View
214
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Seria broszur "Szanse, korzyści, rozwój..." z przykładami ciekawych projektów programu Leonardo da Vinci. Broszury są adresowane do konkretnych grup beneficjentów, zawierają przykłady projektów realizowanych przez podobne podmioty, prezentują korzyści jakie mogą one odnieść realizując projekty. Dotychczas ukazały się broszury dla: • pracodawców, ich związków i stowarzyszeń, • organizacji pozarządowych, • placówek kształcenia i doskonalenia nauczycieli.
Citation preview
Szanse, korzyÊci, rozwójProgram Leonardo da Vinci dla organizacji pozarzàdowych
Projekty mobilnoÊciProjekty mobilnoÊci skierowane sà do uczniów, absolwentów
i pracowników, a tak˝e osób poszukujàcych pracy ze wszystkich
grup zawodowych. Polegajà one na organizowaniu wyjazdów do
innych krajów Unii Europejskiej w celu zdobywania oraz
doskonalenia wiedzy i umiej´tnoÊci zawodowych w trakcie sta˝y
bàdê podczas wymiany doÊwiadczeƒ. Projekty te przyczyniajà si´ do
zwi´kszenia otwartoÊci i elastycznoÊci uczestników poprzez mo˝liwoÊç
pracy w innych krajach europejskich. Pozwalajà doskonaliç
umiej´tnoÊci wed∏ug nowoczesnych standardów oraz umo˝liwiajà
zapoznanie si´ z rozwiàzaniami stosowanymi w innych krajach. Osoby
bioràce udzia∏ w projektach majà szans´ na rozwijanie i pog∏´bianie
wiedzy o ró˝nicach mi´dzykulturowych oraz praktycznà nauk´
j´zyków obcych.
G∏ównym za∏o˝eniem tego typu projektów jest po∏àczenie teorii
z praktykà i zbli˝enie kszta∏cenia zawodowego do wymagaƒ rynku
pracy. Wyró˝niamy trzy typy projektów mobilnoÊci:
r sta˝e dla osób w trakcie wst´pnego kszta∏cenia zawodowego (IVT),
r sta˝e dla pracowników, absolwentów i osób poszukujàcych pracy (PLM),
r wymiany doÊwiadczeƒ dla osób odpowiedzialnych za szkolenia
zawodowe lub rozwój zasobów ludzkich (VETPRO).
Projekty partnerskieProjekty partnerskie to przedsi´wzi´cia prowadzone na niewielkà
skal´, które sà ÊciÊle zwiàzane z kszta∏ceniem i szkoleniem
zawodowym. Zak∏adajà aktywny udzia∏ osób szkolonych i sà zorientowane
na twórczà wspó∏prac´ pomi´dzy partnerami. Rezultaty projektu
partnerskiego mogà byç przedstawione w formie opisowej lub
materialnej, na przyk∏ad jako wspólny raport, konferencja, p∏yta CD
czy te˝ koncepcja szkoleniowa w jakiejÊ dziedzinie kszta∏cenia
zawodowego itp. W projektach tych niezwykle wa˝ny jest udzia∏
ró˝norodnych partnerów – nie tylko szkó∏ zawodowych i tech-
nicznych, ale równie˝: przedsi´biorstw, partnerów spo∏ecznych,
instytucji szkoleniowych i doradczych, decydentów z zakresu
kszta∏cenia i szkolenia zawodowego na szczeblu lokalnym, regio-
nalnym i krajowym. Projekty partnerskie polegajà przede wszystkim
na wymianie doÊwiadczeƒ pomi´dzy instytucjami zajmujàcymi si´
szeroko rozumianym kszta∏ceniem i doskonaleniem zawodowym.
Kluczowà rol´ pe∏nià tu wzajemne wizyty sk∏adane w instytucjach
partnerskich.
Projekty transferu innowacjiKolejnà grup´ stanowià projekty transferu innowacji, które majà za
zadanie podniesienie jakoÊci i atrakcyjnoÊci systemów kszta∏cenia
i szkolenia zawodowego poprzez przenoszenie innowacyjnych
rozwiàzaƒ oraz ich dostosowanie do potrzeb nowych grup odbiorców
lub sektorów. Rezultatami projektów transferu innowacji mogà byç:
nowoczesne produkty szkoleniowe, programy nauczania, modu∏y
szkoleniowe, materia∏y dydaktyczne, innowacyjne metody nauczania,
narz´dzia do oceny umiej´tnoÊci i kwalifikacji zawodowych, narz´dzia
do badania potrzeb szkoleniowych, jak równie˝ ukierunkowane
zawodowo materia∏y do nauki j´zyków obcych (podr´czniki, sylabusy).
Program Leonardo da Vinci jest jednym z komponentów programu edukacyjnego Unii Europejskiej „Uczenie si´ przez ca∏e
˝ycie” (obok takich programów jak Erasmus, Comenius, Grundtvig i Program Mi´dzysektorowy).
Ma on na celu wspieranie dzia∏aƒ, które przyczyniajà si´ do podnoszenia umiej´tnoÊci i kwalifikacji zawodowych uczestników
programu, a zatem zwi´kszania ich szans na rynku pracy oraz u∏atwiania im rozwoju zawodowego i osobistego. Wspiera te˝
innowacyjne podejÊcia w dzia∏aniach zwiàzanych z edukacjà i szkoleniem zawodowym, a tak˝e k∏adzie nacisk na szukanie
rozwiàzaƒ, które przyczyni∏yby si´ do ulepszania systemów kszta∏cenia i dopasowania ich do potrzeb rynku pracy.
Projekty realizowane w ramach programu Leonardo da Vinci majà charakter mi´dzynarodowy. W zale˝noÊci od rodzaju
dzia∏aƒ i grupy docelowej realizowanych jest kilka rodzajów projektów.
1
Publikacj´ t´ stworzyliÊmy z myÊlà o organizacjach pozarzàdowych, które nie korzysta∏y
jeszcze ze wsparcia programu Leonardo da Vinci, choç ich dzia∏ania wpisujà si´ w jego cele.
Sàdzimy, ˝e najlepszà zach´tà do skorzystania z mo˝liwoÊci, jakie daje program, jest
zapoznanie Paƒstwa z przyk∏adami ciekawych projektów zrealizowanych przez podobne
podmioty.
