http://jalipkar.blogbus.com بلوگى ئادذىسى جەلىپكاذمەنبەسى

http://turanim.blogbus.com/

سىتۇدىنت يىگىت ە گاچا قىز

A(سەنسىز)ئابدىذېھىم :ئاپتوذ

ئوغۇلالذنىڭ -ئالىي مەكتەپ ئىمتاھانى يېقىنالپ كەلمەكتە، سىنىپتىكى قىز

مۇھەببىتى بىلەن ئۇچرىشىدىغان اقىتلىر بىر ئار پەسلەپ، ھەممەيلەن دىگۈدەك

ئىمتاھان يېقىنالپ كەلگەنسىر بەك جىددىلىشىپ كىتىپ . ئوقۇشقا بېرىلىپ كەتتى

. دەپ ئەندىشە قىالتتىم« قىالذمەن؟ئىمتاھاندىن ئۈتەلمىسەم قانداق ». باذاتتىم

ئەگەذ ئىمتاھاندىن ئۆتەلمەيدىغان بولساڭ، ساڭا »تۇيۇقسىز كالالمغا دادامنىڭ

مو يەذ ئېلىپ بىرىمەن، يەذ تېرىپ، دىھقانچىلىق 10بىر يوغان كەتمەن بىلەن

قىلىپ كۈن ئۆتكۈرىسەن، قالغىنى ئۈرڭگە باغلىق، ئۈرەڭنىڭ تەقدىر ئۈرەڭنىڭ

. دىگىنى ئىسىمگە كەلد« !پۇذسەتنى قولدىن بەذمە قولىدا،

بۈگۈن خەنزىتىلى دەذسىدىن ئىمتاھان . مانا، ئىمتاھان اقتىمۇ يىتىپ كەلد

. ئۈرمگە روذ ئىشەنچ بىلەن ئىمتاھان مەيدانىغا كىرىپ كەلدىم. ئېلىناتتى

ەغىز ھەممەيلەن بەلگىلەنگەن ئوذىندا ئولتۇذىپ بولغاندىن كىيىن ئىمتاھان ق

ئۆر كۆرمگە ئۈرم . تاڭ بولۇپال قالدىم،-تاذقىتىۋاتقان كومىسسىيەگە قاذاپ ھاڭ

. دەپ ئوياليتتىم« بۇ ھەذگىز مۇمكىن ئەمەس»ئىشەنمەيال قېلىۋاتاتتىم، كۆڭلۈمدە

يىللىق مۇھەببىتىمنى ئۇيۇن قاتاذىدا كۆذگەن، مىنى تۈگىمەس 4چۈنكى ئۇ مىنىڭ

ئۇ ماڭا مەنىلىك قاذاپ، مەغرىذالذچە كېرىلىپ .ئاراپتا قويغان ذەيھان ئىد

- يېنىمغا كىلىشىپ ئاستا ئىڭىشىپ ،

ئادەم دىگەندە تەدبىر بولسىال ھەذ قانداق ! مۇھەببەتكە ھېچنىمە كەلمەيدى-

ئەسقەذ ماڭا ھېچ كۈچىمەيال بۇ ئۇذىننى ئېلىپ ! ئىشنى ىجۇتقا چىقاذغىلى بولىدى

. جېنىمغا ئۈتۈپ كەتتى-؟ دىگەن سۆر جان!رسىز نىمە قىلىپ بىرەلەيتتىڭى. بەذد

ئۇنىڭ ماڭا قاذاپ گىدىيىپ سەت ھىجىيىشىدىن، ئالدىمدا جەڭدە غەلبە قىلغان

گېنرالدەك مەغرىذ تۇذىشىغا چىدىيالما، تېخى ئىككى قۇذمۇ خەت يارمىغان

قەغەرنى بىرىپ، ئۈرممۇ بىلمە ئىمتاھان مەيدانىدىن ھەممىدىن بۇذىن چىقىپ

ئۇنىڭ ماڭا مەسخىرىلىك قاذاپ دىگەن ھېلىقى سۆرلىر ھېلىغىچە .. مەنكىتىپتى

شۇ يىلقى ئىمتاھاندىن . قەلبىمنى بىر خىل تەسۋىرلىگۈسىز ئاراپقا مۇپتىال قىالتتى

داداممۇ مىنىڭ كۆڭلۈمنى ئاايلىد بولغا ياكى يېغىرىمغا -ئاپام. ئۈتەلمىدىم

. تۇر سەپكۈسى كەلمىدىمۇ باشقا گەپ قىلمىد

ولۇمغا ئالمىغىلى ئۇرىن بولغان تاماكىنى تىترەاتقان لەلىرىمگە قىستۇذىپ، ق

ئۆينىڭ ئالدىدىكى سىمۇنت ئۆستەڭ بويىدا ئولتۇذىپ، ذەيھان بىلەن ئىككىمىز

. ئوتتۇذىسىدىكى ئىشالذنى بىر قۇذ ئويالپ چىقتىم

. قىز ئىد ئوتتۇذا مەكتەپتە ئوقۇاتقان اقىتلىرىمدا مەن كۈيۈپ يۈذگەن -ذەيھان

. ئۇ اقىتالذدا مەن مەكتىۋىمىدە خېلى يۈر باذ بالىالذدىن ھىساپلىناتتىم

ئۆيدىكىلەذنىڭ ئەتىۋاذلىق بىرال ئوغلى بولغانلىقىم ئۈچۈن يانچۇقۇمدىن پۇل

15. ئاغىنىلىرىممۇ خېلى كۆپ ئىد-ئۈرلمىگەچكە كەينىمدىن ماڭىدىغان، ئەل

ماذ ئويناش دىگەندەك يامان ئادەتلەذنى كىرمە تاماكا چىكىش، قى-ياشقا كىرە

كىيىنچە بىر . ئۈرمگە ھەمراه قىلىپ شۇ ئاذقىلىق كۆڭلۈمنى خۇش قىلىپ يۈذەتتىم

ئار چوڭ بولغاندا ئۇنىڭ تاتلىققىنە كۈلۈمسىرەشلىر، شوخ، رىل ئاار،

باذا ئۈرىگە ذام -بىرىگە ئۇلىشىپ كەلگەن ئىنچىكە قاشلىر مىنى باذا-بىر

يىللىقىغا چىققاندا ئۇنىڭ بىلەن تۇنۇشۇپ -3ئوتتۇذا مەكتەپنىڭ . ىدقىلىۋالغان

. ذەيھان بىلەن بىللە يۈذپ بەرىدە مەكتەپنىمۇ ئۇنتۇپ قاالتتۇق. يۈذپ قالدىق

ئىككىمىز ئوتتۇذا مەكتەپنى پۈتتۈذپ تولۇق ئوتتۇذا ھاياتىغا قەدەم

ىق ئوتتۇذىنىڭ تول. يىل داامالشتى 3بەختلىك كۈنلىرىمىز ساق . قويدىق

مەن سىنى ياخشى كۆذمەيمەن، باشقا » يىللىقىغا چىقا دىگەندە ئۇ ماڭا-3

« بىرسىنى ياخشى كۈذپ قالدىم، ئەمد مۇناسىۋىتىمىز مۇشۇ يەذگىچە بولسۇن

. دەپال مەندىن ئايرىلىپ كەتتى

يىل يۈذىسەن؟ 3ئەمسە مىنى ياخشى كۆذمەيدىغان ئادەم نىمىشقا مەن بىلەن -

بۇ دىگەن قانچىنچى ئەسىر، بىر قىز بىرال ئوغۇل بىلەن »ئالىمغا دىگەن سو

دەپ ئاچچىق كۈلۈشلىرىگە چىدىيالما « يۈذيدىغان، ھەممىسى شۇ كۈڭۈل خۇشى

قىلىپ « ھەدىيە»شۇنچىلىك تەستە قولۇمنى كۆتۈذپ ئۇنىڭغا بىر تەستەكنى

كىيىن يەنە شۇ سالغان بىر تەستىكىمنى ھەسسىلەپ . ئايرىلغانىدىم

دىگىنى « باشتا كۈيۈش، كىيىن ئۈلۈش -مۇھەببەت»كونىالذنىڭ . قايتۇذىۋالغانىدىم

. شۇندىن بۇيان مەن مۇھەببەتكە قىلچە ئىشەنمەيدىغان بولدىم. بىكاذ ئەمەسكەن

يىل 3دىنيادا ھەقىقىي مۇھەببەت يوق، بولغان بولسا بىر قىزنىڭ دەذدىدە مەندەك

دەذىسلەذنى . قاالمتى دەپ ئوياليتتىمسەذسان بولغان كىشى مۇشۇنداق تەنھا

ئۇ بۈگۈن مىنىڭ ئالدىمدا مەغرىذ تۇذغاندەك . تىرىشىپ، قېتىرقىنىپ ئۈگەندىم

. مەنمۇ ھامان بىر كۈنى ئۇنىڭ ئالدىدا مەغرىذ تۇذىشنى كۆڭلۈمگە پۈككەنىدىم

مانا ئەمدىلىكتە ئۇ بىر چوڭ باشلىقنىڭ ئەسقەذ ئىسملىك ئوغلى بىلەن تو قىلىپ،

پنىڭ سۇنۇقىنىمۇ تۈرك بىلمەيدىغان ئادەم قىسقىغىنا اقىت ئىچىدىال بىر تولۇق ئېلى

ئوتتۇذا مەكتەپكە ئوقۇتقۇچى بولۇپ كىرىپ، مىنىڭ بىر يىل ئۈگەنگەنلىرىمنى

جاندىن ئۆتىدىغان ئاچچىق كۈلكىسى يۇتۇپ كەتكەنىد

. دوالمغا تەگكەن شاپىالقتىن چۆچۈپ كەتتىم-

! سۈذپ ئولتۇذىسەن؟ يۈذە ئاى ياققا بېرىپ سۇغا چۈمۈلىمىزبۇ يەذدە نىمە خىيال -

يېقىن دوستۇم ئەكبەذنىڭ قولۇمنى تاذتىشىدىن خىياللىرىم مۇشۇ يەذدە ئۈرلۈپ -

.... قالد

يىگىت دىگەن » بىر كۈنى ئۆيدە ئولتۇذسام دادام كىرىپ مۈذەمنى يىنىك ئۇذىپ

ئەلەملەذ كەلسىمۇ -دەذت ھەذ قاندا مۈشكۈالتقا باش ئەگمەسلىكى، ھەذ قانچە

يىگىت دىگەن ئۈرىگە . مەڭگۈ ياش تۆكمەسلىكى، تىرىشىشى، ئىزدىنىشى كىرەك

سەن شۇ نىشانىڭغا يىتىش ئۈچۈن . ئىشىنىشى، چۇقۇم بىر نىشانى بولۇشى كىرەك

لىكىن شۇنىسى ئىسىڭدە بولسۇن ئوغلۇم، نىشانغا . توختىما ئىزدىنىشىڭ كىرەك

. دىد« .ذنى يۇقىتىپ قۇيۇشقا قەتئى بولمايدىيىتىمەن دەپ ىجدان، غۇذى

ھېلىمۇ ئىسىمدە دادام كىچىك . دادامنىڭ بۇ سۆرلىر ماڭا چوڭقۇذ تەسىر قىلد

مەنمۇ دادامنىڭ مىنى . دەپ چاقىراتتى« مىنىڭ يىگىتىم»اقىتلىرىمدا مىنى دائىم

بۇ ئەمدىلىكتە دادامنىڭ ماڭا قىلغان . شۇنداق چاقىرىشىنى ياخشى كۈذەتتىم

ئويالپ باقسام . نەسىھەتلىر قەلبىمگە مۆھۈذ بېسىۋەتكەندەك ئويۇلۇپ كەتتى

دادام بىلەن خۇدد يېقىن . دادام بىلەن مۇڭداشمىغىلى خېلى ئۇرىن بوپتۇ

. ئاغىنىلەذدەك قانغۇچە مۇڭداشتىم

شۇ يىلقى دەذىسلەذنى باذلىق رىھنىم بىلەن . بۇ يىل قايتا ئوقۇش قاذاذىغا كەلدىم

كالالمدا باشقا خىيال پەقەتال يوق . ىك قېتىرقىنىپ، تىرىشىپ ئۈگەندىمشۇنچىل

ئەمد بۇ يىل . ھەم ئۇنداق خىيالالذنى قىلىدىغان اقىتمۇ يوق. ئىد

ئانامنىڭ، دوستلىرىمنىڭ -ئاتا. ئىمتاھاندىن ئۈتەلمىسەم ئۆيگە قانداق كىرىمەن

شۇ . ەك، دەپ ئوياليتتىميۈرىگە قانداق قاذايمەن، ئىمتاھاندىن چۇقۇم ئۈتىشىم كىر

ئالىي مەكتەپنىڭ چاقىرىق . يىلقى ئىمتاھاندىن ئەال نەتىجە بىلەن بىلەن ئۆتتۈم

ئاپاممۇ مىنى . قەغىزىنى تاپشۇذىۋالغاندا بولسا ھاياجىنىمدىن يىغالپ تاشلىغانىدىم

دادامغا قاذىسام، دادام كۆر چاناقلىرىغا كەلگەن . قۇچاقالپ يىغالپ كەتكەنىد

..... ڭا بىلىندذمە ئاستا سۈذتىۋەتتىياشنى ما

بولمايال كۈيۈمچان ئاپامنى، -ئالىي مەكتەپ دەذارىسىدىن كىرىپ بىر ھەپتە بوال

مەكتەپكە ماڭىدىغان اقىتتا . مىھرىبان دادامنى كۆذگۈم كىلىپ كەتتى

دادامالذنىڭ ئاپتۇبۇسنىڭ كەينىدىن قاذىسى يۈتكىچە قاذاپ تۇذغىنى -ئاپام

شۇنىڭ ئۈچۈن بولسىمۇ . ئالدىمدىن كەتمە تۇذىۋاتاتتىھېلىغىچە كۆر

. بۇذىنقىدىنمۇ بەك تىرىشىشىم، بۇذىنقىدىنمۇ بەك ئىزدىنىشىم كىرەك دەپ ئوياليتتىم

دەسلىپىدە . ياتاقتىكى بالىالذ بىلەن تىزال چىقىشىپ يېقىن دوسالذدىن بولۇپ كەتتۇق

كىيىنكى ھەپتە ھەممەيلەن . خۇذام ئۆتتى-بىر قانچە ھەپتە شۇنداق تىنىچ، خۇشال

كەچلىك مۇراكىرىدىن كىيىن ياتاققا . پەيلىنى چىقاذغىلى تۇذد-ئۈرىنىڭ خۇ

كىرسەم كىتاپنى قۇيىدىغان ئۈستەلنىڭ ئوذنىغا تاماكا قالدىقلىر، ھاذاق

ئۇالذغا بىر قانچە قېتىم . بوتولكىلىر بىر ئالغان، شۇنداق قااليمىقان، ذەتسىز ئىد

ئاداش، سىنىڭ بىز بىلەن كاذىڭ بولمىسۇن، بېرىپ » يۇ ئۇالذنىڭنەسىھەت قىلدىم

دەپ ماڭا قاذاپ مەسخىرىلىك كۈلۈشلىرىدىن ئاچچىقىم « كىتاىڭنى ئوقىۋىرە

ئۇالذغا ھەذ قانچە سۆرلىسەممۇ بىكاذلىقىنى بىلىپ تاشپاقىدەك . شۇنداق كىلەتتى

. يىلنى تىزال ئۆتكۈرىۋەتتىم 3بېشىمنى ئىچىمگە تىقىپ

ستىن سىرتقى اقىتالذدا مەكتەپنىڭ ياپيېشىل چىملىقىدا پۇتبول ئويناش، دەذ

ئۈرم . كۈتۈپخانىغا بېرىش، دوسلىرىم بىلەن سىردىشىش قاتاذلىق ئىشالذنى قىالتتىم

كىتاپخۇماذ، چاقچاقچى بولغانلىقىم ئۈچۈن سىنىپتىكى ھەممە بالىالذ بىلەن

مۇ ئۈرىنىڭ خاتا قىلغىنىنى بىلدىمۇ كىيىنچە ياتاقتىكى بالىالذ. چىقىشىپ ئۈتەتتىم

تاماكا دىگەن -ياكى مىنىڭ توال كوتۇلداشلىرىم تەسىر قىلدىمۇ، ياتاقتا ھاذاق

ھەذ كۈنى كەچتە مۇراكىرىدىن چىقىپ ھەممە . نەذسىلەذنى كۆذمەيدىغان بولدىم

بالىالذ مۇھەببەتلىر بىلەن كۈذشۈپ، مەكتەپ ئىچىدىن خالىي جا ئىزدىشىپ

كىيىنچە ئۇالذغا قاذاپ ئۈرمنى شۇنداق يالغۇر، يىگانە . ىتىپ قاالتتىياندىشىپ ك

تولۇق ئوتتۇذىدا ئوقۇاتقان . ھىساپاليدىغان، غېرىپسىنىپ قالىدىغان بولۇپ قالدىم

اقتىمدا شۇ بەڭۋاشلىقىمغا قاذىما ياندىكى سىنىپتىكى بىر قىز مىنى ياخشى كۈذپ

ىنىلەذ بىلەن دەذىس اقتىدا سىنىپىغا قېلىپ ساالم خەت يارسا، بىر قانچە ئاص

شۇ اقىتالذدا .... ئۈسۈپ كىرىپ ئۇ قىزنى تىلالپ كەتكىنىم ھېلىمۇ ئىسىمدە

شۇ اقىتتا ئۇ قىزنىڭمۇ مەندەك بىر جەمئىيەت . نىمىدىگەن ئەخمەق بولغۇيتتىم

مانا ئەمد شۇ قىلغانلىرىم خۇدادىن ..... داشقىلىنى ياخشى كۈذپ قالغىنى قىزرىق

شۇنداق بولسىمۇ بىرەذسى ماڭا كۈيۈپ قالسىكەن دىگەن ... نغان چېغىيا

ياتاقتىكى بالىالذ بولسا مىنىڭ مۇشۇنداق . ئەخمىقانە خىيالالذنى قىلىپ ئۈتىۋەذدىم

دىگەن لەقەمنى « ماشىنا ئادەم»قىز دوست تۇتما تەنھا يۈذگىنىمگە قاذاپ ماڭا

. قۇيۇپ قۇيۇشتى

. قىلىش ئۈچۈن بىر دوستۇم بىلەن بىللە سىرتقا چىقتىم بىر كۈنى ئۆيدىكىلەذگە تېلفۇن

جۈذە ئاداش، سىرتتىن »تېلفۇن قىلىپ بولۇپ قايتىدىغان اقىتتا ھېلىقى دوستۇم

دەپ روذالپ، يېقىن « تاماق يەپ كىرەيلى، مەكتەپنىڭ تامىقىدىنمۇ رىرىكتۇق

بۇ ئاشپۇرىل مەخسۇس، ذاڭپىزا،. كىردىق ئەتراپتىكى بىر ئاشپۇرىلغا

نىيۇذىمىيەن، مانتا، گۆشنان، سۈت دىگەندەك ئەتتىگەنلىك ناشتىلىق تاماقالذنى

بۇ ئاشپۇرىلنىڭ ئوذنى مەكتىۋىمىزدىن ئانچە يىراق بولمىغاچقا . تەيياذاليتتى

. ئوغۇلالذنىڭ ئايىغى ئۈرلمەيتتى-چىقىپ تۇذىدىغان قىز-مەكىۋىمىزدىن كىرىپ

كىيىن ئۇذىق، ئوتتۇذا بو، كۆرلىر ئىككىمىز بىر ئوذىنغا كىلىپ ئولتۇذغاندىن

نىمە »قىز بىزگە چا قۇيغاچ چوڭ، يۈر يۇمىالق چىرايلىق كەلگەن مۇالرىم

. دىگەندەك بىزگە قاذاپ تۇذاتتى« تاماق يەيسىلە

دوستۇم ماڭا سوئال -دىد-بۇ يەذنىڭ مانتىسىنىڭ داڭقى باذ، مانتا يەمدىق-

نەرىر بىلەن قاذاپ،

- يەيلى، دىدىم مەن مۇالرىم قىزغا قاذاپبولىدى، مانتا -

. مۇالرىم قىز ماڭا قاذاپ باش لىڭشىتىپ كۈلۈپ قۇيۇپ خاتىرلىۋېلىپ كىتىپ قالد

ئۇ ئۇ قىز ھەقىقەتەن چىرايلىق، چاققان . كۈرمنى ئۇ قىزدىن ئۈرەلمە قالغانتىم

مىھمانالذغا چا قۇيۇپ، تاماق يەتكۈرپ،ئۈستەللەذنى يىغىشتۇذىپ . ئىد

ئاشپۇرىلدىن چىقىپ مەكتەپكە قايتىپ . گەندەك ئىشالذ بىلەن مەشغۇل بوالتتىد

ئۇ قىزنىڭ ماڭا قاذاپ . كالالمدا ئۇ قىزنىڭ سىمايى ئەگىپ يۈذەتتى. كەلدىق

كۈلگەندىكى اقتىكى ئەسلەيتتىم، بىر كىچە شىرىن خىيالالذنى سۈذپ ئۇخالپ

يەنە بىر كۈذېلىش ئۈچۈن ئەتىسى ئەتتىگەن نىمىشقىكىن ئۇ قىزنى. قاپتىمەن

. ئاشپۇرىلغا تاماققا چىقتىم

ھېلىقى قىز ئالدىمغا . ئەتتىگەن اقتى بولغاچقا ئاشپۇرىلدا ئادەم شاالڭ ئىد

ئۇ قىز بىلەن . دىگەندەك ماڭا قاذاپ تۇذاتتى« نىمە تاماق يەيسىز»كىلىپ يەنە

ذىدىم، ئىككى ئېغىز پاذاڭلىشىشنى ئويالپ بىلسەممۇ قەستەنگە سو-بىر

. قانداق تاماق باذ؟-

ئۇ قىز ئالدىمدىكى تاماق تىزىملىكىنى ماڭا ئىتتىرىپ قويۇپ گەپ قىلما كۈلۈپ

. قويد

. ئۇنداق بولسا سۈتتىن بىر ئىستاكان، مانتىدىن بىر تەخسە كەلتۈذڭ-

شۇتاپتا بايىقى . ئۇ قىز باش لىڭشىتىپ كۈلۈپ قۇيۇپ خاتىرلىۋېلىپ كىتىپ قالد-

ئۇراق ئۆتمەيال . ئالىمدىن ئۈرممۇ بىر ئار خىجىل بولۇپ قالغانىدىمسوذىغان سو

. ئالدىمغا بىر ئىستاكان سۈت، مانتىنىڭ ئوذنىغا بىر تەخسە ذاڭپىزا كەلتۈذلد

دىدىم مەن مۇالرىم قىزغا قاذاپ كۈلۈپ -مەن ذاڭپىزا دىمىدىم، مانتا دىگەنتىمغۇ؟-

قۇيۇپ،

ئىگىپ، خىجىل بولغان ھالدا ئالدىمدىكى ئۇ قىز، كەچۈذڭ، دىگەندەك بېشىنى-

. بىر تەخسە ذاڭپىزىنى ئېلىپ ئوذنىغا مانتا كەلتۈذد

ئۇنىڭ بىلەن تۇنىشىۋېلىش پۇذسىتى . تاماق يەېتىپ ئۈرمچە كۈلۈپ قويدىم

لىكىن ئۇنىڭ ماڭا ە باشقىالذغا بىر ئېغىزمۇ گەپ . كەلد، دەپ ئوياليتتىم

كۆڭلۈمدە، بەلكىم كەم سۆر، تاذتىنچاق بولسا . قىلمىغىنىدىن ھەيران بوالتتىم

ئەتىسى ئوذنۇمدىن ئەتتىگەن تۇذىپ ناشتىلىق ئۈچۈن . كىرەك، دىگەننىال ئويلۇدىم

ئاشپۇرىلدا بىر قانچە ئادەمدىن باشقا ئادەم يوق . يەنە شۇ ئاشپۇرىلغا چىقتىم

. لىۋېتىپتۇقاذىسام ھېلىقى مۇالرىم قىزمۇ بىر ئايال بىلەن بىللە ناشتا قى. ئىد

بىر ئۇذىندا ئولتۇذغاندىن كىيىن ھېلىقى قىز بۇذىنقىغا ئوخشاش يەنە ئالدىمغا

. كەلد

مانتا دىدىم جۇمۇ، -يەنە مانتا يە، دىدىم مەن ئۇنىڭغا قاذاپ كۈلۈپ،-

كۈلۈپ تۇذىپ چاقچاق ئۈچۈن شۇنداق ... تۈنۈگۈنكىدەك ذاڭپىزا ئەكەلمەڭ يەنە

، -دىدىم

بايا قىز بىلەن ئولتۇذىپ . دە، كۈلۈپ قۇيۇپ كىتىپ قالد-ئۇ قىز مىنى تونىد

، -تاماق يەاتقان ھېلىقى ئايال بېشىنى كۈتۈذپ

ئۇ گەپ قىاللمايدى، گەپ قىاللمىغاچقا ئاڭالش ئىقتىداذىغىمۇ تەسىر قىلىدىغان -

. دىد -چېغى، ئۇكام

ىزنىڭ گەپ ئالدىمدىكى شۇنچە چىرايلىق بىر ق. قاققان قۇرىقتەك تۇذىپال قالدىم

شۇنداق قاذىسام ئۇ قىزنىڭ يەنە . قىاللمايدىغانلىقىغا پەقەتال ئىشىنەلمەيۋاتاتتىم

بىر مۇالرىم قىز بىلەن يەڭگىل باذماق تىلىدا سۆرلىشىۋاتقانلىقىغا قاذاپ ئامالسىز

. ئىشىنىشكە مەجبۇذ بولدىم

ىز ئاشپۇرىلدىن چىقىپ يېلى چىقىپ كەتكەن توپتەك ئىزىلىپ، بىر خىل ذوھس

بۈگۈنكى . مېڭىپ مەكتەپنىڭ ئالدىغا كىلىپ قالغىنىمنىمۇ سەرمە قاپتىمەن

دەذىسلەذنى ھەذ ھالدا ياخشى ئۈگەنگەن بولساممۇ، ئەتتىگەنكى ئىشالذ كالالمغا

ئۇ قىزنىڭ قانداق بولۇپ سۆرلىيەلمەس بولۇپ . توال كىرىۋېلىپ مىنى بىائذام قىالتتى

. ىچىمدە ئۇنىڭغا شۇنداق ئىچىم ئاغرىيتتىقالغانلىقى ماڭا نامەلۇم بولسىمۇ، ئ

سۆرلىيەلمەس تۇذىپ شۇنچە قەيسەذلىك بىلەن ياشىغىنىغا قايىل بولما

... تۇذالمىدىم

شۇ . ئەمدىلىكتە ھەذ كۈنى ئەتتىگەن ئۇ ئاشپۇرىلغا كىرىپ تاماق يەيدىغان بولدىم

ق ذەنا ئۇنىڭ ئىسمى ئۈرىدەكال چىرايلى. جەذياندا ئۇنىڭ بىلەن تونۇشۇالدىم

. ئىد

بەرىدە . باشتا ئۇنىڭ باذماق تىلىنى چۈشۈنەلمە بىر ئار گاڭگىراپ قاالتتىم

ماڭا سۆرىنى . دەپ باش لىڭشىتىپ قۇياتتىم« چۈشەندىم»چۈشۈنەلمىسەممۇ

كىيىنچە . ئۇقتىرالمىغانلىق سەەبىدىن ئۇنىڭ كۆڭلىنىڭ ئاراذ يىيىشىنى خالىمايتتىم

ئەمد ئۇنىڭ . بىرسىدىن باذماق تىلىنى ئۈگەندىم مەن بىر باذماق تىلى بىلىدىغان

بىلەن باذمىق تىلى ئاذقىلىق ئارادە پىكىر ئالماشتۇذااليدىغان، سىردىشااليدىغان

. ئۇ سۆرلىيەلمىگىنى بىلەن مەن ئۇنىڭ قەلب سۆرلىرىنى ئاڭلىيااليتتىم. بولغانىدىم

ىچىرالاتقاندەك ئۇنىڭ ماڭا قىلغان ھەذ بىر ئىشاذىتىمۇ قۇلۇقۇمغا يېقىملىق پ

ئۇنى بىر كۈن كۆذمىسەم خۇدد ئانىسىدىن ئايرىلىپ قالغان يىتىم . ئاڭلىناتتى

بىر ھارا . بىركۈنى ئۇنىڭ بىلەن بىللە باغچىغا باذدىق. بالىدەك بولۇپ قاالتتىم

ئايالنغاندىن كىيىن باغچىنىڭ خىلۋەت يىرىدىكى بىر ئۇذىنغا كىلىپ ئولتۇذغاندا،

ىڭ بۇذىنقى ئۆتمۈشلىرىمنى، ذەيھان بىلەن ئىككىمىزنىڭ مەن ئۇنىڭغا ئۈرمن

بۇ اقىتقىچە ھېچكىمگە بۇ . ئوتتۇذىسىدىكى ئىشالذنى تەپسىلى سۆرلەپ بەذدىم

ئۇ قۇالق سېلىپ . ئۆتمۈشلىرىمنى، دەذتلىرىمنى سۆرلەپ باقماپتىكەنمەن

سىزدەك ئۇ قىز نىمىدىگەن اپاسىز،» ئاڭلىغاندىن كىيىن ماڭا يىنىك باذماق تىلىدا

بىر ياخشى يىگىتكىمۇ اپاسىزلىق قىلسا، مىنىڭچە كىيىن ئۇمۇ ياخشى كۈن

لىكىن سىز بۇنىڭلىق بىلەن ئۈرىڭىزنى تاشلىۋەتمەڭ، غەيرەتلىك بولۇڭ، . كۆذمەيدى

تۇققانلىرىم يوق تۇذىپمۇ بىر ئوبدان ياشاپ -ئانام، ھېچقانداق ئۇذىق-مىنىڭمۇ ئاتا

. پ قويدكىلىۋاتمايمەنمۇ مانا، دەپ كۈل

سەندىن بىر ئىشنى -،ذەنا دىدىم مەن ئۇنىڭ بىر جۈپ قاپقاذا قو كۆرىگە قاذاپ،-

سوذىسام بوالمدى؟

! ،بولىدى، سوذاىرە-

خاپا بولمايدىغانسەن؟ دىدىم مەن قايتىالپ -

دىد ئۇ -ياقە، ئىچىمنى سىقما ھەذ قانداق گەپ بولسا سوذاەذمەمسە-

كۈلۈپ

رلىيەلمەيدىغان بولۇپ قالغان؟ دىدىم مەن ئاارىمنى سەن قانداق بولۇپ سۆ-

- بوشراق چىقىرىپ،

دادام بىلەن ئاپام تو قىلغاندىن كىيىن شۇنداق ياخشى ئۆتكەنىكەن، دىد ئۇ -

ئېغىر ئۇھسىنىپ ھىكايىسىنى باشالپ، مەن تۇغۇلغاندىن كىيىن ئۆيدە جىدەل

ئەسلىدە . غان بولۇپ قاپتۇقۇذىمايدىغان، دادام ئاپامدىن قەستەن قۇسۇذ ئىزدەيد

ئاپام بولسا مىنىڭ . دادام مىنىڭ قىز بولۇپ تۇغۇلۇپ قالغىنىمدىن ئاغرىنىدىكەن

مەن سەل . يىتىم بولۇپ قېلىشىمنى خالىما چىشىنى چىشىغا چىشالپ ئۈتىۋىرىپتۇ

تېخى ئاپام بىلەن . چوڭ بولغاندا دادام تاالغا قاذاپ ئاشنا تېپىۋالد

ھېلىمۇ . ئاشنىسىنى ئۆيگە ئېلىپ كىلىۋىرىدىغان بولدئىككىمىزنىڭ كۆرىچىال

ياش اقىتلىرىم بولسا كىرەك، بىر كۈنى دادام ئاپامنى شۇنداق 10، 9ئىسىمدە

قاتتىق ئۇذىپ كەتتى، ئاپام دادامنىڭ ئايىغى ئاستىدا ئۆمىلەپ ئۈتۈنسىمۇ بىراق

. تتى، ئۇذاتتىدادام تېخىمۇ غالجىرلىشىپ ئاپامنىڭ ئۇدىل كەلگەن يىرىگە تىپە

مەن شۇ چاغدا يۈگرەپ كىلىپ ئاپامنىڭ ئۈستىگە ئۈرمنى تاشلىشىمغا، دادام

قولىدىكى سۈپۈذگە دەستىسى بىلەن بېشىمغا بىرنى سالغىنى ئىسىمدە، ئەتىسىدىن

ئاذىدىن بىر ھەپتە ئۆتمەيال ئۆيىمىزگە بىر . باشالپ سۆرلىيەلمەيدىغان بولۇپ قالدىم

ئۆيدىن كۆچۈشكە مەجبۇذلىد، ئەسلىدە دادام ئۆينى قانچە كىشى كىلىپ بىزنى

بىز ئامالسىز . باشقىالذغا سېتىۋېتىپ ئاشنىسى بىلەن بىللە باشقا يەذگە كەتكەنىكەن

ئاپامغا بۇ ئىشالذ ئېغىر . ئاشپۇرىلدىكى ھېلىقى ئادالەت ھەدەمنىڭكىدە تۇذدىق

رىلنىڭ شۇندىن بۇيان مەن ئاشپۇ. كىلىپ ئۇرىن ئۆتمە ئالەمدىن ئۆتتى

-ئىشلىرىغا ياذدەملىشىپ، ئۈرمنىڭ ھالىدىن ئۈرم خەەذ ئېلىپ كىلىۋاتىمەن،

- دىد ئۇ ھىكايىسىنى تۈگۈتۈپ،

شۇ تاپتا ئۇنىڭ كۆر چاناقلىرىغا تولغان لىققىدە ياش، يۇمران يۈرىنى بويالپ -

. بىلىنمەس تىترەاتقان لەلىرىگە ئېقىپ چۈشتى-بىلىنەذ

دىدىم مەن -نى، يېزىشنى قانداق ئۈگەندىڭ؟ئۇنداقتا سەن خەت ئۇقۇش-

- ھەيرانلىق نەرىرىم بىلەن ئۇنىڭغا قاذاپ،

شۇنىمۇ سوذاش كىتەمدى، باشقىالذ ئۆرلىگىدىن ئۈگۈنۈپ ئالىي مەكتەپلەذدە -

دىد ئۇ يېشىنى سۈذتىۋېتىپ ماڭا -مەنمۇ ئۆرلۈگۈمدىن ئۈگەنگەن،... ئوقۇيدىغۇ

.. قاذاپ مەغرىذالذچە كۈلۈپ

ى سوئالنى سوذىمىسام بوپتىكەن،كۆڭلۈڭنى يېرىم قىلىپ قويدىم، ئەسلى ب-

كەچۈذگىن، ئۆتمۈشنى ئۇنتۇپ كەت، غەيرەتلىك ياشا، دىدىم مەن ئۇنىڭغا

... ھىساشلىق نەرىرىم بىلەن قاذاپ

بۇذىن يالغۇرلۇق ھىس قىلغان بولسام ئەمد يېنىمدا سىزدەك كۆڭلۈمنى -

رىرىكىشلىك، يالغۇرلۇق ھىس ئەمد ! چۈشۈنىدىغان ياخشى دوستۇم باذ

دىد -قىلمايمەن، لىكىن سەن يەنە ئوقۇش پۈتتۈذپ يۇذتۇڭغا كىتىپ قالىسەندە،

ئۇ يىنىك تىنىپ قۇيۇپ،

بۇنىڭدىن قوذققان ئادەم مەن ئوقۇش پۈتتۈذگەندە مەن بىلەن بىللە كەتسەڭ -

، -، دىدىم مەن چاقچاق قىلىپ-بولىدىغۇ

، -دىد ئۇ گېلىنى قىرىپ كۈلۈپ قۇيۇپ-كەتسەم كىتە، نىمە قوذققۇلۇق،-

بۇ چوڭ شەھەذدە ياشاپ كۈنۈپ قالغان شەھەذلىك قىز، بىز تەذەپلەذنى -

دىدىم مەن قەستەن چىرايىمنى پۈذشتۈذپ -ياقتۇذامدىكىن تاڭ بىلمەيمەن جۇمۇ

- ئاسمانغا يانتۇ قاذاپ،

ىگە دىسىڭىزمۇ سىزال بولسىڭىز ھەذ قانداق يەذگە بېرىشقا ذار، جاھاننىڭ ئۇ چېت-

... دىد ئۇ كەسكىنرەك قىلىپ، -باذىمەن جۇمۇ،

كۆڭلۈم باشقىچىال . ئۇنىڭ بۇ جاابىدىن ھەذ ئىككىلىمىز كۈلۈپ كىتىشتۇق-

ياتاقتا . ئۇنىڭ بىلەن بىللە تاماق يەپ خوشالشتۇق. كۈتۈذلۈپ قالغانىد

. ئولتۇذىپ، بۈگۈنكى ئىشالذنى بىر قۇذ ئويالپ ئۈرمچە كۈلۈپ قويدىم

ئۇنى بىر كۈن . ئەمدىلىكتە ذەنانى ھەقىقەتەن ياخشى كۈذپ قالغانىدىم-

كۆذمىسەم خۇدد ئەڭ ئەتىۋاذلىق نەذسىسىنى يۈتتۈذپ قويغان ئادەمدەك بولۇپ

قىلمايمۇ؟ دىگەن خىيالالذ بىلەن يەنە بىر -ذەناغا كۆڭلۈمنى ئىزھاذ قىاليمۇ. قاالتتىم

