SULTAN SAZLIĞI• Sultan Sazlığı, Erciyes Dağı'nın güneybatısındaki Develi

Ovasının en alçak kesimlerinde yer almaktadır. Develi-Yahyalı -Yeşilhisar üçgeni içerisindedir.

• Kayseri'ye 70 km uzaklıkta bulunan Sultan Sazlığı, Uluslararası Ramsar Sözleşmesi ile koruma altına alınmıştır.

• • Develi Ovası'nın alçak kesimlerinde Yay, Camız, Söbe ve çöl

gölleri yer almaktadır Geniş anlamda bu göllerin tümüne, dar anlamda ise Develi'yi Niğde - Kayseri karayoluna bağlayan yolun güneyinde kalan, Yay Gölü dışındaki bölümüne Sultan Sazlığı adi verilir. Sultan Sazlığı'nı oluşturan göl ve bataklıklar, kurak mevsimlerde daralır, yağışIı mevsimlerde genişIer. Bu göller Ercjyes ve Orta Toroslar'dan inen sularla beslenir.

• 17.200 hektar alanı kapsayan Sultan Sazlığı, dünya çapında önem taşıyan bir ekosistem oluşturur.

• Sazlığın merkezlerine doğru görülmeyecek kadar yavaş yüzen saz adacıkları bulunmaktadır.

• 21 Nisan 1988'de doğayı koruma alanı olarak ayrılan bölgede tatlı ve tuzlu su ekosistemi bir arada bulunmaktadır.

• Barındırdığı 301 kuş türü ile Manyas Gölü'nden sonra Türkiye'nin ikinci önemli kuş cenneti olan Sultan Sazlığı'nda, buradaki kuşIarın göç yollarını ve yapma ortamlarını araştırmak amacıyla gözlem ve üretme istasyonu bulunmaktadır.

• Gerek bitki örtüsü gerekse üzerinde yaşayan canlılarla kuş göç yolları üzerinde yer alan Sultan Sazlığı, her geçen gün yapılan araştırmalar ve çalışmalarla turizme kazandırılmaya çalışıImaktadır.

TARİHÇESİ• Sultan Sazlığı ilk defa İsmet Özer tarafından

yapılan bir araştırmada ortaya çıkarılmıştır. Sonra, Nihat Turan ve Ornitoloj Tansu Gürpınar tarafından yapılan çalışmalarda dünya çapında önemi olan bir sulak alan olduğu ortaya çıkmıştır.

• Sultan Sazlığı, 1971 yılında Kara Avcılığı kanunu'na dayanılarak, Tarım Orman ve Köy İşIeri Bakanlığınca Su Kuşları Koruma ve Üretme Sahası, 1988 yılında Tabiatı Koruma Alanı ve 1993 yılında da Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca Birinci Derece Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir.

• Sulak ve koruma alanı olarak önemi anlaşılan Sultan Sazlığı 15 Mart 1994 tarihli ve 5434 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Uluslararası Ramsar Sözleşmesi'nin (özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak uluslararası öneme sahip sulak alanların korunması sözleşmesi) İkinci ve Üçüncü maddeleri uyarınca A SINIFI Sulak Alanlar Listesine alınmıştır.

KONUMU

• Sultan Sazlığı, merkezi Anadolu Platosu'nun doğu kenarında,. Kayseri il sınırları içerisinde bulunmaktadır.

• Kayseri'nin güneyinde 70 km uzaklıktadır. Koordinatları: 38º 05" / 38º 40" kuzey 35º 00" / 35º 35" doğudur. Dört bir yanı yüksek dağlarla çevriIi kapalı bir havzadır. Tamamen düz olan arazının meyili %2'dir, Kuzeyinde bölgenin en yüksek volkanik dağı Erciyes (3917 m.) bulunur. Doğuda Develidağı, Akpınar, Çiçekliyurt (2074 m, 2057 m) güneyde Toros Dağları, Aladağ (3373 m.) Elmalı (2235 m.) ve batıda Kartalkaya (1958 m.), Incildağı (1795 m.) bulunmaktadır.

