Tajemniczeogrody

2

Rozprawy i szkice z literaturydla dzieci i m³odzie¿y

Mojej Rodzinie,Jej wszystkim przesz³ymi przysz³ym pokoleniom

NR 2669

Wydawnictwo Uniwersytetu �l¹skiego Katowice 2009

Krystyna Heska-Kwa�niewicz

Tajemniczeogrody

2

Rozprawy i szkice z literaturydla dzieci i m³odzie¿y

Redaktor serii: Bibliotekoznawstwo i Informacja NaukowaKrystyna Heska-Kwaśniewicz

RecenzentAlicja Baluch

5

Spis tre�ci

Od autorki . . . . . . . . . . . . . . . . .

Znowu W pustyni i w puszczy . . . . . . . . . . . . .�[...] b³agaæ o ratunek Tego, który na niebie porusza krêgi gwiazd�. Nurt religij-ny w opowie�ci o Stasiu i Nel . . . . . . . . . . . .Saba . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Powroty do Aleksandra Kamiñskiego i Kamieni na szaniec . . . . . .Prolog do Kamieni na szaniec Aleksandra Kamiñskiego . . . . .Niezwyk³e dzieje archiwum Jana Rodowicza �Anody� . . . . . .�Zdumiewaj¹cy cud czytania�. Aleksander Kamiñski o ksi¹¿ce i czytelnictwie .

Wokó³ Ziela na kraterze . . . . . . . . . . . . . .Zag³ada domu i ogrodu . . . . . . . . . . . . .List do Krysi . . . . . . . . . . . . . . . .

Jeszcze o Zofii Kossak . . . . . . . . . . . . . .Anio³y dziecinnego pokoju . . . . . . . . . . . .Topsego i Lupusa przygody z cenzur¹ . . . . . . . . . .

Przypomnienie Zofii Ch¹dzyñskiej . . . . . . . . . . . .

Wci¹¿ o Ma³gorzacie Musierowicz . . . . . . . . . . . .Jak byæ pogodnym starszym panem, czyli o Ignacym Borejce . . . . .Pamiêtnik uwa¿nej czytelniczki, czyli o Frywolitkach . . . . . . .

Dorota Terakowska o samotno�ci dziecka . . . . . . . . . .

Nowo�ci prozy dla m³odych odbiorców . . . . . . . . . . .Fenomen pisarstwa Ewy Nowak . . . . . . . . . . .

7

9

914

19192532

404054

626268

73

868694

104

113113

Ksiêdza £ukasza Kamykowskiego o królu Kraku, Wandzie i smoku wawelskimprzewrotna opowie�æ. Dwie lekcje tekstu . . . . . . . . .

Gwiazdki, kwiatki i ptaszki, czyli jedna poetka i dwaj poeci . . . . . .Dorota Gellner . . . . . . . . . . . . . . .Jan Sztaudynger . . . . . . . . . . . . . . .W³adys³aw Broniewski . . . . . . . . . . . . .

Wêdrówki Joanny (o Joannie Papuziñskiej i jej �kufrze z ksi¹¿kami�) . . .

Nota edytorska . . . . . . . . . . . . . . . .

Indeks osobowy (Jan Kwa�niewicz) . . . . . . . . . . .

Summary . . . . . . . . . . . . . . . . .

Résumé . . . . . . . . . . . . . . . . . .

129

143143156169

178

186

189

195

195

7

Od autorki

Do szczê�cia potrzeba ogrodu i biblioteki

Cyceron

Ksi¹¿ka, któr¹ kierujemy do r¹k czytelników, nawi¹zuje do tak samo zatytu³o-wanego zbioru szkiców i rozpraw, który ukaza³ siê w roku 1996. Oba tomy ³¹cz¹z jednej strony nazwiska pisarzy, o których mowa, z drugiej � motyw domu, roz-snuty w obu pozycjach. A refleksji o domach, ich budowaniu i zniszczeniu towa-rzyszy my�l o losach ogrodów, tak nierozerwalnie z³¹czonych z istnieniem domu.To one poszerzaj¹ jego przestrzeñ, w nich czasem zaczyna siê przygoda, a czasemnauka mi³o�ci do przyrody, a nawet lekcja zachwytu nad piêknem, które nas ota-cza i prowadzi do g³êbszej zadumy nad �wiatem i ¿yciem. Bywaj¹ ogrody otacza-j¹ce dom i maleñkie ogródki, ale te¿ wakacyjne klomby, kwietniki i drzewa ozdobne.Kwitn¹ w nich ró¿e (najpiêkniej u Musierowicz), ale i malwy, i stokrotki, po któ-rych wêdruj¹ biedronki (u Sztaudyngera). Czasem przelatuje nad nimi anio³, a cza-sem ha³asuj¹ ptaki. S¹ wawelskie (u Kamykowskiego) i podwarszawskie(u Wañkowicza). Kiedy ulegaj¹ zniszczeniu, zag³ada grozi domowi, bo w literatu-rê dla ma³ego i m³odego odbiorcy wpisane s¹ �ró¿ne my�li o ogrodach�.