Mo˝liwoÊci oferowane przez program Leonardo da Vinci wykorzysta∏y do tej pory nie tylko
organizacje specjalnie powo∏ane do wspierania dzia∏aƒ w zakresie kszta∏cenia i dos-
konalenia zawodowego, ale tak˝e ró˝nego rodzaju fundacje i stowarzyszenia. Realizujàc
w∏asne pomys∏y, potrafi∏y one pogodziç swoje cele z celami programu, znalaz∏y wspólny
obszar dzia∏alnoÊci i dosta∏y dofinansowanie dla swoich projektów z Leonardo da Vinci.
Projekt Federacji Inicjatyw Obywatelskich sta∏ si´ êród∏em wiedzy i inspiracji dla nauczycieli
i dyrektorów wiejskich szkó∏ podstawowych oraz przedszkoli z ca∏ej Polski. Polega∏ on na bez-
poÊredniej obserwacji metod pracy w ma∏ych wiejskich placówkach Finlandii i Walii oraz sposobów
budowania partnerstwa lokalnego. Inny projekt, autorstwa Fundacji Laurentius z Olsztyna , powsta∏
z myÊlà o rozwijaniu kompetencji i wiedzy pracowników zak∏adu opiekuƒczego. Pozwoli∏ na
wymian´ doÊwiadczeƒ, dzi´ki której uczestnicy mogà lepiej realizowaç swe zadania w pracy
z osobami chorymi i cierpiàcymi. Od lat z sukcesem realizowane sà przez Polsko-Niemieckà.
.Wspó∏prac´ M∏odzie˝y projekty sta˝y dla animatorów mi´dzynarodowych spotkaƒ m∏odzie˝y, zaÊ
.Towarzystwo Umiej´tnoÊci Rolniczych z Poznania organizuje praktyki dla uczniów szkó∏ rolniczych
w niemieckich gospodarstwach rolnych oraz wymiany doÊwiadczeƒ nauczycieli szkó∏ rolniczych
w zakresie ustawicznej edukacji doros∏ych. Podobnie Stowarzyszenie Pegaz z Jeleniej Góry przy
wykorzystaniu Êrodków z programu Leonardo da Vinci wspiera bezrobotnà m∏odzie˝ z terenów
2
wiejskich poprzez organizacj´ zagranicznych sta˝y zawodowych. Realizacji ambitnych zadaƒ
podejmuje si´ .Stowarzyszenie ds. Badania Pracy i Organizacji Przedsi´biorstw REFA Wielkopolska .
Ich celem jest m.in. opracowanie nowatorskich metod nauczania dla urz´dników samorzàdowych
oraz stworzenie mo˝liwoÊci zdobycia wiedzy i wymiany doÊwiadczeƒ uczestników w ramach
kszta∏cenia organizatorów procesów produkcyjnych.
Projekty zrealizowane w ramach programu Leonardo da Vinci przez organizacje i instytucje z ca∏ego
kraju stanowià doskona∏e przyk∏ady wykorzystania mo˝liwoÊci, jakie on stwarza. Mamy nadziej´, ˝e
stanà si´ one cennym drogowskazem dla innych podmiotów, które chcia∏yby wykorzystaç swój
potencja∏ i kreatywnoÊç, tworzàc w∏asne projekty we wspó∏pracy z europejskimi partnerami.
Serdecznie Paƒstwa do tego namawiamy.
Zespó∏ programu Leonardo da Vinci
3
KorzyÊci, jakie organizacje pozarzàdowe, ich beneficjenci i pracownicy, mogàosiàgnàç dzi´ki realizacji projektów w ramach programu Leonardo da Vinci:
r nawiàzanie kontaktów i wspó∏pracy z partnerskimi organizacjami
z zagranicy r poznanie praktycznych rozwiàzaƒ stosowanych w europejskich
organizacjach i instytucjach r wymiana doÊwiadczeƒ, poglàdów i dobrych
praktyk r mo˝liwoÊç przeniesienia nowoczesnych rozwiàzaƒ i standardów na
grunt w∏asnej organizacji (podniesienie jakoÊci Êwiadczonych us∏ug)
r opracowanie innowacyjnych rozwiàzaƒ w dzia∏aniach zwiàzanych ze
szkoleniem i doskonaleniem zawodowym r zdobycie nowych kwalifikacji
zawodowych na europejskim rynku pracy r doskonalenie umiej´tnoÊci
zawodowych wed∏ug nowoczesnych europejskich standardów r zwi´kszenie
kompetencji j´zykowych, szczególnie w zakresie specjalistycznego s∏ownictwa
zwiàzanego z wykonywanà pracà zawodowà r poszerzenie wiedzy na temat
historii, tradycji, kultury kraju, w którym odbywa∏a si´ wymiana lub sta˝
r zwi´kszenie elastycznoÊci i otwartoÊci dzi´ki mi´dzynarodowej wspó∏pracy
z europejskimi partnerami r zdobycie certyfikatów potwierdzajàcych wiedz´
i umiej´tnoÊci nabyte podczas wyjazdu r zwi´kszenie motywacji do dalszego
kszta∏cenia i podnoszenia kwalifikacji zawodowych r zwi´kszenie samooceny
i pewnoÊci siebie uczestników oraz ich szans na rynku pracy.
4
Fed
era
cja
In
icja
tyw
OÊw
iato
wyc
h Nowe idee w edukacji wiejskiej – ma∏a szko∏a i ma∏e
Federacja Inicjatyw OÊwiatowych (FIO) jest zwiàzkiem stowarzyszeƒ i fundacji, których celem jest
wspieranie aktywnoÊci obywatelskiej i przemian w oÊwiacie. Dzia∏ania FIO dotyczà w szczególnoÊci
wsparcia i rozwoju Êrodowisk wiejskich.
Realizujàc swoje projekty, fundacja pomaga m.in.: zak∏adaç lokalne stowarzyszenia rozwoju wsi,
przejmowaç szko∏y, przedszkola i inne placówki, którym grozi likwidacja, podnosiç poziom
nauczania i dostosowywaç metody do indywidualnych potrzeb uczniów oraz poznawaç i skutecznie
wykorzystywaç nowoczesne narz´dzia informatyczne.
„Nowe idee w edukacji wiejskiej – ma∏a szko∏a i ma∏e przedszkole” to tytu∏ interesujàcego projektu,
którego realizacj´ FIO rozpocz´∏a w 2008 roku. Zakoƒczony niedawno projekt by∏ wspólnà inicjatywà
dwóch organizacji pozarzàdowych: Federacji Inicjatyw OÊwiatowych, b´dàcej liderem projektu, oraz
Towarzystwa Rozwijania Inicjatyw OÊwiatowych (TRIO). Wspó∏praca z parterem z Finlandii (Suomen
Kylätoimintary) i Wielkiej Brytanii (The Association of Communities in Wales with Small Schools)
umo˝liwi∏a owocnà wymian´ doÊwiadczeƒ nauczycielom i dyrektorom wiejskich szkó∏ pod-
stawowych i przedszkoli z ca∏ej Polski, a tak˝e animatorom i trenerom wspó∏pracujàcym
z polskimi organizatorami projektu. W ramach przedsi´wzi´cia grupa 20 osób wyruszy∏a do Walii
i Finlandii, aby spotkaç si´ z tamtejszymi nauczycielami, porównaç metody pracy i zaczerpnàç
inspiracji.
