TOPRAK KORUMA, ARAZ KULLANIMI VE TOPLULATIRMA

ORHAN BULUT071205004TOPRAK KORUMA, ARAZ KULLANIMI VE TOPLULATIRMAToprak Koruma ve Arazi Kullanm Nedir?Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn 44. Maddesinde;Devlet, topran verimli olarak iletilmesini korumak ve gelitirmek, erozyonla kaybedilmesini nlemek ve topraksz olan veya yeter topra bulunmayan iftilikle uraan kylye toprak salamak amacyla gerekli tedbirleri alr. denilmektedir.45. maddesinde ise;Tarm arazileri ile ayr ve meralarn ama d kullanlmasn ve tahribini nlemek, tarmsal retim planlamas ilkelerine uygun olarak bitkisel ve hayvansal retimi artrmak maksadyla, tarm ve hayvanclkla uraanlarn iletme ara ve gerelerinin ve dier girdilerinin salanmasn kolaylatrr. denilmektedir.

1989 ylna kadar toprak ve arazi korunmas ve ama d kullanm ile ilgili herhangi bir dzenleme bulunmamaktadr. 11.03.1989 tarihinde yaplan dzenlemelerle bu konudaki uygulamalar Ky Hizmetleri Mdrlklerince yrtlmtr.2001 ylndan itibaren karlan ynetmelikle bu konudaki uygulamalar l Tarm ( l Gda,Tarm ve Hayvanclk ) Mdrlklerine devredilmitir.

5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanununun 18 Temmuz 2005 tarihinde resmi gazetede yaymlanarak yrrle girmesi ile uygulamalar bu kanun, Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu Uygulama Ynetmelii, Tarm Arazilerinin Korunmas, Kullanlmas ve Arazi Toplulatrmasna likin Tzk, Toprak ve Arazi Snflamas Standartlar Teknik Talimat ve 22.12.2010 Tarihli 6163 Sayl Talimat-1 erevesinde yrtlmektedir.KANUNUN AMACI;Topran doal veya yapay yollarla kaybn ve niteliklerini yitirmesini engelleyerek; Korunmasn, Gelitirilmesini, Srdrlebilir kalknma ilkesine uygun olarak planl arazi kullanmn salayacak usul ve esaslar belirlemektir.KANUNUN KAPSAMI; Bu Kanun, arazi ve toprak kaynaklarnn;Bilimsel esaslara uygun olarak belirlenmesi, Snflandrlmas, Arazi kullanm planlarnn hazrlanmas, Ama d ve yanl kullanmlarn nlenmesi, Korumay salayacak yntemlerin oluturulmasna ilikin sorumluluk, grev ve yetkilerin tanmlanmas ile ilgili usul ve esaslar kapsar.

ARAZ TOPLULATIRMASI NEDR ?Tarmsal retimin artrlmas amacyla, kk parseller halinde birden fazla paraya blnm, deiik yerlere dalm veya elverisiz biimde ekillenmi arazilerin; Modern tarm iletmecilii esaslarna gre ve sulama hizmetlerinin getirilmesine en uygun bir ekilde birletirilmesi, ekillendirilmesi ve dzenlenmesi ilemine Arazi Toplulatrmas veya Arazi Dzenlemesi ad verilmektedir.

5403 sayl Toprak Koruma Ve Arazi Kullanm Kanununa gre Arazi toplulatrmas: Arazilerin doal ve yapay etkilerle bozulmasn ve paralanmasn nlemek, paralanm arazilerde ise doal zellikleri, kullanm btnl ve mlkiyet haklar gzetilerek birden fazla arazi parasnn birletirilip ekonomik, ekolojik ve toplumsal ynden daha ilevsel yeni parsellerin oluturulmasn ve bu parsellerin arazi zellikleri ve alan deerlendirilerek kullanm ekillerinin belirlenmesini, ky ve arazi geliim hizmetlerinin salanmasn,

5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanununa gre zel Arazi Toplulatrmas: Ky tzel kiilii, belediyeler, kooperatifler, birlikler gibi tzel kiilikler veya kamu kurulularnn, hizmet konular ile ilgili arazi teminini de kapsayacak ekilde yapacaklar arazi toplulatrmasn ifade eder.

ARAZ TOPLULATIRILMASININ TZEL VE KURUMSAL YAPISIArazi toplulatrmasnn tzel yapsn, bata1982 Anayasas ile 4721 Sayl Yurttalar Yasas olmak zere, 3083sayl Sulama Alanlarnda Arazi Dzenlemesine Dair Tarm Reformu yasas, 5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm yasas ve ilgili dier yasa ve ynetmelikler oluturmaktadr.

