2 menedżer zdrowia listopad 8/2012

Paleta zintegrowanychkorzyści

Realizacja przedsięwzięć, których zakres obejmuje gruntowne renowacje lub też tworzenie odpodstaw nowych obiektów służby zdrowia, to jedno z największych wyzwań stawianych przedzespołami inwestorów, architektów oraz wykonawców. Obiekty te z uwagi na dużą ilość wyko-rzystywanych technologii zaliczane są do grupy inwestycji najbardziej wymagających, oboklotnisk, stadionów, centrów wystawienniczych i dużych galerii handlowych. Często wybranetechnologie decydują o wielu istotnych aspektach związanych z bezpieczeństwem, funkcjonal-nością, komfortem pracy oraz przyszłymi kosztami eksploatacji. Dlatego tak ważny jest wybórodpowiednich rozwiązań dopasowanych do charakteru projektowanych obiektów oraz potrzebi oczekiwań przyszłych użytkowników.

Budowa nowoczesnych obiektów szpitalnych w obec-nej dobie informatyzacji oraz rozwoju zaawansowanychtechnologii pod wieloma względami różni się od tego,do czego przywykli wykonawcy realizujący podobneinwestycje jeszcze kilka lat temu. Dawniej z uwagi nawieloetapowy proces decyzyjny, utrudnienia wynikającez procedur zakupowych oraz częsty brak jednoznacz-nych wytycznych określających potrzeby przyszłych użyt-kowników stosowane rozwiązania często ograniczały siędo niezbędnego minimum. Przeważnie skutkowało toinstalacją infrastruktury, której poszczególne składowewzajemnie się dublowały, nie komunikowały ze sobą –tworząc odrębne wyspy. Dodatkowo charakteryzowa-ła się ona zamkniętą strukturą, bez możliwości łatweji stosunkowo taniej przyszłej rozbudowy. W dzisiejszychczasach potrzeba zapewnienia spójności w obszarze pro-jektowanych rozwiązań, ich perspektywiczność oraz ogól-na uniwersalność tworzonej koncepcji coraz częściej sta-

ją się kluczowymi parametrami decydującymi o wybo-rze określonego sposobu realizacji inwestycji.

Zalety rozwiązań zintegrowanych

Od kilku lat zainteresowanie inwestorów oraz przy-szłych użytkowników koncentruje się na rozwiązaniachzintegrowanych, będących dzisiaj wyznacznikiem nowo-czesności oraz stanowiących wyraźną alternatywę dla bolą-czek, z jakimi borykało się wielu użytkowników tech-nologicznie przestarzałych obiektów. Rozwiązania te,stosowane pierwotnie w szpitalach głównie w obszarzebloków operacyjnych, coraz częściej wkraczają do kolej-nych pomieszczeń, oferując nowe zastosowania i łączącistniejące w obiektach systemy w ramach jednej, skoor-dynowanej i centralnie zarządzanej struktury.

Przykładem technologii umożliwiającej realizacjęinwestycji z uwzględnieniem koncepcji zintegrowanychjest oferowana przez firmę Honeywell platforma Enter-

listopad 8/2012 menedżer zdrowia 3

prise Building Integrator (EBI), której zakres sterowa-nia w podstawowym obszarze może uwzględniać, choćnie ogranicza się do integracji wielu podstawowych insta-lacji budynkowych. W przypadku obiektów szpitalnychintegracja w ramach poszczególnych systemów pozwa-la użytkownikom między innymi uzyskać kontrolę orazdostęp do niżej wymienionych funkcjonalności.