Projekt wymiany doÊwiadczeƒ (VETPRO)
VETP
RO
5
El˝bieta To∏wiƒska-Królikowska, koordynator projektu:
Mia∏yÊmy ogromne szcz´Êcie, bo akurat w tym czasie w Walii przeprowadzano reform´ edukacji
dzieci od 4. do 7. roku ˝ycia. Mog∏yÊmy wi´c na bie˝àco obserwowaç zmiany w systemie
edukacji i nauczaniu. 10 lat temu w Polsce samorzàdy zacz´∏y zamykaç ma∏e wiejskie szko∏y,
których prowadzenie by∏o ekonomicznie nieop∏acalne. Pojawi∏ si´ ogromy problem – gdy jest
zamykana szko∏a w mieÊcie, dzieci przenosi si´ do placówki oddalonej najwy˝ej kilkaset metrów
od poprzedniej. Jednak gdy dzieje si´ to na wsi, dzieci muszà byç dowo˝one do szkó∏
oddalonych o wiele kilometrów, a wsie tracà ostatnià instytucj´ edukacji, kultury i rozwoju
lokalnego. Dlatego wzi´liÊmy sprawy w swoje r´ce i pomagamy spo∏ecznoÊciom lokalnym
otwieraç na wsi szko∏y prowadzone przez tworzone w tym celu Stowarzyszenia Rozwoju Wsi.
To by∏a bardzo owocna wspó∏praca, z której jesteÊmy bardzo zadowolone. Udzia∏ w projekcie
stworzy∏ mo˝liwoÊç bezpoÊredniej obserwacji metod pracy w ma∏ych wiejskich placówkach oraz
sposobów budowania lokalnego partnerstwa s∏u˝àcego tworzeniu sprawnie funkcjonujàcych
oÊrodków edukacyjnych. To by∏o inspirujàce przedsi´wzi´cie, które otworzy∏o nam oczy na inne
ni˝ w naszym kraju rozwiàzania stosowane w zakresie zarzàdzania ma∏ymi szko∏ami i przed-
szkolami, które w Walii i w Finlandii pe∏nià funkcje centrów edukacyjnych wsi. W obydwu krajach
rozwiàzania systemowe sà odmienne, ale w pe∏ni si´ sprawdzajà w tamtych warunkach. Dla
uczestników mo˝liwoÊç porównania warunków i metod pracy naszych zagranicznych partnerów,
stworzenie warunków do wymiany myÊli i doÊwiadczeƒ by∏y bardzo inspirujàce. Ka˝da z nas
mog∏a si´ przekonaç, jak wiele ciekawych rozwiàzaƒ zwiàzanych z pracà z dzieçmi mo˝na
zaaplikowaç na nasz krajowy grunt.
przedszkole
VETP
RO
6
Projekt wymiany doÊwiadczeƒ (VETPRO)
Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepe∏nosprawnych to zwiàzek stowarzyszeƒ osób nie-
pe∏nosprawnych, który prowadzi dzia∏ania majàce na celu przede wszystkim integracj´ tego
Êrodowiska. Wspólnie podejmowane dzia∏ania, wymiana informacji, doÊwiadczeƒ, wspó∏praca przy
organizacji imprez integrujà osoby niepe∏nosprawne i pomagajà w pracy statutowej organizacjom
zrzeszonym w Forum.
W projekcie pt. „Od zrozumienia do wspó∏pracy” z 2006 roku udzia∏ wzi´∏a dziesi´cioosobowa kadra
szkoleniowa Lubelskiego Forum Organizacji Osób Niepe∏nosprawnych (psycholodzy, pedagodzy,
szkoleniowcy, instruktorzy oraz doradcy zawodowi z ró˝nych organizacji cz∏onkowskich Forum
z terenu województwa lubelskiego) oraz organizacja partnerska – City Limits Employment z Wielkiej
Brytanii. Celem projektu by∏a wymiana doÊwiadczeƒ oraz transfer kompetencji i innowacyjnych
metod w zakresie szkolenia zawodowego i zatrudniania osób niepe∏nosprawnych.
Istotne by∏o tu skoncentrowanie si´ na kwestiach zwiàzanych z programem kszta∏cenia i szkolenia
zawodowego osób z niepe∏nosprawnoÊcià intelektualnà i zaburzeniami psychicznymi, a tak˝e
z wyrównaniem szans osób niepe∏nosprawnych na otwartym rynku pracy. Pobyt stworzy∏ mo˝liwoÊç
wymiany myÊli na temat problematyki zatrudnienia wspieranego, w ramach której brytyjscy
partnerzy posiadajà d∏ugoletnie doÊwiadczenie i znaczàce sukcesy, a która w Polsce jest
w poczàtkowej fazie rozwoju.
Poznanie metod pracy instruktorów z Wielkiej Brytanii sta∏o si´ szczególnie pomocne w zdobyciu
nowej wiedzy, a efektem wymiany sta∏o si´ wypracowanie innowacyjnych programów rehabilitacji
zawodowej, jak równie˝ nawiàzanie sta∏ej wspó∏pracy z organizacjami partnerskimi.
Od zrozumienia do wspó∏pracy
Lub
elsk
ie F
oru
m O
rgan
izac
ji O
sób
Nie
pe∏
no
spra
wn
ych
VETP
RO
PLM
Koncepcja i implementacja oferty praktycznego doskonalenia zawodowego z gerontopsychiatrii
7
Fun
da
cja La
ure
ntiu
s z Olsztyn
aProjekt wymiany doÊwiadczeƒ (VETPRO)
Misjà Fundacji Laurentius jest niesienie pomocy ludziom chorym i potrzebujàcym opieki oraz
wdra˝anie systemów, które udogadniajà ˝ycie ludziom starszym i niepe∏nosprawnym.
Rozpocz´ty w 2007 roku projekt pt. „Koncepcja i implementacja oferty praktycznego doskonalenia
zawodowego z gerontopsychiatrii”, autorstwa Fundacji Laurentius, powsta∏ z myÊlà o rozwijaniu
kompetencji i wiedzy pracowników zak∏adu opiekuƒczego w zakresie nowych koncepcji kszta∏cenia.
