Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
SZKOŁA PODSTAWOWA IM. PROF. W. IWANOWSKIEJ
W PIGŻY
Raport z ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej
w roku szkolnym 2015/2016
Wymaganie
„Wykorzystywane są zasoby szkoły oraz środowiska
lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju”
Zespół ewaluacyjny:
Gabriela Trzymkowska
Agata Drzewucka
Wioleta Nowicka
Martyna Bonk
Pigża, czerwiec 2016
CELE EWALUACJI
Ewaluacja miała określić, czy:
1. Prowadzi się rozpoznanie potrzeb i zasobów szkoły oraz środowiska lokalnego i na tej
podstawie podejmuje inicjatywy na rzecz ich wzajemnego rozwoju.
2. Współpraca szkoły ze środowiskiem lokalnym wpływa korzystnie na ich wzajemny
rozwój.
NARZĘDZIA EWALUACJI
1. Ankieta skierowana do uczniów klas IV-VI,
2. Ankieta skierowana do rodziców klas IV-VI,
3. Karta dla nauczyciela.
PYTANIA KLUCZOWE
1. Czy w szkole rozpoznaje się potrzeby i zasoby własne oraz środowiska lokalnego i na
tej podstawie podejmuje się inicjatywy na rzecz wzajemnego rozwoju?
2. Czy szkoła w sposób systematyczny i celowy, z uwzględnieniem specyfiki jej działania,
współpracuje z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym?
3. Jak współpraca szkoły ze środowiskiem lokalnym wpływa na ich wzajemny rozwój?
4. Czy współpraca szkoły z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku
lokalnym wpływa korzystnie na rozwój uczniów?
5. Z jakimi podmiotami środowiska lokalnego współpracuje szkoła?
6. Jakie inicjatywy na rzecz środowiska lokalnego podejmuje szkoła?
WYNIKI EWALUACJI – analiza ankiet
Ankiety zawierały pytania zamknięte, otwarte oraz wielokrotnego wyboru. Dostarczały
informacji na temat:
•świadomości współpracy ze środowiskiem lokalnym
• znajomości partnerów lokalnych
•znajomości inicjatyw i działań prowadzonych przez szkołę oraz podmioty środowiska
•korzyści z podejmowanej współpracy
•potrzeb rodziców i społeczności lokalnej
Uczniowie klas 4 – 6 (ankietowano 46 uczniów )- ankiety anonimowe.
Pytanie 1. Czy szkoła współpracuje ze środowiskiem lokalnym?
Odpowiedzi Liczba osób Procent
Tak 38 83
nie 2 4
Nie wiem 6 13
Przeważająca część ankietowanych uczniów uważa, że szkoła współpracuje ze
środowiskiem lokalnym.
tak
nie
nie wiem
Pytanie 2. Czy Ty chętnie włączasz się we współpracę ze środowiskiem lokalnym?
Odpowiedzi Liczba osób Procent
Zdecydowanie tak 11 24
Raczej tak 27 58
Raczej nie 4 9
nie 4 9
Uczniowie wiedzą, że działania szkoły wspiera środowisko lokalne i chętnie włączają się
we współpracę (82%).
Pytanie 3. W jakich działaniach, które szkoła prowadziła w tym lub poprzednim roku
szkolnym brałeś/łaś udział?( możesz zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedz).
Rodzaj działania Liczba wyborów
Konkursy pozaszkolne 31
Zajęcia poza terenem szkoły 36
Wycieczki 40
Wyjścia do teatru, kina, muzeum 35
Prelekcje, prezentacje 13
Spotkania z ciekawymi ludźmi 30
Festyny szkolne 38
Imprezy z udziałem rodziców 22
Akcje charytatywne 36
Zawody sportowe i mecze piłki nożnej 42
24%
58%
9%
9%
zdecydowanie tak
raczej tak
raczej nie
nie
Inne ( jakie?) 0
Uczniowie najczęściej wymieniali wśród działań szkolnych, w których brali udział : zawody
sportowe, wycieczki, akcje charytatywne, wyjścia do kina, muzeum, zajęcia poza terenem
szkoły, konkursy. Najmniej wskazań dotyczyło prelekcji i prezentacji, co mogło wynikać z
braku zrozumienia pojęć.