ALAN DAĞILIMI VE ÖZELLİKLERİ

ALAN CİNSİ

ALAN MİKTARI

GÖL ALANI 3650 HEKTAR

SAZLIK ALANI 5200 HEKTAR

OTLAK ALANI 8350 HEKTAR

TOPLAM 17,200 HEKTAR

• Sultan Sazlığı, 17.200 hektarlık bir alını kapsamaktadır. Alan dağılımı:

• Sultan Sazlığı genel olarak Yaygölü (tuzlu) ve Sazlıkları (tatlı) şeklinde iki ekosisteme ayrılır.

• Sazlıklar içerisinde Eğrigöl, Sarpgöl ve Camızgölü adında irili ufaklı göl ve sazlıklarla kaplı adacıklar bulunmaktadır.

JEOLOJİ VE İKLİM• Develi Ovası en eski jeolojik formasyon olan

devon'dur. Yahyalı'nın güneyinde orta devon'a ait (410.370 milyon yıl) mercan faunası bulunmuştur. Develi güneyinde bulunan Kırşehir masifi prekambryumda meydana gelmiş esas dağlardır. Develi havzasının kuzeybatı ve doğusunda neojen'e ait tüfler bulunur. Acıgöl yakınlarındaki Erciyes'e ait Nemrut Dağı yakın zamanlara kadar aktif olan bir volkandır. Göl sahası oluşumu miyosen devrinde başlamış pleistosen ve helosen devirlerinde erozyon malzemeleriyle dolmaya tabakalar teşekkül etmeye başlamıştır. Bu tabakalar kireçtaşı, bazalt, andesit ve tüften oluşmuştur

• Develi havzasında Anadolu Platosu'nun tipik kara iklim yardır. Yazlar kurak ve sıcak, kışlar soğuk, gece gündüz yaz kış ısı farkı yüksektir. En sıcak aylar Temmuz - Auğustos aylardır (34.2ºC - 35.5ºC en düşük sıcaklık ise, -18.3ºC olarak ölçülmüştür).

• Son 30 yıl ölçümlerine göre yıllık ortalama yağış metrekareye 363 mm'dir.

• Kuş popülasyonu daha ziyade ilkbahar ve sonbahar ayları üzerıne toplanmıştır. Şubat, Temmuz ve Ağustos en düşük seviyededir. Kışı burada geçiren kuşlar da bulunur.

• Yıllardan beri, gölün kıyısında kurulmuş olan Ovaçiftliği köyü sakinlerinin önemli geçim kaynaklarından biri olan saz ve kamış, kontrol altında ve düzenli bir şekilde gölden toplanmakta; hasırcılık, sepetçilik ve mobilyacılıkta değerlendirilmektedir. Ovaçiftliği köyünde de bir müze, araştırmacılar ve fotoğrafçılar için gözlem kuleleri, ayrıca idare binaları bulunmaktadır.

7

FLORA• Civarda bulunan Aladağlar ve Erciyes flora

bakımından, Yakın ve Ortadoğu'da en iyi araştırılmış yerlerdendir. Buna rağmen bulunan türler, mevcudun bir parçası olup araştırmalar devam etmelidir.

• Algler: Baecillariophycea, Charophyceae, Chlorophyceae, Chrysophyceae, Dinophyceae, Eulenophyceae ile Rodophyceae olmak üzere 50 türden fazladır.

• Bitki Türleri: Suotugiller, ipektohumugiller, hodangiller, karanfilgiller, ıspanakgiller, bileşikgiller, sarmaşıkgiller, turpgiller, küskütgiller, etyiyengiller, sütleğengiller, kızılkantarongiller, ballıbabagiller, defnegiller, baklagiller, bubapıgiller, kınagiller, ebegümecigiller, dutgiller, nilüfergiller, küpeçiçeğigiller, gelincikgiller, dişotugiller, karabuğdaygiller, çuhaçiçeğigiller, düğünçiçeğigiller, sevgiçiçeğigiller, gülgiller, kökboyagiller, aslanağzıgiller, patlıcangiller, ılgıngiller, maydanozgiller, kediotugiller, yabanikimyonugiller.

FAUNA

• Uzun süreli çalışmalar, burada 251 değişik türde ve ülkemizde az bulunan bin adet Flamingo ve 600 bin adet Ördek ilk sıraları alır. Bunlardan başka; Pelikan, Karabatak, Dikkuyruk, Kılıçgağa, Turna, Kara Sumru, Balıkçıl ve diğer çok çeşitIi kuşlar da parkı zenginleştirmektedir. Bu kuşlardan 80 tür burada kuluçkaya yatmaktadır.