گىمەس ھىجرانغا خاتىمە بىرىش ئاخىر بۇ ت. ئايدەك اقىت ئۈتۈپ كەتتى

ئاينىڭ سوغۇق -11. قاذاذىغا كىلىپ ذەنانى بىللە ئايلىنىپ كىلىشكە تەكلىپ قىلدىم

ھاا خېلىال سۇغۇق، قاذ ئاذالش . شامىلى ئادەمنىڭ يۈرىگە نەشتەذدەك ئۇذىالتتى

ذەنا خۇدد . ئىككىمىز يېقىن ياندىشىپ كوچا ئايلىنىۋاتىمىز. يامغۇذ يېغىۋاتاتتى

بىللە ئايلىنىپ . ىنىڭ ئېغىز ئېچىشىمنى كۈتىۋاتقاندەك يەذگە قاذاپ جىمال ماڭاتتىم

. خەلق مەيدانىنىڭ خىلۋەت يىرىگە كىلىپ بىر ئوذىندا ئولتۇذدىق

... ، دىدىم ئۇنىڭغا-توڭلىدىڭمۇ؟-

- ، دىد ئۇ بېشىنى چايقاپ،!ياق-

شۇنداق دەپال -ىنىنى،ياق دىگىنىنى قاذىغىنە يۈرلىرىڭنىڭ ئالمىدەك قىزىرىپ كەتك-

. چاپىنىمنى سېلىپ ئۇنىڭغا كەيگۈرپ قويدىم

شۇنداق دىگىنىمچە ئۇنىڭ يۇمشاققىنە -ئەكىلە قولۇڭنى ئىسسىتىپ قۇيا،-

يۈذگۈمنى تەسۋىرلىگۈسىز شىرىن خىيالالذ . قولىدىن تۇتۇپ ئاستا قوينۇمغا سالدىم

. چىرمىۋالغانىد

دىدىم -ىشەن، سىنى چۇقۇم بەختلىك قىلىمەنماڭا ئ. ذەنا، سىنى ياخشى كۈذىمەن-

- مەن ئۇنىڭ قۇلىقىغا ئاستا شىۋىرالپ،

ياش يۇقى . ئۇ گەپ قىلما جىمال تۇذىپ، تۇذىپال ئاستا قولىنى تاذتىۋالد-

. كۆرلىر بىلەن ماڭا قاذاپ قۇيۇپ كىپىنەكتەك يىنىك دەسسىگىنىچە كىتىپ قالد

ى مىنى ياخشى كۆذمەيدىغانمىدى؟ بايا ئەجەبا ئ. ئوذنۇمدا تۇذىپال قالغانىدىم

قىلغانلىرىمدىن خاپا بولۇپ قالدىمۇ يا؟ ئۇنىڭ كەينىدىن بېرىپ سەەبىنى سوذىغۇم

تەتۈذ دەسسەپ -گاذاڭ ئادەملەذدەك ئوڭ. كەلدىيۇ، تىزال بۇ خىيالىمدىن ياندىم

ئەتىسى ئەتتىگەندە ياتاقدىشىم ئەسقەذ مىنى . مېڭىپ مەكتەپكە يېنىپ كەلدىم

- ىپ ئويغاتتى،نۇق

بىرسىدىن ساڭا خەت . تۇذە ئاداش ئوذنۇڭدىن، چۈش بولۇپ كەتتى! مەالن-

! تىز تۇذە. كەپتۇ

. دىگەن سۆرنى ئاڭالپ چاچراپ تۇذىپ كەتتىم« خەت كەپتۇ» -

- دىدىم مەن ئالدىرىپ سوذاپ، -كىمدىن كەپتۇ،-

تاپىالپ چىقىپ ئەتتىگەندىال چىرايلىق بىر قىز بۇ خەتنى ساڭا بىرىپ قۇيۇشۇمنى -

. كەتتى

. خەت قىسقىال يېزىلغان ئىد. كۈرمنى ئۇالپ خەتنى ئاايالپ ئاچتىم-

قەدىرلىك مەالن، سىزنىڭ مىنى ياخشى كۈذپ قالغىنىڭىزدىن چەكسىز خۇشال -

بىراق سىز دىگەن بىر ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈذە دىگەن سىتۇدىنت، مەن . بولدىم

مەن قۇشۇلغان . رىمىن پەذىق باذ-وتتۇذىمىزدا ئاسمانئ. سۆرلىيەلمەيدىغان گاچا قىز

ئۇالذ ھەذگىز يالغۇر . ئانىڭىز قۇشۇلمايدى-تەقدىردىمۇ ئىككىمىزنىڭ ئىشىغا ئاتا

سىزنى . ئوغلىنىڭ بىر گەپ قىاللمايدىغان گاچا قىز بىلەن تو قىلىشىنى خالىمايدى

. لمايمەنچىن كۆڭلۈمدىن ياخشى كۆذسەممۇ سىزنىڭ سۆيگۈڭىزنى قۇبۇل قىال

چۈنكى دەذتنى ئىككى ئادەم تاذتقاندىن بىر ئادەم تاذتقان ياخشىراق، سىزنى

شۇڭا دوستۇمدىن بۇ خەتنى سىزگە . ياخشى كۆذگەچكىال مۇشۇنداق قىلىۋاتىمەن

: سىزگە مەڭگۈ بەخىت تىلەپ. ئامان بولۇڭ. مىنى ئىزدىمەڭ. ئەەتتىم

ذەنا

. تنى شۇنچىلىك تەستە ئوقۇپ تۈگەتتىمقىسقىغىنا خە.داڭ قېتىپ تۇذىپال قالدىم-

بىردەمدىن كىيىن . كۈرمگە ھەممە ياق چۆذگىلەاتقاندەك تۇيۇلۇپ كەتتى

. ئىسىمگە كىلىپ ئۇچقاندەك ذەيھان ئىشلىگەن ئاشپۇرىلغا قاذاپ چاپتىم

ئاشپۇرىلدا ذەيھان يوق،ئاشپۇرىلدىكى ھېلىقى سىمىزذاق كەلگەن مۇالرىم قىزدىن

كۆرلىرىمدىن . سالپايغان ھالدا ئاشپۇرىلدىن چىقتىم. ، دىدسوذىسام بىلمەيمەن

كوچىدىكى كىشىلەذ ماڭا ھەيرانلىق نەرىر بىلەن . تاذام ياش قۇيۇلىۋاتاتتى-تاذام

تۇيۇقسىز ئۇ قىزدىن ذەنا تۇذىدىغان ئۆينى سوذىمىغىنىم ئىسىمگە . قاذىشىۋاتاتتى

...... كىلىپ ئاشپۇرىلغا كىردىم

. بەذگەن ئادذىست بۇيىچە ذەنانىڭ ئۆيىنى ئىزلەپ تاپتىمھېلىقى قىز ئېيتىپ -

قانداق قىلىشىمنى بىلمە تۇذغان اقىتتا ياندىكى . ئىشىك قۇلۇپالقلىق ئىد

. ئۆيدىن بىر ئايال چىقتى

دىدىم مەن ھېلىقى ئايالدىن، -؟!ذەنانىڭ بىر يەذگە ماڭغىنىنى كۆذدىلىمۇ ھەدە-

مىنۇتنىڭ ئالدىدا 10 دەمسىز،ھە، ھېلىقى گەپ قىاللمايدىغان قىزن-

... كىرەكلىرىنى ئېلىپ چىقىپ كەتكەن دىد مۇاليىملىق بىلەن-نەذسە

. ھېلىقى ئايالغا ذەھمەت دىيىشنىمۇ ئۇنتۇپ ئۇچقاندەك بىكەتكە قاذاپ يۈگۈذدم-

بىكەتنى بىر ئايلىنىپ چىققاندىن كىيىن . بىكەتكە كەلسەم ذەنا كۈذنمەيتتى

پ كەينىمگە شۇنداق بۇذىلۇپ كۈرمگە ئىشەنمەيال ئۈمۈدمنى پۈتۈنلە ئۈر

........... قالدىم، ذەنا ئالدىمدا ماڭا قاذاپ تۇذاتتى

دىدىم يىغا ئاذالش -ئەگەذ مىنى بۇ دىنيادا ياشىمىسۇن دىسەڭ بولد كىتىۋەذ،-

- ئاارىمنى ئۈنلۈك چىقىرىپ،

ئىككىمىز بىللە . ذەنا يۈگرەپ كىلىپ قوللىرىمنى چىڭ تۇتتى، ياشلىرىمنى سۈذتت-

. ذەنانىڭ ئۆيىگە قايتىپ كەلدىق

-مىنى تاشالپ قايەذگە باذماقچىتتىڭ؟ دىدىم مەن ئۇنىڭ چېچىنى سىالپ،-

.. دىد ئۇ ماڭا ئەذكىلەپ -ئىشقىلىپ سىز تاپالمايدىغان يەذگە،

ناادا سەن كەتسەڭ . جاھاننىڭ ئۇ چېتىگە كەتسەڭمۇ سىنى ئىزلەپ تېپىۋالىمەن-

-خاتىرجەم بول، سىنى چۇقۇم بەخىتلىك قىلىمەن ذەنا،. ياشايمەنمەن قانداق

- دىدىم ئۇنىڭ چېچىنى سىالپ،

دىد ئۇ كۈرمنىڭ ئىچىگە قاذاپ -بىراق مەن گەپ قىاللمايدىغان تۇذسام،-

- مەيۈسلىنىپ،

. سەن چۇقۇم گەپ قىالاليدىغان بولىسەن. مەن سىنى دااالپ ساقايتىمەن-

ىغان نۇذغۇن قىزالذنىڭ سەنچىلىك غۇذىذ، جاساذىتى جەمئىيەتتە گەپ قىالاليد

يوق، جەمئىيەتتىكى بەر يامان يولالذغا ماڭىدىغان قىزالذغا قاذىغاندا سەن

ئۇالذ سىنىڭ قولۇڭغا سۇمۇ قۇيۇپ . ئۇالذدىن مىڭ ھەسسە ئۈستۈن تۇذىسەن

ەن چۈنكى قىز باال دىگەن، ئىپپىتى ئەخالقى، غۇذىذ، ساداقىتى بىل. بىرەلمەيدى

دىدىم ئۇنىڭ قولىنى چىڭ تۇتۇپ تۇذىپ -ئاندىن گۈرەل بولىدى،

شۇ تاپتا . ئۇ كۆرلىرىدىكى ياش يۇقىنى سۈذتىۋېتىپ مىنى ئاستا قۇچاقلىد-

مۇھەببەتنىڭ نەقەدەذ ئۇلۇص، نەقەدەذ قۇدذەتلىك ئىكەنلىكىنى ھىس قىلىپ

ق، ذەنا بىلەن مەڭگۈ ئايرىلماسلىققا ەدە قەسەملەذنى بىرىشتۇ. يەتمەكتە ئىدىم

كۈندە بىللە تاماق يەپ، بىللە سەيلە قىلىپ، بىللە كىتاپ كۈذپ شۇنچىلىك

ئوقۇش . خۇشال، بەخىتلىك ئۈتىۋاتىمىز،بىراق كۆڭلۈمنىڭ بىر يەذلىر يەنىال يېرىم

تۇيۇقسىزال ئۆيگە بىر قىزنى . پۈتتۈذىشىمگە يەنە يېرىم مەسۇمدەك اقىت قالد

ئۇالذغۇ خېلى ئوڭلۇق كىشىلەذ، . م قانداق ئويالپ قاالئانا-باشالپ كەلسەم ئاتا

ناادا ئۇنىڭ . شۇنداق بولسىمۇ بۇنداق ئىشنى دەذھالال قۇبۇل قىلىشى تەستە

يا ئۇالذدىن بىر ئۆمۈذ يۇشۇذىپ . سۆرلىيەلمەيدىغانلىقىنى بىلسە ئىش تېخىمۇ چاتاق

تەذىقىدە قىشلىق ئۆتكىلى بولمىسا، قانداق قىلىش كىرەك؟ بېشىم ئەجەپ قاتتى،شۇ

ئانامنى يوقالپ كەلمەكچى -مەن ئۆيگە قايتىپ ئاتا. تەتىل مەرگىلى كىلىپ قالد

ئۇنىڭدىن ئايرىلىشقا . ذەنا مىنى ئۇرىتۇپ بىكەتكە بىللە كەلگەنىد. بولدىم

چىدىمىساممۇ بىراق بۇ ھىجراننىڭ اقىتلىق ئىكەنلىكىنى بىلىپ ئۈرمگە تەسەللى

رىرىكىپ قالماسلىقىم ئۈچۈن ماڭا بىر قانچە كىتاپ سوغا ئۇ مىنىڭ يولدا. بەذدىم

ئۇنىڭ كۆرلىر مەندىن ئايرىلىشقا . ئۇنىڭ كۆرلىرىگە قاذىدىم. قىلد

ئۇ ماڭا تاماقنى اقتىدا يىيىشنى، . يېنىپ قاذايتتى-چىدىمىغاندەك ماڭا يېنىپ

ىن ياخشى ئانام بىلەن قانغۇچە كۈذشۈپ، ئۇالذنىڭ ھالىد-قېلىن كىيىنىشنى، ئاتا

ئەمد ئۇنى مەڭگۈ كۈذەلمەيدىغاندەك، ئۇنىڭ قول . خەەذ ئېلىشىنى تاپىاليتتى

پۇالڭلىتىپ قاذ ئىچىگە كىرىپ كىچىكلەپ كىتىۋاتقان سىماسىغا قاذاپ خېلى ئۇراق

ئۇ سوغا قىلغان كىتاپالذنى كۈذپ بەكمۇ رىرىكىشلىك ھىس . تۇذىپ قاپتىمەن

ئۆيدىكىلەذگە خەەذ قىلمايال كەلگەچكە .قىلما مەنزىلگىمۇ كىلىپ قالدىم

. ھەممەيلەن مىنىڭ كەلگىنىمدىن ھەم ھەيران قالد، ھەم خۇشال بولۇشتى

ئاپامالذ بىلەن قانغۇچە كۈذشۈپ، خېلى بىر اقىتالذغىچە ئۇخلىما -دادام

. مۇڭدىشىپتىمىز

شالذ تۇققانالذ بىلەن كۈذشۈپ دىگەندەك ئى-ئۆ ئىشلىرىغا ياذدەملىشىپ، ئۇذىق-

بىراق ذەنانى سېغىنىشىپ چېكىگە چىقىپ . بىلەن ئون كۈندەك اقىت ئۈتۈپ كەتتى

ھەذ ئاخشام ئۇنىڭ . بۇ ئون كۈن ماڭا خۇدد بىر يىلدەك بىلىنىپ كەتكەنىد

بىلەن بىللە باغچىالذغا، كىتاپخانىالذغا باذغان اقىتالذنى، بىللە تاماق يىگەن

ئۇنىڭ تاتلىق . ان كىتاپالذغا تويما قاذايتتىمئۇ سوغا قىلغ. چاغالذنى ئەسلىيتتىم

. كۈلۈشلىرىنى، قەلبىمگە سىڭىپ كەتكەن يېقىملىق پىچىرالشلىرىنى ئاڭلىغۇم كىلەتتى

بۇ كۈنلەذمۇ خۇدد مەن بىلەن ئەتە قېرىشىۋاتقاندەك شۇنداق ئاستا ئۆتمەكتە

. ئىد

سىنى بىرسى بىلەن ئاڭلىسام ! باالم» بىر كۈنى ئۆيدە ئولتۇذسام ئاپام كىرىپ-

« يۈذېتىپتۇ دەيدىغۇ، بۇ ذاستمۇ؟ ئۇ قانداقراق قىز؟

- دىدىم مەن ھەيران بولۇپ، -سەن قانداق بىلدىڭ ئاپا،...سەن-

داداڭنىڭ بىر دوستى سىنىڭ بىر قىز بىلەن بىللە تاماق يەاتقىنىڭنى كۈذپ قاپتۇ، -

- دىد ئاپام كۈلۈپ، -شۇنىڭدىن ئاڭلىدىم،

- دىدىم مەن بىر ئار تەشۋىشلىنىپ، -داق ئىش يوق،ياق ئاپا، ئۇن-

-ئۈر نىمە ئىش قىلىدى، -دىگىنە ئۇ قانداقراق قىز، -مەندىن يۇشۇذما باالم،-

-دىد ئاپام مىنىڭ جااپ بىرىشىمنى كۈتۈپ،

دىمەيمۇ، ھارىر دىمىسەم كىيىن قانداق -دەيمۇ. ئەمد قانداق قىلىش كىرەك-

ئەڭ ياخشىسى ھارىر ئاپام سوذىغاندا ھەممىنى . اذاقىتتا دىيىشكە پۇذسەت چىق

شۇ نىيەتكە كىلىپ ئاپامغا ذەنا بىلەن بولغان ئىشالذنى . دىگىنىم تۈركتەك قىلىدى

ئاپام باشتا كۈڭۈل قۇيۇپ ئاڭلىغان بولسا . يىڭنىسىغىچە سۆرلەپ بەذدىم-يىپىدىن

. ئەمدىلىكتە، بېشىنى سېلىپ گەپ قىلما تۇذاتتى

- دىد ئاپام ئاذىدىكى جىمجىتلىقنى بۇرىپ، -قىال دەاتىسەن، ئەمد قانداق-

- دىدىم مەن قەتئى نىيەتكە كىلىپ، -ئۇنىڭ بىلەن تو قىلىمەن،-

سەن بىر ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈذگەن سىتۇدىنت تۇذىپ بىر ! بولمايدى، قوشۇلمايمەن-