Pytanie 4. Wypisz konkretne nazwy imprez i akcji, które uważasz za wartościowe i chętnie
powtórzyłbyś/abyś w nich swój udział:
Rodzaj działania Liczba wyborów
Mam pasję, mam talent 14
Dzień sportu i dzień dziecka 9
Dyskoteki 6
Wycieczki 5
Impreza mikołajkowa 1
Impreza Halloween 1
Przyjazd sławnych ludzi 2
Audycje muzyczne 9
Zawody sportowe 5
Czytające klasy 9
Konkursy plastyczne 1
Uroczystości szkolne np. Dzień matki 1
Wyjazdy edukacyjne 3
Festyn rodzinny 6
Wyjścia do kina 1
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
konkursy pozaszkolne
zajęcia poza terenem szkoły
wycieczki
wyjścia do teatru, kina, muzeum
prelekcje, prezentacje
spotkania z ciekawymi ludzmi
festyny szkolne
imprezy z udziałem rodziców
akcje charytatywne
zawody sportowe i mecze piłki nożnej
Akcje charytatywne np. pomoc zwierzętom w schronisku 6
Akcja charytatywna :Szlachetna paczka 15
Góra grosza 1
Konkursy przedmiotowe 1
Wielka orkiestra świątecznej pomocy 1
Uczniowie szkoły uczestniczą w wielu różnych działaniach skierowanych na potrzeby
środowiska lokalnego. Szczególnie dla nich ważna była akcja charytatywna ,, Szlachetna
paczka”( wsparcie rodziny z naszego środowiska) oraz pomoc zwierzętom w schronisku.
Uczniowie chętnie uczestniczą w zabawach : Mam pasję-mam talent , festynie z okazji Dnia
Dziecka i Dnia Sportu. Dużym zainteresowaniem cieszą się audycje muzyczne a także
realizowane projekty dotyczące czytelnictwa.
Pytanie 5. Jakie korzyści dało Tobie uczestnictwo w tych działaniach?( Możesz zaznaczyć
więcej niż jedna odpowiedz).
Nazwa korzyści Liczba wyborów
Uzyskanie nowych wiadomości i umiejętności. 38
Rozwijanie sprawności fizycznej 37
Umiejętność współpracy w grupie 34
1
1
1
1
1
1
1
1
2
3
5
5
6
6
6
9
9
9
14
15
0 2 4 6 8 10 12 14 16
WOŚP
konkursy przedmiotowe
impreza mikołajkowa
impreza Halloween
konkursy plastyczne
uroczystości szkolne
akcja ,,Góra grosza"
wyjścia do kina
przyjazd sławnych ludzi
wyjazdy edukacyjne
wycieczki
zawody sportowe
dyskoteki
festyn rodzinny
akcje charytatywne
Dzień sportu, Dzień dziecka
audycje muzyczne
czytające klasy
konkurs Mam pasję-mam talent
akcja charytatywna,, Szlachetna paczka"
Zdobycie uznania innych osób 13
Zadowolenie z przynależności do społeczności szkolnej 18
Rozwijanie samodzielności i odpowiedzialności 32
Nabywanie doświadczenia 23
Ciekawe spędzanie wolnego czasu 35
Satysfakcja z niesienia pomocy innym 24
Umiejętność pracy na rzecz środowiska 24
Inne ( wymień jakie?) 0
Uczniowie w podejmowanych działaniach szczególnie cenią sobie możliwość uzyskania
nowych wiadomości i umiejętności, możliwość rozwijania sprawności fizycznej oraz
ciekawego spędzania wolnego czasu. Najmniej istotne dla uczniów jest zdobycie uznania
innych osób.
Rodzice - ankietowano 38 rodziców uczniów klas IV – VI
wybranych w sposób losowy.
Pytanie 1. W jakich formach współpracy bierzecie Państwo udział?( Można zaznaczyć więcej
niż jedną odpowiedz).