Czê�æ tekstów to powroty do dawniej podejmowanych tematów i autorów: doHenryka Sienkiewicza, Zofii Kossak, Melchiora Wañkowicza, Aleksandra Kamiñ-skiego. Powroty te stanowi¹ kolejn¹ próbê odczytania ich utworów lub dope³nie-nie wiedzy o nich nowymi faktami, czasem pozornie drobnymi, ale przecie¿ istot-nymi dla lepszego zrozumienia pisarstwa czy te¿ decyzji autorskich.

Drugi segment rozpraw dotyczy zjawisk nowszych i najnowszych. Z jednejstrony bêdzie to przybli¿enie ca³kowicie zapomnianej, a tak warto�ciowej twórczo�ciZofii Ch¹dzyñskiej, czy dope³nienie wiedzy o pisarstwie Ma³gorzaty Musierowiczo nowe refleksje i spostrze¿enia, a tak¿e odczytanie powie�ci Doroty Terakowskiejprzez pryzmat samotno�ci dziecka. Z drugiej strony jest to podjêcie refleksji nad naj-

nowsz¹ proz¹ dla m³odego odbiorcy: pisarstwem Ewy Nowak czy ks. £ukasza Ka-mykowskiego. Na rozdzia³ o poezji sk³ada siê szkic o wierszach Doroty Gellner,jednej z najm³odszych poetek, a tak¿e omówienie utworów poetów dawno zmar-³ych � Jana Sztaudyngera i W³adys³awa Broniewskiego. £¹czy tych twórców jed-nakowa wra¿liwo�æ na piêkno przyrody i podobna czu³o�æ, zrozumienie dla sprawdziecka.

Ca³o�æ zamyka szkic o Joannie Papuziñskiej, poniewa¿ drugim nurtem p³yn¹-cym przez Tajemnicze ogrody jest mi³o�æ do ksi¹¿ek. Twórczyni �Guliwera� jestnajbardziej �bibliotecznym cz³owiekiem� w Polsce, musi wiêc byæ mowa o nieji jej kufrze z ksi¹¿kami.

186

Nota edytorska

Teksty, które wesz³y w sk³ad niniejszej ksi¹¿ki by³y ju¿ czê�ciowo publikowa-ne w czasopismach i pracach zbiorowych. Na u¿ytek niniejszego opracowania uzu-pe³niono je lub poszerzono. Wraz z rozdzia³ami napisanymi specjalnie do tej pracykomponuj¹ siê w pewn¹ ca³o�æ, wiod¹c¹ przez kolejne etapy dzieciêcej i m³odzieñ-czej lektury i wêdrówek po �ogrodach�.

�...b³agaæ o ratunek Tego, który na niebie porusza krêgi gwiazd�. Pu-stynia, puszcza i miejsca. W: Dzieciñstwo i sacrum. T. 2. Studia i szkice lite-rackie. Red. J. P a p u z i ñ s k a, G. L e s z c z y ñ s k i. Warszawa 2002, s. 7�11.

Saba. �Guliwer. Czasopismo o Ksi¹¿ce dla Dziecka� 2006, nr 3, s. 5�10.�Prolog� do �Kamieni na szaniec� Aleksandra Kamiñskiego. W: Przed-

mowa w ksi¹¿ce dawnej i wspó³czesnej. Red. R. O c i e c z e k przy wspó³udzialeR. R y b y. Katowice 2002, s. 174�182.

Historia pewnego cudu. Losy archiwum �Anody�. �Tygodnik Powszechny�1999, nr 32, s. 15.