Dokszta∏cenie fachowej kadry opiekuƒczej i wymiana doÊwiadczeƒ z zagranicznym partnerem
w ramach projektu Leonardo da Vinci okaza∏y si´ owocne dla uczestników przedsi´wzi´cia. Mogli
oni póêniej lepiej sprostaç swoim zadaniom w pracy z osobami cierpiàcymi.
Na dwutygodniowà wymian´ doÊwiadczeƒ w domach opieki dla osób starszych Diakonie
Neuendettelsau w Niemczech wyjechali specjaliÊci zajmujàcy si´ doskonaleniem zawodowym
pracowników z Domu Opieki „Laurentius” w Olsztynie oraz Policealnej Szko∏y „Laurentius”.
Dzi´ki zdobytym podczas projektu doÊwiadczeniom polscy nauczyciele i instruktorzy opracowali
modu∏y kszta∏cenia w tematyce gerontopsychiatrii. Przedsi´wzi´cie przyczyni∏o si´ równie˝ do
wzmocnienia wspó∏pracy mi´dzy jego partnerami.
Rok póêniej Fundacji uda∏o si´ stworzyç projekt pod nazwà „Interkulturowy transfer kompetencji
w opiece gerontopsychiatrycznej” wraz z niemieckim partnerem Diakonie Neuendettelsau – Direktion
Altenhilfe. Umo˝liwi∏ on uczestnikom odbycie dwutygodniowych praktyk zawodowych w domach
opieki w Niemczech. Uczestniczy∏y w nim osoby zatrudnione w dziale terapeutyczno-opiekuƒczym
Domu Pomocy Spo∏ecznej oraz Domu Opieki „Laurentius”.
Zaniedbywany do tej pory obszar wspó∏pracy z rodzinami osób ze zmianami gerontopsychiatrycznymi,
dotkni´tych demencjà czy chorobà Alzheimera, wymaga wsparcia w postaci wymiany doÊwiadczeƒ
osób zatrudnionych w domach opieki. Realizacja projektu mia∏a pos∏u˝yç poszerzaniu wiedzy oraz
doskonaleniu kompetencji i kwalifikacji osób bioràcych w nim udzia∏, dzi´ki wykorzystaniu
wieloletnich doÊwiadczeƒ zawodowych niemieckiego partnera. Sta˝ pozwoli∏ uczestnikom na zdobycie
nowych umiej´tnoÊci zawodowych dotyczàcych opieki nad osobami dotkni´tymi zmianami
gerontopsychiatrycznymi, umo˝liwi∏ tak˝e wzajemnà wymian´ doÊwiadczeƒ w zakresie opieki nad
osobami starszymi i przyczyni∏ si´ do nawiàzania lepszych relacji uczestników z osobami chorymi.
Interkulturowy transfer kompetencji w opiece gerontopsychiatrycznej
Projekt sta˝y (PLM)
PLM
8
Po
lsko
-Nie
mie
cka
Wsp
ó∏p
raca
M∏o
dzi
e˝y
Polsko-Niemiecka Wspó∏praca M∏odzie˝y (PNWM) jest organizacjà mi´dzynarodowà, utworzonà
w roku 1991 przez rzàdy Polski i Niemiec. Pracownicy Fundacji zatrudnieni w biurach w Warszawie
i w Poczdamie zajmujà si´ wspieraniem programów wzajemnej wymiany m∏odzie˝y organizowanych
w obu krajach. Dofinansowujà spotkania, praktyki, programy specjalistyczne, pomagajà
w znalezieniu partnera do wspólnego projektu, a tak˝e doradzajà we wszelkich kwestiach
merytorycznych i organizacyjnych oraz informujà o kraju partnera. Dzi´ki takim dzia∏aniom
organizacja wp∏ywa na popraw´ wzajemnego zrozumienia, przezwyci´˝anie uprzedzeƒ i na
wspieranie procesu pojednania mi´dzy Polakami i Niemcami.
PNWM skorzysta∏a z dofinansowania z programu Leonardo da Vinci, realizujàc projekty sta˝owe dla
animatorów kultury. Wspierajà one mobilnoÊç uczestników oraz rozwój ich umiej´tnoÊci
i kompetencji zawodowych.
Sta˝e dla animatorów polsko-niemieckiej wymiany m∏odzie˝y cieszà si´ od lat du˝à popularnoÊcià
wÊród licznych kandydatów chcàcych wyjechaç na trzynastotygodniowe praktyki do jednego
z partnerskich oÊrodków zajmujàcych si´ pozaszkolnym kszta∏ceniem m∏odych osób w Niemczech.
Uczestnikami sà opiekunowie i animatorzy mi´dzynarodowych grup m∏odzie˝y. W wi´kszoÊci sà to
absolwenci studiów pedagogicznych, a tak˝e filologicznych ze specjalizacjà pedagogicznà oraz
studiów politologicznych.
Uczestnicy projektu podczas pobytu w oÊrodkach, które sà rozlokowane g∏ównie na obszarze
przygranicznym, zajmujà si´ organizowaniem mi´dzynarodowych spotkaƒ m∏odzie˝y. Dzi´ki
takiemu doÊwiadczeniu i praktyce w Êrodowisku mi´dzykulturowym uczestnicy zwi´kszajà swoje
szanse na rynku pracy nie tylko w Polsce, ale i w pozosta∏ych krajach Unii Europejskiej.
Sta˝ dla animatorów polsko-niemieckiej wymianyProjekt wymiany doÊwiadczeƒ (VETPRO)
m∏odzie˝y
Aleksandra Milewska, koordynator projektu:
Nasi sta˝yÊci odbywajà swe praktyki w wielu oÊrodkach, z którymi wspó∏pracujemy od lat.
Staramy si´, ˝eby ka˝da z wysy∏anych przez nas osób jecha∏a do innej instytucji, aby uniknàç
sytuacji, by w jednej placówce znalaz∏o si´ kilka osób z Polski. To stwarza im szans´ na wi´kszà
samodzielnoÊç, a tak˝e daje mo˝liwoÊç obcowania z osobami innej narodowoÊci i podszkolenie
umiej´tnoÊci j´zykowych w praktyce.
Informacj´ o wyjazdach na sta˝e zamieszczamy na naszej stronie internetowej, a tak˝e na
stronach wielu innych portali. Nag∏aÊniamy nasze dzia∏ania w innych mediach. Ca∏y czas jest
bardzo du˝o osób zainteresowanych sta˝em. Ostatnio mieliÊmy szeÊç osób na jedno miejsce.