Forma współpracy Liczba wyborów
Procent wyborów
Dni otwarte szkoły 11 29
Wspieranie i organizacja inicjatyw lokalnych ( np. festyny)
16 42
0 5 10 15 20 25 30 35 40
uzyskanie nowych wiadomosci i umiejętności
rozwijanie sprawności fizycznej
umiejętność współpracy w grupie
zdobycie uznania innych osób
zadowolenie z przynalezności do społeczności …
rozwijanie samodzielnosci i odpowiedzialności
nabywanie doświadczenia
ciekawe spędzanie wolnego czasu
satysfakcja z niesienia pomocy innym
umiejętność pracy na rzecz środowiska
Współudział w akcjach charytatywnych 30 79
Współudział w organizowaniu wycieczek i imprez klasowych, szkolnych
14 37
Udział w uroczystościach szkolnych i klasowych 25 66
Inne( jakie?) 1 2
Ankietowani rodzice jako główna formę współpracy ze szkołą wybierali współudział w
akcjach charytatywnych oraz udział w uroczystościach szkolnych i klasowych. 2% ( 1 osoba)
wśród wyboru- inne, podała zebrania z rodzicami.
Pytanie 2. Z jakimi instytucjami i organizacjami wg Państwa podejmuje współpracę szkoła?
Nazwa podmiotu środowiska lokalnego Liczba wyborów Procent wyborów
Urząd Gminy/Centrum Kultury 27 70
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 8 21
Policja/Straż Pożarna 15 40
Kuratorzy Sądowi 5 13
Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna 26 68
Kościół 12 32
Powiatowy Szkolny Związek Sportowy 8 21
Dom Pomocy Społecznej w Pigży 14 38
Banki 15 40
Nadleśnictwa 11 29
Biblioteki 9 24
Centrum Kultury 11 29
PTTK Toruń 7 18
Sołectwa 17 45
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
dni otwarte szkoły
wspieranie i organizacja inicjatyw lokalnych ( festyny)
współudział w akcjach charytatywnych
współudział w organizowaniu wycieczek i imprez klasowych,szkolnych
udział w uroczystościach szkolnych i klasowych
inne
Schroniska dla zwierząt 15 39
Rada Rodziców 16 42
Caritas 14 37
Kino/teatr 10 26
Muzea 9 24
WORD Toruń 12 31
Inne szkoły, przedszkola 8 21
Organizacje i stowarzyszenia pozarządowe 5 13
Lokalni przedsiębiorcy 4 10
Inne ( jakie?) 0 0
Rodzice wskazują głównie następujących partnerów: Urząd Gminy, Poradnię
Psychologiczno Pedagogiczną, Sołectwa, banki , Policję i Radę Rodziców. Mało wyborów
otrzymały instytucje: lokalni przedsiębiorcy, organizacje i stowarzyszenia pozarządowe, inne
szkoły, kuratorzy sądowi.
Wnioski :
1. Szkoła identyfikuje potrzeby i możliwości środowiska naturalnego.
2. Szkoła współpracuje z licznymi podmiotami działającymi w środowisku.
3. Rodzice i uczniowie widzą i doceniają wartość współpracy.
4. Rodzice i uczniowie w stopniu niewystarczającym znają partnerów szkoły.
Pytanie 3. Proszę zaznaczyć, w jakich działaniach, które szkoła prowadziła w tym lub
poprzednim roku szkolnym brało udział Państwa dziecko? ( można zaznaczyć więcej niż jedną
odpowiedz).
Rodzaj działania Liczba wyborów
Konkursy pozaszkolne 8
Zajęcia poza terenem szkoły 15
Wycieczki 30
Wyjścia do teatru, kina, muzeum 28
Prelekcje, prezentacje 8
Spotkania z ciekawymi ludźmi 17
Festyny szkolne 23
Imprezy z udziałem rodziców 10
Akcje charytatywne 11
Zawody sportowe i mecze piłki nożnej 27
Inne ( jakie?) 0
Wśród działań prowadzonych przez szkołę, w których brały udział dzieci ankietowanych
rodziców, rodzice głównie wymieniali: wycieczki, wyjścia do kina, teatru, zawody sportowe i
mecze piłki nożnej oraz festyny szkolne. Najmniej wskazywano imprezy z udziałem rodziców
oraz prelekcje, prezentacje.
Pytanie 4. Czy oferowane przedsięwzięcia są atrakcyjne wartościowe dla uczniów?