�Zdumiewaj¹cy cud czytania�. Aleksander Kamiñski o ksi¹¿ce i czytel-nictwie. W: Studia bibliologiczne. T. 12: Prace po�wiêcone pamiêci Profeso-ra Jerzego Ratajewskiego. Red. I. S o c h a. Katowice 2000, s. 184�190.

Rado�æ wzrostu i rozpacz zniszczenia, czyli o �Zielu na kraterze� Mel-chiora Wañkowicza. W: Kultura literacka dzieci i m³odzie¿y u progu XXI stu-lecia. Red. J. P a p u z i ñ s k a, G. L e s z c z y ñ s k i. Warszawa 2002, s. 26�38.

Melchiora Wañkowicza �List do Krysi�. W: Kultura literacka dzieci i m³o-dzie¿y u progu XXI stulecia. Red. J. P a p u z i ñ s k a, G. L e s z c z y ñ s k i. War-szawa 2002, s. 154�162.

Anio³y dziecinnego pokoju. W: Anio³ w literaturze i w kulturze. T. 3. Red.J. £ u g o w s k a. Wroc³aw 2006, s. 251�256.

Topsego i Lupusa k³opoty z cenzur¹. �Guliwer. Czasopismo o Ksi¹¿ce dlaDziecka� 2005, nr 11, s. 33�37.

��wiat w gorzkiej pigu³ce� � o samotno�ci dziecka w pisarstwie Doro-ty Terakowskiej. �Guliwer. Czasopismo o Ksi¹¿ce dla Dziecka� 2004, nr 2, s. 6�11.

Rozpraszanie dzieciêcych smutków. O poezji Doroty Gellner. W: Sztukaw edukacji i terapii. Red. M. K n a p i k i W.A. S a c h e r. Kraków 2004, s. 11�25.

W³adys³aw Broniewski. �Guliwer. Czasopismo o Ksi¹¿ce dla Dziecka� 1999,nr 5, s. 16�22.

Jan Sztaudynger. �Guliwer. Czasopismo o Ksi¹¿ce dla Dziecka� 2002, nr 2,s. 7�9.

Wêdrówki Joanny (o Joannie Papuziñskiej i �kufrze z ksi¹¿kami�). �Gu-liwer. Czasopismo o Ksi¹¿ce dla Dziecka� 2005, nr 3, s. 26�32.

189

AAdamczykowa Zofia 143, 162Alek zob. Dawidowski AleksyAli zob. Waleszkowski JerzyAndersen Hans Christian 80, 110, 182Anna zob. Wañkowiczówna KrystynaAnoda zob. Jan RodowiczArystoteles 75Augustyn, �w. 86Aureliusz Marek 86Austen Jane 97Axer Erwin 96

BBachelard Gaston 41, 108, 152, 154, 159, 180,

181Bachmann Ingeborg 84Balicki Juliusz 99Baluch Alicja 4, 109, 126Baobab zob. D³ugoszowski MarekBaranowska Ma³gorzata 96Bartel Kazimierz 35Bartnicki Wiktor 30Bazyli, �w. 63Bettelheim Brunon 108, 112, 139, 141Bia³a Hanka zob. Zakrzewska AnnaBia³kowska Barbara 71Bogart Humphrey 87Bogdan Sophie zob. Ch¹dzyñska ZofiaBois Jean Paul 88Bomba Jacek 88, 104�108, 110, 111, 120Bonaparte Napoleon 99

Bonawentura zob. Romocki JanBorejszyna Ewa 74Borges Jorge Luis 84Borkiewicz Adam 26Borkiewicz Anna 26Borkiewicz-Celiñska Anna 26Bortnowska Halina 58Boruta zob. Sikorski WitoldBougnon-Rosset Anna 63Bowlby John 105Brandstaetter Roman 38Brandys Kazimierz 179Brandys Marian 38Brehant Jacques 58Brogowski Leszek 152, 154, 181Broniewska Anna 170, 171Broniewska Janina 170, 175Broniewski �Orsza� Stanis³aw 29Broniewski W³adys³aw 8, 169�177, 187Brzechwa Jan 144, 154Brzeska Magda 98Brzeziñska Mariola 152Bujnicki Tadeusz 41Byron George 38Bytnar Jan 19�20, 22, 24, 25, 27, 38

