TAŞINMAZ GELİŞTİRME TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI …portal.uzem.omu.edu.tr/dersler/2013-2014/TAG2/tag618/tag618_unite8/tag618_unite8.pdf8.3. ARAZI TOPLULAŞTIRMA ÇALIŞMALARINDA

1

Türkiye’de Arazi Toplulaştırma Uygulamaları ve Kanuni Mevzuat

8

Yrd. Doç. Dr. Kadir Ersin TEMİZEL

TAŞINMAZ GELİŞTİRMETEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASI

2

İçİndekİler8.1. ÜLKEMIZDE YAPILAN TOPLULAŞTIRMA UYGULAMALARI .............................................................. 38.2. ARAZI TOPLULAŞTIRILMASINDA KANUNI MEVZUAT ........................................................................ 38.3. ARAZI TOPLULAŞTIRMA ÇALIŞMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERILERI .......5

8.3.1. Kanuni Mevzuat Yetersizliği .......................................................................................................................................... 58.3.2. Kadastro ve Tapu Sicillerindeki Noksanlıklar ........................................................................................................ 58.3.3. Arazi Ihtilafları ....................................................................................................................................................................... 58.3.4. Tapu kayıtlarına alım-satımların ve Değişikliklerin Zamanında yapılmaması .................................... 58.3.5. Çiftçi Itirazları ......................................................................................................................................................................... 68.3.6. Toplulaştırılan alanlarda parçalanmayı önleyici hükümlerin olmaması ............................................... 6

8.4. EKLER ............................................................................................................................................................................ 6

Yrd. Doç. Dr. Kadir Ersin TEMIZEL

Ünite: 8Türkiye’de Arazi Toplulaştırma Uygulamaları ve Kanuni Mevzuat

3


8

8.1. ÜLKEMIZDE YAPILAN TOPLULAŞTIRMA UYGULAMALARITürkiye’de; tarımsal yapının ve su kaynaklarının geliştirilmesini sağlamak amacıyla kırsal alandaki arazilerde mülkiyetin yeniden düzenlenmesi suretiyle üretimi artırmak ve halkın yaşam düzeyini yükseltmek için arazi toplulaştırma çalışmalarında toplulaştırmanın dar anlamı dışına çıkılarak, da-ğınık, parçalı ve hisseli parsellerin toplulaştırılması ve yeni bir düzene konulmasından başka, tarla içi ulaşım, sulama, drenaj tesisleri ve arazi tesviyesi, toprak ıslahı, toprak muhafaza gibi tarla içi geliştirme hizmetleri de toplulaştırma ile birlikte uygulanmaktadır. Ülkemizde arazi toplulaştırma çalışmalarına ilk olarak 1961 yılında başlanmıştır. İlk çalışma Konya İli Çumra İlçesi’ne bağlı Kargın Köyü’nde yapılmıştır. Burada yapılan toplulaştırma dar anlamda ya-pılmış olup sadece parsellerin gruplandırılması şeklinde olmuştur. 1961 yılından 2002 yılına kadar 41 yıl boyunca 450 bin hektar alanda çalışmalar yürütülmüştür. Arazi toplulaştırması 2002 yılında hız kazanmaya başlamış ve özellikle 2009 yılından sonra GAP projesi ile büyük bir ivme kazanarak 59 ilde 5 milyon ha alanı kapsayan bir proje durumuna gelmiştir.Türkiye’de 1961 yılından 1992 yılına kadar 119452 ha alan toplulaştırması yapılmış, 203 yerleşim biriminde 116416 olan parsel sayısı 63330 a indirilerek ortalama %45.6’lık toplulaştırma oranı sağ-lanmıştır. Ortalama parsel büyüklüğü 10 dekarlardan 18 dekara çıkarılarak oransal olarak belirli bir büyüme gerçekleştirilmiştir. İşletme başına 3.06 parselden 1.16 parsele düşürülmüştür. Önceleri her sınıf arazi kendi içerisinde toplulaştırmaya tabi tutulmasından dolayı toplulaştırma ve parsel sayısındaki azalma oranı düşük olmuştur. 2000 li yıllardan sonra toplulaştırma oranları yükselmiş, parsel sayıları oldukça düşürülebilmiş, sulama oranı, yola sahip olma oranı ve drenajdan faydalanma oranı %100’lere oldukça yaklaştırılmıştır. Buna teknolojik gelişmeler ve kanuni düzen-lemeler oldukça büyük ölçüde etkili olmuştur.

Şekil 8.1. Toplulaştırması Tamamlanmış Alanlardan Görünüm

Yıllar Toplam Tarım Nüfusu Tarım Işletmesi Ortalama Işletme Büyüklüğü

1950 Nüfus (milyon) (%) (Milyon) (hektar)1991 20.8 75 2.2 102001 56.5 41 3.9 5.9

62.0 36 3.1 6.1

Tablo 8.1. Yıllara göre işletme büyüklükleri

8.2. ARAZI TOPLULAŞTIRILMASINDA KANUNI MEVZUATArazi toplulaştırma uygulama hizmetleri 3083 sayılı kanuna dayanır. Bu Kanunda belirtilen amaçları gerçekleştirmek üzere uygulama alanlarında ilgili kuruluşça, isteğe bağlı veya maliklerin muvafa-katı aranmaksızın arazi toplulaştırılması yapılabilir. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü; 3083 sayılı

ARAZITOPLULAŞTIRILMASI

4

18

Kanunun içeriğinde verilen hizmetleri yürütmek amacıyla, bu hizmetlerin yapılacağı alanları be-lirleyerek Bakanlar Kurulu Kararı ile Resmi Gazete’de ilan edilen alanlarda faaliyetlerini yürütmek-tedir. 3083 sayılı Kanun’da, ruhunu Anayasa’nın “Toprak mülkiyeti” başlıklı 44 üncü maddesinden almıştır. Anayasanın 44. maddesinde; “Devlet, toprağın verimli ve ekonomik olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek, erozyonla kaybedilmesini önlemek ve topraksız olan veya yeter topra-ğı bulunmayan çiftçilikle uğraşan köylüye toprak sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır. Kanun, bu amaçla, değişik tarım bölgeleri ve çeşitlerine göre toprağın genişliğini tespit edebilir. Topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçiye toprak sağlanması, üretimin düşürülmesi, ormanların küçülmesi ve diğer toprak ve yer altı servetlerinin azalması sonucunu doğuramaz. Bu amaçla da-ğıtılan topraklar bölünemez, miras hükümleri dışında başkalarına devredilemez ve ancak dağıtılan çiftçilerle mirasçıları tarafından işletilebilir. Bu şartların kaybı halinde, dağıtılan toprağın Devletçe geri alınmasına ilişkin esaslar kanunla düzenlenir”. hükmüne sahiptir. Ülkemizde 3083 sayılı Kanun ile Tarım Reformu Genel Müdürlüğü (TRGM), 5286 sayılı Kanun ile İl Özel İdareleri, (5286 sayılı Yasa ile 3202 deki görev ve yetkiler İstanbul ve Kocaeli illerinde Bü-yükşehir Belediyelerine diğer vilayetlerde ise il Özel İdarelerine bırakılmıştır.) 5403 sayılı Kanun ile Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 5578 sayılı Kanun ile ilgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Özel Arazi Toplulaştırması yapabilmektedir.

Uygulama Alanı ilan edilmesi istenilen yerlere yönelik olarak yapılacak etüt çalışmalarında; 1-Sulanan ve sulamaya açılacak araziler, 3-Hazine arazisi varlığı, 4- Kadastrosu tamamlanmış olan alanlar, 5-Ekonomik üretime imkân vermeyecek şekilde küçülmüş ve parçalanan alanlar, 6-Toprağın verimli şekilde işletilmesini engelleyen problemli alanlar, 7-Uygulama Alanı ilan edilmesinde Kamu Yararı sağlanacak alanlar, kriterlerine göre değerlendirilerek etüt çalışmaları yürütülmektedir.

ARAZİ TOPLULAŞTIRMA ÇALIŞMALARINDA PROJE TALEPLERİ; 1. Mahalli idareler, muhtarlıklar, il özel idareleri, belediyeler, kooperatifler, birlikler, sivil toplum kuruluşları, Kamu Kurum ve Kuruluşları ile arazi malikleri, tarafından talep edilebilir. Toplulaştırma talepleri; Toprak Koruma Kurulu veya Kurullarınca incelenerek teknik, ekonomik, sosyal ve hukuki açıdan değerlendirilip uygun görülmesi halinde Bakanlığa sunulur. Toplulaştırma talepleri değerlendirilmek üzere doğrudan Bakanlığa da yapılabilir. Uygun görülmesi halinde, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile kırsal alan düzenlemesi ve arazi toplulaştırma proje sahası belirlenir, ilan edilir. 2. Bakanlar Kurulunun bu kararı toplulaştırma ve diğer işlemler yönünden kamu yararı kararı sayılır. 3. Bu karar sonucu isteğe bağlı olarak veya maliklerin muvafakati aranmaksızın proje bazında arazi toplulaştırması ve kırsal alan düzenlemesi Bakanlık tarafından yapılır veya Bakanlık kontrolünde yaptırılır. 4. Toplulaştırma ve kırsal alan düzenlenmesi kırsal yerleşim alanları veya havza esas alınarak belirlenen sınırlar içinde kalan tüm arazilerde uygulanır. Toplulaştırma projesi uygulama alanına bir veya birden çok yerleşim birimi olan muhtarlık, belediyelik veya diğer mahalli yerleşim birimleri girebilir. 5. Bakanlık ilan edilen toplulaştırma proje alanını kullanım şekilleri ve arazi özelliklerini dikkate alarak kendi içerisinde toplulaştırma yapılması için birden fazla toplulaştırma uygulama alanına ayırabilir. 6. İl özel idareleri, belediyeler, muhtarlıklar gibi mahalli idareler, sivil toplum kuruluşları kooperatifler, birlikler, şirketler gibi tüzel kişilikler veya Bakanlık dışındaki kamu kuruluşlarının hizmet konuları ile ilgili arazi toplulaştırması yapmak istemeleri durumunda; toplulaştırmayı uygulayacak proje biriminin niteliklerini ve toplulaştırmanın gerekçesini içeren raporla birlikte Toprak Koruma Kurulları veya Bakanlığa başvurarak toplulaştırma isteklerini bildirirler. Gerekçelerin ve proje biriminin Bakanlık tarafından yeterli görülmesi durumunda, Bakanlar Kurulu Kararı alınır. Başvuran tüzel kişilik veya kuruluş bu tüzüğe göre toplulaştırma işlemini tamamlar ve onay için Bakanlığa iletir. Bu uygulama “Özel Arazi Toplulaştırılması” olarak adlandırılır. Özel arazi toplulaştırması yapmak isteyen kuruluş gerekli teknik personeli bünyesinde bulundurmak veya proje süresince sözleşmeli olarak çalıştırmak zorundadır. Aynı alanda birden fazla kurum ve kuruluş tarafından toplulaştırma talebinde bulunulması halinde, toplulaştırmayı yapacak kuruluş Bakanlık tarafından belirlenir.

Toplulaştırma işleri ile daha yoğun uğraşan kurumlardan T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü çalışmaları ülkemiz toplulaştırma konusunda önemli yere sahip

5


8

hale gelmiştir. (http://www.tarim.gov.tr/TRGM/Sayfalar/Anasayfa.aspx )Kurum, Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzükte göste-rildiği gibi çalışmaktadır (Ekler).http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=2.5.200915154&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=TARIM

8.3. ARAZI TOPLULAŞTIRMA ÇALIŞMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERILERI

8.3.1. Kanuni Mevzuat YetersizliğiÜlkemizde toplulaştırma çalışmaları, kuruluş kanunları içerisinde yer alan maddelere dayalı olarak hazırlanan toplulaştırma tüzüğü ve yönetmeliği ile yürütülmektedir. Son yıllara kadar konuya ilişkin kanunların elverdiği düzeyde oluşturulan tüzük ve yönetmeliklerde ortaya çıkacak problemlerle çalışma yapmak oldukça güç olduğu gibi, ortaya çıkan sorunlarda çözülememiştir. Kanuni mevzuat eksikliğinden meydana gelen aksamalar şöyle sıralanabilir:a) Tapuya şerh verildiği zaman, daha önceleri herhangi bir kısıtlama olmadığından alım, satım, ifraz ve taksim işlemleri devam etmekteydi. Bu da toplulaştırmanın gelişmesini engellemiştir.b) Ortak tesisleri katılım paylarındaki standardın bulunmaması sorunları yol açmaktaydı.c) Uygulamadan sonra parsel değerlerinde veya yüz ölçümlerinde ortaya çıkan farklılıkların düzel-tilmesi çalışma sürecini aksatmıştır.d) Toplulaştırma uygulamalarında kanuni yetersizlikle, maliklerin araziyi teslim etmemesi, mahsulü kaldırmaması vb kanuni yetersizlikler altında çalışmaları aksatmıştır.e) Toplulaştırmadan sonra toprak bütünlüğünün korunmasına ilişkin kanun bulunmadığı durumlar-da çalışmaların olumsuz etkilenmesi olmuştur. f) Arazi ihtilaflarının ilgili mahkemelerde çözümünün uzun sürmesig) Yeni parselasyon planları ilan edildikten sonra yeni yerlerini beğenmeyen çiftçilerin itirazları ve eski arazilerini istemelerinden dolayı da huzursuzlukların çıkması

Bu sebeplerden dolayı, toplulaştırma çalışmaları olumsuz etkilenmiş yıllarca ileri gidilememiştir.

8.3.2. Kadastro ve Tapu Sicillerindeki NoksanlıklarBir alanda arazi toplulaştırmasının yapılabilmesi için önce bu sahadaki arazilerin mülkiyet durumla-rının çıkarılması gerekmektedir. Proje sahasında kadastrosu yapılmamış olan yerlerin tapulamasına öncelik verildiğinden toplulaştırma işlerini yavaşlatmıştır. a) Mülkiyet listelerindeki hatalar Maliklerin adı, soyadı, baba adı, cinsiyeti, parsel numarası, hisse miktarı, alanın yüzölçümü gibi hesaplama hatalarının bulunması etkilemiştir.b) Parsel yüzölçümündeki farklılıklarTapu kayıtlarındaki alanları ile harita alanın veya arazide işlenen alanın bir birini tutmaması sorun-ları

8.3.3. Arazi Ihtilafları Kadastrosu tamamlanmış proje alanına ait tapu kayıtlarında itirazlı parsellere rastlanmaktadır. Bu sorunların mahkemede halledilmesi süre açısından sorunlar oluşturmuştur.

8.3.4. Tapu kayıtlarına alım-satımların ve De-ğişikliklerin Zamanında yapılmamasıÇiftçiler arasındaki alım satımların adi senetle yapılması yaygın bulunmaktır. Böyle alım satımların tapu siciline işlenmemesinden dolayı zaman ve bu süreçteki ortaya çıkacak problemlerin oluştur-duğu ayrıca zaman kaybı sorunlarıdır.


6

18

8.3.5. Çiftçi ItirazlarıÇiftçilerin muvafakatı esasına göre yapılan toplulaştırmalarda her yerde ve her zaman 2/3 lük ço-ğunluğun sağlanamamasından kaynaklanan sorunlardır.

Çiftçi itirazlarının başlıca nedenleri: proje masraflarının ilerde kendilerinden tahsil edilmesi endi-şesi, arazilerin kısmen veya tamamen kendilerinden alınacağı korkusu, iyi arazilerin kötü arazilerle değiştirileceğinin endişesi, uygulamadan sonra yapılacak her türlü tarımsal faaliyetlerin devlet me-murları tarafından kontrolleri altında yapılacağı endişesi, bazı arazi sahiplerinin de atalarından beri işledikleri arazilere duygusal nedenlerle değiştirilmesini istememesi sayılabilir.

Benzer durumların ve sorunların bulunduğu yerlerde mühendisler 2 aşamalı planlama ile önce sınır düzeltmeleri ardından diğer geliştirme hizmetlerine olan alt yapıya olanak kısımlarının düşül-mesi ile soruna çözüm getirmişlerdir.

8.3.6. Toplulaştırılan alanlarda parçalanma-yı önleyici hükümlerin olmaması

Toplulaştırması tamamlanan proje sahasında tekrar parçalanmayı önleyici veya kısıtlayıcı hüküm-lerin olmaması, parçalanmanın devam etmesine ve toplulaştırmaya karşı ilginin azalmasına neden olmaktadır. Bu büyük sorun son yıllarda fark edilmiş ve buna karşı önlemler alınmaya çalışılmışsa da çiftçilerin kendi aralarında tapu sicilinden habersiz yaptıkları anlaşma ve ya akitlerle bu sorun devam ettirilmiştir.

Toplulaştırılan alanlarda parçalanmanın devam etmesi toplulaştırmanın gereksizliği fikri ve faydala-rının yeterli derecede bilinmemesinden kaynaklanmaktadır. Bunun için toplulaştırmanın sağladığı yararlardan ilgililerin yayım çalışmaları ile bilgilendirilmesi oldukça önemlidir.

8.4. EKLER3847 TARIM ARAZİLERİNİN KORUNMASI, KULLANILMASI VE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASINA İLİŞKİN TÜZÜK (http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=2.5.200915154&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=TARIM )

Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 29/6/2009, No : 2009/15154 Dayandığı Kanunun Tarihi : 3/7/2005, No : 5403 Yayımlandığı R.Gazetenin Tarihi : 24/7/2009, No : 27298 Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi : 48 , S. :

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Tüzüğün amacı; toprağın korunmasını esas alan bir yaklaşımla tarım arazilerinin hangi zorunlu durumlarda amaç dışı kullanılacağına, tarımsal üretim gücü yüksek büyük ovaların belirlenerek korunmasına ve arazi toplulaştırması ve dağıtımı yapılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Tüzük, tarım arazilerinin korunması amacıyla tarım dışı amaçlı kullanım taleple-rinin incelenmesi ve uygun görülmesi halinde izin verilmesi, büyük ovaların belirlenmesi ve korun-ması, köy gelişimi, kırsal alan düzenlemesi ve arazi toplulaştırması ile ilgili hususları kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Tüzük, 3/7/2005 tarih ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu-nun 13 üncü, 14 üncü, 17 nci ve 24 üncü maddeleri uyarınca hazırlanmıştır.

Tanımlar

7


8

MADDE 4 – (1) Bu Tüzükte geçen; a) Aile: Karı, koca ve varsa birlikte oturan reşit olmayan çocuklardan meydana gelen müesseseyi, b) Arazi: Toprak, iklim, topografya, ana materyal, hidroloji ve canlıların değişik oranda etkisi altında bulunan yeryüzü parçasını, c) Arazi derecelendirilmesi: Toplulaştırma işlemlerinde toprağın, doğal ve sürekli özellikleri, ara-zinin yerleşim yerine veya işletme merkezine olan mesafesi ile toprak ve verimlilik etütleri esas alınarak bulunan ve arazinin değişimine esas olacak değerleri,

ç) Arazi derecelendirme komisyonu: Arazi derecelendirme işlemlerini yapmaya yetkili komisyonu,

d) Arazi kullanma şekilleri: Arazinin hâlihazır kuru tarım, sulu tarım, mera, orman, yerleşim yeri, terk ve diğer kullanım şekillerini,

e) Arazi toplulaştırması: Arazilerin doğal ve yapay etkilerle bozulmasını ve parçalanmasını önle-mek, parçalanmış arazilerde ise doğal özellikleri, kullanım bütünlüğü ve mülkiyet hakları gözetile-rek birden fazla arazi parçasının birleştirilip ekonomik, ekolojik ve toplumsal yönden daha işlevsel yeni parsellerin oluşturulmasını ve bu parsellerin arazi özellikleri ve alanı değerlendirilerek kulla-nım şekillerinin belirlenmesini ve arazi geliştirme hizmetlerinin sağlanmasını,

f) Arazi yetenek sınıflaması: Toprak bozulmasına neden olmayacak şekilde arazinin en uygun kulla-nım şeklini belirlemek için kullanım ve koruma verilerini bir araya getirerek temel toprak etütlerine ve iklim koşullarına dayalı yapılan planlamalara yönelik arazi sınıflamasını,

g) Arsa: Yerleşim alanları içinde veya dışında konut, sanayi, ticaret, turizm ve benzeri amaçlarla yer-leşim için imar planı yapılmış veya bu amaçla kullanılan, planı bulunmayan yoğun yerleşim alanları içinde kalan arazileri,

ğ) Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,

h) Blok: Yol, kanal, dere gibi yapay ve doğal sınırlarla çevrili parseller topluluğunu,

ı) Çiftçi: Bedeni ve fikri güçlerini kısmen veya tamamen kullanarak geçimini tarımdan sağlayanları,

i) Değer: Farklı derecedeki arazilerin denklik dönüşüm katsayısı ile aynı birime indirgenmiş parsel değerini,

j) Dikili tarım arazisi: Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel öne-mi bulunan arazileri,

k) İl müdürlüğü: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı il müdürlüğünü,

l) Kamu yararı kararı: Bakanlıklarca yatırım programına alınmış yatırımlar ile insan, toplum ve çevre ilişkilerinde dengeyi bozucu nitelikte olmayan, ekonomik, ekolojik ve toplumsal kayıplar bakımın-dan toplum aleyhine sonuçlar doğurmayan, kişiler ve toplum yararı birlikte gözetilerek ilgili bakan-lık veya açıkça yetki verilen birimler tarafından alınan kararı,

m) Kanun: 3/7/2005 tarih ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununu,

n) Kırsal alan düzenlemesi: Kırsal yerleşim birimlerinin yaşam ve çevre koşullarının iyileştirilmesi amacı ile yerleşim yerinin ve tarımsal üretim yapılan arazinin toprak koruma, ıslah, sulama gibi köy gelişimi için tüm altyapı hizmetlerinin ve yerleşim birimlerine ait kadastral sınırların toplulaştırma amacına uygun olarak planlanmasını ve uygulanmasını,

o) Kurul: Toprak koruma kurulunu,

ö) Kuru tarım arazisi: Tarımı yapılan bitkilerin büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, sadece doğal yağışlarla karşılandığı arazileri,

p) Marjinal tarım arazisi: Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında


8

18

kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamalar nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli ta-rımın yapıldığı arazileri,

r) Mutlak tarım arazisi: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kom-binasyonu, yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları olmayan veya çok az olan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, hâlihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazileri,

s) Özel arazi toplulaştırması : İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile tarımsal amaçlı faaliyette bulunan kooperatifler, birlikler gibi tüzel kişilikler veya kamu kuruluşlarının, hizmet konuları ile ilgili arazi teminini de kapsayacak şekilde yapacakları arazi toplulaştırmasını ve tarla içi geliştirme hizmetlerini,

ş) Özel ürün arazisi : Mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamaları nede-niyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı, ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazileri,

t) Proje alanı: Arazi toplulaştırması ve/veya kırsal alan düzenlemesinin yapılacağı alanı,

u) Proje birimi: Toplulaştırma projesinin hazırlanması ve uygulanması amacı ile proje idaresi bün-yesinde birisi başkan, konusunda uzman en az iki ziraat mühendisi ve bir harita mühendisi olmak üzere en az üç kişiden oluşturulan ekibi,

ü) Proje idaresi: Arazi toplulaştırması yapan, Bakanlık, il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile tarımsal amaçlı faaliyette bulunan kooperatifler, birlikler gibi tüzel kişilikler ve diğer kamu kuru-luşlarını,

v) Sabit tesis: Kullanılabilir durumda olan ev, ahır, samanlık, ambar, kuyu gibi yapılar ile dikili tarım arazilerini,

y) Sulu tarım arazisi: Tarımı yapılan bitkilerin büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, kaynağın-dan alınarak yeterli miktarda ve kontrollü bir şekilde karşılandığı arazileri,

z) Tahsis: Bu Tüzük kapsamında değerlendirilmek üzere, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan, vasfı ve hâlihazır kullanım şekline bakılmaksı-zın toplulaştırma kapsamında değerlendirilebilecek yerlerin, Maliye Bakanlığı tarafından Bakanlığa tahsis edilmesini,

aa) Tarım arazileri sınıfı: Doğal özellikleri ve yapılan tarım şekline göre nitelikleri Bakanlıkça belirle-nen mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri, marjinal tarım arazilerini,

bb) Tarım arazisi: Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek ta-rımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazileri,

cc) Tarım dışı alanlar: Üzerinde toprak bulunmayan çıplak kayaları, daimi karla kaplı alanları, ırmak yataklarını, sahil kumullarını, sazlık ve bataklıkları, askeri alanları, endüstriyel, turizm, rekreasyon, iskân, altyapı ve benzeri amaçlarla planlanmış arazileri,

çç) Tarımsal amaçlı yapılar: Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri, entegre nitelikte olmayan; hayvancılık ve su ürünleri üretim ve muhafaza tesisleri ile zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatı, mandıra, üreticinin bitkisel üretime bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin mu-hafazasında kullanılan sundurma ve çiftlik atölyeleri, seralar, tarımsal işletmede üretilen ürünün özelliği itibariyle hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği takdirde ürünün kalite ve besin değeri kaybolması söz konusu ise bu ürünlerin işlenmesi için kurulan tesisler ile Bakanlık tarafından tarım-sal amaçlı olduğu kabul edilen entegre nitelikte olmayan diğer tesisleri,

dd) Tarla içi geliştirme hizmetleri: Sulama, drenaj, toprak koruma, toprak ıslahı, tesviye ile ağaç, çalı temizleme, taş toplama, tarla içi yollar ve yan dere ıslahı gibi arazi geliştirme hizmetlerini,

9


8

ee) Toprak: Mineral ve organik maddelerin parçalanarak ayrışması sonucu oluşan, yeryüzünü ince bir tabaka halinde kaplayan, canlı ve doğal kaynağı,

ff) Toprak koruma projeleri: Toprağın doğal veya insan faaliyetleri sonucu yok olmasını, bozulması-nı veya zarar görmesini önlemek ve sürekli üretken kalmasını sağlamak için yapılan fiziksel, kültürel ve bitkisel tedbirleri kapsayan projeleri,

gg) Yeter büyüklükte tarımsal arazi parseli: Makineli tarımda toplam işlem zamanları ve alan kayıp-larını optimum yapabilen, arazi nitelikleri, ürün deseni ve potansiyeline göre Bakanlık tarafından belirlenen ve daha fazla küçültülemeyecek en küçük parsel büyüklüğünü, ifade eder.

İKİNCİ KISIM Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı ve Korunması Arazi mülkiyet hakkının kullanım esası

MADDE 5 – (1) Toprağın, bulunduğu yerde, doğal fonksiyonlarını sürdürebilmesinin sağlanması amacıyla korunması esastır. Araziyi kullananlar, toprağın ekolojik, bitkisel üretim, sosyo-ekonomik ve en-düstriyel işlevlerinin tamamen, kısmen veya geçici olarak bozulmaması amacıyla Kanun ve Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuatın öngördüğü tedbirleri almakla yükümlüdür. Arazi özelliklerinin belirlenmesi

MADDE 6 – (1) Arazi özellikleri; kullanım şekli, arazi sınıfı, toprak ve tarımsal özellikleri ve çevre arazilerle tarımsal kullanım bütünlüğü, herhangi bir zirai geliştirme projesi içerisinde olup olmadığı göz önü-ne alınarak Bakanlık tarafından belirlenen standartlara uygun olarak hazırlanacak etüt raporu ile belirlenir. (2) Toprak koruma ve arazi değerlendirmesine yönelik proje ihtiyacı, tarım arazileri sınıfları ve arazi yetenek sınıfları; Bakanlık tarafından düzenlenen hizmet içi eğitiminden geçmiş en az iki ziraat mühendisi tarafından belirlenir. Bu etütler, 6/5/1960 tarih ve 7472 sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun ve 18/12/1991 tarih ve 91/2526 sayılı Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzüğün yetki verdiği ziraat mühendisleri tarafından da yapılabilir. (3) Etüt raporları il müdürlüğü tarafından onanır.

Etüt raporlarının değerlendirilmesi MADDE 7 – (1) Etüt raporunda belirtilen tarım arazi sınıfları, kullanım şekilleri, herhangi bir sulama ve tarımsal geliştirme projesi içerisinde yer alıp almadığına dair ilgili kuruluşlardan alınacak bel-geler ve arazinin diğer tarımsal özellikleri esas alınarak kurul, valilik ve Bakanlıkça değerlendirilir. (2) Yapılan değerlendirme sonucunda; arazinin mutlak tarım arazisi, özel ürün arazisi, dikili tarım arazisi ve sulu tarım arazisi ile özellikleri itibariyle marjinal tarım arazisi olmakla birlikte sulama, drenaj, toprak muhafaza ve benzeri planlama veya uygulama projeleri kapsamında yer alan ve ta-rım dışı maksatlı kullanımlara tahsisleri halinde proje bütünlüğünü veya çevre arazilerdeki tarımsal kullanım bütünlüğünü bozacak durumda olan araziler için valilikler tarafından tarım dışı amaçla kullanım izni verilmez. (3) Etüt raporu ile arazinin doğal durumunun kazı, dolgu ve benzeri fiillerle bozulduğunun tespit edilmesi halinde, valilik tarafından Kanunun 21 inci maddesine göre işlem yapılır.

İmar planlarının yapılması ve değiştirilmesinde izin MADDE 8 – (1) Her ölçekteki imar ve çevre düzeni planlarının yapılması ve değiştirilmesinde tarım arazilerinin tarım dışı amaçlı faaliyetlere ayrılmasına kurulun uygun görüşü alınarak Bakanlık veya valiliklerce izin verilebilir. (2) Her ölçekteki imar ve çevre düzeni planları hazırlanmadan önce; planlamayı yapacak kuruluş-lar, planlanacak alanların sınırlarını gösteren 1/25.000 veya daha büyük ölçekli haritalarla birlikte valiliklere baş-vurur.

Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı MADDE 9 – (1) Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri, sulu tarım arazileri alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla;


10

18

a) Savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar, b) Doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacı, c) Petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri, ç) İlgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetleri, d) Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plan ve yatırımlar, e) Kamu yararı gözetilerek yol, altyapı ve üstyapı faaliyetlerinde bulunacak yatırımlar, f) Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun talebi üzerine 20/2/2001 tarih ve 4628 sayılı Elektrik Piya-sası Kanunu uyarınca yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımı ile ilgili yatırımlar, g) Jeotermal kaynaklı teknolojik sera yatırımları, için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projesine uyulması kaydıyla Bakanlık tarafından izin verilebilir. Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir. (2) Birinci fıkranın (c) ve (ç) bentleri kapsamında izin alan işletmeciler, faaliyetlerini çevre ve tarım arazilerine zarar vermeyecek şekilde yürütmekle ve kendilerine tahsis edilen yerleri tahsis süresi bitiminde eski vasfına getirmekle yükümlüdürler. (3) Etüt raporunda belirtilen alternatif alanların; etüt raporu, teknik, ekolojik ve ekonomik kriterler ile tarım dışı amaçla arazi kullanım talebini yapanın yazılı görüşü dikkate alınarak kurul tarafından alternatif olup olamayacağı değerlendirilerek karara bağlanır. (4) Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri dışında kalan tarım arazileri için toprak koruma projesine uyulması, çevre arazilerdeki tarımsal kullanım bütünlüğünü bozmaması kaydıyla valilikler tarafından tarım dışı amaçla kullanım izni verilebilir. (5) Tarımsal amaçlı yapılarla ilgili olarak yapılan başvurular il müdürlüğüne intikal ettirilir. İl müdür-lüğü tarafından bu talepler incelenir ve bu tesislerin tarımsal amaçlı yapılardan olması ve toprak koruma projesine uyulması şartı ile arazi niteliklerine ve sınıfına bakılmaksızın projede öngörülen miktarda alana valilikçe kullanım izni verilebilir. (6) Tarım arazilerinin amaç dışı kullanım talepleri için arazinin en az 1/10.000 ölçekli kadastral ha-ritası veya krokisi, üzerinde arazinin yeri işaretli ve koordinat değerlerini gösteren 1/25.000 ölçekli haritası, mülkiyet durumunu gösteren belgeyle birlikte söz konusu arazinin mücavir alan sınırları içerisinde olması durumunda belediyelere, mücavir alan sınırları dışında olması durumunda ise il özel idarelerine veya diğer plan yapma yetkisine sahip kuruluşlara başvurulur. Bu başvurular ilgili kuruluşlar tarafından il müdürlüğüne intikal ettirilir.

İtiraz MADDE 10 – (1) Tarım dışı amaçlı arazi kullanımları için valiliklerce verilen kararlara veya etüt raporlarına yapılan itirazlar, dosyası ile birlikte valilik tarafından Bakanlığa gönderilir. İtirazlar Bakanlık tarafın-dan değerlendirilerek karara bağlanır. Bu karar kesin olup gereği için valiliğe gönderilir.

Tarım dışı amaçlı arazi kullanımlarına ilişkin cezalar ve yükümlülükler MADDE 11 – (1) Tarım dışı arazi kullanımlarında hazırlanan toprak koruma projelerine uyulması zorunludur. (2) Tarım dışı arazi kullanımına izinsiz başlanılması veya hazırlanan toprak koruma projelerine uyulmaması halinde valilikler tarafından Kanunun 21 inci maddesindeki işlemler gerçekleştirilir ve yaptırımlar uygulanır.

ÜÇÜNCÜ KISIM Büyük Ovaların Belirlenmesi ve Korunması Büyük ovaların belirlenmesi MADDE 12 – (1) Tarımsal üretim potansiyeli yüksek, erozyon, kirlenme, amaç dışı veya yanlış kul-lanımlar gibi çeşitli nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulmalarının hızlı geliştiği ovalar; o ildeki kurulun, birden fazla ili ilgilendiren büyük ovalarda ise ilgili kurulların görüşü alınarak Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile büyük ova koruma alanı olarak belirlenir. (2) Büyük ova belirlemede, ovada bulunan tarım arazisinin alan büyüklüğünün yanı sıra tarımsal üretim potansiyeli, ülke ve bölge tarımındaki önemi ile erozyon, çoraklaşma, kirlenme ve amaç dışı kullanım gibi tehditlerin olumsuz etkileri nedeniyle arazi bozulma risklerinin yüksek olması hususları da dikkate alınır. Büyük ovalarda arazi kullanımı ve uygulamalar MADDE 13 – (1) Büyük ovalardaki koruma ve geliştirme amaçlı tarımsal alt yapı projeleri ve arazi kullanım

11


8

planları, kurul veya kurulların görüşleri dikkate alınarak, Bakanlık ve valilikler tarafından öncelikle hazırlanır veya hazırlattırılır. Bu ovalarda, ilgili bakanlıklarca yatırım projeleri hazırlanmış ve çeşitli detayda etütler yapılmış ise öncelikle değerlendirilmesi için koordinasyonu sağlamak üzere Bakan-lığa bildirilir ve diğer ilgili projelerle bütünlüğü sağlanarak uygulanır.

Büyük ovalarda tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı MADDE 14 – (1) Bakanlar Kurulu kararı ile büyük ova koruma alanı olarak belirlenen alanlarda bulunan tarım arazileri amacı dışında kullanılamaz. Ancak alternatif alan bulunmaması, kurul veya kurullarca uy-gun görüş bildirilmesi şartıyla; a) Tarımsal amaçlı yapılar, b) Bakanlık ve talebin ilgili olduğu bakanlıkça ortaklaşa kamu yararı olduğu belirtilen faaliyetler, için tarım dışı kullanımlara Bakanlıkça izin verilebilir. (2) Talebin ilgili olduğu bakanlık yapılacak faaliyette kamu yararı olduğunu belirten görüşünü Ba-kanlığa gönderir ve Bakanlık aynı doğrultuda kamu yararı kararı alırsa ortak karar alınmış olur.

DÖRDÜNCÜ KISIM Kırsal Alan Düzenlemesi, Arazi Toplulaştırması ve Dağıtımı BİRİNCİ BÖLÜM Kırsal Alan Düzenlemesi Kırsal alan düzenlemesi MADDE 15 – (1) Proje idareleri veya kurulların talebi üzerine Bakanlığın uygun görüşü alınarak proje idareleri kırsal alan düzenlemesi yapar veya yaptırır. (2) Kırsal alan düzenlemesi; Bakanlar Kurulunca ilan edilen proje alanlarında, gerçek ve tüzel kişiler ile kamuya ait tarım arazilerinin parsel sayısının asgariye indirilerek birleştirilmesi ve yeniden dü-zenlenmesi, gerektiğinde genişletilmesi, toprakların verimli bir şekilde işletilmesi ve bu durumun korunması, ucuz ve kaliteli üretimin artırılmasına imkan sağlayan önlemlerin alınması, toprakların ekonomik bir şekilde işlenmesini sağlamak için yol, sulama ve drenaj şebekelerinin kurulması, arazi tesviyesi, erozyon önleyici tesisler ve yan dere yatağı ıslahının yapılması, arazi yeteneği ve toprak özelliklerine göre çayır, mera dahil tüm bitkisel üretim alanları ile iskân ve sanayi yerlerinin belirlen-mesi, mevcut mera alanlarının 25/2/1998 tarih ve 4342 sayılı Mera Kanununun ilgili hükümlerinde öngörülen şekilde düzenlenmesi, çevrenin ve doğanın korunması ve iyileştirilmesi, iskân sahaları ve sosyal ve kültürel kamu tesisleri ile proje sahalarındaki ortak tesislerin kapladığı alanlar için arsa ve arazi ihtiyaçlarının karşılanması ve köy yerleşim yerlerinin düzenli oluşturulmasını kapsar.

İKİNCİ BÖLÜM Arazi Toplulaştırması Arazi toplulaştırma alanlarının tespiti ve kesinleşmesi MADDE 16 – (1) Tarım kesiminde yaşayabilir işletmeler kurmak ve tarım arazilerinin rasyonel kul-lanımını sağlamak amacıyla parsel büyüklüklerinin optimum ölçülerde oluşması, mevcut parsel deseninin parseller arası ulaşım, modern sulama ve tarımsal mekanizasyon tekniklerinin gereksinimlerine göre yeniden düzenlenmesi ve gerekli olması durumunda tarla içi geliştirme hizmetlerinin yapıl-ması için; arazinin yarısından çoğuna malik bulunan ve sayıca maliklerin yarısından fazlasını oluş-turanların muvafakatı üzerine isteğe bağlı, Bakanlığın veya kurulların talebi üzerine kamu yararı gözetilerek isteğe bağlı olmaksızın, arazi toplulaştırması yapılmak üzere Bakanlar Kurulu kararı ile proje sahası belirlenir. (2) Bakanlar Kurulunun bu kararı toplulaştırma ve diğer işlemler yönünden kamu yararı kararı sayı-lır. Bu kararın Resmî Gazete’de ilanından sonra, toplulaştırma alanı sınırları da belirtilmek suretiyle ilgili muhtarlık veya belediye ve mahallin en büyük mülki idare amirine bildirilir, karar mahallinde alışılmış araçlarla ilan edilir. (3) Bu karara göre proje bazında arazi toplulaştırması, proje idaresinin sorumluluğunda yapılır veya yaptırılır. (4) Arazi toplulaştırma projesi, belirlenen yerleşim birimlerinin kadastral sınırları içerisinde kalan arazilerde uygulanır. Toplulaştırma projesi uygulama alanına, bir veya birden çok yerleşim birimine ait araziler de girebilir. (5) Bakanlar Kurulunca ilan edilen toplulaştırma proje alanı, kullanım şekilleri ve arazi özellikleri dikkate alınarak kendi içerisinde toplulaştırma yapılması için birden fazla uygulama alanına ayrıla-bilir. (6) Proje kapsamında yapılacak çalışmalara temel oluşturmak üzere arazi topografyası, sabit tesis-


12

18

ler ve benzeri ayrıntıları gösteren halihazır haritası yapılır veya yaptırılır. (7) Arazi toplulaştırmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının Resmî Gazete’de yayımlanmasını mü-teakip mahallinde ilanından sonra yapılacak olan sabit tesisler arazi toplulaştırmasında dikkate alınmaz. (8) Bakanlık, arazi toplulaştırmasının etkinliğini artırmak için toplulaştırma uygulamasını yapan kuruluş ve diğer ilgili kuruluşlar arasında işbirliğini sağlar.

Özel arazi toplulaştırması MADDE 17 – (1) İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile tarımsal amaçlı faaliyette bulunan koo-peratifler, birlikler gibi tüzel kişilikler veya diğer kamu kuruluşları proje idaresi olarak özel arazi toplulaştırma-sı ve tarla içi geliştirme hizmetlerini yapmak istemeleri durumunda toplulaştırmanın gerekçesini ve isteğe bağlı olup olmadığını belirten raporla birlikte toplulaştırmayı uygulayacak proje birimini kurula veya Bakanlığa bildirirler. (2) İsteğin uygun görülmesi durumunda, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile proje alanı kesinleşir ve Resmî Gazetede ilan edilir. (3) Başvuruda bulunan proje idaresi, proje alanı ile ilgili her türlü çalışma ve değerlendirmeyi içe-ren planlama raporunu onay için Bakanlığa iletir. (4) Toplulaştırma kapsamında yapılan tüm faaliyetleri ve parsel planlamalarını içeren uygulama projesi Bakanlıkça onaylandıktan sonra kesinleşir. (5) Özel arazi toplulaştırması yapmak isteyen proje idaresi gerekli teknik personeli proje süresince istihdam etmek zorundadır. (6) Özel arazi toplulaştırması yapan proje idaresi kamu yatırımları için ihtiyaç duyulan arazi mikta-rını toplulaştırma yoluyla karşılayabilir. (7) Aynı alanda birden fazla kurum ve kuruluş tarafından toplulaştırma ve/veya tarla içi geliştirme hizmeti yapmak talebinde bulunulması halinde, toplulaştırma ve/veya tarla içi geliştirme hizmetini yapacak kuruluş Bakanlık tarafından belirlenir. (8) Bakanlık tarafından yapılan toplulaştırma projelerinde uygulanan usul ve esaslar, özel toplulaş-tırma projelerinde de uygulanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Arazi Toplulaştırma Uygulaması Kadastro işlemleri MADDE 18 – (1) Arazi toplulaştırması, kadastrosu yapılmış olan yerlerde uygulanır. Belirlenen toplulaştırma alanı içerisinde bir kısım alanın kadastro paftalarının yenilenmesi gerekiyorsa, bu yerlerin kadastro veya yenileme işlemleri Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce öncelikle yapılır veya yaptırılır. 3855 (2) Hazırlanan proje alanı içerisindeki tescil harici su yolları, dere yatakları, azmaklar ve benzeri alanlar, eski kadastral yollar ile yol fazlalıkları toplulaştırmanın ilanı ile birlikte proje amacına uygun olarak proje idaresi tarafından kullanılır.

Arazi malikleri ile ön görüşme yapılması ve muvafakat alınması MADDE 19 – (1) Uygulamada isteğe bağlı toplulaştırma projelerine öncelik tanınır. (2) Proje birimince, proje alanı içinde bulunan arazi malikleri ile yerel yönetim temsilcilerinin ka-tıldıkları bir toplantı düzenlenerek proje ile ilgili olarak kamu ve bireysel yararlara yönelik istekler saptanır. Projeye giren işler ayrıntılı olarak açıklanır. Toplulaştırma alanı; mülkiyet, toprak koruma, arazi bo-zulması, tarımsal sulama, ekolojik yapı ve diğer tarla içi geliştirme hizmetleri yönünden incele-nerek proje kapsamına girecek işler belirlenir. Toplantıda alınan kararlar ve yapılacak işler yerel imkânlarla duyurulur. (3) İsteğe bağlı toplulaştırma, proje alanı içerisinde toplulaştırılması istenen arazilerin yarısından çoğuna malik bulunan ve sayıca maliklerin yarısından fazlasını teşkil eden arazi sahiplerinin veya vekillerinin yazılı muvafakatı ile yapılır.

Muvafakat alınma işlemi Bakanlar Kurulu kararı öncesinde yapılır ve gerekçeye eklenir. Tapu siciline şerh konulması MADDE 20 – (1) Arazi toplulaştırması yapılmasına karar verilen yerlerdeki parsellerin tapu kütüğü sayfalarının beyanlar hanesine toplulaştırma alanına girdiğine dair şerh konulması, proje idareleri-nin isteği üzerine Bakanlık veya valilikler tarafından ilgili tapu sicil müdürlüklerinden talep edilir. Bu şerh tarihinden itibaren toplulaştırma işlemi tamamlanıp tapuya tescili sonuçlandırılıncaya kadar

13


8

taşınmazlar üzerindeki her türlü devir, temlik, ipotek ve satış vaadi, ifraz ve taksim, ayni ve şahsi haklar ile şerh işlemleri proje idaresinin talebi ve Bakanlık veya valiliklerin izni ile yapılır. (2) Herhangi bir nedenle dava konusu edilmiş olup yargılama süreci devam eden, toplulaştırma alanındaki taşınmazlara ilişkin toplulaştırma kararı alındığı ve tapuya şerh konulduğu hususları ilgili mahkemelere bildirilir. Mahkeme kararı ile yapılan her türlü devir, temlik ve ifraz işlemlerinin sonu-cu ilgili tapu sicil müdürlüklerince Bakanlığa veya valiliğe bildirilir. (3) Toplulaştırma şerhinden sonra araziyi satın alan malik, önceki malikin taahhütlerini aynen ka-bul etmiş sayılır. (4) Anlaşmazlıklara çözüm getirmek için gerekirse toplulaştırma amacına uygun olarak değerlendi-rilmek üzere, taşınmazlar 4/11/1983 tarih ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun ilgili hükümleri gereğince kamu kurumları tarafından satın alınabilir ve toplulaştırma kapsamında değerlendirile-rek Kanunun 17 nci maddesine uygun olarak satışı yapılabilir.

Toplulaştırma alanlarında alınacak önlemler MADDE 21 – (1) Toplulaştırma yapılacak alanda, uygulamayı geciktirmemek için üç yılı geçmemek üzere, yapılacak bitkisel üretimin tür ve çeşidi, kapsayacağı alan çiftçilerin de görüşü alınarak proje bi-rimince kararlaştırılır. Alınan bu karar, gerekçeleri ile birlikte yerel imkanlarla duyurulur. Tarımsal desteklerin uygulanmasında, önerilen bitki desenlerini uygulayanlara öncelik verilir. Bu karara uyulmaması uygulamayı geciktirmez. (2) Meyve ağaçları, meyvesiz ağaçlar ile geniş çalı topluluğu ve diğer doğal varlıkların proje ile ko-runması ve iyileştirilmesi esastır. Erozyon tehlikesi bulunan alanlarda bitki örtüsünün korunması ve geliştirilmesi için doğal dengeyi bozmamak kaydıyla proje idaresi tarafından gerekli tedbirler alınır. (3) Toplulaştırma projesinin arazi çalışmalarına başlanacağı, mahalli ekim mevsiminden en az otuz gün önce yerel imkanlarla duyurulur.

Arazi derecelendirme komisyonu MADDE 22 – (1) Arazi derecelendirme işlemleri arazi derecelendirme komisyonunca yapılır. (2) Arazi derecelendirme komisyonu; a) Proje idaresince belirlenecek başkan dahil proje biriminden üç asıl bir yedek üye, b) Köylerde köy muhtarı veya belirleyeceği bir asıl bir yedek üye, belediyelerde, belediye başkanı-nın belirleyeceği konusunda uzman bir asıl bir yedek üye, il özel idarelerinde valinin belirleyeceği konusunda uzman bir asıl bir yedek üye, c) Proje alanında arazisi bulunan maliklerin kendi aralarından seçecekleri iki asıl bir yedek üye, olmak üzere altı asıl üç yedek üyeden oluşur. (3) Proje birimi başkanı aynı zamanda arazi derecelendirme komisyonu başkanıdır. Komisyon üyeleri kendilerine veya birinci derece akrabalarına ait arazilerin derecelendirilmesine yapılan itirazın incelenmesinde görev alamaz. Asıl üyenin katılamadığı toplantılara yedek üye katı-lır. Herhangi bir nedenle komisyondaki görevinden ayrılan üyenin yerine aynı usule göre yeni üye belirlenir. (4) Arazi derecelendirme komisyonu çoğunluk sağlanarak toplanır ve kararlar oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu yönünde karar alınır. (5) Parsellerin yerlerinin değiştirilmesine maliklerinin yazılı olarak muvafakat vermeleri durumun-da arazi derecelendirme komisyonu oluşturulmaz.

Arazi derecelendirmesi MADDE 23 – (1) Arazi derecelendirme komisyonu tarafından, toplulaştırma alanında bulunan ara-ziler, aynı değerde yeni arazi verilebilmesi amacıyla proje birimince yapılan veya yaptırılan ve toprağın kalıcı ve değişken özelliklerini belirleyen toprak ve verimlilik etütleri, yerleşim yerlerine veya işletme merkezlerine uzaklığı ve arazinin diğer özellikleri göz önüne alınarak derecelendirilir. Buna göre de-recelendirme katsayıları belirlenir. Belirlenen katsayılar kadastral parsel alanları ile çarpılarak par-sellerin birim cinsinden değerleri elde edilir. Bulunan bu değer üzerinden yeni parselasyon yapılır. (2) Arazi derecelendirmede, arazi üzerindeki sabit tesisler dikkate alınmaz. (3) Arazi derecelendirme sınırları mülkiyet sınırları dikkate alınmadan, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre, toprak ve diğer arazi özelliklerini gösteren harita üzerinden yapılır. Malikleri bilgilendirmede kolay-lık sağlamak amacıyla arazi derecelendirme haritaları uygun ölçekte hazırlanır. Arazi derecelendirilmesinin ilanı MADDE 24 – (1) Arazi derecelendirme komisyonu tarafından tespit edilen dönüşüm katsayılarını


14

18

ve parsellerin birim değeri cinsinden karşılıklarını gösterir mülkiyet listesi ve arazi derecelendirme haritası, muh-tarlık veya belediyece uygun görülecek yerlerde on beş gün süre ile asılarak ilan olunur ve yerel imkanlarla duyurulur. Askıdan indirme tutanakla saptanır. (2) Arazi malikleri ve diğer ilgililer, arazi derecelendirme haritası ile liste ve tablosuna ilişkin itiraz-larını, ilan süresinin bitiminden itibaren on beş gün içinde yazılı olarak arazi derecelendirme komisyonuna yapabilirler. Arazi derecelendirme komisyonu, yapılan itirazları en geç on beş gün içinde karara bağlayarak ilgililere yazılı olarak bildirir ve yeniden on beş gün süre ile askıya çıkararak ilan eder. Arazi malikleri ve diğer ilgililer ilan süresinin bitiminden itibaren on beş gün içinde, proje idaresine itiraz edebilirler. Proje idaresi bu itirazları otuz gün içinde karara bağlar. Proje idaresinin kararı kesin olup ilgililere yazılı olarak bildirilir. (3) Süresi içinde itiraz edilmeyen arazi derecelendirmeleri kesinleşir.

Ortak kullanım ve kamu tesisleri MADDE 25 – (1) Ortak kullanım için kesinti payı parsel planlamasından önce belirlenir. Arazi top-lulaştırma proje alanlarında, gölet, baraj, yol, sulama ve tahliye kanalları, elektrik iletim tesisleri ve diğer tesislerin sadece toplulaştırma proje alanına hizmet eden ayrıntıları için gerekli olan arazi, öncelikle ortak katılım payından karşılanır. Bu yolla karşılanamayan arazi, Hazine arazilerinden veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan arazilerden, bunların yeterli olmadığı durumlarda gerçek ve tüzel kişilerden anlaşma veya kamulaştırma yoluyla karşılanabilir. Ortak katılım payı için herhangi bir bedel ödenmez. Ortak katılım payları üzerindeki bütünleyici parçalar için proje idare-lerince kamulaştırma yapılabilir. (2) Ortak kullanım alanı kesinti payı proje alanındaki tüm arazilerden en fazla yüzde on oranında kesilir. (3) Ortak kullanım tesisleri dışında kamuya ait karayolları, demiryolları, havaalanları, elektrik iletim tesisleri, barajlar, göletler ve buna benzer kamu yatırımları için gerekli olan alan, varsa ortak katılım payı için kesilen miktardan bedeli ödenerek karşılanır, yoksa Hazine arazilerinden, Hazine arazilerinin yeterli olmadığı veya bulunmadığı yerlerde ise ilgili idarelerce belirlenecek usul ve esaslar dahilinde fiziki tesislerin yapılacağı alana bağlı kalınmaksızın gerçek ve tüzel kişilerinden anlaşma yoluyla karşıla-nabilir. Bu araziler fiziki tesislerin yapılacağı yere kaydırılır. (4) Uygulama sırasında tescil haricinden gelen fazla miktar Hazine adına tescil edilir.

Parsellerin yeniden düzenlenmesi MADDE 26 – (1) Proje idaresi tarafından çevre ve doğanın korunması ve iyileştirilmesi dikkate alınarak proje alanının yeniden düzenlenmesi aşağıda belirtilen hususlara uygun olarak yapılır veya yaptırılır: a) Yeni blokların oluşturulmasında, yerleşim birimleri arasındaki mevcut veya yeni düzenlenecek kadastral sınır, mevcut yol, kanal, tesis ve projeleri ile topoğrafik yapı dikkate alınır. b) Maliklerin istekleri de dikkate alınarak parsellerin arazi derecelendirmedeki hakedişlerden aza-mi yüzde on ortak katılım payı düşüldükten sonra kalan miktarın toplamına eşit değerdeki alan, mümkünse tek parsel olarak tercih sırasına göre verilir. c) Maliklere ait şerhli ve takyitli, parçalı ve hisseli araziler, bu halleriyle yeni parsellere taşınarak toplulaştırılır. ç) Sabit tesisler ile çevre ve doğaya görünüm güzelliği veren arazi, yapı ve tesisler eski maliklerine verilecek şekilde parsel planlaması yapılır. Ancak mal sahibinin birden fazla bu özellikte sabit tesisi var ise malikin bunlardan birinin etrafındaki toplulaştırma isteği dikkate alınır. d) Proje alanında birden fazla yerleşim birimleri arasındaki alan değişikliklerine ilişkin kadastral sınır değişiklikleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılır. e) Dikili tarım arazileri ile seraların olduğu alanlar gerektiğinde kendi içinde toplulaştırmaya konu olur. Bu yerlerde parsel büyüklükleri yörenin ihtiyaçlarına göre belirlenir. f) Kamu kuruluşlarınca tesis edilmiş olan irtifak hakları, uygulama sonucu oluşacak yeni parsellere maliklerin muvafakatı alınmadan ve bedel ödenmeden aktarılır. g) Çayır ve meralar, toplulaştırmaya dahil edilerek mümkün olduğunca sulama, tahliye ve yol sis-teminden faydalandırılır. ğ) Proje sahasındaki sabit tesislerin tescilleri yapılmış olsun ya da olmasın tüm dokümanları ilgili kişi ve kuruluşlardan temin edilerek bunlardan yerleri değiştirilemeyecek olanların mevcut durum-ları korunur.

Yeni parselasyon planlarının askıya çıkarılması ve onaylanması

15


8

MADDE 27 – (1) Proje idaresince arazi derecelendirmeleri esas alınarak yapılan veya yaptırılan yeni parselasyon planı ve yeni mülkiyet listeleri mahallinde on beş gün süre ile askıya çıkarılarak ilan edilir. Arazi malikleri ve diğer ilgililer ilan süresinin bitiminden itibaren on beş gün içinde proje idaresine itiraz edebilirler, itirazlar en geç otuz gün içinde karara bağlanır. Yeni parselasyon planı ve yeni mülkiyet listeleri Bakanlığın onayı ile kesinleşir. (2) Kesinleşen parselasyon planına uygun olarak yeni parseller hak sahiplerine dağıtılır. Bu konuda doğabilecek anlaşmazlıklar yeni duruma göre sonuçlandırılır. (3) Anlaşmazlıkların parselasyon planının onayından sonra sonuçlanması halinde, ilave alan ihti-yacı öncelikle tahsisli arazilerden, mümkün olmaması durumunda kamulaştırma bedeli ödenerek karşılanır. Fazla arazi verilmiş fazla miktar için rayiç bedeli malikten talep edilir. Malik, bu bedeli ödemekten imtina ederse, fazla miktar köy tüzel kişiliği adına hisseli olarak tescil edilir.

Tescil MADDE 28 – (1) Parselasyon planı, kesinleştikten sonra araziye uygulanır. Uygulama sonucu mey-dana gelen yeni duruma ilişkin teknik dosya proje idaresince hazırlanarak kadastro müdürlüğüne gönderilir, gerekli kontroller yapıldıktan sonra tapuya tescil edilir. (2) Proje alanının eski ve tescil edilen yeni durumunu belirten mülkiyet listeleri proje idaresince ilgili vergi dairelerine gönderilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Arazi Dağıtımı ve Kamulaştırma Arazi dağıtımı, satışı ve kamulaştırma MADDE 29 – (1) Ekonomik ölçekte, yaşayabilir ve gelişebilir tarım işletmeleri oluşturmak için, tarım arazisi bulunmayan veya yetersiz olan proje alanındaki çiftçi ailelerine, yeter gelirli tarımsal işletme kura-bilmeleri veya mevcut olanı geliştirmeleri amacıyla, toplulaştırma kapsamında tahsis edilen arazi-ler Bakanlıkça bedeli karşılığında dağıtılabilir. (2) Proje alanında tarım yapılamayacak kadar küçülmüş ve verimli işletilemeyen tarım arazileri, maliklerinden proje idaresi tarafından anlaşma yolu ile satın alınabilir. Bu araziler kamu tesisleri ile gerektiğinde küçük işletmelerin genişletilmesinde ve ilgili idarelerle işbirliği yapılarak iskân edile-cek ailelerin arsa ve arazi ihtiyaçlarında da kullanılabilir. (3) Bakanlık, yeter büyüklükte olmayan tarımsal arazi parsellerini gerektiğinde toplulaştırma ve Kanun kapsamında değerlendirmek üzere kamulaştırabilir. Toplulaştırma uygulamalarında, tahsisli araziler ile birlikte, bu araziler kullanılarak yeter büyüklükte yeni parseller oluşturulur ve bu parsel-ler arazisi kamulaştırılan veya yeter büyüklükte tarım arazisi olmayan yöre çiftçi ailelerine öncelikli olmak üzere rayiç bedeli üzerinden ve Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre Maliye Bakan-lığı tarafından doğrudan satılır. BEŞİNCİ KISIM Çeşitli Hükümler Ayni ve şahsi haklar MADDE 30 – (1) Arazi toplulaştırmasına konu olan taşınmazlar üzerindeki ayni ve şahsi haklar genel hükümlere göre yürütülür.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat MADDE 31 – (1) 24/9/1979 tarih ve 7/18231 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Arazi Toplulaştırma Tüzüğü yürürlükten kaldırılmıştır. Başlanmış olan toplulaştırmalar GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden önce Bakanlar Kurulu kararı alınmış ve sonuçlanmamış toplulaştırmalarda 24/9/1979 tarih ve 7/18231 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yü-rürlüğe konulan Arazi Toplulaştırma Tüzüğünün bu Tüzüğe aykırı olmayan hükümleri uygulanır(1) .

Yürürlük MADDE 32 – (1) Danıştayca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 33 – (1) Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. ---------- (1) Yürürlükten kaldırılan bu Tüzük metnine yukarıdaki “ilişkili mevzuat” butonundan ulaşılabilir.


16

18

SULAMA ALANLARINDA ARAZİ DÜZENLENMESİNE DAİR TARIM REFORMU KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİĞİ Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 11.6.1985, No : 85/9588 Dayandığı Kanunun Tarihi : 22.11.1984, No : 3083 Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 29.6.1985, No : 18796 Yayımlandığı Düsturun Tertibi : Cildi: , S. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç ve Tanımlar Amaç Madde 1 – Bu yönetmelik, 1 Aralık 1984 tarihinde yürürlüğe giren 3083 Sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanununun uygulanması ile ilgili hususları düzenler. Tanımlar Madde 2 – Bu yönetmelikte geçen, 1) Kanun: 22 Kasım 1984 tarih ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu, 2) Bakanlık: Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu, Tarım Orman ve Köyişleri Bakan-lığını, 3) Genel Müdürlük: Tarım Reformu Genel Müdürlüğünü, 4) Bölge Müdürlüğü: Tarım Reformu Bölge Müdürlüğünü, 5) Bağ, Bahçe ve Ağaçlık Arazi: Uygulama tarihinde dönümden en az, 6831 Sayılı Orman Kanu-nuna göre Yapılacak Orman Kadastrosu ve Aynı Kanunun 2/B Maddesinin Uygulanması Hakkında Yönetmelik’te cinsi ve sayısı yazılı ağaç, ocak, kök veya fidan bulunacak şekilde kültüre tabi tutul-muş arazileri, 6) Proje Alanı: Bir projenin uygulanacağı sınırlar içerisinde kalan alanı, 7) Az Topraklı Çiftçi Ailesi: Dağıtım normundan daha az toprağa sahip bulunan çiftçi ailesini, 8) Köy Gelişme Alanı: Mevcut köylerin iskan yönünden geliştirilme alanlarını, 9) Yeni Köy Yerleşme Alanı: Kurulması planlanan yeni iskan alanlarını, 10) Çayır: Taban suyunun yüksek bulunduğu veya sulanabilen yerlerde, biçmeye elverişli yem üre-ten ve genellikle kuru ot üretimi için kullanılan ve özel mülkiyette olmayan araziyi, 11) Mera: Bir veya birkaç köy veya beldeye münferiden veya müştereken hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen araziyi, 12) Yaylak: Bir veya birkaç köy veya beldeye münferiden veya müştereken hayvanları ile birlikte yaz mevsimini geçirmeleri, hayvanlarını otlatmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen araziyi, 13) Kışlak: Bir veya birkaç köy veya beldeye, münferiden veya müştereken hayvanlarını kış mevsi-minde barındırmaları ve otundan yararlanmaları için tahsis edilen araziyi, 14) Fon: Tarım Reformu Fonunu, 15) Banka: T.C. Ziraat Bankasını, 16) (Ek : 9/10/2000 - 2000/1860 K.; Değişik : 14/5/2001 - 2001/2505 K.) Tarımsal Arazi Kullanım Planlaması: Uygulama alanlarında ülkesel ve bölgesel planlara uygun olarak çevre kaynaklarının rasyonel kullanımını sağlamak için toprak, su, iklim ve çevre verileri ile tarımsal üretim ve tarımsal potansiyel dikkate alınarak hazırlanan tarımsal alan ile tarım dışı alanların belirlendiği planlardır. ifade eder.

Hukuki Dayanak Madde 3 – Kanunun 25 inci maddesi, bu yönetmeliğin hukuki dayanağını teşkil eder. İKİNCİ BÖLÜM Genel Esaslar Uygulama Bölgesinin İlanı Madde 4 – Kanunda tespit edilen amaçların gerçekleştirilmesinde önceliği bulunan yerler, Genel Müdürlükçe Bakanlık Makamına sunulur. Bakanlıkça, bu yerlerin uygulama bölgesi olarak ilan edilmesinde fayda görülmesi halinde, karar alınmak üzere Bakanlar Kuruluna teklif edilir. Bakanlar Kurulunca, teklifin uygun görülmesi halinde de bu yerler uygulama bölgesi olarak ilan edilir. Bir yerin Kanunun 1 inci maddesinin g fıkrası sebebiyle uygulama alanı olarak tesbiti gerektiğinde, Milli Güvenlik Kurulu’nun görüşü alınır. Bakanlar Kurulu Kararı, kamulaştırma ve diğer işlemler bakımından Kamu Yararı Kararı sayılır. Bu Karar Resmi Gazetede, yayımlanır. (Değişik beşinci fıkra: 14/7/2005 - 2005/9218 K.) Uygulama bölgesi olarak belirlenen yerlere ait 1/5000 ölçekli güncelleştirilmiş standart topografik kadastral haritalar, bu haritalar yoksa güncel-leştirilmiş mevcut kadastral haritalar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden temin edilir.Tarım

17


8

Reformu Genel Müdürlüğünce uygulama alanının etüdü yapılarak arazi kullanma kabiliyet sınıfları tespit edilir ve temin edilen haritalara işlenir. Temliki Tasarrufların Durdurulması Madde 5 – Uygulama alanlarında Bakanlar Kurulu Kararının Resmi Gazetede yayımı tarihinden iti-baren, beş yıl süre ile gerçek kişilerle özel hukuk tüzel kişilerine ait arazilerin mülkiyet ve zilyetliği, devir, temlik ve ipotek edilemez ve satış vaadine konu olamaz. Sulama alanlarında sulama şebekesi tamamlanıp sulamaya geçinceye kadar ilave kısıtlama süresi de beş yılı aşamaz. Kısıtlamalar, Bakanlar Kurulu Kararının Resmi Gazetede yayımı ile birlikte uygulama bölgesindeki Tapu Sicil Muhafızlıkları tarafından tapu siciline resen şerh edilir. Kısıtlama Süresi İçinde Satış İzni Madde 6 – Kısıtlama süresi içinde arazisini ve varsa üzerindeki tesisleri satmak isteyen gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin müracaatları halinde, Bölge Müdürlüğü altmış gün içinde bunların ka-mulaştırılmasına lüzum görüp görmediğini ilgilisine bildirir. Arazinin kamulaştırılmasına lüzum gö-rülmediği takdirde, dağıtım normundan daha büyük parsellerin, bölge için tespit edilen dağıtım normundan daha küçük parçalara, dağıtım normundan daha küçük parsellerin ise hiçbir şekilde bölünmeme şartı ile satışına izin verilir. Kısıtlama süresi içinde diğer kamu kuruluşlarınca yapılacak kamulaştırmalarda birinci fıkra hüküm-leri uygulanmaz. Belgelerin Temini Madde 7 – Uygulama bölgesinin ilanından itibaren bölgenin tapu kayıtları veya tapu tespit tuta-nakları Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce, sulama projesi içindeki sulanan yerler tapulama paftalarına işlenmiş olarak ilgisine göre Devlet Su İşleri veya Köy Hizmetleri Genel Müdürlüklerin-ce, Hazine arazisi ile ilgili tahsis ve kiralama işlemleri hakkındaki gerekli bilgi ve belgeler ise Maliye ve Gümrük Bakanlığınca altmış gün içinde Genel Müdürlüğe verilir.

Arazi Bildirimi Madde 8 – Uygulama bölgesinin ilan edilmesinden itibaren üç ay içinde arazi malikleri, müşterek ve iştirak halindeki mülkiyette temsilci, hissedarlardan herhangi biri veya tamamı, velayet ve ve-sayet altındakiler için kanuni temsilcileri, tüzel kişiler için temsile yetkili olanlar, mülkiyeti ihtilaflı arazide hak iddiasında bulunanların herbiri, uygulama alanı içinde bulunan arazilerini, matbu bil-dirim formlarında göstermek ve bu formları, ilgili Bölge Müdürlüğüne vermek veya göndermekle yükümlüdür. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Sahibine Bırakılacak Arazi Miktarı Arazi Varlığının Hesabı Madde 9 – Gerçek kişilerle, özel hukuk tüzel kişilerinin arazi varlığı, kişilerin uygulama bölgesindeki tapulu arazisine, tapulamanın henüz sonuçlanmamış olduğu hallerde askı süresi bitmiş tapulama tespit tutanaklarında belirtilen arazisi ile iştirak halinde ve müşterek mülkiyet durumundaki hisse-sine düşen arazi miktarı ilave edilmek suretiyle bulunur. Sahibine Bırakılacak Arazi Miktarı ve Kamulaştırma Madde 10 – Uygulama bölgesinde, gerçek kişilerle özel hukuk tüzel kişilerinin bağ, bahçe ve ağaçlık arazisi ile örnek işletmesi hariç mülkiyetinde bulunan tarım topraklarından, dağıtım normunun on katını aşan veya Bakanlar Kurulunca arttırılan miktarlardan fazla olan kısmı ile varsa üzerindeki tarımsal yapı ve tesisler, bedelleri nakden ve peşin ödenmek suretiyle Genel Müdürlük tarafından kamulaştırılır ve geri kalan kısmı kendilerine bırakılır. Bakanlar Kurulunca Kanunun birinci maddesinin (g) bendine göre uygulama alanı olarak ilan edile-cek diğer alanlarda, gerektiğinde arazi ve diğer gayrimenkullerin tamamı kamulaştırılabilir. Sahibine bırakılacak arazi miktarının hesabında, arazinin bir kısmı sulu, bir kısmı kuru ise, ayni zirai işletme gelirinin sağlanabilmesi için arazi sınıfları da dikkate alınmak suretiyle sulu arazi kuru ara-ziye tahvil edilir. Toprak Seçimi Madde 11 – Sahibine bırakılacak toprak, mümkün olduğu kadar toplu halde ve işletmeyle ilgili yapı ve tesislerden yararlanmaya en elverişli biçimde, malik veya kanuni temsilcisi tarafından seçilir. Seçim hakkı, toprakların düzenli biçimde dağıtılmasını ve verimli şekilde işletilmesini engelleyecek tarzda kullanılamaz. Seçim hakkı, malik veya kanuni temsilcisi bulunamaz veya Bölge Müdürlüğünün talebinden itiba-ren otuz gün içinde birinci fıkra uyarınca kullanılamaz veya ikinci fıkra uyarınca yerinde kullanılmaz ise, seçim, bu madde esaslarına göre Bölge Müdürlüğünce yerine getirilir. Müşterek Mülkiyette Hissenin Kamulaştırılması, Taksim ve İfrazı Madde 12 – Bölge Müdürlüğü, kamulaştırılacak hisse oranını önceden tespit ederek, durumu müş-terek maliklere bildirir. Müşterek maliklerin otuz gün içinde muvafakatlarını bildirmeleri halinde,


18

18

kamulaştırılmasına karar verilen hisse miktarı, ifraz krokisi de hazırlanarak kamulaştırma kararı ile birlikte müşterek maliklere bildirilir ve tapuya tescil için gönderilir. Hazırlık Dosyası Madde 13 – Bölge Müdürlüğü, kamulaştırmaya muhatap olacak her şahsa ait taşınmaz malların tapu kayıtlarını, kamulaştırılacak ve sahibine bırakılacak arazi miktarlarını, mal sahiplerinin kanu-ni ikametgah ve adresini, aile nüfus listesini, vergi beyanı ve vergi değerlerini,beyan bulunmadığı hallerde beyan yerine geçecek takdir değerlerini, tarımsal gelirin hesaplanmasında kullanılacak değerleri, toprak sınıflarını ve devletçe sulanan arazinin sınırlarını, toprak seçimini gösteren bilgi ve belgeleri de ihtiva eden bir hazırlık dosyası tanzim eder. Bedel Takdir Komisyonu Madde 14 – Bedel Takdir Komisyonu, üçü Genel Müdürlükçe görevlendirilen beş üyeden teşekkül eder. Diğer iki üye mahallin en büyük mülki amirince seçilir. Seçim sırasında yedek üyeler de ayni usullerle belirlenir. Uygulama alanındaki iş durumuna göre birden fazla bedel takdir komisyonu kurulabilir. Komisyon üyelerinin hizmet süresi bir yıldır. Süresi biten üye yeniden görevlendirilebilir. Komisyon üyeleri göreve başlamadan önce Sulh Hukuk Mahkemesinde yemin ederler. Bedel Takdir Komisyonlarının görevi, kamulaştırılarak arazi ile varsa üzerindeki zirai yapı ve tesisle-rin bedelini tespit etmektir. Komisyonlar, görevlerinin gerektirdiği her türlü bilgi ve belgeyi kamu kurum ve kuruluşları ile ger-çek ve özel hukuk tüzel kişilerinden istemeye yetkilidir. Komisyon, bütün üyelerin katılması ile toplanır. Kararları çoğunlukla alır. Kararlar komisyon başkan ve üyelerince imza edilir. Karşı görüşte bulunan üye, karşı oy sebebini yazıp, kararı imzalamak zo-rundadır. Komisyon üyeleri Bölge Müdürlüğünce yapılacak tebligat üzerine çalışmalara başlar. Faaliyetlerini, Bölge Müdürlüğünce tespit edilen önceliklere göre yürütür. Bedel takdir komisyonları, uzmanlıkları dışında kalan konularda, kamulaştırılacak malın cinsine göre bilirkişilerden görüş alabilir. Kamulaştırılacak gayrimenkullerin sahipleri ile bunların usul ve füruu, karı-koca veya üçüncü dere-ce dahil kan ve sıhri hısımları komisyonlara katılamaz ve görüş bildiremez. Bedel takdir komisyonunun başkan ve üyelerinin ücretleri, Genel Müdürlükçe tespit edilecek esas-lar dahilinde Fon’dan karşılanır. Bedel Takdiri Madde 15 – Bölge Müdürlüğü bedel takdiri yapılacak arazi ve şahıslarla ilgili dosyaları komisyona gönderir. Bölge Müdürlüğünün tebligatı ile çalışmaya başlayan Bedel Takdir Komisyonu, bedelin takdir edile-ceği günü tespit eder, bunu ilgililere ve bilgisine başvuracağı bilirkişiye de bildirir. Bedel Takdir Komisyonu, tespit edilen günde kamulaştırılacak arazinin bulunduğu yere giderek, araştırmasını yapar. Hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz malın rayiç bedelini tespit eder ve raporunu tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde Bölge Müdürlüğüne verir. Kamulaştırma Kararı Madde 16 – Kamulaştırma kararı, Bölge Müdürünün başkanlığında, Kamulaştırma - Toplulaştırma ve Dağıtım Şubesi Müdürü ile ilgili uzmandan müteşekkil üç kişilik bir heyet tarafından alınır. Kamulaştırma kararı, Genel Müdürün veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile kesinleşir. Kamulaştırma Bedelinin Ödenmesi Madde 17 – Kamulaştırma bedelleri hak sahipleri adına bankaya yatırılır. Ancak, kamulaştırma ko-nusu olan taşınmaz malın aynının ihtilaflı olması halinde, bedelin ödenebilmesi için hak sahibinin kamulaştırılan taşınmaz malın maliki olduğunu belgelendirmesi gerekir. Tescil ve Tahliye Madde 18 – Tebliğ edilen kamulaştırma işlemine karşı idari ve adli yargıya başvurulmadığı veya bu konuda açılan davaların kesin olarak sonuçlanmasına rağmen, taşınmaz mal sahibinin ferağ verme-mesi halinde, Bölge Müdürlüğü, takdir edilen ve arttırılan bedelin tamamının bankaya yatırıldığına dair makbuz ve diğer belgelerin örnekleriyle birlikte, kamulaştırılan taşınmaz malın Hazine adına tesciline karar verilmesi için Asliye Hukuk Mahkemesine müracaat eder. Taşınmaz malın Hazine adına tesciline karar verilmesi halinde, kararın tapu sicil muhafızlığına teb-liği ve tescil işlemleri Bölge Müdürlüğünce takip edilir. Kamulaştırılan taşınmaz malın aynı üzerindeki ihtilaflarda Genel Müdürlüğe husumet düşmez. Mülkiyetin kişiler arasında ihtilaflı olması taşınmazın idare adına tesciline engel değildir. Kamulaştırılan taşınmaz mal, tapuya tescil edildikten sonra, Bölge Müdürlüğünce arazinin tahliyesi için ilgililere tebligat yapılır. Bu tebligata rağmen, arazi rızaen tahliye edilmezse Bölge Müdürlüğü, o mahaldeki icra memurluğuna müracaat ederek araziyi tahliye ettirir. Arazi ekili ise, tahliye hasat so-nuna bırakılır. İtiraz ve şikayetler tahliyeyi durdurmaz ve mahkemece ihtiyati tedbir kararı verilmez.

19


8

Yabancı Uyruklular Madde 19 – Yabancı uyruklulara ait taşınmazların kamulaştırılmasına Bakanlar Kurulunca karar verilir, Kamulaştırma halinde bedelin tesbiti ve ödenmesi mütekabiliyet esasları dahilinde yapılır. Genel Müdürlük, Bakanlar Kurulu Kararında tespit edilecek esaslara göre işlemleri yürütür. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Toplulaştırma ve Arazi Değişimi Toplulaştırma Madde 20 – Toplulaştırma, uygulama alanında ekonomik üretime imkan vermeyecek şekilde par-çalı ve hisseli arazinin birleştirilmesi ve bu amaçla kamulaştırma, az topraklı veya topraksız çiftçinin topraklandırılması, sahibine bırakılacak arazinin belirlenmesi, köy gelişme ve yeni köy yerleşme alanlarına yer ayrılması gibi arazi düzenlemesine dair diğer hususları kapsar. Toplulaştırmanın uy-gulanacağı yerler, teknik, ekonomik, sosyal ve hukuki faydalar gözönünde bulundurularak Bölge Müdürlüğünün teklifi ve Genel Müdürlüğün onayı ile belirlenir. Toplulaştırma İsteğinin Tespiti Madde 21 – Toplulaştırma yapılması uygun görülen yerler, Bölge Müdürlüğünce alışılmış usullerle ilgililere ilan edilir. Toplulaştırmanın yapılacağı proje alanındaki arazinin, yarısından çoğuna malik bulunan ve sayıca maliklerin üçte ikisini teşkil eden arazi sahibi çiftçilerin muvafakatı ile isteğe bağlı toplulaştırma yapılır. Bu karar, proje alanındaki bütün malikleri bağlar. Zorunlu Toplulaştırma Madde 22 – Toplulaştırma yapılması uygun görülen yerlerde, arazi malikleri ve bunların sahip ol-dukları arazi miktarına ait çifte ekseriyetin sağlanamaması halinde Bölge Müdürlüğünün teklifi ve Genel Müdürlüğün onayı ile zorunlu toplulaştırma yapılabilir. Toplulaştırmanın İlanı ve Proje Hazırlığı Madde 23 – Toplulaştırma yapılmasına karar verilen yerler, sınırları da belirtilmek suretiyle Bölge Müdürlüğünce alışılmış usullerle mahallinde ilan edilir. Ayrıca, Toplulaştırmanın yapılacağı yerler, mahallin en büyük mülki amirine de bildirilir. Toplulaştırma projeleri teknik talimatla belirtilen esaslara göre hazırlanır ve Bölge Müdürünün teklifi ve Genel Müdürün onayı ile kesinleşir. Tapu Siciline Şerh Verilmesi Madde 24 – Toplulaştırmanın uygulanacağı proje alanında bulunan parseller, tapu kütüğüne şerh verilmesi için Bölge Müdürlüğünce mahalli tapu sicil muhafızlığına bildirilir. Şerh tarihinden sonra araziyi devralan veya üzerinde bir hak iddia eden kimse, eski malikin yüküm-lülüklerini aynen kabul etmiş sayılır. Derecelendirme Komisyonunun Seçimi Madde 25 – Proje alanlarında derecelendirme komisyonu, biri başkan olmak üzere beş üyeden olu-şur. Komisyonun başkanı Genel Müdürlükçe tespit edilir. Ayrıca, Bölge Müdürlüğünce komisyonda biri toprak etüd ve araştırma işlerinde tecrübeli Ziraat Mühendisi olmak üzere iki üye görevlendi-rilir. Köylerde Köy muhtarı veya temsilcisi, beldelerde Belediye Başkanı veya temsilcisi komisyonun tabii üyesidir. (Değişik : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Proje alanındaki arazi sahipleri, Genel Müdürlükçe belirlene-cek esaslar dahilinde Komisyona kendi aralarından bir asıl ve iki yedek üye seçerler. Ancak parselle-rin tamamı Hazineye ait veya davalı olduğu için malikleri belli olmadığı durumlarda; bu parsellerin bulunduğu alanda arazi maliki asil ve yedek üye seçimi yapılmaz. Bu yerlerde Derecelendirme Ko-misyonu diğer üyeler ile çalışmalarını sürdürür. Derecelendirme Komisyonunun çalışma usul ve esasları Genel Müdürlükçe belirlenir. Derecelendirme ve Derecelendirmenin İlanı Madde 26 – Derecelendirmede denkliğin nasıl yapılacağı ve derecelerin birbirine tahvillerinin nasıl sağlanacağı teknik talimatla belirlenir. Derecelendirme komisyonu tarafından hazırlanan derece-lendirme haritası, mülkiyet listeleri ve derecelerin birbiriyle denkliğini gösteren tablo, muhtarlık veya belediyede herkesin görebileceği yere onbeş gün süreyle asılarak ilan olunur. Harita, liste ve tablonun ilanı ve ilandan indirilmesi bir tutanakla belgelendirilir. oplulaştırmaya konu olan malikler, derecelendirme haritası, liste ve tabloya itirazlarını, ilan gününden başlayarak yirmi gün içinde de-recelendirme komisyonu başkanlığına yazılı olarak yapabilirler. Bu müddet içinde itiraz etmeyen-ler derecelendirmeyi kabul etmiş sayılır. Komisyon, yapılan itirazları inceler ve en geç onbeç gün içinde karara bağlar. Karar ilgililere yazılı olarak ilan edilir. İlgililer, bu karara karşı ilan tarihinden başlayarak onbeş gün içinde Bölge Müdürlüğü kanalıyla Genel Müdürlüğe itiraz edebilirler. Genel Müdürlüğün otuz gün içinde vereceği karar üzerine derecelendirme kesinleşmiş olur. Bu karar ilgi-lilere aynı şekilde ilan edilir. Alınacak Tedbirler Madde 27 – Proje alanında uygulamaya başlamak için hasat zamanı dikkate alınarak ekilecek ürün çeşitleri, köy ihtiyar heyetiyle birlikte tespit edilir. Aynı maksatla gerekli diğer tedbirlerle ilgili karar-


20

18

lar alınır. Bu kararlara uymayanlar, herhangi bir zarar iddiasıyla, tazminat talebinde bulunamazlar. Toplulaştırma ilanından sonra proje alanında sabit tesis yapılamaz. Proje planlaması ve uygulaması esnasında izinsiz olarak yapılan sabit tesisler, dikkate alınmaz ve ihtilaf halinde bunlar tazminat konusu olamaz. Uygulama ve Tescil Madde 28 – Proje, zemine uygulandıktan sonra, zemindeki işaretlerin korunması için gerekli ted-birler Bölge Müdürlüğünce alınır. Eski ve yeni mülkiyet listeleri ile uygulanan tasarruf krokisi, tapu tesciline esas olacak rölove ölçümleri yapılmak üzere mahalli Tapu Sicil Muhafızlıklarına gönderilir. Rölöve ölçümleri sonunda, projeye göre tahsis edilen ve zeminde tespit edilen parsellerin yüzöl-çümünde farklılık görülürse, fazla miktar için malik borçlandırılır, eksik miktar için kamulaştırılmış gibi işlem yapılır. Tahsis edilen parseller, malikleri adına tapuya resen tescil edilir ve eski kütük sayfaları kapatılır. Eski sayfalarda kayıtlı bütün hak ve mükellefiyetler yeni sayfalara aktarılır. Proje uygulamasına başlanıl-dıktan sonra uyuşmazlıkların çözüme bağlanması halinde, haklı çıkan tarafa projenin bütünlüğünü bozmamak kaydıyla mevcutsa arazi aynen iade edilir. Aynen iadenin mümkün olmaması veya eşde-ğer arazi verilememesi halinde, haklı çıkan tarafa bu Yönetmelik hükümlerine göre kamulaştırma bedeli ödenir. Proje alanında eski ve yeni durumu belirten mülkiyet listeleri Bölge Müdürlüğünce, ayrıca ilgili vergi dairelerine gönderilir. Arazinin Değiştirilmesi Madde 29 – Teknik, ekonomik, hukuki zorunluluklar nedeniyle, Genel Müdürlük tarafından lüzum görülmesi halinde, gerçek ve tüzel kişilere ait arazi, sahiplerinin muvafakatı ile Kanunun birinci maddesinin (g) bendine göre uygulama alanı olarak ilan edilen yerlerde ise, herhangi bir muvafakat aranmaksızın Genel Müdürlük emrine geçen eşdeğer arazi ile değiştirilebilir. BEŞİNCİ BÖLÜM Toprak Dağıtımı Toprak Büyüklüğünün Tesbiti Madde 30 – Genel Müdürlük ilgili kamu kuruluşlarından sağlayacağı bilgilerden de yararlanarak, sulu ve kuru şartlarda geriye doğru dört yıllık ekiliş ortalamalarını almak suretiyle, ortalama ekiliş oranlarını tespit eder. Tespit edilen ortalama ekiliş oranlarından, bu işletmelerin, bir dönümüne isabet eden ortalama tarımsal işletme gelirleri bulunur. 1984 yılı toptan eşya fiyatları endekslerine göre, bir milyon lira olarak tespit edilen tarımsal işletme geliri, işletmelerin kuru ve sulu şartlar için bulunan, bir dönümünün ortalama tarımsal işletme gelirine bölünerek, uygulama alanındaki III üncü sınıf topraklarda gerekli sulu ve kuru arazi büyük-lükleri bulunur. Birinci ve ikinci fıkra hükümlerine göre bulunacak III üncü sınıf toprak büyüklüğü toprak dağıtımın-da esas alınır. (Ek : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) İmar, ihya ve ıslah sonucu tarıma kazandırılacak veya topografya, toprak, iklim gibi etmenler nedeniyle ekonomik verimi yüksek özel bitki plantasyonu veya özel üretim yapılacak alanlarda arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması yerine özel üretim veya potansiyel verimlilik kriterlerinin dikkate alındığı bir sınıflamaGenel Müdürlükçe kurulacak bir komisyon tara-fından yapılır. Bu tür alanların dağıtımında bu sınıflama esas alınır. Bu sınıflamaya ilişkin detaylar teknik talimatla düzenlenir. Özel sınıflamanın uygulanacağı alanlarda birinci ve ikinci fıkra hüküm-lerine göre dağıtım normu hesaplanır. Toprak Normunun İlanı Madde 31 – Genel Müdürlükçe uygulama bölgeleri için 30 uncu madde gereğince hesaplanan, kuru ve sulu toprak büyüklükleri, Bakanlık Makamına sunulur, Bakanlıkça, toprak büyüklüklerinin uygun görülmesi halinde karar alınmak üzere Bakanlar Kuruluna teklif edilir. Bu konudaki Bakanlar Kurulu Kararı “Dağıtılacak Toprak Normu” olarak Resmi Gazete’de yayımlanır. Tarım Topraklarının Tahvili Madde 32 – Üçüncü sınıf tarım topraklarının, diğer toprak sınıflarına tahvillerinde aşağıdaki katsa-yılar kullanılır. III. Sınıftaki Toprakların Toprak Sınıfı Diğer Sınıflara Tahvil Katsayısı I 0.707 II 0.816 III 1.000 IV 1.414 Arazinin bir kısmı kuru, bir kısmı sulu ise, yönetmeliğin 30 uncu maddesine göre tespit edilen sulu ve kuru toprak büyüklüklerinin oranları dikkate alınarak sulu ve kuru arazinin birbirlerine tahvili yapılır. Dağıtım İlanı

21


8

Madde 33 – Genel Müdürlüğün emrine geçen arazinin hak sabibi çiftçilere yönetmelik hükümle-rine göre dağıtılacağı, köy veya belde halkına mahallinde alışılmış usullerle ilan edilir. Bu ilanın bir sureti mahalli mülki amirlik ve diğer sureti de Bölge Müdürlüğü binalarına asılarak altmış gün süre ile ilan edilir. İlanlarda, dağıtımın yapılacağı köy veya belde, toprak talebinde bulunulacak sürenin başlangıç ve bitiş günleri, beyannamelerin temin edileceği yer ve başvurulacak merci, doldurulacak beyanname ekinde istenilen belgeler ile süresinde talepte bulunmayanların toprak dağıtımından yararlanama-yacakları belirtilir. Toprak Talebi Madde 34 – Toprak dağıtımından yararlanmak isteyenlerle zorunlu hallerde bunların kanuni ve iradi mümessilleri, uygulama bölgesi içinde ve dışındaki kendisinin ve aile fertlerinin malik veya zilyed oldukları arazi varlıklarını toprak istek beyannamesinde göstermek suretiyle, toprak dağıtım ilanında belirtilen altmış günlük süre içinde bizzat veya P.T.T. aracılığı ile talepte bulunabilirler. Bu süre içinde talepte bulunmamış olanlar toprak dağıtımından yararlanamazlar. Hak Sahipliği Tespit Komisyonu Madde 35 – Dağıtımda hak sahiplerinin tesbiti işlemleri Bölge Müdürlüğü elemanları arasından seçilen bir başkan ve iki üye olmak üzere üç kişiden oluşan bir komisyon marifetiyle yürütülür. Komisyon, Kamulaştırma, Toplulaştırma ve Dağıtım Şubesi Müdürünün teklifi ve Bölge Müdürünün onayı ile kurulur. Komisyon, gerekirse, arazi istek beyannameleri ve ilgili belgelerin gerçeğe uygun olup olmadıkları-nı, mahalli bilirkişi veya köy ihtiyar heyeti ile de müştereken inceleyebilir. Hak Sahipliğinin Tesbitinde Aranacak Şartlar Madde 36 – Dağıtımda toprak, toprağı kendisinin işleyeceğini ve çiftçilik yapacağını taahhüt eden ve aşağıdaki şartları taşıyan kişilere verilir: a) T.C. Vatandaşı olmak, b) (Değişik : 1/11/1996 - 96/8712 K.) Mümeyyiz olmak, c) Aile reisi olmak, d) (Değişik : 1/11/1996 - 96/8712 K.) Toprak dağıtılacak yerde ikamet ediyor olmak, e) (Değişik : 1/11/1996 - 96/8712 K.) Bedeni noksanlığı bulunanlar ile 65 yaş üzerinde olanların, çiftçilik yapmaya mani halinin bulunmadığını sağlık kurulu raporu ile belgelemek, f) (Değişik : 1/11/1996 - 96/8712 K.) Uygulama alanı ilan edilmeden önce Devletçe verilen arazi ile uygulama alanı ilan edildikten sonra sahibi olduğu araziyi satmak, hibe etmek vb.herhangi bir sebeple elden çıkarmamış olmak, g) (Değişik : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Kendisi, eşi ve reşit olmayan çocuklarının toplam arazi varlığı, dağıtılacak toprak normunun altında olmak, h) Kanunun 24 üncü maddesinde belirtilen suçlardan hüküm giymemiş olmak, ı) (Ek : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Geçimini çiftcilik yaparak sağlamak ve tarımda sigortalılık dışında Devlete ait bir sosyal güvenlik kuruluşunun mensubu olmamak. Ancak, Bakanlar Kurulu Kararına istinaden uygulama bölgelerine naklen iskan edilenlerde (h) bendi hariç herhangi bir şart aranmaz. (Ek fıkra: 8/3/2004-2004/6984 K.) Miras yoluyla intikal üzerine, mirasçıların işletme bütünlüğünü temin etmeye yönelik olarak kendi aralarında yapılan devirler hak sahibi olmaya engel değildir. Ancak, hak sahibi olan mirasçıların topraklandırılmalarında devredilen arazi miktarları dikkate alı-narak değerlendirme yapılır. Toprak Dağıtımında Hak Sahipliği Sırası Madde 37 – Toprak dağıtımında; a) Sahip olunan arazi miktarı, b) Tahsil durumu, c) Zirai eğitim, d) Yaş durumu, e) Medeni hali ve çocuk sayısı, f) Bölgede oturma süresi, g) Bölgede oturacak konutunun bulunması, h) Üretim araçlarına sahip olması, ı) Müstakil işletme kurabilme şartlarına sahip olması, gibi hususlar ile uygulama bölgesinin şartları da dikkate alınarak teknik talimatla belirlenecek pu-anlama sistemine göre hak sahipliği sırası tespit edilir. (Son cümle Mülga: 20/5/2002-2002/4223 K.) Hak Sahipliği Listesi Madde 38 – Hak sahipliği tespit komisyonu, verilen beyanname ve belgelerin gerçeğe uygun olup olmadıklarını inceleyerek yapacağı değerlendirmeye göre geçici hak sahibi listesini hazırlar ve bu


22

18

listeyi köy veya beldede onbeş gün süre ile askıya çıkartır. Askı süresi içinde yapılan itirazlar,komisyonca değerlendirilerek geçici hak sahipliği listesinde, ge-rekli değişiklikler yapılır. Genel Müdürlük, bölgenin özelliği ve güvenliği açısından, ilgili güvenlik kuruluşlarının görüşünü alarak, bu listede değişiklik yapmaya yetkilidir. Kesinleşen liste, mahallinde alışılmış usullerle ilan edilir. Bu ilanda, hak sahiplerinin öncelik sırası, kimliği, arazi varlığı ve III üncü sınıfa tahvil edilmiş miktarı ile verilmesi gereken arazi miktarı belir-tilir. Kesinleşen listelere yapılacak itirazlar dikkate alınmaz. Ancak gerçeğe aykırı bilgi ve belgelerle hak sahibi olanlar, gerçeğin anlaşılması halinde, uygulamanın hangi safhasında olursa olsun hak sahip-liğinden düşürülür. Bunların yerine, hak sahipliği listesinde yer alan yedekler, sırasıyla getirilir. Toprak Dağıtımı Bedel Takdir Komisyonu ve Bedelin Tesbiti Madde 39 – Dağıtılacak tarım topraklarının rayiç bedellerini tespit etmek üzere Bölge Müdürlüğün-ce üç kişiden teşekkül eden yeteri kadar komisyon kurulur. Komisyonca tespit edilen rayiç bedel Genel Müdürlüğün onayı ile kesinleşir. Uygulama Madde 40 – Tespit edilen hak sahibi listesindeki çiftçiler, Bölge Müdürlüğünce hazırlanan ve Genel Müdürlükçe onaylanan dağıtım projelerine göre topraklandırılır. Bunların borçlandırılmaları ve da-ğıtılan toprakların adlarına tescil işlemleri bu Yönetmelik hükümlerine göre Bölge Müdürlüğünce sağlanır. ALTINCI BÖLÜM Köy Gelişme ve Yeni Köy Yerleşme Yerleri Yer Seçimi Madde 41 – Uygulama bölgesinde, Bölge Müdürlüğünce yapılan çalışmalara göre, Genel Müdür-lükçe uygun görülen yerlerde, köy gelişme ve yeni köy yerleşme yerleri seçilir. Seçilen yeni köy yerleşme yerlerinin kurulması veya mevcut köyler ile köyaltı yerleşme birimlerinin birleştirilmesi ilgili kuruluşların da görüşü alınarak Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun Kararı ile olur. (Ek : 9/10/2000 -2000/1860 K.) Tarım Reformu uygulama alanlarında köy gelişme ve yeni köy yer-leşme yerlerinin alt yapı hizmetlerini Tarım Reformu Genel Müdürlüğü yapar veya yaptırır. Arsa Bedel Takdir Komisyonu Madde 42 – Köy imar planları içindeki arsaların rayiç bedelleri, Bölge Müdürlüğünce kurulan üç kişilik komisyonlar marifetiyle tespit edilir. Arsa Tahsisi Madde 43 – Bakanlar Kurulunca uygulama alanına yerleştirilmesi kararlaştırılanlarla kanuna göre topraklandırılanlardan, konut veya yeni zirai yapı ve tesis kurmak isteyenlere arsa tahsisi yapılabilir. Tahsis Usulleri Madde 44 – Köy gelişme ve yeni köy yerleşme alanlarının imar planları ile arsaların bedellerini gösterir liste, Bölge Müdürlüğünce onbeş gün müddetle ilgili köy veya köylerde alışılmış usullerle ilan edilir. Arsaların tahsisi, ilan süresi içinde hak sahipleri kendi aralarında anlaşarak müracaat ettikleri tak-dirde bu anlaşmaya uygun olarak, anlaşma sağlanamadığı takdirde ilan süresinin bitiminde Bölge Müdürlüğünce kura usulü ile yapılır. Kura çekiminden itibaren on gün içinde müşterek dilekçe ile müracaat edenlerin parselleri, karşı-lıklı olarak değiştirilebilir. Arsa tahsisinin kesinleşmesinden sonra ilgililer bu yönetmelik hükümlerine göre borçlandırılarak, arsaların adlarına tescilleri sağlanır. Arsa Satışı Madde 45 – (Değişik: 8/3/2004-2004/6984 K.) Uygulama alanlarında; dağıtım yapılan köylerdeki tahsis fazlası arsalar ile köy gelişme alanı çalış-maları tamamlanan diğer köylerdeki arsalar, köy nüfusuna kayıtlı reşit ve mümeyyiz T.C. vatandaş-larına Kanunun 24 üncü maddesinde yazılı suçlardan hüküm giymemiş olmaları şartı ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre satılabilir veya Hazinenin tasarrufuna bırakılabilir. YEDİNCİ BÖLÜM Borçlandırma ve Borç Tasfiyesi Borçlandırma Madde 46 – Bu yönetmelik hükümlerine göre topraklandırılanlar ile yerleşime tabi tutulanlar, mül-kiyetini iktisap edecekleri tarım toprakları ile varsa üzerindeki yapı ve tesisleri, tahsis edilen arsaları ve diğer gayrimenkulleri tespit edilen bedeller üzerinden Genel Müdürlüğe karşı borçlanırlar. Bölge Müdürlüğü, ilgililere, borç senetlerini imzalamaları ve borçlanma ile ilgili diğer işlemleri, bizzat

23


8

veya vekilleri tarafından tamamlamaları için bir aylık süre tanır ve bunu alışılmış usullerle mahal-linde ilan eder. Bu süre içinde, belgelendirilmiş hastalık, tutukluluk, askere alınma gibi mazeretler dışında, borç-landırılma işlemlerini tamamlayamayanlar bu haklarını kaybederler. Tescil Madde 47 – Borçluların, borç senetlerini imzalamalarını müteakip, dağıtılan topraklar ile varsa üzerindeki yapı ve tesislerin, tahsis edilen arsaların ve diğer gayrimenkullerin hak sahipleri adına tescilleri engeç bir ay içinde Bölge Müdürlüğünce, mahalli tapu sicil muhafızlığından talep edilir. Ödeme Madde 48 – Borçlar, borçlandırma tarihinden sonra gelen dördüncü yılın Ocak ayını takip eden ve Genel Müdürlük tarafından hasat dönemleri dikkate alınarak tespit edilecek aylardan başlamak üzere on yılda ve on eşit taksitte faizsiz olarak ödenir. Dağıtılan Toprakların Geri Alınması Madde 49 – Aşağıdaki hallerde dağıtılan topraklar, Bölge Müdürlüğünün teklifi ve Genel Müdürlü-ğün onayı ile geri alınır. a) Topraklarını, askerlik veya belgelendirilmiş uzun süreli hastalık gibi geçerli bir mazereti olmaksı-zın, aralıksız üç yıl süre ile kanunun öngördüğü şekilde verimli olarak işletmeyenler, b) Borç ve kredi taksitlerini aralıkız üç yıl süre ile ödemeyenler, c) Kendilerine toprak dağıtıldıktan sonra Kanunun 24 üncü maddesinde belirtilen suçların herhangi birinden mahkum olanlar ile mahkum oldukları sonradan anlaşılanlar, d) Dağıtılan toprakları, mirasçıların, mirasın açılmasından itibaren altı ay içinde kendi aralarında aile ortaklığı şeklinde işletmedikleri veye rızaen kendi aralarında devir ve temlik işlemlerini yap-madıkları anlaşılanlar, e) Gerçeğe aykırı bilgi ve belgelerle, hak sahibi olduğu sonradan anlaşılanlar. Geri alma kararı, ongün içinde ilgilisine ve mahalli tapu sicil muhafızlığına bildirilir. Kayıt, tapu sicil muhafızlığınca, hiç bir hükme hacet kalmaksızın Hazine adına düzeltilir. Tasfiye Madde 50 – Çiftçilikten herhangi bir sebeble vazgeçmek istiyenler ile topraklarının geri alınmasına karar verilenlerin kalan borç senetleri kendilerine iade edilir. Çiftçi tarafından yapılmış zaruri ve faydalı tesis ve diğer gayrimenkullerin rayiç bedelleri, sahibine ödenir. SEKİZİNCİ BÖLÜM Tarımsal Arazi Kullanım Planlaması Tarımsal Arazi Kullanım Planlaması Tespiti Madde 51 – (Değişik : 14/5/2001 - 2001/2505 K.) Tarımsal Arazi Kullanım Planı harita ve rapordan oluşur. Toprağın derinliği, eğimi, taşlılığı, konumu gibi arazi faktörleri ile yapılacak tarımsal faaliyetlerin özellikleri gözönüne alınarak tarımsal alanlar mevcut ve potansiyel arz eden tarımsal arazi kullanımları için ayrı ayrı değerlendirilerek sonuç alternatifli olarak harita şeklinde verilir. Bu işlemler rapor kısmında açıklanır. Değerlendirme so-nucunda tarımsal faaliyetlere uygun olmayan alanlar tarım dışı amaçla kullanılmak üzere haritada gösterilir. Tarımsal Arazi Kullanım Planlamasının yapım ve uygulanmasına ilişkin işlemler teknik talimatla dü-zenlenir. Tespit ve Tahsis Madde 52 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Tespit ve Tahsis Kararı Madde 53 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Yararlanma Hakkı ve Kapsamı Madde 54 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Yönetim Şekilleri Madde 55 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Tahsis Amacının Değiştirilmesi Madde 56 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Islah, Bakım ve Geliştirme Madde 57 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Koruma Madde 58 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) İnşaat Yasağı Madde 59 – (Mülga : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) DOKUZUNCU BÖLÜM Kiralama


24

18

Madde 60 – Genel Müdürlüğün tasarrufuna geçen arazi, dağıtım, toplulaştırma, tahsis, değiştir-me, iskan gibi işlemler tamamlanıncaya kadar, dağıtımda hak sahiplerinde aranacak şartlara sahip çiftçilere, çiftçilik yapmak şartıyla kiralanabilir. Kiralama çalışmaları, bölge müdürlüğünce yapılacak plan ve projelere ve Genel Müdürlükçe tespit edilecek esaslara göre kurulacak ve çalışacak kirala-ma komisyonlarınca yürütülür. Kira Bedelinin Tesbiti ve Tahsili Madde 61 – Rayiç kira bedeli, arazinin kuru veya sulu olmasına ve tarım toprağının sınıflarına göre, Bölge Müdürlüğünün teklifi ve Genel Müdürlüğünün onayı ile belirlenir. (Değişik : 9/10/2000 - 2000/1860 K.) Kira bedeli her yıl peşin olarak tahsil edilir. Kiracılara Verilecek Arazi Miktarı ve Kiralama Süresi Madde 62 – Kiracılara varsa kendi toprağı da dikkate alınarak, bölge için tespit edilen dağıtım nor-mu kadar toprak kiralanır. Uygulama bölgesinde kiraya verilecek arazi, kiracı sayısına göre ihtiyaç-tan fazla ise, bölge müdürlüğünün onayı ile arazi normu artırılarak mevcut çiftçilere kiralanabilece-ği gibi, mücavir köylerde bulunan az topraklı veya topraksız çiftçilere de kiralanabilir. Bu şartlarda da arazi artar ise, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre kiraya verilebilir. Kira sözleşmeleri dört yıla kadar yapılabilir. Bölge Müdürlüğü, Genel Müdürlüğün onayı ile her kira döneminin sonunda, fesih hakkı saklı kalmak üzere kira sözleşmelerini uzatmaya yetkilidir. Kiracının Yükümlülükleri Madde 63 – Kiracı, izinsiz olarak arazi üzerinde sabit tesis kuramaz. Kiraladığı araziyi hiç bir şekilde tamamen veya kısmen başkasına kiralayamaz veya ortağa veremez. İdarenin Sözleşmeyi Fesih Hakkı Madde 64 – Bölge Müdürlüğü, a) Kira bedelinin ödenmesinde; uzun süreli hastalık, tabii afetler, askerlik gibi sebeplerle gecikme olması ve bölge müdürlüğünce tanınan otuz günlük süre içinde ödeme yapılmaması, b) Kiracının, toprağın verimli şekilde işletilmesini tehlikeye sokması, amacı dışında kullanması veya faydalanmak imkanını önemli derecede azaltması, c) Kiracının arazinin tamamını veya bir kısmını başkasına kiraya veya ortağa vermesi, d) Kiracının arazinin Devlet tarafından sulanır hale getirilmesi sırasında yapılan çalışmaları engel-lemesi, e) Sözleşme süresi içinde kiracının ölümü üzerine, eşinin veya reşit çocuklarının üç ay içinde sözleş-menin devamını talep etmemiş olması, f) Kiralanan arazinin dağıtılmasına karar verilmesi, g) Kiralanan arazinin, diğer kamu kuruluşlarına tahsis edilmek üzere Hazinenin tasarrufuna bırakıl-ması ve tahsis sonucu uygulamaya geçilmiş olması, h) Gerçeğe aykırı bilgi ve belgelerle, kiralamada hak sahibi olunduğunun sonradan anlaşılması, ı) Kanunun 24 üncü maddesinde yazılı suçları işlemesi veya işlediğinin sonradan tespit edilmesi, hallerinde süre bitiminden önce kira sözleşmesini fesheder. ONUNCU BÖLÜM Tarım Arazisinin Tarım Dışı Amaçlarda Kullanılması Tarım Arazisinin Tarım Dışı Amaçlarla Kullanılması Madde 65 – (Değişik: 3/1/2011-2011/1246 K.) Uygulama alanlarında, Kanun hükümlerine göre sahibine bırakılan, dağıtılan veya Genel Müdürlü-ğün emrine geçen tarım arazisi, tarım dışı amaçlarla kullanılamaz. Ancak bu arazi, tarım dışı amaç-la kullanımın zorunlu olması hâlinde Genel Müdürlüğün izni ile tarım dışı amaçlarla kullanılabilir. Zorunluluk; her derece ve türden eğitim hizmetleri için yapımına ihtiyaç duyulan okullar, tarımsal işletme veya tarım ürünlerinin işlenmesi ve muhafazasıyla ilgili yapı ve tesisler ile sanayi bölgeleri, havaalanları, baraj ve göletler, içme suyu ve bunlara ait tesisler, ham petrol ve doğalgaz arama, üretim, iletim ve depolama tesisleri ile bunlara ait ek tesisler, turistik yerler, sportif alanlar, maden işletmesi, depolar, oto yakıt ve dinlenme tesisleri, enerji, ulaşım, haberleşme yatırımları ve imar planı talepleri veya benzerleri ile Milli Savunma ihtiyaçları için kullanımı ifade eder. Zorunluluk hâli, kurulacak Arazi Değerlendirme Komisyonu tarafından tespit edilir. Tarım Arazilerinin Hazine Tasarrufuna Bırakılması Madde 66 – (Değişik : 8/3/2004-2004/6984 K.) Genel Müdürlüğün tasarrufuna geçmiş arazi, Kanunun amaçları gözetilerek Genel Müdürlükçe uy-gun görülmek şartı ile satılmak, kiralanmak, sınırlı ayni hak tesis edilmek, ilgili mevzuatı gereğince mülkiyeti devredilmek veya kendilerine özel kanunlarla verilen görev ve yetki içinde kullanmaları şartı ile kamu kuruluşlarına tahsis edilmek üzere, Hazinenin tasarrufuna bırakılabilir. Ayrıca, teknik ve ekonomik olarak Kanunun amaçları doğrultusunda kullanılamayacak arazi de Hazinenin tasar-rufuna bırakılabilir. ONBİRİNCİ BÖLÜM Çeşitli Hükümler

25


8

Çiftçilerin Desteklenmesi Madde 67 – Uygulama alanlarında Kanunun öngördüğü hükümlere göre topraklandırılanlarla, ken-dilerine uzun süreli arazi kiralananlar ve dağıtım normuna kadar arazi sahibi olan çiftçiler, Fon yö-netmeliğinde tespit edilecek usul ve esaslar dahilinde ayni ve nakdi kredi ile desteklenirler. Tarım Reformunu Kolaylaştırma Yükümlülüğü Madde 68 – Resmi daire, kurum, kuruluşlar ve gerçek kişilerle özel hukuk tüzel kişileri, Tarım Refor-mu ile ilgili hususları yerine getirmek, gerekli işlem ve incelemeleri öncelikle yapmak ve her türlü işlerde kolaylık göstermekle yükümlüdürler. İdari Sınırlarda Değişiklik Madde 69 – Özel kanunları gereğince, köy veya belediye veya mülki idare sınırlarında yapılacak değişiklikler bu yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin kararları etkilemez. Orman Sınırlarının Tespiti Madde 70 – Bu yönetmelik hükümlerinin uygulanması sırasında, uygulama alanı içinde veya sını-rında tespit ve tahdidi yapılmamış orman varsa, Orman Genel Müdürlüğünce, 6831 sayılı Orman Kanununa göre sınırlar, öncelikle tayin ve tespit edilir. Talimat Hazırlanması Madde 71 – Genel Müdürlük, bu yönetmeliğin uygulamasını sağlamak, kolaylaştırmak, tamamla-mak ya da açıklamak maksadıyla talimat çıkarmaya yetkilidir. Yürürlük Madde 72 – Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 73 – Bu yönetmelik hükümlerini Tarım Orman ve Köyişleri Bakanı yürütür. 2164-1 11/6/1985 TARİH VE 85/9588 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI İLE YÜRÜRLÜĞE KONU-LAN YÖNETMELİĞE EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN YÖNETMELİKLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHLERİNİ GÖSTEREN ÇİZELGE Ek ve Değişiklik Getiren Yönetmeliği Yürürlüğe Koyan Kararnamenin

Documents

TAŞINMAZ GELİŞTİRME TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI …portal.uzem.omu.edu.tr/dersler/2013-2014/TAG2/tag618/tag618_unite8/tag618_unite8.pdf8.3. ARAZI TOPLULAŞTIRMA ÇALIŞMALARINDA