Odpowiedzi Liczba osób Procent
Tak 14 37
Raczej tak 19 50
Raczej nie 0 0
Nie 0 0
Nie mam zdania 2 13
0 5 10 15 20 25 30 35
konkursy pozaszkolne
zajęcia poza terenem szkoły
wycieczki
wyjścia do kina, teatru, muzeum
prelekcje, prezentacje
spotkania z ciekawymi ludzmi
festyny szkolne
imprezy z udziałem rodziców
akcje charytatywne
zawody sportowe i mecze piłki nożnej
inne( jakie?)
Ankietowani rodzice uważają, że oferowane przez szkołę przedsięwzięcia są atrakcyjne i
wartościowe dla dzieci – 87%.
Pytanie 5. Jakie widzicie Państwo korzyści dla swojego dziecka wynikające z uczestnictwa w
tych działaniach ?( Można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź).
Nazwa korzyści Liczba wyborów
Uzyskanie nowych wiadomości i umiejętności. 29
Rozwijanie sprawności fizycznej 29
Umiejętność współpracy w grupie 25
Zdobycie uznania innych osób 11
Zadowolenie z przynależności do społeczności szkolnej 21
Rozwijanie samodzielności i odpowiedzialności 22
Nabywanie doświadczenia 19
Ciekawe spędzanie wolnego czasu 22
Satysfakcja z niesienia pomocy innym 14
Umiejętność pracy na rzecz środowiska 13
Inne ( wymień jakie?) 0
37%
50%
0% 0% 13%
tak
raczej tak
raczej nie
nie
nie mam zdania
Ankietowani rodzice za najważniejsze i znaczące korzyści dla dzieci, wynikające z
uczestnictwa w działaniach prowadzonych przez szkołę wskazywali: rozwijanie sprawności
fizycznej i uzyskanie nowych wiadomości i umiejętności. Najmniej istotna jest chęć zdobycia
uznania innych osób.
Pytanie 6. Czy współpraca szkoły z instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku
lokalnym wpływa korzystanie na rozwój uczniów?
Odpowiedzi Liczba osób Procent
Tak 37 97
nie 0 0
Nie wiem 1 3
0 5 10 15 20 25 30 35
uzyskanie nowych wiadomosci i umiejetnosci
rozwijanie sprawnosci fizycznej
umiejetność współpracy w grupie
zdobycie uznania innych osób
zadowolenie z przynależnosci do społecznosci …
rozwijanie samodzielności i odpowiedzialności
nabywanie doswiadczenia
ciekawe spędzanie wolnego czasu
satysfakcja z niesienia pomocy innym
umiejetnośc pracy na rzecz środowiska
inne( jakie?)
Prawie wszyscy ankietowani rodzice – 97% uważają, ze współpraca szkoły z
instytucjami i organizacjami działającymi w środowisku lokalnym wpływa korzystnie na
rozwój uczniów.
Pytanie 7. Czy są Państwo informowani o formach i efektach współpracy ze środowiskiem
lokalnym?
Odpowiedzi Liczba osób Procent
Tak 27 71
nie 3 8
Nie wiem 8 21
97%
0%
3%
tak
nie
nie wiem
71%
8%
21%
tak
nie
nie wiem
Rodzice są informowani o efektach współpracy szkoły ze środowiskiem lokalnym.
Jeśli tak, to w jaki sposób?
Forma przepływu informacji Liczba wyborów
procent
Prze Dyrekcję/nauczycieli 23 60
Informacje na stronie internetowej szkoły 24 63
Za pośrednictwem ucznia/ dziecka 26 68
Notatki w gazetach lokalnych 10 26
Szkolne tablice ogłoszeń 9 24
Inne ( jakie?) 0 0
Jak widać z powyższego diagramu rodzice dowiadują się o formach i efektach współpracy
ze środowiskiem lokalnym głównie za pośrednictwem ucznia/dziecka. Bardzo ważny jest
również przepływ informacji poprzez stronę internetową oraz prze Dyrekcję i nauczycieli.
Pytanie 8. W jakim stopniu mogą Państwo wpływać na zakres współpracy między szkołą a
środowiskiem lokalnym?
Odpowiedzi Liczba osób Procent
w żadnym 11 29
w niewielkim stopniu 17 45
w znacznym stopniu 10 26
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
prze Dyrekcję/nauczycieli
informacje na stronie internetowej szkoły
za pośrednictwem ucznia/dziecka
notatki w gazetach lokalnych
szkolne tablice ogłoszeń
inne ( jakie?)