• Göl ve sazlıklarda kuşların beslenmesi için bol miktarda kurbağa ve semender larvaları ile küçük balıklar bulunmaktadır

• Uzmanlar, burada çok sayıda ve zengin türde kuşların bulunmasını, bir tropikal ormandan daha fazla madde üretimine bağlamaktadırlar. Zengin besin kaynakları yönünden, ülkemizin sayılı parkı durumuna gelen Sultan sazlığı, koruma altına alındıktan sonra daha çok yabancı uzmanların ve kuş meraklılarının ilgisini çekmeye başladı.

• MEMELİLER• Kirpi• bataklık sivri faresi• etrüsk sivri faresi• Sivrifareler• Yarasalar• Kurt• tilki• Gelincik• alaca sansar• yaban domuzu• Tavşan• kör fare• orman sıçanı• cüce dağ sıçanı• Koşar fare• Su faresi • Adi tarla faresi

KİRPİ

ALACA SANSAR

ETRÜSK SİVRİ FARESİ

TAVŞAN

KUŞ TÜRLERİ• Bir sulak alan olma özelliği Sultan sazlığını kuşlar

için vazgeçilmez sağlamaktadır. Bölgede 301 kuş türü tespit edilmiştir. Bunlardan 69 tür düzenli olarak, 18 tür ise olağan dışı hallerde burada kışlamakta veya göç sırasında uğramaktadır. Kuluçkaya yatan tür sayısı 119 dur.

• Sultan sazlığı, nesli tehlike altında olan küçük karabatak, dikkuyruk ve yaz ördeği'nin ülkemizdeki önemli üreme alanından biridir. Alanda kuluçkaya yatan diğer önemli kuş türleri, alaca balıkçıl, kaşıkçı, bayağı aynak, boz ördek, kılıçgaga, macar ördeği, pasbaş patka, akça cılıbıt, büyük cılıbıt, bataklık kırlangıcı, mahmuzlu kız kuşu, gülen sumru, küçük sumru, bıyıklı sumru, bahri, küçük balaban, boz kaz, çamurcun, yeşilbaş, çıkrıkçın, elmabaş patka, sakarmeke, sumru, bağırtlak

ve ak kuyruklu kız kuşu, karabaş martı, ince gagalı martı ve uzunbacakdır.

• Kuş popülasyonu daha ziyade ilkbahar ve sonbahar ayları üzerine toplanmıştır.Şubat, Temmuz ve ağustos en düşük seviyededir. Kışı burada geçiren kuşlarda bulunur.

• BAŞLICA KUŞ TÜRLERİ ŞUNLARDIR:

• Dalgıç,kırmızıboyunlu,karagerdanlı karabatakcüce karabatak,pelikan , Tepeli pelikan,balaban,cüce balaban, gece balıkçıl,alaca balıkçıl,öküz balıkçıl,küçük

beyaz balıkçıl,beyaz balıkçıl,gri balıkçıl,erguvani balıkçıl,

Karaleylek,çeltikçi,kaşıkçı,flamingo,kuğu, Gillik,sakarca,boz kaz,angıt,suna,fiyü,boz

ördek,kırık,yeşilbaş,kılkuyruk,çıkrıkçı, kaşıkgaga,yağ ördeği,macar ördeği ,

pas baş,tepeli patka,sütlabiarı, şahinikara çaylak,akbaba,kızıl akbaba,yılan kartalı,

saz delicesi,ekin delicesi,step delicesi, çayır delices,büyük atmaca,küçük atmaca,şahin,kızıl şahin,küçük bağırgan,,kartal,yırtıcı kartal,şah kartal, ,altın karta,lküçük kartal,balık kartal,küçük kerkenez,kerkenez,kırmızı ayaklı kerkenez,güvercin doğanı,delice doğan,bıyıklı doğan,ulu doğan,kınalı keklikçil,bıldırcın,su tavuğu,benekli su tavuğu,cüce su tavuğu,bıldırcın kılavuzu,saz tavuğu,saz horozu, sakarmeki,turna,mezgerdek,,toydeniz saksağan,ıuzunbacak,kılıçgaga,,kocagöz, bataklık kırlangıcı,siyah kanatlı bataklık kırlangıc,ıküçük halkalı,yağmurcun,yarım halkalı yağmurcun,büyük yağmurcun,damgalı yağmurcun,altın yağmurcun vb…

