STRUCTUUR VAN DE UITEENZETTING

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’LEREN JONGEREN BIJ IN HUN EERSTE BAAN?

Walter Van TrierDieter Verhaest

Eddy Omey

Studiedagen SSL Leuven, 24-25/02/2011Sessie C2 Bijdrage 1

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

Leuven, 24-02-2011 2

STRUCTUUR VAN DE UITEENZETTING

Waarom is ‘opbouw van vaardigheden tijdens de initiële arbeidsloopbaan’ belangrijk(er dan vroeger?)?

Hoe meet men (meestal) ‘bijleren tijdens de eerste baan’?

Wat zijn de belangrijkste vaststellingen? Analyse 1: Welke relatie is er tussen de verschillende componenten

van bijleren in eerste job? Analyse 2: Welke relatie bestaat er tussen formeel onderwijs en de

opbouw van vaardigheden tijdens de eerste baan? Analyse 3: Welke factoren bepalen dat jongeren tijdens hun eerste

baan (meer) bijleren (dan anderen)?

Algemene conclusies

Studiedag SSL - C2/1: Bijleren


ANALYSES GEBASEERD OP

VERHAEST, Dieter, OMEY, Eddy (2010), The Measurement and Determinants of Skill Acquisition in Young Workers’ First Jobs, Economic and Industrial Democracy, vol.31 n°1, pp.116-149

VERHAEST, Dieter, OMEY, Eddy (2009), The relation between formal education and skill acquisition in young workers’ first job, Brussel (HUB-Research Paper, augustus 2010)

VAN TRIER, Walter (2010), Leren jongeren bij tijdens hun eerste baan? En zo ja wat?, in: Jan VRANKEN, e.a. (eds.), Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek Armoede 2010, Leuven: Acco, pp.359-384

Leuven, 24-02-2011 Studiedag SSL - C2/1: Bijleren 3


WAAROM AANDACHT VOOR ‘BIJLEREN’?

‘Employability’/‘Levenslang leren’/‘Elders verworven competenties’

Empirisch onderzoek: belang van ‘ervaring’ en ‘anciënniteit in lonen (Mincer-vergelijkingen)

Sterke verschillen in participatie aan opleidingen binnen de werknemersgroep met grotere participatie door hoger opgeleiden

Heckman-model van productie van vaardigheden

Potentieel risico op toenemende ongelijkheid




DEEL 1

HOE MEET MET ‘BIJLEREN’?


Leuven, 24-02-2011 6

HOE MEET MEN ‘KLASSIEK’?

Klassiek: indirect via ‘jaren ervaring’ en/of ‘jaren anciënniteit in de job’

Indicatoren van participatie aan ‘on-the-job-training’ Geven weinig zicht op en onderschatten dus informeel leren Meten opbouw van vaardigheden slechts indirect Maken geen onderscheid tussen verschillende vormen van vaardigheden (bv.

algemene of specifieke vaardigheden

Bevraging van werknemers zelf



HOE MEET SONAR? (a)

Indirecte meting via participatie aan opleidingen in het kader van de job

Formele opleiding buiten het bedrijf Formele opleiding binnen het bedrijf Informele opleiding door collega of supervisor Informeel ‘leren door afkijken’ Informeel ‘leren door te doen’



RESULTATEN INDIRECTE METING


Participatie in opleiding: incidentie

9,5% 16,9%33,6%

15,4%

86,4%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Formeel: buitenbedrijf

Formeel: binnenbedrijf

Informeel: doorcollega of overste

Informeel: door tekijken

Informeel: door tedoen


HOE MEET SONAR? (b)

Directe meting via (allesomvattende?) (subjectieve) indicator voor bijleren van vaardigheden in de eerste baan

“Heeft u in uw eerste job een aantal nieuwe vaardigheden geleerd die u tevoren niet bezat?”

“Zo ja: Zijn deze vaardigheden te gebruiken a) enkel in de job die u toen uitoefende, b) ook in gelijkaardige jobs, maar dan bij andere werkgevers, c) ook in andere jobs dan uw eerste job?”



RESULTATEN DIRECTE METING


Opbouw vaardigheden

33,7%

65,0%72,8%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Algemeen Algemeen of transfereerbaar Algemeen, transfereerbaar ofspecifiek



DEEL 2EERSTE ANALYSE:

IS ER EEN VERBAND TUSSEN DE VERSCHILLENDE VORMEN VAN BIJLEREN ?


CORRELEREN VORMEN VAN BIJLEREN?


Table 2: Correlations between the different types of training incidence and skill acquisition

TRF-OFS (I) TRF-ONS (I) TRI-CWS (I) TRI-LBW (I) TRI-LBD (I) TR (I)

TRF-OFS (I) 1.000 TRF-ONS (I) 0.091*** 1.000 TRI-CWS (I) -0.008 -0.053*** 1.000 TRI-LBW (I) 0.047*** 0.046*** 0.218*** 1.000 TRI-LBD (I) 0.088*** 0.109*** 0.005 0.002 1.000

SA-S/T/G 0.101*** 0.153*** 0.090*** 0.074*** 0.227*** 0.218*** SA-T/G 0.103*** 0.149*** 0.084*** 0.078*** 0.218*** 0.200*** SA-G 0.079*** 0.111*** 0.036** 0.057*** 0.101*** 0.097***

TRF-OFS = formal off-site training, TRF-ONS= formal on-site training, TRI-CWS = informal training by a co-worker or supervisor, TRI-LBW = learning by watching, TRI-LBD = learning by doing, SA-S/T/G = specific, transferable or general skill acquisition, SA-T/G = transferable or general skill acquisition, SA-G = general skill acquisition. *:p<0.10; **:p<0.05; ***:p<0.01.


Leuven, 24-02-2011 13

EERSTE ANALYSE: DRIE VRAGEN


Welke kenmerken van individuen verhogen de kans op participatie in opleiding?

Welke kenmerken van individuen verhogen de kans op de opbouw van vaardigheden?

Welke opleidingen hebben de grootste invloed op de opbouw van vaardigheden?


EERSTE ANALYSE: VASTSTELLINGEN (1)

Formele opleiding vormt slechts een gedeelte van het totale pakket

Sommige types van informele opleiding zijn complementair met formele opleiding; andere werken eerder als substituut

De determinanten van informele (en totale) opleidingsparticipatie zijn niet dezelfde als deze van participatie aan formele opleidingen.



Leuven, 24-02-2011 15



Analyse onderscheidt drie grote categorieën van determinanten: Gelijkaardig effect: lager opgeleiden, vrouwen, tijdelijke

contracten en arbeiders in algemeen minder deelname Slechts beperkt effect op bepaalde vormen van participatie:

deeltijds werken, starten via tewerkstellingsmaatregel, anciënniteit

Tegengestelde effecten: wie werkt in kleine bedrijven, bedienden in de privé en jongeren met een niet-westerse afkomst compenseren minder formele met meer informele opleiding



Leuven, 24-02-2011 16Studiedag SSL - C2/1: Bijleren

Opleidingsindicatoren meten slechts deel van tijd besteed aan opbouw van vaardigheden; incorporeren effectiviteit van proces van vaardighedenverwerving niet.

Incidentie van verwerven van bijkomende vaardigheden is lager dan de incidentie van deelname aan opleidingen.

Karakteristieken van werknemers en banen die het verwerven van vaardigheden bepalen zijn grotendeels dezelfde als deze die deelname aan opleidingen bepalen.



Leuven, 24-02-2011 17Studiedag SSL - C2/1: Bijleren

Effectiviteit van de opleiding verschilt sterk per type.

Al doende leren en formele opleidingen buiten het bedrijf lijken de meest effectieve vaardighedenproducenten.

Naast type van opleiding hangt de effectiviteit ook af van de onderwijsachtergrond van de werknemer.

Een hoger niveau van formeel onderwijs vermindert de opbrengst van extra formele opleidingen, maar versterkt het effect van al doende leren.



Kleine minderheid zegt enkel niet draagbare vaardigheden te hebben bijgeleerd.

Doorsnee mening is dat vooral geformaliseerde opleidingen tot bijleren van draagbare vaardigheden aanleiding geven, informele opleidingen enkel tot bedrijfsspecifieke vaardigheden. Gegevens bevestigen dit beeld niet

Al doende leren, vooral in combinatie met een hoog niveau van formeel onderwijs heeft een substantiële impact op verwerven van algemene vaardigheden.





Indien geen rekening gehouden met duur van de opleiding Alle types van opleiding hebben positieve invloed op de

opbouw van vaardigheden De types van opleiding met de sterkste impact zijn formele

opleiding buiten het bedrijf en learning by doing De invloed van learning by doing blijft overeind indien enkel

rekening gehouden wordt met de opbouw van algemene vaardigheden

Indien wel rekening gehouden met duur van de opleiding Impact van een week formele opleiding is groter dan impact

van een week learning by doing



DEEL 3TWEEDE ANALYSE:

WELKE RELATIE IS ER TUSSEN HET GEVOLGDE FORMELE ONDERWIJS EN

BIJLEREN TIJDENS DE EERSTE BAAN ?


Leuven, 24-02-2011 21

TWEEDE ANALYSE: SIMPEL BEELD


Geen

vaardigheden bijgeleerd

Enkel in eerste job bruikbare vaardigheden

bijgeleerd

Ook beroeps- of sectorspecifieke


Ook algemeen bruikbare


N

Geen SO 33,8% 12,5% 30,0% 23,8% 714 6BSO 31,9% 9,6% 39,4% 19,1% 439 7BSO 30,6% 9,5% 35,0% 25,0% 569

TSO/KSO 27,4% 8,1% 34,3% 30,2% 941 ASO 25,7% 8,5% 31,1% 34,7% 366

HOBU1C 19,3% 6,4% 39,9% 34,3% 1442 HOBU2C 12,9% 3,4% 37,3% 46,4% 295

UNIV 16,6% 4,2% 31,6% 47,6% 668

TOTAAL 24,6% 7,8% 35,3% 32,3% 5434


TWEEDE ANALYSE: WERKWIJZE (1)

Afhankelijke (of te verklaren) variabele Participatie in formele opleidingen Participatie in informele opleidingen Aantal formele opleidingen

Verwerven van bijkomende vaardigheden Verwerven van bijkomende draagbare of algemene vaardigheden Verwerven van bijkomende algemene vaardigheden




Onafhankelijke (of verklarende) variabelen:

Onderwijsniveau gemeten als aantal jaren onderwijs Onderscheid tussen algemene en beroepsgerichte opleiding

o ASO = algemeeno BSO, DBSO en VIZO = beroepsgerichto TSO en HO = specificatie hangt af van aantal maanden stage

– Beroepsgericht indien minstens drie maanden stage

Onderscheid tussen drie effecten van het onderwijsniveauo Globaal effect van het scholingsniveauo Effect van het vereiste scholingsniveau van het beroepo Effect van over- en onderscholing




Controle variabelen

Cohorte Geslacht Niet-westerse afkomst Leeftijd Werkervaring tijdens

onderwijs

Regio van tewerkstelling Bedrijfssector Contracttype Percentage tewerkstelling Anciënniteit



TWEEDE ANALYSE: VASTSTELLINGEN (1)

GLOBALE EFFECTEN VAN HET ONDERWIJSNIVEAU Hoger opleidingsniveau leidt tot

hogere kans op formele en informele opleiding hogere kans op verdere opbouw van vaardigheden

Effect van het opleidingsniveau is hoger indien algemene opleiding

Participatie in informele opleiding De opbouw van algemene vaardigheden




EFFECTEN TUSSEN BEROEPENGrotere kans voor hoger opgeleiden om tijdens hun eerste baan nieuwe vaardigheden te verwerven, omwille van geselecteerd in beroepen die meer additionele opbouw van vaardigheden vereisen.

Meest uitgesproken effect voor de opbouw van bedrijfsspecifieke vaardigheden.

Minder groot effect op het verwerven van algemene vaardigheden, maar afhankelijk van de aard van de opleiding.

Jongeren met meer jaren algemeen vormend onderwijs lijken, in vergelijking met technisch of beroepsgericht onderwijs, eerder in beroepen te worden geselecteerd die verdere opbouw van algemene vaardigheden vereisen.




EFFECTEN BINNEN BEROEPENHangt van type mismatch en verschilt naar type vaardigheden.

Ondergeschoolden: tekort aan formeel onderwijs niet aangevuld met grotere opbouw van vaardigheden op de job

o zij verwerven minder jobspecifieke en transfereerbare vaardigheden dan adequaat geschoolde werknemers in dezelfde jobs.

Overgeschoolden: substitueren teveel aan formeel onderwijs door minder additionele algemene en transfereerbare vaardigheden te verwerven.

Gegeven de negatieve tussen-beroepen effecten hebben overgeschoolde werknemers ook kleinere kans op verwerven van bijkomende vaardigheden dan adequaat geschoolde werknemers met een gelijke onderwijsachtergrond..




DEEL 4DERDE ANALYSE:

Welke factoren maken dat (sommige) jongeren (meer) bijleren (dan anderen) tijdens hun eerste baan?


DERDE ANALYSE: WERKWIJZE (1)

Sonar-gegevensbank C76_78(23-26)

Oorspronkelijke steekproef: 6017 eenheden Waarvan 5517 met een eerste job voor leeftijd van 26 jaar En 4723 zonder missings op één van de gebruikte variabelen Let wel: categorie ‘onbekend’ ingevoerd voor bepaalde variabelen

Binaire logistische regressies Risico (of kans) op niets bijleren Kans op bijleren van draagbare vaardigheden Kans op bijleren van ruim draagbare vaardigheden




Geslacht Sociale afkomst

Etniciteit Onderwijsniveau moeder Jobniveau vader Statuut vader

Onderwijsloopbaan respondent Niveau diploma bij intrede

arbeidsmarkt Parcours door secundair

onderwijs Zelfevaluatie resultaat einde

secundair onderwijs Stage gevolgd of niet Specificiteit opleiding

Karakteristieken van de baan Horizontale match Verticale match Karasek-type Contracttype Deeltijds of niet