Ch´tnych nie brakuje.
Przy wyborze kandydata zwracamy uwag´ na jego zaanga˝owanie spo∏eczne i kreatywnoÊç.
Zale˝y nam na tym, by osoba, którà wybierzemy, pracowa∏a w przysz∏oÊci jako animator czy
opiekun m∏odzie˝y. Zg∏aszajà si´ do nas ludzie z ca∏ej Polski. Oko∏o dwóch tygodni przed
wyjazdem zapraszamy wszystkich przysz∏ych sta˝ystów do naszej siedziby na trzydniowe
szkolenie kulturowe, w trakcie którego omawiane sà ró˝ne kwestie majàce pomóc uczestnikom
w szybszym zaaklimatyzowaniu si´ w zagranicznej placówce.
Opinie praktykantów po powrocie sà bardzo pozytywne i to nas cieszy. JeÊli narzekajà, to tylko
na fakt, ˝e sta˝ trwa∏ zbyt krótko. Z pewnoÊcià taki wyjazd stwarza im szans´ na zdobycie
ciekawego i cennego doÊwiadczenia, a tak˝e na obserwacj´ organizacji pracy w zagranicznej
placówce. Bardzo istotne jest tak˝e to, ˝e osoby te, b´dàc cz´sto zwiàzane ju˝ z ró˝nymi
instytucjami w kraju, po powrocie z zagranicznego oÊrodka, nawiàzujà kontakty mi´dzy tymi
placówkami. To owocuje dalszà wspó∏pracà.
9
Aleksandra Milewska i Marta Wàsowskakoordynatorki projektu
IVTTowarzystwo Umiej´tnoÊci Rolniczych (TUR) w Poznaniu od lat stara si´ uaktywniaç m∏odzie˝
pochodzàcà z obszarów wiejskich i stwarzaç jej mo˝liwoÊç zapoznania si´ z praktycznymi aspektami
swojego zawodu w mi´dzynarodowym Êrodowisku. Organizuje te˝ dzia∏ania podnoszàce
kwalifikacje nauczycieli i dyrektorów szkó∏ rolniczych, w celu podwy˝szenia poziomu przygotowania
m∏odych rolników do funkcjonowania na otwartym rynku pracy.
Z myÊlà o m∏odzie˝y z gospodarstw rolnych Towarzystwo Umiej´tnoÊci Rolniczych w Poznaniu
w roku 2007 rozpocz´∏o realizacj´ projektu pt. „Równe szanse na europejskim rynku rolnym – sta˝e
zawodowe w rolnictwie”. Jest to kolejny projekt autorstwa TUR dajàcy szans´ m∏odym ludziom na
odbycie sta˝u w niemieckich gospodarstwach, a tak˝e na zapoznanie ich z systemem kszta∏cenia
obowiàzujàcym u naszych zachodnich sàsiadów, gdzie praktyka stanowi niezwykle istotny element
edukacji przysz∏ych rolników.
Piotr Pietrzak, koordynator projektu:
Sta˝ stanowi wartoÊciowy fundament, na którym m∏ody cz∏owiek buduje swojà wiedz´ nie tylko
teoretycznà, ale i praktycznà oraz nabywa potrzebne w zawodzie umiej´tnoÊci. Wykorzystuje
przy tym mo˝liwoÊç zapoznania si´ z nowoczesnym sprz´tem i maszynami, które nie sà dla
niego dost´pne w Polsce. JesteÊmy zadowoleni, ˝e m∏odzi ludzie potrafià czerpaç wiedz´ i nie
bojà si´ nowych wyzwaƒ, takich jak opuszczenie kraju czy nawet swojej rodzinnej miejscowoÊci,
cz´sto po raz pierwszy. Choç dla niektórych nie jest to ∏atwe, uczà si´ pokonywaç strach przed
nieznanym i poszerzajà swoje horyzonty.
Projekt skierowany jest do tych uczniów, którzy po zakoƒczeniu szkolnej edukacji przymierzajà si´ do
przej´cia i prowadzenia rodzinnych gospodarstw rolnych. Praktyki zawodowe zosta∏y zaplanowane
w gospodarstwach po∏o˝onych w Dolnej Saksonii. Uczestnicy mieli szans´ na zaznajomienie si´
z nowoczesnymi technologiami z zakresu produkcji roÊlinnej i zwierz´cej oraz nowoÊciami dotyczàcymi
przedsi´biorczoÊci. Zapoznali si´ równie˝ z ró˝nymi formami gospodarowania, które mogà przynieÊç
dodatkowy dochód w gospodarstwie rolnym, a tak˝e z ogólnymi mechanizmami funkcjonowania
wspólnego rynku rolnego oraz standardami pracy w Niemczech.
10
Tow
arz
ystw
o U
mie
j´tn
oÊc
i R
oln
iczy
ch w
Po
zna
niu
Równe szanse na europejskim rynku rolnym – sta˝e
Projekt sta˝y (IVT)
zawodowe w rolnictwie
11V
ETP
RO
Piotr Szymaƒski, koordynator projektu:
Uczestników rekomendujà dyrektorzy szkó∏, a wi´c sà to dobrzy uczniowie, odnoszàcy sukcesy
w nauce. My organizujemy 20-30-godzinne przygotowanie j´zykowe i kulturowe dla tych osób,
choç muszà one posiadaç zdolnoÊç porozumiewania si´ w j´zyku niemieckim ju˝ przed
wyjazdem. Nie ma jednak lepszej mo˝liwoÊci nauki j´zyka ni˝ u˝ywanie go w praktyce, podczas
pracy w gospodarstwie rolnym, gdzie nikt nie mówi s∏owa po polsku. Nasi praktykanci wraz
z niemieckimi rolnikami spo˝ywajà posi∏ki, pracujà, mieszkajà przez czas trwania sta˝u
u niemieckiej rodziny, poznajà innà kultur´.
Projekty wymiany doÊwiadczeƒ (VETPRO)
Wymiana doÊwiadczeƒ nauczycieli szkó∏ rolniczychw zakresie ustawicznej edukacji doros∏ych
Nie tylko przyszli gospodarze sà uczestnikami projektów autorstwa Towarzystwa Umiej´tnoÊci
Rolniczych z Poznania. Projekty tworzone sà tak˝e z myÊlà o nauczycielach i dyrektorach szkó∏
rolniczych.