Przeważająca część ankietowanych rodziców uważa, że w niewielkim stopniu ( 45%)
może wpływać na zakres współpracy między szkołą a środowiskiem lokalnym.
Pytanie 9. Jakie potrzeby środowiska mogłaby, zdaniem Państwa zaspokoić szkoła?
Wśród potrzeb podawanych przez rodziców pojawiły się:
- zorganizowanie zajęć w czasie wakacji, np. rajdy, nauka tenisa, zawody sportowe
- kosze do segregacji śmieci przed szkołą, tak aby dzieci mogły samodzielnie je segregować:
- świetlica szkolna do godziny 17:00
- zaplanowanie zajęć na świetlicy szkolnej ( zorganizowana pomoc w odrabianiu lekcji).
29%
45%
26%
w żadnym
w niewielkim stopniu
w znacznym stopniu
DANE ZBIORCZE UZYSKANE Z ANALIZY
„Kart współpracy ”– wywiad z nauczycielem
Na podstawie analizy ,, Kart współpracy” nauczyciele deklarują współpracę z następującymi
podmiotami środowiska lokalnego.
Lp. Podmiot środowiska lokalnego (nazwa)
Rodzaj imprezy, konkursu, spotkania, warsztatów, akcji….
Korzyści dla uczniów Korzyści dla środowiska lokalnego
Współpraca: systematyczna/ jednorazowa
1. 2. 3. 4. 5.
Urząd Gminy Centrum Kultury Biblioteka Bank Spółdzielczy Sołectwo Pigża, Brąchnowo.
Organizacja Biegu z okazji Święta Niepodległości Konkursy plastyczne, muzyczne, czytelnicze. Udział w konkursach plastycznych, czytelniczych. Oszczędzanie w SKO, udział w konkursach. Zakup upominków dla pierwszoklasistów, wspólna organizacja imprez. Konkursy przeglądy.
Rozwój fizyczny, możliwość zaprezentowania własnych umiejętności. Pokazanie swoich umiejętności, przełamywanie stresu związanego z występem na scenie. Rozwój zainteresowań plastycznych, czytelniczych. Nauka gospodarowania pieniędzmi. Słodkie upominki, imprezy sportowe. Integracja, rywalizacja.
Wykorzystanie bazy szkoły, rozwój sportowy dzieci. Prezentacja uczniów i ich umiejętności. Prezentacja talentów naszych uczniów W przyszłości oszczędni mieszkańcy gminy. Promocja szkoły. Wspieranie rozwoju dzieci.
System. System. System. System. System.
6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Schronisko dla zwierząt. DPS w Pigży Parafia Świerczynki MPO Kino, planetarium, teatr, Młyn Wiedzy, Dom Legend, Muzeum Piernika, Obserwatorium Piwnice. Kurator Sądowy, Policja Towarzystwo matematyczne „Kangur” Nadleśnictwo Olek
Zbiórka karmy. Odwiedziny, Występy dzieci. Wspólne uroczystości. Uroczystości kościelne. Zajęcia edukacyjne Filmy, spektakle, projekcje, pokazy, doświadczenia Praca z uczniem z problemami Konkurs Międzynarodowy. Spotkanie z leśnikiem, spacer po lesie.
Opieka nad zwierzętami. Uwrażliwianie dzieci na problemy Społeczne, osób Starszych. Możliwość uczestnictwa w życiu parafii, wspólne przeżywanie uroczystości. Poznanie sposobów przygotowania odpadów do przetwarzania. Uczniowie uczą się zachowania w miejscach publicznych, poszerzają posiadaną wiedzę. Poznanie zasad poprawnego zachowania. Edukacja dzieci. Rozwój zainteresowań matematycznych, Sprawdzenie swojej wiedzy i umiejętności. Poszerzanie wiedzy z przyrody
Mniej głodnych czworonogów. Urozmaicenie czasu wolnego pensjonariuszom, Kontakt z dziećmi. Ubogacenie uroczystości, uczestnictwo dzieci. Dbanie o środowisko. Promocja szkoły, środowiska lokalnego Wyeliminowanie zagrożeń. Mniej sytuacji niebezpiecznych na drodze. Promowanie szkoły, dobrych matematyków Ochrona środowiska naturalnego
Jednor. Systematyczna System. Jednor. Wielokrotna System. System. System.