Anayasann 44. Maddesine gre; Devlet,topran verimli olarak iletilmesini korumak ve gelitirmek,erozyonla kaybedilmesini nlemek ve topraksz olan veya yeter derecede topra bulunmayan iftilikle uraanlara toprak salamak amacyla gerekli tedbirleri alr. Deiik tarm blgeleri ve eitlerine gre topran geniliini tespit edebilir. 4721 Sayl Yurttalar Yasasnn 755. maddesine gre; Su yollarn dzeltme, sulama, bataklk yerlerini kurutma, yol ama, orman yetitirme, arazileri toplulatrma gibi iyiletirme ileri, ancak ilgili maliklerin ortak giriimleriyle yaplabilecekse, arazinin yarsndan fazlasna sahip bulunmak kouluyla maliklerin te ikisinin bu yolda karar vermeleri gerekir. Dier malikler de bu karara uymak zorundadr. Alnan karar, tapu ktnn beyanlar stununda gsterilir. Bu konulara ilikin zel kanun hkmleri sakldr.lkemizde arazi toplulatrlmas ilk defa 1961 ylnda TOPRAKSU GENEL MDRL tarafndan 7457 sayl kanunun ve Medeni Kanunun ilgili maddelerine dayanarak yaplmtr.

1966 ylnda Arazi Toplulatrma tz karlarak Bakanlar Kurulu kararyla uygulanmaya konmutur ve uygulanmalar 1973 ylna kadar bu tze gre devam etmitir.1973 ylnda 1757 sayl Toprak ve Tarm reformu blgesinin dndaki alanlarda toplulatrma almalar bu kanuna gre 1978 ylnakadar TOPRAKSUGENEL MDRL tarafndan yrtlmtr.

1978 ylnda 1757 sayl Toprak ve Tarm Reformu Kanunu iptal edilince, yeniden eski mevzuata dnlm ancak ayn yl 7/18231 sayl arazi toplulatrma tz yrrle girmitir. Kapatlan Ky Hizmetleri Genel Mdrl, mlga kanuna dayal olarak ve bu tze gre almalarn devam ettirmitir. 1994 tarihinde yrrle giren "3083sayl Sulama Alanlarnda Arazi Dzenlemesine Dair Tarm Reformu Kanunu" yalnz tarm reformu uygulama alan ilan edilen reform blgelerini veya sulama alanlarn kapsamakta, Trkiye genelinde toplulatrma faaliyetlerine imkan vermemektedir. 3.7.2005 tarihinde dzenlenen 5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu ile Tarm ve Kyileri Bakanlna arazi toplulatrma yapma ve yaptrma yetkisi verilmitir. 09.02.2007 tarih ve 26429 sayl Resmi Gazetede 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanununun 17. maddesinde deiiklik ieren 5578 sayl kanun yaymlanarak, Arazi toplulatrmas(AT) ve Tarla ii gelitirme hizmetlerinde(TGH) DS Genel Mdrlnn kendi sulama alanlarnda arazi toplulatrmas yapmasna olanak salanmtr. Bu kanuna ait tzk almalar halen Tarm ve Kyileri Bakanl tarafndan yrtlmektedir.

3083 sayl kanun ile Tarm Reform Genel Mdrl,5286 sayl kanun ile l zel dareleri, (5286 sayl Yasa ile 3202 deki grev ve yetkiler stanbul ve Kocaeli illerinde Bykehir Belediyelerine dier vilayetlerde ise il zel darelerine braklmtr.)5403 sayl kanun ile Tarm ve Kyileri Bakanl,5578 sayl kanun ile ilgili Kamu Kurum ve Kurulular zel Arazi Toplulatrmas yapabilmektedir.

ARAZ TOPLULATIRMASINDA YRTLEN ALIMALAR VE KAPDSADII HUSUSLAR lkemizde, kapatlan TOPRAKSU ve Ky Hizmetleri Genel Mdrl tekilatlar tarafndan 1961-2005 yllar arasnda toplam 349.814 hektarlk alanda toplulatrma almas tamamlanmtr. Ky Hizmetleri Genel Mdrlnn grev ve yetkilerinin l zel idarelerine devri ile 222.200 hektarlk alanda devam eden proje almalar l zel darelerine devredilmitir. Tarm Reformu Genel Mdrl tarafndan 175.336 hektar alanda Arazi toplulatrma almalar tamamlanmtr.

2007 yl itibariyle denekleri genel bteden ve dnya bankas tarafndan karlanmak zere ihalesi yaplan 446.000 hektar alanda arazi toplulatrma almalar devam etmektedir. lke genelinde iki kurum tarafndan (KHGM+TRGM) toplamda yaklak olarak 525.000 hektar alanda arazi toplulatrma almas bitirilmitir. Bir baka anlatmla son 30 yl iinde hlihazrda sulamaya alan alanlarnn ancak % 10,7sinde Arazi Toplulatrmas almalar yaplabilmitir.