W ramach projektu w 2008 roku trzydziestu nauczycieli z Wielkopolski uczestniczy∏o w serii spotkaƒ
z niemieckimi parterami specjalizujàcymi si´ w ustawicznym edukowaniu doros∏ych rolników
i innych mieszkaƒców wsi. Celem wymiany by∏o zapoznanie uczestników z odmiennym system
edukacji doros∏ych w obszarze rolnictwa oraz zaznajomienie ich z organizacjà kszta∏cenia pod-
stawowego osób dojrza∏ych i kursów podnoszàcych kwalifikacje. Uczestnicy omawiali tak˝e
zagadnienia zwiàzane z poszerzaniem umiej´tnoÊci, przekwalifikowaniem osób pracujàcych
w rolnictwie, a tak˝e z metodami s∏u˝àcymi do lepszego motywowania m∏odzie˝y do edukacji przez
ca∏e ˝ycie.
Piotr Pietrzak, koordynator projektu:
Dzi´ki takim wymianom mo˝liwe jest podniesienie kwalifikacji zawodowych naszych
uczestników. Mogà przyczyniç si´ one do unowoczeÊnienia metod pedagogicznych stosowanych
w szko∏ach rolniczych, a przez to lepiej przygotowaç polskich rolników do funkcjonowania
w warunkach globalizujàcej si´ gospodarki. To szansa na zdobycie cennego doÊwiadczenia
i wiedzy, która jest dalej rozpowszechniana przez uczestników po powrocie do kraju.
12
Sto
wa
rzys
zen
ie „
Pega
z”
PLM
Stowarzyszenie „Pegaz”, za∏o˝one w 1999 roku, dzia∏a na rzecz równego statusu kobiet i m´˝czyzn,
aktywizacji zawodowej kobiet, m∏odzie˝y i osób bezrobotnych, a tak˝e ∏agodzenia skutków
bezrobocia, wspierania oraz upowszechniania rozwoju ma∏ej przedsi´biorczoÊci. „Pegaz” prowadzi
dzia∏alnoÊç doradczà, przygotowuje oraz realizuje szkolenia, wyjazdy studyjne i sta˝e zawodowe
w krajach Unii Europejskiej. Wspó∏pracujàc z szeregiem organizacji, zarówno w kraju, jak i za granicà,
stowarzyszenie zdoby∏o dofinansowanie swoich dzia∏aƒ ze Êrodków programu Leonardo da Vinci.
Stowarzyszenie z Jeleniej Góry od lat realizuje m.in. projekty skierowane do m∏odych osób
pragnàcych zdobyç nowe kwalifikacje w zagranicznych przedsi´biorstwach i gospodarstwach.
Dzia∏ania skierowane sà do m∏odzie˝y zamieszkujàcej obszary wiejskie, która zakoƒczy∏a edukacj´
w szko∏ach ponadpodstawych i nie znajduje zatrudnienia na rynku pracy.
W aktualnie realizowanym projekcie, który rozpoczà∏ si´ w 2009 roku, udzia∏ bierze 30 m∏odych
osób, które wyje˝d˝ajà na dziesi´ciotygodniowe sta˝e do austriackich obiektów turystyki wiejskiej
i gospodarstw agroturystycznych. Nad w∏aÊciwym przebiegiem praktyk czuwa organizacja
austriackich farmerów posiadajàca bogate doÊwiadczenie w organizacji wszechstronnych szkoleƒ
skierowanych do osób Êwiadczàcych us∏ugi turystyczne. Karynckie Stowarzyszenie Farmerów
Landesverband „Urlaub auf dem Bauernhof” z siedzibà w Klagenfurcie jest jednym z oÊmiu
zwiàzków regionalnych w Austrii zajmujàcym kluczowà pozycj´ w turystyce regionu.
Janina Jaszczur, koordynator projektu:
Stwarzamy mo˝liwoÊç zapoznania si´ m∏odzie˝y z odmiennymi sposobami pracy w nowo-
czesnych, prywatnych obiektach turystycznych. Ka˝dy z uczestników wyje˝d˝a do innego
Zdobywanie przez mieszkaƒców kwalifikacji w gospodar
Projekt sta˝y (PLM)
13
PLM
stwach
PLM
obiektu turystyki wiejskiej: ma∏ego hotelu czy pensjonatu. Podczas pobytu nasi praktykanci,
którzy pochodzà z ma∏ych wsi naszego regionu, zdobywajà swoje pierwsze doÊwiadczenia
zawodowe. Niektórzy po raz pierwszy wyje˝d˝ajà za granic´.
Na miejscu nasi praktykanci nie tylko zdobywajà wiedz´ o wytwarzaniu lokalnych produktów,
ale tak˝e poznajà metody ich promocji i dystrybucji. Przygotowujà d˝emy, jogurty, wina i inne
specja∏y lokalne, a tak˝e majà kontakt z zagranicznym klientem, odbywajàc swój sta˝
w pensjonatach i ma∏ych hotelach. Ich opinie po powrocie sà zdecydowanie pozytywne. Cz´sto
podkreÊlajà fakt, ˝e tamtejsi w∏aÊciciele gospodarstw sà z jednej strony bardzo mocno
zaanga˝owani w prac´, z drugiej zaÊ ich kontakty z praktykantami opierajà si´ na przyjaznych
i rodzinnych relacjach. To doÊwiadczenie z pewnoÊcià poszerza ich horyzonty.
Projekt sta˝y (PLM)
Kolejny projekt autorstwa stowarzyszenia „Pegaz” pt. „M∏ody przedsi´biorca na europejskim rynku”
okaza∏ si´ równie˝ pomocny m∏odym ludziom pochodzàcym z terenów Przedgórza Sudeckiego i z ma∏ych
gospodarstw rolnych. Przedsi´wzi´cie, opracowane wraz z holenderskim partnerem Contec Holding,
mia∏o na celu zorganizowanie dwunastotygodniowych sta˝y dla czterdziestu uczestników
w rodzinnych firmach w Holandii. WÊród nich znaleêli si´ absolwenci szkó∏ wielozawodowych na
poziomie wy˝szym, Êrednim i zawodowym, osoby bezrobotne i zainteresowane podj´ciem
samozatrudnienia. Program sta˝y przewidywa∏ zapoznanie praktykantów z zasadami organizacji
pracy i funkcjonowania zagranicznych firm oraz nabycie umiej´tnoÊci koniecznych do za∏o˝enia
i prowadzenia ma∏ego biznesu, a tak˝e zrozumienia, ˝e nawet ma∏e firmy rodzinne mogà podjàç
wspó∏prac´ z zagranicznymi kontrahentami. Projekt zakoƒczy∏ si´ w 2008 roku.
