužine i ostale opštine prema kojim postoji obaveza trajne nadoknade Elektroprivrede Crne Gore.

6.2 Inicijativa i lobiranje za donošenje Zakona kojim bi se riješilo trajno obeštećenje

Na osnovu nalaza prikupljenih informacija i analize rješenja, pokrenuti inicijativu za donošenje Zakona o koncesionoj naknadi lokalnim samoupravama po osnovu potopljene teritorije hidroakumulacijama i proizvodnje električne energije.

Socijalna pitanja

Ciljevi/mjere

1) Poboljšanje uslova za socijalno ugroženo stanovništvo

1.1 Izrada “socijalnog kartona" stanovništva



1.2 Implementacija nacionalne Strategije razvoja sistema socijalne i dječje zaštite na nivou OpštineNacionalnu Strategiju socijalne zaštite je usvojila Skupština Crne Gore. Opština Plužine će u skladu sa zahtjevima i svojim mogućnostima vršiti implementaciju Strategije.

1.3 Alokacija sredstava u opštinskom budžetu za pomoć socijalno ugroženom stanovništvu

Već primijenjena praksa će biti nastavljena i prilagodiće se stvarnim potrebama i mogućnostima. Takođe je važno pratiti uticaj podrške kako bi se povećala korist ugroženih grupa.

2) Omogućavanje specijalističkih pregleda u Plužinama

2.1 Inicijativa prema Ministarstvu zdravlja za poboljšanje postojećeg stanjaSpecialistički pregledi su u nadležnosti države. Opština će svoj interes i potrebu iskazati i adresirati nadležnim institucijama na državnom nivou.

2.2 Pružanje materijalne podrške opštine (npr. obezbjeđivanje prostora)

Kako bi privukla doktore specijaliste da rade i ostanu u Plužinama, bar povremeno, Opština će obezbijediti podršku kojom će im se olakšati rad i boravak u Plužinama. To podrazumijeva obezbjeđivanje prostora za rad kao i smještaja.

3) Unapređenje kvaliteta života stanovništva

3.1 Povećanje broja sportskih i kulturnih manifestacija3.2 Pomoć u stručnom osposobljavanju i tehničkom opremanju Centra za kulturu3.3 Podrška sportskim klubovima3.4 Podrška Kulturno-umjetničkom društvu Piva3.5 Podrška organizovanju školskih sekcija (fudbal, ples, sportovi na vodi ...)3.6 Jačanje saradnje lokalnih institucija za sport i kulturu sa nacionalnim institucijama

4) Jačanje dijaloga između opštinske uprave i civilnog društva i građana

4.1 Dizajniranje i funkcionisanje opštinskog web-sajta4.2 Uspostavljanje lokalne radio-stanice4.3 Distribucija informativnog štampanog materijala4.4 Organizovanje okruglih stolova i foruma na teme od značaja za dalji razvoj

opštine Plužine (koristiti direktne kanale komunikacije za pozive učesnika)

5) Zadržavanje stručnog kadra i stručno usavršavanje odraslih5.1 Podrška studentima iz Plužina stipendiranjem i drugim vidovima pomoći

Često uspješni i motivisani svršeni srednjoškolci nijesu u finansijskoj mogućnosti da nastave školovanje. Opština će ih podržati obezbjeđivanjem stipendija i drugim



adekvatnim mjerama kako bi završili školovanje i nakon toga se zaposlili u Plužinama. Na taj način bi se visokoobrazovani kadrovi motivisali da ostanu u Plužinama čime bi se i stručnost kadrova pojačala a samim tim i uticalo na razvoj i kvalitet života u Opštini.

5.2 Podrška za rješavanje stambenih potrebaPored podrške u sticanju visokog obrazovanja van Plužina, potrebno je da Opština podrži mlade kadrove i stručnjake u rješavanju stambenih potreba u Plužinama, što će se realizovati posebno utvrđenim mjerama.

5.3Jačanje saradnje Opštine sa institucijama nadležnim za stručno usavršavanje odraslih za organizovanje stručne obuke na teritoriji opštine Plužine

U svijetu u kojem se promjene veoma brzo dešavaju neophodno je stvoriti sistem stručnog obrazovanja kojim je moguće reagovati na promjene zahtjeva na tržištu radne snage. To podrazumijeva stručne kvalifikacije kao i unapređenje u izboru poslovnog usmjerenja. U Plužinama je poslednjih godina primjetno da je trajno zaposlenje u velikim firmama prije izuzetak nego pravilo. Zato je neophodno omogućiti osobama koji ostaju bez posla ili završavaju školovanje da se pripreme za zapošljavanje ili samozapošljavanje.

InfrastrukturaCiljevi / mjere

1) Poboljšanje saobraćajne infrastrukture

Postojanje adekvatne saobraćajne infrastrukture je osnov za kvalitetan život i ekonomski razvoj u Opštini.

1.1 Izgradnja i rekonstrukcija puteva

Prostornim planom Crne Gore i Strategijom razvoja saobraćaja Crne Gore planirana je rekonstrukcija i rehabilitacija magistralnog puta koji bi dobio rang magistrale za brzi motorni saobraćaj čime bi se ostvarila kvalitetna veza sa Podgoricom, kao i sa centralnom Bosnom i omogućilo spajanje sa evropskim koridorom Vc: Ploče – Sarajevo – Budimpešta.

Na regionalnom putu Plužine-Žabljak potrebno je: - na dionici regionalnog puta Trsa-Žabljak potrebno je poboljšati

bezbjednost saobraćaja rekonstrukcijom oštrih i nepreglednih krivina; - na dionici Plužine-Trsa potrebno je pojačati bezbjednost u saobraćaju

škarpiranjem kosina i obezbeđenjem puta od odrona.



Povećanje dostupnosti opštinskom području ostvariće se izgradnjom regionalnog puta novom trasom Plužine – Lipnik (granica sa Bosnom i Hercegovinom) i spajanje sa opštinom Gacko (Bosna i Hercegovina). U prvoj fazi realizacije potrebno je definisati trasu puta i izradu projektne dokumentacije. Put je predviđen Prostornim planom Crne Gore.

1.2 Iniciranje prekategorizacije lokalnih puteva od regionalnog značaja u regionalne puteve

Nekoliko putnih pravaca na teritoriji opštine Plužine ima značaj regionalnih puteva u cilju povezivanja opštinskih i državnih centara. Neophodno je izvršiti njihovu prekategorizaciju u regionalne puteve. Lokalni putni pravac Šćepan Polje – Crkvičko Polje – Trsa sa krakom Nedajno – Kanjon Sušiće – Mala Crna Gora (Žabljak) je regionalnog značaja i na istom je potrebno izvršiti modernizaciju sa tehničko-eksploatacionim karakteristikama i proglasiti ga regionalnim putem, čime bi se završio prsten oko Durmitora. Dužina makadamskog puta na teritoriji opštine Plužine na relaciji Nedajno-Sušica do granice sa opštinom Žabljak je 5,5 km.

1.3 Održavanje i rekonstrukcija lokalnih puteva

Za korištenje lokalnih puteva neophodno je redovno održavanje. U zimskom periodu, redovno čišćenje puteva od sniježnog pokrivača je uslov za bezbjedno korištenje puteva

Izgradnja i rekonstrukcija lokalnih puteva će se realizovati u skladu sa godišnjim planovima lokalne samouprave.

Nekategorisani putni pravac Bezuje – Dubrovsko je potrebno rekonstruisati i povezati opštinu Plužine sa opštinom Šavnik ( u dužini od 5 km ).

1.4 Izvori za finansiranje putne infrastukture

Izvori za finansiranje putne infrastrukture, u zavisnosti od značaja i nadležnosti su: budžet Crne Gore, budžet Opštine, fondovi Evropske Unije, krediti i donacije. S obzirom na to da Opština ne može obezbijediti rekonstrukciju i održavanje navedenih saobraćajnica, iskazaće potrebu i interes po ovom pitanju nadležnim institucijama na državnom nivou. Preduzimanje mjera od strane državnih organa i organa lokalne samouprave za realizaciju planirane infrastrukture u što kraćem roku je bitan preduslov za sveukupni razvoj Opštine

1.5 U narednom periodu EPCG će izvršiti izgradnju preostalih infrastrukturnih objekata, nastalih po osnovu izgradnje HE Piva i potapanja dijela teritorije Opštine, što je do sada ograničavalo razvoj Opštine



Realizacija obaveza obuhvata: eksproprijaciju zemljišta, usklađivanje tehničke dokumentacije, nadzor radova u sklopu izgradnje zaobilaznice, priključne saobraćajnice naselja Plužine na magistralni put, uređenja ulica, trotoara, parking prostora, javne rasvjete u opštinskom centru.

Preostale neizvršene obaveze uglavnom se odnose na izgradnju i završetak objekata u naselju Plužine (definisane DUP-om): Izgradnja kružne saobraćajnice u naselju; Izgradnja drobiličnog postrojenja – nadoknada za potopljena prirodna nalazišta pijeska i šljunka Izgradnja kolektora sa prečistačem otpadnih voda i dovršetak kanalizacione mreže u naselju; Izgradnja podvožnjaka (priključnog dijela puta uključenja naselja na magistralni put); Uređenje prostora u naselju (ulica, trotoara, trgova, parkirališta i zelenih površina). EPCG će izvršiti rekonstrukciju i asfaltiranje puta do sela Brljevo, koje je odsječeno akumulacionim jezerom

1.6 Izgradnja pristupnih puteva u funkciji turističke valorizacije prirodnih resursa

- Izgradnja pristupnih puteva do Stabanjskih jezera i Trnovačkog jezera. - Rekonstrukcija puta do rafting polazišta

1.7 Inicijativa za uspostavljanje sezonskog graničnog prelaza prema Gacku (BiH)

Razvoj turizma na području opštine Plužine u mnogom zavisi i od toga koliko turisti mogu da koriste široku mrežu planinarskih, biciklističkih i pješačkih staza. U tu svrhu, u toku turističke sezone je pored graničnog prelaza Šćepan Polje obezbijediti i dodatni granični prelaz za turiste.

1.8 Izrada i montaža turističke signalizacije (info tabli...)

Vidi dio: Privreda, Cilj 1.4

1.9 Uređenje i održavanje biciklističkih / planinarskih / pješačkih staza

Vidi dio: Privreda, Cilj 1.3

2 Unapređenje komunalne infrastrukture

2.1 Vodoistražni radovi i izgradnja i poboljšanje infrastrukture za vodosnabdijevanje na području opštine



U narednom periodu vršiće se vodoistražni radovi i izgradnja vodovodne mreže za mjesta na seoskim područjima za koja do sada nije obezbjeđeno vodosnabdijevanje.

2.2 Izgradnja i rekonstrukcija otvorenih i zatvorenih sportskih terena

Potrebno je izgraditi nove i unaprijediti postojeće sportske i rekreativne kapacitete kako bi se unaprijedio kvalitet života stanovništva i stvorili uslovi za zadržavanje mladih u Opštini. Ova mjera je u vezi sa dijelom Socijalna pitanja, strateški cilj 3.

2.3 Priprema i implementacija projekta "Video nadzor u naselju Plužine”

2.4 Inicijativa za uspostavljanje nesmetane komunikacije lokalnog stanovništva u zoni graničnog prelaza Šćepan Polje

Za lokalno stanovništvo koje gravitira Crkvičkom Polju i selima Pivske planine, potrebno je obezbijediti nesmetan prolaz na graničnom prelazu Šćepan Polje a što je u nadležnosti državnih organa. Opština će uložiti dodatne napore i pojačati komunikaciju sa nadležnim organima do konačnog rješenja.

2.5 Izmještanje pijace iz centra Plužina

2.6 Uređenje priobalnog pojasa Pivskog jezera u naselju Plužine (obaveza EPCG)

Pristup Pivskom jezeru i korišćenje obale jezera u rekreativne svrhe je otežano zbog čega je stanovnicima Plužina i turistima je uživanje u ljepotama jezera ograničeno. Razvojem i uređenjem obale povećaće se atraktivnost naselja Plužine za život građana i boravak turista. Uređenje priobalnog pojasa Pivskog jezera u samom naselju Plužine je obaveza EPCG.

2.7 Uređenje priobalnog pojasa Pivskog jezera na odgovarajućim lokalitetima i obezbjeđenje potrebne infrastrukture

Izgradnjom lokalnih pristaništa na pogodnim lokacijama Pivskog jezera stvoriće se uslovi za razvoj turizma i sportova na vodi. Ova mjera se odnosi na lokalitete van naselja Plužine i ne spada u obaveze EPCG.

3 Elektroenergetska infrastruktura

U toku je priprema za realizaciju projekta izgradnje potrebne infrastrukture za međudržavnu elektroprenosnu vezu Crna Gora-Italija. Na području opštine Plužine u reonu Donja Brezna, lokacija Brezanski Luk, planirana je izgradnja nove trafostanice 400/110/35kV. Izgradnjom navedenog objekta se između ostalog obezbjeđuje kvalitetno i pouzdano napajanje potrošača na navedenom području (jer se nova TS vezuje sa postojećom TS 35/10Kv Brezna) i priključenje novih proizvodnih objekata u



navedenom reonu: HE Komarnica i VE Krnovo, a planirana je veza sa sistemom Bosne i Hercegovine izgradnjom novog 400kV delekovoda.

Planirana je izgradnja novog dalekovoda 110kV Brezna-Nikšić i Brezna- Žabljak, kao i dalekovoda 400kV ili 110kV prema HE Komarnici.Izgradnjom malih HE na rijeci Vrbnici potrebno je priključenje istih na TS 400/110/35kV Brezna izgradnjom dalekovoda 110kV.

3.1Inicijativa za izgradnju dalekovoda višeg naponskog nivoa na pojedinim područjima čime bi se obezbijedilo kvalitetnije snabdijevanje električnom energijom, prioritetno dalekovoda 110kV Brezna-Žabljak i dalekovoda 35kV Plužine-Trsa-Žabljak.

4 Unapređenje telekomunikacione infrastrukture

4.1 Inicijativa za izgradnja baznih stanica mobilne telefonije, polaganje i primjenu optičkog kabla u sistemu prenosa signala kao i izgradnju TV repetitora i povećanje kapaciteta telefonske centrale u Plužinama.

Životna sredina

Ciljevi / Mjere

1) Povezivanje zaštićenih područja CG i BiH i njihova zajednička valorizacija

Sa obje strane granice, na teritorijama opština Plužine i Foča već postoje zaštićena područja, dio Nacionalnog parka Durmitor (CG) i dio Nacionalnog parka Sutjeska (BiH). Predviđeno je osnivanje novih zaštićenih područja sa obje strane granice i njihovo povezivanje. Zajedničko upravljanje zaštićenim područjima trenutno nije moguće zbog zakonskih uslova, međutim, iako će upravljanje sprovoditi dva odvojena subjekta, strateško planiranje, mjere zaštite kao i marketing turističke destinacije će se koordinirano vršiti.

1.1 Proglašenje Parka prirode Piva

Odluku o proglašenju Parka prirode Piva će donijeti Skupština opštine Plužine.

1.2 Utvrđivanje upravljača zaštićenim područjem

Opština Plužine će u skladu sa zakonskim mogućnostima odrediti subjekat koji će upravljati budućim zaštićenim područjem Parka prirode Piva na način da se obezbijede odgovarajuće upravljačke strukture, kvalifikovani kadrovi i odgovarajući objekti i oprema.



1.3 Koordinirano upravljanje, kontrola, promocija i izgradnja infrastrukture

U praksi buduće upravljačke strukture oba zaštićena područja, u Plužinama i Foči, će tijesno sarađivati. Iako se radi o odvojenim subjektima upravljanja, postoji veliki spektar aktivnosti koje se mogu zajedno planirati i realizovati poput zajedničkog plana aktivnosti, zajedničkog sistema monitoringa i slično.

2) Zaštita prirodnih resursa i biodiverziteta

2.1 Izrada Lokalnog ekološkog akcionog plana

Lokalni ekološki akcioni plan će obezbijediti integrisani pristup zaštiti prirodnih resursa opštine Plužine uz minimiziranje zagađenja životne sredine. Plan će se uraditi na način da uključi interese i sugestije svih zainetersovanih aktera. Njegova implementacija je u nadležnosti Opštine, čiji je glavni zadatak da se motiviše stanovništvo, a posebno mladi, da bolje sagledavaju potrebe životne sredine i doprinesu zaštiti prirodnih vrijednosti ovog područja.

2.2 Podsticanje mjera zaštite flore i faune

Očuvanje flore i faune je prioritetna nadležnost Opštine, jer se ne radi samo o dobrima Opštine već o nacionalnim dobrima. Uz to, bogatstvo biodiverziteta na području Plužina predstavlja i glavni stub razvoja turizma.

2.3 Podsticanje mjera zaštite prirodnih jezera

Prirodna jezera na području Plužina će se bolje zaštititi od zagadjenja čvrstim otpadom i otpadnim vodama, čime će se očuvati kvalitet vode i bogatog ribljeg fonda i unaprijediti još jedan potencijal razvoja Opštine.

2.4 Edukativne kampanje i akcije sa NVO i školama

Važan aspekt na polju zaštite životne sredine je i uključivanje nevladinih organizacija i šire društvene zajednice. Potrebno je motivisati nevladine organizacije i školska odjeljenja da sarađuju sa Opštinom i podići opšti nivo svijesti o potrebi, značaju i mogućnostima zaštite životne sredine.

3) Unapređenje komunalne infrastrukture u cilju bolje zaštite životne sredine



3.1 Realizacija Regionalne strategije upravljanja otpadom i Lokalnog plana za upravljanje otpadom (uključujući uklanjanje ilegalnih deponija)

3.2 Eksproprijacija zemljišta za potrebe izgradnje kolektora sa prečistačem otpadnih voda, izrada tehničke dokumentacije, nadzor radova tokom izgradnje kolektora otpadnih voda sa prečištačem u naselju Plužine (obaveza EPCG po osnovu izgradnje HE Piva)

3.3 Eksproprijacija zemljišta za potrebe dovršetka kanalizacione mreže, usklađivanje tehničke dokumentacije, nadzor radova u sklopu dovršetka kanalizacione mreže u naselju Plužine (obaveza EPCG po osnovu izgradnje HE Piva)

3.4 Trajno rješenje za adekvatan tretman industrijskih otpadnih voda (FEP,...)

3.5 Trajno rješenje odlaganja otpada drvoprerade u Breznima

3.6 Tehničko i kadrovsko unapređenje Javnog komunalnog preduzeća u Plužinama

Kvalitetnije rješavanje komunalnih potreba građana u opštinskom centru i ruralnim područjima Opštine obezbijediće se unapređenjem tehničke (nabavkom nedostajuće opreme) i kadrovske (zaposlenjem stručnih kadrova) osposobljenosti Javnog komunalnog preduzeća.

4) Inicijativa prema EPCG za čišćenje i zaštitu Pivskog jezera

Čišćenje i zaštita akumulacije pivskog jezera je obaveza EPCG koja upravlja Hidroelektranom Piva. Do sada ova obaveza nije ispunjena u zavodoljavajućem obimu i kvalitetu. Opština će preduzeti mjere kako bi se EPCG aktivirala u izvršenju pomenutih obaveza.

Administracija

Ciljevi / Mjere

1) Proširenje nadležnosti lokalne samouprave

1.1 Inicijative za izmjene i dopune Zakona o lokalnoj samoupravi i Zakona o finansiranju lokalne samouprave



Postojeći zakonski okvir kojim se utvrđuje funkcionisanje lokalne samouprave i finansiranje njenih zakonom propisanih nadležnosti ne odgoovaraju aktuelnim uslovima. Potrebna je decentralizacija državne uprave, proširenje nadležnosti kao i stvaranje veće finansijske nezavisnoti lokalne samouprave. Opština će pokrenuti inicijativu za promjenu određenih postojećih zakonskih rješenja.

1.2 Jačanje medjuopštinske saradnje sa susjednim opštinama

Opštine nijesu u mogućnosti da izvrše samostalno određene obaveze lokalne samouprave. Saradnja sa susjednim opštinama sve više dobija na značaju posebno na polju razvoja turizma, komunalne infrastrukture, javnog prevoza i zaštite životne sredine. Opština će pojačati svoje napore ka osnivanju struktura za međuopštinsku saradnju.

1.3 Unapređenje komunikacije sa državnom Upravom za šume

Pošumljavanje, zaštita i adekvatna valorizacija šuma je od posebnog značaja za opštinu. Značajan dio teritorije opštine je pod šumama koje su potencijal za razvoj šumarstva i turizma. Unaprijeđena saradnja i komunikacija sa državnom Šumskom upravom će uticati na bolju koordinaciju interesa opštine i Šumske uprave.

2) Efikasna opštinska uprava

2.1 Uvođenje ISO standarda kvaliteta u rad opštinske uprave

2.2 Uspostavljanje „Internet Sjedišta“ radi unapredjenja korišćenje Interneta za komunikaciju i informisanje stanovništva

Iako je broj domaćinstava koja imaju pristup Internetu u stalnom porastu, veliki broj građana nema pristup ovom informativnom i komunikacionom mediju.

2.3 Stalno usavršavanje zaposlenih u opštinskoj administraciji

2.4 Unapređenje učešća građana u procesu donošenja odluka, između ostalog kroz uvođenje e-uprave u opštini Plužine

Učešće javnosti ne treba da se ograniči samo na zakonom propisane procedure poput onih definisanih za javnu raspravu. Postoje mnogi drugi oblici neformalnog učešća javnosti, koji nijesu propisani zakonom ali se mogu primijeniti kako bi se ojačala uloga građana i njihovo učešće po pitanjima koja su od ključnog značaja za razvoj.



3) Unapređenje prekogranične saradnje sa pograničnim opštinama iz Bosne i Hercegovine

3.1 Iniciranje rekonstrukcije i asfaltiranja pristupnog puta do Brštanovice (lokaliteta za rafting na Tari)

Iako su pristupni putevi ka rafting lokacijama na teritoriji opštine Plužine, njihovo unapređenje i korišćenje je i u interesu rafting agencija iz Foče i lokalne samouprave Foča. Obje opštine i rafting agencije će imati koristi od ove zajedničke akcije.

3.2 Izrada zajedničke strategije razvoja turizma sa opštinom Foča

Područje uz rijeku Taru, Pivu i Drinu kao i NP Durmitor i NP Sutjeska i planirana zaštićena područja uz opštinske granice potrebno je posmatrati kao jedinstvenu turističku destinaciju. Ogroman potencijal ove destinacije se može iskoristiti razvojem zajedničkog marketinga i promocije.

3.3 Izrada zajedničkih prijedloga projekata (IPA fondovi) i njihova realizacija

Prekogranična saradnja je jedan od glavnih stubova fondova Evropske unije za regionalni razvoj. U sklopu IPA (Instrumenta za predpristupnu pomoć) fondovi EU su trenutno a i u buduće najveći izvor sredstava za kofinansiranje razvojnih projekata na ovom području. Priprema zajedničkih projekata i njihova zajednička implementacija predstavlja izuzetno veliku šansu za pristup IPA fondovima. Uz to, sličnosti u razvojnim prioritetima Plužina i Foče i isti interesi subjekata na ovom području predstavljaju odličnu osnovu za zajedničke prekogranične projekte.

4) Stvaranje preduslova za održivi razvoj

4.1 Izrada, usvajanje i sprovođenje Godišnjih programa prostornog razvoja

Godišnji programi prostornog razvoja predstavljaju osnovu za izradu prostorno-planskih dokumenata. Na taj način Opština stvara uslove za ekonomski i društveni razvoj Plužina i planira investicije u zaštitu životne sredine. Potrebna finansijska sredstva za izradu prostorno-planske dokumentacije predvidjena Godišnjim programom prostornog razvoja će biti iskazana u godišnjem lokalnom budžetu.

4.2 Jačanje osnove za investiranje

4.2.1 Izrada, usvajanje i sprovodjenje Višegodišnjeg investicionog plana (VIP)



Višegodišnji investicioni plan (VIP) obezbjeđuje plansku sigurnost kako za Opštinu tako i za privatne investicije. Lokalni budžet se može prilagoditi prioritetima u investiranju. Privatni investitori i inostrani donatori lako mogu sagledati opredjeljenja opštine i uvidjeti koliko mogu uskladiti svoje namjere i biti komplementarni opštinskim investicijama.

4.2.2 Povećanje dostupnosti privatnih investicija

Izradom prostorno-planske dokumentacije i višegodišnjih investicionih planova stvaraju se osnove za privlačenje privatnih investicija. Uz to, mogućnosti za investiranje i lokacije mogućih investicija će se pobrojati, opisati i distribuirati korišćenjem različitih kanala komunikacije na državnom nivou.

4.3 Izrada godišnjih planova aktivnosti (na osnovu Strategije lokalnog razvoja i sveukupnog plana aktivnosti)

Na osnovu ove Strategije i sveukupnog plana aktivnosti koji je njen integralni dio, pripremaće se godišnji planovi aktivnosti koji će sadržati aktivnosti planirane za realizaciju i finansiranje. Javnost će se upoznati sa Godišnjim planovima aktivnosti koje će usvajati Skupština Opštine zajedno sa godišnjim budžetom, čime se obezbjeđuje njihova potpuna usaglašenost.

4.4 Ažuriranje petogodišnje Strategije lokalnog razvoja uključujući plan aktivnosti

Skupština Opštine će pratiti realizaciju Strategije lokalnog razvoja kako bi se odgovorilo na promjenjene uslove i nove zahtjeve, Strategija će se usaglašavati u dijelovima za koje se ukaže potreba.



5.3 Projekti


Documents

Strateški plan razvoja opštine Plužine plan razvoja.doc · Web viewI pored nastojanja da se sa odlukama značajnim za život stanovništva i izvještajima o radu lokalne uprave