CCaillois Roger 43, 156Ch¹dzyñska Zofia 5, 7, 73�80, 82�84Christie Agata 99Chudak Henryk 41, 108, 180

Indeks osobowy

190

Cie�likowski Jerzy 41, 46, 62, 86, 146, 158,162, 165�167, 174, 178, 179

Conrad Joseph 33, 34, 38, 39Cooper Jean Campbell 164Cooper James Fenimore 48, 49Cortázar Julio 84Czarny Ja� zob. Wuttke JanCzart zob. Lechmirowicz Stanis³awCzechowicz Józef 151Czermiñska Ma³gorzata 158, 179, 185Czukowski Korniej 170Czuma Mieczys³aw 130

DDanek Danuta 108, 139Danilewicz-Zieliñska Maria 179Dawidowski Aleksy 19, 20, 22, 24, 25, 38Deczkowski Juliusz Bogdan 30, 98D³ugi Andrzej zob. D³ugoszowski AndrzejD³ugosz Jan 57D³ugoszowska Hanna 28, 29D³ugoszowski Andrzej 28D³ugoszowski Marek 28Domañska Antonina 157Dowbor-Mu�nicki Józef, gen. 55Drahonowska-Ma³kowska Olga 68Dubois-Dumée Jean Pierre 88, 90, 94

EEliade Mircea 41, 155Elian Klaudiusz 88Erdman Anna Krystyna 41, 55, 56, 58�60Erdman Marta 41�50, 54�56, 59, 61

FFilipowicz Kornel 185Firlet El¿bieta Maria 132, 140Fox Marta 53Franciszek Józef 131Freud Zygmunt 58, 90Frycie Stanis³aw 73Fynn (pseud.) 97

GGaarder Jostein 111Gajda Kazimierz 126Gajewski Stanis³aw 76

Galsworthy John 34Ga³czyñski Bronis³aw 96Ga³uszka Jacek 34Garczyñski Stefan 144, 149G¹siorowski Wac³aw 33Gebethner Gustaw Adolf 92Gellner Dorota 6, 8, 143�149, 151�156,

187Glatzel Ilona 154G³owiñski Micha³ 136, 137Goethe Johann Wolfgang 38, 92, 147Gombrich Ernst Hans 99Gomó³a Anna 93Gomu³ka W³adys³aw 91Got Jerzy 101Górecki Juliusz zob. Kamiñski AleksanderGrodzieñska Wanda 164Grün Anselm 111Grundman Jerzy 30

HHalecki Oskar 34Heine Heinrich 92Heska-Kwa�niewicz Krystyna 21, 22, 27, 38,

63, 71, 122, 125, 143, 180Hessen Sergiusz 37Homer 144Hugo Victor 94Huizinga Johan 144, 151, 156

IIgnatowicz Ewa 128Iwaszkiewicz Jaros³aw 34

JJachowicz Stanis³aw 63, 164Jakubowski Jan Zygmunt 14Jan Pawe³ II, papie¿ 63, 65, 102, 103Jankowski Augustyn, OSB 67Jansson Tove 99Janus El¿bieta 25Januszewska Hanna 68Jasnorzewska-Pawlikowska Maria 101Jeremi zob. Jerzy ZborowskiJerzy Zborowski 38Jezus Chrystus 65, 66Juras zob. Grundman Jerzy

191

KKaczmarski Jacek 117, 122Kad³ubek zob. Bartnicki WiktorKamiñska Janina 21, 28, 39Kamiñski Aleksander 5, 7, 19�25, 27�39,

186Kamykowski £ukasz, ks. 7, 8, 129�131, 134,

135, 139, 142Kania Ireneusz 41Karpiñski Wojciech 38Kasprowicz Jan 35K¹kolewski Krzysztof 40, 53Kêpiñski Antoni 105, 109, 151, 152Kmita zob. Koz³owski HenrykKnapik Miros³awa 187Kochanowski Jan 35, 57Kocjan Krzysztof 155Koneczny Feliks 99Konopnicka Maria 49, 164Konwicki Tadeusz 77Kopaliñski W³adys³aw 13, 14, 101, 107, 141,

155Korczak Janusz 33, 178Korek Zygmunt 21Kossak Zofia 5, 7, 33, 34, 62, 63, 68, 71, 72,