14. 15. 16. 17.
1.
2.
3.
Straż Pożarna Urząd Marszałkowski Pielęgniarka PSZS Toruń
Spotkania ze strażakami Konkursy plastyczne, spotkania. Pogadanka na temat zdrowego i higienicznego stylu życia. Organizacja i udział w Zawodach.
Poznanie przepisów przeciwpożarowych, pierwsza pomoc. Rozwój zainteresowań plastycznych. Zdobycie wiedzy Nt. zdrowego Odżywiania. Rywalizacja, Integracja.
Pomoc w sytuacjach zagrożenia. Prezentacja uczniów i ich umiejętności Zmiana nawyków Żywieniowych Wychowanie sportowców, Wyłanianie talentów, Promocja szkoły
Cykliczna System. Jednor. System.
Wnioski:
1. Współpraca szkoły ze środowiskiem przynosi szereg korzyści obydwu stronom.
2. Wpływa ona na wszechstronny rozwój uczniów.
3. Jest dostrzegana i doceniana przez uczniów i rodziców.
4. 45% rodziców uważa, że ma niewielki wpływ na zakres współpracy ze
środowiskiem.
Mocne strony Słabe strony
W szkole identyfikuje się potrzeby i możliwości środowiska . Szkoła podejmuje szereg różnorodnych inicjatyw na rzecz środowiska lokalnego. Wychodzi naprzeciw potrzebom lokalowym, socjalnym, kulturalnym, społecznym. Inicjatywy te przyjmują różne formy: akcje charytatywne, prezentacje, pogadanki, warsztaty, wyjazdy dzieci, spotkania, wizyty, koncerty, aktywny udział w konkursach, zaplecze lokalowe. Partnerzy uważają, że szkoła spełnia ich oczekiwania i potrzeby, pragną ich kontynuacji , a także przekazują uwagi na temat współpracy. Uczniowie szkoły podstawowej chętnie włączają się we współpracę ze środowiskiem. Działania szkoły we współpracy ze środowiskiem lokalnym są planowane (plany dydaktyczne, wychowawcze, kalendarz uroczystości szkolnych, miejskich, wykaz konkursów pozaszkolnych). Działania z wieloma partnerami odbywają się od wielu lat. Wspólne przedsięwzięcia odbywają się - cyklicznie - realizacja np. projektów, programów instytucji (sprzątanie świata, zawody sportowe, akcje charytatywne) - systematycznie (zajęcia z seniorami, zbiórka odpadów, festyn) - wielokrotnie (audycje muzyczne, spotkania z Ciekawymi ludźmi, warsztaty, lekcje muzealne)
Rozpoznanie potrzeb i oczekiwań środowiska lokalnego nie ma charakteru systemowego. Nie dokonuje się weryfikacji dotychczasowych potrzeb środowiska. Rodzice są słabo zaangażowani we Współpracę. Uczniowie i rodzice nie znają wszystkich kluczowych partnerów szkoły. Rodzice są w niewystarczającym stopniu informowani o efektach współpracy ze środowiskiem. Rodzice uważają, że mają niewielki wpływ na tę współpracę.
REKOMENDACJE
Współpraca ze środowiskiem lokalnym jest uzasadniona, potrzebna, celowa. Pomaga we wspólnej edukacji dzieci i młodzieży. Integruje środowisko i propaguje wspólną wymianę doświadczeń i rozwiązań w pracy.
kontynuacja dotychczasowych i podejmowanie nowych wyzwań i inicjatyw na rzecz środowiska
dokonywać weryfikacji potrzeb środowiska
przedyskutować powołanie zespołu d/s promocji szkoły
częściej wykorzystywać środowisko do samodzielnych działań uczniów (projekty)
uczynić środowisko lokalne odbiorcą działań uczniów poprzez np. zapraszanie do szkoły ciekawych ludzi, specjalistów, ekspertów, którzy pozwolą uczniom sprawdzić realną użyteczność swoich umiejętności i wiedzy
zaangażowanie liczniejszego grona rodziców w działania podejmowane przez szkołę
dbać o skuteczną informację na temat współpracy i partnerów (rodziców i uczniów)