Karakteristiek van het bedrijf Bedrijfsgrootte Sector




VERSCHILLEN MET VORIGE ANALYSES

Variabele ‘onderwijs’ niet ‘lineair’ (= aantal jaren onderwijs), maar opgedeeld in categorieën

Introductie van variabelen die ‘menselijk kapitaal’ of ‘signaal voor werkgevers’ beter capteren

Geen rekening gehouden met invloed vormen van ‘on-the-job-training’

Wél met karakteristieken van baan en bedrijf



DERDE ANALYSE: VASTSTELLINGEN (1)


TABEL 5a: Bijleren van vaardigheden naar verticale mismatch

Geen



bijgeleerd

Ook beroeps- of

sectorspecifieke vaardigheden

bijgeleerd



Ondergeschoold 15,2% 7,4% 37,1% 40,2% Overgeschoold 41,9% 7,8% 24,0% 26,3%

Adequaat geschoold 18,6% 7,5% 39,7% 34,2%

TOTAAL 24,6% 7,6% 35,4% 32,4% Bron: SONAR-gegevensbank C76_C78 (23-26)

TABEL 5b: Bijleren van vaardigheden naar horizontale mismatch

Geen



bijgeleerd

Ook beroeps- of sectorspecifieke




Helemaal niet 37,9% 10,0% 26,3% 25,8% Enigszins 19,6% 5,6% 34,3% 40,5% Helemaal 16,9% 7,1% 42,7% 33,4%

TOTAAL 24,6% 7,7% 35,3% 32,3% Bron: SONAR-gegevensbank C76_C78 (23-26)


DERDE ANALYSE: VASTELLINGEN (2)


Geen


Enkel in eerste job bruikbare


Ook beroeps- of

sectorspecifieke




N Type job

Passief 31,9% 7,8% 33,4% 27,0% 1024 Lage stress 25,0% 8,8% 37,2% 29,0% 1718 Hoge stress 28,4% 8,0% 33,9% 29,7% 1306

Actief 13,9% 5,5% 36,7% 43,9% 1158

ALLEN 24,7% 7,7% 35,5% 32,1% 5206


Leuven, 24-02-2011 34



Mannen lopen kleiner risico om niets bij te leren en hebben grotere kans om draagbare en algemeen bruikbare vaardigheden bij te leren dan vrouwen

Wie een eerste baan aanvat met een lager onderwijsniveau loopt een groter risico om niets bij te leren en ook een kleinere kans om draagbare of algemeen bruikbare vaardigheden bij te leren

Blijven deze vaststellingen nog gelden na controles voor baankarakteristieken?

JA – maar baankarakteristieken ook belangrijk



Wie niet in een ‘actieve’ job terecht komt, loopt groter risico om niets bij te leren en heeft een kleinere kans om draagbare of algemeen bruikbare vaardigheden bij te leren.

Tussen de andere types van jobs is er niet echt heel veel verschil inzake bijleren

Niet enkel jobtype, maar ook aard van de ‘match’ is van belang

Overgeschoolden (ondergeschoolden) lopen een groter (kleiner) risico om niets bij te leren dan adequaat geschoolden. Idem voor bijleren draagbare vaardigheden.

Resultaten voor horizontale mismatch zijn veel minder eenduidig





Aard van het arbeidscontract is duidelijk van belang Deeltijds werken lopen groter risico om niets bij te leren dan voltijds

werkenden Uitzendwerkers een groter risico dan wie loopbaan begint met contract

onbepaalde duur

Tewerkstellingsmaatregelen !?!

Geen statistisch significant verband voor bedrijfsgrootte. Waarom?



DEEL 5ALGEMENE CONCLUSIES


ALGEMENE CONCLUSIESInformele vormen van bijleren hebben een aanzienlijk aandeel in de opbouw van vaardigheden.Wie meer onderwijs genoten heeft voor hij aan de arbeidsloopbaan begint, zal in de eerste baan relatief meer bijleren.Proces van verwerven van vaardigheden is complementair aan (en geen substituut voor) formeel onderwijs. Formele opleidingen lijken substituut voor formeel onderwijs; informele opleidingen eerder complementair.Aard van eerste baan waarin men terecht komt, evenals adequaatheid van opleiding is niettemin van (bijna even) groot belang.Starten in eerste baan als ‘overschoolde’ blijkt geen goede manier om via verwerven van vaardigheden terug aan te pikken als adequaat geschoolde.



Leuven, 24-02-2011 39

En tenslotte …

BEDANKT VOOR DE AANDACHT !!!

Voor meer informatie: www.steunpuntloopbanen.be

[email protected]@hubrussel.be


http://www.steunpuntloopbanen.be/

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

Documents

STRUCTUUR VAN DE UITEENZETTING