180Kotowska Katarzyna 96Kott Jan 97Kowalik Lucyna 105, 151Kowalska Janina 30Koz³owski Henryk 29Kram Jerzy 151Krasoñ Katarzyna 144Krystyna (N.N.) 30Krzemiñska Wanda 88Krzy¿anowski Julian 14Ksi¹¿ê zob. Samsonowicz AndrzejKubik Mariusz 73, 84Kuliczkowska Krystyna 73Kulma Jan 96Kulmowa Joanna 96Kuncewiczowa Maria 179Kurecka Maria 144Kurth Hans 105Kwiatkowska Krystyna 173

LLaudañski zob. Deczkowski Juliusz BogdanLe Guin Ursula K. 111

Lechmirowicz Stanis³aw 30Lege¿yñska Anna 40, 53Lem Stanis³aw 179Lengren Zbigniew 118Leopold Stanis³aw 50, 55, 59Leszczyc zob. Sumiñski TadeuszLeszczyñska Zofia 151Leszczyñski Grzegorz 73, 126, 128, 181, 184,

186Libera Antoni 97Lichodziejewska Feliksa 171London Jack 33, 35Longfellow Henry 79Lorentowiczówna Irena 47Ludwig Emil 33Lurker Manfred 100, 105, 147, 148, 168

££oskiewicz-Paszkowicz Maria 28, 29, 31, 33£otman Jurij 25£ubieñski Eugeniusz 55£ugowska Jolanta 63, 186£ukasz Ewangelista, �w. 65, 66

MMakólski Andrzej 23Makuszyñski Kornel 143Marczewska Katarzyna 88Marek zob. ¯uchowicz TadeuszMarek Ewangelista, �w. 65, 66Márquez Garcia 84Martuszewska Anna 164Ma�lanka Julian 129Mateusz Ewangelista, �w. 65Matka Boska 65Mayenowa Maria Renata 25Maykowski Stanis³aw 99Mazan Leszek 130Mickiewicz Adam 35, 37, 38, 50, 82, 181, 182Miko� Micha³ Jacek 97Mi³osz Czes³aw 94, 180, 182Mitchell Margaret 34Mniszkówna Helena 97Moore Karol 37Morcinek Gustaw 33, 35Morro zob. Romocki AndrzejMozart Amadeusz 101, 118Mro¿ek S³awomir 89, 118

192

Musierowicz Ma³gorzata 5, 7, 53, 86, 90, 93,94, 96�98, 100�102, 117, 118, 120,182, 183

NNamys³owska Irena 58Natanson Wojciech 160Niedbalska Ludmi³a 80Norwid Cyprian Kamil 50Nowacka Ewa 53Nowak Ewa 5, 8, 113�117, 121�123,

125�128

OOcieczek Renarda 55, 56, 186Okopieñ-S³awiñska Aleksandra 158Olszañska Barbara 68, 69, 72Onichimowska Anna 53Orwell George 134Ossowska Maria 10, 102Ostrowska Beata 182Oszajca W³adys³aw, ks. 63

PPaj¹k zob. £ubieñski EugeniuszPapuziñska Joanna 6, 8, 96, 99, 128, 178, 179,

181�187Parandowski Jan 179Passent Daniel 82Paszkowicz-Szczêsna Maria 31Paw³owiczowa Maria 21Pendelski Felek 24Pera Heinrich 58Phillipps Francis 152Pi³sudski Józef 35Piotr Aposto³, �w. 65Pol Wincenty 92Pol zob. Szeliñski WiktorPoraziñska Janina 164Prokop Jan 56Proust Marcel 33Prus Boles³aw 98, 171Przerwa-Tetmajer Kazimierz 157Przybo� Julian 143, 145Przybylska Ewa 53Puzynina Jadwiga 98Pu¿yñski Stanis³aw 58

RRaber Hans 15Raczyñski Edward 96Radliñska Helena 37, 96Rafa³ zob. Leopold Stanis³awRagache Giles 152Raszewski Zbigniew 96, 99Ratajewski Jerzy 22, 186Reid Maine 49Remarque Erich Maria 33Renia zob. Szarzyñska-Rewska HannaRodowicz Jan 5, 25�28, 30�32, 186, 190Rodowicz Kazimierz i Zofia 27, 28Rodziewiczówna Maria 86Romaniuk Kazimierz, ks. 67Romocki Andrzej 23, 37, 38, 51, 55Romocki Jan 38, 55Romocki Pawe³ 55Rossini Gioacchino 118Rossman Jan 23Rudy zob. Bytnar JanRyba Renata 186Rzetelska-Feleszko Ewa 29Rzewuski Tadeusz 51