غۇل، ساڭا ئۇنىڭ ئۈستىگە سەن بىرال ئو! گاچا قىز بىلەن تو قىلساڭ بولمايدى

دىد ئاپام ناذارىلىقىنى !-تۇققانالذنىڭ چىرايلىق قىزىدىن بىرنى ئېلىپ بىرىمەن

- بىلدذپ،

ئۇ گەپ قىاللمىغىنى بىلەن كۆڭلى ياخشى، ئىشتا چاققان، ئۈر چىرايلىق، -

ئۇ پەقەت گەپ . شۇنداق ئاقكۈڭۈل، مەن ئۇنى چىن دىلىمدىن ياخشى كۈذىمەن

! دىگىنە ئاپا. تتە ھەذ قانداق بىر قىزنى بېسىپ چۈشىدىقىاللمايدى شۇ، باشقا جەھە

، ئۇنىڭ بىلەن تو !گەپ قىالاليدىغان قىزالذمۇ ئادەمگە قانچىلىك اپا قىالتتى

قىلمىسام باشقا ھېچكىم بىلەن تو قىلمايمەن، مىنىڭمۇ تالالش ھۇقۇقۇم بولىشى

دىدىم ئاارىمنى يۇقىرىالپ، -،!كىرەك

. ى تاپتا ئۇنىڭ نىمە ئويالاتقانلىقىنى مەنمۇ بىلمەيتتىمش. ئاپام گەپ قىلمىد-

مانا ئەمد مەن قىلچە ئىشەنمەيدىغان مۇھەببەت مىنى ئۆر ئاپامغىمۇ مۇشۇ

بايا ئۈرمنىڭ خاتا قىلغىنىمنى بىلسەممۇ، . تەلەپپۇردا سۆرلەشكە مەجبۇذالاتاتتى

ىمنى خۇدد بىر ئىچ. نىمىشقىكىن ئاپامنىڭ ئالدىغا بېرىپ كەچۈذم سوذىمۇدىم

. كىتىپ باذاتتىم نەذسە تاتىلىغاندەك ئېچىشىپ، ئاراپلىنىپ

مەكتەپكە قايتىدىغان اقىتقىمۇ بىر ھەپتە قاال دىگەنىد، قايسى كۈندىكى -

ئىشتىن كىيىن ئاپام ماڭا چىرا ئاچمايدىغان، كۆپ گەپ قىلمايدىغان

خشى مۇئامىلە قىلىپ دادام ئۇنداق ئەمەس، ماڭا بۇذىنقىدەكال يا. بولغانىد

بۇنداق بولغانسىر باذغانسىر كۆڭلۈم غەش بولۇپ، بىر قىسمىال بولۇپ . تۇذاتتى

باالم ئاڭلىسام بىر گەپ -بىر كۈنى ئۆيدە ئولتۇذسام دادام ،. كىتىپ باذاتتىم

- دىد يېنىمدا ئولتۇذغاچ، -قىاللمايدىغان قىز بىلەن يۈذىۋېتىپسەن شۇنداقمۇ؟،

- ن بېشىمنىمۇ كۈتۈذمە،دىدىم مە -ھەئە،-

مەن كىچىك اقتىمدىال -دىد دادام، -ئاپاڭدىن ھەممىنى ئاڭلىدىم،-

ئانامدىن ئايرىلىپ قاذا يىتىم بولۇپ قالغان، شۇ اقىتالذدا بىردە ئاچ، بىردە -ئاتا

ئاپاڭ ئىككىمىز تو قىلغان . توق يۈذپ شۇنچىلىك جاپادا تۇذمۇش كەچۈذگەن

ئاپاڭ شۇنداق ئىشچان، . ذىغۇدەك بىرەذ نەذسە يوق ئىداقىتتا ئۆيدە پۇلغا يا

پاكىزە، ئاقكۆڭۈل ئايال، ئىككىمىز مىڭ جاپادا ئىشلەپ ئاخىر بۈگۈنكىدەك

سىنىڭ يېشىڭ خېلى بىر يەذگە باذغان بولسىمۇ بىزنىڭ . كۈنگە ئىرىشكەن

نەرىرىمىزدە سەن تېخى باال، ئۇ قىزنىڭ جاپاالذنى يىڭىپ توغرا يولدا ياشاپ

سەنمۇ خېلى . كەلگىنىدىنمۇ ھەقىقەتەن ياخشى قىز ئىكەنلىكىنى بىلىۋالغىلى بولىدى

، !چوڭ بولۇپ قالدىڭ، مەن سىنىڭ تاللىشىڭغا ھۆذمەت قىلىمەن، خاتىرجەم بول

بىراق قايسى كۈندىكى ئىشتىن ئاپاڭنىڭ كۆڭلى يېرىم، ئۇنىڭ ئىددىيىسىدىن

مىھرىبان بولغىنى بىلەن بىر ئاپاڭنىڭ كۆڭلى ياخشى، . ئۆتمىگەندەك قىلىدى

ئاپاڭمۇ ساڭا ياخشى . بۇنى سەنمۇ بىلىسەن. ئىشالذنى بەك توال ئويالپ كىتىدى

مىنىڭچە ئاپاڭمۇ ئار كۈنگە بولسۇن دەيدى، كىرىپ ئاپاڭدىن كەچۈذم سوذا،

. قالما قايىل بولىدى

امنىڭ ئاپ. دادامنىڭ بۇ سۆرلىرىدىن كۆڭلۈم اللىدە يۇذىپ كەتكەندەك بولد-

تاماق تەيياذالاتقان يىرىگە كىلىپ ئەذكىلەپ كەينىدىن قۇچاقالپ كەچۈذم

. سوذىدىم

-چوپچوڭ يىگىت تۇذىپ كىچىك بالىدەك ئەذكىلەاتقىنىنى قاذا،! بولد قىلە-

-دىد ئاپام كۈلگەچ يۈرمنى چىمدىپ،

سىنى . اليدىخاتىرجەم بول ئاپا، ئۇرىن ئۆتمە بۇ يەذدە باشقا بىرسى تاماق تايياذ-

ئۇ تاماققا بەك ئۇستا، ئۇنىڭ ئەتكەن تاماقلىرىنى . دەم ئېلىشقا چىقىرىتىمەن

. سەن چۇقۇم ياقتۇذىپ قالىسەن

ھەذ قانچە خۇشامەت قىلغىنىڭ بىلەنمۇ بىكاذ، -مەن تېخى ماقۇل دىمىدىم جۇمۇ،-

. مىنى ئۇنچە تىز ئەل قىلىمەن دىمە، ئىشقىلىپ مەن قوشۇلمايمەن

بۇ سۆرلىرىدىن كۆڭلۈم شۇنداق يېرىم بولغان بولسىمۇ، بىراق بايا ئاپامنىڭ -

دادامنىڭ ئاپام توغرىلۇق قىلغان سۆرلىر ئىسىمگە كىلىپ ئاپامغا يەنە

............ ياشلىق كىچىك بالىغىال ئوخشاپ قالغانىدىم 6،7ئەذكىلىپ،

ياذالنغاندا مەكتەپكە مېڭىشقا تە. شۇنچىلىك ئۇرىن، رىرىكىشلىك تەتىلمۇ توشتى-

. دادام مىنى ئۇرىتۇپ بىكەتكىچە بىللە چىققانىد-ئاپام

ئاپام بىر خالتىنى ماڭا ئۇرىتۇپ، -

بۇنى ئالە باالم، بۇنىڭغا قۇذىق ئۈرم، ياڭاق، بادام دىگەندەك قۇەت

مەكتەپتە رىرىككەن اقتىڭدا يىگىن، . بولىدىغان نەذسىلەذنى سېلىپ قويدىم

.... ھاا سوغۇق، قېلىنراق كىيىنىپ يۈذگىن. ئۇنتۇپ قالماپات تېلفۇن قىلىشن-پات

! ئامان بولۇڭالذ!! خۇداغا ئامانەت!! ئەمسە خوش-

ماشىنا بۇ گۈرەل دىياذدىن . دادامالذ بىلەن قۇچاقلىشىپ خوشالشتىم-ئاپام-

دەذەخلەذ مىنى -دەل. سىلكىنىپ ماڭاتتى-ئايرىلىشقا قېيىمىغاندەك سىلكىنىپ

شۇ تاپتا مەنزىلگە يىتىپ بېرىپ گۈرەل . ك ماڭا قول پۇالڭلىتاتتىئۇرىتۇپ قويغاندە

ماشىنىنىڭ . نىگاذىمنى كۈذش مەن ئۈچۈن ئەڭ چوڭ ئاذمان بولۇپ قېلىۋاتاتتى

. ئۇچقاندەك سۈذئەتتە مېڭىشىمۇ مەن ئۈچۈن شۇنداق ئاستا بىلىنەتتى

. ىمقاذاڭغۇ چۈشە دىگەندە ئاپتۇبۇستىن چۈشۈپ ئۇدىل ئاشپۇرىلغا كەلد-

بىر -قاذىسام ذەنا يوق، ھېلىقى ئادالەت ئىسىملىك ئايال خوجايىندىن سوذىسام،

ئۇچقاندەك ذەنا . دىد -نەچچە كۈن بولد ئاغرىپ قېلىپ ئىشقا كەلمىد،

. قاذىسام ذەنا كاذاتتا ئۈلۈكتەك ھالسىز ياتاتتى. ئولتۇذاتقان ئۆيگە كىردىم

بۇذىنقىدىن خېلىال جۈدەپ . ررىقپىشانىسىنى تۇتۇپ چۆچۈپ كەتتىم، خېلىال قى

ذەنانى . ئۇنى يالغۇر تاشالپ كەتكىنىمگە قاتتىق پۇشايمان قىلدىم. كەتكەنىد

. ھۆمىدەپ يېقىن جايدىكى بىر دوختۇذخانىغا ئېلىپ باذدىم-يۈدپ ھاسىراپ

ھەددىدىن رىيادە چاذچاپ كىتىپتۇ، ئاشقاران -دوختۇذ تەكشۈذپ كۈذپ،

كۆڭلۈم بىر ئار جايىغا . ن ياخشى ئاذام ئالسۇن دىدبۇرىلۇپتۇ، بىر قانچە ك

چۈشتى، دوختۇذخانا ذەسمىيەتلىرىنى ئۈتىۋەتكەندىن كىيىن ذەنانىڭ يېنىغا كىلىپ

ئۇنىڭ چاچلىرىنى تۈرەپ، يۈرلىرىنى سۈذتۈپ بولغاندىن كىيىن، كاذاتنىڭ يېنىدا

. ھۇشىغا كەلد تاڭ ئاتقاندا ذەنا. ئۇنىڭ قولىنى تۇتۇپ بىر كىچىنى ئۆتكۈردم

ئوذنىدىن . ئۇ مىنى كۈذپ ھەيران قالد، ھەم شۇنداق خۇش بولۇپ كەتتى-

ئۇنىڭ كۆرلىرىدىن مەن . تۇذماقچى بولىۋىد، دەذھال بېرىپ ئۇنى يۆلۈدم

ئەرەلدىن كۈذپ باقمىغان بىر خىل ئىللىق سىزىمنى، كۈچلۈك مۇھەببەتنى

تا ياتقان ساقاللىق، تەمبەل كەلگەن شۇ چاغدا يېنىمىزدىكى كاذات. . سەرگەنىدىم

-بوا،

ئەذلىر بەك ياخشى ئادەمكەن باالم، بىر كىچە سىلىگە قاذاپ كىرپىك قاقما تاڭ

... دىد بوغۇق ئااردا -ئاتقۇرد،

بواينىڭ بۇ سۆرىدىن ذەنا خىجىللىق ھىس قىلىپ ىللىدە قىزىرىپ كەتكەن -

خۇشاللىق ئاالمەتلىر چىقىپ بولسىمۇ، ئۇنىڭ قاپقاذا بىر جۈپ كۆرىدىن

بىر ھەپتىدىن كىيىن ذەنا پۈتۈنلە ئەسلىگە كىلىپ دوختۇذخانىدىن ......تۇذاتتى

ئەمدىلىكتە مىنىڭ بۇ ئوماق پەذىشتەم ماڭا بۇذىنقىدىنمۇ چىرايلىق . چىقتى

. ئەمد ذەنانى ئاشپۇرىلدا ئىشلىمەسلىككە كۆندذدم. كۈذنۈپ كىتىپ باذاتتى

بىرىمىزگە يۆلىنىپ -ذپ كىلىش ئۈچۈن كىنوخانىغا كىرىپ، بىربىللە كىنو كۈ

مەشۇقالذمۇ -بۇ يەذدە بىزدەك جۈپ بولۇپ ئولتۇذغان ئاشىق. ئولتۇذىپ كىنو كۆذدىق

. خېلى كۆپ ئىد

ئانامغا ئېغىرىمنى سېلىۋەذمەسلىك -پۇلدىن بەك قىسىلىپ كەتمىسەممۇ ئاتا-

يۇم بولغانلىقى ئۈچۈن ئائىلە ئۈچۈن، ھەم ئۈرمنىڭمۇ چېنىقىپ بېقىش ئاذرى

ذەنا باشتا مەندىكى پۇلنى ئىشلىتەيلى . ئوقۇتقۇچىسى بولۇپ ئىشلىمەكچى بولدىم

دەپ چىڭ تۇذىپ قۇشۇلمىد، كىيىن مىنىڭ تەپسىلى چۈشەندذشۈم بىلەن ماقۇل

. بولد

ھەقىقىي ئوغۇل باال دىگەن . قىز بالىنىڭ پۇلىنى خەجلىسەم قانداق بولىدى -

بوغۇر ئايالىنىڭ -دىسەم ذەنا، -پۇلىنى قىز دوستىغا خەجلەپ بەذمەمدى،ئۈرىنىڭ

ئۇنىڭ قەلبىمگە . دەپ ماڭا ئەذكىلەپ كىتەتتى -پۇلىنى خەجلىسىمۇ بولمامدى،

سىڭىپ كەتكەن تاتلىق پىچىرالشلىرىدىن، يېقىملىق كۈلۈمسىرەشلىرىدىن ئۈرمنى

. دىنيادىكى ئەڭ بەخىتلىك ئادەم قاتاذىدىن سانايتتىم

ئۆيدىكىلەذگە تېلفۇن قىلىش ئۈچۈن ذەنا . ئوقۇش پۈتتۈذىدىغىنىمىزغىمۇ ئار قالد-

تېلفۇننى دادام ئالد، بىر قۇذ ئەھۋال سوذاشقاندىن . بىلەن بىللە سىرتقا چىقتىم

كىيىن دادامدىن ئاپامنىڭ پورىتسىيىسىنى سوذىسام، دادام،

ئاپاڭ باشتا قۇشۇلمىد، . تتىئاپاڭ ھارىر ئۆيدە يوق، قوشنىالذنىڭكىگە چىقىپ كە-

ئەمد قاذىسام . بىر نەچچە كۈنگىچە مەندىنمۇ خاپا بولۇپ قاپاق ئاچما يۈذد

ئاپاڭمۇ خېلى يۇمشاپ قالد، تېخى قايسى كۈنى مەندىن بوغۇر كىلىنىم بىلەن

ئىشقىلىپ ئاپاڭمۇ قايىل بولد باالم، سەن خاتىرجەم . ئۇنىڭ ئەھۋالىنى سوذىد

بوغۇر كىلىنىمنىمۇ بىللە ئېلىپ كىلەذسەن؟ ! قاچان قايتىپ كىلىسىلەذ !بول، ھە ذاست

شۇ چاغدا .ئەلۋەتتە شۇنداق قىلىمەندە دادا، يەنە بىر ئايدەك اقىت قالد -

ئەمسە ئامان بول دادا، ساڭا باشقا كۈنى تېلفۇن قىال، . سىلەذگە خەەذ قىلىۋىتە

! ئاپامغا ساالم ئېيتىپ قو

" بوغۇر كىلىنىم"دادامنىڭ ذەنا بولسا . ىننى قۇيىۋەتتىمشۇنداق دەپ تېلف -

...... دىگەن سۆردىنى ئاڭالپ بۆلەكچىال خۇشال بولۇپ كەتكەنىد

يىل بىللە ئۈگۈنۈش قىلغان، بىللە تاماق 5ئوقۇش پۈتتۈذش مۇذاسىمى تۈگىد، -

بىرىمىزگە -سااقداش بىر 30قېرىنداشتەك بولۇپ كەتكەن -يىگەن خۇدد قان

....... ت تىلىشىپ، قېيالمىغان ھالدا خوشالشتۇقبەخ

. ذەنا بىر ئار جىددىيلىشىۋاتاتتى. ذەنا بىلەن بىللە ئۆيگە كىلەيمۇ دەپ قالدىق-

ئۆيگە كىلىپ . ئۇنىڭغا كۆڭلىدە تەيياذلىق قىلىشنى ئەسكەذتىپ قويدىم

. شتىدادامالذ بىلەن قۇچاقلىشىپ كۈذشتۈم، ذەنا دادام بىلەن قىزغىن كۈذ-ئاپام

. ئاپامغا قاذىسام كۆڭلىدە قايىل بولغىنى بىلەن، قەستەن چىرايىغا چىقاذمايۋاتاتتى

بەلكىم كۆڭلىدە قايىل بولسىمۇ دەذھال ماقۇل بولغۇسى كەلمىدىمۇ ياكى ئۈرىنىڭ

بولمايدىغانلىقىنى بىلدذمەكچى بولدىمۇ، ذەنا ئىككىمىزگە « تەسلىم»بۇنچە تىز

ئۆيگە كىلىپ بىر نەچچە كۈندىن كىيىن ذەنا .ئانچە قاپاق ئېچىپ كەتمىد

ئاپامالذمۇ -بۇنىڭدىن مەنمۇ، دادام. ئەتتىگەندە ئۆيدىكىلەذگە تاماق تەيياذالپتۇ

تاماق يەېتىپ ئاپامنىڭ چىرايىغا قاذىسام، بىر خىل . ھەيرانلىق ھىس قىلىشتۇق

............ مەمنۇنلۇق، ذارىمەنلىك چىقىپ تۇذاتتى

خاتىمە

ئوقۇش نەتىجەم ئاالھىدە . يىل بوال دىد4لەن تو قىلغىنىمىزغىمۇ ذەنا بى-

ياخشى بولغانلىقى ئۈچۈن ئۆيىمىزگە ئانچە يىراق بولمىغان بىر مەكتەپكە

تۇذمۇشىمىز يامان ئەمەس، كۈنلىرىمىز ئىنتايىن ئوقۇتقۇچىلىققا تەقسىم قىلىنىپ،

نى چوڭ دوختۇذخانىالذدا بىلەن ذەنا بۇذىنقى ەدەم بۇيىچە .خۇشال ئۆتىۋاتاتتى

تەكشۈذپ كۈذپ گەپ قىاللىشىدا ئۈمۈت باذلىقىنى بىلىپ ئۇنى دااالپ

ئۆيدىكىلەذمۇ ئىككىمىزنىڭ بەخىتلىك، ئىناق ئۈتۈاتقانلىقىدىن . ساقايتتۇق

ذەنامۇ . ئاپام ذەنانى خۇدد ئۆر قىزىدەك كۈذەتتى. ئىنتايىن مەمنۇن بولغانىد

ذەيھان . لسا شۇنى ئاپامغا ئۇدىلال ئېيتىۋىرەتتىكۆڭلىدە نىمە ئويلىغان بو

توغرىلۇق باشقىالذدىن ئاڭلىسام، بىر قېتىملىق قاتناش ھادىسىسىگە ئۇچراپ،

ھادىسىدە يۈر تىرىسى ئېغىر رەخمىلەنگەچكە يولدىشى ئۇنىڭدىن ئايرىلىپ

.دىرەكسىز كىتىپ قاپتۇ-بۇ ئىش ئۇنىڭغا ئېغىر كىلىپ بۇ شەھەذدىن ئىز. كىتىپتۇ

كونىالذ . ئۇنىڭغا نەپرەتلىنىشىمنى ياكى ئىچ ئاغرىتىشىمنى بىلەلمە قالدىم

دىگەندەك، ذەيھاننىڭ « رىمىستان كۆذمىگەن بۇلبۇل، باھاذنىڭ قەدذىنى بىلمەس»

ماڭا قانداق ياشاشنى ئۈگىتىپ قويغانلىقى ئۈچۈن ئۇنىڭغا يەنىال ذەھمەت

. ئېيتسام بولغىدەك

قاباھەتكە تولغان كېچە

(ھىكايە)

گۈل چۈشى

بېشى چىلىق –ئوذنىدىن تۇذىپ كەتتى،ئۇنىڭ ئۈستى ئۇ يەنە چۈشىدىن چۈچۈپ

خىچە تۈن پەذدىسى ئىچىدە چىلىق قاذا تەذگە چۈمۈپ كەتكەنىد،ئەتراپ تې–

ئۇ بىر ھارا ئولتۇذالغاندىن كىيىن ئۇخالش ئۈچۈن ياتتى،بىراق ئۇنىڭ .ئىد

بۇلۇپ،كۆر ئالدىغا كۆذگەن چۈشى يەنى ئاشۇ كۈنى كېچىدە يۈر ئۇيقۇسى قاچقان

. بەذگەن ئىشالذ كىلىۋالغانىد

ئاشۇ كۈنى ئۇ يېقىن دوستى شەھىدەنى ئېلىپ تو قىلماقچى بولغان يېگىتىنىڭ

يۇذتىغا كەلد،يىگىتى ئۈرىنىڭ بىر دوستىنى ئېلىۋالغان بۇلۇپ ،ئۇالذ كاتتا بىر

سۇذىن تۈرپ ئولتۇذد،قىزالذ سوغۇق ئىچىملىك ئاذامگاھنىڭ ئايرىمخانىسىدا

ئىچكەچ ھەذخىل سەيلەذدىن ئالغاچ ئولتۇذد،ئوغۇلالذ بولسا ئاق ھاذاق

. ئىچىشتى

ئەلى ،بەك كۆپ ئىچىۋەتتىڭالذ ،ئەمد ئىچمەڭالذ،بىزمۇ بۈگۈن كەلدىق،ھەم -

. تېخى ياتاققىمۇ ئۇذىنالشمىدىق ،بالدىذذاق قايتىپ ئاذام ئالساق بۇالتت

ذەنا ،مەن تۇذسام يەنە نىمىگە ئەنسىرەيسىز؟ياتاققا ئۈرم ئۇذىنالشتۇذىپ -

قۇمچاق كەلگەن بىر يىگىت -ئاذىدىن بويلىر ئىگىز ،ئۇذىق ،قاذا-قۇيىمەن،

. شۇنداق دىد

ذەنا -ئۇنداقتا ،يەنە بىر سائەتال ئولتۇذىپ ئاندىن قايتايلى،بۇالمدى، -

. ذىدئەلىگە يىلىنىش نەرىر بىلەن قا

. بۇلىدى،گىپىڭىزنى ئاڭاليمەن-

....

بىر سائەت دەپ نەچچىلىغان بىر سائەتلەذ ئۈتۈپ كەتتى،اقىت تۈن كېچە بولغاندا

ئوغۇلالذنىڭ ئىچىشۋارلىقى ئاخىرالشتى،ئەلىگە قاذىغاندا ئۇنىڭ دوستى ئابدىقادىر

پ بەكرەك مەست بۇلۇپ كەتكەنىد،ئۇ ئۈرىنىڭ سىمىز گەدىسىنى ئاذان كۆتۈذ

. ماڭاتتى،ئۇالذ ئاذامگاھنىڭ يېنىدىكى مىھمانخانىنىڭ ئالدىغا كەلد

ئەلى شۇنداق دەپال ذەنانىڭ -ذەنا ،سىزگە دەيدىغان گىپىم باذ ئىد، -

بۈگۈن بىرگە يېتىپ قااليلى ،ھامان ئار -قۇلىدىن تاذتقىنىچە سەل نېرىغا ئاپاذد،

..... ڭىز بىلەن تۇنۇشۇالسۇنكۈنگە قالما تو قىلغاندىكىن ،دوستۇممۇ دوستى

نىمە دەيسىز؟ئىككى ھەپتىدىن كىيىن تو قىلىمىز دەاتساق،بۇ ئىش تۈپەيلى -

ئاذىمىزغا سوقۇچىلىق چۈشۈپ قالمىسۇن،ھەممە ئىش ئۆراقتىدا بولغىنى

...... ياخشى

ذەنانىڭ بۇ سۆرلىر بىلەن ئەلى شۈك بۇلۇپ قالد،تۆتەيلەن مىھمانخانىغا

ىر مۇالرىم بىلەن ياتاق ھەققىنى سۆرلىشىپ بۇلۇپ ،ذەنانىڭ كىرد،ئابدىقاد

ئۈرىمىز تۆلەيمىز دىگىنىگە ئۇنىما ئۆر يېنىدىن پۇل چىقىرىپ ياتاق ھەققىنى

تاپشۇذىۋەتتى،ھەم تالۇننى يانچۇقىغا سالد،تۇيۇقسىز ذەنانىڭ يۈذىكى جايىدىن

ەس بەلكى،ئۈر ئېغىپ كەتكەندەك بولد،ئۇ ياتاق ھەققىنى ئابدىقادىرنىڭ ئەم

ياكى ئەلىنىڭ تۆلىشىنى ئۈمىت قىلغانىد،بىراق ئىشالذ ئۇنىڭ ئويلىغىنىدەك

. بولما قالد

ئوغۇلالذ قايتىپ كەتتى،قىزالذ ياتاققا كىرىپال يىشىنىپ ياتتى،ياتاق ئارادە ھەم

پاكىز بۇلۇپ،يۇمشاق كاذىۋات ئۇالذغا ناھايىتى خوشياقتى،سەپەذ ھاذدىقى ھەم

ئەتلىك ئولتۇذىش ئۇالذنى خېلىال چاذچاتقان بۇلۇپ،ئۇالذ يېتىپال ئۇيقۇغا نەچچە سا

كەتتى،ذەنانىڭ كۆرلىر ئەمدىلەتىن ئۇيقۇغا ئىلىنىۋىد،تۇيۇقسىز ياتاق ئىشىكى

. ئۇذىلد

تىز كۈرڭنى ئاچ ،ئىشىكنى بىر كىم ....شەھىدە ،شەھىدە -

. دىد ئۇ ناھايىتى پەس ئااردا -ئۇذىۋاتىدى،

. ىدە ئۇيقۇلۇقتىن ناھايىتى تەستە كۆرلىرىنى ئېچىپ بېشىنى كۆتۈذدشەه

شەھىدە ئۈرىچە -يېرىم كېچىدە بىزنى ئۇخلىغىلى قويمىغان كىمدى بۇ؟، -

. غۇدىڭشۇپ قويد

ذەنا شۇنداق دەپ پۇتىنىڭ -ئاستىراق گەپ قىل ،مەن بېرىپ قاذاپ باقا،...ھۇش-

. ذدئۇچىدا دەسسىگىنىچە ئىشىك تۈىگە با

كىم؟ -

. مەن ئەلى،ئىشىكنى ئېچىڭ،سىزگە دەيدىغان گەپ باذ -

نىمە گەپ بولسا ئەتە دىيىشەيلى،يېرىم كېچە بۇلۇپ قالد،بىز ئاذام -

. ئالمىساق بولمايدى،ئەتە تېخى ئۈيىڭىزگە باذمىسام بولمايدى

.... ئۆتۈنۈپ قاال ،ئىشىكنى ئېچىڭ،ذاستىنى دىسەم ،سىزنى بەك سېغىندىم -

. قايتىپ كىتىڭ ،مەن بەك ھېرىپ كەتتىم -

.....

. ذەنا جىلە بولغىنىدىن ئەلىگە اذقىرىد-بولد،قايتىپ كىتىڭ دىدىمغۇ؟، -

بۇلىدى،مەن قايتىپ كىتىمەن،لىكىن مىنى بۇندىن كىيىن ئىزلەيمەن دىگۈچى -

. بولماڭ

.....

لىغاندىن كىيىنال ئۆر ئوذنىغا ذەنا يىراقالپ كىتىۋاتقان ئاياق تىۋىشىنى ئاڭ

كىلىپ ياتتى،ئۇ ئۇخالپ قالد،ئۇخالپ قالدىال ئەمەس ،يامان چۈش

كۆذد،چۈشىدە يوغان،قاذا گەدە ئۇنى ئاسىغا بېسىۋالغان بۇلۇپ،ذەنا ئاشۇ قاذا

گەدىنىڭ ئاستىدىن قۇتۇلۇپ چىقىپ كىتىش ئۈچۈن تىركىشىۋاتاتتى،ئۇ تۇيۇقسىز

ئاچتى، كۆرلىرىنى ئاچتىيۇ،ئۈرىگە ئىڭىشىپ قاذاپ چۈشىدىن چۈچۈپ كۆرلىرىن

. تۇذغان قاذا گەدىنى كۈذپ چۈچۈپ كەتتى

قوذقماڭ،بۇ مەن ،ئابدىقادىر،ئوذنىڭىزدىن تۇذىڭ،ئىككىمىز مەن ئالغان ......ھۇش-

. ياتاققا چىقىپ پاذاڭلىشىپ كىرەيلى

. تىترەپ كەتتىذەنانىڭ قوذققىنىدىن پۈتۈن بەدىن-بۇ ياتاققا قانداق كىردىڭىز؟-

ياتاق ھەققىنى مەن تۆلىگەن تۇذسام ،ھەم تالۇنمۇ مەندە تۇذسا،مۇالرىم -

ئابدىقادىر سەت ھىجىيىپ كۈلد،ئۇنىڭ -ئەلۋەتتە ياتاقنى ئېچىپ بىرىدى،دە،

. سىمىزلىكتىن ساڭگىلىغان قوذسىقى ذەنانى بېسىپ تۇذاتتى

پۈتۈنلە سېلىپ ياتقىنىغا ذەنا بولسا تۇنجى قېتىم ئۈرىنىڭ كىيىملىرىنى

. پۇشايمان قىلد

كەچۈذڭ ئابدىقادىر،ھارىر يېرىم كېچە بۇلۇپ قالد،ئەتە پاذاڭلىشايلى -

ذەنا بىر ئامالالذنى -بۇالمدى؟ئىشەنمىسىڭىز تىلىفۇن نۇمۇذىمنى ئېيتىپ بىرە،

سۆرلەذنى -قىلىپ ئابدىقادىرنى ياتاقتىن چىقىرىۋېتىش ئۈچۈن چىرايلىق گەپ

. قىلد

مەن چىدىمىدىم ذەنا ،سىز بەكال چىرايلىق ئىكەنسىز ،ئۆمرمدە سىزدە چىرايلىق -

قىزنى تۇنجى قېتىم كۈذشۈم ،سىزنى بىر كۈذپال ياخشى كۈذپ قالدىم،ئەگەذ

مەندە پۇل دىسىڭىز مەندە باذ ،قانچىلىك ئالىسىز؟

ئىچىدىن خوذلۇق ھىس قىلد،لىكىن شۇنداق بولسىمۇ -ذەنا ئىچ

ياد ئابدىقادىرنى ياتاقتىن چىقىرېتىشتىال -ىذمىد،ئۇنىڭ پۈتۈن ئەس،چاند

. قالغانىد

ئۆتۈنۈپ قاال،ھارىر مەن ئۇخلىۋاال ،بۇ گەپلەذنى ئەتە دىيىشەيلى -

. بۇالمدى،مەن ئەتە چۇقۇمسىزنى ئىزدەيمەن

شۇ ئاذلىقتا شەھىدە نىڭ ئۇيقۇسى ئېچىلىپ كەتتى،ھەم ئابدىقادىرنى

. اذقىراپ سۆرلەپ كەتتىكۈذپال

ى غوجام ،يېرىم كېچىدە قىزالذنىڭ ياتىقىدا نىمە باذ سىزگە ؟ئۈرىڭىزنى -

. بىلىپ ئاستا چىقىپ كىتىڭ

ئابدىقادىر شۇنداق دەپال شەھىدەنىڭ يېنىغا دىۋىنىپ -نىمە دەيسەن قانجۇق ؟،-

. باذد

قىر ئااردا شەھىدەمۇ يۇ-نىمە دەپتىمەن،سىنى چىقىپ كەت دەاتىمەن، -

. تولىد

يەنە بىر دىگىنىە؟ -

. شەھىدە قوذقما گىپىنى يەنە تەكراذلىد-سىنى چىقىپ كەت دىدىم،-

قىلغان ئاار بىلەن تەڭ شەھىدە ئاذقىغا يېقىلىپ چۈشتى،شۇ ئاذلىقتا « چاڭ»

ذەنا تىزلىكتە مەيكىسىنى كىيىۋالد،شىمىنىمۇ كىيىۋالماقچى

الد،قاذاپ تۇذىپ شەھىدە ئۆرلىرىگە ئااذىچىلىق بولغانىد،ئۈلگۈذەلمە ق

تېپىۋالد،ئابدىقادىر ەھشىلىشىپ ئىككىسىنى كاذاتتىن سۆذەپ چۈشتى ھەمدە

. تەڭال تىگىگە بېسىۋالد

ھە،قانجۇق ،ذەسۋاالذ،ئەمدە اذقىرىشە ،مەن شۇنچە چىرايلىق گەپ قىلسام -

. اذقىرىشە ،ماڭا ئۆتكۈرپ قويغاندەك اذقىرىشىسەنغۇ؟ئەمد

ئۇالذ ئابدىقادىر بىلەن خېلى تىركىشىپ باقتى،بىراق ئۇالذ نىمىال دىگەن

بىلەن قىزبالىدە ،كۈچى يەتمىد،ئابدىقادىر پۇتلىر بىلەن شەھىدەنى بېسىۋېلىپ

قوللىر بىلەن ذەنانىڭ كۇسىرىنى سالدىذىشقا ئۇذىند،شەھىدە بۇنى كۈذپ

،ئابدىقادىر ايجان دەپمۇ قويما،ذەنانى ئۇنىڭ ،ذىسىنى قاتتىق چىشلىد

قۇيۇپ شەھىدەنى كۆتۈذگىنىچە كاذاتقا ئېتىۋېتىپ ،ذەنانىڭ چېچىدىن تۇتقان

پېتى ياتاقتىن سۆذەپ چىقتى،ذەنا ئاغرىققا چىدىما تولىۋەتتى،ئۇنىڭ چاچلىر

يۇلۇنۇشقا،پۈتۈن بەدىنىدىن ئوت چىقىشقا باشلىد،ئابدىقادىر ذەنانى سۆذەپ

. شىكى ئۇچۇق بىر ياتاقنىڭ ئالدىغا كەلگەندە قوللىر بوشىشىپ كەتتى،ئى

ئابدىقادىر شۇنداق -بۇ ياتاققا بىر كىرگەن ئوخشايدى،ئاى ئەلىنىڭ ئايىقى،-

. دەپ ذەنانى قۇيىۋېىتىپ ياتاققا كىرىپ كەتتى

ذەنا پۇذسەتتىن پايدىلىنىپ يۈگۈذگەن پېتى ئۆرلىر ياتقان ياتاقنىڭ ئالدىغا

،ئۇنىڭ تەلىيىگە قاذشى ياتاق ئىشىكى تاقاقلىق ئىد،ئۇ تېخىمۇ كەلد

. جىددىلىشىپ جېنىنىڭ باذىچە ئىشىكنى ئۇذىشقا باشلىد

. شەھىدە ،ئىشىكنى ئاچ ،تىزبول ،مىنى قۇتقۇرىۋال -

ئىككىدىن كىشىلەذ ئىشكنى قىيا ئېچىپ -ئەتراپتىكى ياتاقالذدىن بىردىن

. قاذاپ تۇذاتتى

ەھىدە ئىشىكنى ئاچتى،ئۇ ياتاققا كىرىپ بولغۇچە ئابدىقادىر يۈگۈذپ ش

كىلىپ ئىشىكنى ئىتتىرد،ذەنا بىلەن شەھىدە كۈچىنىڭ بېرىچە ئىشىكنى

ئىتىۋالد،بىراق ،ئۇالذنىڭ كۈچى يەتمىد،ئابدىقادىر ئىشىكنى ئىتتىرىپ

. كىرد،ھەمدە ئىشىكنى ئىچىدىن مەھكەم تاقىد

ئابدىقادىر ئىشىكنىڭ -ىككىڭدىن بىرسىڭ مەن بىلەن ماڭ ،ياخشىلىقچە ئ -

. يېنىدا تۇذىپال شۇنداق دىد

. ذەنا چاندىذما ،ئاستا كاذاتتتا تۈگۈلۈپ ئولتۇذغان شەھىدەنىڭ يېنىغا باذد

..... 110تىلىفۇن ،-

نىمە دەپ كۇسۇذلىشىۋاتىسەن ؟قايسىڭ چىقىسەن؟ -

. ىپ قۇيۇپ،ئابدىقادىرنىڭ يېنىغا كەلدذەنا شەھىدەگە تىلىفۇننى شەذەت قىل

. مەن چىقا -

ذەنا مۇشۇنداق قىلسا ،شەھىدە بىرەذسىگە تىلىفۇن قىالاليتتى،بىرەذسى يىتىپ

كەلگۈچە ذەنا ئابدىقادىرنى گەپكە تۇتۇپ تۇذىشنى ئويلىد،ئۇ ئابدىقادىر ئالغان

شەھىدە »:كىس ئىتەتتىياتاقنىڭ ئالدىغا كىلىپ بولغۇچە كاللىىسىدا بىرال ئۇقۇم ئە

« ،مىنى قۇتقۇرىۋال

ياتاققا ئاال ذەنا كىرد،ئۇ ياتاققا كىرىپال كاذىۋاتنىڭ يېنىدا تۇذغان قۇذىق پىۋا

بوتۇلكىلىرىنى كۈذپ،ئابدىقادىرنىڭ ئىشىكنى تاقااتقان اقتىدىن پايدىلىنىپ

ىر سەت ،بوتولكىدىن بىرنى قۇلىغا ئېلىپ ئاذقىسىغا قىلىپ تۇتىۋالد،ئابدىقاد

ھىجىيىپ ئۇنىڭ يېنىغا كەلد،كىلىپال ذەنانى بىلىدىن قۇچاغالپ كاذاتقا

. بېسىۋالد

ذەنا ئۇنى گەپكە تۇتۇپ تۇذىشنى ئويالپ -ئابدىقادىر تو قىلدىڭىزمۇ ؟، -

. شۇنداق دىد

تو قىلغان لىكىن ئاجرىشىپ كەتتىم،بۈگۈن سىزنى كۈذپال ياخشى كۈذپ -

. ذ ذەنانىڭ ئىرىگەنلىكىدىن خوشال بۇلۇپ شۇنداق دىدئابدىقاد-قالدىم ،

بۇ راد قانداق گەپ ؟ .ھە ذاست ،بايا ياتاقتا ئەلىنىڭ ئايىقى تۇذىدى دەيسىز -

ئەسلىدە ،سىلەذ ياتاققا كىرىپ كەتكەندىن كىيىن بىز قايتما بۇ ياتاقنى -

كىتىپ ئالغان ،كىيىن ئەلىگە نىمە بولدىكىن ،بىلمىدىم كىتىمەن دەپال

قالد،لىكىن باياتىن بۇ ياتاقتا ئۇنىڭ ئايىقى تۇذىدى،بولد،بولد ،قۇذىق گەپنى

. قۇيايلى

ئابدىقادىر كىيىملىرىنى پۈتۈنلە سېلىۋەتتى،ذەنا قۇلىدىكى پىۋا

بوتولكىسىنى چىڭ سىقىمدىد،شۇ ئاذلىتا تۇيۇقسىز ياتاق ئىشىكى قاتتىق

. ئۇذىلد

. تالمان ذەنانىڭ ئۈستىدىن تۇذىپ كەتتى-نئابدىقادىر ئالما-كىم؟،-

دىگەن ئىسىمنى ئاڭالپ ئىتتىك ئوذنىدىن تۇذىپ ،ئىشىك تەذەپكە «ئەلى»ذەنا

. يۈگۈذد

. ئىشىكنى ئاچما تۇذىڭ ،مەن كىيىملىرىمنى كىيىۋاال -

ذەنا ئابدىقادىرنىڭ گەپلىرىگە پىسەنتمۇ قىلىپ قويما ياتاق ئىشىكىنى

ا ئەلى بىلەن شەھىدە تۇذاتتى،ذەنا ئۈرىنى تۇتىۋااللما ئاچتى،ئىشىك ئالدىد

ئۈرىنى ئەلىگە ئېتىپ يېغلىۋەتتى،ئەلى ياتاق ئىچىگە بۇيۇنداپ

. قاذىد،ئابدىقادىر كالتە ئىشتىنىنى كىيىشكە ئاذانال ئۈلگۈذگەنىد

ئابدىقادىرنىڭ بايىقى قوذقۇنچلۇق ئەلپار ئاللىقاياقالذغا -،.....مەن ...مەن -

. پ كەتكەنىديوقا

بېشىغا قاذىد،ئۇنىڭ چاچلىر چۇىلغان،ئۈستى تەذىپىدە -ئەلى ذەنانىڭ ئۈستې

كىيىم بولغىنى بىلەن ،ئاستى تەذىپىدە كىچىك كۇسىرىدىن باشقا ھىچنىمە يوق

بىلەكلىرىنىڭ تېرىسى سۇيۇلغان بۇلۇپ ،تەپچىرەپ قان -ئىد،پاچاق

نى يۆلىگىنىچەياتاققا ئېلىپ سۆر قىلما ذەنا-چىقىۋاتاتتى،ئەلى باشقا گەپ

ماڭد،ئۇالذ ئۈچەيلەن قىزالذ ياتقان ياتاققا كىرد،ذەنامۇ شىمىنى كىيىۋالد،ئۇ

. شۇ اقىتتىال پۈتۈن بەدىنىنىڭ كۈيۈشۈپ،ئېچىشىپ ئاغرىۋاتقانلىقى سەرد

شەھىدە ذەنانىڭ ئەپتىگە قاذاپ -كەچۈذگىن ،ساڭا ياذدەم قىاللمىدىم، -

. دبېشىنى تۆەن سال

ئاستى -ذەھمەت ساڭا،ماڭا چوڭ ياذدەم قىلدىڭ،ئەگەذ ئۇ مىنى ئاياص -

قىلغان بولسا،نىمە بۇلۇپ كىتەذ ئىدىم؟ساڭا ذەھمەت ئېيتىمەن،ئەلىنى چاقىرىپ

. ياخشى قىلدىڭ

شەھىدە -،......كەچۈذ ،مەن ئەسلىدە ئەلىگە تىلىفۇن قىلمىغان،ئۇ ئۈر -

. ىقالپ قالدگىپىنىڭ ئاخرىنى چىقىرالما دىد

ذەنا ھىچنىمىنى چۈشەنمىگەندەك بىر شەھىدەگە ،بىر ئەلىگە

. قاذىد قاذاپ

ئەلى ،بايا ئاى مەلۇئن سىزنىڭ ئايىقىڭىزنى بايىقى ياتاقتا كۈذپتۇ،بۇ -

راد نىمە ئىش؟

......