Janina Jaszczur, koordynator projektu:
Jest to skuteczny sposób na rozwój ducha przedsi´biorczoÊci i ÊwiadomoÊci znaczenia uczenia si´
przez ca∏e ˝ycie. Wa˝nym elementem tych wyjazdów jest to, by ich uczestnicy zdobyli kompe-
tencje j´zykowe, nowe doÊwiadczenie zawodowe zak∏adajàce zapoznanie si´ z ró˝nymi etapami
dzia∏aƒ w ma∏ych gospodarstwach i firmach – od produkcji, poprzez konfekcjonowanie
i dystrybucj´ produktów, jak równie˝ ich promocj´ na rynkach krajowych i zagranicznych. Istotny
jest te˝ fakt, ˝e dzi´ki udzia∏owi w projekcie naszym sta˝ystom proponowano podj´cie pracy po
skoƒczeniu praktyk w firmach, w których je odbywali. Cz´Êç osób skorzysta∏a z takiej mo˝liwoÊci.
M∏ody przedsi´biorca na europejskim rynku
TO
I14
Stowarzyszenie ds. Badania Pracy i Organizacji Przedsi´biorstw REFA Wielkopolska zosta∏o
utworzone w 1992 roku jako jedna z polskich filii REFA Darmstadt/Niemcy. Jest firmà szkoleniowo-
doradczà, specjalizuje si´ w szkoleniach m.in. z zarzàdzania procesami pracy, zarzàdzania jakoÊcià
czy organizacji pracy w administracji. Stowarzyszenie ma na swoim koncie ju˝ kilka zakoƒczonych
projektów zrealizowanych wspólnie z europejskimi partnerami w ramach programu Leonardo
da Vinci. Niektóre z nich jeszcze trwajà.
Od listopada 2008 roku REFA w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Rozwoju Edukacji Ustawicznej
Transfer, a tak˝e z partnerem z Niemiec (REFA Bundesverband e.V.) oraz z Grecji (Hellenic Regional
Development Center – HRDC) i ze S∏owacji (Fraunhofer IPA Slovakia) realizuje kolejny interesujàcy
projekt pt. „Skuteczny urz´dnik, zadowolony obywatel – dobre praktyki w nowoczesnym paƒstwie UE”.
Z wy˝ej wymienionymi instytucjami REFA wspó∏pracowa∏a ju˝ wczeÊniej przy okazji innych dzia∏aƒ.
Celem projektu realizowanego w ramach transferu innowacji jest poprawa skutecznoÊci dzia∏ania
urz´dów poprzez przeniesienie do Polski i S∏owacji nowatorskich rozwiàzaƒ organizacji pracy
w administracji publicznej oraz przygotowanie pakietu szkoleƒ, który zostanie przeznaczony przede
wszystkim dla pracowników samorzàdu terytorialnego. Z myÊlà o nich zostanie opracowany pakiet
szkoleniowy, który ma pos∏u˝yç do utworzenia uniwersalnego programu kszta∏cenia administracji
w ró˝nych krajach. Z czasem, poza pracownikami administracji szczebla gminnego, pakietem
szkoleniowym obj´ci zostanà pracownicy administracji firm us∏ugowych, zak∏adów przemys∏owych,
a tak˝e administracji rzàdowej. Takie rozwiàzanie ma szans´ usprawniç prac´ urz´dników
i przyczyniç si´ do lepszej obs∏ugi klientów urz´dów w ca∏ej Polsce.
Piotr Gmerek, koordynator projektu:
Korzystamy z 80 lat doÊwiadczeƒ REFA Bundesverband, która stawia sobie za cel popraw´
konkurencyjnoÊci i efektywnoÊci produkcji, administracji i us∏ug. Wraz z naszymi partnerami
i ekspertami z kilku krajów tworzymy taki program szkoleƒ, który b´dzie obejmowa∏ ca∏y
wachlarz tematów i elementów, poczàwszy od kwestii zwiàzanych z budowaniem organizacji,
poprzez zarzàdzanie, komunikacj´ czy savoir-vivre. Dzi´ki takiemu rozwiàzaniu mo˝liwe stanie
si´ wprowadzenie podobnego standardu organizacji pracy w administracji oraz korzystanie
z jednakowych materia∏ów szkoleniowych i tej samej wypracowanej metodologii.
REF
A W
ielk
opol
ska
Sto
war
zysz
enie
d
s. B
adan
ia P
racy
i O
rgan
izac
ji Pr
zed
si´b
iors
tw Skuteczny urz´dnik, zadowolony obywatel
– dobre praktyki w nowoczesnym paƒstwie UE
Projekt Transferu Innowacji
VETP
RO
O
15
Od koƒca lat 90. Stowarzyszenie REFA Wielkopolska jest tak˝e autorem projektów wymiany
doÊwiadczeƒ, dotyczàcych kszta∏cenia organizatorów produkcji.
W 2007 roku z szansy na podwy˝szenie swoich kompetencji zawodowych skorzystali absolwenci
rocznego studium pedagogicznego przygotowujàcego do prowadzenia zaj´ç dla doros∏ych o ró˝nym
poziomie wykszta∏cenia. Projekt zak∏ada∏ opracowanie nowych metod nauczania, w czym pomóg∏
wyjazd uczestników do niemieckich zak∏adów produkcyjnych. Pobyt w Niemczech przygotowany
zosta∏ we wspó∏pracy z Volkswagen Coaching-Wolfsburg.
Podobny projekt zak∏ada∏ kszta∏cenie organizatorów produkcyjnych w ma∏ych i Êrednich
przedsi´biorstwach. Przedstawiciele Stowarzyszenia REFA Wielkopolska, Izby Gospodarczej oraz
firmy Keiper i VW Poznaƒ sp´dzili tydzieƒ w zak∏adach produkcyjnych w Niemczech. Podczas pobytu
za granicà pracowali nad stworzeniem nowych koncepcji kszta∏cenia organizatorów produkcyjnych
w MÂP. DoÊwiadczenie, które zdobyli, zaowocowa∏o napisaniem nowych podr´czników
szkoleniowych o organizacji produkcji, pozwoli∏o równie˝ na bie˝àcà ewaluacj´ treÊci programów
szkoleniowych.
Piotr Gmerek, koordynator projektu:
Dzi´ki podwy˝szeniu kompetencji zawodowych trenerów i wyk∏adowców poprawia si´ jakoÊç
szkoleƒ REFA, co z kolei wp∏ywa pozytywnie na wizerunek firmy w kraju i rozszerza nasz kràg
odbiorców. Tym samym wzmacnia si´ nasza pozycja jako kompetentnej instytucji szkoleniowej
w obszarze szkoleƒ organizatorów procesów produkcyjnych.
Projekty wymiany doÊwiadczeƒ (VETPRO)
Nowe formy kszta∏cenia organizatorów produkcyjnych
IVTPLM
VETPRO16
Projekty IVT (sta˝e dla osób w trakcie wst´pnego kszta∏cenia zawodowego)
Beneficjent Towarzystwo Umiej´tnoÊci RolniczychNumer projektu PL/07/LLP-LdV/IVT/140295 Równe szanse na europejskim rynku rolnym – sta˝ zawodowy w rolnictwieBud˝et 152 900 euro, 68 uczestnikówInstytucja partnerska Deutsche Lehranstalt für Agratechnik DEULA Nienburg, Niemcy
Projekty PLM (sta˝e dla pracowników, absolwentów i osób poszukujàcych pracy)
Beneficjent Fundacja LaurentiusNumer projektu PL/08/LLP-LdV/PLM/140360 Interkulturowy transfer kompetencji w opiece gerontopsychiatrycznejBud˝et 21 136 euro, 12 uczestnikówInstytucja partnerska Diakonie Neuendettelsau – Direktion Altenhilfe, Niemcy
Beneficjent Polsko-Niemiecka Wspó∏praca M∏odzie˝yNumer projektu PL/08/LLP-LdV/PLM/140055 Sta˝ dla animatorów polsko-niemieckiej wymiany m∏odzie˝yBud˝et 74 052 euro, 18 uczestnikówInstytucje partnerskie HochDrei e.V. – Bilden und Begegnen in Brandenburg, Niemcy, Jugendbildungsstätte Kurt Löwenstein e.V., Niemcy,Jugendbildungsstätte Ludwigstein GmbH, Niemcy, Jugendbildungszentrum Blossin e.V., Niemcy, Kreisau-Initiative Berlin e.V., Niemcy,Spohns Haus – Ökologisches Schullandheim Gersheim, Niemcy, Turmvilla Bad Muskau – Soziokulturelles Centrum im Muskauer Park,Niemcy
Beneficjent Stowarzyszenie „Pegaz”Numer projektu PL/07/LLP-LdV/PLM/140287 Zdobywanie przez mieszkaƒców kwalifikacji w gospodarstwachBud˝et 98 280 euro, 40 uczestnikówInstytucja partnerska Landesverband “Urlaub auf dem Bauernhof in Bayern” e.V., Austria
Beneficjent Stowarzyszenie „Pegaz”Numer projektu PL/07/LLP-LdV/PLM/140571 M∏ody przedsi´biorca na europejskim rynkuBud˝et 96 800 euro, 40 uczestnikówInstytucja partnerska Contec Holding, Holandia
Projekty VETPRO (wymiany doÊwiadczeƒ dla osób odpowiedzialnych za szkolenia zawodowe lub rozwój zasobów ludzkich)
Beneficjent Federacja Inicjatyw OÊwiatowychNumer projektu PL/08/LLP-LdV/VETPRO/140385Nowe idee w edukacji wiejskiej – ma∏a szko∏a i ma∏e przedszkoleBud˝et 77 500 euro, 20 uczestnikówInstytucje partnerskie Suomen Kylätoimintary, Finlandia, The Association of Communities in Wales with Small Schools, Wielka Brytania,Towarzystwo Rozwijania Inicjatyw OÊwiatowych, Polska
Projekty opisane w broszurze
TOI
Fundacja Rozwoju Systemu EdukacjiUl. Mokotowska 43
00-551 Warszawa
www.frse.org.plwww.leonardo.org.pl
T e k s t Klaudyna SznajderRed a k c j a Anna Kowalczyk, Weronika Walasek
Projekt, opracowanie graficzne, sk∏ad Assi Kootstra (eufloria design s.c.)
Zdj´cie na okladce Natalia Golanowska (eufloria design s.c.)
D r u k ARdruk, Ryszard Gruszczyƒski
Publikacja sfinansowana ze Êrodków Komisji Europejskiej w ramach programu
„Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie” – Leonardo da Vinci.
Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska nie ponosi
odpowiedzialnoÊci za umieszczonà w niej zawartoÊç merytorycznà oraz za sposób
wykorzystania zawartych w niej informacji.
Publikacja bezp∏atna
Beneficjent Fundacja LaurentiusNumer projektu PL/07/LLP-LdV/VETPRO/140236Koncepcja i implementacja oferty praktycznego doskonalenia zawodowego z gerontopsychiatriiBud˝et 11 238 euro, 8 uczestnikówInstytucja partnerska Diakonie Neuendettelsau – Direktion Altenhilfe, Niemcy
Beneficjent Towarzystwo Umiej´tnoÊci RolniczychNumer projektu PL/07/LLP-LdV/VETPRO/140331Wymiana doÊwiadczeƒ nauczycieli szkó∏ rolniczych w zakresie ustawicznej edukacji doros∏ychBud˝et 37 800 euro, 30 uczestnikówInstytucja partnerska Deutsche Lehranstalt für Agratechnik DEULA Nienburg, Niemcy
Beneficjent Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepe∏nosprawnychNumer projektu PL/06/A/Exd/174807 Od zrozumienia do wspó∏pracyBud˝et 10 900 euro, 10 uczestnikówInstytucja partnerska City Limits, Southampton, Wielka Brytania
Beneficjent REFA Wielkopolska Stowarzyszenie ds. Badania Pracy i Organizacji Przedsi´biorstwNumer projektu PL/07/LLP-LdV/VETPRO/140221 Nowe formy kszta∏cenia organizatorów produkcyjnychBud˝et 7 486 euro, 10 uczestnikówInstytucja partnerska REFA Bundesverband e.V., Niemcy
Projekty Transferu InnowacjiBeneficjent REFA Wielkopolska Stowarzyszenie ds. Badania Pracy i Organizacji Przedsi´biorstwNumer projektu 2008-1-PL1-LEO05-02054 Skuteczny urz´dnik, zadowolony obywatel – dobre praktyki w nowoczesnym paƒstwie UECa∏kowity bud˝et projektu / dofinansowanie 388 177 euro / 291 132 euroInstytucje partnerskie REFA Bundesverband e.V., Niemcy, Fraunhofer IPA Slovakia, S∏owacja, Hellenic Regional Development Centre – HRDC,Grecja, Stowarzyszenie Rozwoju Edukacji Ustawicznej TRANSFER, Polska