Automatyka budynku

W wielu obiektach szpitalnych jednym z głó-wnych problemów jest dzisiaj kontrola nad pod-

stawowymi parametrami automatyki budynku. Brak spój-ności zastosowanych rozwiązań oraz brak komunikacji

obiekcie oraz współpraca z systemami sygnalizacji wła-mania i napadu. Obecnie, za sprawą rozwoju technik infor-matycznych, m.in. zaawansowanej analityki obrazu, tele-wizji cyfrowej opartej na protokole TCP/IP, a także naskutek zwiększenia rozdzielczości kamer poprzez wpro-wadzenie standardu Full HD, systemy te znajdują corazto nowe zastosowania. Nowoczesne systemy CCTV umoż-liwiają realizację określonych działań w razie zaistnieniakonkretnych zdarzeń, np. mogą w szpitalu aktywowaćalarmy w przypadku zasłabnięcia pacjenta, pozwalają nainformowanie odpowiednich służb o obiektach tarasu-jących krytyczne strefy, powiadamiają o pojazdach blo-kujących podjazdy dla karetek. Mogą również być

pomiędzy poszczególnymi elementami instalacji często spę-dzają sen z powiek pracownikom służb technicznych orazosobom odpowiedzialnym za sprawną pracę urządzeń. Zin-tegrowane sterowanie systemami automatyki budynkuw obiekcie szpitalnym pozwala użytkownikom central-nie sprawować kontrolę nad parametrami wszelkiego typuinstalacji, w tym m.in. instalacji grzewczych, central kli-matyzacyjnych, wentylacyjnych oraz instalacji elek-trycznych. Pozwala ono również aktywować oraz zarzą-dzać alarmami informującymi użytkowników o awariachpodzespołów oraz elementów o znaczeniu krytycznymz punktu widzenia zdrowia oraz życia pacjentów.

System telewizji cyfrowej

Systemy telewizji cyfrowej już kilka lat temuwykroczyły poza podstawowy obszar swojego

zastosowania, którym dawniej była przede wszystkim reje-stracja zdarzeń mających miejsce w monitorowanym

RRyycc.. 11.. Podstawowy obszar integracji różnych systemów automatyki w ramach infrastruktury szpitalnej

z powodzeniem stosowane jako skuteczne narzędzia dovideo routingu, wielokierunkowej komunikacji oraz archi-wizacji sygnałów wideo generowanych z dużej liczby źró-deł, np. zlokalizowanych w salach operacyjnych.

Zarządzanie energią

Ograniczanie kosztów stałych oraz gospoda-rowanie energią należą do zasadniczych pro-

blemów większości jednostek służby zdrowia. Ostatnieraporty Amerykańskiego Departamentu Energii wyka-zują, że w przypadku większości dużych szpitali moż-liwe jest osiągnięcie ograniczenia poziomu zużyciaenergii powyżej 50 proc. W wielu krajach europejskich,w tym również w Polsce, rosnące koszty stałe związa-ne z użytkowaniem mediów oraz wzrostem cen energiiurastają do rangi najbardziej palących problemów.Brak odpowiednich rozwiązań systemowych należy dogłównych czynników pogłębiających trudną sytuację

4 menedżer zdrowia listopad 8/2012

finansową jednostek, które dotychczas nie dysponowa-ły jakimikolwiek urządzeniami pomiarowymi, wiedzą natemat osiąganych poziomów zużycia oraz nie byływ stanie powiązać uzyskiwanych wartości z generowa-nymi kosztami. Systemy zarządzania energią zintegro-wane z elementami automatyki budynków są pierwszymkrokiem na drodze do poprawy efektywności energe-tycznej oraz stanowią punkt wyjścia do wprowadzeniamechanizmów predykcyjnych i prewencyjnych, umoż-liwiając tym samym skuteczne negocjowanie warunkówzakupu energii od dostawców. Systemy te mogą służyćdo alokowania rachunków za faktyczne zużycie doposzczególnych jednostek, są również wykorzystywanedo tworzenia matryc odciążeń określających priorytetydystrybucji energii w obiekcie w razie awarii. Umożli-wiają także tworzenie w ramach obiektu systemu aler-tów zmierzających do ograniczenia niekontrolowanegozużycia w sytuacji przekroczenia wcześniej zdefiniowa-nych wartości zadanych.

Kontrola dostępu i rejestracja czasu pracy

Szpitale z natury charakteryzuje duża liczbapomieszczeń krytycznych, do których dostęp uzyskujeuprawniony personel. Równocześnie są to obiekty,w których w tym samym czasie przebywają określonegrupy osób: pacjenci, personel medyczny, studenci, pra-cownicy administracji, służby techniczne, osoby odwie-dzające chorych itp. W praktyce efektywna kontrola naddostępem do wydzielonych pomieszczeń wymaga wdro-żenia systemu przydzielającego różnym użytkowni-kom określone prawa dostępu do wyznaczonych stref.Inteligentne systemy oparte na kartach zbliżeniowych,umożliwiające sprawne przydzielanie poszczególnym grupom określonych uprawnień – to dzisiaj niezbędnyelement wyposażenia jednostek służby zdrowia. W przy-padku obiektów szpitalnych, z uwagi na pewne wyma-gania specjalne związane ze znaczącą rotacją personelu,zwiększonym ryzykiem wystąpienia kradzieży bądź

zagubienia kart, niebagatelne znaczenie ma możliwośćsprawnego przydzielania nowych uprawnień, dezakty-wacji starych oraz łatwego kodowania nowych kart. Dotego celu stworzono specjalne stacje wyposażone w dru-karki, które mogą być umieszczone w budynkachadministracji. Istotna, szczególnie w przypadku dużychobiektów, jest również możliwość korzystania z funk-cjonalności, które pozwalają na rejestrację czasu pracy,zmniejszając odsetek pracowników spóźniających się dopracy i ogólnie poprawiając samodyscyplinę w miejscuzatrudnienia.

System lokalizacji osób i dostępnych zasobów

Lokalizacja przedmiotów oraz osób to jedna zestosunkowo nowych funkcjonalności do stępnych w obsza-rze systemów automatyki budynków. Celem tego typurozwiązań jest ułatwienie użytkownikom szybkiegookreślenia miejsca przebywania osób bądź odpowiedniooznaczonych zasobów. Ponieważ personel medycznyw trakcie wykonywania swoich obowiązków często niema możliwości użycia standardowych narzędzi komu-nikacji, systemy te coraz częściej znajdują zastosowaniena oddziałach ratunkowych oraz wszędzie tam, gdzie szyb-ka lokalizacja osób może decydować o zdrowiu i życiupacjentów. Do zalet automatycznego określania pozycjipersonelu należy zaliczyć lepszą organizację pracy wyni-kającą z usprawnienia procesu decyzyjnego dotyczącegoangażowania określonych osób oraz tworzenia zespołówzadaniowych w krótkim czasie. W połączeniu z ele-mentami automatyki budynku systemy te umożliwiajątakże powiązanie określonych osób z przypisanymi do nichzasobami – mogą informować, czy przedmioty ruchomeużytkuje bądź obsługuje uprawniony personel. Mogą rów-nież służyć do lokalizowania pacjentów poruszających siępo obiekcie. W szpitalach, w których naturalnym pro-blemem jest kontrola nad dużą liczbą zgromadzonychurządzeń, mogą także służyć do lokalizowania oznaczo-nych przedmiotów, zabezpieczając instytucję przedutratą wartościowego mienia i wynoszeniem ru chomychelementów wyposażenia poza obiekt.

Bezpieczeństwo i ochrona pacjentów oraz personelu

Systemy bezpieczeństwa oraz ochrony pacjen-tów i personelu to grupa rozwiązań, których obecnośćw obiektach służby zdrowia w dużej mierze wynika z obo-wiązujących przepisów prawa. W tym zakresie na szcze-gólną uwagę zasługują systemy ochrony przeciwpożaro-wej oraz zintegrowane z nimi dźwiękowe systemyostrzegawcze, których instalacja zgodnie z obowiązują-cymi rozporządzeniami wymagana jest we wszystkichbudynkach szpitalnych, w których liczba hospitalizowa-nych pacjentów przekracza 200 łóżek. Możliwość integracjitych systemów z pozostałymi elementami automatykibudynku, np. z systemem telewizji cyfrowej, pozwala na

RRyycc.. 22.. Praktyczne zastosowanie systemu lokalizacjiosób i dostępnych zasobów

listopad 8/2012 menedżer zdrowia 5

eliminację fałszywych alarmów w przypadku wystąpie-nia określonych zdarzeń, co w obiektach szpitalnych jestszczególnie istotne z uwagi na potrzebę zaangażowaniaznacznych zasobów, konieczność ewentualnego naraża-nia zdrowia i życia pacjentów oraz wysokie koszty pro-cedury ewakuacji. Zintegrowane sterowanie pozwala rów-nież automatycznie aktywować szereg koniecznychdziałań i zdarzeń w razie wystąpienia zagrożeń, tj. odcię-cie stref, w których pojawił się pożar, zatrzymanie wen-tylacji w pomieszczeniach zagrożonych, blokady dostę-pu do pomieszczeń od zewnątrz, zwiększenie wentylacjiklatek oraz okolic wyjść ewakuacyjnych, sprowadzeniewind na piętra zerowe itp.

Projekt i wybór integratora

Poza zakresem oraz stopniem realizowanej integra-cji w trakcie tworzenia pierwotnej koncepcji projektu,szczególnie w przypadku obiektów szpitalnych, istotnejest zwrócenie uwagi na kwestię perspektywiczności.Ważne jest, aby oferowane rozwiązania uwzględniałytzw. otwarte interfejsy – pozwalające użytkownikomrealizować przyszłą integrację w sposób niezależny.

Niezwykle ważny w procesie decyzyjnym jest rów-nież wybór partnera będącego dostawcą platformyintegracji. Szczególną uwagę należy zwrócić na to, abywybrany podmiot dysponował odpowiednimi zasobami:sprawdzonymi rozwiązaniami oraz personelem z nie-zbędnym doświadczeniem integratorskim. Podjęcie wła-ściwej decyzji i wybór firmy zajmującej odpowiednią pozy-cję rynkową zdecydowanie zwiększa szanse powodzeniaprojektu, zmniejszając ryzyko wystąpienia problemów nietylko we wstępnych fazach, lecz także w trak cie nastę-pującego po nich okresu eksploatacji.

Sedno skutecznej integracji

Zalety środowisk zintegrowanych to przede wszyst-kim korzyści wynikające z możliwości sprawowania cen-

RRyycc.. 33.. Schemat poglądowy zintegrowanego systemu sterowania obiektem

system zarządzania szpitalem

automatykabudynku

transmisjasygnałówaudio/wideo

zarządzanieenergią

kontrola dostępu i rejestracjaczasu pracy

lokalizacja osób i dostępnychzasobów

ochrona pacjentów i personelu

szpitalny rejestr zdarzeń

Honeywell Enterprise Buildings Integrator (EBI)

Honeywell Sp. z o.o., ul. Domaniewska 39 B, 02-672 Warszawatel. +48 22 606 09 49, kom. +48 502 196 032, faks +48 22 60 60 901

tralnej kontroli nad poszczególnymi instalacjami: dostępdo wszystkich systemów z poziomu jednej platformy,umożliwiającej pracę w jednym, spójnym środowisku orazpozwalającej zmniejszyć koszty serwisowania i eksplo-atacji, np. poprzez zawarcie jednej umowy serwisowejzamiast kilku.

W obszarze rozwiązań automatyki budynków war-tością dodaną jest wzajemna komunikacja pomiędzy sys-temami oraz grupami urządzeń, które w razie wystąpieniaokreślonego zdarzenia w sposób inteligentny – bez inge-rencji operatora – mogą inicjować wcześniej odpowiedniozdefiniowane działania.

Integracja, czyli...

Możliwości techniczne pozwalają dziś na to, abyzaawansowane rozwiązania systemowe będące alterna-tywą dla typowego podejścia bazującego na wykorzy-staniu pojedynczych instalacji dostarczanych przez róż-nych wykonawców, coraz częściej były uwzględnianew projektach inwestycyjnych obejmujących obiekty służ-by zdrowia. Biorąc pod uwagę charakter obiektów szpi-talnych oraz wyzwania związane przede wszystkim z dużąliczbą pracowników, pacjentów oraz osób odwiedzają-cych, znaczną ilością wartościowego sprzętu, skompli-kowanymi instalacjami, specjalnymi regulacjami, stalerosnącymi kosztami, można śmiało stwierdzić, że będą-ce synonimem nowoczesności zintegrowane rozwiąza-nia systemowe powinny stanowić wyznacznik dla więk-szości nowo powstających inwestycji.

Piotr Florczyk