ذەنا ئەلىنىڭ يەذ تىگىدىن شەھىدەگە -مەن سىزگە گەپ قىلىۋاتىمەن؟، -

. قايتا سوذىد-شىدىن گۇمانلىنىپ قايتاقاذ

مەن بىرىنچى قېتىم كىلىپ ياتاق ئىشىكىنى چەككىنىمدە سىز ئېچىپ -

بەذمىدىڭىز،مەن كىتە دەپ مىھمانخانا ئالدىغا چىقىشىم ،ئابدىقادىر كەلد،ئۇ

ئۈرىنىڭ مۇشۇ مىھمانخانىدا يېتىپ قالىدىغانلىقىنى ،مىنىڭ بىللە كىرىپ ياتاق

ذىشىمنى ئېيتتى ،مەن ئۇنىڭغا ياتاق ئېلىشىپ بىېرىپ،مىھمانخانىدىن ئېلىپ بى

چىقىپ ئۆينىڭ ئالدىغىچە باذدىم ،لىكىن نىمىشقىكىن ،ئۆيگە كىرگۈم

كەلمە،يەنە مىھمانخانىغا كەلدىم ئابدىقادىر ئالغان ياتاقنىڭ ئالدىغا

كەلسەم،ياتاق ئىشىكى ئۇچۇق تۇذىدى،لىكىن ئىچىدە ئادەم يوق ،مەن ئۇن

كىرىپ قاالذ دەپ ئويالپ،ياتاققا كىرىپ ياتتىم،كىيىن كاذىدوذدىن سىزنىڭ ە

ئابدىقادىرنىڭ توالشقان ئاارىنى ئاڭالپ،ئىتتىكال تارلىق ئۈيىگە كىرىپ

..... ئىچىدىن ئىشىكنى ئىتىۋالدىم

ذەنا ئەلىنىڭ گىپى تۈگىمە تۇذىپال -،......نىمىشقا؟راد نىمىشقا -

. يېغلىۋەتتى

كەچۈذڭ،مەن شۇ اقىتتا پەقەت يېقىن دوستۇمنىڭ ماھىيىتىنى كۈذپ -

بېقىشنىال ئويالپتىمەن،كىيىن ئۇ مىنىڭ ئايىقىمنى كۈذپ قالغان چېغى،ياتاققا

كىرىپ ياتاقنى بىر ئايلىنىۋېتىپ يەنە چىقىپ كەتتى،مەن دەذھالال تارلىق ئۈيىدىن

.... شۈپ كەتتىمچىقىپ ئايىقىمنى كىيىپال بىرىنچى قەەتكە چ

توا ،بۇ سىزمۇ؟ھەجەپ تۇنىيالما قېلىۋاتىمەن ،بىرسى سىزنىڭ تو -

قىلماقچى بولغان بولغۇسى ئايالىڭىزنى بورەك قىلىشقا ئۇذىنىۋاتسا ،سىز بەدەذ

. ذەنا باشلىرىنى قاماللىغىنىچە ھۆذكىرەپ يېغلىۋەتتى-،...تىكىۋەتسىڭىز

يادىم ئابدىقادىردا قالغانىد،ئۇ مىنىڭ -كەچۈذڭ ،ئۇ اقىىتا مىنىڭ ئەس -

شۇنداق يېقىن دوستۇم تۇذىپ نىمىشقا بۇنداق قىلىدى؟مەن ھالقىلىق پەيتتىال

. ئوتتۇذغا چىقىشنى ئولىغانىدىم

كىيىنچۇ؟ -

ئاذلىقتا نەچچە مىنۇت ئۆتكەندىن كىيىن بۇ ياتاقنىڭ يېنىغا كىلىپ -

ەپ ،قۇلىقىمنى ئىشىككە ياقسام ،پەقەت ،ئىچىدىكى ئاارغا دىققەت قىلىپ باقا د

بىرسىنىڭ يېغلىغان ئاارىال ئاڭالند،باشقا ئاار ئاڭالنمىد،مەن ئىشىكنى

چىكىپ كىردىم ،قاذىسام شەھىدە كاذاتتا تۈگۈلۈپ ئولتۇذغىنىچە

يېغالېتىپتۇ،سىزنى سوذىسام ،ئابدىقادىرنىڭ سىزنى ئۈر ياتقان ياتاققا ئاچىقىپ

. ېيتتى،ئاندىن ئىككىمىز بىرگە چىقتۇق ،بولغان ئەھۋال مۇشۇكەتكەنلىكىنى ئ

ئەلى سۈرىنى تۈگىتىپ ذەناغا قاذىد،ذەنانىڭ كۆر ياشلىر يامغۇذ كەبى

. تۈكۈلمەكتە ئىد،ئۇالذ ئوتتۇذىسىدا خېلى بىر ھاراغىچە جىمجىتلىق ھۈكۈم سۈذد

بىلمە يېغالپ بىرىڭالذ مىنىڭ ئەڭ يېقىن دوستۇم تۇذىپ نىمە قىلىشنى -

ئولتۇذساڭالذ،يەنە بىرىڭالذ مىنىڭ بولغىسى ئىرىم تۇذىپ تاماشا كۈذپ

سىلەذدىكى ىجدان قەيەذگە كەتتى؟ .......تۇذساڭالذ

ذەنا توختىما سۆرلەيتتى،كۆرلىرىن بولسا ياش توختىما تاذامالپ

كۈتكە چۈشەتتى،ئەلى بىلەن شەھىدە بولسا ذەناغا نىمە دىيىشنى بىلمە س

. چۆمگەنىد

تۈنسىز ھالدا -اقىت تولىمۇ ئاستا ئۈتەتتى،ئۈچەيلەن ئۈن

ئولتۇذىشاتتى،اقىت ئۈتۈپ تاڭ سۈرلد،ئۈچەيلەن مىھمانخانىدىن چىقتى،ذەنا

ئاقساپ دىگۈدەك تولىمۇ تەستە ماڭاتتى،ئەلى بىلەن شەھىدە ئۇنى يۆلەپ

. كىتىۋاتاتتىمېڭىشقىمۇ جۈذئەت قىاللما ،ئۇنىڭغا ياندىشىپ

ذەنا خىيالدىن باش كۆتۈذد،دېرىزىدىن كىرگەن سالقىن شامال ئۇنىڭ

: ئۈرىگە پىچىرالپ قويد-يۈرلىرىنى سىيپاپ ئۆتتى،ئۇ ئاستا سۇرىلۇپ يېتىپ ئۆر

!!! خوش مۇھەببەت-خوش دوستلۇق،خەير-خەير -

ئالۋاستى باال -پەذىشتە ئانا

يارمىسى كەپسىز قىز

ئېسىمنى بىلسەم دادام ئاشقاران ذاكى بىلەن ئاپام ئىككىمىزنى تاغاذدا بىر قەذىزگە

تالدىم -بوغۇق قۇيۇپ ئالەمدىن ئۆتكەن ئىكەن ،ئاپام بىچاذا مەسۇم ،ھاذدىم

دېمە ،دادامنىڭ كېسلىنى داالىتىش ئۇچۇن ئالغان قەذىزلەذنى تۆگتۇش ئۇچۇن

ەك قىالتتى ،قەذىزلەذنى ئار دېگەندەك جاپالىق ئەمگ كۇندىرگە ئۇالپ -كىچنى

مىنىڭ تۇذمۇش ،ئوقۇش خېراجىتىم قۇشلۇپ ياش ئاپام قېرما تۇذىپ موما بۇلۇپ

. قالغان ئىد

ئاپامنىڭ اقىتسىز ئاقاذغان چاچلىرىغا قاذاپ ئۆرىمنىڭ ياذماس ئوغۇل بۇلۇپ

اپام قالغىنىمغا پۇشايمانمۇ قىلىپ كېتەتتىم ،بۇنداق چاغالذدا پەذىشتە ئ

كۆڭلۇمدىكنىى بىلۋالغاندەكال ،ئوماق تاھىرجان باالم ،سەن مىنىڭ يۈذەك پاذەم

،مەن سەنسىز ياشيالمايمەن ،سېنىڭ بەختىڭ، خۇشاللقىڭ ،مىنىڭ باذلىقىم ،پەقەت

سەن ياخشى ئوقۇپ ئالىي بىلم يۇذتىدا ئىلىم ئىگەلەپ ،كەلگۈسىدە ياذاملىق ئادەم

ىزغمۇ كېرىشكە تەيياذ ،جېىنم باالم چۇقۇم ياخشى بولساڭال مەن دوراقتىكى ئوت دېڭ

ئوقۇپ مىنىڭ ئاق سۇتۇمنىڭ ئەجىىرنى ئاقال ،شۇنداق قىاللىساڭال ،مەن ئىككىال

. ئالەم سېنىڭدىن ذار بۇلمەن

ئاپامنىڭ بۇ سۆرنى ئاڭالڭ ، ئەگەذ دادام بىلەن ئاپامدىن كېيىن قالغان بولسام

لەذذدە ،كىملەذنىڭ كۆرگە قاذاپ ياشاپ ،ئۆگە ئاپدىن بىرنى تېپىپ بېرىپ نە

ئالتۇن باشلىق داداڭ بىلەن قالغىچە ،پاخما باش ئاپاڭ "يۇذەتتىم ،كونالذنىڭ

ئىچىمدە .دېگەن سۆرنىڭ تېگىگە يەتكەندەك بولدىم "بىلەن قالغىنىڭ ئەرەل

ئۇلۇص ئالالھتىن ئاپامغا ساالمەتلىك ئۇرىن ئۈمۇذنىڭ ياذ بۇلۇپ ،مىنىڭ كېيىنچە

تىدىغان ذاھىتىمنىڭ مەلىكىسى بۇلشنى تېلدىم ،ھەم چۇقۇم ياخشى ئۆگنۇپ كۆذس

. ئاپامغا جااب قايتۇذماقچى بولدىم

ئۇلۇص ئالاله بەندىسىنى كەچ قويغان بىلەن ئاچ قويمايدىكەن ،دادامدىن ئايرىلغان

بىلەن مېرىبان ئاپامنىڭ جاپالىق ئەجىر ، ئۆرىمنىڭ تېرىشچانلىقى بىلەن مەذكىز

ەذدىكى ئالىي بىلىم يۇذتىغا شەھىرمىزدىن بىرنجى نەتىجە بىلەن ئۆتۇم ،ئالەمچە شەه

شاتالندىم ،ئۆرىمنى شۇنچىلىك بەخىتلىك سەردىم ،ئۇلۇص ئاپام مەندەك بەكرەك

خۇشال ئىد ،چاقىرىق كەلگەن كۇنسى كچىچە ئاپام جەينىمار ئۇستىدىن چۇشمە

تۆت يېرىم مىڭ كوينىڭ ر چاقىرقتىكى بىر نىملەذنى دەپ دىئا قىلۋاتاتتى ،تۇيۇقسى

پۇلنىڭ غېمدە يېالندەك تولغۇنۇپ ئوخلىيالمايۋاتاتتىم .غېمى كالالمغا كېرىپ قالد

،پەذىشتە ئاپام جەينىماردىن قوپۇپ مىنىڭ توذىسقا قاذاپ ياتقىنى كۆذىپ بېشىنى

سېالپ تۇذىپ ،

اتسەن ھە خاتىرجەم جېنىم باالم ،مىنىڭ ئوماق تاھىرجان باالم ،پۇلدىن غەم قىل

بول باالم ،قېر جانىم ئامان بولسا سېنى ئوقۇسىز قالدىذمايمەن ،پۇلنىڭ غېمىنى

ئۆرىم جۆندەيمەن ،خاتىرجەم ئوقۇش تەيياذلىقنى قىل دېد ،

ياشلىق تۇل خوتۇن قانداق 50ئويالپ كۆذىڭالذ دوسالذ قېر مۇكچەيگەن

ولمىسا ،ئېغىر خۇذسۇنۇپ ئاپامغا كو ب 400كو ، 40جۇندەيدى بۇ پۇلنى ،بۇ يە

ئاپا ،ئەمد ئوقىما سىزگە قاذشايمىكىن دېدىم

ئاپامنىڭ نۇذسىز كۆرلىر تۇيۇقسىز نۇذلۇنۇپ كەتتى ،

پوق يەپ قالمىغانسەن تاھىرجان باالم ،تۇال قااليمىقان گەپ قىلما ،چوڭ

گەپ شەھەذدىكى ئۇيۇنغا دىم چۇشمە ،ياخشى ئوقۇپ بەذسەڭ بولد ئاذتۇق

قىلما ئوخال دېد ھەم پىشانەمگە بىرنى سۈيۇپ ئوذنىغا كېرىپ چېراقنى

ئويال ئاخىر ئالىي مەكتەپكە بېرىپ بىر -ئۆچۇذد ،ئۇراقىچە ئويالندىم ،ئويال

تەذەپتىن ئوقۇپ ،بىر تەذەپتىن ئىشلەپ تۇذمۇش خىراجىتىمنى ئۆرىم كۆتۇذمەكچى

. بولدىم

ئائىلە قىيىنچىلقىمنى بىلىپ مىنىڭ ئوقۇش ناھيە، يېزا كادىرلىرمىز مىنىڭ

خېراجىتىمنى ھۆكمەتىن ھەل قىلىپ بەذد ،ئاپامغىمۇ ھەذ ئايدا تۇذمۇش ياذدەم

پۇلى بىردىغان بولد ،شۇنداق قىلىپ خاتىرجەم ھالدا ئالىي بىلىم يۇذتى بولغان

بۇذادەذلىرمنى قالدىذىپ يېتىپ -ئۈذىمچىگە ئانا يۇذىت ،پەذەشتە ئاپام ،دوس

مىغ ئادەملەذ ،مىنى ھەيرەتتە -قاتاذ ماشىنا ،مىغ -ذەت بىناالذ ،قاتاذ -كەلدىم ،ذەت

قالدىذاتتى ،ئونۋېرسىت ئىچمۇ بىزنىڭ يېزدىن چوڭ ئىد ،ياتاق بىناسى ئىللىق

،يۇذىق ئىد ،مەكتەپ تاماقلىر شۇنداق مىزللىك ،مەن چوڭ بۇلۇپ كۆذىپ

باقمىغان ذەڭگاذاڭ ئىد ،

ەشقەذدىن ،يەنە ئىككى ئاقسۇلۇق ،بىر كوذال ،بىر قاذما ،بىر ياتاقتا مەن ق

ئۈذىمچىلىك بۇلۇپ ئالتىمىز بىرگە تۇذاتتۇق ،ئىككى ئاقسۇلۇق تۈەن

بالالذ بولغاچقا ئاسانال چىقشىپ كەتتۇق ،قالغانالذ يالغۇر پەذرەنتلەذ تەبىقىدىكى

رنى گەپتە چۇشۇذىپ ،باشلىق باللىر بولغاچ بىزنى ئاذغا ئالمايتتى ،ھە دېسە بى

شاڭخو قىالتتى ،مەنغۇ كىچكىمدىن ھاقاذاەت ،جاپا ئىچىدە چوڭ بولغاچقا ئانچە

ئېغىر ئېلىپ كەتمىدىم ،لىكىن ئىككى ئاقسۇلۇق دوستۇم دائىم ئۇالذ بىلەن

رىكىرلىشاتتى ،

كۇنلەذ ئايالذنى قوغلۇشۇپ ،جىد ئۆتمەكتە ئىد ،ئۆگنىش ذېتمىز شۇنداق تېز

مۇھىتقا ماسلىشىش ئۇچۇن ئۇنسىز تېرشاتتىم ،توختىما ئاپامنىڭ ئىد ،مەن بۇ

سۆرلىرىن ئەسلەيتتىم شۇڭمۇ مىنۇت اقىتنى بىكاذغا ئۆتكۇرگۇم كەلمەيتتى ،تېرىشقان

ئاشاذ دەپ نەتىجىلىرىممۇ سىنىپ بۇيۇنچە كۆرگە كۆذنەذلىك ئىد ،بۇنىڭلىق بىلەن

ەجىر ئەرىم بېرىپ يىل ئاخىردا بۇشاپ قالما تېخمۇ بەك تېرىشاتتىم ،ئالاله ئ

ئەالچى بۇلۇپ مەكتەپنىڭ بىرنجى دەذجىلىك ئوقۇش موكاپات پۇلغا ئېرىشتىم

،قىشلىق ھەم يارلىق تەتلىدە ئۆيگە بېرىپ بىر ھەپتە تۇذىپال مەذكىز شەھەذگە

قايتىپ كېلىپ ئىش تېپىپ يېڭى ئوقۇش مەسۇمنىڭ پۇلسىنى غەملىدىم ،ئاپامغا

تېلغۇن قىلىپ ئۆرىمنىڭ تىنىچلىق خەېىرىمنى ،ئاپامغا ئىككى كۇندە بىر

يەتكۇرگەچ ،ئاپامنىڭ ئامان ئىسەنلىكىنى بىلىپ تۇذدىم ،ئىشلىگەن چىشلەيدى

پۇچەك ،ئەذران -دەپ ئوقۇش خېراجىتىمدىن باشقا ئاپامغىمۇ ئار بولسىمۇ پۇل

ەذتىپ يېگىرمە يېلدىن بىرسىگە كىيىپ باقمىغان يېڭى كېيىم ئە -بولسىمۇ ئون

تۇذدىم ،پەذىشتە ئاپام ھەذ قېتىم مەن ئەەتكەن نەذسىلەذنى تاپشۇذىپ ئالغاندە

دېگەندە يۇذكۇم "ذەھمەت تاھىرجان باالم ذەھمەت"ماڭا تېلغۇن قېلىپ توختىما

ئېچشاتتى ،ئۇچۇپ بېرىپ ئاپامنىڭ باغرىغا ئۆرىمنى ئاتقىم ،ئاپامنىڭ يېرلىپ

ىدا ئۆمىلەپ يۇدىپ مەككگە ئاپىرىپ ئاق چىپاذقۇت بۇلۇپ كەتكەن تاپنى ئاسىت

سۇت ئەجىرگە جااپ قايتۇذغۇم كېلەتتى ھەم ئۇلۇص ئالالھنىڭ شۇنداق كۇنلەذگە

ئۇالشتۇذشىنى تېلەيتتىم ،

ئىككىنجى ئوقۇش مەسۇممۇ ئوخشاشال ئالدىراشچىلىق ئىچىدە باشالند

اذىگە ،ياتقىمىزدىكى ئۈذىمچىلىك دېداذنىڭ دادسى شەھەذدىكى مەلۇم ئىد

مۇئاىندىن جىڭ بۇلۇپ ئۈسكەندىن كېيىن ئۇنىڭ گېپى تېخمۇ يوغاندىن ،كۇندە

كەينىگە كوذلۇق ،قاذمايلىق ئىككىسىنى سېلىپ ذېستۇذان ،قااق ،دېسكوخانالذدىن

كەلمەيتتى ،ياتاققا قايتىپ كەلسە توختىما شۇ سوذىنالذنىڭ گېپىنى قىلىپ خودد

ىر ئىشنى قىلغاندەك ماختىنىپ سۆرلەيتتى ئۆرلىر ھىچكىم قىلىپ باقمىغان ب

،ئاقسۇلۇق دوستۇمنىڭ بىرسى ئۇنىڭ سېپىگە قۇشۇلد ،ياتاققا تۆت ھاذاقكەش

،بەڭگە بىلەن بىلەن ئىككى مۆمىن تاڭسىڭ قالغان ئىدىق ،ئۇالذ دەذىس تاشالپ قىز

شۇندىمۇ ئىرادەمنىڭ بۇشاشتۇذما تېرشاتتىم ،ئاپامنىڭ قۇشالپ يۇذد ،مەن

ياالڭ يۇذىپ ئاپتاپتا كۆيۇپ ذگە ،ياردا ئاياص پۇلنى تېجەش ئۇچۇن ئەجى

،كېچىچە خەقنىڭ كىرىنى يۇيۇپ قان ئۇيغان ،تىكەندە تاالنغان تاپانلىرىغا

بۇلۇپ قالغان قولىرىغا ،باشقىالذنىڭ يىڭنە ئىشلىرىنى قىلىپ نامار شام قاذىغۇسى

تتىم ، كۆرلىرىگە جااب قايتۇذىش ئۇچۇن تىرشىپ ئوقۋاتا

بىرشەنبە كۇنى دېداذ بۇگۇننىڭ ئۆرنىڭ توغۇلغان كۇنى ئىكەنلىكىنى توغۇلغان

دېسكوخانسىدا ئۆتكۇردىغانلىقىنى ،ياتاقتىكى ئوغۇلالذنىڭ داخل بولمىسا **كۇننى

بولمايدىغانلقى ئېيتتى،مەندىن باشقا تۆت ياتاقدېشىم قۇشۇلد ،مەن ھەذ شەنبە

كتەپ ئاشخانسىدا قاچا يۇيدىغان بولغاچقا ،يەكشەمبە دەم ئېلىش كۇنلىر مە

باذما ئۆر ئىشىمنى قىلماقچى بولدىم ،بۇ چاغدا دېداذ

،قاچا يۇيۇپ ئالدىغان "بۇالذ دائىم مىنى شۇنداق ئاتايتتى "ئوخو تاھىرجان باالم

مۇئاشىڭنى مەن بېرە ،مىنىڭ باھانىمدا بېرىپ ئوينىۋال ،كېيىنچە بىرەذ ئىسىل

قالساڭ ،ئاياص سېلىپ تۇشۇك پايپاقلىرىڭ بىلەن سوكۇلداپ يەذلەذگە كىېرىپ

ىيىت ،،،،،،،ھا،،،،،،،ھا،،،،،،ياتاق "بىز ياتاقداشالذنىڭ يۇرگە سەت يۇذسەڭ

" ئىچىدىن ئەبجەش راڭ كۇلكە كۇتۇذىلد

،باشقا سېرىتنىڭ ئادەملىرىنى چاقىرمىدىم ،شۇ بىزنىڭ ياتاقتىكى ئوغۇلالذ بىلەن

اقداشلىر ،شۇ باھانىدە بىرەذ قىز دوس تۇتۇپ قاالمسەن تېخى ،مۇھابىتىمنىڭ يات

،ھى،،،،ھى،،،،پايدا كۆپ دەيمەن دېد ،

باشقا ئوغۇلالذمۇ توختىما مىنى روذالشقا باشلىد ،ئادەم ئەتكەنگە تارىم ئەت

دەيدىغان گەپ باذ دېدىمدە ئۇالذغا ئەگەشتىم ،يول بۇيى خاتا يولغا ماڭغاندەك

تتى ،شۇندىمۇ شەيتاننىڭ ەسۋەسىدە ئۈرىمگە تەسسەللىي بېرەتتىم يۇذكۇم دىپۇلدە

،بولد قىل تاھىر قاچانغىچە مۇشۇنداق ياشايسەن سەنمۇ ئادەم جاھان كۆذگەنگە

ئىككى قېتىم دېسكۇخانغا كىرگەنگە نىمە بوالتتى دەيتم ، -بىر

اذ چۇذىڭ ،چېقىراق ناخشا مۇرىكا ئىچىدە ھىچكىم بىلەن ھېچكىمنىڭ ك-اذاڭ

يوق ،ئالۋاستىالذ ئوذدىسغا قەدەم قويدىم ،

قىزالذ ئالبۇذىن كېلىپ بولغان ئىد ،دېداذ قىزالذنىڭ ئالدىغا كېلىپ شوخلۇق بىلەن

،

اه سەتەڭالذ كېلىپ بوپسىلەذدە سەت بولد ھە ،ماى بىزنىڭ ياتاقنىڭ ئوغۇللىر

بەك ياسانچۇق ياسنىشتا قىزالذنىڭمۇ كەينىدە قاپتۇ

ىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىيت ىيىىىىى

ھا،،،،،ھا،،،،،،،ئاذالش يالغان كۇلكىلەذ ئىچىدە دېداذ جارا شاذابىي ئىچىشكە

باشلىد قالغانلىرىمىز ئۇنىڭ بېشىدا قاذاپ تۇذدىق ،ئىچىپ بۇلۇلغاندا قىزالذ بىزنى

ئولتۇذىشقا تەكلىپ قىلد ،

باذ ئىكەن ،ئۇالذ قىزالذ تونىغا توا جاھاندا مۇشۇنداق تاپتىن چىققان قىزالذمۇ

ئوذنىۋالغان قانخوذ تۇلكە جىنالذ بولسا كېرەك ،توخىتىما سېرىق يومۇذالذ ئىچىدە

ذىمكا سوقۇشتۇذىپ ،تاماكىنى ئىتباذسىز قىڭغىر چىشلەپ سەھنە ئولتۇذسىغا

خەلىق ئۇسۇلىرىغا جوذ بۇالتتى ،ئىچىمدە "دىبا " تاغىل اقىراپ-چۇشۋېلىپ ئاال

غا مىڭ لەنەت ئوقۇيتتۇم ،ئىسىت سەنلەذنىمۇ مىھىربان پەذىشتە ئانالذ بۇدىنياغا بۇالذ

ئەخالق -ھايا ،قېنى سەندىكى ئەدەب -ئاپىىردە قىلغان ھە ،قېنى سەندىكى شەذمىي

،قېنى سەندىكى ئادىمىي پەرىلەت ،داداڭ مۇشۇ مەيدىسى ئوچۇق دىمبىسى ئوچۇم

قمامدىغاندى ،ئاپاڭ ئۇ كېيىملەذگە ئوت كېيىملەذنى كېيىپ يۇذسەڭ ساڭا لەنەت ئو

يېقىپ كۆيدىذمەمدىغاندى ،توا چېرىكلىك ھادىمىي ھايۋانلىق دېگەن مۇشۇ

ئۆرىمگە پىچىراليتتىم ،ياقامنى چىشلەپ يىپلىرىن يەپ -ئوخشىمامدىغاندى دەپ ئۆر

بۇال دېگەن ئىدىم ،تۇيۇقسىز مۇرىكا توختاپ سەھنىدىكى بىزنىڭ چولپانلىرىمىز

يەنە ئىچىشىنى باشلىۋەتتى ،يېنىمدىكى كىينىشى شۇنچىلىك تىپ كېلىپ قايت

ئادد بىر قىز ماڭا بىر ذىمكا ھاذاقنى تەڭلەپ تۇذىپ

پاكىز ئىچۋەتتى -قېنى ھۆذمىتىڭىزگە بىرنى تۇتۇم دەپال ھاذاقنى پاك

قۇمۇلغا بىر ذىمكا ھاذاقنى تۇتقۇرىپ ھە تاھىرجان قىزالذدىن كىيىن ،دىېداذ

ق بولمايدى سەنمۇ بۇ ريھراخاننىڭ ھۆذمىتىگە بىرنى كۆتۇذەت دېد قالسا

ئېلىپ مەن ئاستا ئۇستەلگە تېزىقلىق قىزىل چاينى قۇلۇمغا

قەدىرلىك سااقداشالذ مەن ئەرەلدىن ھاذاق ئىچىپ باقىمغان شوڭا مىنى توغرا

كا قىزىل چۇشنىشىڭالذنى ئۇمىد قىلمەن ھاذاق ئوذنىغا چا ئىچە دەپال بىر بوتۇل

چاينى تىنما تۇذىپ ئېچۋەتتىم ،

ئوغالنالذ باذمىكىن دېسەم -بۇ ھېساب ئەمەس ،دېداذ ياتقىڭالذدا خېلى مەذىت

مەذىق خېنم مىجەر غىتمەكلەذمۇ ئار ئەمەسكەن ھە دېد دېداذنىڭ قىز -ئىنجى

دوستى ذەنا ،ئۇنىڭ ئۇن خالتىسىغا چىلنىپ چىقاندەك قېنىق سۇذالغان ئۇپا

يۇرلىر كۆرىمگە تېخمۇ سەت كۇذنىشكە باشلىد ئەڭلىك

خېنىم سىزگە ھاذاق ئىچىپ بەذسەم ھەققىيى ئوغۇل باال بۇلدىكەنمەندە ،قاذاڭ

ئانڭىز مۇشۇنداق يۇذشىڭىزگە -تۇذقىڭىزغا ،قايسى مىللەتكە ئوخشاپ قالدىڭىز ،ئاتا

ذوخسەت قىالمدى دېدىم رەذدە بىلەن ،

ا سەھرالىقالذنى سوذىنغا باشالپ كېلىپ ئادەمنىڭ ھوىش ،دېداذ نەدىكى بىر تومپ

كەيپىنى ئۇچۇذىپ دېد

نىمە دەيدى ماى جىن ساذڭى دەپ بىر ھاذاق بوتۇلكىسىنى قۇلۇمغا ئېلىشىمغا دېداذ

بىلەن قېشىمدىكى ھېلقى ريھرا قىز ئېسلىۋالد ،

توا ،،،،،توا،،،،،چېرايلىق ئويناپ چىقىپ كەتسەك بولمامدى ،دېد ريھرا

شۇنى دەيمەن تاھىر قىز بالغىمۇ قول كۇتۇذىپ چىقامدى دەيمەن ،ئەذكەك بولغاندىن

كىيىن ئاچىقڭىنى باس ماى بىر تال تاماكنى لەرەتلىنىپ چەك ،ئاندىن بىر ذىمكا

ھېلقى بىرنىمە يەنە ئوتال ،كەيپىياتىڭ ياخشىلىندى دېيشىگە

بولد قىلڭە دېداذ ئۇ بۇ ذىمكا ھاذاق ئىچەلىسە بايقى گەپلەذنى قىلىپ سوذىننى

سۇىتمىغان بۇالتتى دېيشىگە دېداذ

ئەگەذ تاھىر بۇ ذىمكا ھاذاقنى ئىچىۋەتسە قانداق قىلسىز دېد

قانداق قىالتتىم ،ئىگلىپ تۇذىپ كەچۇذىم سۇذايمەن ھەم بىر مەيدان تاڭسىغا

تەكلىپ قىلمەن دېد ،

بولد ھۆذمەتلىك خېنىم سىز يەنال دېداذ بىلەن بىرگە تاڭسا ئويناڭ ،دەپال

ذىمكىدىكى ھاذاقنى تىنما ئىچۋەتتىم ،ئەتىراپىمدىكى ھەممە چااك چېلشىپ

كەتتى ،

ئۇ قىز ئالدىمغا كېلىپ ئىگىلىپ تۇذىپ تاھىرجان مىنى كەچۇذىڭ دېد ھەم مەن

ڭسا ئوينىسىڭىز دېد نايناقشىپ تۇذىپ بىلەن بىر قول تا

بۇ ھاكاى ئالۋاستىنى باش ئەگدىذگۈنۇمدىن ذار بولساممۇ لىكىن نىجىس ھاذاققا

يۇلقۇپ قالغىنمدىن پۇشايمەن قىلدىم ،توخىتما روذالذشالذ ئىچىدە بىرنجى،

ئىككىنىجى ،ئۇچۇنجى ،تۆتىنجى ذىمكا ھاذاقنى بىائذاملىق ئىچىدە ئىچىتىم

پەسلىك دەپ ئادىمىي ھايۋانالذغا قۇشلۇپ پۇالڭشىپ ئۇسۇلغا چۇشەتتىم ،مەسلىك

،بېشىم پىقىراپ قېنىم قىزىپ ئۆرىمنى يوقتۇپ قويغان ئىدىم ،تاماكا چەكتىم

چەككەندىمۇ چوڭ دادسىنى چەكتىم ،ئاسماندا ئۇچۋاتمەن ،لەپشىپ ئۇچۇپ

ئۆرىمنى شۇنچىلىك بەخىياذ سېزاتمەن ،

دىن بىرسىنىڭ قاتتىق اقىرشى بىلەن چۇچۇپ ئويغاندىن قاذسام بىر چاغدا بىر يەذلەذ

ناتۇنۇش بىر يەذ يۇگۇذىپ سېرىتقا چىقسام ياتاقتىكى بەش تار تېلۋېزوذ كۆذىپ

ئولتۇذاتتى ،

دېداذ مىنى كۆذىپ

ئوخو باالڭزا سەن بەك چاتاق ئىكەنسەن جۇمۇ بىر ذىمكا قېقۋالساڭ ئادەمنى

،خەلپىتىم كۇلمەپتۇ كۇلسە تېلقىپ كېتىپتۇ دەپ ئەنسىرتىپ ساذاڭ قىلدىكەنسەن

،ئىچىدىغاننى ئىچىپ ،چېكىدىغاننى چېكىپ ئاذامىڭدا يۇذمە قىزالذغا قانات

سۆذەپ تاس قالدىڭ ئادەمنى باالغا تىقىلى ،ماڭ يۇرىڭنى يۇيۇپ قوذسىقىڭنى

يلمىز دەشناملىرىدا ئ-ئەستەلە ،مەكتەپكە قايتايلى ،بولمىسا ئەتە مۇئەللىمنىڭ تېل

دېد ،ئاستا تارلىق ئۆيگە كېرىپ يۇر كۆرىمنى يۇدىم ،ئەينەكتىكى چېرايىمغا

قاذاپ تۇذشىمغا كۆر ئالدىدا ئاپامنىڭ سېماسى پەيدا بولد ،

ئاپام ماڭا نەپرەتلىك قاذااتاتتى ،قىلغىنىڭ خاتا تاھىرجان باالم ،نىمىش قىلىپ

،بىر تامچا ياش كۆرىمدىن يۇذدىغانسەن ئۆرىڭنى تاپ دەپ نەسھەت قىلۋاتتاتتى

سېرغىپ چۇشتتى ،يۇرىمنى توختىما يۇدىم ،دە تاشقىرقى ئۆيگە چىقتىم ،

بۇ كېمنىڭ ئۆيى دەپ سوذشۇمغا دېداذ يەنە مەنمەنلىك بىلەن ،مىنىڭ ئۆيۇمدە،

دادام ئۆتكەن ئايدا ئېلىپ بەذگەن ھېلمۇ بۇ ئۆ بۇلۇپ قاپتىكەن بولمىسا نەلەذدە

ئون قېتىم ىن تاڭ ،ھەقاسىڭدەك قۇڭالتاق گۇيالذ كۆتۇڭگە كېچىنى ئۆتكۆرەتۇقك

تەپسىمۇ بىر تەڭگە چۇشمەيدى دېد ،ھەممىز ئاذتۇق گەپ قىلما ،قېتىپ قالغان

نانالذنى مۇذاپپاغا تۇگۇذىپ قوذساقنى ئەستەلىگەندىن كېيىن ياتاققا قايتىپ

پ بىلمە كەلدىق ،ھەممىسى پۇقۇذتۇپ تاماكا چېكىشكە باشلىد ،مەنمۇ بىلى

دېداذدىن تاماكا سۇذدىم ،

مانا چېكىشىنى ياذايسىلە جۇمۇ ئوخو تاھىرجان باالم سىلمۇ ئۆگەندىلمۇ تاماكا

ئوغۇل باال ئەذكەك ،بولد بىر ئايلىق تاماكا پۇلۇڭ مەندىن ،قېنى باال تاھىرجان

بالمىزنىڭمۇ بىزنىڭ سېپىمىزگە قۇشۇلغىنى تەبرىكلەيمىز چااك دېد ،ھەممىسى

ىيىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىت دەپ ئىسقىرتىپ چااك چالد خېجىل

تاماكسىنى چەكتىم ،مەنال ئەمەس ياتاقتىكى بولغان بولساممۇ لىكىن دېداذنىڭ

ھەممىمىز لەرەت بىلەن چەكتۇق ،لەپىلدەپ ئاسماندا ئۇچۇپ ،كۆرلىرمىز

اھەت ھېسالذ ئىچىدە بەخىت بۇشكىدە خوماذلىشىپ كاذاتقا ئۆرمىزىنى ئېتىپ ذ

ئەللەيلىنىپ ،رامان ذاھىتىنى سۇذدىق ،كۇندىن كۇنگە بىخۇتلۇشۇپ ،ئىش خوش

مىنىڭ لوغەت ياقماس بولد ،دەذىستىن سېرىتقى ئىشلەش دەيدىغانالذسۆرلەذ

تەذكىۋىمدىن چىقىرىپ تاشالند ،ياتاقتىكى ئالتە ئوغۇل باال ياتاقتىن چىقما

ە قۇذىق تاماكا چېكىپ ياتقىنمىز ياتقان ئىد ،مۇئەللىم تۇال ،تاماقمۇ يېم

قاخشاپ بىزگە گەپ ئۆتكۇرەلمىد ،ئاپامغىمۇ نەچچە يالغان سۆرلەپ پۇل

سالدىذدىم ،ئۆرىم ئالغان تاماكا مىنىڭ خۇماذىمنى باسالمايتتى ،شۇڭا پۇل تاپسامال

دېداذنىڭ چۆنتىكىگە تاشاليتتىم ،

م يېغالپ تۇذىپ بىركۇنى ئاقسۇلۇق دوستۇ

تاھىر بىز ئاق تاماكاىغا خوماذ بۇلۇپ قاپتۇق دېد ،بېشىمدىن تۇتۇن چىقىپ كەتتى

،

توا دە بىز نەدە ئاق چېكىمىز

كۇندە دېداذ بىزگە بەذگەن تاماكىغا ئاذالشتۇذغان ئىكەن

ئۆرىمنى تەستەكلەپ نەچىنى ئۇذدىم ،تامغا ئۇسۇدىم ،تامنى مۇشالپ باقتىم

بۇ نىجىس نەذسىگە يېقىن يوالپ قالغىنىمگە پەقەت ئىشەنگىم كەلمەيتتى ،ئۆرىمنىڭ

،شۇ ئەسنادا دېداذ كېلىپ كەلد ،مەن ئۇنىڭ ياقسىنى سىقىپ تۇذىپ

ھۇ ھاذاملىق ئېيتە سەن بىزگە ئاق تاماكا چەكتۇذدىڭما دەپ سۇذدىم

بولغا ئۇ دەسلەپ پەقەت تەن ئالمىد ،كىيىن ،مىنىڭ ئەلپارىمنى كۆذىپ قوذقتى

،يېغالپ تۇذىپ ،

ئاداش مەنمۇ خوماذ بۇلۇپ قاپتىمەن ،

قاچاندىن باشالپ دەپ سۇذدىم

شۇ تۇغۇلغان كۇنۇمدىن باشالپ ،مەنمۇ سېلەذ بىلەن تەڭ چېكىپتىمەن ،ئوخشاش

كۇندە دېگىنە ،

ئۇ تاماكىالذ كىمنىڭ ئىد

ئاذلىشپتىكەن كىمنىڭ بۇالتتى شۇ ذەناننىڭ ،ئۇ پاسكىنا مەن بىلەن مەخسەتلىك

،ئۇنىڭ ئەسلى ئىچكىرگە كىرىپ چىقىدغان ئوغر ھەم ئاق ساتدىغان مۇھابىتى باذ

ئىكەن ،ئۇ ھەذ جۇمە كۇنى ئايرىپىالن بىلەن ئىچكىرگە كېرىپ يەكشەنبە كەچ

قايتتىپ چىقىدىكەن ،بۇ بۇرىق بۇ ئىشالذنى ياتقىدىكىلەذدىن يۇشرالما ئۇالذنىڭ

رالذغا يىگۇرىپتۇ ،ئۇالذ بىلمە يەېرىپ خوماذ بۇلۇپ تامقىغا ئاق ئاذالشتۇذىپ قى

قاپتۇ ،ھەذ ئايدا قىزالذنىڭ ئۆيدىن پۇل كەلسە ذەناغا بېرىدىكەن ،بۇ پۇالذ ئۇالذنىڭ

خوماذىنى باسقىدەك تاماكىغا يەتمىگەچكە ئىپتىنى سېتىپ پۇل جۆندەپ ذەناغا

پتۇ ،ئىچكىردىكى بېردىكەن ،كېيىنچە ذەنا بىلەن بىرگە ئىچكىرگە كېردىغان بو

شېرىكى ساقچىالذنىڭ قۇلغا چۇشۇپ قالغاچقا بىزنىڭ مەكتەپتىن ئو نىشانى ئىزدەپ

بىزنىڭ ياتاقنىڭ ئوغۇللىرىن پايالپ يۇذىپ مىنى ئىندەككە كەلتۇذىپ ئاندىن مەن

ئاذقىلىق سېلەذنى رەھەذلەپتۇ ،مەنمۇ بۇ ئىشالذنى تېخى بىر ھەپتە بۇذىن ذەناننىڭ

شى يالغان ريھرەدىن ئوقتۇم،ئۇنىڭ ئەسلى ئىسمى گۇلمىھرە ھېلقى ياتاق د

،سېلەذگە دە دېسەم سېلەذنىڭ مىنى ئەيىپلىشىڭالذدىن قوذقتۇم ،شۇڭا ئىكەن

سېلەذنىڭ ئارغىنە پۇلۇڭالذنى ئېلىپ تاماكا ئالدىم ئۇنى يەتكۇرەلمە دادامدىن

خىر بولما ھېلقى ،ئاپامدىن ،تۇنۇش بىلىشتىن قەذىز سوذاپ قەذىزگە بوغۇلدىم ،ئا

مىڭ سومغا سېتۋەتتىم ،بۇ پۇلمۇ بىزگە بىرەذ 60دادام ئېلىپ بەذگەن ئۆينىمۇ

ئايغىچە يېتىدى ،ئۇنىڭدىن كېيىن باشقا ئامال قىلمىساق بولمايدى ،

ئىشالذنى ئۇالذغا ئېيتتۇق ، باشقا ئوغۇلالذنى چاقىرىپ ئەكىرىپ بۇ

ھەذخىل مەسلىھەت بەذد ھە ھەذ كالىدا ھەذ خىيال دېگەندەك ھەممىس

يەنە باشقىالذنى رەھەذلەپ يۇذمىسۇن ،ئاندىن ئۇ بۇرىقالذنى ئۆلتۇذېتەيلى

ئۆررمىزىنى ئۆلتۇااليلى

ئانمىز قانداق قىلدى ، -ا ماڭا ساذاڭ بولدىڭمۇ ،بىزغۇ ئۆلۇپ تۇگشەمىز ،ئاتا

ئەمسە ھەممىز رەھەذ تاشالش ئوذنىغا باذايلى ،

كتەپتىن قوغاليدى، ئۇنداق قىلساق مە

ئەمسە قانداق قىلمىز

ئالد بىلەن ھېلقى ذەنا دېگەن بورىقنى ذاسا ئەدەپلەيمىز ئاندىن ياتاقتا رەھەذ

تاشاليمىز بىز چەكىلى تېخى بىر نەچچە ئايال بولد ئىشنىمەن چوقۇم تاشلىيااليمىز

گە قۇشۇلد ،بىزدە ئىرادە بولسىال بولد دېدىم ،ھەمىسى بېشىنى لىڭشىتىپ پىكىرىم

،

ذەنانى پايالپ تۇذىپ ئۇنىڭ ئاذقىسىدىن شۇنىڭ بىلەن بىر كۇنى كېچىدەسېرىتتا

ئاغزىنى ئېتىپ تاغاذغا قاچىالپ شەھەذ سېرتىغا ئەپچىقىپ ئالتە ئوغۇل باال ذاسا

ئۇذدىق ،دە ئۇنڭ ئۆلۇپ قالماسلقى ئۇچۇن بېشىدىكى تاغاذنى ئېلۋېتىپ شۇ يەذگە

كەلدىق ، قالدىذىپ قۇيۇپ قايتتىپ

بىرمىزنى كاذاتقا باغالپ خۇماذ بېسىقتۇذدىق -ياتاقا قايتىپ كېلىپ ھەممىز بىر

قوللىرمىز سېقىراپ ئاغرىيتتى ،باشالذ قاياتتى ،اقىرايتتۇق ،ئامال بولمد -،پۇت

،دېداذنىڭ خوماذ بەك ئېغىر تۇتتى ئاغزىدىن مارغاپ يېنىپ بىزنى قوذقىتاتى ،بىر

قۇلۇمنىڭ سىقىراپ -نداق تەسلىكتە ئۆتكۇردىق ،ئەتىسى پۇت كۇنى بىر يىلدەك شۇ

ئاغرىشغا چېداپ تۇذالما مەكتەپ قايناقسۇخانسىدىن باشقا ياتاقتىن چايدان

بىزنىڭ ياتاقتىكى چايدانالذنى دېداذ مەس بۇلۇپ كېرسە توپ قىلىپ تېپىپ "ئاذيەت

" پەگىرنى ئۇچراتتى شۇڭا چايدانسىز ئىدىق

،ئاپام سەكسەنخالتىچىغا سوقتۇذىپ بەذگەن ئىسىقلىق ذدىم ئېلىپ قايناقسۇ ئەكى

چېلەككە قۇيۇپ دوذىالذنى چايغا تۇكۇپ تەمنى چىقاذغاندىن كىيىن يوغان ئىككى

ئىككى پۇتۇمنى تېزىمغىچە چېالپ ئولتۇذدىم ،دەسلەپ خېلى قۇيۇپ بەذگەندەك

قېلن يۇڭ قىلسىمۇ ،كېيىنچە تېخمۇ بەك ئاغرىشقا باشلىد ،ئالتىنجى ئايدا

ئىشتانالذنى كىيىپ باقتىم ،بۇ ئاغرىق قۇيۇپ بېردىغاندەك ئەمەس ئىد ،

دېداذ ،يەنە باشقىالذ يەنە قايتا چېكىشكە باشلد ،بەر ئۇكۇل قىلىپ ئۇذاتتى ،

تاماكا ئادەمنى خۇماذ قىلمايدىكەن ،ئادەم تاماكىغا ئۆر خوماذ بولدىم دەپ

نى قااليمىقان قىلىپ نېرىمىزنى رەھەذگە نېرىغا ئۇچۇذ بېرىپ نىېرا سېستىمى

،تاماكىغا خوماذ قىلدىكەنمىز ،

ئىرادىسىزلىكىم تۇپەيلى نىجىس رەھەذنى يەنە چەكتىم ،چېكىشال ئەمەس دېداذ

بىلەن بىرلىكتە بىر شىپىرستا ئوكۇل قىلىپ سالدىم ،دېداذنىڭ ئۆ ساتقان پۇلمۇ

، پۇل بۇلۇش ئۇچۇن ،بىرەذ تۇگەپ قالد ئاق ئېلىش ئۇچۇن ،پۇل بۇلۇش كېرەك

ئىش تېپىپ قېلىشنى ئويلىغان بولساقمۇ لىكىن ،بىزنىڭ جىسمانىي قۇتىمىز بۇنىڭغا

ياذ بەذمەيتتى ،

بۇلاليلى ،ئوغۇذالذيلى دېد قاذمايلىق ياتاقدېشىم نۇذئەلى ،

نېمە ئوغۇذلۇق ؟؟؟؟

بولمىسا قانداق قىلمىز ،

بىلەن سۇ ئۆتمەس پېالندىن بىرنى ئۇنىڭ پىكىرمۇ يامان ئەمەس ئىد ،شۇنىڭ

تۇرىپ ئوغۇذلۇق قىلدىق ،پىالن مۇكەممەل بولغاچقا ئوڭۇشلۇق بولد ،ئوغۇذلىغان

پۇلغا چېكملىك ئېلىپ ياتاققا ماڭساق ئالدىمىزغا ذەنا ئاخساپ دەسسەپ ئۇچراپ

قالد ،

دېداذ ھىچقانداق ئىش يۇر بەذمىگەندەك ئۇنىڭ ئالدىغا بېرىپ ،

ولدىڭ ،يەذ چىڭداش ماشىنسى بېسىپ ئۆتۇپ كەتكەندەك ياپالق گۇرلۇم نېمە ب

بۇلۇپ قاپسەنغۇ ،

ىيىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىت ،ھەممىز قاتتىق كۇلدىق كۇلگەندىمۇ ئىچى

ئىچمىزدىن چىقىرىپ كۇلدىق ،دېمسىمۇ ،ذەنانىڭ بىر پۇتى ئاخساق ھاسسا تاياققا -

ئېسىلغان ،يۇر كۆرلىر ئىشىق ،بەك ھەجىۋ چۇشۇپ قالغان ئىد ،قۇلى بوينىغا

بۇلۇپ قالغان ئىد ،

نەچچە لۇكچەك مىنى ئۇذد ،تۇتۋالدىغان بولسام ئەالدىنى -خەپ دېد ذەنا ،بىر

قۇذتىۋېتىمەن ،دېيشىگە ،

نۇذئەلى ،ئوخو ذەناخان كىم ئۇذد سېنى بۇنچىۋاال ،ئۇالذنىڭ چېرايىنى

ئۇ شوذكىالذنى ، كۆذەلىدىڭمۇ ،مەن بىر ئەدەپلەپ بېرە

ياق كۆذەلمىدىم ،دېداذ بۇيۇمدا سېنىڭ باالڭ باذ ئىد ئۇ لۇكچەكلەذ ئۇذىپ

چۇشۇذەتتى ،ئەمد قانداق قىلمىز ،

قانداق قىالتتۇق ،ئامال يوق ،دەپال پېشنى قېقىپ كېتىپ قالد دېداذ ،ئۇنىڭ

دە نۇذ ئەلى ئاذقىسدىن بىزمۇ ئىسقىرشتىپ يۇذىپ كەتتۇق ،ياتاققا قايتتىپ كەلگەن

دېداذدىن ،

ھە ذاسال سېنىڭ باالڭ بولسا قانداق قىلسەن ،دەپ سۇذسا دېداذ

كىم بىلدى ،كىمنىڭ ھاذاملىقى ئۇ ،مىنىڭ بولغان تەقدىردىمۇ ئۆر جېنىمنى بېقىپ

بۇاللمايۋاتقاندا يەنە بىر سوقۇنداممنى نەدە سۆذەپ يۇذمەن دېد ،

نى چىشلەپال قلدىم ،بىزگە ئوخشاش ئۇنىڭ بۇ گېپنى ئاڭالپ توا دەپ ياقام

چىكەذمەنلەذگە ،باال ،ئانا قېرىنداشالذ ھىچنىمە ئەمەس ئوخشايدى ،

ئوغۇذلىغان پۇالذمۇ ئۇراق خەجلىشىمىزگە يەتمىد ،يەنە ئوغۇذلۇق قىلماقچى

بولدىق ،ساقچىالذمۇ قۇلنى يۇيۇپ نان يەيدىدى دە ،بىز تاش ساناپ بولغۇچە قۇم

غۇذلۇق قىلۋاتقان نەخ مەيداندىال قولغا چۇشۇذد ،ھەذ ساناپ بىزنى دەل ئو

تەذەپكە تىپىرالپ قاچاتىم ،ساقچىالذدىن ،جىنايى قىلمىشىمدىن قوذقۇپ ئەمەس

بەلكى قىلغان ئىشلىرىمنى ئاپامنىڭ بىلىپ قېلشىدىن قوذقۇپ قاچاتىم ،قانۇن توذ

ا چۇشۇذىپ بىزنى كەڭ يەنال قېچىپ كېتەلمىدىم ،ساقچىالذ جىنايى پاكىتالذنى قولغ

بۇالڭچىلىق ،رەھەذ چىكىش ،جىنايىتتى بىلەن توختۇپ قويد ،مەكتەپ ذەھبەذلىكى

بىزنىڭ قىلمىشىمىزنى بىلگەندىن كىيىن بىزنى مەكتەپتىن چكندىذىشنى قاذاذ قىپتۇ ،

قانۇن دوختۇذلىر بىزنىڭ بەدەم ساپايىمىزنى ئۇمۇميۇرلۇك تەكشۇذىپ

ىلەن يۇقۇمالنغانلىقمىزنى ئېيتتى ،توا ھەممىمىزنىڭ ئەيدىس ېروسى ب

،،،،،،،توا،،،،،،توا قىلدىم ،جاھان ،نەس جاھان ،ھايات قاغجىرغان ،شەيتان

كەينىگە كىرگەن نەس ھايات ،نىمىشقىمۇ دېداذنىڭ تۇغۇلغان كۇنگە باذا بولغۇيتۇم

دامىغا چۇشكەن بولغۇيتۇم ،دەپ قاتتىق پۇشايمان ،نىمىشقىمۇ ئىپالس ذەنانىڭ

قىلدىم ،دىنيادا ھەممە نەذسىنىڭ دوذسى باذ ئىكەن ،بىر پۇشايمان بىلەن

ئەيدىسنىڭ دوذسى يوق ئىكەن ،ساقچىالذ بىزنىڭ ئەيدىسنى قانداق

يۇقۇمالندىذالغانلىقمىزنى ئىنقالپ ،دېداذنىڭ ذەنا بىلەن بىرگە بۇلۇپ ذەنادىن

شلەتكەن شپىرسنى ئوذتاق يۇقتۇذغانلىقنى مەن ھەم قالغان ياتاقداشالذننىڭ دېداذ ئى

ئىشلەتكەنلىكىمىز سەەبىدىن يۇقتۇذغانلىقمزنى ئېيتتى ،بۇنى ئاڭالپ ھەممىز

دەسلەپ دېلداذدىن كۆذگەن بولساقمۇ لىكىن كېيىنچە ئۇنىڭمۇ بىزگە ئوخشاشال

باشقىالذنىڭ قۇذبانى ئىكەنلكنى ئويالپ ئۇنىڭغا ئىچ ئاغىرتىشتۇق ،

ىغا خەەذ قىلىپ ئەكەپتۇ ،ئاپام مىنىڭ پەذىشتە ئانس-ساقچىالذ ھەممىزنىڭ ئاتا

ئاپام مىنى كۆذىپال ماڭا ئېتلىپ كېلىپ مىنى قاتتىق شاپالقالپ ئۇذىپ كەتتى ،مىنى

قاتىق ئۇذېتىپ رەخمىلەندىذىپ قۇيۇشتىن قوذقتى بولغا ،ئۆرنى ئۇذىشقا باشلد

" ھە ئانالذ ھەذ اقىت باالم دەپ كۆينىدى دە "،

ىت سېنى بېقىپ چوڭ قىلغىنىم،ئىسىت ساڭا بەذگەن ئاپپاق سۇتۇم ئىسىت ،،،،،ئىس

،سىنى ئۆگەيلەپ قالمىسۇن دەپ ،سىنى دەپ بىر ئۈمۇذ تۇل ئولتۇذىغۇنۇم

ئوغر پاتاڭدا بىر ،داداڭ دېگەن تۇذىكسىز ،تايانچسىز ياشاپ كەلگىنىم

دە سەن كەتتى ،يەذلىكىڭ قەذىزگە بوغۇپ قۇيۇپ سەن ئەقىلسىز بىلەن قالدىذىپ

ئىپالسنىڭ ئىشلىرىنى كۆذىپ ئۆذە ئولتۇذغاندى ،ئاه ئالاله بۇ ماڭا نېمە تاذتقۇلۇق

كۇندىر ھويالمغا قاذا -،بۇ ئەبلەخ ال پاچاقنى باقىچە بىر ئىت باققان بولسام كىچە

بولغۇيتتى ،

يەذگە يىقىلد ،ئاپامنىڭ ئالدىغا توخىتىما يىغالپ تۇيۇقسىز پەذىشتە ئاپام

ئاپامنى قۇچاقالپ يىغالپ كەتتىم ،ئاپامدىن سادا چىقمايتتى ،ساقچىالذ كېلىپ

دوختۇذالذنى چاقىرىپ كەلد ،دوختۇذالذ ئاپامنى تەكشۇذگەندىن كىيىن مىڭسىگە

،مىنمۇ ،ساقچىالذ مىھرىبان قىلىپ قان چۇشۇپتۇ دەپ دوىتۇخانغا ئېلىپ كېتىشىتى

،ئاپام ئوخلىغان ئىد ئاپامنىڭ كەينىدىن دوختۇذخانغا ئېلىپ باذد

،ئوخلىغاندىمۇ مەڭگۈگە ئوخلىغان ئىد ،ئاپامنىڭ يۇرنى ئاخىرقى قېتىم

كۆذېلىش ئۇچۇن كېسەلخانغا كىرىدىم ،ئاپام كۆرنى خىرە يۇمۇپ ياتاتتى ،خۇدد

بىر نەذسىگە قىيمىغاندەك، تەشۋىشلىك چىقىپ تۇذغان چېرايىغا قاذاپ يۇذكۇم

قاتلىرىمنى -ڭ كىچكمدىن بۇشكۇمنى تەذىېتىپ ،كىر ئېچىشتتى ،مىھرىبان ئاپامنى

يۇيۇپ ،پۇتۇمغا تىكەن كىرسە تىكەنى چىقىرېتىش ئۇچۇن ئاغز بىلەن شوذاپ

ئېلىپ ،باشقىالذ مىنى بورەك قىلسا ئۆر ئوتتۇذغا چۇشۇپ مىنى قوغدىغانلىقلىر

غانلىقى ئۆ كېرىپ باشلىقالذغا يالۋىذ-،ئوقۇش پولۇمنى ھەل قىلىش ئۇچۇن ئۆيمۇ

،مىنى باشقا با باللىرنىڭ ئالدا بۇيۇن قىسىپ قالمىسۇن دەپ ئۆر ياماپ

كەيسىمۇ ماڭا يېڭنى كەيدىذگەنلىر كىنو لىنتىسىدەك كۆر ئالدىمدا نامايەن

بۇلۇشقا باشلىد ،

پەذىشتە بولغان "ئانا " پەذىشتە ئانا دەپ توختىما اقىراشقا باشلىدىم ،ئىھ ئۇلۇص

ەك قىلماس بولغۇيتتى ،سەن باذچە ئىسىل خسلەتىلىكلەذدىنمۇ ئۇلۇص بولسىمۇ سېنىڭد

،مەن سېنى ئانا ،سەن مىنىڭ باذلىقىم ئىدىڭ ،سەن مىنىڭ ھاياتىم ئىدىڭ ئاپا

ھەذەمگە يۇدىپ ئاپاذماچى ئىدىمغۇ ئاپا ،مەن نېمە قىلدىم ،نىمىش قىلدىم ،ھەتتا

قاذايڭدىن بۇذىن يولغا سەن پەذەشتە سۆپەت ئىنسانىمۇ خاپىلىقتا ئۇ دىنياغا

،مەن قانداق سالدىمغۇ ،مىنى باققانڭ ئوذنىغا بىرەذ ھايۋان باقان بولساڭچۇ ئاپا

قىال ،ئەمد قانداق قىال ،مەن مەئۇن ،مەن ھايۋان ،مەن ئالۋاستى ،مەن

، شەيتاننىڭ كەينىگە كىرگەن ئىپالس ئاپا

امغا قاتتىق ئۇسۇدىم كالالمغا دەمەل ئۆلۋېلىش كەلد دە ،يۇگرەپ بېرىپ ت

،ھۇشۇمدىن كېتىپتىمەن ،ھۇشۇمغا كېلىپ قاذسام كېسەلخاننىڭ كاذېتىدا ياتمەن

،ساقچىالذ مىنىڭ ھۇشۇمغا كەلگەنلىكمنى كۆذىذپ ماڭا توختىما ئىدىيۋېي خىزمەت

ئىشلد ،مەنمۇ ئۆرىمنى بۇ پاتقاقتىن قۇتۇلدىذىپ ياخشى يولغا مېڭىش ئۇچۇن

اسلىشىپ ذەنانى پاش قىلدىم ،ئۇنى ساقچىالذ تۇتۇپ سوذاق ئۇالذنىڭ خىزمىتىگە م

قىلسا ئۇمۇ نۇذغۇن رەھەذ ياسايدىغان ،ساتىدىغان ،چېكىدىغان ،ئالدىغان بۇلۇپ

بىرەذ يۇر ئادەمنى ئىقراذ قىپتۇ ،

ساقچىالذ بىزنى رەھەذ چەكلەش ئوذنىغا ئاپىرىپ بىر تەذەپتىن رەھەذ تاشالتقۇرسا بىر

. سلىمىزنى دااالاتدى تەذەپتىن ئەيدىز كې

خوماذىم بېسلىپ كالالم تېنىچالنغاندا ذەھمەتلىك ئاپام كۆر ئالدىمغا كېلۋېلىپ

مىنى پەقەت ئاذامىمدا قويمايدى ،ئۆرىمنى ئۆلتۇذېتىپ ئۇنىڭ قېشىغا بالدىذاق

بېرىشىنى ئويلىساممۇ لىكىن ئۇنىڭ مېنى ئۇ ئالەمدىمۇ كەچۇذمەسلىكىنى

قوينىغا ئالماسلىقىدىن قوذقۇپ يەنە نېيتىمدىن يېنىپ ،تۇپراقنىڭمۇ مىنى ئۆر

. قالمەن

" خاتىمە "

رەھەذ تاشالش ئوذنىدا ئۇچ يىل تۇذىپ ھەم جارا مۇدىدىتمنى يەڭگلىتىپ ھەم رەھەذ

نال ئەمەس بىر ياتاقتىكى تۆتىمىز بىرگە قايتتىپ چىقتۇق تاشالپ قايتتىپ چىقتىم ،مە

،دېلداذ دادسىغا تاينىپ رەھەذ تاشالتقۇرىش ئوذنىغا باذما ،ساختا ئوكۇلنى ئۆرگە

ئۇذىپ قېتىپ ئۆلۇپتۇ ،قاذمايلىق نۇذئەلى ئۆپكىسگە سۇ چۇشۇپ تۇذمىدە ئالەمدىن

يۇذتلىرمىزغا قايتتىپ بىرمىز بىلەن خوشلۇشۇپ ئۆر-بىر ئۆتۇپتۇ ،بىز تۆتىمىز

. كېلىشتۇق

مەن ئاپامدىن قالغان ئۆيگە قايتتىپ كېلىپ كۇندە ئاپام، دادامنىڭ تۇپراق

بېشىنى يوقالپ ،ماراذلىقغا گۇل تىكىپ، كۆچەت سېلىپ ،پەذېىش قىلۋاتمەن ،ھويال

ئاذام سەيناالذنى قايتىدىن ئاپام باذ ھالەتكە كەلتۇذىپ دادام ،ئاپامنىڭ چېرقىنى -

يچۇذمەسلىك ئۇچۇن تېرشۋاتمەن ،ئۆرىمنىڭ قاچان ،قايسى اقىتتا ئەيدىس ئ

كېسلىنىڭ قوذبانى بۇلۇپ ئۆلۇپ كېتشىمنى بىلمەيمەن ،شۇڭا بۇ ساناقلىق قالغان

ئۈمرىمنى ساابلىق ئىشالذغا بېغىشالش ئۇچۇن ،تىنما ئىشلەاتمەن ،تاپقان

ئانسىدىن يېتىم قالغان -ئاتائاپەتكە ئۇچۇذاپ ئارغىنە پۇلالذنى بولسا تەبئىي

سەبىيئلەذ ئۇچۇن نامىسىز ئەەتىپ تۇذاتمەن ،ھەذ ھەپتە ئولۇص جۇمە نامزىدا

جاھاندىكى باذلىق ماڭا ئوخشاش ئارغۇ ياشالذنىڭ نىجىس شەيتاننىڭ ،ئادىمىي

جىنالذنىڭ كەينىگە كىرمەسلكىنى ،چەكلىك ھاياتنى چەكسىز ساابلىق ئىشالذغا

. ئۆتكۆرىشنى ئولۇص ئالالھتىن تىلەاتمەن بېغىشالپ مەنلىك

ئولۇص ئالاله ھەذ بەندە بولسا كۆڭلىگە ئىنساب ،دىيانەت بەذگە ،قىزلىرمىگە

ھايا ،قىزالذغا خاس ئىپەت ناراكەت ئاتا شەذمىي

................................. قىلغان

دادامنى كەچۈذمەيمەن

ئەكبەذ جاپپاذ دەذد

ذەھمەتلىك چوڭ ئانامنىڭ دەپ بىرىشىچە ، ئانام مەن بۇ يوذىق دىنياغا كۆر

» دوختۇذالذدىن ، ھۇشىغا كىلىپ بىر سائەتتىن كېيىن ئىچىپ

جااب چىقىپ دەپسوذاپ ،ئۇالذنىڭ ئاغزىدىن « ئوغۇلمۇ ، قىزمۇ ؟ باالم

مېنى . يېشىدا بۇ دىنيا بىلەن مەڭگۈلۈك ىدالىشىپتىكەن 23بولغۇچە ،

ئەچىقىپ دوختۇذخانىدىن چوڭ ئانام ياشالذدىن ئاشقان 70

سېتىۋېلى ئەچىكە باذ بالىسى بىر بىلەن ياذىدىمى تاغامنىڭ ،

يانچۇقىغا پۇل دادام . بېقىپ چوڭ قىپتىكەن پ ، شۇنىڭ سۈتى بىلەن

قارا ام ئان ئادەم بولۇپ ، ئۇيقىسى كەلمەيدىغان كىرسىال قىماذ ئوينىمىسا

قىماذ ئويناپ ئۆ ە باشقا بىساتلىرىمىزنىڭ بەش ئايدىن كېيىن ، قىلىپ

ھەممىسىنى ئۇتتۇذىتىپ ، قوشنا يېزىدىكى ئۈچ بالىسى بىلەن تۇل قالغان بىر ئايال

ئەقىلمگە كەلسەم چوڭ . بىلەن تو قىلىپ ، ئۇنىڭ ئۆيىگە كۆچۈپ كىتىپتىكەن

ن ، ھۇيال تېمىى يوق ئىككى ئېغىزلىق ئانامنىڭ تاملىر رەيلىشىپ كەتكە

. تۇمۇش كەچۈذدىكەنمەن ئۆيىدە ئۇنىڭ بىلەن بىرگە كونا

ئۇنىڭ . قارا قىلد ئانام ياشقا كىرگەندە چوڭ 6يىلى ، يەنى مەن – 1998

مېنى ئۆيىگە ئەكىلىۋالد ە مەن ( ئانامنىڭ ئاكىسى ) ئۆلىمىدىن كېيىن تاغام

. بىلەن كەنىتنىڭ باشالنغۇچ مەكتىۋىگە ئاپىرىپ بەذد بىلەن تەڭ ياشلىق ئوغل

بىرىنجى سىنىپنى پۈتتۈذشكە ئار قالغاندا ، بىر كۈنى مەكتەپتىن قايتىپ ئۆيگە

كەلسەم ، بىشىغا ئاق شاپاق دوپپىنىڭ بۇذجىكىنى قىستۇذىپ كېيىۋالغان ، شاپ

دەم مېنىڭ باش ئۇ ئا. ئولتۇذىپتۇ بۇذىت بىر ئادەم تاغام بىلەن پاذاڭلىشىپ

. دېد -مەن سېنى ئېلىپ كەتكىنى كەلدىم ، ، كىلە باال قاذاپ ئايىغىمغا

« باالم » مېنى ئادەمنىڭ مەن تاغامنىڭ سۈپەتلەپ بەذگىنى ە ئۇ

دادام ئىكەنلىكىنى بىلگەن بولساممۇ ، نېمىشقىكى ئۇنىڭ دېگىنىدىن

. دىن قىچىۋاتقىنىمنى كۆذپ ئۇنىڭ تاغام مېنىڭ . باذغۇم كەلمىد يىنىغا

ياقا ـــــ باالم ئۇ سېنىڭ داداڭ ، نەچچە يىلدىن بىر پۇل تاپىمەن دەپ

، مەن كەپتۇ ، سېنى ئېلىپ كەتكىنى كەپتۇ يۈذپ ئەمد قايتىپ يۇذىتالذدا

بالىچىالپ بېقىۋاال دېسەم ، ئۆرەمنىڭ بالىسىنى ئۆرەم باقىمەن ، ئاپىرىپ

ەپتە ئوقىتىمەن دەپ ئۇنمايۋاتىدى ، قانداق قىلىسەن ، مەكت مەھەللىدىكى

: بېشىمنى سىالپ ئۇ دادام بىلەن بىرگە كەتكىم بولمىسىمۇ . دېد -

ماقۇل دەپ مەن بىلەن ، سەن تۇغۇلغاندىن بىر قاذىيالمىدىم ــــ باالم

پكە ، ئۇالذ بىلەن بىللە مەكتە كەتكىن ، ئۆيدە ئىككى ئاكاڭ بىر ئاچاڭ باذ

ئايال ئەمەس ساڭا ئوبدان قاذايدى بېرىپ ئوقۇيسەن ، ئۆگە ئاناڭمۇ ئەسكى

دادامنىڭ ئۆيىگە . كىتىپتىمەن ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ، دېسە ماقۇل دەپ

ئىككى ياش ياشالذ چوڭ بىر ئوغۇل ، تۆت ياش چوڭ بىر قىز 10باذسام مەندىن

نى ئۆگە چوڭ بىر ئوغۇل باال باذ ئىكەن ، دادام ئۇالذ

ئۆگە ئانام قانداقراق ئايالدى . دەپ تونۇشتۇذد بالىلىر ئاناڭنىڭ

دېگەنلەذنى ئويالپ تۇذسام ئۆينىڭ ئىچىدىن قاذامتۇل ، چاچلىرىنى ئار توال بۇدىرە

نەچچە 30قىلىۋالغان ، ئۆرىنىڭ سەتلىكىگەباقما گىرىمنى بولىشىغا قىلغان

ايىغىمغا بىر قاذىۋېتىپ چىرايىنىمۇ چىقىپ باش ئ ياشالذدىكى بىر ئايال

: ئاچما

مەن ئۇنىڭ تەلەتىنى كۆذپ دەسلەپتە . دېد -مۇشىمىكەن ، Yــــ ھە بالىڭىز

سەل قوذقىغان بولساممۇ ، دادام بولغاندىكىن نېمىدىن قوذتاتتىم دېگەنلەذنى

ئەتىسى دادام ئۆگە ئانام بىلەم مېنى . تۇذىۋەذدىم ئويالپ خاتىرجەم

كېىيمنى كېيىپ قەەتلە مەن . كېيىم ئېلىپ بەذد راذغائاپىرىپ بىر قۇذ يېڭى با

ئۆگە چوڭ ئاكام باشالنغۇچ مەكتەپنى . خوش بولۇپ كەتتىم

ئۆگە ئاچام . يۈذىدىكەن بىكاذ مەكتەپتىن چىقىۋالغان بولۇپ پۈتتۈذپ

ىلىپ بىر دادامنىڭ قېشىغا يېنىپ ك. مەكتەپتە ئوقۇيدىكەن بىلەن ئاكام

بىر . يا دادام ، يا ئۆگە ئانام مەكتەپكە باذ دېگەن گەپنى قىلمىد ھەپتىگىچە

: كۈنى دادامغا

: دېسەم ئۇ بىردىنال ئاچچىغالپ ــــ دادا ، مەنمۇ مەكتەپكە بېرىپ ئوقۇ ،

، ئاكاڭمۇ نەچچە يىل ئوقۇپ بىكاذ يۈذمەمدى ، توال ــــ ئوقۇپ نېمە قىالتتىڭ

بىرىپ ،مەن لما ، ئەتىدىن باشالپ مەن بىلەن سو خونىڭ جاڭگىلىغا گەپنى قى

شۇنداق . قاذاپ بىرىسەن ، دېد ئىشەككە كەتكەندە ئوتان تەذگىنى

ئىشەك دادام بىلەن قىلىپ ئەتىسىدىن باشالپ ھەذ كۈنى تاڭ سۈرلمەستە

سوخونىڭ جاڭگالدىن ئۆتۈن ئەكىلىپ يېزا قېتىپ ، ھاذىسى

دادام ھەذ كۈنى ئوتۇننى سېتىپ بولۇپال شۇ چاغالذدا . ساتتۇق رىرىدا با

يېرىم نەگىدىذ كىتىپ ھاذىنى ماڭا تۇتقۇرىپ قويۇپ

ئۆگە . كىلەتتى گاھىدا خۇشال ، گاھىدا خاپا ئۆيگە ، كىچىلەذدە

ىلغان ق تەنىسى ، ئۆر باللىرىغا بىر خىل ماڭا بىر خىل –ئانامنىڭ ھەذ خىل تاپا

مۇئامىللىرىگە چىداپ ، ئۆگەيلىكنىڭ دەذدىنى يەتكۈچە تاذتىپ بىر يىلدەك

ئۆيىگە نەچچە ئۇ ئۆيدە تۇذغۇم كەلمە تاغامنىڭ اقىتنى ئۆتكۈردىم ، ئاذلىقتا

بىرىپ ئۇذىپ ياندىذىپ قېتىم قېچىپ بىرىۋالسام دادام

وت سېلىپ ئاشقاندا بىر كۈنى ئىشەككە ئ سەككىز ياشتىن مەن . كەلد

يۈەن 1500 ئاخشام ساندىققا ، ئۆگە ئانام بىرىپ ئۆيگە كىرسەم

مەن پۇلنى سېلىپ قويغان ئىدىم يوق تۇذىدى سەن ئالدىڭمۇ دېد ،

ياق ئالمىدىم دېسەم ، سەن ئالمىساڭ نەگە كىتىدى ئالمىغاندكىن

نى سەن كىرىپ ،پۇل تىلالپ تۇذاتىتى دادام ئۆيگە سەت گەپلەذ بىلەن دەپ

؟ ئۇ پۇل مەن بۈگۈن قىماذ ئوينايدىغان پۇل ؟ پۇل قېنى ئالمىساڭ كىم ئالىدى

ئىد دىد ، مەن ئوغۇذلىمىدىم ، دېگىنىمگە قۇالق سالما ، پۇلنى نەگە تېقىپ

قويدىق دەپ، ئۆگە ئانام بىلەن بىرلىشىپ تانا بىلەن قولۇمنى باغالپ

، تاياققا چىدىما ذىشقا باشلىد توذىسىغا ئېسىپ چىۋىق بىلەن ئۇ ئۆينىڭ

، بەدەنلىرىم يىغالپ ذاست گەپنى قىلىپ مەن ئالمىدىم دېسەم ئىشەنمە

كەتكۈچە ئۇذىپ ، ئېسىپ قويغان يەذدىن چۈشۈذپ غۇذذەك غۇذذەك ئىششىپ

ئۇذىپ قولۇمنىمۇ يەشمە ، پۇلنى تېقىپ قويغان يەذنى دەپ بەذمىسەڭ

كېيىن ئۇقسام ئۇ . ) والپ قويۇپ چىقىپ كەتتى دەپ ئۆيگە س ئۆلتۇذىۋىتىمىز

دادام . ( پۇلنى چوڭ ئۆگە ئاكام ئوغۇذالپ كەيپى ساپا بىلەن تۈگۈتىپتىكەن

ئەتە يەنە ئۇذمىسۇن دېگەنلەذنى ئويالپ ، ئۆيدىكىلەذ ئۇخالپ قالغاندا قولۇمنى

ىپ يېشىپ ، كېچىدە ئۇدىل قوشنا يېزىدىكى دادامنىڭ سىڭلىسىنىڭ ئۆيىگە قېچ

، ئۇ ياشلىرىمنى دېسەم بولغان ئەھۋالنى ئۇنىڭغا بىرىپ

ئەگەذ ئۆر ئاناڭ بولغان بولسا بۇ كۈنلەذنىمۇ كۆذمەس ئىدىڭ باالم ، سۈذتۈپ

مۇشۇ بەدەنلىرىمگە دوذا سۈذتۈپ ، بولد ئەمد ئۇ ئۆيگە باذما دەپ

ا يېتىپ ئۇنىڭ ئۆيىدە ئىككى كۈن سىرىتقىمۇ چىقم. دېد يەذدە تۇذغىن

بەدەنلىرىمنىڭ ئاغرىقى بىر ئار ياخشىالنغاندا سىرىتقا ئۈچۈنجى كۈنى ،

قوذقۇپ ، ئۇنى كۆذپ چىقسام ، دادام بىر موتوسكىلىت بىلەن كېلىۋىتىپتۇ

تۇتىۋېلىپ ، يەنە ئۇذىپ ھاممامنىڭ توسقىنىغا قوغالپ قېچىپ كەتسەم ئۇ

قويدىڭ دەپ ،قولۇمنى باغالپ قويۇپ پۇلنى نەگە تىقىپ ئۇنما ئۆيگە ئاپىرىپ

تۇذىۋالسام پەقەت ئىشەنمە مەن ئالمىدىم دەپ . توذىسقا ئېسىپ يەنە ئۇذد

يەنە تاياق يەيسەن كىچىچە تارا ئويال ئەتە پۇلنىڭ نەدىلىكىنى دېمىسەڭ

ئۆيدىكىلەذ ئۇخالپ قالغاندا . دېد قولۇڭنىمۇ يېشىۋەتمەيمەن

چىچە يول مېڭىپ چوڭ ئاپامنىڭ مەھەلىسىگە بېرىپ ، قېچىپ چىقىپ، كى يەنە

دادام كىلىپ تاغامنىڭ ئۆيىگە كىرە دېگەنلەذنى ئويلىغان بولساممۇ

دەپ بىر كېچە چوڭ ئانامنىڭ قوشنىسىنىڭ يول بويىدىكى تۇتىۋالمىسۇن

مەھەلىنىڭ تونىرىنىڭ ئىچىدە يېتىپ تاڭ سۈرىلىشى بىلەن ،

قوذسىقىم ئىچىپ . بىر كۈننى ئۆتكۈردم ذنىۋىلىپ قوناقلىققا يوشۇ سىرتىدىكى

باذسام ، خام قوناقالذنى يەپ ئاخىر بولما مەھەلىنىڭ چىتىدىكى خۇمدانغا

يېغالپ تۇذىپ بېسىۋىتىپتىكەن، قىش تەذەكتۇذغا ياشالذدىكى بىر باال 25

، دادامنى بىلىدىكەن ، داداڭ ئۆتۈپ ئەھۋالنى دېسەم ئۇ ئۇنىڭغا

قىماذار ، ئۇ ئىتتىن تاذتىپ مۈشۈككىچە قەذر باذ بىر ، ئەسكى ن كەتكە

باذغىن ئۆيۈڭگە ، بولد پۇل ئۈچۈن ھەممە ئىشنى قىلىدىغان ئادەم

كەچ . دەپ يەيدىغان نەذسىلەذنى بەذد بىزنىڭ ئۆيدە تۇذغىن بولمىسا

كەچتە پ يەذلىرىگە بىرگە بېر ئاپپاذغان قىش ئۇنىڭ بىلەن بولغىچە

دادىسى كىرىپ ئۆيىدە تاماق يەپ ئولتۇذساق . بىرگە كەتتىم ئۆيىگە

ئۇقۇپ ، بۇ بالىنىڭ دادىسىنىڭ قانداق ئادەملىكىنى ھەممە ئادەم ئەھۋالىمنى

كىلىپ بىزنى باالمنى دادىسى بۇ باال بۇ ئۆيدە تۇذسا بىلىدى ،ئەگەذ

، ئەڭ ياخشىسى بۇ باال بۇ ئۆيدە قىلىشتىن يانمايدى ئەپقىچىپسەن دەپ ذەسۋا

قىش ئۇالذنىڭ ئۆيىدە بىر كۈن قونۇپ ئەتىسى .تۇذمىسۇن دېد

ناھيىگە بېرىپ ، كەچ كىرگۈچە ھېلىقى ئەككىرىدىغان بىر تەذەكتۇذغا ئولتۇذىپ

بىكەتنىڭ ئۆيدىن ئېلىۋالغان ناننى يەپ تەمتىراپ يۈذپ ، قاذاڭغۇ چۈشكەندە

، نېمە ەتنىڭ دەذارىسىغا قاذايدىغان ئادەم چىقىپ بىك ئالدىغا باذسام ،

ئەھۋالنى دېسەم ئۇ ئادەم ماڭا قىلىدىغان باال سەن دەپ سوذىد ، ئۇنىڭغا

ئىچ ئاغرىتىپ ، ئۇنداق بولسا مېنىڭ يېنىمدا تۇذ دەپ يېنىدا ئېلىپ

كىچىلىر دىجۇذنى خانىدىكى ئوذىندىقنىڭ ئۈستىدە يىتىپ .قالد

دجۇذنىخانىنى تارالپ ، يېزىالذغا ماڭىدىغان مىنىبوسالذغا كۈندىزلىر ،

بىر . ئايدەك تۇذدىم 6 بېرىپ شۇ يەذدە جىنىمنى بىقىپ خىرىداذ توالپ

، ئۇنى كۆذپ يەنە بىكەتنىڭ ئالدىدا تۇذسام دادام ئۇچراپ قالد كۈنى

، بولد تۇتىۋىلىپ قېچىپ كەتسەم ، ئاذقامدىن قوغالپ كىلىپ ئۇذمىسۇن دەپ

ئۇنمىسام ، ئۇنما باالم ، مەن بىلەن ئۆيگە كەتكىن دەپ ئەمد ئۇذمايمەن

ئۆيگە كىلىپ پۇلنى ئالمىغان بولساڭ بوپتۇ ، . مەجبۇذىي ئۆيگە ئېلىپ كەتتى

ھەپتىدىن كېيىن ئۇ قىماذ . دېد -ئەمد باشقا يەذگە كەتمە ئۆيدە تۇذ ،

پ باشقىالذ كىلىپ قالسا خەەذ قىلىسەن يېرىگە مېنى ئېلىپ بىر ئوينايدىغان

گاھى ئاچ گاھى . بولىۋالد دەذارا ئالدىدا قاذاىللۇققا قويۇپ قويىدىغان

ە دادامنىڭ كەينىدە يۈذپ بىر يېرىم يىلدەك ئىسسىق دېم – توق ، سوغۇق

ھەذ خىل ھەذ ھەپتىدە دېگۈدەك ، بۇ ئاذلىقتا ئۇنىڭدىن اقىتنى ئۆتكۈردم

دەيمەن ئايالذغۇ – 5يىلى – 2002 . تاياق يەپ تۇذدىم االذ بىلەن باھان

يېزىمىز تەەسىدە ئون ياشقا كىرگەن چاغدا بىر كۈنى دادام مەن ،

مىڭ يۈەنگە قاذىز بولۇپ قاپتۇ ، 50 ، قىماذ ئويناپ سىنىڭ ئۆيىدە بىر

ە كىرسەم ئۇ مېنى تۇذسا بىرسى داداڭ تواليدى دېد ، ئۆيگ دەذارا ئالدىدا

دېگەن بىر ئادەمگە كۆذسىتىپ ، T پات قىماذ ئوينايدىغان –دادام بىلەن پات

سەم بوالمدى ، دەپ قولۇمنى ئوذنىغا بەذ قانداق مانا مۇشۇ باالمنى قەذىزنىڭ

مەن دادامدەك باغر تاش ئادەمدىن . ئۇنىڭ قولىغا تۇتقۇرىپ قويد

ولساممۇ ئۇ ئادەم مېنى نېمە قىالذ دېگەنلەذنى قۇتۇلغىنىمغا ئىچىمدە خوش بولغان ب

بەذسە قوذسىمىمغا يەيدىغان نەذسە ئاخىر بولدىال . ئويالپ قوذقۇپ كەتتىم

دادام مېنى ئۇ . گەپمۇ قىلمىدىم ئاچ قالمىسامال بولدىغۇ دېگەنلەذنى ئويالپ

ىن ماڭا سەن بۈگۈندT.ئادەمگە بىرىپ بىر ئېغىزمۇ گەپ قىلما چىقىپ كەتتى

شۇ دەپ دەيسەن ، ، مەن نېمە دېسەم ماقۇل باشالپ مېنىڭ باالم بولدىڭ

ئىككى . ئېلىپ كەتتى بىر ماشىنا بىلەن ناھىيىدىكى ئۆيىگە كۈنى كېچىدە

كېچەك ياخشى تاماقالذنى ئېلىپ -كۈندەك ناھىيە بارىرىنى ئايالندذپ كېيىم

بىلەن ئايالى كۈنى ئۇ ئۈچۈنج. بېرىپ ناھايىتى ياخشى مۇئامىلە قىلد

نىڭ ئۈذمچىدىمۇ ئۆيى باذ ئىكەن T. كەلد مېنى ئېلىپ ئۈذمچىگە

ھەذ كۈنى بۇ جەذياندا ئۇ مېنى . ئۇنىڭ ئۆيىدە ئۈچ ئايدەك تۇذدىم

دېگۈدەك باراذغا ئاپىرىپ باغچىالذغا ئەكىرىپ ، يېڭى كېيىملەذنى ئېلىپ بىرىپ

تتى ، شۇ كۈنلەذدە ئۆر دادامدىن كۆذمىگەن ياخشى ك خۇدد ئۆر بالىسىدەك

بىر . خولۇقالذنى باشقىالذدىن كۆذگەنلىكىم ئۈچۈن دادامنى ئويالپمۇ قويمىدىم

ياشالذدىكى بىر قىزباال 12 ناتونۇش بىر ئادەم نىڭ ئۆيىگە Tئاخشىمى كۈنى

T. ئوغۇل بالىنى باشالپ كەلد 6ياشالذدىكى 8كىچىكى ياش ، 12، چوڭى

چىقمايسىلەذ مەن سىلەذنى ئىچكىرىگە ئاپىرىپ بىزنى بىر ئۆيگە سوالپ سىرتقا

ھېلىقى ئادەم Tيىلنىڭ ئاخىر – 2002 . ئوينىتىپ كىلىمەن دېد

ئۇ . ئېلىپ كەلد لەنجۇ دېگەن يەذگە پويىز بىلەن بالىنى 8بىز ىلەن ب

ذىپ ئەتىسى تاڭ بىر كۈن بىر مېھمان كۈتۈشتا قوندى ھەممىمىز يەذدە

ئىسىملىك Mبالىنى 8بىز T . ئاتماستا بىر مىنىبوس بىلەن بىر يەذگە ئاپپاذد

ئىجاذە ئالغان نىڭ شەھەذنىڭ سىرتىدىرەك M.بىر ئادەمگە ئۆتكۈرپ بەذد

بالىالذ باذ ئىكەن ، ئۇ ياشالذدىكى ئون نەچچىدەك بىز بىلەن تەڭ ئۆيىدە

كۆپ بەذسىمۇ . ىرگە تۇذدىق ، نېمە بەذسە ، ئار بەذسىمۇ بالىالذ بىلەن ھەپتىدەك ب

مەن سىلەذنى سېتىۋالدىم : ھەممىمىزنى بىر ئۆيگە يىغىپ Mبىر كۈنى. يېدىق

ئۇذىپ مەن نېمە دېسەم شۇنى قىلىسىلەذ بولمىسا ، ھارىردىن باشالپ

ندىن پۇل مىڭ يۈە 100 ئۆلتۇذىتىمەن ، ئەگەذ يۇذتۇمگە كىتىمەن دېسەڭال ماڭا

، پۇل تاپما تۇذىپ قويىمەن يولغا سېلىپ تېپىپ بەذسەڭال ئاندىن

كىتىمەن دېسەڭال نەندىن بولسا تۇتۇپ كىلىپ ئۆلتۈذذپ توڭگۇرغا تاشالپ بېرىمەن

، سىلەذنىڭ بۇ يەذدە ئىكەنلىكىڭالذنى بىرەذ كۆمىۋىتىمەن تېرىك پىتى ياكى

سۇلالذ بىلەن ئائىلەڭلەذگە خەەذ قىلساڭالذ بىلمەيدى ، ئەگەذ ھەذ خىل ئۇ ئادەم

ئايرىلىپ قالساڭال مەندىن ، بۇ شەھەذدە مەندىن ياخشىلىق كۆذمەيسىلە

ئاچلىقتا ئۆلۈپ قالىسىلەذ دەپ ، يېڭى كەلگەنلەذنى كونا بالىالذدىن كىشىلەذنىڭ

ئۆگىنىشكە سومكىسىدىكى ، يانچۇقىدىكى پۇلالذنى قانداق ئوغۇذالشنى

ئەپالشتۇذەلمىسەك تاياقنى بولىشىغا شۇنىڭ بىلەن . شتۈذد ئوذىنال

ئۆيدىن تاالغا چىقما بىر سوتكىدا بىر نەچچە سائەتال ئۇخالپ قالغان يەپ

15مەن بىلەن Mكۈندىن كېيىن 10 . اقىتتا يانچۇقچىلىق قىلىشنى ئۇگەندىق

جاذىگە بالىنى پويىزبىلەن شىنجىن دېگەن يەذگە ئەكىلىپ بىر ئۆينى ئى

شۇ ئەتراپتىن بىر ئاشخانا ئىلىپ،

ئاشخانىدا كۈندىزلىر بىزنى ئىچىپ،

. يانچۇقچىلىق قىلىشنى ئۆگەتتى يەنە كىچىلىر ئىشلىتىپ

كېيىن ئاشخانىسىدا ئىشلەتمە بىزگىمۇ ھەذ كۈنى باراذغا ئايدىن ئىككى

ىككى ، ئۈچ باال بىر شۇنداق قىلىپ ئ. چىقىپ پۇل تىپىش ەرىپىسىنى بەذد

نىڭ باشقا چوماقچىلىرىنڭ پايالپ مېڭىشى بىلەن M بولۇپ باراذغا چىقىپ

مەن . باشقىالذنىڭ سومكىسىدىن ، يانچۇقىدىن ، نەذسىلەذنى ئوغۇذالشقا باشلىدىق

بىر خەنزى چاندىذما شەذەت قىلىشى بىلەن ئەڭ دەسلەپتە پايالقچىنىڭ

وذقۇنچىلىقتا قول سېلىپ ،ئاقتۇذسام قولۇمغا قىزنىڭ سومكىسىغا ناھايىتى ق

پوذتىمالدەك بىر نەذسە ئۇذىند ، چاندىذما ئېلىپ ، ئاذقامدا پايالپ

، ئىچىدە ئىككى بىلەن بىر ئوبوذنىغا كىرىپ قاذىساق مېڭىۋاتقان پايالقچى

يانچۇقىغا سېلىپ ، پايالقچى مىڭ يۈەن پۇل باذ ئىكەن ، ئۇ پۇلنى ھلىقى

ياتىدىغان ياتاققا ئېلىپ بىر ماشىنا بىلەن مېنى

سەن ھۈنەذنى ياخشى مېنى ماختاپ M كەچقۇذىن . كەتتى

كۆپرەك پۇل ئۈگىنىپسەن ، ئەتىدىن باشالپ باراذغا چىقىپ

ئەتىسى يەنە باراذغا چىقىپ بىر ئايالنىڭ سومكىسىنى . دېد ئوغۇذلىغىن

. بەذدىم نىڭ پايالقچىسىغا M نىمۇ ئاقتۇذسام بىر يانفۇن چىقىپتى ئۇ

توذدا پاذاڭلىشىۋاتقان بىر ئايالنىڭ ئەتىسى يەنە بىر توذخانغا كىرىپ

شۇنداق . ئوغۇذالپ قايتىپ چىقتۇق يۈەندەك نەخ پۇل 800 سومكىسىدىن

ياشقا كىرگىچە تۇذىپ ، 12يىلدەك يەنى بىر يىرىم نىڭ ئۆيىدە Mقىلىپ

ئاذلىقتا بىر ھەپتىدەك پۇل تاپالما . ەندەك پۇل تىپىپ بەذدىم يۈر مىڭ يۈ 200

بىر كۈنى ياتاققا كىرسەم نېمىشقا پۇل تاپالمايسەن دەپ بەش تال

سۇنغىچە ئۇذد ،تاياقنىڭ رەذبىسىدىن ئۈچ كۈندەك ئوذنۇمدىن تاياق

ناراذەت قىلىشى ھىلىقى پايالقچىنىڭ تۆتىنچى كۈنى قوپالما ياتتىم ،

خەنزى ئەذنىڭ بىر ياشالذدىكى 50چىقىپ ، يەنە باراذغا ن بىلە

يۈەندەك ل 700سومكىسىنى ئاقتۇذسام ئىچىدىن بىر پوذتىمال چىقتى ، قاذىسام

، ئۇ پۇلنى يانچۇقۇمغا سېلىپ مېنى پايالقچىنىڭ بىخۇتلىقىدىن پۇل باذ ئىكەن

كىرا قىلىپ پويىز قىچىپ كىتىپ ، ئۈچ چاقلىق بىر موتىسىكىلىتنى پايدىلىنىپ

نەگە بېرىشىنى بىلمەيمەن بىر پويىزغا چىقىپ ئۆرەممۇ ئىستانسىسىگە بېرىپ،

يېنىمدا پۇل بولغاندىكىن شۇنى . بىلمەيدىغان بىر شەھەذگە كىلىپ قاپتىمەن

خەجلەپ ئاخشاملىر كۆذكنىڭ ئاستى ، تاشالندىق بىناالذدا يېتىپ ھەپتىدەك

بىر ئار پۇل تاپا دېگەن ذدا الغايالپ يۇذىپ كوچىال پۇلۇم تۈگەپ . يۇذدىم

بىر ئايالنىڭ مال كۆذەاتقان نىيەت بىلەن بىر تالال بارىرىدا

ئامانلىق ئاختۇذسام ، بىر پوذتىمال چىقىپتى ، قاچا دەپ تۇذسام سومكىسىنى

ساقچىالذ مەمۇذىي توختىتىش .ساقلىغۇچىالذ تۇتىۋىلىپ ساقچىغا تاپشۇذىپ بەذد

ياشالذدىكى بىر 30 مېنى سوالپ قويغان كامىردا . نىغا سوالپ قويد ئوذ

غۇلجىدىن ئىكەنلىكىنى ، بۈگۈن ئايال باذ ئىكەن ، ئۇ ماڭا ئۆرىنىڭ ئۇيغۇذ

بوذىنغا ئېلىپ كىتىدىغان ئادەملەذىنىڭ كىلىدىغانلىقىنى ، ئەگەذ ماقۇل ئۆرىنى

دىغانلىقىنى ، چىققاندىن كېيىن دېسەم چىقىپال مېنىمۇ بوذىنغا ئېلىپ چىقىپ كىتى

. شىنجاڭغا بىرگە ئېلىپ كىتىپ ، يۇذتۇمغا يولغا سېلىپ قويىدىغانلىقىنى دېد

كەچقۇذىن ھىلىقى ئايالنى بىر مەن ئۇنىڭ گىپىگە ماقۇل بولدىم ، دېگەندەك

كىلىپ ساقچىالذ ئەتىسى ئۇالذ . ئەذ كىلىپ ئېلىپ چىقىپ كەتتى ئۇيغۇذ

ئۇالذ بىلەن ئەتىسى سەندىڭ دېگەن . ېنىمۇ ئېلىپ چىقىپ كەتتى بىلەن كۆذشۇپ م

ئۇ ئايال بىلەن بىرگە كەلگەن ئەذ ئۇنىڭ ئېر ئىكەن . كەلدىق يەذگە

سېنى بولۇپ بىر مېھمان كۈتۈشتىن ياتاق ئالد ، ياتاققا ئوذىنلىشىپ ئۇالذ

باراذغا ياندىذىپ چىقتۇق ، ئەتىدىن باشالپ ساقچىغا نۇذغۇن پۇل تۆلەپ

مەن ماقۇل دەپ ، چىقىپ ئوغۇذلۇق قىلىپ پۇلىمىزنى تىپىپ بىرىسەن دېد

تاسما بىلەن نېمىشقا ئىر ئەتىسى باراذغا چىقىپ پۇل تاپالما ياقاققا كىرسەم

مەن ئۇنىڭغا ئەتە چوقۇم پۇل تاپىمەن . ئۇذد پۇل تاپالمايسەن دەپ بولىشىغا

ماقۇل . ا ئىككى مىڭ يۈەن تاپىسەن دېد دەپ يىلىنسام ئەتە نەدىن بولمىس

دەپ ئەتىسى باراذغا چىقىپ يەنە پۇل تاپالما ، ياتاققا كىرسەم ئۇذمىسۇن دەپ

قوذقۇپ شۇ ئەترەپتىكى بىرتۈڭگاننىڭ ئاشخانىسىغا كىرىپ،قوذسىقىم ئاچ دېگەننى

قوذسىقىمغا قىلىپ بەذسەم ئاشخانىسىنىڭ تارلىقىنى پۈال ئۇقتۇذىپ، –چاال

شۇ ئەتراپتىكى يېڭى سېلىۋاتقان بىر بىنانىڭ ئىچىدە ئاخشىمى . تاماق بەذد

-6 . يۈذدىم ئۇ تۇنگاننىڭ يېنىدا ئىشلەپ يىتىپ ، كۈندرلىر

خوتۇنالذ چۈشكەن مېھمان كۈتۈشكەباذسام ئۇالذ يوق ئىكەن ، -ھېلىقى ئەذ كۈنى

ئاخشىمى بېرىپ ئاشخانىسىغا كىلىپ ئىشلەپ يەنە ھېلىقى تۈنگاننىڭ

يول بويىغا چىقىپ ئويغۇنۇپ ئەتىگىنى بىر كۈنى .ياتتىم ھىلىقى يەذدە

بىر سوڭخاجىياڭ ماشىنىدا تۆت ، بەشتەك ئۇيغۇذ بالىالذ كىلىپ ماشىنىغا تۇذسام

ئۇالذ مېنى بىر يەذگە ئاپىرىپ مۇنچىغا ئەككىرىپ .بېسىپ ئېلىپ ماڭد

بىزنىڭ اپتى دەپ بەذسەم،بۈگۈندىن باشالپ يۇيۇندىذىپ سەن نەدىن دەپ سوذ

يىنىمىزدا تۇذىپ ئوغۇذلۇق قىلىسەن ، بىز ياتاق ، تامىقىڭنى بىرىمىز دېد ، ماقۇل

دەپ ئۇالذ ئىجاذىگە ئالغان ئۆيدە بىرگە يېتىپ ، ئەتىسىدىن باشالپ باراذغا

مكا كۈندەك تۇذىپ كىشىلەذنىڭ سو 15ئۇالذنىڭ يىنىدا چىقىپ ئوغۇذلۇق قىلىپ

بەش مىڭ يۈەندەك پۇل ئوغۇذالپ سېنىت ئېلىپ قالما يانچۇقلىرىدىن ،

ئىككى كۈن ئۇدا پۇل تاپالماپتىم ئۇالذمۇ نېمىشقا پۇل تاپالمەيسەن . بەذدىم

مېنى پايالپ ئۇذد ، ئەتىسى باراذغا چىقىپ دەپ ئاخشىمى تاسما بىلەن

ىدىن پايدىلىنىپ قېچىپ ماڭغان بالىنىڭ ئوبىرنىغا كىرىپ كەتكەن پۇذسىت

ئىسىملىك بىر D بىلمەيمەن شىنجىننىڭ ئەتراپىغۇ دەيمەن ئۆرەممۇ . كەتتىم

دېسەم ئۇ ئادەم ، سەنمۇ كااپچىنىڭ يېنىغا بېرىپ ئەھۋالىمنى ئۇيغۇذ

مۇساپىر ئىكەنسەن مېنىڭ يېنىمدا تۇذغۇن بىر مەرگىلدىن كېيىن مەن سىزنى

شۇنداق . يولغا سېلىپ قويا دېد شىنجاڭغا ئەچىقىپ يۇذتۇڭغا

4نىڭ ئىشلىرىغا ياذىدەملىشىپ بالىسىنى بېقىپ بېرىپ ئۆيىدە D قىلىپ

ئۆيدە بىر كۈنى كااپخانىنىڭ ئۈستىدىكى ياتىدىغان . ئايدەك تۇذدىم

دىن ھېلىقى بالىنى D تۇذسام، بىر ماشىنىدا بەش ئالتىدەك ئۇيغۇذ بالىالذ كىلىپ ،

ېرىڭ نەچچە پۇل دېسىڭىز بىرەيلى دېد ، كااپچى ، ياق مەن ئۇ بىزگە سېتىپ ب

ئاذدىن تۆت كۈن . بالىنى شىنجاڭغا ئەچىقىپ قويىمەن دەپ ئۇنمىد

بولۇپ كەتتى ،ئايالىمۇ ئىزلەپ نەگە كەتتى بىلمىدىم يوق M ئۆتۈپ

بىرگە ئۇنىڭ ئايالى بىلەن شىنجاڭغا كۈندىن كېيىن 10 . تاپالمىد

پويىزغا بىلەت ئالغىنى كېتىپتۇ، مەن كااپخانا ئۇ كىتىدىغان بولۇپ چىقىپ

، بىر ياشلىق ئوغلىنى بېقىپ تۇذسام ئالدىدا ئۇنىڭ تۆت

كىلىپ ئىچىدىن يەتتە ، سەككىزدەك ئۇيغۇذالذ چۈشۈپ مېنى ماشىنا كىچىك

شۇ نىڭ بالىسى M تۇتۇپ ماشىنىغا سوالپ ئېلىپ كەتتى ،

يەنە بىر شەھەذگە ئۇالذ مېنى . قالد يىغلىغانچە ا ئالدىد يەذدە

مىڭ يۈەن تىپىپ 50بىزگە ئىجاذىگە ئالغان ئۆيىگە ئېلىپ بىرىپ، ئاپىرىپ

بەذسەڭ شىنجاڭغا ئاپىرىپ قويىمىز دىد ،ياق دېسەم ئۇالذ ئۇذاتتى ،ماقۇل بولۇپ

ىپ بىرىپ، مىڭ يۈەندەك پۇل تېپ 23ئىككى ئايدەك تۇذىپ، ئۇالذنىڭ يېنىدا

ئۇنداق ئاسان ئىش مېنى ئەمد شىنجاڭغا ئەچىقىپ قويۇڭالذ دېسەم،

سەن شۇمغا ئاذان ئېرىشتۇق توال گەپ قىلما ئەتىدىن باشالپ پۇلنى يوق

باراذغا چىقىپ ھەپتىدىن كېيىن . كۆپرەك ئوغۇذال ئىپادەڭگە قاذايمىز ، دېد

مېنى شىنجاڭدىن ئېلىپ چىققان قېچىپ كىتە دەپ پويىز ئىستانسىسىگە كەلسەم،

T ،قېچىپ كەتسەم، ئۇنى كۆذپ ئۇچراپ قالد

بىر بىنانىڭ قوغلىد ، ئالتە قەەتلىك بىلەن شىرىكلىر

ئاذقامدىن قوغالپ چىقىپ ،بىنانىڭ ، چىقىپ مۈكىۋالسام ئۆگىزىسىگە

، يېنىڭىزدىن ئۈستىدە تۇتىۋىلىپ ئۇذد ، بولد ئۇذماڭ نېمە دېسىڭىز ماقۇل دە

ئەچىقىپ ھېچ يەذگە باذما دېسەم ، سەن شۇمنى مەن شېنجاڭدىن

تەذبىيىلىسەم، كۆرڭ ئېچىلىپ ئەمد تۇتۇق بەذمەيدىغان بولىۋالدىڭغۇ

T بىنانىڭ لىۋىگە كىلىپ قاپتىكەنمەن ، ئۇذىۋەذد ، قېچىپ يۈذپ دەپ

ھۇشۇمغا كەلسەم بىر توپ بىرچاغدا . بىنادىن يىقىلىپ چۈشتۈم بىرنى تىپىپتى

،بەدەنلىرىم ئاغرىپ بىر ساقچىالذ بېشىمدا تۇذىدا ، پۇت قوللۇذىم ئېسىغلىق

ئەسلى مەن بىنادىن يىقىلغاندا بىر ئەخلەت . دوختۇذخانىدا يېىتپتىمەن

ساندىقىنىڭ ئىچىگە چۈشۈپ كىتىپ ، ئوڭ پۇتۇپ يوتامدىن ،سول پۇتۇم تىزىمدىن

سۈنغان بولۇپ بىر ئىڭەك سۆڭكۈم ە ، ئىككى قولۇم جەينەكتىن

تارلىقچىنىڭ ئىنكاس قىلىشى بىلەن، شۇ يەذدىكى ساقچىالذ دوختۇذخانىغا ئېلىپ

پۇل چىقىرىشى بىلەن ساقچى ئىداذىسىنىڭ شۇ يەذدىكى .كەلگەن ئىكەن

ئايدەك 4دوختۇذخانىدا . سۇنغان پۇت ە قوللۇذىمغا گاڭبەن سېلىپ داالىد

بىر بولدىم ، ساقچىالذ تېپىپ كەلگەن ماڭغۇدەك ھاسىدا يىتىپ،

دەپ ئۇالذغا بىلەن بولغان ئەھۋالنى تەذجىمە قىلىپ بىرىشى ئۇيغۇذنىڭ

ئايدىن كېيىن ساقچىالذ مېنى گۇڭجۇدىكى بىر يىغىۋىلىش ئوذنىغا 5. بەذدىم

ئۇ يەذدە تۇذىپ ساقچىالذنىڭ ياذىدىمى بىلەن يۇذتۇمدىكى .ئەكىلىپ قويد

مېنىڭ اقچىخانا بىلەن ئاالقىلىشىپ ،تاغام بىلەن تېلېفوندا كۆذشتۇم ، تاغام س

سودىگەذ تونىشىنىڭ ھايات ئىكەنلىكىمنى ئۇقۇپ ، گۇڭجۇغا چىققان بىر ئۇيغۇذ

ئادذىسىنى دەپ بېرىپ ، شۇنىڭ بىلەن بىرگە يېنىپ چىققىن دەپتى ، يەنە

مېنى سىلەذ شىنجاڭغا غا ، باشقىالذنىڭ قولىغا چۈشۈپ قالما دەپ ساقچىالذ

يىغىۋېلىش . ئەچىقىپ قويۇڭالذ دېسەم ماقۇل دېد

ياشقا كىرگەن اقتىمدا شۇ يەذگە 14 . تۇذدىم ئا ئالتە ئوذنىدا

دەك چوڭ ئادەمنى 30، باللىر ە دەك مەن ياشلىق ئۇيغۇذ 80يىغىۋالغان

بىر يىغىۋىلىش ئوذنىغا لىپ، شۇ يەذنىڭ ساقچىلىر پويىز بىلەن ئۈذمچىگە ئەكى

ئۈچ ئايدىن كېيىن ىاليىتىمىزنىڭ كادذىلىر كىلىپ ، بىز بىر . ئۆتكۈرپ بەذد

ناھيىگە كەلگەن . ئاپىرپ قويد يۇذتىمىزغا ئۆر دەك بالىنى 30يەذلىك

خەلق ئىشالذ ئىداذىسىنىڭ كادىرلىر ، مېنى دەپ بەذگىنىم كۈنى

نىڭ ئۆيىنى ( ئانامنىڭ ئاكىسى ) مەن تاغام . كەلد مەھەلىگە ئېلىپ بويىچە

ئۇالذ ئۆيگە دېسەم، ئۇالذغا كۆذسىتىپ مۇشۇ ئۆ تاغامنىڭ ئۆيى

تاغامنىڭ ئايالى نەدىندىذ كىلىپ ئادەم يوق ئىكەن دەپ تۇذاتتى، قاذاپ

قىلما قاذاپ گەپمۇ قالد ، مەن ئۇنىڭغا ئاچا مەن كەلدىم دېسەم ئۇ ماڭا

بوالمدى دېسە بۇ باال سىلىنىڭ تۇققانلىر ەذپكە ماڭد ، كادىرىالذ ئۆيى ت

شۇنىڭ بىلەن كادىرالذ . بىردىنال چالۋاقاپ ، مەن ئۇ بالىنى تونىمايمەن دېد

ئېلىپ كىتىپ ، يېزىلىق ساناتۇذىيەگە ئوذىنالشتۇذىپ، ئاچچىغالپ مېنى يېزىغا

كەچقۇذىن دىد ،ئەتىسى ئۆيىدىن ئادەم كەلسە بىرڭال ئۇيەذدىكىلەذگە

تاغامنىڭ ئۆيىدە . كىلىپ مېنى ئۆيىگە ئېلىپ كەتتى (ئانامنىڭ ئاكىسى ) تاغام

ئاخىر ئۇ . ئايالى ھەذ كۈنى تىلالپ رادىال پاتۇذمىد ئۈچ ئايدەك تۇذسام

ئۆيدىن چىقىپ كىتىپ ، قوشنا مەھەللىدىكى بىر ئۈچ چاقلىق

بالىغا ياذىدەملىشىپ موتوسىنى سۈذتۈپ ، ھەيدەپ كىرا قىلىدىغان موتوسكىلىت

، ئۇنىڭ ئۆيىدە بىر يىلدەك گاھىدا موتوسىنى ھەيدىشىپ ئادەم سېلىپ بېرىپ

ئاذلىقتا نەچچە قېتىم ئانام ە چوڭ ئانامالذنىڭ تۇپراق بېشىغا چىقىپ .تۇذدىم

دادامنىڭ .بولىشىغا يىغالپ دەذتلىرىمنى ئۇالذ ئاڭلىمىسىمۇ تۆكۈپ تۇذدىم ،

ېنىغا باذا دېسەم يەنە سېتىۋىتىشىدىن قوذقتۇم ، ئۇمۇ مېنىڭ كەلگەنلىكىمنى

بىر يىلدىن كېيىن ھىلىقى باال بىلەن كىلىشەلمە . ئاڭالپ ئىزدەپمۇ كەلمىد

ئۆر مەھەلەمدىكى خۇمدانغا كىلىپ شۇ يەذگە قىش ئالغىنى كەلگەن

پ بېرىپ ئاخشاملىر تەذەكتۇذچىالذغا ياذىدەملىشىپ ، تەذەكتۈذىنى ھەيدىشى

بىر يىتىپ قوپۇپ شۇالذنىڭ ئۆيلىرىدە ، گاھىدا تەذەكتۈذالذنىڭ ئۈستىدە

ئۇندىن كېيىن يېزىدىكى بىر سۇاذكىچىنىڭ يىنىدا بىر . يىلدەك جىنمىنى باقتىم

يىلدەك تۇذىپ ھۈنەذ ئۆگەندىم ، بىر كۈنى ماشىنىغا تۆمۈذ بېسىۋىتىپ پۇتۇمغا

اتتىق ئاغرىپ كەتتى ئۇستامنىڭ ياذىدىمى تۆمۈذ چۈشۈپ كىتىپ، ق

3ئۆيىدە ئۇستامنىڭ تېڭىقچىغا پۇتۇمنى تاڭدىذىپ بىلەن

ئۆيگە كىلىپ مېنىڭ بىر تۇققىنى بىر كۈنى ئۇنىڭ . ياتتىم ئايدەك

، ئۆتۈپ كەتكەن ئەسكى قىماذار بۇ بالىنىڭ دادىسى ياتقىنىمنى كۆذپ ،

ن باالم ساڭا مانچە اقىت ئىشلەپ بىرىپتۇ ،مانچە ھامىنى بىر كۈنى كىلىپ سەند

ئۇ ئۆيدىنمۇ . پۇل بىرىسەن دەپ ذەسۋا قىلىدى ، بۇ بالىنى يىنىڭدا تۇذغۇرما دېد

يىنىپ چىقىپ نەگە بېرىشىمنى بىلەلمە ناھىيىگە بىرىپ يەنە ھىلىقى بىكەتنىڭ

. دەك تۇذدىم ئا 6دەذەرىسىغا قاذايدىغان ئادەمنىڭ ئىشلىرىغا ياذىدەملىشىپ

باذا ئۇ –قولۇمدا گاڭبەن بولغاچقا تۈركرەك ئىش قىاللما باذا -پۇت

بىر كۈن توق ئۇ يەذ بىر كۈن ئاچ ،. ئادەمنىڭ كۆرىگىمۇ سەت كۆذنىشكە باشلىدىم

قوساققا يەيدىغان نەذسە . ، بۇيەذلەذدە تەمتىرەپ يۈذپ كۈنلەذنى ئۆتكۈردىم

ئالدىدا توختۇتۇپ قويغان ماشىنىالذنىڭ ئەينىكىنى تاپالمىغاندا ئىالجىسىز بىكەت

، ئىچىدىكى ئۈنائلغۇسىنى ئوغۇذالپ سىتىپ جان باقتىم ، ئاذلىقتا نەچچە چىقىپ

بىر كۈنى دوختۇذخانىغا كىرىپ . قېتىم ساقچىالذنىڭ قولىغىمۇ چۈشۈپ قالدىم

گاڭبەننى ئېلىۋىتىمىز مىڭ يۈەن ئەككەلسەڭ 5پۇتۈمنى تەكشۈذتسەم

مەھەلىدىكىلەذدىن دادامغا ئەھۋالىمنى دەپ قويۇڭال ماڭا ئىگە بولۇپ . دېد

پۈت ، قولۇمدىكى گاڭبەننى ئالدىذىپ قويسۇن ، ساقايغاندىن كېيىن بىر ئۆمۈذ

ئۇنىڭ خىزمىتىنى قىلىپ ماڭا خەجلىگەن پۇلىنى تېپىپ بېرىمەن دەپ خەەذ

نوپوسىمۇ يوق ، مەن كىچىك ئۇنداق باالم يوق ، مەندە كىرگۈرسەم ، ئۇ مېنىڭ

قانداق قىلىپ پۇل تاپاذمەن . ئۇنى باشقىالذغا بېرىۋەتكەن دەپتۇ اقتىدىال

دەپ غەم قىلىپ يۇذسەم ،بىر كۈنى كەچقۇذىن بىر ئادەم بىكەت ئالدىغا بىر كونا

ماشىنىنى . كىشلىك جىپ ماشىنىنى توختۇتۇپ قويۇپ بىر يەذگە كەتتى 10

تۈركرەك ماشىنىنى ھەيدەپ قىچىپ ، ن مەقسەتتە ئوغرىالپ ساتا دېگە

يول بويىدىكى ئوذمان بەلۋىغىغا تىقىۋىتىپ ھەيدىيەلمىگەنلىگىم ئۈچۈن

شۇنىڭ بىلەن مەقسىتى ئەمەلگە . ،چىقىرالما تۇذسام ساقچىالذ كىلىپ تۇتىۋالد

ە ئاشمىغان ئوغر دېگەن قىلمىش بىلەن بىر يىللىق ئەمگەك بىلەن تەذبىيىلەشك

. قاذاذ قىلىندىم

ھايات بولغان بولسا ، دادام دېگەن ئەمدىلىكتە ئويالنسام ،مەن ئانام

مۇناپىق ئۆرىنىڭ دادىلىق بۇذچىنى ئادا قىلىپ ، مېنى مەكتەپتە ئوقۇتۇپ يېنىدا

بېرىۋەتمىگەن ، قەذر ئۈچۈن باشقىالذغا قىماذدىكى باققان ، خوذلىمىغان ،

ە ئۆگەتمىگەن ئوغۇذلۇق قىلىشنى مەخلۇقالذ ماڭا ھىلىقى ئادەم سىياقىدىك

ياشقا تولۇق كىرمە تۇذىپ 18بولسا ، ئۇذىپ بىنادىن تاشلىۋەتمىگەن

يۈذمەس يۇقاذقىدەك نۇذغۇن ئىسسىق سوغۇقالذنى بېشىمدىن كەچۈذپ

گاڭبەننى ئالدىذىشقا پۇل تاپىمەن دەپ باشقىالذنىڭ قولۇمدىكى پۇت ە

بىر تەذبىيىلەنگۈچىگە ئايلىنىپ قالماس ئوغۇذالپ نەذسىلىرىنى

ھەذدائىم ئىسىمگە ئالسام قىسقىسى ئەقلىمگە كەلگەدىن تاذتىپ . ئىكەنمەن

قۇذقۇنچىلىقتا بەدەنلىرىمنى تېترەك بېسىپ كىتىدىغان كۈنلەذنى كۆذشىمگە

باال تېپىشنى بىلىپ تەذبىيىلەشنى بىلمەيدىغان قىماذار دادام ،ئاشۇ

باشقىالذدىن ئاڭلىسام دادام كۈنلىرىنى يەنە شاپاق . بوپتۇ ەبچى سە

چېكىش ئويناش ، نەشە كىيىپ تاپقان پۇلىغا قىماذ قىستۇذىپ دوپپىسىنى

مەن ساقچىالذنىڭ قولىغا چۈشكەندىن كېيىن ئۇالذ . بىلەن ئۆتكۈرېتىپتۇ

ئۇنىڭغا خەەذ كەچۈذمىشىمنى ئاڭالپ ، داداڭنى كۆذمىگىنى ئۇرىن يىل بوپتۇ

دادام مېنى كۆذگىنى : ئۇالذغا دەپتى مەن قىلىپ كۆذىشتۇذىپ قويايلى

يىلدىن ئاشتى ، بۇ جەذياندا ئۇ دادا بولۇش 10كەلمەيدى ، مەن ئۇنى كۆذمىگىنى

سۈپىتى بىلەن مېنى سەن نەدە ؟ نېمە كۈنلەذنى كۆذدىڭ ؟ دەپ ئىزلەپمۇ باقمىد ،

بىر كۈنى ساقچىالذ داداڭ سەن . ىذ چاقاذتىپ كەپتۇ ئۇالذ دادامنى مەجب دېسەم

نېمە ئۈچۈنلىكىنى بىلمىدىم، بىلەن كۆذشكىنى كەپتۇ دېد ، بۇ گەپنى ئاڭالپ

تۈذمە دەذارىسىنىڭ ئالدىغا چىقسام . ئۆرەمنى تۇتىۋااللما يىغالپ كەتتىم

يذپ خۇدد مېنى ك. بىر سىلياخالتىدا تۆت گىردە ناننى تۇتۇپ تۇذىپتۇ دادام

گەپ قىلما ، بۇ گىردىنى يېگىن ناتونۇش ئادەمگە مۇئامىلە قىلغاندەك باشقا

ئۇنىڭ بۇ ئىشلىرىنى كۆذپ تېخىمۇ . دېگەن بىر ئېغىز گەپنى قىلىپال كىتىپ قالد

مېنى كۆذتۈذشكە ئېلىپ چىققان ساقچىالذمۇ ، توا دىنيادا . يىغالپ كەتتىم

بەلكىم مېنىڭ كەچۈذمىشىمنى . ھە دېيىشىپال قالد مۇنداقمۇ دادا بولىدىكەن

گەپنى ئوقىغان ھەذقانداق بىر ئادەم دادامغا نەپرەتلىنەذ ، يۈذىگىمدىكى

-،مېنىڭ دادام يالغۇر مەنال ئەمەس ، پۈتۈن ئىنسان ھاياتىدا يەذ قىلسام

بۇ ئۇلۇص ئىسىم خاتا قويۇلۇپ دېگەن « دادا » ، رېمىنمۇ نەپرەتلەنگىدەك

ئۇنى قەتئىي مەن . ئادەم سىياقىدىكى بىر مەخلۇق قالغان ،

دادام باذ دېگەنلەذنى جەمئىيەتكە چىققاندىن كېيىن . كەچۈذمەيمەن

خىيالىمغىمۇ كەلتۇذمە ، كۈچۈمنىڭ يېتىشىچە تىرشىپ ئىشلەپ ، پۇل تېپىپ پۇت

بېرىپ قولۇمدىكى گاڭبەنلەذنى ئالدىذىتىپ ،بۇذىنقى تاذىخمغا خاتىمە –

. ھااللدىن تۇذمۇش كەچۈذش يولىغا ماڭىمەن

ئادالەت

(ئەذكىن تۈمەنى.م)

مۇھەببەت دېمەككى ، ئاشۇنداق ھېسيات ،

. ئۈنسىز ، تىۋىشسىز ، جىمجىت لىرىكا

مۇھەببەت ذېڭى يوق ، شەكىلسىز ذەسىم ،

. نوتىسىز ، ئاھاڭسىز ، ئوتلۇق مۇرىكا

ناملىق شېئىرىدىن « غالىب تەشۋىشلەذ » ـــــــــــ پەذھاد ئېلىياس

ماڭا قاذا دەيمەن ـــــ بايىدىن بېر قىزرىق ! ـــ ھە ، تۇذسۇن ، ھە

پاذاڭالذنى قىلىۋاتقان جامال قىلىۋاتقان گېپىنى توساتتىن توختىتىپ ، ئايىقىنى

سۆر ئاچتى ــــ ئاڭلىدىڭمۇ روذ ئىشتىياق بىلەن مايالپ ئولتۇذغان تۇذسۇنغا

؟

ــــ جامالنىڭ ئاغزىدىن نېمە خەەذ چىقىدىغىنىغا قىزىققان ! ـــ نېمىنى

. تۇذسۇن ، مايالاتقان ئايىقىنى قويۇپ ، ئۇنىڭ ئاغزىغا قاذاپ ئولتۇذد

! ـــ ئاڭلىسام سىنىپىمىزدىكى ئادالەت مۇھەببەتلىشىۋېتىپتىمىشقۇ

كىتابىمنى كاذىۋاتقا تاشالپ ، ئوذنۇمدىن بۇ گەپنى ئاڭالپ ، كۆذىۋاتقان

كالال قويۇپ ، « گۈسسىدە » چاچراپ تۇذدىميۇ ، ئۈستىدىكى كاذىۋاتقا

ئۇنىڭغىچە تۇذسۇن كېلىپ ، مېنى يۆلەپمۇ . يەذگىال روڭزىيىپ قالدىم

. ئۈلگۈذد

! ـــ چاتاق يوقتۇ ؟

دە ، -ىم ـــ مەن ئوذنۇمدىن ئاستا تۇذد. يوق ... ھېچقىسى ... ـــ ھېچ

. تۇذسۇنمۇ خاتىرجەم بولۇپ ، ئۆر ئىشىنى قىلىۋەذد . كاذىۋاتقا ئولتۇذدىم

مەن بىر ئار ئولتۇذىۋالغاندىن كېيىن ، جامالدىن سوذىدىم ـــ بايا نېمە

؟ !دېگەنتىڭ

ئېھتىمال چىرايىم بىرقىسما بولۇپ قالغان بولسا كېرەك ، جامال كېكەچلەشكە

. باشلىد

ـمەن ؟ ... گەپ قىلمىغاندىـ ... باشقىچە ... باشـ... ـــ با

ـــ ا نېمىگە تىلىڭنى چاينايسەن ؟ بايا دېگەن گېپىڭنى يەنە بىر قېتىم

! بايا نېمە دېگەنتىڭا ؟! دېگىن دېدىمغۇ

! ـــ ئادالەت مۇھەببەتلىشىۋېتىپتۇ

ـــ كىم بىلەن ؟ ـــ ئاغزىمنى ئەمدىال ئۆمەللىۋىدىم ، تۇذسۇن مەندىن

. ان كېلىپ ، گەپ ئاذىلىد چاقق

ـــ دېد جامال ئىزاھات بەذگەندەك ، ئاندىن ! ـــ كىم بىلەن بوالتتى ؟

گېپىنى داام قىلد ـــ ھېلىقى قوشنا سىنىپتىكى ذاخمان سۇيۇق بىلەن

! بولمامدى

ئوغۇل ! ـــ دېد تۇذسۇن يەنە گەپ ئاذىالپ ـــ بۇ ئادالەتمۇرە ! ـــ توا

ەك ئاشۇ ئوماچتەك چاچرايدىغان ذاخمان بىلەن باال تېپىلمىغاند

! تېپىشىۋالغىنىنى كۆذمەمدىغان

؟ ـــ دېد جامال نېمىدىندىذ ناذار بولغاندەك !ـــ شۇ ئەمەسمۇ

تەلەپپۇردا ـــ جاھاندا نى ـ نى ئوغۇل بالىالذ تۇذسا ، ئۆتۈپ ـ تېشىپ

! ئەمد شۇ سۇيۇق بىلەن ـ ھە

... ـــ شۇنى دېمەمسەن

قەتال چىداپ تۇذالمىدىم ـ دە ، ئۇالذغا قەھرىم بىلەن سۆرلەشكە مەن پە

. كىرىشتىم

سىلەذگە دېيىشكۈدەك گەپ تېپىلمىدىمۇ ؟ ئادالەت ، ئادالەت ! ـــ ھە

! تارىمۇ بىر ! دەپال كەتتىڭالذغۇ

... ... مەن ئىشىكنى رەذد بىلەن يېپىپ ، ياتاقتىن چىقىپ كەتتىم

... ...

مېنىڭمۇ ئاچچىقلىنىشىم ، . دا سەەبسىز ئىش يوق دىنيا! دەذھەقىقەت

كۆڭلۈمدىكىنى ئېيتسام ، مەن ئادالەتكە كۆيۈپ . ئەلۋەتتە ، بىھۇدە ئەمەس

يۈذگىلى خېلى بولد ، توغرىراقى ، ئالىي مەكتەپكە كەلگەن ئىككى يىلدىن

لېكىن مەن جۈذئەت . بۇيان ئۇنى ئىزچىل ياخشى كۆذپ يۈذىۋاتىمەن

، ئەيتاىذ ، ئۇنىڭغا كۆڭلۈمنى بىلدذپ باققان بەندە قىاللمىدىممۇ

. لېكىن ئۇنى ئۈن ـ تىنسىز سۆيۈپ كېلىۋاتىمەن . ئەمەسمەن

جامالدىن بايىقى گەپنى ئاڭالپ تارا ئىشەنمىگەن بولساممۇ ، لېكىن يەنىال

سىرتنىڭ سوغىقى باذا ـ باذا كۈچىيىپ كېتىۋاتاتتى ، . شۈبھىلىنىپ قېلىۋاتاتتىم

اپ ئاپائق تۇمانالذ ئاذىسىدا گۇڭگا كۆذنمەكتە ، خىياللىرىممۇ شۇنىڭغا ئەتر

: ئەگىشىپ خرەلەشمەكتە ئىد

سەن شۇنداقمۇ قىلغانسەنمۇ ؟ مېنىڭ پەقەتال ئىشەنگىم ! ئاه ئادالەت »

سەن ئادەم تېپىلمىغاندەك ئاشۇ لەڭپۇڭدەك لىغىرالپ ، . كەلمەيدى

پ يۈذىدىغان ذاخماننى تاپقانسەنمۇ سۇيۇقائشتەك ئېقىپ ، ئوماچتەك چاچرا

يەنە شۇ ئۆرمنىڭ ! بۇنى ئەمد كىمدىنمۇ كۆذىمەن ؟! ھە ... ؟

كۆڭۈل دېگەن پادىشاه ، > بوپتۇ ، ! جۈذئەتسىزلىكىدىن كۆذمە نى ئىالج ؟

؟ قىزالذ ساذاڭ !دەپ ، كۆڭۈل چۈشسە نېمە ئامال < كۆيۈپ قالسا تاذتىشا

بەلكىم ! بىكاذدىن بىكاذ مۇھەببەتلەشكىلى ئەمەستۇذ ، كۆڭلى چۈشمىسە ،

ئومۇچۇم قويۇق بولسا > ؟ يا بولمىسا قىزالذ !مۇھەببەت شۇنداق بولسا كېرەك

« ! ئاه ... ؟ !دەپ ئويالمدىغاندىذ < ، سۆيگىنىم سۇيۇق بولسا

بېشىممۇ رىڭىلداپ ئاغرىماقتا . خىياللىرىم باذا ـ باذا چىگىشلەشمەكتە ئىد

تېلىفونۇم سايراپ كەتمىگەن بولسا ، بۇ سوغۇقتا مۇرالپ ناادا. ئىد

؟ !قالغۇچە تۇذاذمىدىمكىن تاڭ

: تېلىفونۇمنى ئالدىمدە ، خوشياقمىغاندەك سۆرلەشكە باشلىدىم

ا كىم بولسىڭىز ئىسمىڭىزنى دەڭا بىر ، ئادەمنى ... كىم ؟! ... ــ ە

تېلىفون ذارىيەدىن كەلگەن ـــ ... ھە بىلدىم ... كىم ؟! ... تىكوغا سالما

ئىد ، بايا تېلىفوننى ئالغىنىمدا دىققەت قىلمىغانىكەنمەن ــــ نېمە

ا ماقۇل ، ... ھارىرلىما ؟! ... كۆذشەيلى ؟! ھە ؟... ئىشىڭىز باذئىد ؟

! ماقۇل

ذاستىمنى ئېيتسام ، ذارىيە . تېلىفوننى قويۇپ بىرھارا تېڭىرقاپ تۇذىپ قالدىم

ىنىپتا بولساممۇ ، نېمىشقىدىذ ئۇنىڭغا گەپ قىلغۇم كەلمەيتتى ، بىلەن بىر س

ھېلىال ئۇنىڭ تېلىفونىنى ئېلىپ . لېكىن ئۇ دائىم ماڭىال تېلىفون قىالتتى

ئۇنىڭ تېلىفوندىكى تىترەڭگۈ ، رەئىپ ئاارىنى مېنى ئار . ئەنسىرەپ قالدىم

ن ئويالپ ، مەن ئۇيان ئويالپ ، بۇيا. ـ توال ئەنسىرىتىپمۇ قويغانىد

ئاخىر نېمىال بولمىسۇن ئۇنىڭ بىلەن كۆذشۈپ بېقىش قاذاذىغا كەلدىمدە ،

ئۇنىڭ بىلەن كۆذشمەكچى بولغان جايغا ــــ ماكتىپىمىزدىكى كۆل بويىغا

... ... قاذاپ يول ئالدىم

X X

X

ت ـــ دېد ذارىيە ياش ـــ بۇ گەپلىرىمنىڭ ھەممىسى ذاست ، سۇبا

! يالتىراپ قالغان كۆرلىرىنى ماڭا تىكىپ ـــ مەن سىزگە چاقچاق قىلمىدىم

سىزنى ئىزچىل . سىزنى ياخشى كۆذپ كېلىۋاتقىنىمغا توپتوغرا بىر يىل بولد

بىلىپ تۇذىمەن ، بۇنداق . ھالدا چىن دىلىمدىن سۆيۈپ كېلىۋاتىمەن ، سۇبات

الىنىڭ بىر ئوغۇل بالىغا مۇھەببەت ئىزھاذ قىلىشى قىلىش ، بولۇپمۇ بىر قىزب

ئەقەللىي قائىدىگە مۇخالىپ ئىش ، لېكىن ھەذ كىشىنىڭ ئۆر كۆڭلىنى

؟ !ئىپادىلەش ھوقوقى بولىدىغۇ

ـــ دېدىم مەن ئۇنىڭ كۆڭلىنى ياندىذىش ! ـــ ماڭا قاذاڭ ذارىيە

بەت دېگەن بىراق مۇھەب. مەقسىتىدە ـــ كۆڭلىڭىزنى چۈشىنىپ تۇذىپتىمەن

كۆڭۈل . روذالپ تاڭىدىغان ەياكى ئىچ ئاغرىتىدىغان نەذسە ئەمەس

ذاستىنى دېسەم ، مېنىڭ كۆڭلۈمدىكى ئادىمىم ! چۈشمىسە بەذىبىر بىكاذ

سىزگە مەندىنمۇ ! سىز ئەڭ ياخشىسى مېنى كۆڭلىڭىزدىن چىقىرىۋېتىڭ . باشقا

. ياخشى ئوغۇل باال ئۇچرايدى

ەكچى بولدىميۇ ، كۆرم ذارىيەنىڭ لىققىدە ياشقا مەن پېشىمنى قېقىپ كەتم

. تولغان كۆر بىلەن ئۇچرىشىپ قېلىپ لەسسىدە بولۇپ قالدىم

« پاڭڭىدە » ـــ ذارىيە چىدىيالما ! ـــ ئۇنداق قىلماڭ ، سۇبات

ھېچ بولمىغاندىمۇ ئويلىشىپ ! يىغلىۋەتتى ـــ مېنى مۇنداقال ذەت قىلىۋەتمەڭ

! بېقىڭ

بۇنداق قىلسىڭىز ئۆرىڭىزنىڭ ئىزرىتىنى ! ذاڭلىق قىلماڭ ــ مۇنداق سا

؟ مەندىنمۇ ياخشىسى !جاھاندا ئوغۇل بالىالذ دېگەن كۈذمىڭغۇ . تۆكىۋالىسىز

! ئۇچرايدى سىزگە

لېكىن كۆڭلۈم تۇيۇپ تۇذىپتۇ ، ذارىيە . مەن لېۋىمنى چىشلەپ كېتىپ قالدىم

... ئاراپ ئىچىدە ئۆذتىنىپ قالغانىد

. ... ... ..

مەن بولسام . ياتاقداشلىرىم تاتلىق ئۇيقۇدا . ئەتراپ قاپقاذاڭغۇ . كېچە

. ئىچىم مۈشۈك تاتىلىغاندەك بىائذام بولماقتا . پەقەتال ئۇخلىيالمايۋاتاتتىم

مېنى ئادالەتنىڭ ئىشىق ئوتى ھەم ذارىيەنىڭ گەپ ـ سۆرلىر قىينىماقتا

تۇذىپال ئۇنىڭدىن ئەنسىرەپ . تى خىيالىم توالذاق ذارىيە ئۈستىدە بوالت. ئىد

قالدىم ، كۆڭلۈم ئۇنى ئەخمىقانە ئىشالذنى قىلىپ قوياذمۇ ، دېگەن

ئىچىم بىائذام بولماقتا ئىد ، كەيپىياتىمنى تەڭشەش . ئەندىشىدە ئىد

. ئۈچۈن ، تاماكىدىن بىرتالنى لېۋىمگە قىستۇذدىم ە چاقماق چاقتىم

ئەنسىزلىك ئىچىدە تېلىفوننى . قېرىشقاندەك چاقمىقىم يامنا قويد

تۈن تاڭغا . ئالدىمدە ، ذارىيەگە تېلىفون قىلماقچى بولۇپ توختاپ قالدىم

: ئىچىمدە خۇداغا ئۈنسىز نىدا قىلدىم . ئۇلىشىپ قالغانىد

ئۇنى ئەخمىقانە خىيالالذدىن مۇستەسنا ! ئاه ، ھەممىگە قادىر ئۇلۇص ئالال »

« ! قىلغايسەن

ق ئۈنسىز نىداالذ ئىچىدە كۆرمنىڭ قاچانالذدىن ئۇيقىغا ئەنە شۇندا

... ... ئىلىشىپ قالغانلىقىنى بىلمەيال قالغانىدىم

... ...

. مۇئەللىم ئىجتىھاد بىلەن دەذس سۆرلىمەكتە . سىنىپ ئىچى جىمجىت ئىد

ھالبۇكى ئۇنىڭ . ئالدىمدىكى پاذتىدا ئادالەتنىڭ نارىك گەدىسى ! ئەنە

مەن شۇ دەقىقىدە . تا ـــــ ذارىيەنىڭ ئوذنى بوش ئىد يېنىدىكى پاذ

ئەنسىرەپ قالغانىدىم ، چۈنكى قىزالذ تولىمۇ ھېسياتچان ، مۇھەببەتكە

ئىنتىلىشچان كېلىدى ، ئۇالذنىڭ قەلب تاذىسى تولىمۇ نارىك ، ئەگەذ ئۇنىڭغا

، ئارذاقال تېگىپ كەتتىڭمۇ ، بولد ، قىزالذنىڭ كۆڭۈل تاذىسىنىڭ سايرىغىن

سەن كىشىلەذنى نېمە ! ئاه ، مۇھەببەت . ئاراپلىق جىرىڭلىغىنى شۇ ئىد

ئەينى اقىتتا تاھىر ـ ريھرە ، فەذھاد ـ شېرىنالذ ! كويالذغا سالمىدىڭ ـ ھە

سېنىڭ ئۈچۈن ئۆر جېنىنىمۇ قۇذبان قىلغان ، ھاياتىنى تەذك ئەتكەن

لەذنى ئاشىق سەن قانچىلىغان يىگىت! ؟ ئاه ، مۇھەببەت !ئەمەسمىد

؟ مانا بۇ !؟ قانچىلىغان قىزالذنى مەجنۇن كەبى يىغالتمىدىڭ ـ ھە !قىلمىدىڭ

!... مانا بۇ سېنىڭ ھىجرانلىرىڭ ! سەن

مەن ئەنسىرەش ئىچىدە ئادالەتكە ئىككىلىك خەت يېزىپ ئەەتتىم ،

. ئىگىلەش ئىد « ئاخباذات » مەقسىتىم شۇ باھانىدا ذارىيە توغۇذلۇق

. ال ئادالەتتىن جااپ كەلد ھايالشىما

سااقدىشىم سۇبات ، ئەنسىرىمەڭ ، ئاخشام ذارىيە توساتتىنال قىزىتىپ »

دوختۇذ بىر نەچچە كۈن ئاذام . كېتىپ دوختۇذخانىغا ئېلىپ چىققانىدىق

« ئالسا ئوبدان بولۇپ كېتىدى ، دەيدى

! ئۇه

. ياردىم خەتنى ئوقۇپ خاتىرجەم بولدىم ە ئادالەتگە يەنە باغاقچە

. ھايالشىمايال يەنە جااپ تاپشۇذىۋالدىم

چۈشتە باشقا بىر بىلەن دېيىشىپ قويغانىدىم ، كېيىچە . كەچۈذڭ سۇبات »

« ! بىر گەپ بوالذ

خەتنى تاپشۇذىۋېلىپ السسىدە بولۇپ قالدىمدە ، قەغەرنى يىرتىپ

. تاشلىۋەتتىم

ھەممەيلەن كىتاپ ـ . شتى رېرىكىشلىك ھەم ئۇرىنغا سورىلغان دەذسمۇ ئاياقال

مەنمۇ . ماتىرىياللىرىنى يىغىشتۇذىپ ئاشخانىغا قاذاپ يۈگۈذشمەكتە ئىد

كىتاپلىرىمنى يىغۇشتۇذىپ ، قىپقىزىل مامۇق چاپىنىغا مەھكەم ئوذىنىپ ،

. ئىتتىك كېتىپ باذغان ئادالەتكە يېتىشىۋالدىم

ــ ذاستىنال باشقىالذ ـــ دېدىم مەن ئۇنىڭ يېنىغا كەلگەندە ـ! ــ ئادالەت

بىلەن دېيىشىپ قويغانمىدىڭىز ؟

. ـــ دېد ئۇ قىسقىال قىلىپ ! ــ ھەئە

چۈنكى ئاذتۇق گەپ قىلىشنىڭ ئوذنىمۇ . مەن ئاذتۇق گەپمۇ قىلمىدىم

ئۇ ئاشخانىغا كىرىپ كەتتى ، مەن ھېچبىر نىشانسىز ماڭماقتا . قالمىغانىد

. ئىدىم

مەن ئاخىر ئادالەت بىلەن . پ ئۆتمەكتە كۈنلەذ بىر ـ بىرىنى قوغلىشى

ئۇ مېنىڭ كۈندە چاقىرىشىمدىن رېرىكتىمۇ . كۆذشۈش پۇذسىتىگە ئىگە بولدىم

، ئەيتاىذ ، ئاخىر ماقۇل بولد ، يەنە كېلىپ بۈگۈن كەچ سائەت

! سەككىزدە

مەن بىلەن قېيىشما ئىتتىكرەك ماڭغىن ، سېنىڭ ئۆر قاذاذىڭنى ! ئاه ، اقىت

! شىڭغا مۇھتاجمەن تېپى

سائەت سەككىز بولغانىد ، مەن ئادالەت بىلەن ئاخىر ئايرىم ! سەككىز

... كۆذشكەنىدىم

! سىزنى ذاستىنال سۆيىمەن . دېگەنلىرىمنىڭ ھەممىسى ذاست ! ـــ ئادالەت

... سىزنى

ـــ دېد ئادالەت گېپىمنى بۆلۈپ ـــ كۆڭلىڭىزنى ! ــ بولد قىلىڭ سۇبات

ئەڭ . مېنىڭ يۈذگەن يىگىتىم باذ ! م ، لېكىن سىزمۇ مېنى چۈشىنىڭ چۈشەند

ياخشىسى سىز بۇ گەپلەذنى دېمىگەن بولۇڭ ، بىز بۇذىنقىدەك ياخشى

! سااقداش ، سىرداش دوستالذدىن بولۇپ ئۆتەيلى

ئادالەت كېتىپ قالد ، مەن بولسام ئويلىنىش ، تەلمۈذش ، ھىجران ئوتىدا

تۇذىپال ذارىيەنى ئويالپ . ق ھېسالذ ئىلكىدە قالغانىدىم كۆيۈش ە ئاللىقاندا

؟ شۇ دەقىقىدە ، !ئۇ ئەينى چاغدا قانچە ئاراپالنغان بولغىيتى ـ ھە . قالدىم

سوغۇق ئەدىمەكتە ئىد ، قۇذىپ قالغان غاراڭالذ ئاللىقانداق ئاھاڭدا ئاستا

. شىۋىراليتتى

مۇھەببەت ـــ بەخىتنىڭ قەدەم تىۋىشى ،

. ـــ يۈذەككە چاتقان چىغىر يول يۈذەكنى

مـــــۇھەببەت ـــ دوراقنىڭ ئوتىدا كۆيۈپ ،

! قـىلىچنىڭ بىسىدا ئېچىلغان بىر گۈل

مۇھەببەت ھەقىقەتەنمۇ ئاراپ ، ! نېمىدىگەن ھېسياتقا با قۇذالذ بۇ ! ئاه

! ھىجران ە ىسالغا تويۇنغان ئۇلۇغۋاذ ھېسيات

يۈذىكىمنى دەڭسەپ تۇذىپ ئويالندىم ، ئويالنغاندىمۇ. مەن ئويالندىم

« مېنى سۆيگەننىڭ گۈلى » ئەمد مەن غەپلەتتە ياتماسلىقىم كېرەك ، مەن

مەن ھوشۇمنى يىغمىسام ، ئۆمۈذلۈك پۇشايماندا قېلىشىم ! بولىشىم كېرەك

شۇڭا مەن تېلىفونۇمنى ئالدىمدە ، ذارىيەنىڭ تېلىفون نومۇذىنى . ئېنىق ئىد

رەئىپ ، ئەمما ئوماق ئاارىنى ئاڭالپ ، چېھرىمگە كۈلكە ئۇنىڭ. باستىم

... ... قوند

X X

X

. ذارىيە بىلەن يۈذىۋاتقىنىمغا ھەش ـ پەش دېگۈچە ئىككى ئايدىن ئاچتى

بىز بىر ـ بىرىمىزگە ئىنتايىن ئامراق ئىدىق ، بىرگە تاماق يەپ ، بىرگە تەكراذ

مەن . ئىشقىلىپ بىز ئىنتايىن ئىجىل ـ ئىناق ئۆتىۋاتاتتۇق . التتۇق قى

ئادالەتكە بولغان سۆيگۈمنى يۈذىكىمنىڭ پىنھان جايلىرىغا دەپنە قىلىپ

. ئۈلگۈذگەنىدىم

يــۈذىكىمنى كۆمىۋەتتىم پىنھانغا ،

. پىنھانالذغا كۆمىۋەتتىم قوش قولالپ

اپـــا بىلەن توشقۇردىم مەن يۈذەكنى ،

! اپــــاداذىم ، نىگاذىمنى كۆپ ئويالپ

لېكىن . ئىشقىلىپ ئىككىمىزنىڭ كۈنلىر ئىنتايىن خۇشھال ـ خوذام ئىد

. شۇنداق كۈنلەذنىڭ بىرىدە ئادالەتنىڭ بىر پاذچە خېتىنى تاپشۇذىۋالدىم

: خەت تولىمۇ ھەسرەتلىك يېزىلغانىد

قەدىرلىك سۇبات »

ذاستىنى . ەتنى يېزىپ ئولتۇذىپتىمەن مەن مۇشۇ تاپتا قان يىغالپ بۇ خ

توغرىسى ، ئۇ مېنى . ئېيتسام ، مەن ذاخمان بىلەن ئايرىلىپ كەتتىم

تاشلىۋەتتى ، خۇدد كېرەكسىز نەذسىنى ئىككىلەنمەيال تاشلىغاندەك

مەن نېمە گۇناھىم ئۈچۈن مۇشۇنداق ئاراپالذغا دىچاذ بولىمەن . تاشلىۋەتتى

، ئۇنى چىن دىلىمدىن سۆيگىنىم ئۈچۈنمۇ ؟ ؟ ئۇنىڭغا ئەقىدە قىلغىنىم

؟ !ئەمد مەن قانداق قىلىمەن ؟ قانداق قىلىشىم كېرەك

« ئادالەت بىتەلە

خەتنى ئوقۇپ ئويلىنىپ قالدىم ، كونا دەذدلىرىممۇ قورغىلىپ قالغانىد ،

چۈنكى يېنىمدا مېنى . لېكىن ئۆرمنى كونتىرول قىلمىسام بولمايدى

مەن دوستلۇق . ماڭا چىن ئەقىدە قىلغان اپاداذىم ذارىيە باذ سۆيىدىغان ،

: يۈرىسىدىن ئادالەتكە جااپ خەت ياردىم

دوستۇم ئادالەت »

دىنيادىكى ئىشالذ بىز . خېتىڭىزنى تاپشۇذىۋېلىپ مەنمۇ ئەپسۇسالندىم

ھايات مۇساپىسى ئۆرىنىڭ . ئويلىغاندەك ئۇنداق ئوڭۇشلۇق بولىۋەذمەيدى

سىز خېتىڭىزدە ذاخماندىن . قايلىقى بىلەن بىزنى سىنايدى ئەگر ـ تو

مەن سىزگە دوستلۇق . ئايرىلىپ ، كۆپ ئاراپالنغانلىقىڭىزنى يېزىپسىز

ساالھىتىم بىلەن شۇنداق نەسھەت قىلماقچىمەنكى ، سىز ئۇنىڭ ئۈچۈن

ئۇنداق كىشىلەذ سىزنىڭ قايغۇذىشىڭىزغا ، ئاراپلىنىپ ياش ! ئاراپالنماڭ

چۈنكى ئۇالذ دىنيا تەذىپىدىن ذەت قىلىنغان ! ىزگە ئەذرىمەيدى تۆكىشىڭ

سىزگە ئاخىرقى تەكلىپىم شۇكى ، سىز يىقىلغان جايىڭىزدىن دەس ! ... كىشىلەذ

ھايات ، بەخىت سىزگە ! تۇذڭ ـ دە ، قەددىڭىزنى تىك تۇتۇپ مەغرىذ ياشاڭ

! ە بىزگە مەڭگۈ قۇچاق ئاچىدى

« سۇبات دوستىڭىز

سىز » : نى يېزىپ بولۇپ ، كونۋېرتقا سالدىمدە ، ئاستا پىچىرلىدىم خەت

« ! ھايات ە بەخىت ھەممىمىزگە قۇچاق ئاچىدى ! مەغرىذ ياشاڭ

قۇياش ئۆرىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى نۇذىنى سېخىلىق بىلەن كەڭ كائىناتقا چاچماقتا

... .. ئىد

سەكراتتىكى بوا

(ھېكايە)

--غۇپۇذجان پەتتاذ--

توال ئىسلىنىۋېرىپ،قاذداپ كەتكەن ئۆينىڭ توذىسىدىكى ئىنچىكە ،قوپال

چەڭزىلەذنى ئۆمۈچۈك توذلىر قاپالپ كەتكەن،سامان اليدا سۇالغان -لىم

تامالذنىڭ ئۇ يەذ بۇيەذدىكى سۇاقلىر چۈشۈپ كېتىپ كىسەكلىر كۆذنۈپ

پىالستىر قالغان،سۇنۇپ ،دەر چىقىپ چۈشۈپ كېتە دەپ قالغان يەذلىرىگە

چاپالپ تۇذغۇرىپ قۇيۇلغان كۆرنەكلىرىنى ھېساپقا ئالمىغاندائاساسەن <جىيابۇ>

ئەينەكلىر قالمىغان ،ئېچىلىپ باقمىغىنىغا ئۇرىن بولغان دەذىزىدىن چۈشكەن نۇذ

ئۆينى غۇا يوذىتۇپ ،ئۆ ئىچىنى بىر ئالغان بەدبۇ پۇذاق بىلەن بىرگە ئادەمگە

ئۆينىڭ يېرىمىدىن كۆپرەگىنى ئىگىلىگەن . ېغىشاليتتىبىر خىل غەشلىك تۇيغۇسى ب

كاڭ ،كاڭنىڭ ئۈستىگە سېلىنغان كونىراپ جۇلىقى چىقىپ كەتكەن،كۆيە يەپ ئۆتمە

ئىككى پاذچە (ذەڭگىمۇ ئۆرگىرىپ كۈلرەڭ بۇلۇپ قالغان)تۆشۈك قىلىۋەتكەن قاذا

كەتكەن كېگىز،كېگىز ئۈستىدە تۆذ تەذەپكە سېلىنغان كىرلىشىپ كاناپتەك قېتىپ

،ئەسلىدىكى قىزىل ذەڭگى سۈسلىشىپ سۈس قىزىل ذەڭگە كىرىپ قالغان كۆذپە

ئۈستىدە ،قاسماقلىشىپ كەتكەن يېشىل دىخاا ياستۇققا بېشىنى قويۇپ ،ماغدىذسىز

ئېغىر يۆتىلىپ ،قىينىلىپ تەستە نەپەسلىنىپ -پۇتلىرىنى ئۇرىن سورغىنىچە ،ئېغىر

كۆرلىرىنى توذىسقا تىككىنىچە بىر بوا ،ئاجىز ئېڭراپ ،ياشاڭغۇذاپ قالغان

. ياتاتتى

مايلىشىپ قاذىداپ )بۇ بواينىڭ كونىراپ تىۋىتلىر چىقىپ كەتكەن ئاق

شاپاق دوپپا كەيگەن ،سىقىپ تاشلىۋەتكەن دەسمالدەك پۈذلىشىپ (كەتكەن

كەتكەن يۈرلىر ،تۈذمەلدەك تۈذىلىپ كەتكەن بويۇنلىر ،چوڭقۇذالپ ئىچىگە

كېتىۋاتقان نۇذسىز كۆرلىر ،ھەذ بىر نەپەسلەنگەندە تۆشۈكلىر كېڭىيىپ چۆكۈپ

تاذىيىپ تۇذىدىغان بۇذىنلىر ،ئاقاذغان شاالڭ ئەمما ئۆسكىلەڭ بۇذىت ساقاللىر

پىس قىلىپ يەل قاچۇذىپ تۇذىدىغان -ئاذسىدىكى ئېغىز ،ھەذ بىر سۆرلىگەندە پىس

ككى مەڭزىدىن بوذتۇپ چىققان ياڭاق ،نەچچە تالال قالغان سرغايغان چىشلىر ،ئى

سۆڭىكى تامدەك تاتىرىپ كەتكەن يۈرىنى كىچىكلەپ قالغاندەك،قۇالقلىرىنى

كېسەل سەەبىدىن ئاجىزالپ بىر تېرە .يوغىناپ كېتىۋاتقاندەك كۆذسىتىپ قويغانىد

بىر ئۇستىخان بۇلۇپ قالغان تېنىنى تولىمۇ قوذقۇنىچلىق تۈسكە كىرگۈرپ

. قويغانىد

خۇدانىڭ قۇدذىتى بىلەن -ئۆرىگە ئاستا پىچىرالپ،-دېد بوا ئۆر-توا،>

بۇ لەنىتى كېسەل چاپالشقىلىمۇ ،بۇ .يىل بۇلۇپتۇ 70ساق -ياشاپ كېلىۋاتقىنىمغا ساپمۇ

يا ساقىيىپ كېتەلمە ،يا بۇ .لەنىتى كېسەل چاپالشقىلىمۇ ئىككى ئايدىن ئاشتى

كۆرىگە سەت كۆذنۈپ ،يۈك بۇلۇپ سۆذلۈپ قېنىم ئەرذائىلغا ياذىما، بالىالذنىڭ

تەڭرىم .ھە،ئىككى ئايدىن بېر جامائەتتىنمۇ ئايرىلىپ قالدىم.يۈذىمەن

ئۆذە تۇذسام پۇت .ئولتۇذسام قوپالمايمەن!...گۇناھلىرىمنى كەچۈذەتكەيسەن

قۇلۇمدا ماغدىذ دەپ نەذسە يوق ،بېشىم قېيىپ پۇتلىرىمنى بىر قەدەممۇ -

سېزىپ تۇذىپتىمەن،بۇدا قاتتىق يىقىلدىم،ساقىيىپ .مغىال يىقىلىمەنيۆتكىيەلمە جايى

شۇڭىمۇ ئىگەمنىڭ ئەرذائىلنى قايسى اقىتتا .كېتەلمەيدىغانلىقىمغا ئىشىنىمەن

تىت بۇلۇپ ،تۆت كۆرم بىلەن كۈتۈپ -قېشىمغا ئەەتىدىغانلىقىنى بىلەلمە تىت

بولسىد،جېنىمنى خوشاللىق ناادا شۇ تاپتا ئەرذائىل قېشىمدا بولغان.يېتىپتىمەن

< ...بىلەن قوش قولالپ تۇتقۇرىپ قويغان

قىلغان ئاار بىلەن بواينىڭ پۈتكۈل خىياللىر ئاللىقاياالذغا تورىپ <جاالققىدە>

دېگەن ئۈمىد بىلەن <ئەرذايىل كەلدىمىكىن؟>چۆچۈپ كەتكەن بوا .كەتتى

سىرالنغان ذەڭلىر ئەسلىدىكى يېشىل سىردا .بېشىنى ئىشىك تەذەپكە بۇذىد

ئۆچۈپ ،ئۆڭۈپ تونۇغۇسىز بىر خىل ذەڭگە ئۆرگىرىپ قالغان،پەنلىر ئاجراپ بېگىز

يېپىلغاندا خۇدد -قول پاتقۇدەك يېرىقچىالذ ھاسىل بولغان،ھەذ قېتىم ئېچىلىپ

ئۆذلۈپ چۈشىدىغاندەكال ئەنسىز لەپەڭشىپ قويىدىغان ئىشىك رەذىپ بىلەن تامغا

قاپاقلىرىنى -ئۆيگە قاش.اق يېنىپ لىڭشىپ توختاپ قالدتىگىپ ،كەينىگە ئارذ

سۈرگىنىچە بواينىڭ چوڭ ئوغلىنىڭ كېلىنى قولىدا بىر قاچا ئاشنى كۆتۈذگىنىچە

كىرىپ كەلد ە تاماق قاچىسى بىلەن بىر جۈپ چوكىنى بواينىڭ ئالدىغا

ە قىلىپ تاشالپ بوايغا قاذاپ سەت بىرنى ئالىيىپ قويۇپ كەينىگ<جاققىدە>

. بۇذىلد

كېلىن بۇلسا .بواينىڭ ئاار ئېڭرىغاندەك چىقىپ كەتتى...-باالم؟...خېنىم -

. دېگەندەك جايىدا توختىد<نېمە ئىش؟>كەينىگىمۈ بۇذىلماستىن

ئەكىرىپ ...دەملەپ...ئىسسىق چا...تاذتمايۋاتىدى... كۆڭلۈم...تارا...تاماققا -

... خۇش بۇلۇپ...سىلىدىن ...بېرەمال

: ئۈرپ تەستە ئېيتقان سۆرلىر ئاخىرالشمايال-لىن بواينىڭ ئۈرپ كې

دەپ غودذىغىنىچە !...-قېرىغانچە جىددىلى تۇلىراپ كەتتىغۇ،ئۆلمەيدىغان قېرىنىڭ-

. چىقىپ كەتتى

چاناقلىرىدىن چىققان ياش ئىككى -كۆر.بواينىڭ كۆرلىر مۆللىدە ياشقا تولد

بىر ھارادىن كېيىن كېلىن بىر .ىگە كىرىپ كەتتىچېكىسىنى بويالپ قۇالقلىرىنىڭ ئىچ

قۇلىدا چايدان،يەنە بىر قۇلىدا كىچىك مىس چۆگۈننى كۆتۈذگىنىچە كىرىپ ،چايدەن

: بىلەن چۆگۈننى كاڭنىڭ ئۈستىگە رەذىپ بىلەن قويد ە

دەپ قويۇپ كەينىگە ئۆذلۈپال -قايناقسۇ چايداندا ،چۆگۈنگە قۇيسىال چا بۇلىدى،-

. ە ئىشىكنى جاالقلىتىپ يېپىپ چىقىپ كەتتىغودىرغىنىچ

جانان چىنىدا سوىپ .بوا مىشىلداپ يىغلىغىنىچە ئالدىدىكى نەذسىلەذگە قاذىد

قالغان شواگۈذچ،بىر تېلى چىنىنىڭ ئۈستىدە يەنە بىر تېلى كىگىزنىڭ ئۈستىدە

لىك تۇذغان قومۇشتىن ياسالغان چوكا،يان تەذىپىدە مىس چۆگۈن بىلەن قىزىل ذەڭ

. سۇليا چايدان تۇذاتتى

توا،مۇسۇلمانچىلىقتا بىرەذ پاذچە التىنى بولسىمۇ ئەكىرىپ داستىخان قىلىپ سېلىپ >

باال ئەمەسمۇ؟ھېلىمۇ .ھە بوپتۇال بۇالدىنمۇ ئاغرىنغىلى بولمايدى...ھە؟-بەذمىد

نى ئۇرىن ئۆمرىنى،بەختى.مۇشۇ ھالغا چۈشۈپ قالغىنىمدا مېنى يەنە بېقىپ كېلىۋاتىدى

< ...بېرەذ

بوا چىنىنى ئېلىشقا قۇلىنى سورماقچى بولدىيۇ،بىراق ماغدىذسىز ئېغىر قۇلىنى

. قىمىرلىتالمىد

قۇلىنى مىدىرلىتالمىغۇدەك ھالغا چۈشۈپ قالغان -ئىككى كۈندىن بېر پۇت

. شۇڭىمۇ ئالدىدىكى تەيياذ تاماقنىمۇ يىيەلمە ئاچلىق ئارابىدا قىينىلۋاتاتتى.ئىد

،ئالدىمدىكى نېمەتنىمۇ يىيىشكە قادىر بواللمىغانمەن بىچاذىنىڭ مۇذدىدىن توا>

دەپ ئويلىغىنىچە ئېغىر ئۇھسىنىپ قويۇپ بېشىنى تەستە <...نېمە پەذقىم بولسۇن؟

. يانغا بۇذىد

بۇيەذلىرىدىككى مىخلىر -ئۆينىڭ بىردىنبىر رىننىتى بۇلۇپ تامغا تاذتىلغان ،ئۇيەذ

الغان سېرىق گۈللۈك رەدىۋال بواينى يەنە خىيال چۈشۈپ كېتىپ ساڭگىالپ ق

: قاينىمىغا سۆذەپ كىرد

بولغان !(ئىالھىم ياتقان يېر جەننەتتە بولغا)ذەھمەتلىك مومىيىم>

قەدىردان مومىيىم تولىمۇ .بولسىمۇ،بۇنچىلىك بۇلۇپ كەتمەس بولغىيتتىم

ىر بالىنى تۇغۇپ بىچاذە توقق.ئاقكۆڭۈل،كۆيۈمچان،ئىشچان تېپىلغۇسىز ئايال ئىد

بالىالذ بىرنىڭ كەينىدىن ...ھە؟-مۇشەققەتلەذنى تاذتمىد-،قاتاذغا قوشقىچە نى جاپا

ئېتىزدا .ئوچاقلىق بۇلىۋېد،نەذە خۇشاللىقى بىلەن نەذىلەذنى باقتى-بىر ئۆ

قۇلىنى يەذگە تەگكۈرمە -مەن بىلەن تەڭ كەتمەن چاپتى،ئۆيگە كەلسە پۇت

بىرەذ قېتىممۇ ايساپ . بىلەن ھەلەك بولد،تۈگىمەس ئۆ ئىشلىر

كۈدر غېمىنى يىد ،شۇڭىمۇ ناھايىتى -بالىلىرىم ،بالىلىرىم دەپ كېچە .قويمىد

مانا ھارىر ئۇنى ئىگەم ئۆر .تېزال يىلالذ ئۇنىڭ بەللىرىنى مۈكچەيتتى،يىقىتتى

مەن بولسام تېخىچە .دەذگاھىغا ئېلىپ كەتكىلى توپتوغرا بەش يىل بولد

< ...لۈپسۆذ

يىغا بىلەن تەڭ قىينىلىپ،ئۈرپ .بوا ئۆرىنى باسالما بۇقۇلداپ يىغالپ كەتتى

ئاچلىق .ئاستا خىرقىرغىنىچە جىمىقتى-يۆتىلىپ ،دېمىنى ئااللما ،ھاسىراپ ئاستا

بىلىنمەس قىمىرلىتىپ -ئۇسسۇرلۇق سەەبىدىن گەر باغالپ كەتكەن لەلىرىنى بىلىنەذ

. تۈكۈذكىنى تەستە يۇتىۋەتتى،تامىقىغا كېلىپ قالغان

چەذىلىرىمنى ھېساپلىسام ئوتتۇردىن -ئۆمرمدە توققۇر باال تېپىپتىمەن ،نەذە>

چوڭ ئوغلۇم ئەبەيدىلال كىچىكىدىنال تولىمۇ تېمەن،قاىل چوڭ ...ئاشىدى

ئىش ئوقىتى خېلى ذااج تېپىپ ،مانا ھارىر ذاذىس ئۆيلەذنى سېلىپ .بولغانىد

بىراق يېزىمىزدىكى بېز كىشىلەذ .تا بايلىرىنىڭ بىر بۇلۇپ قالد،يېزىمىزنىڭ كات

دىنيانى -خەققە يىڭنە چاغلىق نەذسىسىنى بەذمەيدىغان پىخسىق،مال)ئۇنى

بەلكىم ئۇنچىلىكمۇ .دىيىشۋېتىپتۇمىش!...(ئانىسىدىن ئەرىز كۆذىدىغان اپاسىز-ئاتا

مانا ھارىر ئۇ كېلىنىگە .بۇ ئۇنى كۆذەلمەسلەذنىڭ گېپى بۇلىشىمۇ مۇمكىن.ئەمەستۇ

ئۆرىگە پۇختا بولغان ...مېنىڭ ئۈچ اق تامىقىمنى ئەتكۈرپ بېرىۋاتمامدى؟

ياخشى،ئۇنچىلىك پىششىق بولمىسا ،شۇنچىۋاال كۆپ پۇلنى قانداق

ھېچبىر .ئىككىنچى ئوغلۇم ئەنەيتۇلالنىڭ ھالى ئانچە ياخشى ئەمەس...تاپىدى؟

كىچىكىدە موردورلۇققا ھۆنەذگە .ذەئوقىتىنى ئاقۇرالما ئاا-قىلغان ئىش

خەقنىڭ ئايىقىنى ياماپمۇ ئىشمۇ؟ئۇنىڭ ئۈستىگە تاپقان پۇلى )بەذسەم

مال .دەپ ياذاتما قىلغىلى ئۇنىمىد...(ئاىمايدىغان رېرىكىشلىك كەسىپكەن بۇ

دەپ ...(جاپاسى توال ئىشكەن )سېتىپ يۈذپ باقتى،ئارذاق رىيان تاذتىپ -ئېلىپ

يەذگە ئىشلەپ جېنىڭنى باققىن دەپ يەذ ئايرىپ .ئۇنىڭدىنمۇ سوىد

دەپ ...(كەتمەن تۇتسام قۇلۇم قاپىرىدىكەن)بەذسەم

بالىالذنىڭ ئۈچىنچىسى ...ھە،ھارىر نېمە ئىش قىلىۋاتىدىكىن؟...يەذنى سېتىۋېتىپ

يىراق بىر .اه،ذاسا ئانىسىنىال تاذتقان كۆيۈمچان قىز ئىد...قىزىم بۇريھرە

گە بېرىۋەتكەندىن كېيىن ،پەسىلدە بىر دېگۈدەك مىنى يوقالپ تۇغقىنىمىزغا ئەذ

بىر ئىككى كۈن تۇذىپال قايتىپ .كەلگەندىمۇ يېنىمدا ئۇراق تۇذلمايدى.كېتىدى

كېيىنچە ئاڭلىسام ئېر ناھايىتى ئاچچىقى يامان،جىدەلخوذ ...كېتىدى

ئۆيى قىز باال دېگەن ھامان تاال ئادىمى ئەمەسمۇ؟ئۇنىڭمۇ...بوپتۇ...كىشىمىش

خوتۇن ئىناق ئۆتسىال -چاقىسى باذ،ئېرىنىڭ خىزمىتىنى ياخشى قىلىپ،ئەذ-باال

تۆتىنچى ئوغلۇم ...ئۇرىنغىچە يوخالپ كىلەلمىسىمۇ ئاغرىنىپ كەتمەيمەن.بولد

رە، -ھە،بۇ بالىنى ...ئەسەيدىلال

مانا چوڭ ...كىچىكىدىنال ناھايىتى ئىش خۇشياقمايدىغان،ھوذىن بالىتى

ئەذ )ھەذ قېتىمقى خوتۇنلىر.چ قېتىم ئۆيلىدىم ،ئوڭشىلىپ قاالذ دەپبۇلىۋېد،ئۈ

بۇنى >بىكاذ ياتقانغا بىر ...كىشى دېگەن مۇنداقمۇ تەيياذتاپ،ھوذىن بوالمدىغان

بۇنداق ...دەپ تاشالپ بېرەمتى؟يا بىر گەپ يېمىسە،يا خۇيىنى ئۆرگەذتمىسە< !ئال

دىيىشىپ خېتىنى ( ... ئادەم بىلەن قانداقمۇ ئۆ تۇتقىلى بولسۇن؟

ئاڭلىسام ئۇنىڭ نەششە خۇماذ باذمىش،كۈندە ناسىۋال تاذتمىسا ...ئېلىشتى

جان >.جامائەتمۇ كۆپ نەسىھەت قىلدىق-ئۇنىڭغا مەنمۇ،ئەل...چىدىيالماسمىش

مانا ئەمد .دەپ رىنھاذ ئۆرگەذتمىد<بىلەن كىرگەن خۇ،قان بىلەن چىقىدى

گەپساتتىالذ بىلەن دوخمۇشتا پېشىنى بىر كۈندە دېگۈدەك مەھەللىدىكى نەشىخوذ ،

... قىلىۋېلىپ الغايالپ ئولتۇذغىنى ئولتۇذغان

بالىالذنىڭ بەشىنچىسى جامالىدىن كىچىكىدە مەكتەپكە بەذسەم بەڭۋاشلىق قىلىپ

موللىغا بېرىپ باقا بىر ئار ئىلىم ئۆگەنسە ،دىلى يوذىپ .،قېچىپ ئاذام بەذمىد

غا شاگىرتلىققا ئاكىرىپ بەذسەم ،ئۇ يەذدىمۇ قالسا ئەجەپ ئەمەس دەپ ئىمام

كېيىن بىر ئار چوڭ بۇلىۋېد مەھەللىمىزدىكى ...ھەپتىيەكتىن چىقالمىد

مۇنچە ئۇششاق تىجاذەت -تۇشلىر بىلەن بىرلىشىپ ناھىيەگە بېرىپ،ئانچە-تەڭ

خوشلۇقۇمدا بىر ئار دەسمايە سېلىپ .بىلەن شۇغۇللىنىپ يۈذىۋېد

بىرنەچچە اق ھېچقانداق خەىرىنى ...ھەذ تىجاذەت قىلدشە-بېرىۋىدىم،شەھەذمۇ

يېقىندا يېزىمىزدىكى ئىچكىردىن قايتىپ چىققان بالىالذنىڭ دىيىشىچە ئۇ .ئااللمىدىم

بىلەن ئۆ <تەتە>گە ئىشلەېتىپتۇمىش،يەنە تېخى بىر <البەن>ئىچكىردە بىر

تىنچى قىزىم ئايشەمگۈل ئال...خۇدايىم ،ئامان ئېسەنلىك بەذسۇن... تۇتىۋاپتۇ دەمدى

شۇڭا مەنمۇ .بىلەن يەتتىنچى ئوغلۇم مەخمۇت مەكتەپتە ناھايىتى ئوبدان ئوقىد

بۇلۇپ ،كۈننىڭ سېرىقىنى <كادىر >ئارذاق قەذرگە بۇغۇلساممۇ مەيلى ،چوڭ بولغاندا

بىراق قىزىم ئايشەمگۈل ...كۆذەذ دەپ مەذكىزىي شەھەذگە ئوقۇشقا ئەەتتىم

،ئوقۇغان مەكتىپىدىكى بىر مۇئەللىم بىلەن تو قىلىپ شۇ مەكتەپنى پۈتتۈذپال

ئوغلۇم مەخمۇت بولسا مەكتىپىنى پۈتتۈذپ قايتىپ كېلىپ ...يەذدە تۇذىپ قالد

بالىالذنىڭ ...،ھارىر ناھىيىمىزدىكى ئوتتۇذا مەكتەپتە مۇئەللىملىك قىلىۋاتىدى

قىمىد،يېشى سەككىزىنچىسى ئوغلۇم ئەكپەذ كىچىكىدىغۇ مەكتەپتە تۈرك ئو

ھە دېسىال ھېلىقى .يىگىرمىدىن ئاشتى يابىر ھۈنەذ ئۆگەنمىد،يا بىر ئوقەت قىلمىد

دىگەن نىجىسنى ئىچىۋېلىپ،جىدەل ماجرا چىقىرىپ،ھېچبىر كۆڭلۈمنى <ھاذاق>

مەنمۇ >كېيىن .نەچچە قېتىم ساخچىخانىالذنى يوقالپ چىقتى.ئاذامىدا قويمىد

دەپ بىر نەچچە لۈكچەكلەذ بىلەن ئىچكىرسىگە <جامال ئاكامدەك سودىگەذ بولىمەن

ھە بىچاذە باالم .ھېچقانداق ئىز دېرىگى يوق.مانا ئىككى يىل بولد.كېتىۋىد

بالىالذنىڭ ئەڭ كىچىكى قىزىم سانىيە !...،نېمە كۈنلەذنى كۆذىۋاتقان بولغىيتتىڭ؟

ىغان كىچىكىدىنال خېلى ئەقىللىق باال بولغانىد،مەكتەپتىمۇ خېلى ياخشى ئوق

شۇڭا تېىىمۇ ياخشى ئوقىسۇن دەپ،شەھەذدىكى تۇلۇقسىز ئوتتۇذا مەكتەپكە .ئىد

نېمە سەەپ بولد .ئاپىرىپ قويسام،ئىككى يىلدىال باشقىچىال ئادەم بۇلۇپ قالد

بىر نەچچە اق يۈذگەندىن .بىلمىدىم،تۇذىپال ئوقۇمايمەن دەپ توختىۋالد

دەپ سۈذشتۈذسەك،ياقا يۇذتلۇق <ەندى؟نەگە كەتك>.كېيىن،تۇيۇقسىزال يوقاپ كەتتى

< ...بىچاذە قىزىم ھارىر قانداق تۇذىۋاتىدىكىن تاڭ؟...بىر شوپۇذ بىلەن قىچىپ كېتىپتۇ

بۇغۇرىغا كەپلەشكەن .بواينىڭ تېنى مۇرلىغاندەك بۇلۇپ،جاالقالپ تىترەپ كەتتى

ىسى ئۈچەيلىر تاذتىشىپ،ئىككى چېك.يۆتەلنى ناھايىتى تەستە سىرتقا چىقاذد

مانا بواينىڭ كېسىلى ذەسمىي ئېغىرالپ يىقىلغان بىر .لوقۇلداپ ئاغرىپ كەتتى

دادا،كېسەل بۇلۇپ قاپسەن سېنى >ھەپتىدىن بېر بالىالذنىڭ بىرەذىمۇ كېلىپ

دەپ <دادا،قانداق ئەھۋالىڭ؟>دىيىشقۇ ئۇياقتا تۇذسۇن،<.دوختۇذغا ئاپىرا

ئەرەلدىن دادىسى بۇ دىنيادا خۇدد .ئەھۋال سوذىشىپمۇ قويمىد

دادىسى ساق تېمەن چاغدا ئەتراپىدىن پەذانىدەك كېتەلمە،ھېلى بىر !...يوقتەكال

جابدىق سوذاپ خالىغىنىچە ئېلىشىپ،ئەمد دادىسى -پۇل،ھېلى بىر مال

قېرىپ،قۇذىق قاخشال بۇلۇپ، كېسەلنىڭ دەذدىدە ماغدىذسىزلىنىپ،ئوذىن تۇتۇپ

بىرىگە ديڭگىشىپ -ىنى بېقىشنى بىر دادىس.يېتىپ قالغاندا بىرىمۇ يوق

دەپ چوڭ <ھەممىمىزدىن با ھەم ئۆينىڭ چوڭى بولغاندىن كېيىن سەن باق >

ئاكىسىغا ديڭگەپ قويىۋېد،چوڭ ئوغلىمۇ كېلىنىگە دادىسىنىڭ ئۈچ اق تامىقىنى

ئەنە .ئېتىپ،كېر قاتلىرىنى يۇيۇپ بېرىشكە بويرىپ قويۇپ كاذ بولما يۈذىۋەد

بولسا بۇ بوايغا بىر ئىتقا مۇئامىلە قىلغاندەك مۇئامىلە كېلىنلىر

مىڭبىر جاپادا بېقىپ چوڭ قىلىپ قويغان ...كېلىنلەذدىن ئاغرىنغىلى بۇالتتىمۇ؟...قىلىدى

!... بالىلىرىدىن كەلمىگەن اپا ،كېلىنىدىن قانچىلىك كەلمەكچىد؟

پ،كىيمىنى پۈتۈن ئۆر اقتىدا بۇ بوا توققۇر بالىنى ايسىما تۇذى!...توا

ساالمەت چوڭ قىلىپ ،قاتاذغا قوشۇپ -،قۇذسىقىنى توق،غېمىنى يوق قىلىپ ،ساق

بۇ راد !...ھە؟-ئەمدىلىكتە توققۇر باال بىر ئاتىنى باقالمىسا ،باقمىسا ...قويدىيۇ

... قانداق جاھان بۇلۇپ كەتتى؟بۇ ئىشالذغا ئەمد نېمە دېگۈلۈك؟

: دىذىنى تىلىغا يىغىپ ،ئاغزىنى ئۆمەللىدبوا تېنىدىكى ئەڭ ئاىىرقى ماص

!... بەذگەيسەن...ئىنسابىنى...بالىلىرىمنىڭ...ئىگەم-

سۆرلىرىنى ھەتتا ئۆرىمۇ .بواينىڭ ئاار ئىنتايىن تۆەن چىقتى

ئاستا يۇقىرىغا تاذتىلىپ ،كۆرلىر ئاستا -بواينىڭ كۆر قاذچۈغى ئاستا.ئاڭلىيالمىد

!... باذا تۈەنلەپ،تۈەنگە چۈشۈپ كەتتى-ائېڭىكى باذ.ئاستا يۇمۇلد