SSacher Wies³awa Aleksandra 187Samsonowicz Andrzej 38Schiller Friedrich 38, 61Seneka 93Sienkiewicz Henryk 7, 9�12, 14, 15, 17, 18,

33, 38, 43, 44, 47, 56, 72, 157, 182Siesicka Krystyna 53Sikorski Witold 30Skawiñski Jacek 63Skolimowski Henryk 128Skotnicka Gertruda 73, 164S³awiñski Janusz 21, 158S³owacki Juliusz 20, 35, 38, 50Smoczyñska-Nachtman Urszula 173Smulski Jerzy 154Sobolewska Anna 154Socha Irena 22, 186Soko³owski Jan 101Sowiñski Andrzej 30Stachiewicz Piotr 57Stachowiak Lech 67

193

Staff Leopold 182Starowieyska-Morstinowa Zofia 97Stefaniak Beata 88Stefanowska Zofia 30Strza³a zob. Zalewski JerzyStrzembosz Tomasz 34Stuligrosz Stefan 101Sumiñski Tadeusz 30, 31Synon W. zob. Szymanowski WojciechSzarzyñska-Rewska Hanna 30Szatkowska Anna 62Szatkowski Witold 62Szczepañski Jan Józef 96, 134Szczêsna zob. £oskiewicz-Paszkowicz MariaSzczucki Julian 62Szczucki Tadeusz 62Szelburg-Zarembina Ewa 178Szeliñski Wiktor 30Szóstak Anna 154Sztaudynger Jan 6�8, 156�162, 164�169,

187Sztaudynger-Kalisiewicz Anna 159, 160Sztaudynger-Kalisiewicz Dorota 159, 160Szymanowski Wojciech 30

��liwiñski Piotr Jordan, OFMC 66�wi¹tkowski Andrzej 55�widerkówna Anna 97, 98�wierczyñska-Jelonek Danuta 113�wiêcicki Stanis³aw 43

TTabaszowa Blanka 96Tatarkiewicz Anna 41, 108, 156, 180Tennyson Alfred 94Terakowska Dorota 5, 7, 53, 88, 104�112,

120, 187Tili zob. Erdman MartaTo³stoj Lew 94Tomkowski Jan 98Trzynadlowski Jan 56, 57Turowicz Anna 96Turowicz Jerzy 96Tuwim Julian 50, 102, 144, 154, 167Twardowski Jan, ks. 14, 18Tylicka Barbara 73, 144

UUndset Sigrid 97Urban Jerzy 82

VVerdi Giuseppe 94Verne Jules 48

WWachowicz Barbara 27Wajda Andrzej 101Waleszkowski Jerzy 30Wañkowicz Melchior 7, 40�42, 44, 46�57,

167, 181, 186Wañkowicz Zofia 60Wañkowiczówna Krystyna 43�52, 54�61,

128, 190Wegner Rudolf 68Weyssenhoff Józef 157Wêdrychowska-Papuziñska Zofia 179Wieniawa-D³ugoszowski Boles³aw, gen. 28Wierzyñski Kazimierz 35Wirpsza Witold 144Wi�niewska Maryna 97, 98Witkowska Alina 37, 38Witos Wincenty 35Wojciechowski Jacek 128Wolff August Robert 92Wortman Stefania 182Wo�niakowski Jacek 101Wójcik W³odzimierz 34Wuttke Jan 20, 23, 34Wyskiel Wojciech 41Wyspiañski Stanis³aw 45

ZZag³oba zob. Sowiñski AndrzejZaj¹cówna Janina 53Zakrzewska Anna 28Zakrzewska Irena 28, 29, 31Zalewski Jerzy 30Zarêbiñska Majka 171Zarêbiñska Maria 171Zawadzki Józef 27Zawadzki Tadeusz 19, 20, 22�25, 38Zawodziñska Iwona 177

13 Tajemnicze...

Zbichorski Zygmunt 30Zeler Bogdan 27Zió³kowska Aleksandra zob. Zió³kowska-Bo-

ehm AleksandraZió³kowska-Boehm Aleksandra 42, 54Zió³kowska-Sobecka Marta 73Zosia zob. Stefanowska ZofiaZo�ka zob. Zawadzki TadeuszZygmunt zob. Zbichorski Zygmunt