KÜÇÜK KARABATAK DİKKUYRUK YAZÖRDEĞİ

ALACA BALIKÇIL

BATAKLIK KIRLANGICI SUMRU

LEYLEKYALIÇAPKINI BAĞIRTLAK KUŞU

BARINAK / GIDA• Kesif sazlarla kaplı, besin

bakımından oldukça zengin, tatlı sulu küçük göller su kaşlarının yemlenmesi ve barınmaları için ideal bir alandır. Tatlı su göllerinde kurbağa ve semender lavraları ve küçük balıklar (Phoxinellus sp., Aphanius sp.) bol miktarda mevcuttur. Buralarda sazlar boylu ve sıktır. Pelikanlar, karabataklar, su tavukları, ördekler, kazlar, balıkçıllar, kaşıkçı kuşlar yuva yapacak yer ve malzemeyi kolayca bulurlar.

• Tuzlu su yaşama ortamı olan Yay Gölü ise, flamingoların, martıların, kılıçgagaların ve bazı çullukların kuluçka alanıdır. Yaşama ortamının geçiş bölgesinde alanlarda yağmurcunlar, turnalar ve pelikanlar kuluçka yapar.

İNSAN AKTİVİTELERİ • Tarım : Yöre halkinin en önemli geçim kaynagi

tarimdir. Sulama yapilan alanlarda da daha çok ayçiçegi ve seker pancari yetistiriciligi yapilmaktadir. Sulu tarima geçisle birlikte sebze tarimi ve meyvecilik yayginlasmistir.

•Hayvancılık : Yörede hayvancilik halkin ikinci derecede geçim kaynagidir. Alanda yer alan mera alanlarinin büyük bir kismi tarima açilmis, bir kisminin ise bitmis isletmeleri nedeniyle dogal yapisi bozulmustur. Alanda yer alan geçici sulak çayirlarda kis mevsimi hariç otlatma yapilmaktadir. Çevredeki bozkirlarda koyun, bataklik alanlarda ise inek ve manda gibi büyükbas hayvan otlatilmaktadir. Sultan sazligi civarindaki yerlesim yerlerinde yaklasik 24.000 büyükbas ve 38.000 küçükbas hayvan olmak üzere toplam 62.000 hayvan beslenmektedir.

• Sazcılık : Sultan Sazliginda saz kesimi yaygin olarak yapilmakta olup, yilda yaklasik 1500 ton saz kesilmektedir. Kesilen sazlarin büyük kismi yurt disina ihraç edilmektedir. Ihraç edilen saz miktari yilda yaklasik 300.000 bagi (her bag 200-400 adet) bulmaktadir. 1995 yilinda Sindelhöyük kasabasinda saz baglama ve depolama tesisi kurulmustur. Ayrica yörede dam malzemesi ve hayvan yemi olarak kullanilan sazlar bölge için önemli geçim kaynagi olusturmaktadir. Daha çok Agustos-Eylül aylarinda Phragmites australis ve Thypha cinsine ait türleri kesilmektedir.

•Avcılık : 1982-1983 av sezonundan sonra avlanma bütün alanda tamamen yasaklanmistir.

SULTAN SAZLIĞI İLE İLGİLİ GÖRSELLER

• AlglerBacillariophyceae, Charophyceae, Chlorophyceae, Chrysophyceae, Dinophyceae, Eulenophyceae ile Rodophyceae olmak üzere 50 türden fazladır.

• Bitki türlerisuotugiller, ipektohumugiller, hodangiller, karanfilgiller, ıspanakgiller, bileşikgiller, sarmaşıkgiller, turpgiller, küskütgiller, etyiyengiller, sütleğengiller, kızılkantarongiller, ballıbabagiller, defnegiller, baklagiller, bubapıgiller, kınagiller, ebegümecigiller, dutgiller, nilüfergiller, küpeçiçeğigiller, gelincikgiller, dişotugiller, karabuğdaygiller, çuhaçiçeğigiller, düğünçiçeğigiller, sevgiçiçeğigiller, gülgiller, kökboyagiller, aslanağzıgiller, patlıcangiller, ılgıngiller, maydanozgiller, kediotugiller, yabanikimyonugiller.