Arazi Toplulatrma Projelerinde Yrtlen almalar:Nirengi ve poligon kanava tesis ve lm ileriHalihazr harita yaplmasToprak etdn yaplmasDerecelendirme haritasnn oluturulmasifti Mlakatlarnn yaplmasArazi toplulatrma projesinin hazrlanmas (Harita Mhendisi le Birlikte)Yeni parselasyon haritasnn kontrol ettirilmesi ve dier ilemlerinin takibi

Yol ve Kanal aplikasyonlarArazi tesviyesi Tarla ii yol, drenaj ebekesi ve sulama tesisi gibi tarla ii hizmetleri ilerini yaptrmak ve kontrol etmekYeni parsel aplikasyonuKadastro kontrol ilerinin yaptrlmas ve takibiTapu senetlerinin hazrlanmasYeni ktklerin hazrlanmas

lkemizde arazi toplulatrmas uygulamasn arlkl olarak iki mhendislik dal gerekletirmektedir. Bunlar Harita ve Kadastro Mhendislii ile Ziraat Mhendisliidir.Harita ve Kadastro Mhendislerinin yapt iler: Nirengi ve poligon kanava tesis ve lm ileriHalihazr harita karlmasYol ve Kanal aplikasyonlarYeni parsel aplikasyonuKadastro kontrol ilerinin yaptrlmas ve takibiTapu senetlerinin hazrlanmasYeni ktklerin hazrlanmasDerecelendirme HaritalarMlakatSulama Drenaj

Ziraat Mhendisinin bizzat kendisinin yapt ve dier mesleklerle ortak yapt iler:Toprak etdnn yaplmasifti Mlakatlarnn yaplmasArazi toplulatrma projesinin hazrlanmas (Harita ve Kadastro Mhendisi le Birlikte)Dier meslek disiplinleriyle birlikte arazi tesviyesi tarla ii yol, drenaj ebekesi ve sulama tesisi gibi tarla ii hizmetleri ilerini yaptrmak ve kontrol etmek

Arazi toplulatrma projesini hlihazrda TRGM ve zel dare Mdrlkleri yaptrmaktadr. Her iki kurumda bu ileri ihale marifetiyle yapmakta ve yklenici kullanmaktadrlar. Bu kurumlar projelerin kontrol ilerini yrtmekte, yeni parselasyon haritalarnn bro ve arazi kontrolleri ise TKGMnin yerel tekilatlar vastas ile yaplmaktadr. Kadastro kontrol sonras tapu ilemleri ise tapu sicil mdrlkleri tarafndan kontrol edildikten sonra hazrlanan yeni Tapular hak sahiplerine datlmaktadr. Daha ak bir deyile, projenin tm sorumluluu ihaleyi yapan idareye ait olmasna ramen kadastro ve tapu ilemleri TKGM tarafndan kontrol edilmektedir.

Arazi Toplulatrlmasnn Kapsad Hususlar:Fazla paralanm, dalm arazilerin modern iletmecilik esaslarna gre birletirilmesi. Tarla ii yol ebekesinin, yzey tahliye sisteminin ve sulama tesislerinin inas. Gerekli arazi tesviyesi ve toprak slahnn yaplmas. Kylerin yeniden dzenlenmesi, evre planlanmas, kanalizasyon, elektrifikasyon hizmetlerinin yaplmas, iskan, arsa isteklerinin karlanmas.Krsal alann korunmas ve yeil alanlarn dzenlenmesi.

Krsal alandaki yerleim yerleri ve topraklarn rzgar ve tamalardan korunmas iin gerekli nlemlerin alnmas.Spor sahalar, parklar, yzme havuzu, bayram-pazar yeri, ocuk bahesi, okul, salk oca ve kooperatif binas gibi sosyal hizmet tesisleri iin gerekli arazileri, toplulatrma planlar iinde kamulatrma yaplmadan temin edilmesi. letmelerin slah, yeniden dzenlenmesi, verimli bir ekilde almalarnn temini iin gerekli tedbirlerin alnmas. Ky ii yollarnn tanzimi, iftlik binalarnn slah veya yeniden yaplmas, ime suyu, elektrik, telefon gibi vastalarn temini.

KAYNAKLARmevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=2.5...0...http://www.mustarim.gov.tr/haberler/TOPRAK%20KORUMA%20VE%20ARAZ%C4%B0%20KULLANIMI.htmwww.hkmo.org.tr/resimler/ekler/65bf46435bd84fa_ek.docwww.agri.ankara.edu.tr/economy/1189_1336077224.dochttp://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090724.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090724.htmhttp://kolaytarim.com/node/564