¯¯awrocki Oskar 28¯eromski Stefan 35, 44, 45, 52, 171¯uchowicz Tadeusz 30¯urakowski Bogdan 161¯urowska Maria 156¯yliñska Jadwiga 179¯y³a Stanis³aw 96

Sporz¹dzi³ Jan Kwa�niewicz

195

Secret garden

2Drafts and dissertations on the literature for children and youth

S u m m a r y

The book contains dissertations and drafts devoted to the classic youth literature (W pustynii w puszczy by Henryk Sienkiewicz, Kamienie na szaniec, �Zo�ka� i �Parasol� by AleksanderKamiñski, K³opoty Kacperka góreckiego skrzata, Topsy i Lupus by Zofia Kossak, and Ziele na kra-terze by Melchior Wañkowicz), a contemporary return to it, as well as its new readings, often, evenoverinterpretations (Jan Sztaudynger, W³adys³aw Broniewski) by researchers and readers. The se-cond direction of considerations is devoted to new literary works that have been equally popularamong youth for years. Their authors are M. Musierowicz, D. Terakowska, E. Nowak, as well asless-known, though extremely reputable and worth popularization, contemporary writers, such asfather £ukasz Kamykowski, Zofia Ch¹dzyñska. There is also a draft devoted to J. Papuziñska,an outstanding expert of works for young audience and an author of �Guliwer�, a magazine ona book for children.

The title of the publication refers to the volume of Secret gardens which appeared in 1996.Both are related by a motive of a garden presented in almost each draft and dissertation as a spaceinvariably associated with the time-space of the �land of child�s years�.

Jardin secret

2Esquisses et études sur la littérature de jeunesse

R é s u m é

Le livre contient des esquisses et des études consacrés aux classiques de la littérature de jeu-nesse (W pustyni i w puszczy d�Henryk Sienkiewicz, Kamienie na szaniec ainsi que «Zo�ka» i «Pa-rasol» d�Aleksander Kamiñski, K³opoty Kacperka, górskiego skrzata et Topsy i Lupus de ZofiaKossak, Ziele na kraterze de Melchior Wañkowicz) et des retours contemporains à ces oeuvres,leurs reinterprétations (Jan Sztaudynger, W³adys³aw Broniewski) proposées par des critiques etpar des lecteurs. Le second courant de réflexions concerne de nouvelles oeuvres littéraires jouis-sant d�une popularité constante parmi de jeunes liseurs (citons des auteurs comme: M. Musiero-wicz, D. Gellner, D. Terakowska, E. Nowak) ainsi que des auteurs contemporains moins connuset pourtant importants et méritant une popularisation (prêtre Lukasz Kamykowski, Zofia Ch¹-dzyñska) Le livre contient également un esquisse sur J. Papuziñska, une spécialiste éminente dansle domaine de la littérature de jeunesse et la fondatrice de «Guliwer» � une revue consacrée auxlivres pour enfants.

Le titre du livre fait allusion au volume des Jardins secrets, apparu en 1996 � les deux pu-blications lie le motif du jardin, présenté dans presque tous les esquisses et études comme un espaceimmuablement associé à l�espace temporel du «pays des années d�enfance».

13*

Na okładceWładysław Podkowiński: Dzieci w ogrodzie

Okładkę przygotowałaPaulina Tomaszewska-Ciepły

RedaktorWiesława Bulandra

Redaktor technicznyMałgorzata Pleśniar

KorektorBarbara Jagoda

Copyright © 2009 byWydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 0208-6336ISBN 978-83-226-1785-4 (wersja drukowana)

ISBN 978-83-8012-094-5 (wersja elektroniczna)

WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowicewww.wydawnictwo.us.edu.ple-mail: wydawus@us.edu.pl

Wydanie I. Ark. druk. 12,25 + wklejki. Ark. wyd. 16,0. Prze-kazano do składu w grudniu 2008 r. Podpisano do druku w czerwcu 2009 r. Papier offset kl. III, 90 g

Cena 26 zł (+ VAT)Łamanie: Pracownia Składu Komputerowego

Wydawnictwa Uniwersytetu ŚląskiegoDruk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, Spółka Jawna

ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek