Talaan ng mga Pangulo ng PilipinasMula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Ito ay isang Talaan ng mga Pangulo ng Pilipinas.

[baguhin]Talaan ng mga Pangulo

██ Walang kinabibilangang partido██ Nacionalista██ Liberal██ Kilusang Bagong Lipunan██ United Nationalists Democratic

Organizations██ Lakas-Christian Muslim Democrats██ Partido ng Masang Pilipino

Blg PanguloBuwang

NagsimulaBuwang Nagtapos

PartidoPangalawang

PanguloTermino Kapanahunan

1Emilio

AguinaldoMayo 24, 1899[L 1]

Abril 1, 1901[L 2]

wala(Grupong Magdalo ng Katipunan)

wala(Ang 1899

Konstitusyon ng Pilipinas ay

walang probisyon ukol sa

Pangalawang Pangulo)

-

Unang Diktadurya

Unang Republika

Wala

Dahil sa pamumuno ng mga Gobernador-Heneral ng Pilipinas mula Abril 1, 1901 hanggang Nobyembre 15, 1935.

2Manuel L.

QuezonNobyembre

15, 1935Agosto 1, 1944[L 3] Nacionalista

Sergio Osmeña

1

Komonwelt

2

3Jose P. Laurel

Oktubre 14, 1943

Agosto 17, 1945[L 4]

KALIBAPI [L 5] (Caretaker government under

Japanese occupation)

wala(Ang 1943

Konstitusyon ng Pilipinas ay

walang probisyon ukol sa

Pangalawang Pangulo.)

-Ikalawang Republika

4Sergio

OsmeñaAgosto 1,

1944Mayo 28,

1946Nacionalista bakante 2

Komonwelt(Restored)

5Manuel Roxas

Mayo 28, 1946

Abril 15, 1948[L 6] Liberal

Elpidio Quirino

3

Ikatlong Republika

6Elpidio Quirino

Abril 17, 1948

Disyembre 30, 1953

Liberal

bakante

Fernando Lopez

4

7Ramon

MagsaysayDisyembre 30, 1953

Marso 17, 1957[L 7]

Nacionalista

Carlos P. Garcia

5

8Carlos P. Garcia

Marso 18, 1957

Disyembre 30, 1961

bakante

Diosdado Macapagal

6

9Diosdado

MacapagalDisyembre 30, 1961

Disyembre 30, 1965

LiberalEmmanuel

Pelaez7

10Ferdinand E. Marcos

Disyembre 30, 1965

Pebrero 25, 1986[L 8]

NacionalistaFernando

Lopez

8

9

Kilusang Bagong Lipunan

bakante

10Ikalawang Diktadurya

"The New Society"

11

Ikaapat na RepublikaArturo M.

Tolentino

12

11Corazon C.

AquinoPebrero 25,

1986[L 9]Hunyo 30,

1992

United Nationalists Democratic

Organizations

Salvador H. Laurel

Ikalimang Republika

12 Fidel V. Ramos

Hunyo 30, 1992

Hunyo 30, 1998

Lakas-National Union of Christian Democrats

Joseph Ejercito Estrada

13

13Joseph Ejercito Estrada

Hunyo 30, 1998

Enero 20, 2001[L 10]

Partido ng Masang Pilipino

(Under Laban ng Makabayang Masang Pilipinocoalition)

Gloria Macapagal-

Arroyo

14

14Gloria

Macapagal-Arroyo

Enero 20, 2001

Hunyo 30, 2010

Lakas-Christian Muslim Democrats

bakante

Teofisto Guingona

Lakas-Christian Muslim Democrats

(Under Koalisyon ng Katapatan at Karanasan sa

Kinabukasan coalition)

Noli de Castro

15

15Benigno

Aquino IIIHunyo 30,

2010Kasakuluyan Liberal Jejomar Binay 16

[baguhin]Notes

1. ↑  Nag-umpisa ang termino nang itinalaga ni Aguinaldo ang sarili bilang "Dictador de Filipinas".

2. ↑  Natapos ang termino nang sumuko si Aguinaldo at nanumpa ng alyansa sa Estados Unidos sa Palanan, Isabela.

3. ↑  Pumanaw dahil sa tuberculosis sa Saranac Lake, New York.

4. ↑  Term ended with his dissolving the Philippine Republic in the wake of the surrender of Japanese forces to the Americans at World War II.

5. ↑  Originally a Nacionalista, but was elected by the National Assembly under Japanese control. All parties were merged under Japanese

auspices to form Kalibapi, to which all officials belonged.

6. ↑  Died due to a heart attack at Clark Air Base.

7. ↑  Died on a plane crash at Mount Manunggal, Cebu

8. ↑  Deposed in the 1986 People Power Revolution.

9. ↑  Assumed presidency by claiming victory in the disputed 1986 snap election.

10. ↑  Deposed after the Supreme Court declared Estrada as resigned, and the office of the presidency as vacant as a result, after the 2001 EDSA

Revolution.

Emilio Aguinaldo Unang Pangulo ng Pilipinas

Emilio Aguinaldo y Famy

Pangulo ng Unang Republika 

Naging pangulo ng bansa noong Enero 23, 1899 hanggang Abril 1, 1901. Isang tanyag na heneral na nagsusulong

ng kasarinlan ng bansa at namuno ng maraming pag-aalsa laban sa Espana kasama ang nabigong rebolusyong

noong 1896.Ipinanganak si Emilio Aguinaldo noong Marso 22, 1869 sa bayan ng Kawit, Cavite sa Luzon sa panahong kolonya ng Espanya ang Pilipinas, ang ikapitong anak ng alkalde ng bayan. Sa edad na 15, sa tulong ng isang paring Jesuit, nagpatala siya sa Pamantasan ng Santo Tomas sa Maynila, kung saan siya nag-aral ng medisina.

Nagbalik si Aguinaldo sa Luzon at tumulong panguiinahan ang isang pag-aalsa na sa kaunting panahon ay nagtaboy sa mga Espanyol sa rehiyon. Bilang bahagi ng napakasunduan, ipinatapon si Aguinaldo sa Hong Kong noong 1888. Doon pinag-aralan niya ng taktikang

pangmilitar ng mga Britanya at nagtipon ng mga armas, at palihim na bumalik sa Luzon ilang taon ang lumipas.

Noong 1895 sumapi si Aguinaldo sa Katipunan, isang lihim na samahan na pinamumunuan noon ni Andres Bonifacio, na may layuning patalsipokkin ang mga Espanyol at palayain ang Pilipinas. Kasama ni Dr. Jose Rizal, inumpisahan niya ang digmaan laban sa mga Espanyol noong 1896, at ginapanan niya ang pamumuno sa kilusan pallgkatapos mahuli at ipapatay si Rizal. Nakipaglaban ang mga Espanyol sa pamamagitan ng pwersang militar at panunuhol sa mga pinuno ng mga rebelde. Tinanggap ni Aguinaldo ang alok na pera at ginamit ito sa pagbili ng dagdag na armas para sa rebelde sa halip na bumalik sa pagkakatapon.

Noong 1898, nagsimula ng Digmaang Espanyol-Amerikano at napikapag-ugnayan si Aguinaldo sa mga Amerikanong opisyal sa pag-asang tutulong sila sa kanyang pakikipaglaban para sa kalayaan. Sa una nakatanggap lamang siya ng magkakahalong mensahe, ngunit nakipaglaban kaisa ng mga Amerikano upang patalsikin ang mga Espanyol � kasama ng paglilipat ng maghigit na 15,000 nahuling tropang Espanyol ay si Admiral George Dewey. Gayon pa man, ang pakikipag-ugnayan sa mga Amerikano ay higit na apektado nang hindi sila nagpakita ng kagustuhang tulungan ang Pilipinas na maging malaya at nagsimulang sakupin ang bansa gaya ng ginawa ng mga Espanyol noon. Walang tulong ninuman, ipinahayag ni Aguinaldo ang kalayan ng Pilipinas noong Hunyo 12, 1898 at inihalal siya ng Kapulungan ng Saling-batas ng Pilinas bilang pangulo noong Enero 1, 1899. Nang sumiklab ang labanan sa pagitan ng mga tropang Amerikano at mga Pilipinong makakalayan, ipinahayag ni Aguinaldo ang digmaan laban sa Estados Unidos noong Pebrero 4, 1899.

Pinamunuan ni Aguinaldo ang pagtutol sa pananakop ng mga Amerikano hanggang siya ay mahuli noong 1901 ni US General Frederick Funston. Tinanggap niya ang alok na ililigtas ang kanyang buhay kung ipapangako niya ang kanyang katapatan sa Estados Unidos. Isang malungkot na desisyon ang ginawa ni Aguinaldo dahil matapos siyang ipagtanggol ng kanyang mga magigiting na heneral,tulad ni Gen.Gregorio del Pilar,sumuko lamang siya nang hindi lumalaban. Namahinga siya sa mata ng publiko nang matagal na panahon, hanggang 1935 nang ipahayag siya na kakandidato siya bilang pangulo ng Commonwealth ng Pilipinas; tinalo siya ni Manuel L. Quezon sa halalan.

Noong panahon ng pananakop ng mga Hapon sa Pilipinas sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig, gumawa si Aguinaldo nakakahiyang pahayag sa radyo ng kanyang pagsuporta sa mga Hapon. Pagkatapos makuhang muli ng mga Amerikano ang Pilipinas, dinakip siya sa pakikipagtulungan sa kaaway, ngunit sa paglilitis nalaman na pinuwersa lamang siya upang gawin ang kanyang mga pahayag (binantaan siya ng mga Hapon na papatayin ang kanyang pamilya), at nalinis din ang kanyang pangalan. Namuhay siyang nakita ang kanyang panghabang-buhay na hangarin, ang kalayaan ng kanyang bansa na natamo noong 1946, at noong 1950 nagsilbi siya ng isang termino sa Council of State bago siya muling namahinga. Namatay siya sa atake sa puso sa Veterans Memorial Hospital sa Lungsod ng Quezon noong Pebrero 6, 1964 sa edad na 94.

Si Emilio Aguinaldo y Famy[1] (Marso 22, 1869–Pebrero 6, 1964) ay isang Pilipinong heneral, pulitiko at pinuno ng kalayaan, ay ang unang Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Enero 20, 1899–Abril 1, 1901). Isa siyang bayaning nakibaka para sa kasarinlan ng Pilipinas. Pinamunuan niya ang isang bigong pag-aalsa laban sa Espanya noong 1896. Makaraang magapi ng Estados Unidos ang Espanya noong 1898, ipinahayag niya ang kalayaan ng Pilipinas at umupo bilang unang pangulo ng Pilipinas noong Hunyo 1899. Malakas ang kaniyang loob subalit nilarawang baguhan sapagkat naniwalang tatangkilin ng Estados Unidos ang kaniyang hangarin. Nang maging ganap at lantad ang mga hangarin ng Estados Unidos hinggil sa Pilipinas, muli niyang pinamunuan ang isang pag-aaklas mula 1899 hanggang 1901. Nadakip siya sa bandang huli ng mga Amerikano noong Marso 1901, makaraang makipaglaban sa loob ng dalawang taon. Nanumpa siya ng katapatan sa Estados Unidos subalit nagsuot ng isang itim na bow tie hanggang sa tuluyang nakamit ng Pilipinas ang kalayaan noong 1946. Tumakbo siya bilang pangulo noong 1935 ngunit nagapi sa halalan ni Manuel Quezon. Sa mga huling panahon ng kaniyang buhay, nagsilbi siya sa Konseho ng Estado ng Pilipinas.[1][2]

Isinilang si Emilio Aguinaldo noong Marso 22, 1869 sa bayan ng Kawit, Cavite sa Luzon [1] sa panahong kolonya ng Espanya ang Pilipinas,siya ang ikapitong anak ng alkalde ng bayan. Sa edad na 15, sa tulong ng isang paring Dominican, nagpatala siya sa Colegio de San Juan de Letran sa Maynila, kung saan siya nag-aral ng medisina.

Nagbalik si Aguinaldo sa Luzon at tumulong pangunahan ang isang pag-aalsa na sa kaunting panahon ay nagtaboy sa mga Espanyol sa rehiyon. Bilang bahagi ng napakasunduan, ipinatapon si Aguinaldo sa Hong Kong noong 1888. Doon pinag-aralan niya ng taktikang pangmilitar ng mga United Kingdom|Britanya at nagtipon ng mga armas, at palihim na bumalik sa Luzon ilang taon ang lumipas.

Noong 1895 sumapi si Aguinaldo sa Katipunan, isang lihim na samahan na pinamumunuan noon ni Andres Bonifacio, na may layuning patalsikin ang mga Espanyol at palayain ang Pilipinas. Kasama ni Dr. Jose Rizal, inumpisahan niya ang digmaan laban sa mga Espanyol noong 1896, at ginampanan niya ang pamumuno sa kilusan pagkatapos mahuli at ipapatay si Rizal. Nakipaglaban ang mga Espanyol laban sa mga rebelde sa pamamagitan ng

pwersang militar at panunuhol sa mga pinuno ng mga rebelde. Tinanggap ni Aguinaldo ang alok na pera at ginamit ito sa pagbili ng dagdag na armas para sa rebelde sa halip na bumalik sa pagkakatapon.

Noong 1898, nagsimula ng Digmaang Espanyol-Amerikano at napikapag-ugnayan si Aguinaldo sa mga Amerikanong opisyal sa pag-asang tutulong sila sa kanyang pakikipaglaban para sa kalayaan. Sa una nakatanggap lamang siya ng magkakahalong mensahe, ngunit nakipaglaban kaisa ng mga Amerikano upang patalsikin ang mga Espanyol – kasama ng paglilipat ng maghigit na 15,000 nahuling tropang Espanyol ay si Admiral George Dewey. Gayon pa man, ang pakikipag-ugnayan sa mga Amerikano ay higit na apektado nang hindi sila nagpakita ng kagustuhang tulungan ang Pilipinas na maging malaya at nagsimulang sakupin ang bansa gaya ng ginawa ng mga Espanyol noon. Walang tulong ninuman, ipinahayag ni Aguinaldo ang kalayan ng Pilipinas noong Hunyo 12, 1898 at inihalal siya ng Kapuluan ng Saligang-batas ng Pilipinas bilang pangulo noong Enero 1, 1899. Nang sumiklab ang labanan sa pagitan ng mga tropang Amerikano at mga Pilipinong makakalayan, ipinahayag ni Aguinaldo ang digmaan laban sa Estados Unidos noong Pebrero 4, 1899.

Pinamunuan ni Aguinaldo ang pagtutol sa pananakop ng mga Amerikano hanggang siya ay mahuli noong 1901 ni US General Frederick Funston. Tinanggap niya ang alok na ililigtas ang kanyang buhay kung ipapangako niya ang kanyang katapatan sa Estados Unidos. Isang malungkot na desisyon ang ginawa ni Aguinaldo dahil matapos siyang ipagtanggol ng kanyang mga magigiting na heneral,tulad ni Gen.Gregorio del Pilar,sumuko lamang siya nang hindi lumalaban. Namahinga siya sa mata ng publiko nang matagal na panahon, hanggang 1935 nang ipahayag siya na kakandidato siya bilang pangulo ng Commonwealth ng Pilipinas; tinalo siya ni Manuel L. Quezon sa halalan.

Noong panahon ng pananakop ng mga Hapon sa Pilipinas sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig, gumawa si Aguinaldo nakakahiyang pahayag sa radyo ng kanyang pagsuporta sa mga Hapon. Pagkatapos makuhang muli ng mga Amerikano ang Pilipinas, dinakip siya sa pakikipagtulungan sa kaaway, ngunit sa paglilitis nalaman na pinuwersa lamang siya upang gawin ang kanyang mga pahayag (binantaan siya ng mga Hapon na papatayin ang kanyang pamilya), at nalinis din ang kanyang pangalan. Namuhay siyang nakita ang kanyang panghabang-buhay na hangarin, ang kalayaan ng kanyang bansa na natamo noong 1946, at noong 1950 nagsilbi siya ng isang termino sa Council of State bago siya muling namahinga. Namatay siya sa atake sa puso sa Veterans Memorial Hospital sa Lungsod ng Quezon noong Pebrero 6, 1964 sa edad na 94.[2]

Administrasyon at gabinete

President Aguinaldo had two cabinets in the year 1899. Thereafter, the war situation resulted in his ruling by decree.

OFFICE NAME TERM

President Emilio Aguinaldo 1897–1901

Vice-President Mariano Trias 1897

Prime Minister Apolinario Mabini January 21 - May 7, 1899

Pedro Paterno May 7 - November 13, 1899

Minister of Finance Mariano Trias January 21 - May 7, 1899

Hugo Ilagan May 7 - November 13, 1899

Minister of the Interior Teodoro Sandico January 21 - May 7, 1899

Severino de las Alas May 7 - November 13, 1899

Minister of War Baldomero Aguinaldo January 21 - May 7, 1899

Mariano Trias May 7 - November 13, 1899

Minister of Welfare Gracio Gonzaga January 21 - May 7, 1899

Minister of Foreign Affairs Apolinario Mabini January 21 - May 7, 1899

Felipe Buencamino May 7 - November 13, 1899

Minister of Public Instruction Aguedo Velarde 1899

Minister of Public Works and Communications Maximo Paterno 1899

Minister of Agriculture, Industry and Commerce Leon Ma. Guerrero May 7 - November 13, 1899

Manuel L. QuezonIkalawang Pangulo ng Pilipinas

Manuel Luis Quezon y Molina

Unang Presidente ng Commonwealth

Naging ikalawang Pangulo ng Pilipinas noong Nobyembre 15, 1935 hanggang Agosto 1, 1944. Ipinanganak si

Manuel L. Quezon sa Baler, sa lalawigan ng Tayabas noong Agosto 19, 1878. Kapwa mga guro ang kaniyang mga

magulang na sina Lucio Quezon at Ma. Dolores Molina. Nakiisa siya sa pakikibaka laban sa kastila noong siya ay

binata pa.

Ipinanganak si Manuel L. Quezon sa Baler, sa lalawigan ng Tayabas (tinatawag na ngayong Aurora) noong Agosto 19, 1878. Anak siya

nina Lucio Quezon at Maria Dolores Molina, kapwa mga guro. Nagtapos siya ng pag-aaral mula sa Colegio de San Juan noong 1893.

Bilang isang binata, nakilahok siya sa pag-aalsa laban sa mga Kastila. Nakipaglaban din siyang kasama ng mga Pilipinong

Nasyonalista sa panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano, bilang katulong ni Emilio Aguinaldo. Naipakulong siya dahil sa gawaing ito.

Makaraang palayain, nanumpa siya ng katapatan sa Estados Unidos.

Naging manananggol si Quezon sa Baler. Noong 1906, nahalal siya bilang gobernador ng lalawigan ng Tayabas, ngunit nagbitiw

upang makapangampanya para sa Asambleya ng Pilipinas, kung saan nakamit niya ang pagiging pinuno ng Asambleya. Mula 1909

hanggang 1916, nagsilbi si Quezon sa Estados Unidos bilang naninirahang komisyonero para sa Pilipinas. Sa panahong ito naipasa

ang Batas Jones (Jones Act), nagtatanggal sa Komisyon sa Pilipinas ng Estados Unidos at nagbibigay ng mas mataas na antas ng

pamamahala sa mga Pilipino. Dahil dito, itinuring na bayani si Quezon nang muli siyang magbalik sa Pilipinas.

Sa sumunod na dalawang taon, naglingkod siya bilang pangulo ng Senado ng Pilipinas. Noong 1935, nanalo si Manuel L. Quezon sa

unang halalan ng pagkapangulo ng Pilipinas sa ilalim ng bagong Komonwelt ng Pilipinas, laban kina Emilio Aguinaldo at Obispo

Gregorio Aglipay. Muli siyang nahalal noong 1941.

Pagkaraan ng pananakop ng Hapon sa Pilipinas sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, tumakas siya papuntang Australya,

at pagkaraan nagtuloy sa Estados Unidos. Sa dalawang bansang ito niya pinamunuan ang pamahalaan ng Pilipinas habang malayo sa

bansa.

Nagkasakit ng tuberkulosis si Quezon at namatay sa Saranac Lake, Franklin County, New York noong Agosto 1, 1944 sa gulang na 66.

Unang inilibing ang kanyang labi sa Arlington National Cemetery. Pagkaraan, ang kanyang labi ay inilibing muli sa Maynila, sa Manila

North Cemetery at inilipat sa Lungsod Quezon sa loob ng monumento sa Quezon Memorial Circle.

Ipinangalan sa kaniya ang Lungsod ng Quezon sa Kalakhang Maynila at ang lalawigan ng Quezon.

Si Manuel Luis Quezon y Molina[1] (Agosto 19, 1878 – Agosto 1, 1944) ay ang ikalawang Pangulo ng Republika ng

Pilipinas (Nobyembre 15,1935–Agosto 1, 1944). Siya ang kinilala bilang ikalawang pangulo ng Pilipinas, kasunod

ni Emilio Aguinaldo (na ang administrasyon ay hindi kinilala ng ibang bansa sa mga panahong iyon at hindi kinilala bilang

unang pangulo sa mga kapisanang internasyunal).

Manuel L. Quezon

Ipinanganak si Manuel L. Quezon sa Baler, sa lalawigan ng Tayabas (tinatawag na ngayong Aurora) noong Agosto 19,

1878. Ang tunay niyang pangalan ay Manuel Luis M. Quezon. Anak siya nina Lucio Quezon at Maria Dolores Molina,

kapwa mga guro. Nagtapos siya ng pag-aaral mula sa Colegio de San Juan de Letran noong 1893.[1]Bilang isang binata,

nakilahok siya sa pag-aalsa laban sa mga Kastila. Nakipaglaban din siyang kasama ng mga Pilipinong Nasyonalista sa

panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano, bilang katulong ni Emilio Aguinaldo. Naipakulong siya dahil sa gawaing ito.

Makaraang palayain, nanumpa siya ng katapatan sa Estados Unidos.[1]

Naging manananggol si Quezon sa Baler. Noong 1906, nahalal siya bilang gobernador ng lalawigan ng Tayabas, ngunit

nagbitiw upang makapangampanya para sa Asambleya ng Pilipinas, kung saan nakamit niya ang pagiging pinuno ng

Asambleya. Mula 1909 hanggang 1916, nagsilbi si Quezon sa Estados Unidos bilang naninirahang komisyonero para sa

Pilipinas. Sa panahong ito naipasa ang Batas Jones (Jones Act), nagtatanggal sa Komisyon sa Pilipinas ng Estados

Unidos at nagbibigay ng mas mataas na antas ng pamamahala sa mga Pilipino. Dahil dito, itinuring na bayani si Quezon

nang muli siyang magbalik sa Pilipinas.[1]

Sa sumunod na dalawang taon, naglingkod siya bilang pangulo ng Senado ng Pilipinas. Noong 1935, nanalo si Manuel L.

Quezon sa unang halalan ng pagkapangulo ng Pilipinas sa ilalim ng bagong Komonwelt ng Pilipinas, laban kina Emilio

Aguinaldo at Obispo Gregorio Aglipay. Muli siyang nahalal noong 1941.[1]

Pagkaraan ng pananakop ng Hapon sa Pilipinas sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, tumakas siya

papuntang Australya, at pagkaraan nagtuloy sa Estados Unidos. Sa dalawang bansang ito niya pinamunuan ang

pamahalaan ng Pilipinas habang malayo sa bansa.[1]

Nagkasakit ng tuberkulosis si Quezon at namatay sa Saranac Lake, Franklin County, New York noong Agosto 1, 1944 sa

edad na 66.[1] Unang inilibing ang kanyang labi sa Arlington National Cemetery. Pagkaraan, ang kanyang labi ay inilibing

muli sa Maynila, sa Manila North Cemetery at inilipat saLungsod Quezon sa loob ng monumento sa Quezon Memorial

Circle.

Ipinangalan sa kaniya ang Lungsod ng Quezon sa Kalakhang Maynila at ang lalawigan ng Quezon.Siya rin ay tinawag

bilang 'Ama ng Wika'

Aklat ni Manuel L. Quezon

The Good Fight (1946)

José P. LaurelIkatlong Pangulo ng Pilipinas

José Paciano Laurel y García

Pangulo ng Ikalawang Republika

Naging pangulo ng bansa noong Oktubre 14, 1943 hanggang Agosto 17, 1945. Siya ay naging pangulo matapos

italaga ng Hapones sa ilalim ng kanilang pananakop. Matapos ang digmaan, siya ay nahalal na Senador ng Ikatlong

Republika

Si Jose Paciano Laurel y GarciÂÂa (Marso 9, 1891 - Nobyembre 6, 1959) ay pangulo ng Republika ng Pilipinas sa ilalim ng mga Hapon mula 1943 hanggang 1945.

Isinilang si Laurel sa Tanauan, Batangas noong Marso 9, 1891 anak nina Sotero Laurel at Jacoba Garcia. Nagtapos siya ng abogasya sa U.P. noong 1915. siya ay agad namatay.

pagkatapos ay, Hinirang na Kalihim Panloob ni Gob. Hen. Wood noong 1923 at naging Associate Justice noong 1935. Nanungkulan siya bilang Pangulo ng Kataas-taasang Hukuman nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig at itinalaga siyang Kalihim ng Katarungan ni Quezon bago lumisan. Pinili si Laurel ng mga Hapon upang magsilbing pangulo ng Ikalawang Republika ng Pilipinas. Pinangalagaan niya ang kapakanan ng bansa sa gitna ng mga kalupitan ng mga Hapon. Ibinilanggo siya bilang "collaborator" pagkaraan ng digmaan ngunit pinalaya ni Pangulong Roxas noong 1948. Noong Nobyembre 6, 1959, namatay si Laurel sa grabeng atake sa puso at istrok.

Carlos Polestico Garcia (1896 - 1971), presidente ng Republika ng Pilipinas noong 1957 hanggang 1961. Isinilang si Garcia noong Nobyembre 4, 1896 sa Lungsod ng Talibon, Bohol sa Kapuluan ng Kabisayaan sa Kalagitnaang Pilipinas. ang kaniyang mga magulang ay sina Policronio Garcia at Ambrosia Polistico. Nag-aral siya sa Silliman University at Silliman Institute, sa lungsod ng Dumaguete, at kinalaunan nagtapos din siya ng abogasya sa Philippine Law School noong 1922 sa Maynila. Naging abogado at guro, pinasok niya ang politika noong 1926 bilang mambabatas na kaanib sa Kapulungan ng mga Kinatawan (Philippine House of Representatives) at naglingkod hanggang 1932. Si Garcia ay naging gobernador ng Bohol, isang probinsiya sa Katimugang Pilipinas, mula 1932 hanggang 1942, at naging miyembro ng Senado mula 1942 hanggang 1953. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig (1939 - 1945), lumaban siya sa pananakop ng mga Hapon bilang miyembro ng mga gerilya na nakabase sa Bohol, at ang tinulungan ng mga tropang Pilipino at Amerikano sa Bohol. Noong 1946 ay naging puno siya ng minoriya sa Senado.

Noong 1953 si Garcia ay nanombrahan bilang bise presidente na kabilang sa Tiket Nasyonalista na pinangunguluhan ni Ramon Magsaysay, isang politikong Pilipino na bumuo at namuno sa isang pwersang guerilla na lumaban sa pananakop ng mga Hapones. Nakamit nila ang mapagpasyang tagumpay, at noong 1954, si Garcia ay naging bise presidente at Kalihim ng Suliraning Panlabas.

Noong Marso 1957 si Garcia ay naging presidente matapos pumanaw si Magsaysay sa isang aksidente sa eroplano, at nagwagi rin siya sa Halalan ng Panguluhan noong Nobyembre 1957.

Habang nasa kapangyarihan, ang Pamahalaan ni Garcia ay nakipag-usap sa mga pinuno ng Bansang Amerika upang mailipat sa kontrol ng Pilipinas ang mga hindi na ginagamit na Base Militar ng Amerika. Sa kalaunan ay naging labis ang pagiging maka-Pilipino ni Garcia at ang pagsira sa kanya ay pinasimulan sa mga pahayagan, sa himpapawid sa tulong ng CIA samantalang pinaboran naman ng mga Amerikano si Diosdado Macapagal upang manalo sa Halalan noong 1961.

Bukod sa kanyang mga nagawa bilang makabansang pulitiko, si Garcia ay kilala rin na makata sa kanyang diyalektong Bisaya. Namatay siya sa atake sa puso noong Hunyo 14, 1971 sa edad na 75.

Sergio Osmena Ikaapat na Pangulo ng Pilipinas

Sergio Osmeña y Suico

Ikalawang Pangulo ng Commonwealth

Naging pangulo noong Agosto 1, 1944 hanggang Mayo 28, 1946. Bago naging pangulo, siya ay nahirang na bise-

presidente noong 1935. Kasama siya nang bumalik si Heneral MacArthur sa Pilipinas at nagsumikap na muling

maibangon ang bansa sa pinsala ng digmaang nagdaan.

Si Sergio Osmena y Suico (Setyembre 9, 1878 - Oktubre 19, 1961), higit na kilala ngayon bilang Sergio Osmena, Sr. ang ikalawang pangulo ng Komonwelt ng Pilipinas (Agosto 1, 1944 - Mayo 28, 1946). Siya ang ama ni dating Senador Sergio Osmena Jr. at lolo nina Senador Sergio Osmena III, John Osmena, dating Gobernador Lito Osmena ng Cebu at Mayor Tomas Osmena.

Isinilang siya noong Setyembre 9, 1878 sa Lungsod ng Cebu. Si Osmena ay nanguna sa mga nagtapos ng primarya sa kanyang paaralan. Nag-aral ng sekundarya sa Seminario ng San Carlos sa Cebu. Nagtungo siya sa Maynila at nag-aral sa San Juan de Letran, kung saan nakilala niya si Manuel L. Quezon.

Nang sumiklab ang rebolusyong Pilipino noong 1896, bumalik sa Cebu si Osmena. Ipinadala siya ng lokal na liderato ng Cebu para ibalita kay Emilio Aguinaldo ang sitwasyon sa Cebu. Noong 1900, naging tagapag-lathala at patnugot siya ng pahayagang El Nuevo Dia.

Nagbalik siya sa Maynila para mag-aral ng abogasya sa Unibersidad ng Sto. Tomas, kung saan ay muli silang nagkita ni Quezon. Noong 1903, siya at ang kanyang mga kamag-aral ay pinahintulutan ng Korte Suprema na kumuha ng eksamen sa bar kahit tatlong taon pa lamang ang kanilang natapos. Si Osmena ay pumangalawa sa naturang eksamen sa bar.

Dalawampu't limang taong gulang siya nang maatasang pansamantalang gobernador at pagkapiskal ng lalawigan ng Cebu. Pagkaraan

ng dalawang taon, naging gobernador siya ng lalawigan.

Nagbitiw siya sa kanyang katungkulan bilang gobernador nang maitatag ang Asemblea Filipina noong 1907. Tumakbo siya at nanalong kinatawan ng ikalawang distrito ng Cebu. Nahalal siyang ispiker ng asemblea, isang posisyong hinawakan niya ng sumunod na 15 taon. Naging senador siya mula 1923 hanggang 1935. Tinanghal siyang "Senate President Protempore" noong 1923-1933. Naging kasapi rin siya ng Misyong OsRox (Osmena-Roxas), isa sa mga misyong ipinadala sa Estados Unidos para ikampanya ang kasarinlan ng Pilipinas. Nahalal siyang pangalawang pangulo ng Komonwelt ng Pilipinas noong 1935.

Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, kasama niya si Pangulong Manuel L. Quezon sa Estados Unidos. Namatay si Quezon sa sakit na tuberkulosis noong Agosto 1, 1944 at si Osmena ang humalili sa kanya. sina dating pangulong Osmena at ang kasama ng mga pandigmang kabinete na huling ipagpatuloy ng ating pagapapalaya ng Hukbong Sandatahang Lakas ng Pilipinas, Estados Unidos at ang puwersang Kakampi kasabay ng mga gerilyang Pilipino at Hukbalahap na mula sa Kampanya ng Pagpapalaya sa Pilipinas na ituloy ng pakikipaglaban sa Hapon, Kasama siya ng mga Pilipinong Heneral ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas na si Basilio J. Valdes at si heneral Carlos P. Romulo pati ang mga puwersang Amerikanong lumunsad sa Leyte noong Oktubre 20, 1944. Sinabi ni pangulong Osmena at ang iba pang opisyal at mga kabinete nagsimula ng Kampanya ng Pagpapalaya sa Pilipinas noong 1944 hanggang 1945 sa pagitan ng mga sundalong Pilipino, Amerikano at ang mga pwersang gerilya na silang kalabanin ng mga Hapones. Nagsilbi siya bilang pangulo ng bansa hanggang sa magkaroon ng halalan noong Abril 23, 1946. Paghahanda ito sa pagbibigay ng kalayaan ng Estados Unidos. Kumandidato siya bilang pangulo, ngunit natalo kay Manuel Roxas.

Nang matalo kay Roxas, namahinga si Osmena sa kanyang tahanan sa Cebu. Si Sergio Osmena ay namatay noong Oktubre 19, 1961.

Si Sergio Osmeña y Suico (Setyembre 9, 1878 – Oktubre 19, 1961), higit na kilala ngayon bilang Sergio Osmeña,

Sr. ay ang ikaapat na Pangulong Republika ng Pilipinas (Agosto 1, 1944 – Mayo 28, 1946). Siya ang ama ni dating

Senador Sergio Osmeña Jr. at lolo nina Senador Sergio Osmeña III, John Osmena, dating Gobernador Lito

Osmena ng Cebu at Mayor Tomas Osmena.

Isinilang siya noong Setyembre 9, 1878 sa Lungsod ng Cebu. Si Osmeña ay nanguna sa mga nagtapos ng primarya sa

kanyang paaralan. Nag-aral ng sekundarya sa Seminario ng San Carlos sa Cebu. Nagtungo siya sa Maynila at nag-aral

sa San Juan de Letran, kung saan nakilala niya si Manuel L. Quezon.

Nang sumiklab ang rebolusyong Pilipino noong 1896, bumalik sa Cebu si Osmeña. Ipinadala siya ng lokal na liderato

ng Cebu para ibalita kay Emilio Aguinaldo ang sitwasyon sa Cebu. Noong 1900, naging tagapag-lathala at patnugot siya

ng pahayagang El Nuevo Dia.

Nagbalik siya sa Maynila para mag-aral ng abogasya sa Unibersidad ng Sto. Tomas, kung saan ay muli silang nagkita ni

Quezon. Noong 1903, siya at ang kanyang mga kamag-aral ay pinahintulutan ng Kataas-taasang Hukuman ng

Pilipinas na kumuha ng eksamen sa bar kahit tatlong taon pa lamang ang kanilang natapos. Si Osmeña ay pumangalawa

sa naturang eksamen sa bar.

Dalawampu’t limang taong gulang siya nang maatasang pansamantalang gobernador at pagkapiskal ng lalawigan ng

Cebu. Pagkaraan ng dalawang taon, naging gobernador siya ng lalawigan.

Nagbitiw siya sa kanyang katungkulan bilang gobernador nang maitatag ang Asemblea Filipina noong 1907. Tumakbo

siya at nanalong kinatawan ng ikalawang distrito ng Cebu. Nahalal siyang ispiker ng asemblea, isang posisyong

hinawakan niya ng sumunod na 15 taon. Naging senador siya mula1923 hanggang 1935. Tinanghal siyang "Senate

President Protempore" noong 1923-1933. Naging kasapi rin siya ng Misyong OsRox (Osmeña-Roxas), isa sa mga

misyong ipinadala sa Estados Unidos para ikampanya ang kasarinlan ng Pilipinas. Nahalal siyang pangalawang pangulo

ng Komonwelt ng Pilipinas noong 1935.

Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, kasama niya si Pangulong Manuel L. Quezon sa Estados Unidos. Namatay si

Quezon sa sakit na tuberkulosis noong Agosto 1, 1944 at si Osmeña ang humalili sa kanya. sina dating

pangulong Osmena at ang kasama ng mga pandigmang kabinete na huling ipagpatuloy ng ating pagapapalaya ng

Hukbong Sandatahang Lakas ng Pilipinas, Estados Unidos at ang puwersang Kakampi kasabay ng mga gerilyang Pilipino

at Hukbalahap na mula sa Kampanya ng Pagpapalaya sa Pilipinas na ituloy ng pakikipaglaban sa Hapon, Kasama siya

ng mga Pilipinong Heneral ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas na si Basilio J. Valdes at si heneral Carlos P. Romulo pati

ang mga puwersang Amerikanong lumunsad sa Leyte noong Oktubre 20, 1944. Sinabi ni pangulong Osmena at ang iba

pang opisyal at mga kabinete nagsimula ng Kampanya ng Pagpapalaya sa Pilipinas noong 1944 hanggang 1945 sa

pagitan ng mga sundalong Pilipino, Amerikano at ang mga pwersang gerilya na silang kalabanin ng mga Hapones.

[pananangguni'y kailangan] Nagsilbi siya bilang pangulo ng bansa hanggang sa magkaroon ng halalan noong Abril 23, 1946.

Paghahanda ito sa pagbibigay ng kalayaan ng Estados Unidos. Kumandidato siya bilang pangulo, ngunit natalo

kay Manuel Roxas.

Nang matalo kay Roxas, namahinga si Osmena sa kanyang tahanan sa Cebu. Si Sergio Osmena ay namatay

noong Oktubre 19, 1961.

Mga nilalaman

 [itago]

1 Administrasyon at Kabineto

o 1.1 War Cabinet 1944-45

o 1.2 Cabinet and Judicial Appointments 1945-46

2 Talababa

[baguhin]Administrasyon at Kabineto

[baguhin]War Cabinet 1944-45

On August 8, 1944, President Osmeña issued Executive Order 15-W reorganizing and consolidating the Executive

Departments of the Commonwealth government. The reorganization of the government after it was reestablished on

Philippine soil was undertaken with Executive Order No. 27, February 27, 1945.

OFFICE NAME TERMPangulo Sergio Osmeña'' 1944–1946Secretary of Finance Jaime Hernández 1944–1945Secretary of National Defense and Communications Basilio Valdes 1944–1945Secretary of Information and Public Relations Carlos P. Romulo (concurrent capacity) 1944–1945Secretary of Justice, Labor and Welfare Mariano A. Eraña (acting capacity) 1944–1945Secretary of Agriculture and Commerce Manuel Nieto 1944–1945Secretary to the President Arturo Rotor 1944–1945Resident Commissioner Carlos P. Romulo 1944–1945Budget and Finance Commissioner Ismael Mathay 1944–1945Judge Advocate General of the Army Mariano Eraña 1944–1945Economic Adviser Urbano Zafra 1944–1945Military Adviser Alejandro Melchor 1944–1945

[baguhin]Cabinet and Judicial Appointments 1945-46

Executive Order No. 27, February 27, 1945 was issued upon the restoration of civilian authority to the government of the

Commonwealth, and members of the new cabinet appointed on March 8, 1945. Subsequent renaming and mergers of

departments have separate listings.

OFFICE NAME TERMPangulo Sergio Osmeña 1944–1946Secretary of the Interior Tomás Confesor 1945Secretary of Finance and Reconstruction Jaime Hernández 1945–1946Secretary of Justice, Agriculture and Commerce Delfin Jaranilla 1945Secretary of Justice Ramon Quisumbing 1945–1946Secretary of Agriculture and Commerce Vicente Singson Encarnacion 1945–1946Secretary of National Defense Tomás Cabili 1945Secretary of National Defense and Interior Alfredo Montelibano, Sr. 1945–1946Secretary of Health and Public Welfare Basilio Valdes 1945

José Locsin 1945–1946Secretary of Public Instruction and Information Francisco Benitez 1945Secretary of Education Francisco Benitez 1945–1946Secretary of Public Works and Communications Sotero Cabahug 1945–1946Secretary of the Budget Ismael Mathay 1944–1945Secretary to the President José S. Reyes 1945–1946Secretary of Labor Marcelo Aduru 1946Resident Commissioner Carlos P. Romulo 1945–1946

Manuel Roxas Ikalimang Pangulo ng Pilipinas

Manuel Acuña Roxas

Ikatlong Pangulo ng Commonwealth

Unang Pangulo ng Ikatlong Republika

Naging pangulo ng Republika noong Mayo 28, 1946 hanggang Abril 15, 1948. Nagtapos siya ng abogasya sa UP at

naging topnotcher siya sa Bar Exam noong 1912.

Si Manuel Acuna Roxas (Enero 1, 1892 - Abril 15, 1948) ay isang pulitiko sa Pilipinas. Siya ay nagsilbi bilang Pangulo ng Pilipinas mula Mayo 1946 hanggang sa kanyang kamatayan noong Abril 1948.

Isinilang si Roxas noong Enero 1, 1892 sa lungsod na ipinangalan sa kanya nang siya ay mamatay, ang Lungsod ng Roxas sa lalawigan ng Capiz. Sina Gerardo Roxas at Rosario Acuna ang kanyang mga magulang. Nagtapos siya ng abogasya sa Unibersidad ng Pilipinas (University of the Philippines)noong 1912 at naging topnatcher sa Bar. Nag-umpisa siya sa pulitika bilang piskal panlalawigan. Nagsilbi sa iba-ibang kapasidad sa ilalim ng Pamahalaang Komonwelt ni Manuel L. Quezon. Noong 1921, naihalal siya sa House of Representatives at sa sumunod na taon ay naging speaker. Pagkatapos maitatag ang Komonwelt ng Pilipinas (1935), naging kasapi si Roxas sa National Assembly, nagsilbi (1938-1941) bilang Kalihim ng Pananalapi sa gabinete ni Pangulong Manuel Quezon, at naihalal (1941) sa Senado ng Pilipinas. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, binihag siya (1942) ng pwersa ng mananakop na Hapon. Ngunit sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nanilbihan siya sa ilalim ng Republika ng Pilipinas na itinaguyod ng mga Hapon. Sa panahon din ito, siya ang nagsilbing intelligence agent para sa mga gerilya. Hinuli ng mga bumalik na pwersang Amerikano si Roxas sa paghihinalang pakikipagtulungan sa mga Hapon. Pagkatapos ng digmaan, pinawalang-sala siya ni Heneral Douglas MacArthur kasama kay pangulong Sergio Osmena kasama ng mga Pilipinong heneral na galing sa Sandatahang Lakas ng Pilipinas na sina heneral Basilio J. Valdes at si heneral Carlos P. Romulo at ibinalik ang kanyang nombramyento bilang opisyal ng Hukbong Sandatahan ng Estados Unidos. Ito ang nagbigay-buhay sa kanyang buhay politika, at sa suporta ni MacArthur, nanalo siya sa halalan sa pagkapangulo noong Abril 23, 1946 laban kay Sergio Osmena. Bilang pangulo, pinawalang-sala niya ang

mga nakipagtulungan sa mga Hapon. Noong Abril 15, 1948, inatake bigla si Roxas sa puso at siya ay namatay, habang nagbibigay ng kanyang talumpati sa dating base militar ng Estados Unidos sa Clark Air Base. Siya ay sinundan ni Elpidio Quirino.

Si Manuel Acuña Roxas (Enero 1, 1892 - Abril 15, 1948) ay isang pulitiko sa Pilipinas. Siya ay ang

ikalimang Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Mayo 28, 1946–Abril 15, 1948).

Isinilang si Roxas noong Enero 1, 1892 sa lungsod na ipinangalan sa kanya nang siya ay mamatay, ang Lungsod ng

Roxas sa lalawigan ng Capiz. Sina Gerardo Roxas at Rosario Acuna ang kanyang mga magulang. Nagtapos siya ng

abogasya sa Unibersidad ng Pilipinas (University of the Philippines)noong 1912 at naging topnatcher sa Bar. Nag-umpisa

siya sa pulitika bilang piskal panlalawigan. Nagsilbi sa iba-ibang kapasidad sa ilalim ngPamahalaang

Komonwelt ni Manuel L. Quezon. Noong 1921, naihalal siya sa House of Representatives at sa sumunod na taon ay

naging speaker. Pagkatapos maitatag ang Komonwelt ng Pilipinas (1935), naging kasapi si Roxas sa National Assembly,

nagsilbi (1938-1941) bilang Kalihim ng Pananalapi sa gabinete ni Pangulong Manuel Quezon, at naihalal (1941) sa

Senado ng Pilipinas. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, binihag siya (1942) ng pwersa ng mananakop na Hapon.

Ngunit sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nanilbihan siya sa ilalim ng Republika ng Pilipinas na itinaguyod

ng mga Hapon. Sa panahon din ito, siya ang nagsilbing intelligence agent para sa mga gerilya. Hinuli ng mga bumalik na

pwersangAmerikano si Roxas sa paghihinalang pakikipagtulungan sa mga Hapon. Pagkatapos ng digmaan, pinawalang-

sala siya ni Heneral Douglas MacArthurkasama kay pangulong Sergio Osmena kasama ng mga Pilipinong heneral na

galing sa Sandatahang Lakas ng Pilipinas na sina heneral Basilio J. Valdes at si heneral Carlos P. Romulo at ibinalik ang

kanyang nombramyento bilang opisyal ng Hukbong Sandatahan ng Estados Unidos. Ito ang nagbigay-buhay sa kanyang

buhay politika, at sa suporta ni MacArthur, nanalo siya sa halalan sa pagkapangulo noong Abril 23, 1946 laban kay Sergio

Osmeña. Bilang pangulo, pinawalang-sala niya ang mga nakipagtulungan sa mga Hapon. Noong Abril 15, 1948, inatake

bigla si Roxas sa puso at siya ay namatay, habang nagbibigay ng kanyang talumpati sa dating base militar ng Estados

Unidos sa Clark Air Base wala na ito sa kasalukuyan. Siya ay sinundan ni Pangulong Elpidio Quirino.

Elpidio Quirino Ikaanim na Pangulo ng Pilipinas

Elpidio Rivera Quirino

Ikalawang Pangulo ng Ikatlong Republika

Naging pangulo ng republika mula Abril 17, 1948 hanggang Disyembre 30, 1953. Pagkatapos ng digmaan, siya ay

nahalal bilang bise presidente noong 1946 at nahirang na kapalit ng Pangulong Roxas matapos itong pumanaw

noong 1948.

Si Elpidio Rivera Quirino (Nobyembre 16, 1890 - Pebrero 29, 1956) ay isang pulitiko at ang ikaanim na pangulo ng Pilipinas. Nagsilbi siya mula Abril 17, 1948 hanggang Disyembre 30, 1953.

Isinilang si Quirino sa Vigan, Ilocos Sur Noong Nobyembre 16, 1890 kina Mariano Quirino at Gregoria Rivera. Nagtapos siya ng abogasya sa Unibersidad ng Pilipinas (University of the Philippines) noong 1915.

Nahalal sa Kongreso noong 1919. Hiniram na Kalihim ng Pananalapi ni Gob. Hen. Murphy noong 1934 at naging kasapi ng "Constitutional Convention". Naging pangalawang pangulo siya ni Manuel Roxas noong 1946. At nanumpa bilang Pangulo pagkaraang mamatay si Roxas noong Abril 17, 1948. Kinaharap ng administrasyong Quirino ang isang malubhang banta ng kilusang komunistang Hukbalahap. Pinasimulan niya ang kampanya laban sa mga Huk. Bilang Pangulo, muli niyang itinayo ang ekonomiya ng bansa, pinaunlad niya ang pagsasaka, at mga industriya.

Tinalo ni Ramon Magsaysay sa kanyang ikawalang pagtakbo bilang pangulo. Namatay siya sa atake sa puso noong Pebrero 29, 1956

sa gulang na 66.

Siya ang unang Ilokanong pangulo.

Si Elpidio Rivera Quirino (Nobyembre 16, 1890—Pebrero 29, 1956) ay isang pulitiko at ang ikaanim

na Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Abril 17,1948-Disyembre 30, 1953).

Isinilang si Quirino sa Vigan, Ilocos Sur Noong Nobyembre 16, 1890 kina Mariano Quirino at Gregoria Rivera. Nagtapos

siya ng abogasya sa Unibersidad ng Pilipinas (University of the Philippines) noong 1915.

Nahalal sa Kongreso noong 1919. Hiniram na Kalihim ng Pananalapi ni Gob. Hen. Murphy noong 1934 at naging kasapi

ng "Constitutional Convention". Naging pangalawang pangulo siya ni Manuel Roxas noong 1946. At nanumpa bilang

Pangulo pagkaraang mamatay si Roxas noong Abril 17, 1948. Kinaharap ng administrasyong Quirino ang isang

malubhang banta ng kilusang komunistang Hukbalahap. Pinasimulan niya ang kampanya laban sa mga Huk. Bilang

Pangulo, muli niyang itinayo ang ekonomiya ng bansa, pinaunlad niya ang pagsasaka, at mga industriya.

Tinalo ni Ramon Magsaysay sa kanyang ikawalang pagtakbo bilang pangulo. Namatay siya sa atake sa puso

noong Pebrero 29, 1956 sa gulang na 66.

Siya ang unang Ilokanong pangulo.

[baguhin]Administrasyon at KabinetoOFFICE NAME TERMPangulo Elpidio Quirino 1948–1953Pangalawang Pangulo Fernando López 1949–1953Secretary of Foreign Affairs Elpidio Quirino (acting) 1948–

Joaquin Miguel Elizalde 1948–1950Carlos P. Romulo 1950–1952Joaquin Miguel Elizalde 1950–1953

Secretary of the Interior Sotero BaluyutSecretary of Finance Pío PedrosaSecretary of Justice Sabino PadillaSecretary of Agriculture and Commerce Plácido Mapa 1948–1949

Fernando López 1949–1953Secretary of Public Works and Communications Ricardo NepumocenoSecretary of Education Prudencio LangcauonSecretary of Labor Primitivo LovinaSecretary of National Defense Ruperto KangleonSecretary of Health and Public Welfare Antonio VillaramaExecutive Secretary Teodoro EvangelistaBudget Commissioner Pío Joven 1948–1953Secretary of Social Welfare Asunción A. Pérez 1948–1953

Mga sanggunian

1. ↑  Hindi nagtalaga ang Kongreso ng Pangalawang Pangulo pagkaraang maging Pangulo ni Osmeña matapos ang

panunungkulan ni Quezon bilang Pangulo, ayon sa Konstitusyon ng 1935.

2. ↑  Hindi nagtalaga ang Kongreso ng Pangalawang Pangulo pagkaraang maging Pangulo ni Quirino matapos ang

panunungkulan ni Roxas bilang Pangulo, ayon sa Konstitusyon ng 1935

3. ↑  Noong Setyembre 16, 1946, naglabas si Pangulong Manuel Roxas ng Kautusang Tagapagpaganap Bilang 18 (Executive

Order No. 18), na nagbibigay ng organisasyon at operasyon ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas at Palingkurang

Panlabas. Pangunahing mga tungkulin ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas noon ang tumulong sa rehabilitasyon

pagkaraan ng digmaan, lumikha ng mga patakaran para sa promosyon ng negosyo, at muling maitatag ang ugnayang

diplomatika sa karatig na mga bansa.

Ramon Magsaysay 

Ikapitong Presidente ng Pilipinas

Ramon del Fierro Magsaysay

Ikatlong Pangulo ng Ikatlong Republika

Naging pangulo ng bansa mula Disyembre 30, 1953 hanggang Marso 17, 1957. Hinirang na "Tagapagligtas ng

Demokrasya" sapagkat pinigilan niya ang paghihimagsik ng Huk. Nagpamahagi rin siya ng mga lupain sa mga

magsasaka. Siya ay pumanaw nang bumagsak ang kanyang eroplano sa Cebu noong Marso 17, 1957 sa edad na

49.

Si Ramon del Fierro Magsaysay o Ramon "Monching" Magsaysay (Agosto 31, 1907 - Marso 17, 1957) ang ikatlong pangulo ng Ikatlong Republika ng Pilipinas mula Disyembre 30, 1953 hanggang sa kanyang kamatayan.

Si Magsaysay ay isinilang sa Iba, Zambales noong Agosto 31, 1907 kina Exequiel Magsaysay at Perfecta del Fierro. Nag-aral sa Pamantasan ng Pilipinas at Jose Rizal College.

Naglingkod siya bilang tagapamahala ng Try-Tran Motors bago magkadigma. Nang bumagsak ang Bataan inorganisa niya ang "Pwersang Gerilya sa Kanlurang Luzon" at Pinalaya ng pwersang Amerikano at Pilipino ang Zambales noong Enero 26, 1945. Noong 1950, bilang kalihim ng Pagtatanggol kaniyang binuwag ang pamunuan ng mga Hukbalahap. Pinigil niya ang panganib na lilikhain ng pulahang Komunista at naging napakatanyag sa mamamayan. Noong eleksyon ng 1953, tinalo niya si Quirino at naging ikatlong pangulo ng republika.Ang kanyang pangalawang pangulo ay si Carlos P. Garcia.

Iniligtas ni Pangulong Magsaysay ang demokrasya sa Pilipinas. Ito ang kanyang pinakamahalagang nagawa. Pinigil niya ang paghihimagsik ng Huk o ng komunista. Si Luis Taruc, Supremo ng Huk o ang pinakamataas na lider ng komunista, ay sumuko sa kanya. Kaya si Magsaysay ay tinawag na "Tagapagligtas ng Demokrasya".

Siya ang pinakamamahal na Pangulo ng Pilipinas dahil ibinalik niya ang tiwala ng pamahalaan. Subalit nagwakas ito ng mamatay siya dahil sa isang pagbagsak ng eroplano sa isang bundok sa Manunggal, Cebu noong Marso 17, 1957.

Si Ramon del Fierro Magsaysay o Ramón "Monching" Magsaysay[1] (Agosto 31, 1907 – Marso 17, 1957) ay ang

ikapitong Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Disyembre 30, 1953-Marso 17, 1957).

Si Magsaysay ay isinilang sa Iba, Zambales noong Agosto 31, 1907 kina Exequiel Magsaysay at Perfecta del Fierro. Nag-

aral sa Pamantasan ng Pilipinas at Jose Rizal College.

Naglingkod siya bilang tagapamahala ng Try-Tran Motors bago magkadigma. Nang bumagsak ang Bataan inorganisa

niya ang "Pwersang Gerilya sa Kanlurang Luzon" at Pinalaya ng pwersang Amerikano at Pilipino ang Zambales

noong Enero 26, 1945. Noong 1950, bilang kalihim ng Pagtatanggol kaniyang binuwag ang pamunuan ng mga

Hukbalahap. Pinigil niya ang panganib na lilikhain ng pulahang Komunista at naging napakatanyag sa mamamayan.

Noong eleksyon ng 1953, tinalo niya si Quirino at naging ikatlong pangulo ng republika.[pananangguni'y kailangan] Ang kanyang

pangalawang pangulo ay si Carlos P. Garcia.

Iniligtas ni Pangulong Magsaysay ang demokrasya sa Pilipinas. Ito ang kanyang pinakamahalagang nagawa. Pinigil niya

ang paghihimagsik ng Huk o ng komunista. Si Luis Taruc, Supremo ng Huk o ang pinakamataas na lider ng komunista, ay

sumuko sa kanya. Kaya si Magsaysay ay tinawag na "Tagapagligtas ng Demokrasya".

Siya ang pinakamamahal na Pangulo ng Pilipinas dahil ibinalik niya ang tiwala ng pamahalaan. Subalit nagwakas ito ng

mamatay siya dahil sa isang pagbagsak ng eroplano sa isang bundok sa Manunggal, Cebu noong Marso 17, 1957.

Carlos P. Garcia Ikawalong Pangulo ng Pilipinas

Carlos Polistico Garcia

Ikaapat na Pangulo ng Ikatlong Republika

Naging pangulo mula Marso 18, 1957 hanggang Disyembre 30, 1961. Humalili kay Pangulong Magsaysay matapos

itong masawi. Siya ang nagpasimula ng katawagang "Pilipino Muna" bilang simbolo ng pagiging makabayan.

Si Carlos Polistico Garcia (Nobyembre 4, 1896 - Hunyo 14, 1971) ay isang Pilipinong makata at pulitiko at ang

ikawalong Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Marso 23, 1957–Disyembre 30, 1961). Naging pangalawang pangulo at

miyembro ng gabinete ni Ramon Magsaysay si Garcia. Nanumpa siya bilang pangulo nang mamatay si Magsaysay. Kilala

si Garcia kanyang pagpapatupad ng Filipino First Policy.

Talambuhay

Carlos Polistico Doi Garcia (1896-1971), Pangulo ng Republika ng Pilipinas noong 1957 hanggang 1961. Isinilang si

Garcia noong Nobyembre 4, 1896 sa Lungsod ng Talibon, Bohol sa Kapuluan ng Kabisayaan sa Kalagitnaang Pilipinas.

ang kaniyang mga magulang ay sina Policronio Garcia at Ambrosia Polistico. Nag-aral siya sa Silliman University at

Silliman Institute, sa lungsod ng Dumaguete, at kinalaunan nagtapos din siya ng abogasya sa Philippine Law School

noong 1922 sa Maynila. Naging abogado at guro, pinasok niya ang politika noong 1926 bilang mambabatas na kaanib sa

Kapulungan ng mga Kinatawan (Philippine House of Representatives) at naglingkod hanggang 1932. Si Garcia ay naging

gobernador ng Bohol, isang probinsiya sa Katimugang Pilipinas, mula 1932 hanggang 1942, at naging miyembro ng

Senado mula 1942 hanggang 1953. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig (1939-1945), lumaban siya sa pananakop

ng mga Hapon bilang miyembro ng mga gerilya na nakabase sa Bohol, at ang tinulungan ng mga tropang Pilipino at

Amerikano sa Bohol. Noong 1946 ay naging puno siya ng minoriya sa Senado. Noong 1953 si Garcia ay nanombrahan

bilang Bise Pangulong na kabilang sa Tiket Nasyonalista na pinangunguluhan ni Ramon Magsaysay, isang politikong

Pilipino na bumuo at namuno sa isang pwersang guerilla na lumaban sa pananakop ng mga Hapones. Nakamit nila ang

mapagpasyang tagumpay, at noong 1954, si Garcia ay naging bise presidente at Kalihim ng Suliraning Panlabas.

Noong Marso 1957 si Garcia ay naging presidente matapos pumanaw si Magsaysay sa isang aksidente sa eroplano, at

nagwagi rin siya sa Halalan ng Panguluhan noong Nobyembre 1957.

Habang nasa kapangyarihan, ang Pamahalaan ni Garcia ay nakipag-usap sa mga pinuno ng Bansang Amerika upang

mailipat sa kontrol ng Pilipinas ang mga hindi na ginagamit na Base Militar ng Amerika. Sa kalaunan ay naging labis ang

pagiging maka-Pilipino ni Garcia at ang pagsira sa kanya ay pinasimulan sa mga pahayagan, sa himpapawid sa tulong ng

CIA samantalang pinaboran naman ng mga Amerikano si Diosdado Macapagal upang manalo sa Halalan noong 1961.

Bukod sa kanyang mga nagawa bilang makabansang pulitiko, si Garcia ay kilala rin na makata sa kanyang diyalektong

Bisaya. Namatay siya sa atake sa puso noong Hunyo 14, 1971 sa edad na 75.

Diosdado Macapagal Ikasiyam na Pangulo ng Pilipinas

Diosdado Pangan Macapagal

Ikalimang Pangulo ng Ikatlong Republika

Naging pangulo mula Disyembre 30, 1961 hanggang Disyembre 30, 1965. Kilala bilang "poor boy from Lubao" dahil

siya ay lumaki sa kahirapan. Siya ay naging tanyag dahil sa paglulunsad ng Kodigong Pangrepormang Panlupang

Pansakahan.

Tinagurian si Diosdado Macapagal bilang "Batang Mahirap mula sa Lubao" dahil anak siya ng isang mahirap na magsasaka. Isinilang siya sa San Nicolas, Lubao, Pampanga noong Setyembre 28, 1910 kina Urbano Macapagal at Romana Pangan. Tumira siya isang tahanan at pumailalim sa pangangalaga ni Don Honorio Ventura hanggang magtapos ng pagka-Duktor sa mga Batas mula sa Pamantasan ng Santo Tomas noong 1936 at pumasok sa pulitika. Bayaw siya ni Rogelio de la Rosa, embahador ng Pilipinas sa Cambodia.

Naging unang asawa niya si Purita de la Rosa. Nang sumakabilang buhay ito, naging pangalawang asawa niya si Evangeline Macaraeg. Anak niya si Gloria Macapagal Arroyo, ang kasalukyang presidente ng Pilipinas, at sina Maria Cielo Macapagal Salgado, Arturo Macapagal Arroyo, at Diosdado Macapagal Arroyo, Jr.

Nagtapos siya ng elementarya mula sa Mababang Paaralan ng Lubao at ng sekondarya mula sa Mataas na Paaralan ng Pampanga. Nagtapos siya ng kolehiyo mula sa Pamantasan ng Santo Tomas. Nagkamit siya ng degri sa larangan ng Abogasya. Nagkamit din siya ng pagka-Doktor ng Batas na Sibil at Doktor ng Ekonomiya.

Una siyang nagtrabaho bilang abogado para sa isang tanggapang Amerikano. Nahalal siya sa Kongreso noong 1949 at sa muli noong 1953. Siya ang may-akda ng Batas ng Kalusugang Rural (Rural Health Law) at ng Batas hinggil sa Naangkop na Mababang Sahod (Minimum Wage Law). Nanguna rin siya sa delegasyong para sa Tratado ng Mutwal na Depensa ng Estados Unidos at Republika ng Pilipinas (US-RP Mutual Defense Treaty). Nahalal siya bilang Pangalawang Pangulo noong 1957 at naging Pangulo noong 1961. Inilunsad niya ang Kodigong Pangrepormang Panlupang Pansakahan (Agricultural Land Reform Code) at nilinis ang katiwalian sa pamahalaan. Limang taon siyang nagkaroon ng kaugnayan sa Programang Sosyo-Ekonomiko para sa pagkontrol ng pangangalakal sa ibang bansa. Kilala rin siya sa pagkakaroon ng nasyonalisasyon ng pagtitingi (retail) at dahil sa Panukalang Batas na Pangrepormang Panglupa. Bilang dagdag, kabilang din sa kaniyang mga nagawa ang pagpapakalat ng Pambansang Wika, ang pagbabago ng petsa ng Araw ng Kalayaan mula Hulyo 4 na naging Hunyo 12, ang pag-aangkin sa Sabah (opisyal na iniharap noong Hunyo 22, 1962, at sa

pagbubuo ng Maphilindo.

Sa eleksiyon ng 1963, maraming nanalong kandidato mula sa Partidong Liberal at naging pangulo ng Senado si Ferdinand E. Marcos, isa ring Liberal katulad ni Macapagal. Subalit nagkaroon ng hidwaan sina Marcos at Macapagal. Humiwalay sa Partido Liberal si Marcos at ginawa siyang kandidato ng Partido Nasyonalista sa pagkapangulo sa halalan ng 1965. Tinalo ni Marcos si Macapagal sa halalang iyon.

Humalili siya bilang pangulo ng Kumbensyong Konstitusyonal noong 1971.

Namatay siya dahil sa atake sa puso, pneumonia, at sakit sa bato, sa Sentrong Pangkalusugan ng Makati (Makati Medical Center) sa Lungsod ng Makati, noong Abril 21, 1997, sa edad na 86. Inilibing siya sa Libingan ng mga Bayani sa Taguig, Maynila.

Si Diosdado Pangan Macapagal (Setyembre 28, 1910 - Abril 21, 1997) ang ikasiyam na pangulo ng Pilipinas (Disyembre 30, 1961 - Disyembre 30,1965) at ay ang ikasiyam na Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Disyembre 30, 1961-Disyembre 30, 1965).Ama siya ni Gloria Macapagal-Arroyo na naging pangulo rin.

Talambuhay

Tinagurian si Diosdado Macapagal bilang "Batang Mahirap mula sa Lubao" dahil anak siya ng isang mahirap na magsasaka. Isinilang siya sa San Nicolas, Lubao, Pampanga noong Setyembre 28, 1910 kina Urbano Macapagal at Romana Pangan. Tumira siya sa isang tahanan at pumailalim sa pangangalaga ni Don Honorio Ventura hanggang magtapos ng pagka-Doktor sa mga Batas mula sa Pamantasan ng Santo Tomas noong 1936 at pumasok sa pulitika. Bayaw siya ni Rogelio de la Rosa, embahador ng Pilipinas sa Cambo at siya ay presidente.

Sariling buhay

Naging unang asawa niya si Purita de la Rosa. Nang sumakabilang buhay ito, naging pangalawang asawa niya si Evangeline Macaraeg. Anak niya siGloria Macapagal-Arroyo, ang dating Pangulo ng Pilipinas, at sina Maria Cielo Macapagal Salgado, Arturo Macapagal , at Diosdado Macapagal Jr..

Edukasyon

Nagtapos siya ng elementarya mula sa Mababang Paaralan ng Lubao at ng sekondarya mula sa Mataas na Paaralan ng Pampanga. Nagtapos siya ng kolehiyo mula sa Pamantasan ng Santo Tomas. Nagkamit siya ng degri sa larangan ng

Abogasya. Nagkamit din siya ng pagka-Doktor ng Batas na Sibil at Doktor ng Ekonomiya.

Una siyang nagtrabaho bilang abogado para sa isang tanggapang Amerikano. Nahalal siya sa Kongreso noong 1949 at sa muli noong 1953. Siya ang may-akda ng Batas ng Kalusugang Rural (Rural Health Law) at ng Batas hinggil sa Naangkop na Mababang Sahod (Minimum Wage Law). Nanguna rin siya sa delegasyong para sa Tratado ng Mutwal na Depensa ng Estados Unidos at Republika ng Pilipinas (US-RP Mutual Defense Treaty). Nahalal siya bilang Pangalawang Pangulo noong 1957 at naging Pangulo noong 1961. Inilunsad niya ang Kodigong Pangrepormang Panlupang Pansakahan (Agricultural Land Reform Code) at nilinis ang katiwalian sa pamahalaan. Limang taon siyang nagkaroon ng kaugnayan sa Programang Sosyo-Ekonomiko para sa pagkontrol ng pangangalakal sa ibang bansa. Kilala rin siya sa pagkakaroon ng nasyonalisasyon ng pagtitingi (retail) at dahil sa Panukalang Batas na Pangrepormang Panglupa. Bilang dagdag, kabilang din sa kaniyang mga nagawa ang pagpapakalat ng Pambansang Wika, ang pagbabago ng petsa ng Araw ng Kalayaan mula Hulyo 4 na naging Hunyo 12, ang pag-aangkin sa Sabah (opisyal na iniharap noong Hunyo 22, 1962), at sa pagbubuo ng Maphilindo.

Sa eleksiyon ng 1963, maraming nanalong kandidato mula sa Partidong Liberal at naging pangulo ng Senado si Ferdinand E. Marcos, isa ring Liberal katulad ni Macapagal. Subalit nagkaroon ng hidwaan sina Marcos at Macapagal. Humiwalay sa Partido Liberal si Marcos at ginawa siyang kandidato ng Partido Nasyonalista sa pagkapangulo sa halalan ng 1965. Tinalo ni Marcos si Macapagal sa halalang iyon.

Humalili siya bilang pangulo ng Kumbensyong Konstitusyonal noong 1971.

Kamatayan

Namatay siya dahil sa atake sa puso, pneumonia, at sakit sa bato, sa Sentrong Pangkalusugan ng Makati (Makati Medical Center) sa Lungsod ng Makati, noong Abril 21, 1997, sa edad na 86. Inilibing siya sa Libingan ng mga Bayani sa Taguig, Maynila.

Ferdinand Marcos Ikasampung Pangulo ng Pilipinas

Ferdinand Emmanuel Edralin Marcos

Ikaanim na Pangulo ng Ikatlong Republika

Unang Pangulo ng Ikaapat na Republika

Naging pangulo mula Disyembre 30, 1965 hanggang Pebrero 25, 1986. Marami siyang naipagawang mga

importanteng imprastaktura sa kaniyang termino. Noong Setyembre 21, 1972, siya ay nagpatupad ng Batas Millitar

sa bansa dahil sa kaguluhan tulad ng pambobomba sa Plaza Miranda at paninira sa ilang pribado at pampublikong

ari-arian. Pinakulong niya ang mga bumabatikos sa kaniyang pamamahala kasama na ang mahigpit na karibal sa

pulitika na si Benigno 'Ninoy' Aquino Jr.

Si Ferdinand Emmanuel Edralin Marcos (Setyembre 11, 1917 - Setyembre 28, 1989) ay ang

ikasampung Pangulo ng Republika ng Pilipinas(Disyembre 30, 1965-Pebrero 25, 1986). Siya ay isang

abugado, kasapi ng Kapulungan ng mga Kinatawan mula 1949 hanggang 1959 at kasapi ngSenado ng

Pilipinas mula 1959 hanggang 1965. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, siya ay naging lider-gerilya sa

hilagang Luzon. Noong 1963, siya ay naging Pangulo ng Senado kapalit ni Senador Eulogio Rodriguez, Sr.. Bilang

Pangulo ng Pilipinas, kahanga-hanga ang kanyang mga nagawa sa larangan ng diplomasya at pagpapagawa ng mga

mahahalagang imprastraktura sa bansa. Ngunit, ang tagumpay ng kanyang pangasiwaan ay nabahiran ng talamak na

katiwalian, paniniil sa karapatang pantao, at panunupil sa oposisyon. Bumagsak ang kanyang pamunuan

sa Rebolusyon sa EDSA na naganap noong 1986.

Mga nilalaman

 [itago]

1 Pagkabata

2 Talambuhay

3 Bilang isang sundalo

4 Bilang isang pulitiko

5 Unang Termino (1965-1969)

o 5.1 Mga Suliranin

o 5.2 Digmaang Biyetnam

o 5.3 Demonstrasyon ng mga Estudyante

o 5.4 Mga Nagawa sa Loob ng Unang Termino

6 Ikalawang Termino

o 6.1 Halalan ng 1969

o 6.2 Radikalisasyon ng mga Estudyante

o 6.3 Sigaw ng Unang Sikapat

o 6.4 Pag-aaklas ng mga Tsuper ng Jeep

o 6.5 Ang Pagbomba sa Liwasang Miranda

o 6.6 Ang Pagsususpindi ng Pribelehiyo ng "Writ of Habeas Corpus"

o 6.7 Ang Malaking Baha ng 1972

7 Batas Militar

o 7.1 Patuloy na Panliligalig

o 7.2 Ang Pagpapahayag ng Batas Militar

o 7.3 Madaliang Pagkabisa ng Batas Militar

o 7.4 Pagbabago sa Pamahalaan

8 Ang Saligang Batas ng 1973

o 8.1 Halalan ng mga Delegado sa Kombensyong Konstitusyonal

o 8.2 Pagkakabuo

o 8.3 Mga Tadhana

9 Ang Bagong Lipunan

o 9.1 Ang Lumang Lipunan

o 9.2 Pagtatatag ng Bagong Lipunan

o 9.3 Ang Reporma sa Lupa

o 9.4 Mga Pagbabagong Pangkabuhayan

9.4.1 Pagbabago sa Agrikultura

9.4.1.1 Masagana 99

9.4.1.2 Masaganang Maisan

9.4.1.3 Biyayang Dagat

9.4.1.4 Iba Pang Palatuntunan sa Agrikultura

9.4.2 Industriya ng Pagmimina

9.4.3 Ang Industriya sa Elektroniks

9.4.4 Ang Cottage Industry

9.4.5 Industriya ng Turismo

10 Kamatayan

11 Mga Talaan

12 Mga panlabas na kawing

[baguhin]Pagkabata

Isinilang si Marcos noong Setyembre 11, 1917 sa bayan ng Sarrat, Ilocos Norte. Ang kanyang

mga magulang ay sina Don Mariano Marcos at Josefa Edralin, kapwa mga guro. Siya ay lumaki sa bayan ng Batac at

doon nakapagtapos ng kanyang pag-aaral mula elementarya hanggang sa mataas na paaralan ng may

karangalan.

Siya ay kumuha ng kursong abugasya sa Unibersidad ng Pilipinas. Noong 1938, si Marcos ay kinasuhan at

nahatulan sa salang pagpatay kay Julio Nalundasan, mahigpit na kalaban sa pulitika ng kanyang ama. Habang nasa

kulungan, nag-aral at nakapasa ng may pinakamataas na marka sa eksamen sa bar noong 1938. Inapela ni Marcos ang

hatol ng Hukuman ng Unang Dulugan (Court of First Instance) sa Kataas-taasang Hukuman (Kataas-taasang

Hukuman ng Pilipinas). Hinangaan ng Kataas-taasang Hukuman ang kanyang katalinuhan at binaligtad nito ang hatol

ng mababang hukuman sa Laoag.

[baguhin]Talambuhay

Si Ferdinand E. Marcos ang itinuturing na isa sa pinakamatalinong naging pangulo ng bansa, hindi lamang sa temang

akademiko kundi pati sa kanyang ginawa upang mapanitili niya ang sarili sa posisyon sa loob ng mahigit dalawampung

taon. Siya ang Ikaanim na Pangulo ng Ikatlong Republika ng Pilipinas.

Si Marcos ay isinilang noong Setyembre 11, 1917 sa Sarrat, Ilocos Norte. Ang kanyang magulang ay sina Don

Mariano R. Marcos at Donya Josefa Edralin. Apat silang magkakapatid, sila, si Dr. Pacifico, Elizabeth at Fortuna. Ang

kanyang ama ay naging kongresista ng Ilocos at gobernador ng Davao. Si Donya Josefa naman ay isang dating guro sa

kanilang bayan.

Sa kanyang kabataan pa lamang ay kinakitaan na siya ng katalinuhan. Palagi siyang mayroong karangalang nakukuha

magmula sa elementarya hanggang sa magtapos siya ng mataas na paaralan. Limang taong gulang lamang siya nang

pumasok sa elementarya sa Sarrat Central School. Sa pamantasan ng Pilipinas Siya nagtapos ng Mataas ng Paaralan

noong 1933. Sa pamantasan ding iyon siya kumuha ng Abogasya at nagtapos bilang Cum Laude noong Marso, 1939.

Nakamit niya ang President Manuel Quezon Medal Award dahil sa kanyang Graduation Thesis.

Siya ay iskolar sa buong panahon ng kanyang pag- aaral sa Pamantasan ng Pilipinas at naging kilala siya sa campus

dahil sa kanyang kahusayan sa debate at pagtatalumpati. Maging sa larangan ng palakasan tulad ng swimming, boxing,

at wrestling ay kinilala siya. Isa rin siyang sharpshooter sa paghawak ng baril. Siya ang nakakuha ng pinakamataas na

karangalan sa Military Science and Tactics sa buong Pamantasan. Nagsulat din siya sa Philippines Collegian, ang opisyal

na pahayagan ng Pamantasan ng Pilipinas.

Nagri- review noon si Ferdinand para sa bar exams nang matalo ang kanyang ama sa muli nitong pagtakbo bilang

kongresista. Ang tumalo dito, si Julio Nalundasan ay nabaril at namatay pagkatapos ng halalan. Si Ferdinand ang

napagbintangan, at kahit pa nga isang mahusay na abogado ang nagtanggol sa kanya, nahatulan pa rin siya ng

labimpitong taong pagkabilanggo.

Nasa loob siya ng kulungan ng maging topnotcher sa bar exams at nang maging ganap na abugado ay hiniling niya sa

Kataas- taasang Hukuman na payagansiyang ipagtanggol ang sarili sa kasong ibinintang sa kanya. Dahil sa kanyang

talino at kahusayan ay pinayagan siya ng Korte Suprema. Nanalo siya at napawalang- sala. Tinanghal siyang lawyer of

the year at hinangaan ng mga kapwa abogado.

Nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay naglingkod siya sa hukbong sandatahan ng Pilipinas. Nakasama

siya sa Martsa ng Kamatayan at nakaranas ng hirap at sakit bilang bilanggo ng digmaan sa Kuta Santiago at Capas,

Tarlac. Naging meydor siya bago bumalik sa sibilyang buhay.

Nagsimula ang kanyang pagpasok sa pulitika nang matapos ang digmaan. Kumandidato siya sa pagka- kongresista

ng Ilocos Norte at siya ay nanalo. Ang unang pinagtuunan niya ng pansin ay ang kalagayan ng mga magsasaka sa

kanilang lalawigan at sa buong bansa na rin.

Nang sumunod na halalan, 1953, ay muli siyang nanalong kongresista at naging assistant minority floor leader sa

kongreso. Dito niya nakalapit si Daniel Romualdez na pinsan ni Imelda. Sa pamamagitan ni Daniel ay nagkakilala sila ni

Imelda na naging Miss Manila (Ginang Maynila). Sinasabi na naging makulay ang pag- iibigan nina Ferdinand at Imelda.

Ikinasal sila sa Huwes noongMayo 1, 1954. Sina dating pangulong Ramon Magsaysay ang nagging ninong nila sa

kasal. Tatlo ang kanilang naging anak, sina Imee, Ferdinand Jr. at Irene.

Hindi na napigil ang pag- imbulog ni Marcos sa larangan ng pulitika. Sa ikatlong pagkakataon ay nahalal siyang

kongresista noong 1957 at senador naman noong 1959. Noong Nobyembre 9, 1965, nanalong pangulo si Marcos at

pangalawang pangulo naman si Eugenio Lopez. Natalo nila sina Diosdado Macapagal at Gerry Roxas. Umalingawngaw

sa buong bansa ang kanyang slogan, “Magiging Dakilang muli ang bansang ito!”

Totoo sa kanyang slogan, pinangatawanan ni Marcos ang pagbangon sa bansa mula sa mahirap na kalagayan nito.

Nahaharap noon ang bansa sa malalaking suliranin tulad ng kakapusan ng salapi para sa edukasyon , tanggulang bansa,

mga pagawain at para sa kalusugan. Gayunman, nakapagpagawa siya ng maraming patubig at naipalaganap sa buong

bansa ang tinatawag na miracle rice.

Ang mga magsasaka ay nabigyan ng mga kaalamang teknikal ukol sa modernong pagsasaka. Marami rin siyang

naipagawang mga kalsada, tulay at School building. Nilabanan niya ang smuggling at sinimulan ang pakikipaglaban sa

mga NPA.

Nang sumapit ang sumunod na halalan noong 1969, muling nanalo si Marcos bilang pangulo at si Lopez bilang

pangalawang pangulo. Ngunit sa pagkakataong ito ay unti- unti nang nawawala ang tiwala ng tao sa pamahalaan dala ng

malalaking problemang kinakaharap ng bansa. Tumaas ang presyo ng langis at kasunod nito ang pagtaas ng mga bilihin.

Marami ang naghirap at nagutom. Tumaas ang kriminalidad at nasangkot ang pamahalaan sa malalaking anomalya at

eskandalo.

Nagkaroon ng madadalas at malakihang demonstrasyon na nilahukan pati ng mga estudyante at taong simbahan. Ang

pinakamadugong demonstrasyon ay naganap noong Enero 30, 1970 sa Tulay ng Mendiola.

Agosto 21, 1971 ay sinuspinde ni Marcos ang Writ of Habeas Corpus upang mapanatili ang kaayusan at kapayapaan.

Binomba kasi ang rallyista ang Partidong Liberal o Liberal Party sa Plaza Miranda noong Agosto 21, 1971 upang

mapanatili ang kaayusan at kapayapaan sa bansa.

Noong Setyembre 21, 1972 ay ibinaba ang Batas Militar (Martial Law). Marami na raw krisis ang nararanasan ng

bansa tulad ng pagbomba sa Plaza Miranda, pagsabotahe at pagwasak sa mga pribado at pambansang ari- arian.

Walang puknat na rally ng mga manggagawa at mga estudyante at ang pinakahuli ay ang pagtambang sa Kalihim ng

Tanggulang Pambansa na si Juan Ponce Enrile.

Nobyembre 19, 1972 ay natapos ang bagong Saligang Batas. Pinagtibay ito sa isang referendum noong Enero

19, 1973.

Totoong nabawasan ang kriminalidad dahil sa takot ng mga mamamayan sa Batas Militar. Maraming ipinahuli at

ipinabilanggo si Marcos, lalo na ang mga lumalaban sa gobyerno. Ngunit hindi napayapa ang damdamin ng bayan.

Anuman ang ipalabas ng pamahalaan tungkol sa kalagayan ng mga mamamayan sa malalaking anomalya sa gobyerno.

Hindi rin nakaligtas sa mata ng mga tao ang maluhong pamumuhay ni Ginang Imaelda Marcos at ng mga anak nito.

Marami ang nagsasabi na sa nararamdamang kahirapan ng bayan ay hindi na dapat namumuhay ang Unang Ginang na

tila ba ito ay nasa isang mayamang bansa.

Sa panahong ito ng Batas Militar ay sumikat ang programang Bagong Lipunan.Ito ang sagot ni Marcos sa nagaganap na

pagrirebelde ng mga tao. Maraming naisagawa nang mga panahong ito tulad ng pag- akit sa mga dayuhang

mamumuhunan, pagsigla ng turismo sa bansa, pagtatayo ng mga impratruktura tulad ng Cultural Center of the

Philippines, Folk Arts Theater, San Juanico Bridge, Philcite at iba pa. Nagkaroon na rin ng LRT na hanggang sa ngayon

ay pinakikinabangan ng sambayanan at ipinagpatuloy pa ang pagpapagawa sa ibang lugar ng Kamaynilaan.

Gayunman ay hindi nawala ang takot sa mga mamamayan. Maraming mga opisyal ng pamahalaan at mga military ang

kinatakutan ng mga tao adahil umabuso sa kapangyarihan. Lalong nagging mahigpit ang militar sa karapatang pantao.

Ipinasara ang mga palimbagan ng diyaryo at magasin pati na ang mga istasyon ng radio at telebisyon. Wala nang

maririnig sa radyo at telebisyon ay pawing mga papuri sa gobyerno.

Nagkaroon ng pakunwaring wakas ang Batas Militar noong Enero 17, 1981 sa pamamagitan ng Proklamasyon 2045

na nilagdaan ni Marcos.

Sa kabila ng pagtatapos ng Martial Law ay hindi nahinto ang paglaganap ng kapangyarihan ng komunista sa bansa.

Nabahala ang mga Amerikano kaya kinumbinse nila si Marcos na magdaos ng Presidential Snap Election upang Makita

kung sinusuportahan pa rin ng tao ang kanyang pamahalaan. Idinaos ang halalan noong Pebrero 7, 1986 at nakalaban

niya si Cory, ang asawa ng dating Senador Ninoy Aquino na Mahigpit niyang tagatuligsa.

Ayon sa Comelec ay nanalo si Marcos ngunit sabilang ng Namfrel ay si Cory naman ang nanalo. Nagprotesta si Cory at

tumawag ng civil disobedience. Nagsagawa naman ng kudeta sina Fidel Ramos at Juan Ponce Enrile. Nanawagan

naman sa tao si Jaime Cardinal Sin kaya dumagsa ang mga tao sa EDSA na nagnanais na mapalayas si Marcos sa

puwesto. At naganap ang makasaysayang People’s Power na nagpatalsik kay Marcos.

Si Marcos, ang kanyang pamilya at ilang miyembro ng gabinete ay dinala ng mga Amerikano sa Estados

Unidos upang maiwasan ang madugong pangyayari na maaaring maganap sa pagitan ng mga tagasunod nito at ni Cory

Aquino.

Namatay si Marcos noong Setyembre 28, 1989 sa Makiki, Hawaii. Iniuwi sa bansa ang kanyang bangkay t inilagsak

sa isang glass case crypt sa kanyang sinilangang bayan. Namatay siya sa gulang na 72.

[baguhin]Bilang isang sundalo

Nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, sumapi si Marcos sa Dulong Silangan sa Puwersang

Hukbong Katihan ng Estados Unidos (United States Army Forces in the Far East) bilang combat intelligence

officer ng Ika-21 Dibisyon ng Hukbong Lakad. Siya ay lumaban sa pagtatanggol ng Bataan laban sa mga Hapones at

naging isa sa mga biktima ng Martsa ng Kamatayan. Siya ay kinulong at pinalaya ng mga Hapones sa Capas ngunit

siya ay muling dinakip, kinulong at pinahirapan sa Kuta Santiago sa Intramuros, Maynila. Nakatakas si Marcos at

itinatag ang kilusang gerilyasa Hilagang Luzon, ang "Maharlika". Siya ay kinilala bilang isa sa mga magagaling na

pinuno ng mga gerilya sa Luzon at ang kanyang diumano’y pinakahanga-hangang katapangawang-gawa ay sa Labanan

ng Pasong Bessang at tumulong sa pagitan ng mga sundalong Pilipino at Amerikano lumaban sa Hapon.[pananangguni'y

kailangan]

[baguhin]Bilang isang pulitiko

Pagkaraan ng digmaan at pagtatag ng Republika ng Pilipinas, hinirang ni Pangulong Manuel Roxas si Marcos

bilang special technical assistant. Noong 1949, siya ay tumakbo at nagwagi bilang kinatawan ng Ilocos Norte

sa Kongreso. Noong 1954 nakilala niya si Imelda Romualdez, ang "Rosas ng Leyte" at pamangkin ng

Ispiker Daniel Romualdez, na naging kaisampalad niya pagkatapos ng isang madaliang panliligaw.

Noong 1959 siya ay tumakbo at nanalo bilang Senador na may pinakamalaking boto. Noong 1961, naging Pangulo si

Marcos ng Partido Liberal (Liberal Party) at makalipas ng isang taon, siya ang naging Pangulo ng Senado.

Matagal na panahong naging kasapi si Marcos ng Partido Liberal . Hiningi niya ang nominasyon ng partido bilang

kandidato sa pagka-pangulo noong 1964, ngunit ang kasalukuyang pangulo na siDiosdado Macapagal ang pinili ng

partido. Tumiwalag si Marcos sa Partido Liberal at lumipat siya sa Partido Nacionalista, kung saan nakuha niya ang

kanilang nominasyon. Nanalo siya at si Fernando Lopez, ang kandidato ng Partido Nacionalista sa pagka-

pangalawang pangulo, laban kay Macapagal at Gerardo Roxas sa isang "landslide victory".

[baguhin]Unang Termino (1965-1969)

Disyembre 30, 1965- Panunumpa ni G. Ferdinand Edralin Marcos bilang ika-10 na Pangulo ng Republika ng Pilipinas.

Ang Unang Pamilya

Mula sa kaliwa:Imee, Irene, Pangulong Marcos,ang Unang Ginang, at si Bongbong.

Noong Enero 30, 1965, nanumpa si Ferdinand Edralin Marcos bilang ika-6 na Pangulo ng Republika ng Pilipinas. Sa

kanyang talumpati sa kanyang unang pasinaya, ipinahayag ng Pangulo ang kasadlak-sadlak na kalagayan ng Pilipinas:

…The Filipino, it seems, has lost his soul, his dignity, and his courage. We have come upon a phase of our history when

ideals are only a veneer for greed and power, (in public and private affairs) when devotion to duty and dedication to a

public trust are to be weighted at all times against private advantages and personal gain, and when loyalties can be

traded. …Our government is in the iron grip of venality, its treasury is barren, its resources are wasted, its civil service is

slothful and indifferent, its armed forces demoralized and its councils sterile., We are in crisis. You know that the

government treasury is empty. Only by severe self-denial will there be hope for recovery within the next year.[1]

At kanyang ipinangako:

This nation can be great again. This I have said over and over. It is my articles of faith, and Divine Providence has willed

that you and I can now translate this faith into deeds.[2]

Noong Enero 24, 1966, sa kanyang kauna-unahang Talumpati sa Kalagayan ng Bansa sa Kongreso, tinanggap

ng Pangulong Marcos na ang bansa'y nasa tuktok ng isang panlipunang bulkan na malapit ng pumutok, na ang mga

guguling-gobyerno'y labis na nakahihigit sa kinikita nito, na ang Philippine National Bank ay malapit nang bumagsak

at laganap ang krimen sa bansa.

Binalangkas ni Marcos ang layunin ng kanyang pangasiwaan:

1. . Mabigyan ng pampasigla ang pagpapaunlad ng pamayanan at proyekto ng pagawaang-bayan tulad ng

pagpapagawa ng mga kalsada at tulay.

2. . Isakatuparan ang palatuntunan ng reporma sa lupa.;

3. . Pagkakaroon ng kasapatan sa produksyon ng palay at magpasimula ng pag-iiba-iba ng pananim upang

mapaunlad ang pag-aani.;

[baguhin]Mga Suliranin

Tangi sa palaki na palaking paghihirap ng kalagayang-pangkabuhayan, ang pangasiwaang Marcos at nasusuong sa mga

mabibigat na suliranin. Nangunguna sa mga ito'y ang paglubha ng kalagayang pangkatahimikan at kaayusan ng bansa na

humantong sa mga sumusunod:

1. Paglaganap ng krimen bunga ng pagkalahatang paghihikahos at pangkabuhayang paghihirap at ang paggitaw ng

naitatag na krimen;

2. Patuloy na katiwalian sa pamahalaan lalung-lalo na ang mga taong nagpapairal ng batas, na karamiha'y gumagamit ng

kanilang kapangyarihan sa paggawa ng pagmamalabis o sa pagtangkilik ng krimen; at

3. Pagkakaroon ng mga pribadong hukbo ng mga mayamang tinatangkilik ng mga pulitiko.

Ang mga kalagayang tulad nito'y nagdulot ng pagkaligalig at di-kasiyahan sa mga kabataan at mga mag-aaral sa mga

institusyon ng karunungang may kaalaman at bihasa sa mga bagay na pampulitika. Nagtatag ang mga ito ng mga

samahang demokratikong tagapamagitan sa mga publiko at pribadong paaralan; pati kolehiyong katoliko, upang mag-

udyok ng pagkakaroon ng tiyak na reporma sa kabuuan ng tunay na kayariang demokratiko. Kasama rito ang

kabataangdenteesi galamay ng lihim na Partido Komunista ng Pilipinas (Communist Party of the Philippines), na

lalong kilala sa tawag na "Kabataang Makabayan" na gumagamit ng karahasan upang makapagtamo ng mga

reporma.

[baguhin]Digmaang Biyetnam

Noong Oktubre, 1965 sinabi nila kay pangulong Marcos na mahigit sa 10,450 mga sundalong Pilipino na dinala

sa Timog Biyetnam at lumaban agad sa mga Hilagang Biyetnames at mga Viet Cong sa panahon ng Digmaang

Biyetnam.

[baguhin]Demonstrasyon ng mga Estudyante

Ang unang demonstrasyon ng mga estudyante'y napukaw ng isang pangpurok na pagpupulong (summit conference) na

idinaos sa Maynila noong Oktubre, 1966, ng mga pinuno ng Estados Unidos,Australya, Thailand, Timog

Vietnam,Timog Korea, Nueva Selanda, at Pilipinas. Ang layunin ng pagpupulong na ito ay upang yumari ng

isang nagkakaisang paninindigan sa digmaan sa Timog Silangang Asya at upang pagtibayin ang pakikipagtulungan

ukol sa pangkabuhayan , panlipunan, at kultura sa pagitan ng mga bansa sa Asya-Pasipiko.

Nang hapon ng Oktubre 24, 1966, ang Kabataang Makabayan na sinasamahan ng ibang pangkat estudyante ay

nagtanghal ng isang pagtutol na demonstrasyon sa harapan ng pangulo ng Estados Unidos na si Lyndon B. Johnson.

Nagkaroon ng sagupaan sa pagitan ng mga demonstrador at mga pulis malapit sa embahada ng Estados Unidos. Dinakip

ang 41 demonstrador at pinaratangan ng panliligalig at pananalakay.

[baguhin]Mga Nagawa sa Loob ng Unang Termino

Kapaki-pakinabang ang mga nagawa ng Pangulong Marcos sa mga unang apat na taon ng kanyang panunungkulan. Ang

mga ito'y ang sumusunod:

1. . Ang pagpapanibagong-ayos ng may 2,000 malalaki at malilit na industriya;

2. . Pagsugpo sa katiwalian at kasamaan sa pamahalaan;

3. . Pagpapaunlad ng mga baryo na sa unang pagkakataon sa kasaysayan nabigyan ng tiyak na kaparti sa kinikita

ng pamahalaan;

4. . Pagpapatayo ng higit sa 80,000 silid-aralan at higit sa 6,000 kilometro ng mga lansangan (kabilang na ang

unang phase ng North Diversion Road mula Balintawak hanggang Tabang sa Bulacan);

5. . Ang pagpapatayo o rehabilitasyon ng pamamaraan ng mga patubig, o irigasyon na ang ang kabuuang bilang

nito'y nakakahigit sa lahat ng patubig na naitayo sapul sa panahon ng mga Kastila noong 1565 hanggang sa

pangasiwaang kanyang sinundan;

6. . Ang pagsisimula ng Green revolution at pagkakaroon ng 'mapaghimalang palay' o "miracle rice';

7. . Ang puspusang pagsasakatuparan ng reporma sa lupa;

8. . Ang pagpapalakas ng kilusang kooperatiba sa isang pambansang sukatan;at

9. . Ang muling pagpapasigla at pagtangkilik sa sining at kulturang sariling atin sa pamamagitan ng pamamahala ng

Unang Ginang Imelda Marcos.

[baguhin]Ikalawang Termino

Disyembre 30, 1969 - Pasinaya sa Pangalawang termino ni Pangulong Ferdinand E. Marcos.

[baguhin]Halalan ng 1969

Nanindigan ang reeleksyonistang Pangulong Ferdinand Marcos sa kanyang pagnanais na makapagtamo ng bagong

kapasyahan ng mga botante sa halalan ng 1969.

Sa pagtulong ng Unang Ginang, Imelda Marcos, na kanyang itinuturing na kanyang "lihim na sandata", si Marcos ay

naging unang Pangulong reeleksyonista pagkatapos ng digmaan. Tinalo niya ang kandidato ng mga Liberal, si Sergio

Osmeña, Jr. sa napakalaking kalamangan.

[baguhin]Radikalisasyon ng mga Estudyante

Sa mga unang buwan ng pangalawang panunungkulan ng Pangulong Marcos ay nagkaroon ng serye ng mga

demonstrasyon ng mga estudyante at mga malalaking pagtitipon, na karamiha'y humahantong sa karahasan at

panggugulo. Sa simula, ang mga demonstrasyo'y idinaraos bilang protesta laban sa pagtaas ng matrikula at ibang

bayarin sa paaralan.Tinugon ito ng mga namamahala sa mga pamantasan sa pagtitiwalag sa mga namumunong

estudyante at di-pagtanggap sa kanila sa alin mang pamantasan.

Namagitan ang pamahalaan sa kanilang alitan sa pamamagitan ng pagpapalabas ng mga tuntunin at regulasyon tungkol

sa pagtataas ng matrikuka na nangangailangan ng pagsang-ayon ng pamahalaan. Ang mga lider estudyante ay muling

tinanggap sa mga paaralang kanilang pinili.

Ngunit di naglaon, panibagong isyu ang lumitaw. Lumabas sa kalye ang mga mag-aaral at mga kapanalig. Sa gayo'y

nagsimula ang "parliament of the streets." Sa pagbunsod sa mga kahilingan para sa mga reporma sa pamahalaan at mga

protesta laban sa pagkakaloob ng kapangyarihan sa namumuhunan at mga oligarkiya, ang mga demonstrador ay

madaling bumaling sa mga bagay na pangkaisipan (ideolohikal) tulad ng pasismo, piyudalismo, at imperyalismo.

ito ang kanilang naging sigaw na panlaban.

Noong Enero 26, 1970, ang araw ng pagbbukas ng regular na sesyon sa Kongreso, ang Pambansang Pagkakaisa

ng mga Mag-aaral na pinamumunuan ni Edgar Jopson ay nagtipun-tipon at nagdaos ng malaking demonstrasyon sa

labas ng Kongreso. Ang mga estudyante ng mga pribadong paaralan sa Maynila, kasama ang ilang sa kanilang mga

gurong-tagapayo ay nangaroon upang ipahayag ang kanilang petisyon para sa pagdaraos ng isang Kumbensyong

Konstitusyonal ng taong 1971.

Tulad ng hinihingi ng tradisyon, dumalo ang Pangulong Marcos sa Kongreso upang magtalumpati tungkol sa kalagayan

ng bansa. Kasama niya ang Unang Ginang. Pagkatapos ng mga seremonya at habang lumalabas sa gusali ng

Kongreso ang Pangulo at ang Unang Ginang patungo sa kanilang sasakyan, nagsimula ang kaguluhan. Ang binabalak na

mapayapang demonstrasyon ay naging isang panggulong walang taros. May 70 estudyante ang nasaktan at may ilang

nangapinsala ring alagad ng batas Marcos.

[baguhin]Sigaw ng Unang Sikapat

Ang demonstrasyon ng mga estudyante noong Enero 30, 1970 ay lalong higit na madugo at marahas at ito'y

tinaguriang "Labanan sa Mendiola" na mas higit na kilala sa tawag na "First Quarter Storm" o Sigwa ng Unang Sikapat.

Marahil napag-alab sa kabangisan ng mga pulis sa naunang demonstrasyon sa harapan ng Kongreso, ibinaling ng lalong

masugid na mga aktibistang estudyante ang kanilang pagkapoot sa Malakanyang.

Pagkatapos ng maagang demonstrasyon sa may Kongreso , nagtungo ang mga estudyante sa Malakanyang at

pagkaraan ng kanilang maaapoy na talumpati ay pinagpilitan nilang makapasok sa loob ng paligid ng Palasyo. Naghagis

sila ng "pillboxes" at mga sariling-gawang bomba (Molotov) sa bakuran ng Palasyo. May ilang nakaagaw ng isang trak na

pamatay-sunog at ito'y ibinangga sa isang trangkahan ng Malakanyang hanggang sa mabuksan ito.

Nagpaputok ng mga teargas ang mga tanod Pampanguluhan ng Palasyo sa mga nanggugulo at ang mga ito'y gumanto

ng mga bato at patpat at sariling-gawang bomba. Napilitang magsiurong ang mga estudyante hanggang sa daang

Mendiola habang hinahabol ng mga pangkat ng mga sandatahan ng pamahalaan.

Ang labanan ay tumagal hanggang makalipas ang hatinggabi nang ang mga estudyante'y naghiwa-hiwalay sa University

Belt sa daang Claro M. Recto.

Nang sumunod na araw, napalathala sa mga pahayagan na apat na demonstrador ang nakitlan ng buhay at marami pang

nasugatan.

Ipinahayag ng Panguilong Marcos sa pamamagitan ng radyo at telebisyon na ang mga pangayayari sa Mendiola ay isang

binalak na pagsalakay sa pamahalaan, isang panghihimagsik na may layuning pabagsakin ang pamahalaan. Ngunit

tiniyak niya sa mga tao na ang kaguluha'y nasugpo na.

[baguhin]Pag-aaklas ng mga Tsuper ng Jeep

Noong Marso 3, 1970 nagdaos ng isang pag-aaklas ang mga nagmamaneho ng pampublikong jeep ng Maynila at mga

karatig-pook. Ang dahilan ay upang tuligsain ang panghuhuthot ng mga pulisya at upang hilingin na pagtibayin ng lupon

ng Palingkurang-Bayan ang pagtataas ng 5 sentimo sa pamasahe ng jeep. Matagumpay ang kanilang pag-aaklas;

nangako ang pamunuan ng pulisya na parurusahan ang mga tiwaling alagad ng batas; at sinang-ayunan ng Lupon ng

Palingkurang-Bayan ang kanilang petisyon sa pagtataas ng pamasahe sa jeep.

Noong Marso 23, at Marso 24, 1970, ang mga estudyante at mga pasahero ay nagdaos ng isang panlabang

demonstrasyon na tumututol sa pagkataas ng bayad sa jeep at bus. Binato nila ang mga sasakyang pampubliko at

lumikha ng malalaking siga sa daan.

Ang Pamilya Marcos at ang Kabanalan Papa Paulo VI sa pagdalaw ng huli sa Pilipinas noong 1970.

[baguhin]Ang Pagbomba sa Liwasang Miranda

Ang Liwasang Miranda o Plaza Miranda sa Quiapo, Maynila ay siyang kinaugaliang pook ng malalaking pampulitikang

pagtitipun-tipon at pagpupulong. Doon ipinakikilala at ipinapahayag ang mga kandidatong pambansa at ng Maynila. Doon

idinaraos ang mga "miting de avance" o pangwakas na malaking pagpupulong, bilang pinakatampok sa mga kampanyang

pampulitika. May malaking pagtatangi ang PangulongMagsaysay sa naturang pook kahit na kailanman at siya'y pinipilit

na magpasiya ukol sa isang bagay na pampulitika, kanyang itinatanong "Maipagtatanggol na natin ito sa Plaza Miranda?"

Sa pagsunod sa isang pampulitikang kaugalian, nagdaos ang oposisyong Partido Liberal ng kanilang pagpapahayag

na pagtitipun-tipon sa Plaza Miranda noong ika-21 ng Agosto, 1971. Ito'y binalak upang ipakilala sa bansa ang mga

kandidato ng Partido Liberal para Senador at mga kandidato para sa Maynila mula Punong-Lungsod hanggang sa mga

konsehal.

Nang mag-iika-9:00 ng gabi ng araw ding iyon, habang ang walong kandidato ng Partido Liberal sa pagkasenador,

dalawampu't dalawang kandidato ng Maynila at gayon din ang iba pang mga kilalang lider ng partido ay magkakasamang

nagkakatipon sa tanghalan, dalawang granada ang inihagis buhat sa karamihan ng tao at magkapanunod na sumabog.

Ang isa'y bumagsak sa tanghalan kasabay ng pagsabog, at isa'y tumama sa gilid ng tanghalan at sumabog din

pagkahulog sa lupa. Libu-libong tao sa pook na iyon at higit na marami pa na nanoood sa telebisyon ang nakasaksi sa

pambobomba.

Ang pambobomba at halos lumipol sa pamunuan at mga kandidato ng oposisyon. Nag-aagaw-buhay nang damputin sina

Senador Jovito Salonga at Sergio Osmeña, Jr. at Kinatawan John Henry Osmeña. May malubhang tama sina

Senador Gerardo Roxas at ang kanyang maybahay na si Judy, Kinatawan Ramon Mitra, at kandidato para punong-

lungsod Ramon Bagatsing. Sina Senador Eva Estrada Kalaw, Kinatawan Eddie Ilarde at kandidato para sa

pangalawang punong-lungsod Martin Isidro at ang kanyang maybahay ay pawang may malubhang tama rin.

Ang ibang kandidato ng Partido Liberal sa pagkasenador ay di-gaanong nagtamo ng kapinsalaan

Namatay noon din ang isang potograpo na nagtratrabaho sa isang pahayagan at maraming mga manonood ma sama-

sama sa harapan ng entablado ang pawang nangasawi.

Sa simula, ang Pangulong Marcos ang itinuturong siyang may pakana sa kalagim-lagim na pangyayari sa Plaza Miranda

ngunit makalipas ang ilang taon lumitaw ang mga testigo na nagdidiin kayJose Maria Sison at sa pinamumunuan

niyang kilusan, ang Partido Komunista ng Pilipinas- Bagong Hukbong Bayan, bilang may utak sa

pagpapasabog.

[baguhin]Ang Pagsususpindi ng Pribelehiyo ng "Writ of Habeas Corpus"

Ilang oras pagkaraan ng pagpapasabog ng bomba sa Plaza Miranda, ipinalabas ng Pangulong Marcos ang

Proklamasyon Bilang 889 na sumususpindi sa pribelihiyo ng writ of habeas corpus (pangangalaga sa sinuman laban sa

di-salig-batas at pagbibinbin sa bilangguan) upang mapanatili ang kapayapaan , mapangalagaan ang mga mamamayan

at mapanatili ang kapangyarihan ng pamahalaan. Ginawa na minsan ng Pangulong Elpidio Quirino ang pagsususpindi

ng pribelehiyo ng writ of habeas corpus noong dekada 50 upang sugpuin ang mga Huks.

Ang pagpigil sa writ ay humantong sa pagtatamo ng mga sumusunod na layunin:

1. Pagsansala sa paglaganap ng terorismo mula sa mga lalawigan hanggang sa pook ng Maynila;

2. Pagtatamo ng impormasyon tungkol sa organisasyon ng mga komunista, misyon, pinagmumulan ng pantustos,

kagamitan, lihim na tagakalap ng balita at mga bagong kasapi;

3. Pagdadakip sa ibang pinuno ng mga kilusang makakaliwa.

Noong Enero 7, 1972 ganap na binawi ni Pangulong Marcos ang kautusang nagsususpindi sa pribelehiyo ng writ of

habeas corpus.[3]

[baguhin]Ang Malaking Baha ng 1972

Noong kalagitnaan ng 1972, malalaking baha ang nagpalubog sa halos lahat ng Kalagtitnaang Luzon at lungsod ng

Maynila. Ang pag-apaw ng tubig na umabot ng may isang buwa'y sumira ng mga pananim at humantong sa pagtaas ng

bilihin mga panindang pagkain hindi lamang sa mga binahang pook kundi gayun din sa buong Luzon at sa karamihan

pang mga pook sa bansa.

Bigas, asukal at iba pang mga pangunahing pangangailanga'y nawala sa mga pamilihan. Pinangasiwaan ng

pamahalaan ang halaga ng pagbibili ng bigas na nakatingal sa kanilang kamalig. Ipinag-utos ding ipagbili ang mga bigas

at asukal na nakatago sa mga bodega ng mga mapagsamantalang negosyante sa isang nakatakdang halaga sa ilalim ng

babalang ang mga ito'y kukumpiskahin ng pamahalaan.

Bunga ng kautusan ng Pangulo'y muling lumabas ang mga bigas at asukal sa pamilihan at mga tindahan na

nagpapatunay na ang kakapusan, lalo na sa Maynila ay gawa-gawa lamang.

Setyembre 21, 1972- Ipinahahayag ni Pangulong Ferdinand Marcos ang Batas Militar sa isang pagbabalita sa himpapawid.

[baguhin]Batas Militar

[baguhin]Patuloy na Panliligalig

Hindi naglaon pagkaraan bawiin ang suspensyon ng karapatan sa writ ang paghupa ng tubig na likha ng baha noong

taong 1972, ang kapayapaan at kaayusan ng bansa ay lumubha ng lumubha. Dumarami ang mga nagaganap na krimen.

Isa lamang pangkaraniwang pangyayari ang mga mapangahas na panloloob sa mga bangko kung araw kahit na

katanghaliang tapat. Lumitaw ang mga nagbibili ng proteksyon at ang pangangasiwa ng mga bisyo at halos lantaran na.

Pinasasabugan ng mga maninindak ang mga pamilihan sa kabayanan (Greater Manila Terminal Food Market sa Taguig),

mga gusali ng bayan (Manila City Hall at Court of Industrial Relations), ang embahada ng Estados Unidos, mga pribadong

gusali (Philamlife Building sa Ermita, sangay ng Security Bank and Trust Company sa kalye España sa Maynila, at ang

Arca Building sa lungsod ng Pasay), ang tanggapan ng JUSMAG sa lungsod Quezon, mga gusaling naglilingkod sa

pangangailangan ng madla (Meralco), ang kapaligiran ng Kombensyon Konstitusyonal at ang pangunahing tipunan ng

tubig sa Kamaynilaan. Naghari ang isang nakasisindak na panahon sa lungsod ng Maynila.

Nagsimula ang paghihimagsik sa maraming pook sa Kahilagaang Luzon, pook ng Bicol at sa ilang panig ng Mindanao.

Karamihan dito'y ipinapalagay na likha ng impluwensya ng mga komunistang grupo at ng Moro National Liberation

Front, isang pangkat ng mga Muslim, na pinamumunuan ni Nur Misuari, na naglalayong ihiwalay ang Mindanao sa

Pilipinas at magtatag ng nagsasariling Republika ng Bansang Moro.

[baguhin]Ang Pagpapahayag ng Batas Militar

Dahil sa lumalalang suliranin sa kapayapaan at kaayusan sa bansa, isinailim ni Pangulong Marcos ang buong bansa sa

Batas Militar sa bisa ng Proklamasyon Bilang 1081 na kanyang nilagdaan noong Setyembre 21, 1972.

Nagpalabas din ang Pangulo ng mga kautusan at atas upang maisakatuparan at magawa ang layunin ng Batas Militar,

ang isalba ang Republika at ireporma ang mga institusyong panlipunan, pangkabuhayan at pampulitika ng bansa.[4]

Binigyang-diin ng Pangulo na ang proklamasyon ng Batas Militar ay hindi nangangahulugan ng pagkakaroon ng

pamahalaang militar.[5] Magpapatuloy ang pamahalaang sibil. Ang mga opisyales at mga kawaning pambansa at

pamahalaang lokal ay magsasagawa ng kanilang tungkulin tulad nang dati.

Ayon sa Pangulo, walang dapat ipangamba ang mga taong walang kinalaman sa pagsasabwatan upang ibagsak ang

pamahalaan sa pamamagitan ng marahas na pamamaraan.[6]

Sa isang pahayag sa radyo't telebisyon, winika ng Pangulo:

Buhat nang ipahayag ng Kataas-taasang Hukuman ang kapasyahang ito (Lansang vs. Garcia, 42 SCRA 449) lalong

lumala ang panganib at lalong lumubha o lumaki ang rebelyon. Napatigil ang gawaing pambansa. Ang mga pangunahing

pook na pangkabuhayan ay hindi makakilos. Hindi makapaglapat ng katarungan ang mga hukuman... lumalaganap at

palaki nang palaki ang mga paglabas sa batas at pag-iral ng krimen... na di-maabot ng kakayahan ng pulisyang

pambayan at mga maykapangyarihang sibilyan

Patuloy ang paghahamok ng mga pangkat ng hukbo at ng mga kumakalaban sa pamahalaan sa Isabela, Zambales,

Tarlac, Camarines Sur, Quezon, at sa pulo ng Mindanao, ang Timog Lanao, Hilagang Lanao, Timog Zamboanga at

Cotabato.[7]

Tinuligsa ng mga kritiko ang mga dahilang inilahad ni Marcos na nagbibigay-katwiran sa pagpapahayag ng batas militar.

Sinabi ng mga ito na ang katotohanan ay nilikha ni Marcos ang mga kaguluhan at panliligalig upang magkaroon siya ng

dahilang magpahayag ng batas militar at mapanatili ang sarili sa kapangyarihan.

[baguhin]Madaliang Pagkabisa ng Batas Militar

Tinanggap, kung hindi man ay sinang-ayunan, ng taumbayan ang pagpapahayag ng Batas Militar dahil sa panunumbalik

ng lubos na kapayapaan at kaayusan sa bansa lalung-lalo na sa Maynila. Ang panghaharang, pagnanakaw ng sasakyan,

pagkidnap, pang-aabuso, pagpupuslit ng kalakal, mga ilegal na pasugalan at iba pang krimen laban sa tao at ari-arian ay

nabawasan nang napakalaki.

Sa bisa ng General Order No. 1, inutos ni Pangulong Marcos ang pagdakip sa mga sumusunod na lider-pulitiko at kasapi

ng mga kilusang subersibo na nagsabwatan upang pabagsakin ang pamahalaan: ang mga Kinatawan na sina Roque

Ablan, Jr.(Ilocos Norte)at Rafael Aquino (Sorsogon); mga Senador na sina Benigno Aquino, Jr., Jose W. Diokno at

Ramon Mitra; mga Gobernador na sina Rolando Puzon (Kalinga-Apayao) at Lino Bocalan (Cavite); dating Senador

Francisco “Soc” Rodrigo; Mga delagado sa Kombensyon Konstitusyonal na sina Napoleon Rama, Enrique Voltaire

Garcia, II, Teofisto Guingona, Jr., Bren Guiao, Alejandro Lichauco, Jose Nolledo, Jose Concepcion, Jr., at Jose Mari

Velez; mga mamamahayag na sina Joaquin ‘Chino” Roces, Maximo Soliven, Teodoro Locsin, Sr., Amando Doronilla,

Renato Constantino, at Luis Mauricio. Ang iba pang dinakip ay sina: Hernando Abaya, Ang Nay Quang, Luis Beltaran,

Jorge Bocobo, IV, Ramon Chramico, Cipriano cid, Chua Giok Su @ Bob Chua, Herminio Caloma, Romeo Dizon,

Armando Eufemio, Rolando Fadul, Rolando Feleo, Jose Fuentes @ Joey, Rosalinda Galang @ Roz, Go Eng Guan, Flora

Lansang, Teodosio Lansang, Guillermo Ponce de Leon, Joel Rocamora, at iba pa.

Sa kabilang dako, ang pagtitiwalag o pagpapaalis sa mga di-karapat-dapat na kawani ng tanggapan ng pamahalaan (sa

bisa ng Presidential Decree No. 1 o ang "Integrated Reorganization Plan") ay nakapanumbalik ng pagtitiwala ng tao sa

kanilang pamahalaan. Nabawasan ng malaki ang katiwalian, kasamaan, at karaniwang kalakaran ng pamahalaan, na

nagresulta sa di-kapani-paniwalang paglaki ng koleksyon ng Kawanihan ng Adwana at Kawanihan ng Rentas

Internas.[8]

Napawi rin ang walang kapananagutang pag-uulat ng mga balita sa pahayagan, telebisyon, radyo at iba dahil sa

pagpapasara ng Pangulo, sa bisa ng Letter of Instruction No.1, sa lahat ng istasyon ng telebisyon at radio at mga

pahayagan. Tanging ang pahayagang Daily Express at mga istasyon ng pamahalaan ang pinahintulutang magpatuloy ng

kanilang operasyon. Kalauna'y pinahintulutan ding magbukas ang pahaygang Manila Bulletin Today (na pag-aari ng Hans

Menzi, isang malapit sa Pangulo); mga istasyon ng Radio Philippine Network at Intercontinental Broadcasting Corporation

na pag-aari ng kroning si Roberto Benedicto, at ang istasyon ng Republic Broadcasting System na kilala sa tawag na

GMA Networks, na ang isa sa mga nagmamay-ari ay si Gilberto Duavit na malapit sa Pangulong Marcos.

Malaki ang ipinagbago ng kalagayang pangkalusugan at pangkalinisan - nawala ang mga basura sa daan at ang paligid

ng mga tahanan ay naging malinis at napanatiling malinis ng mga tao na rin.

Nabawasan ang mga pasugalang ipinagbabawal lalo na sa pangunahing lungsod ng Maynila.

Nagkaroon ng kapayapaan at katahimikan sa mga pook ng paaralan na dati-rati'y may ligalig at karahasan.

Napanatili ang halaga ng mga pagkain. Hindi nakahadlang sa pagtitinda ang pagtatakda ng halaga, di tulad nang

pinangangambahan na mawawala ang mga pangunahing kagamitan at mahahalagang pangangailangan sa mga

pamilihan at mga tindahan.

Halaga ng Pangunahing Bilihin Bago at Makaraang Ihayag ang Batas Militar

[9]

Produkto YunitHalaga ng bilihin

Setyembre 23, 1972Halaga ng bilihin

Agosto, 1972Halaga ng bilihinSetyembre, 1971

Bigas Fancy (wagwag) Ganta 3.28 3.18 3.27

Special (BE-3) " 2.96 2.94 2.88

Ordinary(Tjeraemas) " 2.75 2.72 NA

Mais White flint, milled " 2.00 2.10 1.96

Isda Bangus kilo 4.55 4.90 3.83

Bisugo " 3.16 3.40 2.95

Galunggong " 1.90 1.98 1.73

Hipon Sugpo " 20.50 20.80 NA

Maliit " 9.50 9.75 5.20

Baboy karne " 7.58 7.55 7.14

Baka karne " 9.25 9.21 8.50

Buhay na Manok Spring chicken/broiler Piraso 5.03 5.03 4.96

Inahin " 5.05 5.07 4.94

Itlog native " 0.28 0.32 0.34

puti " 0.28 0.28 0.30

Gulay Sitaw Kilo (kg.) 1.76 3.50 1.30

Repolyo " 4.05 2.97 1.81

Pechay " 1.57 2.49 1.10

Talong " 1.46 1.92 0.82

Kamatis " 2.88 3.03 2.92

Prutas Saging (latundan) Piraso 0.069 0.068 0.05

Saging (lakatan) " 0.092 0.09 0.06

Papaya " 2.05 1.52 1.30

Mangga " 0.75 0.77 0.82

Lanzones Kilo (kg.) 3.56 4.83 2.43

1. ^  Ang isang ganta ay katumbas ng 8 gatang (chupa) o mahigit sa 2 kilo.

[baguhin]Pagbabago sa Pamahalaan

Nagkaroon ng malaking pagbabago sa pamahalaan mula ng ipahayag ang Batas Militar noong Setyembre

21, 1972. Ang Kongreso na siyang bumabalangkas at gumagawa ng mga batas ay binuwag. Naalisan ng

tungkulin ang mga senador at kinatawan. Sa ilalim ng Batas Militar, nagkaroon ang Pangulo ng kapangyarihang

lehislatibo. Gumawa siya ng mga Kautusang Pampanguluhan (presidential decree), Kautusang Pangkalahatan

(General Order) at Liham Pagpapatupad (Letter of Instruction). Ang mga ito ang mangangasiwa sa Pamahalaan at

lahat ng mga sibilyang kapangyarihan.

Ang Kautusang Pampanguluhan ay may bisa at lakas tulad ng mga batas na ipinapalabas ng dating Kongreso.

Bukod tangi ang pagpapairal ng Batas Militar sa Pilipinas. Hindi tulad ng ibang mga bansa na nagpapairal ng Batas

Militar. Hindi ang hukbo ang nangangasiwa sa pamahalaan kundi ang mga pinunong sibilyan rin.

[baguhin]Ang Saligang Batas ng 1973

Kabilang ang pagbabago ng Saligang Batas sa mga pagbabagong naganap sa panahon ng panunungkulan ng

Pangulong Marcos. Iminungkahi ang pagpapalit ng Saligang Batas (ng 1935) sa dalawang kadahilahanan:

1. Nayari ang Saligang Batas ng Pilipinas ng taong 1935 habang ang bansa ay kolonya pa ng Estados Unidos at

nangangailangan ng pagpapatibay ng Pangulo ng Estados Unidos. Sa gayon, ito'y yari ng impluwensyang

Amerikano.

2. Hindi na napapanahon ang mga tadhana ng lumang Saligang Batas sa paglutas ng mga suliranin at pagtugod sa

mga pangangailangan ng mga mamamayan.

Alinsunod sa kahilingan ng madla, pinagtibay ng Kongreso noong Agosto 24, 1970 ang Batas Republika

(Republic Act) Bilang 6132 na nanawagan para sa isang Kombensyong Konstitusyonal sa taong 1971.

[baguhin]Halalan ng mga Delegado sa Kombensyong Konstitusyonal

Ginanap noong Nobyembre 10, 1970 ang halalan ng 320 delegado sa Kombensyong Konstitusyonal. Ang

halalang ito ang sinasabing isa sa mga pinakamaayos sa kasaysayan ng Pilipinas sa panahong iyon.

Nakakarami sa mga nahalal na delegado ang manananggol, mangangalakal, mga tao sa industriya, at

manggagamot. Mayroon ding mga guro, mga ministro, mga puno ng paggawa, mga kilalang kababaihan at mga

mamamahayag.

Dalawang delegado, sina Carlos P. Garcia at Diosdado Macapagal ang naging Pangulo ng Pilipinas. Ang tatlo'y

kasapi ng Kombensyong Konstitusyonal noong taong 1934 - sina Salvador Araneta, Jose P. Arruego, at Miguel

Cuaderno. Higit na tatlumpu ang mga dating Senador at kinatawan at dalawa ang dating Mahistrado ng Kataas-

taasang Hukuman. Apat naman ang mga pari at madre.

[baguhin]Pagkakabuo

Ang Sentrong Pangkultura ng Pilipinas

Ang Kombensyong Konstitustyonal (bantog sa tawag na Con-Con) ay nagtipun-tipon noong unang araw ng Hunyo,

1971. Nahalal bilang Pangulo ng Con-Con ang dating Pangulong Carlos Garcia. Ngunit siya'y yumao pagkalipas

ng tatlong araw na siya'y mahalal. Gumanap bilang pangulo ng kombensyon ang Pangulong Pro-tempore Sotero

Laurel hanggang sa humalili ang bagong halal na Pangulong Diosdado Macapagal.

Puspusan ang ginawang pagtatrabaho ng mga delegado, habang patuloy naman ang mga rali, welga,

demonstrasyon at iba pang kaguluhan sa bansa. Natapos ang bagong Saligang Batas pagkaraan ng isang taong

pagpupunyagi ng mga delegado. Ang balagkas ng mungkahing bagong Saligang Batas ay pinagtibay

noong Nobyembre 28, 1972 at nilagdaan noong Nobyembre 30.

Ang Saligang Batas ay buong galang na iniharap sa Pangulong Marcos noong ika-1 ng Disyembre, 1972.

Nagpalabas ang Pangulo ng isang kautusang pampanguluhan (Presidential Decree 86) na lumilikha sa bawat baryo

ng mga munisipyo o bayan at sa bawat distrito sa mga lungsod ng Asembleya ng mga mamamayan o Citizen

Assemblies upang palakihin ang saligan ng paglahok ng mga mamamayan sa isang pamamaraang demokratiko at

mabigyan sila ng pagkakataong maipahayag ang kanilang pambansang saloobin.

Noong Enero 10, hanggang Enero 15, 1973, pinagtibay ng mga Asembleya ang Saligang Batas sa

nakakaraming halal na higit sa 14 milyon. Sa halos gayon ding kalamangan, pinagpasyahan din nila na ang Interim

National Assembly na nakatakda sa Transitory Provisions ng Saligang Batas at di na dapat magtipun-tipon.

Nagkasbisa ang bagong saligang Batas noong Enero 17, 1973 sa pamamagitan ng Proklamasyon Bilang

1102 ng Pangulong Marcos.

[baguhin]Mga Tadhana

1. . Ang bagong Saligang Batas ay nagtatakda sa pagpapalit ng sistema ng pamahalaan mula sa

presidensiyal patungo sa parlamentaryan;

2. . Ang Pangulo ang siyang kakatawan sa pamumuno ng estado;[10]

3. . Isang Punong Ministrong inihalal ng Pambansang Asembleya (National Assembly) ang gumaganap ng

kapangyarihang pampamahalaan kasama ng kanyang Gabinete;[11]

4. . Isang Pambansang Asembleya binubuo ng isang kapulungang (unicameral) inihalal ng mga kinatawang

distrito ang may karapatan sa lahat ng kapangyarihang pambatasan;[12]

5. . Ang kapangyarihang panghukuman ay nasasalalay sa Kataas-taasang Hukuman at sa mababang

hukuman na nasa pagtatakda ng batas;[13]

6. . Itinatakda ang isang Katipunan ng mga Karapatan.[14] Katulad ito halos ng mga nakatakda sa Saligang

Batas ng 1935. ang tanging pagkakaibang tinutukoy sa bagong Saligang Batas ay ang pananagutan at

tungkulin ng mga mamamayan.[15]

[baguhin]Ang Bagong Lipunan

[baguhin]Ang Lumang Lipunan

Mga ilang buwan bago ipahayag ang Batas Militar, tinunton ng Pangulo ang sakit ng bayan sa pagkakaroon ng

isang "lipunang may karamdaman." Ang bagay na ito'y kanyang ibinibintang sa mga pangkating makapangyarihan

na kanyang tinaguriang oligarkiya (kapangyarihan sa pamahalaang nasa kamay ng iilang tao) at mga maka-

Maoistang Komunistang naghahangad ba ibagsak ang pamahalaan sa pamamagitan ng subersiyon at paggamit ng

karahasan.

Sa kanyang aklat, Today's Revolution:Democracy, sinulat ng Pangulong Marcos:

Ang ating lipuna'y patungo sa isang lipunang maka-oligarkiya. Ito'y maliwanag na nangangahulugang ang

pangkabuhayang agwat na namamagitan sa mga mayayaman at sa mga mahihirap ay nagkakaloob ng

pagkakataon sa iilang masasalapi na gumamit ng hindi nararapat na kapangyarihan sa mga awtoridad sa

pulitika... Ang mga piling oligarkiya'y nakapagpakilos sa mga kapangyarihang pampulitika nang ayon sa

sarili nilang kapakinabangan at nagbabala't nananakot sa mga namumuno sa pulitika; bilang ganti,

nakalikha ang mga tao ng isang populista (mga taong nagtataguyod ng patakarang pagmamay-ari ng lahat

ng ari ng pamahalaan), personalista (mga taong nagpapahalaga sa sarili bilang tao) at indibidwalista

(mapagsarili; mga taong naniniwalang ang mga gawaing pangkabuhayan ay di-kailangang higpitan ng

pamahalaan) na uri ng pulitika.

Nakikini-kinita natin kung gayon ang isang bagong lipunang may pagkapantay-pantay ay hindi isang huwad

lamang kundi idang katotohanan. ang isang lipunang oligarkiya'y maaring matapoat na naniniwala sa

pagkakakapantay-pantay na pagkakataon, ngunit habang mat malaking agwat sa pangkabuhayan ang

pagkakatao'y nagsisimula sa pinagmulang guhit, kapag ang isang tao ay ipinanganak na. Ito'y

nangangahulugang may ilang ipinapanganak na mayroon ng lahat samantalang ang karamiha'y ipinanganak

na wala ni anuman.

Kapag tayo'y magpapatuloy sa ganitong saligan, lahat na'y susunod: ang radikalisasyon ng lipunan.

[baguhin]Pagtatatag ng Bagong Lipunan

Upang mabago di umano'y mga di kanais-nais na naging dahilan ng mga paghihirap, paghihikaos at kriminalidad sa

bansa, isinulong ni Pangulong Marcos ang pagtatag ng isang bagong uri ng pamumuhay na kapaki-pakinabang

hindi lamang sa mga taumbayan kundi sa bansa at sa buong mundo. Ito ang simula ng Bagong Lipunan - isang

lipunan na binubuo ng mga bagong Pilipino. Mga Pilipinong uliran, masipag, nagbibigayan, may disiplina sa sarili at

laging nasasaisip ang paglilingkod sa kanyang kapwa.

Napapaloob ang mga programa ng reporma ng pamahalaan sa salitang "PLEDGES" na ang ibig sabihin ay: P-eace

and Order (Kapayapaan at Kaayusan); Land Reform (Reporma sa Lupa); Economic Development (Kaunlaran sa

Kabuhayan);D development of moral values Government Reforms (Mga Pagbabago sa Pamahalaan); Educational

Reforms (Mga Pagbabago sa Sistema ng Edukasyon);Social Services (Serbisyong Panlipunan).

Itinuturing na maganda ang programa ngunit ang mga repormang naipangako ay hanggang sa papel lamang. Kung

mayroon mang pagbabago at nangyari lamang sa mga unang taon ng Bagong Lipunan.

[baguhin]Ang Reporma sa Lupa

Noong Oktubre, 1972, isang buwan makaraan ipahayag ang Batas Militar, nagpalabas ng Kautusang

Pampanguluhan Bilang 27 (Presidential Decree No. 27) ang Pangulong Marcos. Sa bisa ng kautusang ito, ang mga

magsasaka, sa halip na kasamá lamang sila ng may-ari ng bukid, ay magmamay-ari na ng bahagi ng bukid. Kung

wala pa silang salaping ibabayad, tutulungan sila ng Land Bank of the Philippines. Babayaran ng bangkong ito ang

kaukulang halaga sa may-ari ng lupa. Sa bangko naman magbabayad ang mga magsasaka.

May isa pang paraan upang mabigyan ng lupa ang mga magsasakang walang sariling lupa. Pinapadala sila sa mga

pook na maaari nilang mabungkal at matamnan. Bawat magsasaka at ang pamilya niya ay binibigyan doon ng anim

na ektaryang lupa. Pinahihiram siya ng salapi para sa kanyang bagong ginagawang bukid na babayaran sa loob ng

tatlong taon. Maraming magsasaka ang naipadala sa Nueva Vizcaya, Southern Leyte, Lanao del Sur, Davao del

Sur, at Sultan Kudarat.

Nagpagawa ang pamahalan ng mga patubig sa mga bagong sakahang ito upang maparami ang ani ng mga

magsasaka. Nagpagawa rin ng mga daan upang ang mga produkto ay madala sa pamilihang bayan.

Tinuruan ang mga magsasaka ng paggamit ng mga makabagong paraan ng pagtatanim. Tinuruan sila ng paggamit

ng mga pataba at mga gamot na pamatay sa mga mapaminsalang kulisap. Itinuro sa kanila ang mabubuting uri ng

mga kooperatiba upang makabili sila ng mga kailangan sa pagtatanim sa mababang halaga.

[baguhin]Mga Pagbabagong Pangkabuhayan

Malaki ang pagsisikap na ginawa ng pamahalaan sa ilalim ng Bagong Lipunan upang linangin at paunlarin ang mga

industriyang may kaugnayan sa pagluluwas ng mga produkto sa ibang bansa. Ang pagpapaunlad ng mga

industriyang iyon ay binigyan ng unang pansin sa pagtataguyod at pagtangkilik ng pamahalaan

[baguhin]Pagbabago sa Agrikultura

Ang pamahalaan sa ilalim ng Bagong Lipunan ay nagsikap na makapagbigay ng sapat, mahusay at murang mga

pagkain sa mga mamamayan, gumawa ito ng mga palatuntunan sa ikatutupad nito.

[baguhin]Masagana 99

Ang palatuntunang tinatawag na Masagana 99 ay sinimulan noong 1973. Nilalayon ng palatuntunang ito na

maging masagana ang ani ng mga magsasaka at makaani ng 99 na kabang palay o higit pa sa bawat ektaryang

taniman. Upang matamo ito, itinuro ang paggamit ng patubig, pataba at ng mga gamot na pamatay sa mga kulisap

na sumisira o kumakain ng palay. Tinulungan silang humiram ng salapi sa bangko na pambili ng mabuting uri ng

binhi, ng pataba, at ng gamot laban sa sakit ng palay.

[baguhin]Masaganang Maisan

May palatuntunan din na ang tawag ay Masaganang Maisan. Natutungkol ito sa pagtatanim ng puting mais, dilaw

na mais, batad at balatong sa 43 lalawigan. Ang balatong at sorghum ay hindi lamang mga pagkain ng tao.

Pagkain na rin ito ng mga hayop na katulong sa hanapbuhay.

May palatuntunan din ang pamahalaan na tinawag na Gulayan sa Kalusugan. Ang layunin nito ay maparami ang

mga tanim na gulay.

[baguhin]Biyayang Dagat

Ang tagumpay ng Masagana 99 ang nagbigay daan sa pagluwal naman ng Biyayang Dagat o Blue Revolution. Sa

pamamagitan nito, ang mga mangingisda ay nakauutang ng pera mapabuti ang kanilang hanapbuhay. Ang

programa ay binalangkas ng Ministri ng Likas na Kayamanan noong 1979 upang ang mga karaniwang mangingisda

ay makautang ng pera sa kanilang mga rural banks. Ang programang ito ay nilaanan agad ng Php 850 milyon ukol

sa unang limang taon.

Upang mabayaran naman ng mangingisda ang kanilang inutang, ang Pamahalaang Marcos ay nagsagawa ng

hakbang upang maging higit na malaganap ang mapagdadalhan ng huli ng mga mangingisdang ito. May mga

kooperatiba rin ang mga mangingisda at ito ay nakalagay sa lahat ng daungan ng isda. Ang mga kooperatiba ang

bumibili ng huling isda sa makatuwirang halaga. Sa mga pook na walang kooperatiba, ang rural bank ang

nagtatalaga ng tagapakyaw.

Kasama rin sa programa ng Biyayang Dagat ang pananaliksik at pinalawak na paglilingkod, pagbibinhi at

pagpapaunlad ng palaisdaan, pagsasalata at paglalagay ng mga tinggalan ng huling isda at pagpapalawak ng

pamilihan.

[baguhin]Iba Pang Palatuntunan sa Agrikultura

Isa sa mga palatuntunan ng pamahalaan tungkol sa agrikultura at ang pagdaragdag ng produksyon ng mga

pananim na nailuluwas at naipagbibili sa bansa. Dahil sa palatuntunang ito dumami ang naipagbibiling niyog, abaka

at asukal sa ibang bansa.

Ang isa pang produktong nagbibigay ng malaking kita sa pamahalaan ay ang tabako. Pinarami rin ang produksyon

ng mga sumusunod na pang-komersyong produkto: ramie, goma, abaka at bulak.

[baguhin]Industriya ng Pagmimina

Isa sa pinakamalaking pinanggagalingan ng kuwartang pumapasok noon sa bansa ang pagmimina.

Sa tanso lamang na nailabas noong 1974, kulang-kulang na US$400,000,000.00 ang naipasok sa kaban ng

bansa. Iyon ay pangalawa lamang sa asukal sa talaan ng sampung pinakamalaking kalakal na panluwas.

Ang ginto ay pang-anim sa listahang yaon. Ang pagmimina ng nikel ay mabilis ring umunlad. Ang pagkuha

ng karbon at paghanap ng langis ay lubusang binigyan ng diin ng pamahalaan sa pakikipagtulungan sa pribadong

sektor.

Mahigit sa sandaang kumpanya ang kinalaman sa industriyang ito na pinangungunahan ng Benguet Consolidated,

Baguio Gold Mining Company, Acoje Mining Company, Marinduque Mining and Industrial Corporation, at Surigao

Consolidated Mines.

Ang mga bansang Hapon at Estados Unidos ang pangunahing umaangkat sa mga produkto ng industriyang ito.

[baguhin]Ang Industriya sa Elektroniks

Unti-unti ring umunlad ang industriyang pang-elektroniks sa Pilipinas. Noong 1972 ang mga pagawaan ng

elektroniks at nakagawa ng 20,073 radyo-ponograpo na nagkakahalaga ng Php 30,000,000.00 at 58,212 telebisyo

na nagkakahalaga ng Php 70 milyon para sa panlokal at panlabas na bilihan.

[baguhin]Ang Cottage Industry

Ang mga bagay na yari sa kamay ay siyang bumubuo ng malaking bahagi ng mga produkto ng Cottage Industries.

Ilan sa mga ito ang sumusunod: mga bag at maletang balat, patis, ceramics. burdadong mga damit, sumbrerong

buntal, muwebles na nara, mga kaldero, mga lamparang yari sa tela at kapis, gitara, banig, telang hablon, at mga

produktong yari sa tanso na galing-Marawi

Mabilis na umunlad ang cottage industries na laganap sa iba't-ibang pook sa bansa. Maraming mga bansa tulad ng

Hapon, Australya, Estados Unidos, Canada, Alemanya at Espanya ang umaangkat ng mga iyon sa

pamamagitan ng Philippine Trade Center na nakatayo sa mga pangunahing lungsod ng mga bansang iyon.

Malakas magpasok ng dolyar sa kaban ng bansa ang industriyang ito. Minsan ay nakapagbigay ito sa bansa ng

Php 508 milyong pakinabang neto. Hindi kataka-takang mangyari ito sapagkat ang pag-unlad ng industriyang ito ay

pinananagutan ng National Cottage Industry Development Authority o NACIDA, isang tanggapan ng pamahalaan na

naggagawad ng teknikal na alalay sa pananalapi sa hanapbuhay na iyon. Tungkol sa salapi, tumutulong ang Asian

Development Bank (ADB), ang Social Security System at ilang pribadong bangko.

Kamatayan

Pagkalipas ng tatlong taon, namatay siya noong Setyembre 28, 1989 sa Honolulu, Hawaii sa edad na 72.

Corazon Aquino Ikalabing-isang Pangulo ng Pilipinas

María Corazón Cojuangco-Aquino

Ikalawang Pangulo ng Ikaapat na Republika

Unang Pangulo ng Ikalimang Republika

Kauna-unahang babaeng presidente ng bansa mula Pebrero 25, 1986 hanggang Marso 25, 1986. Tinaguriang "Ina

ng Demokrasya" dahil sa pagiging instrumento sa panunumbalik ng demokrasya sa bansa. Siya ay naluklok sa

pamamagitan ng mapayapang "People PowerRevolution".

Si Maria Corazon Cojuangco-Aquino (ipinaganak bilang MarÃÂa Corazon Sumulong Cojuangco noong Enero 25, 1933) na lalong

mas kilala sa palayaw na Cory ang ikalabingisang pangulo ng Republika ng Pilipinas at kauna-unahang naging babaeng pangulo ng

Pilipinas (Pebrero 25, 1986 - Hunyo 30, 1992). Ipinanganak siya sa Tarlac kina Jose Cojuangco Sr. at Demetria Sumulong. Nakapag-

aral siya sa Estados Unidos at nakapagtapos nang may digri sa Wikang Pranses. Siya ay kabiyak ni Benigno Aquino, Jr. ("Ninoy"), ang

pinaslang na lider ng oposisyon noong panahon ni dating Pangulong Ferdinand E. Marcos. Nailuklok siya sa pamamagitan ng isang

mapayapang rebolusyon (Unang Rebolusyon sa EDSA) noong Pebrero 25, 1986 at ibinalik niya ang demokrasya sa bansa. Siya ay ina

ng artistang si Kris Aquino.

Noong Marso 24, 2008, napabalita na mayroong colon cancer, isang sakit sa bituka, ang dating pangulo, na kasalukuyang may edad

na 75. Pero dahil sa supporta ng kanyang anak na si Kris Aquino mayroon sa kanyang nag-aasikaso at ngayon unti-unti na nawawala

ang kanyang sakit. Kung hindi dahil sa pagkamatay ng kanyang asawa na si Ninoy Aquino sa ngayon mas maging masaya at

matapang si Cory. 

Si María Corazón Cojuangco-Aquino (ipinanganak bilang María Corazón Sumulong Cojuangco) (Enero 25, 1933—

Agosto 1, 2009[2]) na lalong mas kilala sa palayaw na Cory ay ang ikalabing-isang Pangulo ng Republika ng Pilipinas at

kauna-unahang babaeng naluklok sa nasabing pwesto (Pebrero 25, 1986–Hunyo 30, 1992). Tinagurian siyang Ina ng

Demokrasya dahil sa pagsuporta niya sa pagpapanumbalik ng demokrasya sa Pilipinas. Ipinanganak siya

sa Tarlac kina Jose Cojuangco Sr. at Demetria Sumulong. Nakapag-aral siya sa Estados Unidos at nakapagtapos nang

may digri saWikang Pranses. Siya ay kabiyak ni Benigno "Ninoy" Aquino, Jr. , ang pinaslang na lider ng oposisyon noong

panahon ni dating Pangulong Ferdinand E. Marcos. Nailuklok siya sa pamamagitan ng isang mapayapang rebolusyon

(Unang Rebolusyon sa EDSA) noong Pebrero 25, 1986 at ibinalik niya angdemokrasya sa bansa. Siya ay ina ng artistang

si Kris Aquino at ang kasalukuyang Pangulo ng Pilipinas na si Benigno Aquino III. Pumanaw siya noong ika-1 ng Agosto

2009 at inlibing noong ika-5 ng Agosto.

Mga nilalaman

 [itago]

1 Kalusugan

2 Gabinete ni Pangulong Corazon Aquino

3 Tingnan din

4 Mga sanggunian

5 Mga panlabas na kawing

[baguhin]Kalusugan

Noong Marso 24, 2008, napabalita na mayroong kanser na kolon (cancer sa colon), isang sakit sa bituka, ang dating

pangulo, na namatay may edad na 75. [3][4]

[baguhin]Gabinete ni Pangulong Corazon Aquino

Kalihim Pangalan

Pangulo Corazon C. Aquino

Pangalawang Pangulo/Prime Minister/Secretary of Foreign Affairs

Salvador H. Laurel

Executive Secretary Joker Arroyo

Presidential Spokesperson Rene Saguisag

Secretary of Agriculture Ramon V. Mitra

Secretary of Finance Jaime Ongpin

Secretary of HealthDr. Alran Bengzon, MD

Secretary of the Interior Aquilino Pimentel, Jr.

Secretary of Justice Neptali Gonzales, Jr.

Secretary of Information Teodoro Locsin, Jr.

Secretary of Labor and Employment Blas Ople

Secretary of National Defense Juan Ponce Enrile

Secretary of Trade and Industry Jose Concepcion, Jr.

Pumanaw ang dating Pangulo ng Pilipinas na si Corazon Aquino noong Agosto 1, 2009 sa edad na 76. Nilibing siya

noong Agosto 5, 2009. Tinuturing siyang Bayani ng sa ika-5 ng Agosto. Siya itinuturing na Bayani ng Rebolusyong EDSA

ng 1986 na nagbalik sa malayang pamamahala sa Pilipinas. Bagamat nagsimula sa buhay politika bilang isang

"karaniwang maybahay", kinikilala na siya ngayon ilang isang Simbolo ng Demokrasya sa buong Daigdig. Siya ang

biyuda ng martir na si dating Senador Benigno Aquino. Inulan siya ng parangal sa pamamagitan ng mga dilaw na laso at

konpeti bilang pagkilala sa kanyang dakilang kabayanihan.

Sakit

Noong Marso 24, 2008, inanunsyo ng pamilyang Aquino na may sakit na kanser sa kolon ang dating Pangulong si

Corazon Aquino.[1] Binigyan siya ng kimoterapya nang malamang may hanggang tatlong buwan na lamang siya

mabubuhay.[2] Sa mga pampublikong pahayag, noong Mayo 13, 2008, kanyang sinabi na maganda ang resulta ng

pagpapaggamot matapos siya suriin ang dugong kinuha sa kanya[3] Bagamat nakakaranas ng matinding karamdaman,

nanatiling aktibo sa publiko si Gng. Aquino, at patuloy siyang sumasama sa mga misa hanggang maospital noong mga

huling araw ng Hunyo 2009.

[baguhin]Mga huling araw

Ipinahayag noong Hulyo 2009 na malubha na ang kundisyon ng dating Pangulo kaya't isinugod na siya sa Makati Medical

Center hinggil sa kawalan ng ganang kumain.[4] Dahil sa kalubhaan ng kanyang kundisyon, nagpasya ang pamilyang

Aquino na itigil na lamang ang lahat ng gawaing medikal pati na ang kimoterapya.[5][6]

[baguhin]Pagkamatay

May kaugnay na balita angWikinews tungkol sa artikulong ito:

Former Philippine President Corazon Aquino dies at age 76(sa wikang Ingles)

Namatay si Gng. Aquino sa sanhing cardiopulmonary arrest matapos ang maraming kumplikasyon buhat ng sakit niya sa

kolon,[7] sa edad na 76 noong Agosto 1, 2009, 3:18 ng madaling araw, doon sa Makati Medical Center.[8]

"Our mother peacefully passed away at 3:18 a.m. (19:18 GMT Friday) of cardio-respiratory arrest (Namatay ng mapayapa

ang aming ina noong ika-3:18 ng madaling araw sa sanhing paghuling kardyorespiratoryo)," sabi ng kanyang panganay

na anak na lalaking si Senador Benigno Aquino III nang kausap ang mga mamahayag sa Kalakhang Maynila.[9]

[baguhin]Mga paunang reaksyon

[baguhin]Lokal

Isang bandila ng Pilipinas na naka-kalahating-pampalo (half-mast) katabi ng Bantayog na Dingding ng Batas Militar (Martial Law Memorial

Wall) sa Dambana ni Bonifacio. Lahat ng bandila ng Pilipinas ay ganito ang posisyon sa sampung araw na pagluluksa.

Nagsimula ng mga misa sa patay ang lahat ng mga parokyang Katoliko matapos ang pagkamatay ni Aquino, na dapat

sana'y mga misa para sa pagpapagaling ng may sakit.[10] Nagtakda naman ng sampung araw na paglulksa ang

pamahalaan[11] Sinabi ng dating Pangulong Joseph Estrada na nawalan ng "ina" at "boses ng liwanag ang mga Pilipino",

habang itinuring niyang si Aquino bliang "Philippines' most loved woman (Ang pinakaminamahal na babae ng Pilipinas)",

[12] Bagamat sinuportahan ng namayapang pangulo ang ang papatalsik sa kanya.[13] Nagbigay pugay ang Senado ng

Pilipinas sa pamamagitan ng Pangulo ng Senado na si Juan Ponce Enrile. Ang lider ng Minorya na si Aquilino Pimentel,

Jr., ay nagsabi sa halong lunkgot-at-saya na "We shall be forever indebted to Cory for rallying the nation behind the

campaign to topple dictatorial rule and restore democracy' (Habang-panahon tayo magkakautang kay Cory dahil sa

pagkakaisang idinulot niya sa bayan para mapatalsik ang diktatoryal na rehimen at sa pagbalik niya sa demokrasya)."[14]

[baguhin]Internasyunal

Sa isang telegrama kay Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo, sinabi ng Pangulo ng Rusya na si Dmitry Medvedev na,

“The name of Corazon Aquino is associated with a period of profound reforms and the democratic transformation of

Filipino society (Ang pangalan ni Corazon Aquino ay maihahabilin sa panahon ng kakaibang reporma at demokratikong

pagbabago ng mamayanang Pilipino).” Sinabi rin niya na ang simpatya at interes na ibinahagi ni Aquino sa

bansang Rusya ang nagpalakas sa relasyong Ruso-Pilipino.[15] Maliban sa nabanggit na bansa, nagbigay rin ng mensahe

ang iba pang mga nasyon tulad ngEstados Unidos, kung saan ang Kalihim ng Estado na si Hillary Clinton ay nagpahayag

na si Aquino ay "admired by the world for her extraordinary courage(pinararangalan ng buong daigdigdahil sa di-

mapantayan nitong katapangan)". Sinabi rin ng Kalihim ng Pahayagan ng Puting Bahay (White House) na si Robert Gibbs

na "Her courage, determination, and moral leadership are an inspiration to us all and exemplify the best in the Filipino

nation (Ang kanyang katapangan, determinasyon, at marangal na pamumuno ay isang inspirasyon sa ating lahat na

ipinagmamalaki ang kagalingan ng Bansang Pilipino)." Nagbigay rin ng mga mensahe ang mga ambahador tulad ng

sa Tsile [16]  Pinarangalan din ni Papa Benito XVI ang kanyang "courageous commitment to the freedom of the Filipino

people, her firm rejection of violence and intolerance (matapang na pagtataguyod ng kalayaan ng mamayanag Pilipino at

ang kanyang pagtanggi sa karahasan at di-pag-uunawaan)," ayon sa Arsobispo ng Maynila na si Gaudencio Kardinal

Rosales. Sinabi ng Pangulo ng Timog Aprika na si Jacob Zuma na siya ay "a great leader who set a shining example of

peaceful transition to democracy in her country (isang magaling na pinuno na naging isang liwanag sa mapayapang

transisyon patungo sa demokrasyang kanyang bayan)."[17]

[baguhin]Lamay

Pila ng mga taong nais masulyapan ang sa Katedral ng Maynila sa harapan ngPamantasan ng Lungsod ng Maynila.

Ang katawan ng dating Pangulong Aquino ay unang inihimlay sa Himnasyo ni San Benilde ng La Salle

Greenhills sa Mandaluyong hanggang sa Agosto 3, 2009 kung kailan ito inilipat sa Katedral ng Maynila.[18] Isa sa mga

unang nakiramay ay si Wan Azizah Wan Ismail, ang asawa ng lider ng oposisyon ngMalaysia na si Anwar Ibrahim, na

dumating pa sa Maynila noong Linggo at naghalintulad sa napayapang Pangulo kay Jose Rizal.[19][20]

Dinaluhan ng iba't ibang personalidad sa pulitika at as showbis ang lamay ng dating Pangulo. Nakiramay rin ang iba't

ibang ordinaryong tao gaya ng mga mag-aaral, mga madre, mga mayayaman at mahihirap, mga empleyado ng mga

opisina, at mga bata at matatanda. Dumalo rin sa okasyon ang mga dating Pangulo gaya ni Fidel V. Ramos at Joseph

Estrada. Nagpaabot din ng pakikiramay and Pamilya Marcos sa pamamagitan ng agdalo nina Bongbong at Imee

Marcos sa burol.[21]

[baguhin]Prosesyon

Matapos ilamay sa La Salle Greenhills, idinaan ang katawan ni Aquino sa daanang EDSA, kung saan ginanap ang unang

Rebolusyong ng EDSA. Inihambing ang pangyayari sa libing ni Ninoy lalo na noong napadpad na ng mga labi ang

kahabaan ng daanang Ayala kung saan inawit ang nasyunalistang kantang "Bayan Ko". Maraming personalidad, pati na

higit sa dalawampu't limang libong ordinaryong tao ang dumalo sa parada. Maliban sa mga nabanggit, dumaan din ang

katawan ng dating Pangulo Simbahan ng EDSA, sa Luneta, at sa iba pang makasaysayang lugar sa Kalakhang Maynila.

Sinalubong ang mga labi sa Katedral ng Maynila ng higit sa dalawumpung libong katao. Inaasahang higit sa isang daang

libong tao ang dumagsa sa prosesyon.

[baguhin]Libing

Nilibing si Aquino sa Manila Memorial Park sa Parañaque ng Agosto 5, 2009, na idineklara ng Pangulong Arroyo na

isang piyesta opisyal.[18] Bagamat isang Pangulo, Hindi siya makakatanggap ng isang "Opisyal na Libing" dahil na rin sa

pagtanggi niya at ng kanyang Pamilya.[8][22] Ang Pangulo ng Silangang Timor na si Jose Ramos Horta ay inaasahang

darating sa libing ni Aquino.[23]

Mga sumunod na pangyayari

Bumuhos sa ang suporta ng mga kapwa niyang Pilipino sa Internet at napuno ang mga blog, forum, pati na

ang YouTube, Twitter, at Facebook. Itinuring din siya bilang isang Simbolo ng Demokrasya ng iba't ibang pahayagan at

estasyon ng telebisyon kabilang na ang UNTV37, GMA Network, ABS-CBN, Philippine Daily Inquirer, Philippine

Star, BBC, CNN, Los Angeles Times, Al Jazeera, at Xinhua. Itinakda din ng kasalukuyang Pangulo na isang "piyesta

opisyal" ang araw ng kanyang libing habang nakabinbin sa Kongreso ang isang batas na nagsasaad na isang

"Pambansang Pista" ang kanyang kaarawan ng Enero 25.

Fidel V. Ramos Ikalabindalawang Pangulo ng Pilipinas

Fidel Valdez Ramos

Ikalawang Pangulo ng Ikalimang Republika

Naging pangulo noong Hunyo 30, 1992 hanggang Hunyo 30, 1998. Sa ilalim ng kaniyang panunungkulan,

nagtamasa ng paglago ang ekonomiya dahil sa mga repormang ipinatupad at napabuti ang imahe ng Pilipinas sa

internasyunal na larangan. Subalit hindi rin nagtagal ang pag-unlad matapos na makasama ang bansa sa

pagbulusok matapos na madamay sa "krisis pampinansyal' ng mga karatig bansa sa Timog Silangang Asya noong

1997.

Si Fidel Valdez Ramos (ipinanganak Marso 18, 1928) ang ikawalong pangulo ng ikatlong Republika ng Pilipinas (Hunyo 30, 1992 - Hunyo 30, 1998). Isinilang siya noong Marso 18, 1928 sa Lingayen, Pangasinan. Panganay siya sa tatlong anak nina Narciso Ramos at Angela Valdez.

Nagtapos siya sa United States Military Academy sa West Point noong 1950. Kumuha rin siya ng masteral ng civil engineering sa University of Illinois, Msters in Business Administration sa Pamantasang Ateneo de Manila, at nanguna sa klase niya sa Infantry training at kursong Special Forces/Pay Operations/Airborne sa Fort Benning, Georgia.

Bumalik siya sa Pilipinas noong 1951 at naging heavy weapon platoon leader ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas. Ipinadala rin siya sa mga digmaan ng Korea at Vietnam. Naging tanyag siya sa pamumuno sa isang pulutong ng mga sundalong tumalo sa pwersang komunista ng mga Tsino sa Labanan sa Burol ng Eerie. Kabilang sa mga medalya at parangal na natanggap niya bilang sundalo ang Philippine Legion of Honor, ang Gold Cross, ang Philippine Military Merit Medal, ang United States Legion of Merit, ang French Legion of Honor at ang U.S. Military Academy Distinguished Award.

Inatasan siyang maging pinuno ng Philippine Constabulary noong 1972, hepe ng Integral National Police noong 1975, at pangalawang pinuno ng Sandatahang Lakas noong 1981. Noong 1983, pansamantala niyang pinalitan si Fabian Ver, pinuno noon ng Sandatahang Lakas, nang ito ay masangkot sa pagkakapaslang sa lider - opososyon si Benigno S. Aquino Jr.

Noong 1986, tinangkaang agawin ni Ferdinand Marcos ang pagkapanalo ni Corazon Aquino, balo ni Benigno Aquino, sa halalang pangpanguluhan. Nakiisa si Ramos kay Juan Ponce Enrile, noong kalihim ng Tanggulang Pambansa, sa pagkubkobsa mga himpilan ng sandatahang lakas. Ang sumunod dito ay tinaguriang People Power Revolution na nagtulak kay Marcos na lumikas patungong Estados Unidos. Naluklok si Aquino sa pagkapangulo. Ginawang ni Aquino na hepe ng sandatahang lakas si Ramos. Pagkaran ng dalawang taon, si Ramos ay naging kalihim na Tanggulang Pambansa.

Noong 1992, tumakbo siya at nanalong pangulo ng bansa. Bilang pangulo, naging priyoridad niya ang pagsasaayos sa estruktura ng pamahalaan, na nagbigay ng karagdagang kapangyarihan sa pamahalaang lokal. Hinikayat niya ang dayuhang pamumuhunan, lalo na sa turismo, na naging bahagi ng kanyang programa para sa kaunlaran.

Si Fidel V. Ramos ay kasal kay Amelita Martinez at mayroon silang limang anak na babae.

Si Fidel Valdez Ramos (ipinanganak Marso 18, 1928) ay ang ikalabing-dalawang Pangulo ng Republika ng

Pilipinas (Hunyo 30, 1992 - Hunyo 30,1998). Isinilang siya noong Marso 18, 1928 sa Lingayen, Pangasinan. Panganay

siya sa tatlong anak nina Narciso Ramos at Angela Valdez.

Nagtapos siya sa United States Military Academy sa West Point noong 1950. Kumuha rin siya ng masteral ng civil

engineering sa University of Illinois, Masters in Business Administration sa Pamantasang Ateneo de Manila, at nanguna

sa klase niya sa Infantry training at kursong Special Forces/Pay Operations/Airborne sa Fort Benning, Georgia.

Bumalik siya sa Pilipinas noong 1951 at naging heavy weapon platoon leader ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas.

Ipinadala rin siya sa mga digmaan ngKorea at Vietnam. Naging tanyag siya sa pamumuno sa isang pulutong ng mga

sundalong tumalo sa pwersang komunista ng mga Tsino sa Labanan sa Burol ng Eerie. Kabilang sa mga medalya at

parangal na natanggap niya bilang sundalo ang Philippine Legion of Honor, ang Gold Cross, ang Philippine Military Merit

Medal, ang United States Legion of Merit, ang French Legion of Honor at ang U.S. Military Academy Distinguished Award.

Inatasan siyang maging pinuno ng Philippine Constabulary noong 1972, hepe ng Integral National Police noong 1975, at

pangalawang pinuno ng Sandatahang Lakas noong 1981. Noong 1983, pansamantala niyang pinalitan si Fabian Ver,

pinuno noon ng Sandatahang Lakas, nang ito ay masangkot sa pagkakapaslang sa lider-opososyon si Benigno S. Aquino

Jr.

Noong 1986, tinangkaang agawin ni Ferdinand Marcos ang pagkapanalo ni Corazon Aquino, balo ni Benigno Aquino, sa

halalang pangpanguluhan. Nakiisa si Ramos kay Juan Ponce Enrile, noong kalihim ng Tanggulang Pambansa, sa

pagkubkob sa mga himpilan ng sandatahang lakas. Ang sumunod dito ay tinaguriang People Power Revolution na

nagtulak kay Marcos na lumikas patungong Estados Unidos. Naluklok si Aquino sa pagkapangulo. Ginawang ni Aquino

na hepe ng sandatahang lakas si Ramos. Pagkaran ng dalawang taon, si Ramos ay naging kalihim na Tanggulang

Pambansa.

Noong 1992, tumakbo siya at nanalong pangulo ng bansa. Bilang pangulo, naging priyoridad niya ang pagsasaayos sa

estruktura ng pamahalaan, na nagbigay ng karagdagang kapangyarihan sa pamahalaang lokal. Hinikayat niya ang

dayuhang pamumuhunan, lalo na sa turismo, na naging bahagi ng kanyang programa para sa kaunlaran.

Si Fidel V. Ramos ay kasal kay Amelita Martinez at mayroon silang limang anak na babae.

Joseph E. Estrada Ikalabintatlong Pangulo ng Pilipinas

Joseph Ejercito Estrada

Ikatlong Pangulo ng Ikalimang Republika

Naging pangulo ng Pilipinas mula Hunyo 30, 1998 hanggang Enero 20, 2001. Kilala din siya sa tawag na 'Erap',

isang popular na aktor at pulitiko. Nagsimula ang kaniyang karera sa pulitika bilang alkalde ng San Juan sa

Kalakhang Maynila. Noong Enero 2001, iniwan niya ang pwesto ng pagka-pangulo ng bansa dahil sa mga

alegasyon ng korapsiyon.

Si Jose Marcelo Ejercito (ipinanganak Abril 19, 1937), na mas kilala bilang Joseph Ejercito Estrada, o Erap, ang ikasiyam na pangulo

ng Republika ng Pilipinas o ika-13 simula noong Unang Republika.

Ipinanganak siya sa Tondo, Maynila. Anak siya nina Emilio Ejercito, Sr., na isang inhinyero, at ni Maria Marcelo.

Huminto sa pag-aaral si Estrada sa kolehiyo upang pumasok sa larangan ng pelikulang Pilipino sa edad na 21. Nakagawa siya ng mga

humigit kumulang na 120 pelikula, karamihan sa mga ito ay nauuri na action-comedy kung saan siya ang bida na ginaganapan ang

mga papel ng mga taong mahirap o mga mababang antas ng lipunan. Napagwagian niya ang ilan sa pinakamataas na Gantimpala at

Gawad sa Pag-arte at pagiging Direktor ng Pelikula.

Pinasok ni Estrada ang larangan ng pulitika noong 1967 nang mahalal siya bilang Alkalde ng San Juan, Kalakhang Maynila. Noong

1971, pinarangalan siya bilang "Outstanding Mayor and Foremost Nationalist" ng Inter-Provincial Information Service at ng sumunod na

taon bilang "Most Outstanding Metro Manila Mayor" ng Philippines Princetone Poll.

Kabilang siya sa mga alkalde na sapilitang inalis nang humalili si Corazon C. Aquino bilang pangulo ng Pilipinas pagkaraang napatalsik

Ferdinand E. Marcos sa pwesto noong Pebrero 25, 1986 sa pamamagitan ng People Power Revolution.

Tumakbo si Estrada sa ilalim ng partidong Grand Alliance for Democracy at matagumpay na nahalal sa Senado ng Pilipinas (Ika-

walong Kongreso). Nahirang siya bilang Chairman of the committees on Cultural, Rural Development, and Public Works. Siya rin ay

naging Vice Chairman of the Committees on Health, Natural Resources and Urban Planning. Kabilang sa mga panukalang batas na

isinulong nya ay yaong ukol sa agrikultura, mga proyektong irigasyon sa pagsasaka at pagpapalawig at pag-protekta sa kalabaw.

Noong 1989, tinanghal siya ng Philippine Free Press bilang isa sa �Three Outstanding Senators of the Year�. Isa si

Estrada sa mga senador na tumangging sang-ayunan ang bagong tratado ng US Military Bases na papalit sana sa 1947 Military Bases

Agreement na nakatakdang magwakas noong 1992.

Nakatulong nang malaki sa pagkakapanalo niya bilang Bise Presidente ang kaniyang popularidad bilang aktor noong halalan ng

Panguluhan at Pangalawang Panguluhan noong 1992, bagama't siya ay tumatakbo sa hiwalay na tiket ng noon ay nanalong Pangulo,

Fidel Ramos. Bilang Pangalawang Pangulo, pinamahalaan ni Estrada ang Komisyon Laban sa Krimen (Presidential Anti Crime

Commission) mula 1992 hanggang 1997.

Noong 1998, nanalo si Estrada sa halalan sa ilalim ng partidong Laban ng Makabayang Masang Pilipino (LAMMP). Nakakuha siya ng

10,956,610 boto o 39.6% ng lahat ng boto. "Erap Para sa Mahirap" ang kaniyang islogan sa pangangampanya.

Si Jose Marcelo Ejercito (ipinanganak Abril 19, 1937), na mas kilala bilang Joseph Ejercito Estrada, o Erap[1], ay ang

ikalabing-tatlong Pangulo ngRepublika ng Pilipinas (Hunyo 30, 1998 - Enero 20, 2001).

Ipinanganak siya sa Tondo, Maynila. Anak siya nina Emilio Ejercito, Sr., na isang inhinyero, at ni Maria Marcelo.

Mga nilalaman

 [itago]

1 Kabataan

2 Bilang isang aktor at direktor

3 Bilang pulitiko

o 3.1 Bilang pangulo (1998-2001)

4 Mga pelikula

5 Talababa

[baguhin]Kabataan

Si Jose Ejercito Marcelo ay ipinanganak sa Tondo, ang isa sa mga mahihirap na bahagi ng Manila. Siya ay anak ni Emilio

Ejército, Sr (1898-1977), isang maliit na sweldong pamahalaan kontratista, at María Marcelo (1905-2009), isang

maybahay. Siya ang ikawalo sa sampung magkakapatid. Ang kanyang mga kapatid ay sina Antonio Ejercito (1932-2005),

Emilio Ejercito, Jr (George Estregan) (1939-1988), Dr. Pilarica Ejercito, abogado Paulino Ejercito, Petrocinia E. de

Guzman, Marita , at Jesse Ejercito.

Asawa niya (ang dating Doktor at unang ginang ng bansa na naporma-senador) na si Luisa Pimentel at nagkaroon ng

tatlong anak: Jose Ejercito, Jr. (mas mahusay na kilala bilang "Jinggoy Estrada"; dating Alkalde ng San Juan naporma

senador / kasal kay Precy Vitug), Jackie Ejercito (kasal kay Beaver Lopez), at Jude Ejercito (kasal kay Weng Ocampo).

Joseph Estrada matugunan ang kanyang asawa Loisa Pimentel habang nagtatrabaho bilang isang katulong sa National

Center for Mental Health (NMCH) sa Mandaluyong City.

Siya rin ay may mga anak mula sa apat na sa labas ng matrimonyo relasyon, kasama Joseph Victor "JV" Ejercito (mula

sa mga taong tanyag sa lipunan Guia Gómez) na gumawa rin ng pangalan para sa kanyang sarili sa pulitika sa para

sumusunod sa mga yapak ng kanyang ama bilang kasalukuyang alkalde ng San Juan City . Pagsanjan, Laguna Mayor

Emilio Ramon P. Ejercito III, na kilala sa Philippine Showbiz na si George Estregan, Jr, o ay Ejercito, ay ang kanyang

pamangking lalaki.

Sa panahon ng 2000 pagtataluwalagsa pamamaraan, nagkaroon si Estrada ng maraming panlabas ng relasyon at mga

anak.

[baguhin]Bilang isang aktor at direktor

Huminto sa pag-aaral si Estrada sa kolehiyo upang pumasok sa larangan ng pelikulang Pilipino sa edad na 21.

Nakagawa siya ng mga humigit kumulang na 120 pelikula, karamihan sa mga ito ay nauuri na action-comedy kung saan

siya ang bida na ginaganapan ang mga papel ng mga taong mahirap o mga mababang antas ng lipunan. Napagwagian

niya ang ilan sa pinakamataas na Gantimpala at Gawad sa Pag-arte at pagiging Direktor ng Pelikula.

[baguhin]Bilang pulitiko

Pinasok ni Estrada ang larangan ng pulitika noong 1967 nang mahalal siya bilang Alkalde ng San Juan, Kalakhang

Maynila. Noong 1971, pinarangalan siya bilang "Outstanding Mayor and Foremost Nationalist" ng Inter-Provincial

Information Service at ng sumunod na taon bilang "Most Outstanding Metro Manila Mayor" ng Philippines Princetone Poll.

Kabilang siya sa mga alkalde na sapilitang inalis nang humalili si Corazon C. Aquino bilang pangulo ng Pilipinas

pagkaraang napatalsik Ferdinand E. Marcos sa pwesto noong Pebrero 25, 1986 sa pamamagitan ng People Power

Revolution.

Tumakbo si Estrada sa ilalim ng partidong Grand Alliance for Democracy at matagumpay na nahalal sa Senado ng

Pilipinas (Ika-walong Kongreso). Nahirang siya bilang Chairman of the committees on Cultural, Rural Development, and

Public Works. Siya rin ay naging Vice Chairman of the Committees on Health, Natural Resources and Urban Planning.

Kabilang sa mga panukalang batas na isinulong nya ay yaong ukol sa agrikultura, mga proyektong irigasyon sa

pagsasaka at pagpapalawig at pag-protekta sa kalabaw. Noong 1989, tinanghal siya ng Philippine Free Press bilang isa

sa “Three Outstanding Senators of the Year”. Isa si Estrada sa mga senador na tumangging sang-ayunan ang bagong

tratado ng US Military Bases na papalit sana sa 1947 Military Bases Agreement na nakatakdang magwakas noong 1992.

Nakatulong nang malaki sa pagkakapanalo niya bilang Bise Pangulo ang kaniyang popularidad bilang aktor noong

halalan ng Panguluhan at Pangalawang Panguluhan noong 1992, bagama't siya ay tumatakbo sa hiwalay na tiket ng

noon ay nanalong Pangulo, Fidel Ramos. Bilang Pangalawang Pangulo, pinamahalaan ni Estrada ang Komisyon Laban

sa Krimen (Presidential Anti Crime Commission) mula 1992 hanggang 1997.

[baguhin]Bilang pangulo (1998-2001)

Makakatulong po kayo sa pagpapaunlad ng artikulong ito sa pamamagitan ng pagdaragdag dito.Para sa karagdagang impormasyon, tingnan lamang po ang pahina ng usapan. (Marso 2008)

Noong 1998, nanalo si Estrada sa halalan sa ilalim ng partidong Laban ng Makabayang Masang Pilipino (LAMMP).

Nakakuha siya ng 10,956,610 boto o 39.6% ng lahat ng boto. "Erap Para sa Mahirap" ang kaniyang islogan sa

pangangampanya.

[baguhin]Mga pelikula

Ang Tanging Pamilya (2009)

Sa kuko ng Aguila  (1989)

Order to Kill  (1985)

Bangkang Papel sa Dagat ng

Apoy (1984)

Machonurin  (1983)

Pedring Taruc  (1982)

Kumander Alibasbas  (1981)

Hoy Tukso, Layuan mo Ako  (1980)

Okey Lang Basta't Kapiling

Kita (1979)

Mamang Sorbetero  (1979)

Warrant of Arrest  (1979)

Magkaaway  (1978)

Tatak ng Tondo  (1978)

Yakuza Contract  (1978)

Bakya mo Neneng  (1977)

Huwag Mong Dungisan Ang Pisngi Ng

Langit (1977)

Sa Dulo Ng Kris  (1977)

Alas singko ng hapon, gising na ang

mga anghel (1976)

Arrest the Nurse Killer  (1976)

Bago Lumamig Ang Sabaw  (1976)

Hoy Mister, Ako Ang Misis Mo  (1976)

Battle of the Champions  (1975)

Counter Kill  (1975)

Diligin Mo ng Hamog ang Uhaw na

Lupa (1975)

Dugo at Pag-ibig sa Kapirasong

Lupa (1975)

Aragon Brothers  (1969)

Capitan Pepe  (1969)

Ang Ninong kong Nazareno  (1969)

Patria Adorada  (1969)

Sagupaan  (1969)

Abdul Tapang  (1968)

Azero Brothers  (1968)

Cuadro de Jack  (1968)

De Colores  (1968)

Diegong Daga  (1968)

Dos Por Dos  (1968)

Galo Gimbal  (1968)

Jakiri Valiente  (1968)

Kid Brother  (1968)

Killer Patrol  (1968)

Quintin Salazar  (1968)

Rancho Diablo  (1968)

Suntok o Karate  (1968)

Tatak: Double Cross  (1968)

Tatlong Hari  (1968)

Valiente Brothers  (1968)

Alex Big Shot  (1967)

Angkan ng Haragan  (1967)

Boy Aguila  (1967)

Ako'y Magbabalik  (1966)

Badong Baldado  (1966)

Bantay Salakay  (1966)

Batang Iwahig  (1966)

Bodyguard  (1966)

Dodong Tricycle  (1966)

Garuda, Flight to Fury  (1964)

Ako ang Papatay  (1964)

Berdugo ng Mga Maton  (1964)

Cordillera  (1964)

Mga Daliring Ginto  (1964)

Deadly Brothers  (1964)

Encuentro  (1964/II)

Geron Busabos, Ang Batang

Quiapo (1964)

Pambato  (1964)

Panginoon ng Pantalan  (1964)

Siyam na Buhay ni Martin Pusa  (1964)

Takot Mabuhay, Takot Mamatay  (1964)

Vendetta Brothers  (1964)

Barilan sa Pugad Lawin  (1963)

Basagulero  (1963)

Ginoong Itim  (1963)

Istambay  (1963)

Ito ang Maynila  (1963)

Kilabot sa Daang Bakal  (1963)

Kung Hindi ka Susuko  (1963)

Los Paliqueros  (1963)

Patapon  (1963)

Pulong Diablo  (1963)

Sugapa  (1963)

Talahib  (1963)

Tres Kantos  (1963)

Via Europa  (1963)

Asiong Meets Alembong  (1962)

Digmaan Ng Mga Maton  (1962)

Hit and Run  (1975)

Huwag mo akong Paandaran  (1975)

Ang Nobya Kong Sexy  (1975)

King Khayam and I  (1974)

Manila Connection  (1974)

Ransom  (1974)

Tama na, Erap  (1974)

Ang Agila at ang Araw  (1973)

Dragnet  (1973)

Erap Is My Guy  (1973)

Okey ka, Erap  (1973)

Panic  (1973)

Blood Compact  (1972)

Kill the Pushers  (1972)

Magiting at Pusakal  (1972)

Tatay na si Erap  (1972)

Apat na Patak ng Dugo ni Adan  (1971)

Digmaan Ng Mga Angkan  (1971)

Valentin Walis  (1971)

Boss Areglado  (1970)

Padre Pugante  (1970)

Sebastian  (1970)

Simon Bastardo  (1970)

Alamat ng Pitong Kilabot  (1969)

Anim ang Dapat Patayin  (1969)

Ito ang Pilipino  (1966)

John Doe  (1966)

Soliman Brothers  (1966)

Stowaway  (1966)

Totoy Bingi  (1966)

Batang Angustia  (1965)

Big Boss  (1965)

Buhay sa Buhay  (1965)

Deadly Pinoy  (1965)

Hahamakin ang Lahat  (1965)

Hamon sa Bandila  (1965)

Jose Nazareno, Ang Taxi

Driver (1965)

Labanang Lalake  (1965)

Maskulado  (1965)

Paalam sa Kahapon  (1965)

Pepeng Pingas  (1965)

Sa kamay ng mga Kilabot  (1965)

Salonga Brothers  (1965)

Sapang Palay  (1965)

Valentin Galit  (1965)

Hari ng mga Maton  (1962)

Kapit sa Patalim  (1962)

Markang Rehas  (1962)

Tondo Boy  (1962)

Asiong Salonga  (1961)

Baril sa Baril  (1961)

Moises Padilla Story  (1961)

Nag-uumpugang Bato  (1961)

Pantalan ng Trece  (1961)

Sa Baril Mag-Uusap  (1961)

Cuatro Cantos  (1960)

True Confessions  (1960)

Sumpa at Pangako  (1959)

Batas ng Puso  (1958)

Mga Liham kay Tiya Dely  (1958)

Lo'Waist Gang  (1958)

Matandang Tinale  (1958)

Kandilang Bakal  (1957)

Sampung Libong Pisong Pag-ibig  (1957)

Kandelerong Pilak  (1956)

Gloria Macapagal Arroyo Ikalabing-apat na Pangulo ng Pilipinas

Maria Gloria Macapagal-Arroyo

Ikaapat na Pangulo ng Ikalimang Republika

Naging pangulo ng Pilipinas mula Enero 20, 2001 hanggang Hunyo 30, 2010. Siya ay anak ni Pangulong Diosdado

Macapagal. Isang propesor ng ekonomiks at nanilbihan sa pamahalaan noong 1987 bilang pangalawang kalihim ng

Kagawaran ng Kalakalan at Industriya nang italaga siya ni Pangulong Corazon Aquino. Siya ay naging senador

(1992-1998) at pagkatapos ay naging Pangalawang Pangulo ng bansa. Naging Pangulo siya ng bansa matapos na

iwanan ni Presidente Estrada ang pwesto noong 2001.

Si Pangulong Arroyo ay isinilang na Maria Gloria Macaraeg Macapagal ng pulitikong Diosdado Macapagal, at ng kanyang asawa,

Evangelina Macaraeg Macapagal. Siya ay kapatid ni Dr. Diosdado "Boboy" Macapagal, Jr. at Cielo Macapagal-Salgado. Nanirahan

siya sa Lubao, Pampanga noong unang mga taon niya kasama ang kanyang dalawang nakatatandang kapatid mula sa unang asawa

ng kanyang ama. Sa edad na apat, pinili niyang manirahan sa lola niya sa ina, sa Lungsod ng Iligan. Nanatili siya doon ng tatlong taon,

at hinati niya ang kanyang oras sa Mindanao at Maynila hanggang sa siya'y maglabing-isang taon. Mahusay siya sa Wikang Ingles,

Wikang Tagalog, Kastila at iba pang wika sa Pilipinas.

Noong 1961, nang si Gloria ay 14 pa lamang, ay nahalal bilang pangulo ang kanyang ama. Siya at ang kanyang pamilya ay lumipat sa

Palasyo ng Malakanyang sa Maynila. Isang bayan ang ipinangalan sa kanya, ang Gloria, Oriental Mindoro. Nag-aral siya ng

elementarya at sekundarya sa Assumption Convent, kung saan ay nakapagtapos siya bilang Valedictorian noong 1964.

Noong 1961, nang si Gloria ay 14 na taon gulang pa lamang, ang kanyang ama ay nahalal na pangulo ng Pilipinas. Lumipat siya

kasama ang kanyang pamilya sa Malakanyang sa Maynila. Nag-aral siya ng elementarya at sekundarya sa Assumption College at

nakapagtapos na valedictorian noong 1964. Pagkatapos ay nag-aral si Gloria ng dalawang taon sa Walsh School of Foreign Service ng

Georgetown University sa Washington, D.C. na kung saan ay naging kamag-aral niya noon ang magiging pangulo ng Estados Unidos

na si Bill Clinton at napanatili ang pangalan nito sa talaan ng Dekano. Nakuha niya ang kanyang Batsilyer sa Arte sa Ekonomiks mula

sa Assumption College, na kapagtapos na magna cum laude noong 1968.

Noong 1968, napangasawa ni Gloria ang isang abugado at negosyanteng si Jose Miguel Arroyo na tubong Binalbagan, Negros

Occidental, na nakilala niya nang siya ay nasa kanyang kabataan pa lamang. Sila ay may tatlong anak, sina Juan Miguel (1969),

Evangelina Lourdes (1971), at si Diosdado Ignacio Jose Maria (1974). Ipinagpatuloy ni Gloria ang kanyang pag-aaral at nakuha ang

Master na degree sa Ekonomiks mula Ateneo de Manila noong 1978 at ang Doctoratena degree sa EKonomiks mula sa Unibersidad

ng Pilipinas noong 1985. Mula 1977 hanggang 1987, humawak siya ng mga posisyon sa pagtuturo sa iba't ibang mga paaralan, gaya

ng Unibersidad ng Pilipinas at Ateneo de Manila.

Noong 1987, siya ay inanyayahan ni Pangulong Corazon Aquino na lahukan ang pamahalaan bilang Pangalawang Kalihim ng

Kagawaran ng Kalakalan at Industriya. Siya ay napromote bilang undersecretary pagkatapos ng dalawng taon.

Noong Enero 20, 2001, pagkatapos ng ilang araw ng kaguluhang pulitikal at malawakang pag-aaklas, inihayag ng Kataastaasang

Hukuman na bakante ang posisyon ng pagkapangulo. Ang sandatahan at ang pambansang pulisya ay una nang inalis ang suporta

para kay Estrada, Noong kinahapunan din nang araw na iyon, ay nanumpa si Arryo bilang Pangulo ng Pilipinas sa pamamagitan ni

Punong Hukom Hilario Davide, Jr..

Matapos ang ilang linggo, Nagsampa ng kaso si Estrada na naghahamon ng batayang legal ng pagkapangulo ni Arroyo at pinipilit na

siya ang nananatiling pangulo ayon sa batas, ngunit dinagdag niya na hindi niya kukunin muli ang kanyang posisyon. Noong Marso 2,

2001, ang Kataastaasang Hukuman ng Pilipinas ay nagpalabas ng desisyon na nagsasabing si Estrada ay nagbitiw sa pagkapangulo

at iniwan niya ang kanyang pwesto

Si Maria Gloria Macapagal-Arroyo (ipinanganak bilang Maria Gloria Macaraeg Macapagal noong Abril 5, 1947) ay ang

ikalabing-apat na Pangulong Republika ng Pilipinas (Enero 20, 2001 - Hunyo 30, 2010). Siya ang ikalawang babaeng

pangulo ng bansa, at anak ng dating pangulong si Diosdado Macapagal.

Isang propesor ng ekonomiks, si Arroyo ay pumasok sa pamahalaan noong 1987, na naglingkod bilang pangalawang

kalihim at undersecretary ngKagawaran ng Kalakalan at Industriya sa pag-talaga sa kanya ni Pangulong Corazon Aquino.

Pagkatapos maglingkod bilang senador mula 1992 hanggang 1998, siya ay nahalal na Pangalawang Pangulo sa ilalim ni

Pangulong Joseph Estrada kahit na ito ay tumakbo sa kalabang partido. Pagkatapos maakusahan si Estrada ng

korupsyon, nagbitiw siya sa posisyon niya bilang gabinete bilang kalihim ng Kagawaran ng Kagalingang Panlipunan at

Pagpapaunladat sumali sa lumalaking bilang ng mga oposisyon sa Pangulo, na humarap sa paglilitis. Si Estrada ay

napaalis sa pwesto sa pamamagitan ng tinatawag ng mga tagapagtaguyod nito bilang mga mapayapang demonstrasyon

sa lansangan ng EDSA, ngunit binansagan namang ng mga kritiko nito bilang pagsasabwatan ng mga elitista sa larangan

ng politika, negosyo, militar at ni Obispo Jaime Kardinal Sin ngSimbahang Katoliko [1]. Si Arroyo ay pinanumpa bilang

Pangulo ng noon ay Punong Mahistrado na si Hilario Davide, Jr. noong Enero 20, 2001 sa gitna ng lipon ng mga tao

ng EDSA II, ilang oras bago nilisan ni Estrada ang Palasyo ng Malakanyang. Siya ay nahalal upang maupo bilang

pangulo sa loob ng anim na taon noong kontrobersyal na eleksyon ng Pilipinas noong Mayo 2004, at nanumpa noon

Hunyo 30, 2004.

Mga nilalaman

 [itago]

1 Kabuuan

2 Pangalawang Pangulo

3 Pagkapangulo

4 Personal na impormasyon

o 4.1 Pamilya

o 4.2 Edukasyon

5 Mga panlabas na kawing

[baguhin]Kabuuan

Si Pangulong Arroyo ay isinilang na Maria Gloria Macapagal ng pulitikong Diosdado Macapagal, at ng kanyang

asawa, Evangelina Macaraeg Macapagal. Siya ay kapatid ni Dr. Diosdado "Boboy" Macapagal, Jr. at Cielo Macapagal-

Salgado. Nanirahan siya sa Lubao, Pampanga noong unang mga taon niya kasama ang kanyang dalawang

nakatatandang kapatid mula sa unang asawa ng kanyang ama.[2] Sa edad na apat, pinili niyang manirahan sa lola niya sa

ina, sa Lungsod ng Iligan.[3] Nanatili siya doon ng tatlong taon, at hinati niya ang kanyang oras

sa Mindanao at Maynilahanggang sa siya'y maglabing-isang taon.[3] Mahusay siya sa Wikang Ingles, Wikang

Tagalog, Kastila at iba pang wika sa Pilipinas.

Noong 1961, nang si Gloria ay 14 na taon gulang pa lamang, ang kanyang ama ay nahalal na pangulo ng Pilipinas.

Lumipat siya kasama ang kanyang pamilya sa Malakanyang sa Maynila. Nag-aral siya ng elementarya at sekundarya

sa Assumption College at nakapagtapos na valedictorian noong 1964. Pagkatapos ay nag-aral si Gloria ng dalawang taon

sa Walsh School of Foreign Service ng Georgetown University sa Washington, D.C. na kung saan ay naging kamag-aral

niya noon ang magiging pangulo ng Estados Unidos na si Bill Clinton at napanatili ang pangalan nito sa talaan ng

Dekano.[4] Nakuha niya ang kanyang Batsilyer sa Arte sa Ekonomiks mula sa Assumption College, na kapagtapos

na magna cum laude noong 1968. Noong 1968, napangasawa ni Gloria ang isang abugado at negosyanteng si Jose

Miguel Arroyo na tubong Binalbagan, Negros Occidental, na nakilala niya nang siya ay nasa kanyang kabataan pa

lamang.[2] Sila ay may tatlong anak, sina Juan Miguel (1969), Evangelina Lourdes (1971), at si Diosdado Ignacio Jose

Maria (1974). Ipinagpatuloy ni Gloria ang kanyang pag-aaral at nakuha ang Master na degree sa Ekonomiks mula Ateneo

de Manila noong 1978 at ang Doctorate na degree sa Ekonomiks mula sa Unibersidad ng Pilipinas noong 1985.[5] Mula

1977 hanggang 1987, humawak siya ng mga posisyon sa pagtuturo sa iba't ibang mga paaralan, gaya ng Unibersidad ng

Pilipinas at Ateneo de Manila.

Noong 1987, siya ay inanyayahan ni Pangulong Corazon Aquino na lahukan ang pamahalaan bilang Pangalawang

Kalihim ng Kagawaran ng Kalakalan at Industriya. Siya ay napromote bilang undersecretary pagkatapos ng dalawang

taon.

[baguhin]Pangalawang Pangulo

Kinunsidera ni Arroyo na tumakbo bilang pangulo noong pambansang halalang 1998 subalit naimpluwensyahan ni

Pangulong Fidel V. Ramos, at pinuno ng ng partido ng administrasyon Lakas-Christian Muslim Democrats na imbes na

pangulo ay maging pangalawang pangulo na lamang at ng kandidatong si Ispiker Jose de Venecia, Jr. [6]  Nanalo si Arroyo

bilang pangawalang pangulo na may malayong agwat, na nakakuha ng higit doble sa sumunod nitong katunggali, ang

kandidatong pangawalang pangulo ni Estrada, si Edgardo Angara.[7]

Nagsimula ang termino ni Arroyo bilang Pangalawang Pangulo noong Hunyo 30, 1998, Siya ay tinalaga ni Estrada na

maging Kalihim ng Kagawaran ng Pangangalagang Panlipunan at Pagpapaunlad.[6]

Nagbitiw si Arroyo sa gabinete noong Oktubre 2000, upang ilayo ang kanyang sarili mula kay Estrada, na inakusahan ng

korupsyon ng kanyang dating tagasuporta sa pulitika na si Chavit Singson, Punong lalawigan ng Ilocos Sur.[8] Noong una

ay hindi pa nagsasalita si Arroyo laban kay Estrada, subalit dahil sa mga kaalyado nito, ay sumalina rin ito sa

panawagang magbitiw si Estrada sa pwesto.

[baguhin]Pagkapangulo

Noong Enero 20, 2001, pagkatapos ng ilang araw ng kaguluhang pulitikal at malawakang pag-aaklas, inihayag ng

Kataastaasang Hukuman na bakante ang posisyon ng pagkapangulo. Ang sandatahan at ang pambansang pulisya ay

una nang inalis ang suporta para kay Estrada. Noong kinahapunan din nang araw na iyon, ay nanumpa si Arroyo bilang

Pangulo ng Pilipinas sa pamamagitan ni Punong Hukom Hilario Davide, Jr. [8] .

Matapos ang ilang linggo, nagsampa ng kaso si Estrada na naghahamon ng batayang legal ng pagkapangulo ni Arroyo at

pinipilit na siya ang nananatiling pangulo ayon sa batas, ngunit dinagdag niya na hindi niya kukunin muli ang kanyang

posisyon.[9]. Noong Marso 2, 2001, ang Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas ay nagpalabas ng desisyon na

nagsasabing si Estrada ay nagbitiw sa pagkapangulo at iniwan niya ang kanyang pwesto.[8]

[baguhin]Personal na impormasyon

[baguhin]Pamilya

Ipinanganak siya noong Abril 5, 1947 sa San Juan, Kalakhang Maynila. Ang kanyang mga magulang ay ang ika-siyam

na Pangulo ng Pilipinas, si Diosdado Macapagal at si Dra. Evangelina Macaraeg-Macapagal.

Noong Agosto 2, 1968, ikinasal siya sa abogadong si Jose Miguel T. Arroyo na nagtapos sa Ateneo Law

School noong 1972. May tatlo silang mga anak:

Juan Miguel (ipinanganak Abril 26, 1969) — nagtapos ng Diploma in Business Administration sa University of

California, Berkeley

Evangelina Lourdes (ipinanganak Hunyo 5, 1971) — nagtapos ng MS in Foreign Service sa Georgetown University

Diosdado Ignacio (ipinanganak Setyembre 4, 1974) — nagtapos ng BS in Legal Management, sa Ateneo de Naga

[baguhin]Edukasyon

Elementarya

Assumption Convent High School (1954-1960)

Mataas na Paaralan

Assumption Convent High School (1960-1964) — Valedictorian

Kolehiyo

Georgetown University, AB Economics (1964-1966) — Dean’s Lister

Assumption College, AB Economics (1968) — Magna cum Laude

Post Graduate

Ateneo de Manila University, MA Economics (1978)

UP School of Economics, Ph.D. in Economics (1985)

[baguhin]Mga panlabas na kawing

Gloria Macapagal Arroyo , opisyal na website

Gloria Arroyo  Nagmamahal sa Pangulo website

1. ↑  Bowring, Philip. "Filipino Democracy Needs Stronger Institutions." International Herald Tribune website. 2001, January 22.

Retrieved February 14, 2009.http://www.iht.com/articles/2001/01/22/edbow.t_3.php

2. ↑ 2.0 2.1 Gloria Macapagal-Arroyo. Current Biography International Yearbook 2004. The H. W. Wilson Company. Hinango noong

Hunyo 4, 2007.

3. ↑ 3.0 3.1 Spaeth, Anthony (Enero 29, 2001). Glory, Gloria!. TIME Pacific. Hinango noong Hunyo 4, 2007.

4. ↑  Gloria Arroyo, The Most Powerful Women. Forbes: (Nobyembre 1, 2005). Hinango noong Hunyo 4, 2007.

5. ↑  President Gloria Macapagal-Arroyo Biography. Office of the President. Hinango noong Hunyo 4, 2007.

6. ↑ 6.0 6.1 Malaya, J. Eduardo; Jonathan E. Malaya (2004). ...So Help Us God: The Presidents of the Philippines and Their

Inaugural Addresses. Pasig City: Anvil Publishing. pp. 301–303. ISBN 971-27-1487-X.

7. ↑  Results of the Past Presidential & Vice-Presidential Elections. The Philippine Presidency Project. Hinango noong Hunyo 4,

2007.

8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Estrada v. Arroyo, G.R. No. 146710-15. (2001)

9. ↑  New York Times - Ex-President in Philippines Sues to Reclaim at Least His Dignity

Mga tungkuling pulitikal

Sinundan:Joseph Estrada

Pangulo ng Pilipinas2001 – 2010

Susunod:Benigno Aquino III

Sinundan:Joseph Estrada

Pangalawang Pangulo ng Pilipinas1998 – 2001

Susunod:Teofisto Guingona

Sinundan:Teofisto Guingona

Kalihim ng Ugnayang Panlabas2002

Susunod:Blas Ople

Sinundan:Angelo Reyes

Kalihim ng Tanggulang Pambansa2003

Susunod:Eduardo Ermita

Sinundan:Franklin Ebdalin

Kalihim ng Ugnayang Panlabas2003

Susunod:Delia Albert

Sinundan:Avelino Cruz

Kalihim ng Tanggulang Pambansa2006 – 2007

Susunod:Hermogenes Ebdane

Mga tungkuling pangpartido pulitikal

Sinundan:Jose de Venecia

National Chairman ng Lakas-CMD2004 – kasalukuyan

Kasalukuyan

Sinundan:Luis Villafuerte

Chairman Emeritus ng KAMPI2004 – kasalukuyan

Kasalukuyan

Benigno S. Aquino III Ikalabinlimang Pangulo ng Pilipinas

Benigno Simeon Cojuangco Aquino III

Ikalimang Pangulo ng Ikalimang Republika

Ang kasalukuyang Pangulo ng Pilipinas at mas kilala sa tawag na "P-Noy" o Pangulong Noynoy. Nahalal noong

Hunyo 30, 2010. Siya ay ang nag-iisang anak na lalaki nina dating Senador Benigno Aquino Jr. at Pangulong

Corazon Aquino.

Benigno Aquino IIIMula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Benigno S. Aquino III

Ika-15 Pangulo ng PilipinasIkalabinglimang Pangulo ng Ikalimang Republika

Kasalukuyan

NaninilbihanHunyo 30, 2010

Pangalawang Pangulo Jejomar Binay

Sinundan si Gloria Macapagal-Arroyo

Senador ng Pilipinas

NanilbihanHunyo 30, 2007 – Hunyo 30, 2010

Kinatawan ng Ikalawang Distrito ng Lalawigan ng Tarlac

NanilbihanHunyo 30, 1998 – Hunyo 30, 2007

Sinundan si Jose Yap

Sinundan ni Jose Yap

Kalihim ng Interyor at Pamahalaang Lokal

NanilbihanHunyo 30, 2010 – Hulyo 9, 2010

Sinundan si Ronaldo Puno

Sinundan ni Jesse Robredo

Kapanganakan Pebrero 8, 1960(edad 50)Maynila, Pilipinas

Kabansaan Pilipino

Partidong pampulitika Partido Liberal (1998 hanggang kasalukuyan)

Kamag-anak Benigno Aquino, Jr.(Ama)Corazon Aquino (Ina)Maria Elena "Ballsy" Cruz (Ate)Aurora Corazon "Pinky" Abellada (Ate)Victoria Eliza "Viel" Dee (Nakabatang Kapatid)Kristina Bernadette "Kris" Yap (Bunsong Kapatid)

Alma mater Pamantasang Ateneo de Manila

Hanapbuhay Ekonomista, Politiko

Propesyon Ekonomista, Serbisyo sibil

Relihiyon Katoliko Romano

Website www.noynoy.ph/

Si Benigno Simeon Cojuangco Aquino, III (ipinanganak noong Pebrero 8, 1960) na mas kilala sa palayaw na Noynoy

Aquino o sa tawag na P-Noyay ang ikalabing-limang Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Hunyo 30, 2010 hanggang

kasulukuyan) . Noong Hunyo 30, 2010, matagumpay siyang umakyat sa puwesto sa tulong ng kanyang Transition Team. Siya

ang nag-iisang anak na lalaki ng dating Senador Ninoy Aquino at dating PangulongCory Aquino may mga kapatid rin siya na

sina Maria Elena “Ballsy” Aquino-Cruz, Aurora Corazon “Pinky” Aquino-Abellada, Victoria Eliza “Viel” Aquino-Dee at Kristina

Bernadette “Kris” Aquino-Yap. Siya rin ay dating Kongresista at Senador ng Bansang Pilipinas. Habang pangulo, kilala sa sa

katawagang"P-Noy" na ngangahulugang "Pangulong Noynoy".

Pagiging Pangulo ng Pilipinas (2010-kasalukuyan)

Si Noynoy Aquino habang inihahalal bilangPangulong-halal ng Pilipinas ni Senador Juan Ponce Enrile at Kongresista Prospero

Nograles saBatasang Pambansa, Lungsod Quezon noong Hunyo 9, 2010.

Nagwagi siya sa Pagka-pangulo at nakakuha ng 15,208,678 na boto. Noong Hunyo 9, 2010, naiproklama na si Noynoy

bilang Pangulo ng Pilipinas kasama si Jejomar Binay bilang Pangalawang Pangulo ng Pilipinas. Sila ay naiproklama

sa Batasang Pambansa, Quezon City, Kongreso ng Pilipinas.[1]

Unang Republika ng PilipinasMula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

República FilipinaRepúbliká n Filipinasg̃�

Hindi kinikilala

←

←

1899–1901 →

→

Watawat

Pambansang Awit

Himno Nacional Filipina

Lokasyon ng Pilipinas sa Asya

Kabisera Malolos, Bulacan(Official)

January 23, 1899-March

29, 1899

San Isidro, Nueva

Ecija Marso 29 , 1899-Mayo

9, 1899

Palanan,

IsabelaSetyembre 6, 1900-

Marso 23, 1901

(Mga) wika Kastila (de facto)

Tagalog

Pamahalaan Republika

Presidente de la República

- 1898-1901 Emilio Aguinaldo

Presidente del Consejos de Gobierno

- 1898-1899 Apolinario Mabini

- 1899 Pedro A. Paterno

Panahong

pangkasaysayan

Rebolusyon ng Pilipinas

- Established Enero 23, 1899

- Binuwag ¹ Marso 23, 1901

Lawak

- 1898 198,000 km²(76,448 sq mi)

Populasyon

- 1898 est. 8,000,000

Densidad 40.4 /km² (104.6 /sq mi)

Salapi Peso

¹ Capture of Emilio Aguinaldo.

Ang Unang Republika ng Pilipinas o Unang Republika Pilipina (opisyal na tinawag na República Filipina, Ingles: Philippine Republic,Lumang

Tagalog: Repúbliká ngJ Filipinas) ay ang pamahalaan ng Pilipinas na itinatag kasabay ng paghahayag ng Saligang Batas ng Malolosnoong Enero

23, 1899 sa Malolos, Bulacan hanggang sa pagdakip at pagsuko ni Emilio Aguinaldo, ang Pangulo ng republika, sa mga

sundalongAmerikano noong Marso 23, 1901 sa Palanan, Isabela, na nagtapos sa Unang Republika. Ito ang unang republikang itinatag sa Asya ng mga

Asyano.

Ang pagtatatag ng Republika ng Pilipinas ang naging pinakamahalagang pangyayari sa rebolusyon ng mga Pilipino laban sa pamamahala ng

mga Espanyol. Ipinahayag ang kalayaan noong Hunyo 12, 1898 at ang pamahalaang diktatoryal na umiiral noon ay pinalitan ng pamahalaang

rebolusyonaryo na pinamunuan ni Emilio Aguinaldo bilang pangulo noong Hunyo 23, 1898.

Nagkaroon ang republikang ito ng Kongresong nagsilbing tagapayo ni Aguinaldo.

PAGSILANG NG UNANG REPUBLIKA NG PILIPINAS

Ang Republika ng Malolos

Noong Enero 23, 1899, sa pamamagitan ng makulay na pagdiriwang ay

pinasinayaan sa Simbahan ng Barasoain ang bantog na Republika ng Malolos. Ito ay

kinilala ring Unang Republika sa Asya.

Ang Unang Republika ng Pilipinas, kahit na hindi kinilala ng Amerika at iba pang

banyagang bansa, ay isang tunay na Republika ng Pamahalaang Pilipino, at para sa

mga Pilipino. Ito’y ipinagmamalaki ng karaniwang Pilipino. Ang kapangyarihan nito ay

kinilala hindi lamang sa Luzon, kundi sa Visayas, Mindanao at Palawan.

Pahayagan ng Rebolusyon

Upang maiparating ang adhikain ng mga Pilipino sa Republika, ang pamahalaan

ay nagtatag ng pahayagan. Ang opisyal na pahayagan ng Unang Republika ng Pilipinas

ay ang El Heraldo de la Revolucion (Pahayagan ng Rebolusyon).

Maraming mga pribadong pahayagan ang lumabas noong panahon ng Republika.

Ang La Independensia (Kalayaan), ay pinamatnugutan ni Heneral Antonio Luna. Ang La

Republica Filipina (Republika ng Pilipinas), ay pinamatnugutan ni Dr. Pedro A. Paterno.

Ang pinakabantog sa mga panlalawigang pahayagan ay ang El Nuevo Dia (Ang

Bagong Araw), na pinamatnugutan ni Sergio Osmeña.

Mga Manunulat ng Unang Republika

Ginamit ng mga manunulat na Pilipino ang kanilang panulat upang pukawin ang

damdaming makabayan ng mga tao. Ang tatlong pangunahing manunulat ng tula ay

sina Jose Palma (1876-1903), Fernando Ma. Guerrero (1873-1929) at Cecilio Apostol

(1877-1938). Ang bantog na tulang Filipinas ay isinulat ni Jose Palma. Ang tanyag na

tula ni Guerrero ay ang Mi Patria (Ang Aking Bansa). Ang A Rizal (Para kay Rizal), ang

bantog na tula ni Apostol. Si Apolinario Mabini naman ang pinakadakilang manunulat na

pulitikal nang panahon iyon. Kabilang sa kanyang mga sinulat ay: 13

1. Constitutional Programme of the Philippine Republic

2. The True Decalogue

3. The Philippine Revolution

Ang Pambansang Awit ng Pilipinas ang pinakadakilang pamana na isinulat ni

Julian Felipe. Sumulat din siya ng komposisyong musikal, gaya ng Un Recuerdo, awit

handog sa Labintatalong Martir ng Cavite, Responso, isang parangal kay Heneral Luna.

Si Julio Nakpil ay sumulat ng isang awiting pinamagatang Marangal na Dalitang

Katagalugan at pahimakas.

Ang Edukasyon sa Unang Republika

Isang sistema nang walang bayad at sapilitang edukasyong elementarya ang

itinadhana ng Konstitusyon ng Malolos. Itinatag sa Malolos ang isang kolehiyo, Military

Academy para sa mga Hukbo, at ang pinakamataas na institusyon ng pag-aaral, ang

Literary University of the Philippines. Si Dr. Joaquin Gonzales ang unang rektor. Si Dr.

Leon Ma. Guerrero ang ikalawa at huling rektor.

Ang Pagbagsak ng Unang Republika

Mahusay na sana ang pagpapatakbo ng Unang Republika. Subalit di ito

nagtagal. Sumiklab ang digmaan sa pagitan ng Pilipino at Amerikano. Muling

nakipaglaban ang magigiting na pinuno ng Republika. Subalit malakas ang puwersa ng

mga Amerikano. Nadakip si Aguinaldo sa Palanan, Isabela noong Abril 1901. Bunga

nito, bumagsak ang Unang Republika.

Kasaysayan

Si Emilio Aguinaldo, ang pangulo ng Unang Republika ng Pilipinas

Mga naunang uri ng pamahalaan

Maraming mga uri ng pamahalaan ang ginamit ng mga rebolusyonaryo. Itinatag ni Emilio Aguinaldo ang pamahalaan sa Biak-na-Bato noong Hulyo

7, 1897 na nagpatapon sa mga pinuno ng himagsikan saHong Kong. Nang bumalik sila sa Pilipinas, itinatag niya ang pamahalaang diktatoryal upang

ipawalang-bisa ang pamahalaan sa Biak-na-Bato. Pinalitan ang pamahalaan diktatoryal ng pamahalaang rebolusyonaryo noong Hunyo

23, 1898.Ipinagtibay ang Constitución política de la República Filipina noong Enero 21, 1899 sa Simbahan ng Barasoain. Matapos ang dalawang araw,

itinatag ang republika na pinamunuan ni Aguinaldo.

Pagtatatag ng republika

Ipinagtibay ang Constitución política de la República Filipina noong Enero 21, 1899 sa Simbahan ng Barasoain. Matapos ang dalawang araw, itinatag

ang republika na pinamunuan ni Aguinaldo.

Isang sesyon ng Kongreso ng Malolos saSimbahan ng Barasoain.

Mga sundalo ng sandatahang-lakas sa sesyon ng kongreso.

Digmaang Pilipino-Amerikano

Naging kaalyado ng Estados Unidos ang republika laban sa mga Espanyol, ngunit naging malinaw ang naging hangarin nito na makuha ang Pilipinas.

Tumaas ang tensyon ng mga Pilipino laban sa mga Amerikano hanggang sa sumiklab ang Digmaang Pilipino-Amerikanonoong Pebrero 4, 1899. Nang

makuha ng mga Amerikano ang Malolos, lumikas si Aguinaldo patungo sa Hilagang Luzon. Binuwag niya ang sandatahang lakas at umasa sa

pakikipaglaban ng mga gerilya. Nadakip si Aguinaldo sa Palanan, Isabela noong Marso 23, 1901 ng mga Amerikanong sundalo na pinamunuan ni

Heneral Frederick Funston. Nanumpa si Aguinaldo ng katapatan noong Abril 1, at tuluyang nagwakas ang unang republika. Ngunit matapos ang

pagbagsak ng republika, marami pa rin ang nakipaglaban para sa kalayaan.

Ang Pagtatatag ng Pamahalaang Diktadura

Ang tagumpay ni George Dewey sa labanan sa Manila Bay ang nagbadya ng

wakas ng pananakop Espanya. Kayat nang malaman ito ni Aguinaldo na kasalukuyang

nasa Hongkong, siya’y labis na natuwa. Hihingi siya ng tulong sa Amerika upang

matamo ang kasarinlan!

Dahil sa paniniwalang ang mga Amerikano ang siyang magpapalaya sa Pilipinas,

umuwi agad sa Pilipinas si Aguinaldo. Dumating siya sa Cavite noong Mayo 19, 1898.

Sa Modyul 9, naunawaan natin kung bakit napadpad sa Hongkong si Aguinaldo.

Dahilan sa Kasunduan sa Biak-na-Bato, hindi ba? Nang siya ay nasa Hongkong,

ipinagpatuloy niya ang pagbabalak upang maging malaya ang Pilipinas mula sa Kastila.

Taglay ni Aguinaldo mula Hongkong ang isang saligang-batas na nagtatadhana

ng isang republikang pederal. Ang saligang-batas na ito ay isinulat ni Mariano Ponce.

Ngunit hinikayat siya ni Ambrosio Rianzares Bautista, ang kanyang tagapagpayo, na

hindi pa handa ang bansa para sa isang republika. Ayon kay Bautista, kinakailangang

magkaroon ng diktadura upang lubos na magtagumpay sa labanan.

Dahil dito, itinatag ni Heneral Aguinaldo noong Mayo 24,1898 ang Pamahalaang

Diktadura. Siya mismo ang diktador. Ipinahayag niya na ang kanyang pamahalaang

diktadura ay pansamantala lamang at mananatili hanggang sa maitatag ang republika.

Ang pinakamakabuluhang natamo ng Pamahalaang Diktadura ay ang

pagpapahayag ng kasarinlan ng Pilipinas sa Kawit, Cavite noong Hunyo 12,1898.

Dahilan sa walang maaaring sumalungat sa kanyang mga plano, naisulong at namadali

ni Aguinaldo ang pagdedeklara ng kasarinlan. Ito ay sa kadahilanang nais niyang

maging lubusang malaya sa Espanya bago pa dumaong dito ang mga Amerikano.

Ang madulang bahagi ng seremonya ay ang pormal na pagwawagayway ng

watawat ng Pilipinas. Puno ng kaligayahan ang mga tao. Kasabay nito, tinugtog ng

banda ang Pambansang Awit ng Pilipinas. Taimtim na binasa ni Ambrosio Rianzares

Bautista ang “ Batas sa Pagpapahayag ng Kasarinlan.” Nilagdaan ng 98 katao ang

deklarasyong ito. 5

Ang Watawat at Pambansang Awit

Ang watawat ng Pilipinas na iwinagayway sa seremonya ay ginawa ni Gng.

Marcela de Agoncillo, maybahay ni Don Felipe Agoncillo. Sa Hongkong nayari ang

watawat. Katulong si Gng. Josefina Herbosa de Natividad, pamangkin ni Dr. Jose

Rizal. Ito’y idinisenyo ni Heneral Aguinaldo mismo.

Yari ito sa seda, may puting tatsulok sa kaliwa na may isang araw sa gitna. May

walong sinag ang araw, may bituin sa bawat sulok ng tatsulok, may pahalang na

bughaw sa itaas at pahalang na pula sa ibaba. Kumakatawan ang puting tatsulok sa

pagkakaisa; ang pahalang na bughaw sa itaas ay para sa kapayapan, katotohanan

at katarungan; at ang pahalang na pula sa ibaba ay para sa pagkamakabayan at

kagitingan.

Ang araw na may walong sinag sa loob ng tatsulok ay kumakatawan sa unang

walong lalawigang nakipaglaban sa Espanya.Kumakatawan ang tatlong bituin sa

Luzon, Visayas,at Mindanao.

Ang watawat na ito ay siya nating watawat hanggang ngayon.

Ang Watawat ng Pilipinas

Ang Pambansang awit ng Pilipinas ay isinulat ni

Julian Felipe, isang Pilipinong guro sa musika.

Tinapos niya ito noong Hunyo 11, 1898. Ang

magandang himig ng awit ang nagpaalab sa

makabayang damdamin ng mga mamamayan. 6

Nanatiling walang lirika ang awit sa loob ng mahigit ng isang taon. Noong Agosto

1899, isinulat ni Jose Palma ang isang tula na pinamagatang “Filipinas” at ito ang

naging lirika ng awit. Nasasaad sa Pambansang Awit na handa ang bawat Pilipino na

mamatay alang-alang sa bayan. Ito pa rin ang ating pambansang Awit hanggang sa

ngayon.

Pagtatatag ng Ikalawang Republika

Pagkatapos itatag ang Komisyong Tagapagapaganap ng Pilipinas, sa

pamumuno ni Jose Vargas, ipinag-utos ng mga Hapon ang paglikha ng pitong

kagawaran na ang bawa’t isa ay may kalihim na Pilipino. Ngunit sa bawat

kagawaran ay may isang Hapon na nagmamatyag at nagsasabi sa mga kalihim

kung ano ang gagawin.

Nang dakong 1943, nilikha ng mga Hapon ang Panimulang Lupon sa

Pagsasarili ng Pilipinas na binubuo ng mga Pilipino at inatasan itong maghanda ng

isang saligang-batas bilang paghahanda sa republikang kanilang ipagkakaloob.

Bago nangyari ito, pinawalang-bisa ng mga Hapon ang mga partidong pulitikong

naitatag noong panahon ng Komonwelt. Bilang kapalit nito, inutusan nila ang mga

Pilipinong lumikha ng isang Kapisanan sa Paglilingkod ng Bagong Pilipinas o

KALIBAPI. Inutusan itong sumulat at pagtibayin ang isang saligang-batas para sa

pagtatatag ng bagong Republika ng Pilipinas. Naghalal ang KALIBAPI ng mga

kaanib ng Pambansang Asembleya at noong ika-23 ng Setyembre, 1943, sa pangunang pagtitipon ng Asembleya ay nahalal na Pangulo ng Republikang tinatangkilik

ng Hapon si Jose P. Laurel.

Noong ika-14 ng Oktubre,1943 ay pinasinayaan ang Ikalawang Republika ng

Pilipinas na lalong kilala sa tawag na pamahalaang nasa patnubay ng Hapon. Ang

pambansang awit at watawat ng Pilipinas na dati ay ipinagbawal ay ipinaawit at

iwinagayway. Nang araw ding iyon, pinilit ng mga Hapon si Jose P. Laurel na

pirmahan ang isang kasunduang militar kung saan ang Pilipinas ay nangangako ng

katapatan sa bansang Hapon. Ngunit bagama’t pumirma si Pangulong Laurel, ito ay

walang saysay sapagkat nanatiling matapat sa mga Amerikano ang mga Pilipino at

hinihintay lamang ang kanilang pagbabalik.

Pagbabagong Pampulitika

Sa ilalim ng Republika, lahat ng mga nanungkulan sa pamahalaang

pambansa at lokal ay pawang Pilipino, ngunit hindi maaaring tumutol sa bawat

naisin ng mga opisyal na sundalong Hapon na nakatalaga at nagmamatyag sa

bawat kilos nila. Liga militar na Hapones ang nagpapatakbo ng pamahalaan. Ang saligang-batas ay nasunod sa porma at istruktura lamang ng pamahalaan subalit

ang mga batas at utos ay galing sa Hapon. Maging si Pangulong Laurel ay

walang kapangyarihan.

Inalis ang halalan at ipinagbawal ang pagsasalita laban sa pamahalaan.

Walang pribilehiyo ang mga mamamayan sa pagsasalita laban sa mga opisyal at

kinakailangang yumuko at magbigay galang sa mga opisyal na Hapones. Ang mga

kaso na Pilipino lamang ang nasangkot ay nililitis sa hukuman ngunit ang mga

Hapon ay nililitis ng hukumang militar ng Hapon. Dahilan dito, kalimitan ay

napapawalang-sala ang mga nasasakdal na Hapones.

Nagtayo ng maraming instalasyong militar at mga garison sa iba’t ibang

gusali sa kapuluan ang mga Hapon. Bawat napaghihinalaang kumikilos laban sa

kanila ay ikinukulong at pinarurusahan ng iba’t ibang karumal-dumal na paraan.

Mga Pagbabagong Pangkabuhayan

Ang salaping ginamit noong panahon ng Hapon ay ang kanilang yen, na

tinatawag ng mga Pilipinong “mickey mouse money.” Malalaking papel at maliit

ang balyu at isinisilid na lamang sa bayong sapagkat wala namang ganoong

mabibili sa mga palengke. Ito ay sa dahilang ang mga Hapon ang namahala sa

mga lupain, industriya, transportasyon at kabuhayan ng Pilipinas. Ang mga

pagkain, bigas at alagang hayop ay sinamsam ng mga sundalong Hapon.

Nabuhay ang mga tao sa lamang dagat, lamang lupa at mga halaman. Marami

ang nagkasakit ng beri-beri dahil sa kakulangan ng mga protina at bitamina sa

katawan. Ang mga maysakit ay namamatay na lamang sapagkat kulang ang

mga ospital at serbisyong panggagamot.

Mga Pagbabagong Panlipunan

Tunay na pasista ang mga Hapon. Walang kalayaan at pribilehiyo ang mga

Pilipino. Bawal ang pagpapalimbag ng babasahing Ingles at ipinaturo sa mga

paaralang bayan ang Niponggo, ang wika ng Hapon. Walang laya sa paggalaw at

pagkilos ang mga tao, maging sa pagbibiyahe. May curfew sa mga lansangan. Ang

paglabas sa mga tahanan sa hindi tamang oras ay ipinagbawal at ang mga

lumabag ay ikinukulong o binabaril. Sinikap din naman ni Pangulong Laurel na maging makabuluhan ang

Republika ngunit lahat ng kanyang pagsisikap ay nawalan ng saysay. Ang mga

Hapones ay hindi naging matapat sa kanilang pangakong bibigyan ng kalayaan ang

bansa. Ang mga mamamayan ay inalisan ng maraming karapatan.

Maraming kababaihan ang nilapastangan at ginawang libangan ng mga

Hapon. Ang mga kalalakihang napaparatangan ng pagiging gerilya ay inilalayo sa

kanilang mga pamilya, at ikinukulong sa mga garrison, at pinahihirapan hanggang

sa mamatay. Lumikha ang mga Hapon ng hukbo ng makapili, mga espiyang

natatakpan ng bayong ang mukha. Dinadala ang mga makapili sa mga lugar na

may mga pinaghihinalaang gerilya o kalaban ng Hapon. Suot ang kanilang bayong,

ituturo ang mga pinaghihinalaan at darakpin ito ng mga Hapon. Kapag hindi

nakatakas mula sa garison, ang mga napaghinalaan ay maaaring hindi na

makakabalik ng buhay sa kanilang pamilya dahil sa pagpapahirap gamit ang iba’t

ibang malupit na paraan.

Ang pagmamalupit sa mga Pilipino ay nagpatuloy. Ang panahong ito ay

tinawag na “Panahon ng Kadiliman” dahil walang seguridad at katiyakan ang buhay

ng mga mamamayan sa araw-araw. Sila ay nagtatago pag may dumarating na mga

Hapon o dili kaya’y nagsisinungaling upang hindi maparusahan. Ang masakit dito,

natuto ang ibang ipagkanulo ang kanilang kababayan upang humaba ang sariling

buhay

Ikalawang Republika ng PilipinasRepúbliká ng PilipinasRepublic of the Philippines

Puppet state of Imperyong Hapones

← 1943-1945   →

 →

WatawatPambansang AwitLupang HinirangAwit sa Paglikhâ ng Bagong Pilipinas (Hymn of the Making of a New Philippines)

Ang Pilipinas sa Asya

Kabisera Manila, Baguio, Tokyo(Mga) wika TagalogPamahalaan Single-party authoritarian republikaPangulo José P. LaurelPanahong pangkasaysayan World War II- Established Oktubre 14, 1943- Disestablished Agosto 17, 1945Lawak- 1945 300,000 km² (115,831 sq mi)Populasyon- 1945 est. 18,846,800Densidad 62.8 /km² (162.7 /sq mi)Salapi Piso ng mga Hapones

Batid ng mga Hapones na matindi ang hangarin ng mga Pilipinog maging malaya. Ang damdaming ito ay kinasangkapan ng mga Hapones upang mahikayat ang mga Pilipinong makiisa sa kanilang layunin. Noong Hulyo 4,1943 nagdaos ngkumbensyon ang KALIBAPI (KAPINSANAN SA PAGLILINGKOD NG BAGONG PILIPINAS)upang piliin ang 20 kasapi na bubuo sa komisyon sa paghahanda sa kalayaan ng Pilipinas. Ang tungkulin ng komisyon ay bumuo ng saligang batas na magiging batayan ng Republika ng Pilipinas. Hinirang na pinuno ng komisyon si Jose P. Laurel.

Ang saligang batas 1943 ay pinagtibay ng komisyon noong ika-4 ng Setyembre, 1943. Ang saligang batas na ito ay nasusulat sa wikang Tagalog at Ingles at binubuo ng Panimula at 12 artikulo. Itinatag nito ang Ikalawang republika ng Pilipinas at nagtatadhana ng pagkakaroon ng Pambansang Asembleya ay hihirang ng magigimg pangulo ng Republika ng Pilipinas. Nasa kamay niya ang kapangyarihang ehekutibo. Walang pangalawang pangulo. Nasa Korte Suprema ang kapangyarihang hudikatura. Itinatadhana rin ang pagtatayo ng isang Konseho ng Estado na magsisilbing tagapayo ng pangulo.

Noong ika-20 ng Setyembre, 1943 pinili mula sa mga kasapi ng KALIBAPI ang 108 kinatawan sa Pambansang Asembleya. Hinirang ng Asembleya bilang Pangulo ng Ikalawang Republika ng Pilipinas si Jose P. Laurel. Noong ika 14 ng Oktubre 1943 ay pinasiyahan ang Ikalawang republika ng Pilipinas. Sa ilalim ni Pangulong Laurel nalikha ang mga bagong kawanihan, tanggapan at komisyon at binago ang sistema ng hukuman

Matamlay ang naging pagtanggap ng mga Pilipino sa Republikang ito. Batid nila na ang kalayaang ipinagkaloob ng mga Hapones ay huwad at ang Republika ay isang Pamahalaang Papet. Ito ay dahil ang mga Pilipinong poisyal ay tau-tauhan lamang ng mga Hapones. Walang kalayaan si Laurel na mamuno ayon sa mithiin ng mga Pilipino. Ang mga tagapayong ay hindi nagpapayo kundi nag-uutos ng dapat gawin. Ang kanilang mga iniuutos ay pawang pabor sa kagustuhan at layunin ng mga Hapones. Ngunit may mga pagkakataon na nangngibabaw kay Laurel ang kayang maka Pilipino. Minsan hindi niya sinusunod ang mga utos ng Hapones kung alam niyang hindi ito makabubuti sa mga Pilipino. Ikinagagalit ito ng mga Hapones sa kanya.

Ang mga pinuno ng Republikang Papet ay tinaguriang Kolaboreytor ng mga Pilipino dahil tumutulong sila sa mga gawain pangpulitika ng mga Hapones. Bagamat tau-tauhan lamang sila at walang tuwirang pagkakasala sa bayan, nilitis at pinarusahan pa rin sila pagkatapos ng digamaan

Komonwelt ng PilipinasMula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Warning: Value not specified for "common_name"

Komonwelt ng PilipinasCommonwealth of the Philippines

Mancomunidad de Filipinas

Malaya at nagsasariling Komonwelt

←

←

←

1935-19421942-19441944-1946

→

→

→

Watawat

Pambansang Awit

"Lupang Hinirang" (Teritoryal)

Lokasyon ng Pilipinas sa Asya

Kabisera Maynila¹

(Mga) wika Tagalog, Ingles, atKastila

Pamahalaan Komonwelt

Pangulo

- 1935-1944 Manuel L. Quezon

- 1944-1946 Sergio Osmeña

- 1946 Manuel Roxas

Pangalawang Pangulo

- 1935-1944 Sergio Osmeña

- 1946 Elpidio Quirino

Kasaysayan

- Philippine

Commonwealth and

Independence Act

Nobyembre 15[1]

- Araw ng Kalayaan Hulyo 4, 1946

Lawak

- 1939 300,000 km²(115,831 sq mi

)

Populasyon

- 1939 est. 16,000,303

Densidad 53.3 /km² (138.1 /sq mi)

Salapi Piso

¹ Ang kabisera ay nasasakop ng mga kaaway sa pagitan ng

Disyembre 24, 1941 at Pebrero 27, 1945. Ang mga

pansamantalang kabisera ay ang Corregidor mula Disyembre 24,

1941-; Lungsod ng Iloilo mula Pebrero 22;Bacolod mula Pebrero

26; Buenos Aires, Lungsod ng Bago mula Pebrero

27; Oroquieta mula Marso 19;Bukidnon mula Marso

23; Melbourne, Australya mula Abril; Washington, DC mula Mayo,

1942 hanggang Oktubre, 1944; Tacloban mula Oktubre 20, 1944.

²In exile.

Ang Komonwelt ng Pilipinas (Ingles: Commonwealth of the Philippines; Kastila: Mancomunidad de Filipinas) ay ang tawag pampulitika

saPilipinas noong 1935 hanggang 1946 kung kailan komonwelt ng Estados Unidos ang bansa. Bago ng 1935, isang pook-insular na di-komonwelt ang

Pilipinas, at bago pa doon, teritoryo lamang ito ng Estados Unidos.

Ibinase sa Batas Tydings-McDuffie ang pagbuo sa Komonwelt. Ayon sa batas, magiging panahong pantrasisyunal ang Komonwelt bilang paghahanda

sa ganap na kalayaan at soberanya na ipinangako sa Philippine Autonomy Act o Batas Jones.

Si Manuel L. Quezon ang unang pangulo ng komonwelt. Si Sergio Osmeña ang ikalawang pangulo ng komonwelt. Si Manuel Roxas ang naging huling

pangulo nito. Tuluyan nang ibinuwag ang Komonwelt noong 1946 at naging Republika ang Pilipinas.

Komonwelt

Pangunahing artikulo: Komonwelt ng Pilipinas

Manuel L. Quezon, pangulo ng Komonwelt kasama si Franklin D. Roosevelt, pangulo ng Estados Unidossa Washington, D.C..

Noong 1933, ipinasa ng Kongreso ng Estados Unidos ang Batas Hare-Hawes-Cutting bilang ang Batas ng Kalayaan

ng Pilipinas kahit ito ay tinutulan ni Pangulong Herbert Hoover.[17] Kahit ang batas na ito ay binuo sa tulong ng isang

komisyon mula sa Pilipinas, tinutulan ito ng Pangulo ng Senado, si Manuel L. Quezon, dahil sa probisyon nitong

manatili ang kontrol ng Estados Unidos sa mga base militar sa bansa. Sa ilalim ng kanyang impluwensya, tinutulan

ito ng lehislatura ng Pilipinas.[18] Noong sumunod na taon, isang bagong batas na tinawag na Batas Tydings-

McDuffie ay ipinasa ng lehislatura. Isinaad sa batas na ito ang pagtatatag ng Komonwelt ng Pilipinas na may 10-

taong mapayapang transisyon patungo sa kasarinlan. Magkakaroon ang komonwelt ng sariling saligang-batas at

magiging responsibilidad ang pamamahala sa bansa, ngunit ang ugnayang panlabas ay responsibilidad ng

Estados Unidos, at ilang mga batas ay kailangan aprubahan ng pangulo ng Estados Unidos.[18]

Manuel Quezon, Pangulong ng Pilipinas mula 1935hanggang 1944.

Isang konstitusyon ang binuo noong 1934 na pinagtibay sa isang plebisito noong sumunod na taon. Noong Mayo

14, 1935, isang halalan ang ginanap upang punan ang bagong tatag na posisyon ng Pangulo ng Komonwelt na

napanalunan ni Manuel L. Quezon ng Partido Nacionalista, at itinatag ang isang Pilipinong pamahalaan na ibinase

sa mga prinsipyo ng Konstitusyon ng Estados Unidos. Ang komonwelt ay itinatag noong 1935, na mayroong

malakas na sangay na tagapagpaganap, iisang sangay ng kapulungan, ang National Assembly at ang Kataas-

taasang Hukuman ng Pilipinas na binubuo ng mga Pilipino sa unang pagkakataon mula noong 1901. Noong

panahon ng Komonwelt, nagpadala ang Pilipinas ng isang halal na Resident Commissioner sa Mababang

Kapulungan ng Estados Unidos (tulad ng ginagawa ng Puerto Rico ngayon).

Naging adhikain ng bagong pamahalaan ang pagtatatag ng batayan ng tanggulang pambansa, mas malakas na

kontrol sa ekonomiya, mga reporma sa edukasyon, pagpapabuti sa transportasyon, ang kolonisasyon ng pulo ng

Mindanao at ang promosyon ng lokal na kabisera at industriyalisasyon. Ngunit hinarap ng komonwelt ang problema

sa agrikultura, ang di-tiyak na sitwasyong diplomatiko at militar sa Timog-Silangan Asya, at hindi maliwanag na lebel

ng komitment ng Estados Unidos sa panghinaharap na Republika ng Pilipinas. Binago ang konstitusyon

noong 1939-1940 upang ibalik ang kongresong may dalawang kapulungan at ang pagpapahintulot ng pagtakbo muli

ni Pangulong Quezon, na nagkaroon lamang ng isang anim na taong termino.

ANG SALIGANG-BATAS NG 1935 AT ANG PAMAHALAANG KOMONWELT

Nang mapagtibay ng Lehislatura ng Pilipinas ang Batas Tydings-Mc Duffie,

kaagad itinatag ang Kumbensyong Konstitusyonal noong Hulyo 10, 1934. Naganap

ang halalan para sa dalawandaan at dalawang (202) delegado. Napili na Pangulo ng

Kumbensyong Konstitusyonal si Claro M. Recto.

Ang mga nilalaman ng Saligang-Batas ng 1935 ay halos mula sa Saligang-Batas

ng Estados Unidos maliban sa pagkakaroon ng isang Kapulungan sa Lehislatura

(Unicameral National Assembly). Sinikap ng mga Pilipino na makabuo ng SaligangBatas na katanggap-tanggap sa Pangulo ng Estados Unidos dahil ito ay isang proseso

na dapat mangyari upang makalaya ang Pilipinas. Pinagbatayan din ang mga

Saligang-Batas ng Biak-na-Bato at Malolos, ang mga nagawa ng Komisyong

Schurman at Taft, ang Batas Jones, at iba pang batas na nabuo ng mga Pilipino.

Karamihan sa kasapi ng Kumbensyong Konstitusyonal ay mga nag-aral bilang

pensionados sa Estados Unidos at nagnais na makaranas ng pagsasarili sa

pamahalaan. Noong Marso 8, 1935 natapos ang Saligang-Batas ng 1935. Pinirmahan

ito ni Pangulong Franklin Delano Roosevelt noong Marso 23, 1935, at napagtibay sa

pamamagitan ng plebisito noong Mayo 14, 1935.

Natapos ang mahaba at matiyagang paghihintay ng mga Pilipino at sa kaunaunahang pagkakataon ay nakapaghalal ang sambayanang Pilipino ng Pangulo at

Ikalawang Pangulo para sa Pamahalaang Komonwelt.

Ang Pamahalaang Komonwelt

Noong Nobyembre 15, 1935, pinasinayaan ang Pamahalaang Komonwelt sa

Gusali ng Lehislatura. Sa harap ng halos kalahating milyong Pilipino na nagtipon sa

Sunken Garden sa Maynila ay nanumpa bilang Pangulo si Manuel L. Quezon at si

Sergio Osmeña, bilang Pangalawang Pangulo. Silang dalawa ang nagwagi sa naganap

na halalan laban kina Emilio Aguinaldo (pinuno ng Himagsikan at Unang Pangulo ng

Republika ng Pilipinas), Gregorio Aglipay (nagtatag ng Iglesia Filipina Independiente),

at Pascual Racuyal (nagtatag ng National Medical Hospital sa Mandaluyong). Tinuligsa 35

ng ilan ang muling pagsasanib o koalisyon nina Quezon at Osmeña, subalit tulad ng

inaasahan ay nagwagi ang dalawa sa halalan noong Setyembre 17, 1935. Naging

hudyat ito sa pagsasarili ng mga Pilipino tungo sa kalayaan.

Mga Naisagawa ng Pamahalaang Komonwelt Tungo sa Adhikaing Pagsasarili

Anu-ano ang mga tagumpay ng mga Pilipino sa panahon ng Komonwelt? Isa-isahin

natin:

Ekonomiya

1. Itinatag ang Sanggunian ng Pambansang Kabuhayan upang tumugon sa

suliraning pangkabuhayan.

2. Lumaganap ang industriya ng pagmimina, tela, tabako, langis ng niyog,

bigas at mais na pinangasiwaan ng National Rice and Corn Corporation.

3. Napabuti rin ang suplay ng kuryente at tubig.

Lipunan

1. Pagbibigay ng sapat na sahod sa mga manggagawa, pagtatakda sa 8 oras na

paggawa, at pagbuo ng hukumang lilitis sa pang-aabuso sa mga manggagawa.

2. Pagbabahagi ng lupain sa mga magsasaka ngunit hindi nagtagumpay ang

programa dahil sa mga hacienderong tumulong kay Quezon sa halalan.

3. Itinaguyod ang Kagandahang Asal o Code of Ethics ni Pangulong Quezon.

Pulitika

1. Paghihiwalay ng Simbahan at Estado.

2. Pagkakaroon ng mga sangay, kagawaran at ahensya ng pamahalaan na

tumitiyak sa maayos na serbisyong publiko tulad ng pananalapi, katarungan,

pangangalakal, paggawa, at edukasyon.

3. Pagpapatatag ng sistemang prudensyal at demokrasya.

Relihiyon

1. Pagdating ng Protestantismo o ang pagiging malaya sa pagpili ng

relihiyon.

2. Pagpapatuloy ng Katolisismo sa bansa.

Kultura 36

1. Malawak ang impluwensyang naiwan ng mga Amerikano sa ating sining sa

sayaw tulad ng mga sayaw na rhumba, jazz, samba, at polka.

2. Kundiman at banyagang musika sa mga komposisyon nina Nicanor Abelardo

at Felipe Buencamino.

3. Mga pinta nina Fernando Amorsolo at Fabian Dela Rosa. Tungkol sa

pamumuhay sa nayon.

4. Nakilala si Guillermo Tolentino sa larangan ng iskultura.

5. Sa larangan ng arkitektura ay naging bantog sina Juan Napkil at Juan Arellano.

6. Sa panitikan ay nakilala sina Lope K. Santos, Severino Reyes, at Rafael

Palma. Dumami rin ang mga manunulat dahil sa kalayaang tinatamasa ng mga

Pilipino. Dumami ang mga pahayagan at magasin.

7. Pagkahilig natin sa mga artistang mula sa Hollywood.

Libangan

1. Larong baseball, football, bowling, volleyball, bilyar.

2. Pagsikat ng kinagigiliwan ng maraming Pilipino basketball.

Edukasyon

1. Tumaas ang karunungan (literacy) sa pamamagitan ng malawakang

edukasyon sa elementarya, adult education, bokasyonal, at paghihikayat sa

mga pribadong paaralan.

2. Paggamit ng wikang Ingles sa paaralan at pang-araw-araw na pakikipag-usap.

Pampulitika

1. Kauna-unahang pagkakataon na nakaboto ang mga babae na dating gawain

ng mga lalaki lamang.

2. Noong Disyembre 14, 1937 ay nahalal na unang Konsehal ng Maynila si

Carmen Planas, at si Elisa Ochoa naman bilang kinatawan sa Mababang

Kapulungan. 37

Tanggulang Pambansa

1. Sa pamamagitan ng Batas Komonwelt Blg. 1 ay itinadhana na ang mga

mamamayang may gulang 21 pataas na nasa maayos na kondisyon ang

pangangatawan ay dapat maglingkod sa Tanggulang Pambansa.

2. Ginawang Tagapayong Militar si Gen. Douglas McArthur upang bumuo at

magsanay ng mga sundalong Pilipino (Ang paghahanda ay nagamit sa

Ikalawang Digmaang Pandaigdig).

3. Binatikos ang malaking pasahod kay Gen. Douglas Mc Arthur na nakatira pa sa

Manila Hotel.

Wikang Pambansa

1. Naitatag ang Surian ng Wikang Pambansa noong Nobyembre 13, 1936 sa

pamamagitan ng Batas Blg. 184 na nagsasagawa ng pag-aaral tungkol sa

Pambansang Wika. Dahil dito itinuring na “Ama ng Wikang Pambansa” si

PangulongQuezon at nagdiriwang tayo ng Araw ng Wika tuwing Agosto.

(Ngayon ay Buwan ng Wika.)

2. Naging batayan ang Tagalog sa pagbuo ng Pilipino bilang Wikang Pambansa

noong Hulyo 4, 1946 ayon sa Batas Blg. 570.

Transportasyon at Komunikasyon

1. Lumaganap ang paggamit ng tren, mga sasakyang pandagat, panlupa at

panghimpapawid.

2. Mayroon na ring telepono, radyo at pinalaganap ang sistema ng koreo.

Totoong malawak at maraming nagawa ang Pamahalaang Komonwelt , subalit

naiwan din ito ng malalim na tatak sa ating kaisipan na kung tawagin ay Colonial

Mentality o ang pagkahilig natin sa mga dayuhang produkto lalo na iyong Stateside.

Malayang Pilipinas at ang Ikatlong Republika (1946-1972)

Pangunahing artikulo: Kasaysayan ng Pilipinas (1946–1972)

[baguhin]Pamamamahala ni Manuel Roxas (1946-1948)

Nagkaroon ng halalan noong 1946, na nagluklok kay Manuel Roxas bilang unang pangulo ng malayang Pilipinas.

Ibinalik ng Estados Unidos ang soberanya ng Pilipinas noong Hulyo 4, 1946.[5] Ngunit ang ekonomiya ng Pilipinas ay

nanatiling umaasa sa ekonomiya ng Estados Unidos, ayon kay Paul McNutt, isang mataas na komisyoner ng

Estados Unidos.[24] Ang Philippine Trade Act, na ipinagtibay bilang isang kondisyon upang makatanggap ng perang

gagamitin sa rehabilitasyon mula sa digmaan ang Pilipinas mula sa Estados Unidos,[25] ay lalong nagpalala sa

relasyon ng dalawang bansa sa probisyon itong itali ang ekonomiya ng dalawang bansa. Isang kasunduan na militar

ang nilagdaan noong 1947 na nagtakda sa Estados Unidos ng 99-taong pag-uupa sa mga piling base militar sa

bansa (binawasan ito ng 25 taon noong 1967).

[baguhin]Pamamamahala ni Elpidio Quirino (1948-1953)

Elpidio Quirino, Pangulong ng Pilipinas mula 1948hanggang 1953.

Pinatawad ng administrasyon ni Roxas ang mga taong nakipagtulungan sa mga Hapones noong Ikalawang

Digmaang Pandaigdig, maliban sa mga taong gumawa ng mga marahas na krimen. Namatay si Roxas dahil

sa atake sa puso at tubercolosis noong Abril 1948, at humalili ang pangalawang pangulo, si Elpidio Quirino, sa

posisyon ng presidente. Tumakbo siya sa pagkapangulo noong 1949. Natalo ni Quirino si Jose P. Laurel at nakamit

niya ang apat na taong termino. Iniwan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang Pilipinas na sira-sira at nawalan ng

moral. Ang muling pagbangon ng bansa ay naguluhan dahil sa mga aktibidad ng mga

gerilyang Hukbalahap ("Huks") na naging kalaban ng bagong pamahalaan ng Pilipinas. Ang mga panukala ng

pamahalaan sa mga Huk ay parehong naging pang-negosasyon at pang-supresyon. Ang Kalihim ng Tanggulang

Pambansa, si Ramon Magsaysay ay nagsimula ng kampanya upang matalo ang mga rebelde sa pamamagitan ng

militar at para makuha na rin ang suporta ng pamahalaan mula sa mga mamamayan. Unti-unting kumunti ang

kampanya ng mga Huk noong dekada 1950's, at tuluyang nagwakas ito sa walang kundisyon na pagsuko ni Luis

Taruc, pinuno ng mga Huk noong Mayo 1954.

[baguhin]Pamamamahala ni Ramon Magsaysay (1953-1957)

Ramon Magsaysay, Pangulong ng Pilipinas mula 1953hanggang 1957.

Suportado ng Estados Unidos, nahalal si Magsaysay sa pagkapangulo noong 1953 dahil sa popularidad niya sa

mga tao. Ipinangako niya ang reporma sa ekonomiya, at napaunlad niya ang reporma sa lupa sa pamamagitan ng

pagtaguyod sa paglipat ng tirahan ng mga mahihirap na tao sa Katolikong hilaga patungo sa mga tradisyonal na

mga lugar ng mga Muslim. Kahit nakatulong ito sa pagbabawas ng populasyon sa Hilaga, tumaas ang tensyong

pang-relihiyon.[26] Ngunit naging popular pa rin siya sa mga mamamayan, at ang kanyang pagkamatay sa

pagbagsak ng kanyang eroplano noong Marso 1957 ay nagdulot ng kalungkutan sa maraming mga Pilipino.

[baguhin]Pamamamahala ni Carlos Garcia (1957-1961)

Carlos Garcia, Pangulong ng Pilipinas mula 1957hanggang 1961.

Humalili si Carlos P. Garcia sa posisyon ng pangulo matapos ang pagkamatay ni Magsaysay, at nahalal rin siya sa

apat na taong termino noong Nobyembre ng taon ding iyon. Ipinatupad niya ang patakarang "Pilipino Muna", na

nagbibigay ng pagkakataon sa mga Pilipino na malinang ang ekonomiya ng bansa.[27] Nakipag-ugnayan si Garcia sa

Estados Unidos ukol sa pagsasauli ang mga Amerikanong base militar sa Pilipinas. Ngunit nawala ang popularidad

ng kanyang administrasyon dahil sa mga isyu ng kurapsyon sa mga sumunod na taon.[28]

[baguhin]Pamamamahala ni Diosdado Macapagal (1961-1965)

Diosdado Macapagal, Pangulong ng Pilipinas mula 1961hanggang 1965.

Nahalal si Diosdado Macapagal sa pagkapangulo noong halalan ng 1961. Ang panukalang banyaga ni Macapagal

ay humingi ng mas malapit na relasyon sa mga kalapit na mga bansa, partikular na ang Malaya (ngayo'y Malaysia)

at Indonesia.[26] Ang pakikipag-negosasyon niya sa Estados Unidos ukol sa mga karapatan sa mga base militar ay

nagdulot ng negatibong damdamin sa mga Amerikano.[26] Binago niya ang Araw ng Kalayaan mula sa Hulyo 4 na

pinalitan ng Hunyo 12, upang gunitain ang araw na idineklara ni Emilio Aguinaldo ang kalayaan ng bansa mula sa

Espanya noong 1898.

Sa panahon ng panunungkulan ni Pangulong Diosdado Macapagal nagpatuloy sa pagtaas ang halaga ng bilihin,

ngunit naisagawa niyang kahit paano'y mapanatili ang mababang halaga ng bigas at mais. Gayunpama'y ang

pagpupuslit ng mga kalakal na ipinagbabayad sa adwana'y laganap pa rin tulad ng dati. Si Macapagal sa kanyang

sarili'y isang taong matapat, ngunit ipinapalagy ng mga taong siya'y mahina at hindi nababagay sa kanyang

tungkulin, o kaya'y kinukunsinti niya ang katiwalian at kasamaang ginagawa ng mga taong malapit sa kanya o may

lakas sa kanyang tanggapan.

Tangi sa pampalagiang suliranin na pangkabuhayan at pampamahalaan ang lumigalig sa kanyang pangasiwaan.

Ang Ikatlong Republika ng Pilipinas ay tumutukoy sa kasaysayan/gobyerno ng Pilipinas mula 4 Hulyo 1946 hanggang 21 Setyembre 1972 (Ang pinakamatagal na republika sa kasulukuyan, na tumagal ng 26 na taon, tagal na hindi pa narating ng kasalukuyang republika—ang ikalimang republika na 20 taon pa lamang ngayon) na nagsimula sa isang masayang seremonya sa Luneta at natapos sa isang malungkot na pangyayari, na ang patagong pagdedeklara ng Martial Law. Sa lahat ng naging republika noon, ito lamang ay masasabing malaya sapagkat ito ay opisyal na kinilala ng maraming bansa. Bagamat ang unang republika ni Aguinaldo ay masasabing malaya sa ibang aspeto, ito'y hindi kinilala ng ibang bansa at gaya na rin ng kay Laurel (ang ikalawang republika) na binuo at kinilala lamang ng alyansang Axis (Hapon, Alemanya, Italia)habang hindi kinilalala ng mga ibang bansa.

Ang Ikatlong Republika ng Pilipinas ay base sa Saligang Batas ng 1935 (isinulat noong 1934) at pinagtibay ng Komonwelt ng Pilipinas (1935-1946). Ito'y inspirasyon ng mapanlinlang na "benevolent assimilation" na patakaran ng Amerika bilang transisyon ng Pilipinas mula direktang kolonya patungong kasarinlan. Itinadhana ang orihinal 1935 Saligang Batas para sa isang Kongreso na may isang Kapulungan ng mga Kinatawan at nirebisa ito noong 1940 para bigyang-daan ang kongresong may dalawang kapulungan: Senado at Kapulungan ng mga Kinatawan (Kamara de Representantes) at para baguhin din ang termino ng presidente. Sa saligang batas na ito, may hangganan ang Pangulo sa terminong apat na taon at maaari lamang maupo ng dalawang termino, ngunit isang Pagpupulong ng Saligang Batas (Constitutional Convention) ang ginanap noong 1971 upang baguhin ang Saligang Batas ng 1935. Nabahiran ang pagpupulong ng mga pagsuhol at

korupsyon. Marahil ang pinakakontrobersyal ang isyu ng pagtanggal sa hangganan ng termino ng isang pangulo dahil sa gayon maaaring tumakbo si Ferdinand Marcos sa ikatlong taning. Sa anumang usapin, sinuspinde ng pagpapahayag ng batas militar ang Saligang Batas ng 1935, na gaya nang nasabi, siyang naging katapusan ng Ikatlong Republika. Sa kabilang banda naman, isa pa sa pinakamalaking bagay na nagpabago sa 1935 Saligang Batas ay ang pasasalaksak ng tinatawag na "American Parity Rigths" na nagbigay sa mga Amerikano ng mga karapatang laan lamang sa mga Pilipino, laluna sa pagnenegosyo at paglilinang ng yamang-likas ng bansa. Ito daw ang pagtulong ng mga Amerikano sa Pilipino, ngunit ginawang monopolyo ng mga banyagang ito ang lahat ng negosyo sa Pilipinas, at sa mahabang panahon ay mga Amerikano (at Tsino) ang nagkontrol ng ekonomiya ng Pilipinas. Puro sila ang nag-may-ari ng karamihang kumpanya gaya ng sa elektrisidad, sa telekomunikasyon, kumpanya ng pagmimina and marami pang iba, kaya ang Pilipino na ang mga may-ari ng bansa ay sila ring nagtrabaho para sa mga banyagang nagnenegosyo.

1. Ang Mga Pangulo ng Ikatlong Republika

Manuel Roxas (1946-1948) . Bago pa man din siyang maging unang presidente ng Ikatlong Republika, siya ang naging huling presidente ng Commonwealth. Isang stateman ng Capiz (sa lungsod na ipinangalan sa kanya nang siya ay mamatay, ang Lungsod ng Roxas), si Roxas ang nagsimulang magtayo ng economy ng isang war-born country. Kanyang ipinatupad ang ibang top priorities ng kanyang admistrasyon gaya ng: ang industrialzation ng Pilipinas, ang pagpapatagal ng malapit na kooperasyon at ispesyal na relasyon sa Estados Unidos (dahilan kung bakit sa panahon niya'y isang public knowledge na siya'y isang "Pro-American"), ang maintenance ng batas at order at ang pagpasa sa kongreso ng batas na magbibigay sa magsasaka ng 70% ng kabuuang kinitang ani (30% lamang sa landlord). Ngunit noong gabi ng 16 Abril 1948, si Roxas ay namatay sa isang atake sa puso sa Clark Field, Pampanga matapos magbigay ng speech sa mga American servicemen at tagasuportang Pilipino.

Mga Statistiko ng Pilipinas noong panahon ni Roxas: Population 19.23 million (1948), GDP Php 85,269 million (1947), GDP Growth Rate: 39.5 % (1946-47 average), Income Per Capita: Php 4,434 (1947) , Total Exports: Php 24,824 million (1947), at palitan ng piso ng Pilipinas laban sa US $: Php 2.00 = $1.

Elpidio Quirino (1948-1953). Ang bise presidente ng Pilipinas sa administrasyon ni Roxas na si Quirino ang siyang pumalit matapos ang kanyang pagpanaw. Siya ang unang Ilokanong pangulo na nagtapos sa 4 na taong termino ni Roxas at nanalo noong 1949 eleksyon. Sa kanyang administrasyon, pinakamalaki niyang pinagtuunan ng pansin ang pagpapatuloy ng pagbabago at rehabilitasyon ng ekonomya & ang restoration ng tiwala at kooperasyon ng marami sa pamahalaan. Kinaharap ng administrasyong niya ang isang malubhang banta ng kilusang komunistang Hukbalahap (Hukbo ng Bayan laban sa Hapon, a red commnunist). Pinasimulan niya ang kampanya laban sa mga Huk at bilang pangulo, si Qurino mga nagawa na sa kanya nakakredit: Una, ang paglikha ng PACSA (President's Action Committee on Social Amelioration), na layuning tulungan ang masa mula sa pagbagsak ng ekonomiya, pangalawa ay ang paglikha ng ACCFA (Agricultural Credit Cooperative Financing Administration) para tulungan ang magsasaka na maka-avail ng pautang na may mababang interes mula sa gobyeno at huli ay ang pagtayo ng mga bankong rural at Labor Management Advisory Board, isang presidential advisory body. Ang

administrasyon niya ay nagtagumpay sa pakikipagrelasyon sa ibang bansa. Kasama nang kanyang statemanship, kanyang napahanga ang ilang mga head of state at foreign diplomatic corps at sa kanyang official trip abroad, siya ang ambassador ng mabutin pakikisama at pakikipagkaibigan. Namatay siya sa atake sa puso noong 29 Pebrero 1956 sa gulang na 66.

Mga Statistiko ng Pilipinas noong panahon ni Quirino: Population 19.23 million (1948), GDP Php 99,628 million (1948);146,070 million (1953), GDP Growth Rate: 9.43 %, 1948-53 average, Income Per Capita: P5,180 (1948); P7,596 (1953), Total Exports: P35,821 million (1948); P34,432 million (1953), at palitan ng piso ng Pilipinas laban sa US $: Php 2.00 = $1.

Ramon Magsaysay (1953-1957). Si Magsaysay ang secretary ng National Defense sa ilalim ng administrasyong Quirino. Kanyang iniligtas ang demokrasya sa Pilipinas. Ito ang kanyang pinakamahalagang nagawa. Pinigil niya ang paghihimagsik ng Huk o ng komunista. Si Luis Taruc, Supremo ng Huk o ang pinakamataas na lider ng komunista, ay sumuko sa kanya. Kaya si Magsaysay ay tinawag na "Tagapagligtas ng Demokrasya" na naging sanhi ng kanyang pagiging sikat. Ilan sa kanyang mga nakamit ay ang mga sumusunod: Ang pag-iimprove ng standard living sa pamamagitan ng panggawa ng mga irrigation system, tulay, balon at kalsada; pagsasakatuparan ng pagamit ng Barong Tagalog sa mga opisyal at sosyal na gawain na dati ay itinuturing na damit ng mahirap, pagtatatag ng SEATO (Southeast Asia Treaty Organization), isang regional politico-military aggregation, noong 18 Setyembre 1954; negosasyon sa Japan ukol sa war reparation agreement kung saan ay huling nilagdaan sa Manila (ang bansang Japan ay magbabayad ng war reparation fee na nagkakahalaga ng $ 300,000,000 sa loob ng 25 taon) at ang San Francisco Treaty, kung saan opisyal na nagpawakas sa bansang Japan at Pilipinas mula sa estado ng digmaan. Siya ang "pinakamamahal" na Pangulo ng Pilipinas dahil ibinalik niya ang tiwala ng marami sa pamahalaan. Subalit nagwakas ito ng mamatay siya dahil sa isang plane crash na bumangga sa isang bundok ng Manunggal, Cebu noong 17 Marso 1957.

Mga Statistiko ng Pilipinas noong panahon ni Magsaysay: Population 21.4 million (1954), GDP Php 157,054 million (1954) Php 179,739 million (1956), GDP Growth Rate: 7.13 % (1954-56 average), Income Per Capita: Php 7,339 (1954); Php 8,073 (1956), Total Exports: Php 36,462 million (1954) Php 34,727 million (1956), Unemployment Rate: 11.2 % (1956), at palitan ng piso ng Pilipinas laban sa US $: Php 2.00 = $1.

Carlos Garcia (1957-1961). Ang araw matapos ang malungkot na pagpanaw ni Magsaysay, ang bise-presidente na si Garcia ang siyang umupo bilang ikaapat na presidente ng Ikatlong Republika. Tinapos niya ang huling termino ni Magsaysay at nanalo bilang pangulo pagkatapos. Ang bise presidente niyang si Diosdado Macapagal ng Partido Liberal at siyang naging unang pagkakataon na may magkaibang partidong presidente at bise-presidente, ngunit ganoon pa man, kanyang nakamit ang mga sumusunod: ang pinalaganap ang konsepto ng "Filipino Muna" (First Filipino Policy) para mataguyod at maprotektahan ang produktong Pilipino; ang pagpapalaganap ng kulturang Pilipino sa pamamgitan ng mabuting pakikisama ng Bayanihan Dance Troupe sa abroad; pagrespeto sa karapatang pantao at pagpapanatili ng malayang eleksyon; ang paggawa ng Dr. Jose P. Rizal Centennial Commission at ang pagtataguyod ng international peace and harmony through official visits. Habang nasa kapangyarihan, ang Pamahalaan ni Garcia ay nakipag-usap sa mga pinuno ng bansang Amerika upang mailipat sa kontrol ng Pilipinas ang mga hindi na ginagamit na Base Militar ng Amerika. Sa kalaunan ay naging labis ang pagiging maka-Pilipino ni Garcia at ang

pagsira sa kanya ay pinasimulan sa mga pahayagan, sa himpapawid sa tulong ng CIA samantalang pinaboran naman ng mga Amerikano si Diosdado Macapagal upang manalo sa Halalan noong 1961. Bukod sa kanyang mga nagawa bilang makabansang politiko, si Garcia ay kilala rin na makata sa kanyang diyalektong Bisaya. Namatay siya sa atake sa puso noong 14 Hulyo 1971 sa edad na 75.

Mga Statistiko ng Pilipinas noong panahon ni Garcia: Population: 22.68 million (1957), GDP Php 189,457 million (1957); Php 224,430 million (1961), GDP Growth Rate: 4.54 % (1957-61 average), Income Per Capita: Php 8,353 (1957); Php 7,927 (1961), Total Exports: Php 35,980 million (1957) Php 39,845 million (1961) (1956), Unemployment Rate: 3.8 % (1957); 7.5 % (1961), at palitan ng piso ng Pilipinas laban sa US $: Php 2.00 to $1 (1957); Php 2.64 to $1 (1961)

Diosdado Macapagal (1961-1965). Kahit siya ay kilala bilang "poor boy" mula sa Lubao, siya ay isang bar topnotcher, isang respetadong abogado at manunulat at epektibong manunulat. Kanyang pinangako ang "New Era" sa bansang Pilipinas sa pamamagitan ng mga sumusunod: paggamit ng pambansang lengwage (Filipino) sa mga passport, selyo, traffic signs, pangalan ng bagyo, diploma ng eskuwela at iba pang diplomatic credentials; paglipat ng Independence Day ng Pilipinas sa 12 Hunyo mula 4 Hulyo; pag-fifile ng opisyal na pagaari ng Pilipinas sa Sabah noong 22 Hulyo 1962; ang pagkakalikha ng MAPHILINDO (Malaysia, Philippines, Indonesia) Organization na isang pagkakaisang pangekonomiya at ang pagpasa sa kongreso ng Agricultural Land Reform Code noong 1963. Humalili din siya bilang pangulo ng Contitutional Convention noong 1971 para sa pagpapabago ng saligang batas. Namatay siya sa atake sa puso, pneumonia at sakit sa kidney sa Ospital ng Makati noon 21 Abril 1997 makaraan ang isang taon, ang kanyang anak na si Gloria Macapagal-Arroyo ay ipinoklamang ikaapat na presidente ng Ikalimang Republika ng Pilipinas dahil sa EDSA 2.

Mga Statistiko ng Pilipinas noong panahon ni Macapagal: Population: 29.2 million (1962), GDP Php 234,828 million (1962)Php 273,769 million (1965), GDP Growth Rate: 5.15 % (1962-65 average), Income Per Capita: Php 8,042 (1962) Php 8,617 (1965), Total Exports: Php 46,177 million (1962); Php 66,216 million (1965), Unemployment Rate: 8.00 % (1962);7.2 % (1965), at palitan ng piso ng Pilipinas laban sa US $: Php 3.80 to $1 (1962)Php 3.90 to $1 (1965)

Ferdinand Marcos (1965-1972) Si Marcos ay isang Senate President mula pa noong 1963 at matagal na panahong naging siyang kasapi ng Partido Liberal. Hiningi niya ang nominasyon ng partido bilang kandidato sa pagka-pangulo noong 1965, ngunit ang kasalukuyang pangulo na si Diosdado Macapagal ang pinili ng partido. Tumiwalag si Marcos sa Partido Liberal at lumipat siya sa Partido Nacionalista, kung saan nakuha niya ang kanilang nominasyon. Nanalo siya at si Fernando Lopez, ang kandidato ng Partido Nacionalista sa pagka-pangalawang pangulo, laban kay Macapagal at Gerard Roxas sa isang ‘’landslide victory’’ na dala-dala ang slogan na "This nation can be great again." Sa kanyang pagsisilbi bilang pangulo sa unang termino, siya ang pinakamaraming nagawang kalsada, tulay, eskuwela, gusali ng gobyerno, sistemang irigasyon (kasabay ng pag-papakilala ng "Miracle Rice"), at marami sa mga ito ay nananatiling nakatayo pa gaya ng San Juanico Bridge sa gitna ng Samar at Leyte; ang Pan-Philippine Highway mula Aparri hanggang Jolo; ang Cultural Center of the Philippines, Philippine International Convention Center, Folk Arts Center at ang Film Center sa Maynila; at pati na rin ang pagaayos ng Philippine National Railways (PNR). Dagdag pa dito ang pinansyal at teknikal na pagtulong sa mga magsasaka. ang

epektibong pangungulekta ng buwis, ang malawakang pagpapataboy sa mga smuggling, organisadong krimen at ang komuistang "New People's Army" at ang matagumpay na pagdaos ng Manila Summit Conference noong 24-25 Oktubre na dinaluhan ng maraming heads of states. Kaakibat dito at dahil na rin sa dami ng kanyang mga nakamit noong una niyang termino, siya'y naging pangulo muli sa ikalawang pagkakataon, iyon ang unang pagkakataon sa Pilipinas na ma-reelect ang isang pangulo, at dahil doon, siya'y natala bilang pangulo na may pinakamahabang taon na pinaglingkuran. Ngunit, sa kabila ng kanyang magandang unang termino, ang Pilipinas ay dumadanas ng malubhang krisis na pangekonomiya dahil sa na rin pagtaas ng presyo ng langis sa world market. Ang pagtaas ng presyo ng langis ang naging sanhi upang ang presyo ng pangunahing bilihin ay tumaas at maraming Pilipino ang nawalang ng trabaho. Ang "floating peso" ay patuloy na bumababa laban sa dolyar. Ang kanyang pangalawang termino ay napuno ng graft and corruption sa gobyerno; ang paglayo pa lalo ng mahirap at mayaman na naging dahilan ng paglaganap ng maraming krimen, kaguluhan at pagbabanta ng komunista. Sa konsensya niya, ang mga bagbabantang ito sa seguridad at istabilidad ng bansa ay namataan ni Marcos na ito'y mapagtuunan ng isang aksyong makakapagpabago ng lahat. Para kay Marcos, any tanging paraan para maipanumbalik ang tiwala ng marami sa gobyerno ay ang pagdedeklara ng Batas Militar. Katulong nito, sinabing ang pagligtas ng estado ay ang kanyang dahilan, si Marcos ay nagpahayag ng Proclamation No. 1081 noong 21 Setyembre 1972, at nalagay ang buong Pilipinas sa ilalim ng Martial Law, na siyang pumatay sa demorkasya at sa Ikatlong Republika ng Pilipinas.

Mga Statistiko ng Pilipinas noong panahon ni Marcos: Population: 36.68 million (1970), 37.90 million (1972); GDP Php 285,886 million (1966), Php 361,791 million (1971), GDP Growth Rate: 4.75 % (1966-71 average); Income Per Capita: Php 8,932 (1967) Php 9,546, (1971), P 9,802 (1972); Total Exports: Php 70,254 million (1966), Php 63,626 million (1971), P71,572 million (1972); Unemployment Rate: 7.10 %, (1966), 5.20 % (1971), 6.30 % (1972); at palitan ng piso ng Pilipinas laban sa US $: P3.9 to $1(1966); P6.44 to $1 (1971), Php 6.3 to $1 (1972).

Bago matapos, hindi naging madali para sa mga naging presidente ng panahong ito na magbigay ng serbisyo, gaya ng naunang si Roxas at ng nahuling si Marcos na kapwa sumalubong sa matinding krisis ng bansa. Si Roxas na naglingkod matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig mula sa kalupitan ng Hapon at si Marcos (sa kanyang ikalawang taning ng panunungkulan) na bumulaga sa malubhang pagbagsak ng ekonomiya dahil sa pagtaas ng presyo ng langis in world market. Bagama't ganoon pa man, alam natin na ang bawat naging presidente ng Ikatlong Republika ay mayroong maganda at di-magandang nagawa, na siyang naisulat sa pahina ng kasaysayan.

Pangasiwaang Marcos, Batas Militar at ang Bagong Lipunan (1972-1986)

Ferdinand Marcos, pangulo ng Pilipinas mula 1965hanggang 1986.

Ang isa pang subyang sa panig ni Macapagal ay ang Pangulo ng Senado na si Ferdinand Marcos, isang kapwa Liberal.

Sinasabing upang matamo ang pagtulong ni Marcos sa halalan noong 1961, lihim na nakipagkasundo si Macapagal kay

Marcos na hindi siya tatakbong muli para sa reeleksiyon sa halalan ng taong 1965. Ngunit habang lumalapit ang halalan

ng taong 1965, napatunayang masugit si Macapagal sa pagkandidato.

Sa pagkabigo ng pag-asa ni Marcos sa pagiging kandidato ng Partido Liberal sa pagkapangulo, at sa dahilang

naanyayahang sumama sa Partido Nacionalista at samantalahin ang pagkakataon sa Kumbensiyon ng mga

Nacionalista'y iniwan niya ang Partido Liberal at sumapi sa Nacionalista. Nagwagi si Marcos sa Kumbensyon at naging

opisyal na kandidato sa pagka-Pangulo.

Tinalo ni Marcos si Macapagal ng may malaking kalamangan sa halalan para sa pagka-Pangulo noong taong 1965.

Sa una niyang termino, naglunsad si Marcos ng iba't ibang mga proyekto at nagtaas ng koleksyon ng buwis na

nakatulong sa pag-unlad ng bansa noong dekada '70. Dahil rin sa pag-utang niya at sa tulong pang-ekonomiya na

nanggaling sa Estados Unidos, mas maraming mga daan ang naitayo ng kanyang administrasyon kaysa sa lahat ng daan

na naitayo ng mga nakalipas na pangulo at mas maraming mga paaralan kaysa sa nakalipas na administrasyon.

[29] Nahalal muli si Marcos bilang pangulo noong 1969, na naging unang pangulo ng malayang Pilipinas na natamo ang

ikalawang termino.

Hinarangan ng mga kalaban ni Marcos ang kinailangang lehislasyon para maisakatuparan ang kanyang mga plano. Dahil

dito, nawala ang positibong damdamin sa kanyang ikalawang termino at bumagal ang pag-unlad ng kabuhayan.

[30] Dumami ang krimen at pagsuway ng mga sibilyan sa batas. Binuo ng Partido Komunista ng Pilipinas ang Bagong

Hukbong Bayan. Nagpatuloy ang pakikipaglaban ng Moro Islamic Liberation Front para sa kalayaan ng Mindanao. Ang

isang pagsabog sa pagtitipon ng Partido Liberal kung saan idineklara ang kanilang kandidato para sa Senado

noong Agosto 21, 1971 ang nagdulot ng pagsuspinde ni Marcos sa writ of habeas corpus, na ibinalik niya noong Enero

11, 1972 matapos ang mga protesta ng publiko.

Batas Militar

Tingnan din: Estratehiya ng tensyon.

Setyembre 23, 1972 - Ipinahahayag ni Pangulong Ferdinand Marcos ang Batas Militar sa isang pagbabalita sa himpapawid.

Dahil sa kawalan ng respeto sa batas at ang banta ng rebelyon ng mga Komunista, idineklara ni Marcos ang batas

militar noong Setyembre 21,1972 sa bisa ng Proklamasyon Blg. 1081. Tinanggal ni Marcos ang kalayaan ng

pamamahayag at iba pang karapatan ng mga mamamayan, ipinasara ang Kongreso at ang mga kompanya ng

pamamahayag, at iniutos ang pag-aresto sa mga pinuno ng oposisyon at mga aktibidad ng mga militante, kasama

na ang kanyang pinakamalaking mga kritiko, si Senador Benigno Aquino, Jr., Senador Jovito Salonga at

Senador Jose Diokno.[31] Ang deklarasyon ng batas militar ay tinanggap ng karamihan, dahil sa problemang

panlipunang dinaranas ng Pilipinas.[32] Malaki ang binaba ng bilang ng krimen matapos isakatuparan ang curfew.

[33] Maraming mga kalaban sa pulitika ang napilitang umalis ng bansa.

Isang konstitusyonal na kumbensyon, na itinatag noong 1970 upang palitan ang Saligang-Batas ng 1935, ay

nagpatuloy sa pagbuo ng bagong saligang-batas matapos ang deklarasyon ng batas militar. Nagkaroon ng bisa ang

bagong konstitusyon noong 1973, na binago ang istilo ng pamahalaan mula sa pampanguluhan na

naging parlamentaryo at nagpahintulot kay Marcos na manatili siya sa kapangyarihan matapos ang 1973.

Ayon kay Marcos, ang batas militar ang simula nang pagbubuo ng Bagong Lipunan na ibinase sa mga

kahalagahang panlipunan at pampulitika.[34] Lumakas ang ekonomiya noong dekada 1970s, na nagkaroon ng

sobrang salapi para sa budyet at pangangalakal. Tumaas angKabuuang Pambansang Produkto mula sa 55 bilyong

piso noong 1972 na naging 193 bilyong piso noong 1980. Lumaki ang kita ng pamahalaan sa turismo. Ngunit

nakilahok si Marcos, ang kanyang mga kroni at ang kanyang maybahay, si Imelda Romualdez-Marcos sa paggawa

ng kurapsyon.[35]

Ikaapat na Republika

Upang palubagin ang Simbahang Katolika bago ang pagbisita ng Santo Papa, si Papa Juan Pablo II,[36] opisyal na

ipinatigil ni Marcos ang batas militar noong Enero 17, 1981. Ngunit, pinanatili niya ang kapangyarihan ng

pamahalaan sa paghuli at pagkulong. Ang kurapsyon at ang kaguluhan sa lipunan ang naging sanhi ng pagbagal ng

pag-unlad ng ekonomiya sa ilalim ni Marcos, na humina ang kalusugan dahil sa lupus.

Binoykot ng oposisyon ng halalan noong 1981, kung saan lumaban si Marcos at ang retiradong heneral na si Alejo

Santos.[31] Nanalo si Marcos ng 16 milyong boto, na pinahintulutan siyang manungkulan ng anim na taon. Nahalal

ang Kalihim ng Pananalapi, si Cesar Virata bilang Punong Ministro ng Batasang Pambansa.

Noong 1983, napatay ang pinuno ng oposisyon, si Benigno Aquino, Jr. sa Pandaigdigang Paliparan ng Maynila sa

kanyang pagbalik sa Pilipinas matapos ang mahabang panahon ng pananatili sa ibang bansa. Nagdulot ito ng

pagtutol sa pamumuno ni Marcos at ang serye ng mga pangyayari, kasama ang pag-aalala ng Estados Unidos, na

nagsanhi ng halalan noong Pebrero 1986.[37] Nagkaisa ang oposisyon sa biyuda ni Aquino, si Corazon Aquino.

Idineklara ng Komisyon ng Eleksyon (Comelec), ang opisyal na tagabilang ng resulta ng halalan, ang pagkapanalo

ni Marcos. Ngunit malaki ang pagkakaiba nito sa bilang ng Namfrel, isang pinagkakatiwalaang tagabantay ng

halalan. Tinutulan ni Corazon Aquino at ng kanyang mga tagasuporta ang maling resulta ng halalan. Hindi rin

kinilala ng mga dayuhang tagamasid, kasama ang delegasyon ng Estados Unidos, ang opisyal na resulta.[37] Binawi

ni Hen. Fidel Ramos at Kalihim ng Tanggulang Pambansa, si Juan Ponce Enrile, ang suporta nila kay Marcos.

Napatalsik si Marcos sa isang mapayapang demonstrasyon, tinatawag na Rebolusyon sa EDSA ng 1986 at ang

paghalili ni Corazon Aquino bilang pangulo noong Pebrero 25, 1986.

Ikalimang Republika (1986-kasalukuyan)

Pamamamahala ni Corazon Aquino (1986-1992)

Corazon Cojuangco-Aquino, Pangulong ng Pilipinas mula 1986hanggang 1992.

Bumuo kaagad si Corazon Aquino ng isang rebolusyonaryong pamahalaan para maging normal ang sitwasyon, na

naging batayan ang transisyonal na Freedom Constitution.[38]Isang bagong saligang-batas ang ipinagtibay

noong Pebrero 1987.[39] Ipinagbawal ng konstitusyong ito ang pagdedeklara ng batas military, pagtatatag ng mga

nagsasariling rehiyon sa Cordillera at sa Timog Mindanao at ang pagbabalik ng istilong pampanguluhan ng

pamahalaan at ang Kongresong may dalawang kapulungan.[40] Umunlad ang bansa sa pamamagitan ng pagtatatag

muli ng mga demokratikong institusyon at respeto sa mga mamamayan, ngunit naging mahina ang pagbangon ng

bansa sa administrasyong Aquino dahil sa mga kudeta ng mga di-apektadong mga kasapi ng militar.[41] Ang

paglakas ng ekonomiya ay hinadlangan ng serye ng mga kalamidad, kasama na ang pagsabog ng Bulkang

Pinatubo noong 1991 na nagdulot ng pagkamatay ng 700 katao at ang pagkawala ng mga tirahan ng 200,000 na

katao.[42]

Noong 1991, ibinasura ng Senado ang kasunduang nagpapahintulot sa pananatili ng mga base militar ng Estados

Unidos sa loob ng sampung taon. Isinauli ng mga Amerikano sa pamahalaan ang Clark Air

Base sa Pampanga noong Nobyembre ng taong iyon, at ang Subic Bay Naval

Base sa Zambales noong Disyembre 1992, na nagtapos sa halos isang siglo ng pamamalagi ng militar ng Estados

Unidos sa Pilipinas.

Namatay si Corazon Aquino noong Agosto 1, 2009 sa Makati medical center sa lungsod ng makati sa kadahilanang

Colon Cancer.

[baguhin]Pamamamahala ni Fidel V. Ramos (1992-1998)

Fidel Ramos, Pangulong ng Pilipinas mula 1992hanggang 1998.

Noong 1992, nagwagi sa halalan ang Kalihim ng Tanggulang Pambansa, si Fidel Ramos, na inendorso ni

Pangulong Aquino, na may 23.6% lamang ng kabuuang boto sa pagitan ng pitong kandidato. Sa mga unang taon ng

kanyang termino, idineklara niya na mataas niyang prayoridad ang nasyonal na rekonsilyasyon at gumawa siya ng

koalisyon upang makabangon sa mga hidwaan ng administrasyong Aquino.[40] Ginawa niyang legal ang Partidong

Komunista at nakipag-negosasyon sa mga ito, sa mga rebeldeng Muslim at mga rebeldeng militar upang

kumbinsihin sila na itigil ang kanilang mga kampanya laban sa pamahalaan. Noong Hunyo 1994, nilagdaan niya ang

amnestiyang nagpapatawad sa mga rebeldeng pangkat, at mga Pilipinong militar at mga pulis na kinasuhan

ng krimen habang nakikipaglaban sa mga rebelde. Noong Oktubre 1995, nilagdaan ng pamahalaan ang

kasunduang nagtatapos sa kaguluhang rebelde. Isang kasunduang pang-kapayapaan ang nilagdaan ng

pamahalaan at ng Moro National Liberation Front (MNLF), isang pangkat ng mga rebeldeng naghahangad na

maging malayang bansa ang Mindanao, noong 1996, na nagtapos sa pakikipaglaban na nagtagal ng 24 taon.

Ngunit ipinagpatuloy ng humiwalay na pangkat ng MNLF, ang Moro Islamic Liberation Front ang pakikipaglaban.

Maraming mga malalaking protesta ang kumontra sa pagsisikap ng mga taong sumuporta kay Ramos na susugan

ang batas upang magkaroon siya ng pagkakataong tumakbo muli para sa ikalawang termino, na naging sanhi ng

hindi pagtakbo muli ni Ramos sa halalan.[43]

[baguhin]Pamamamahala ni Joseph Estrada (1998-2001)

Joseph Estrada, Pangulong ng Pilipinas mula 1998hanggang 2001.

Nanalo si Joseph Estrada, isang dating aktor at naging bise pangulong ni Ramos, sa halalan ng pagka-Pangulo

noong 1998. Ipinangako niya sa kanyang kampanya ang pagtulong sa mga mahihirap at paunlarin ang sektor ng

agrikultura sa bansa. Naging popular siya sa mga mahihirap.[44] Noong panahon ng krisis na pinansyal sa Asya na

nagsimula noong1997, ang pamamahala ni Estrada ay nagdulot ng mas malalang kahirapan sa ekonomiya.

Maraming Pilipino ang nawalan ng trabaho, lumaki ang kakulangan sa badyet at bumaba ang halaga ng piso. Ngunit

nakabangon ang kabuhayan ng bansa ngunit mas mabagal ito kumpara sa mga kalapit-bansa nito.

Sa loob ng isang taon ng kanyang eleksyon, nawala ang popularidad ni Estrada dahil sa mga akusasyon ng

kronyismo at kurapsyon, at ang pagkabigo na masolusyonan ang mga suliranin sa kahirapan.[35] Noong

Oktubre 2000, inakusahan si Estrada na tumatanggap siya ng pera mula sa sugal. Siya ay isinakdal ng Mababang

Kapulungan, ngunit ang kanyang paglilitis sa Senado ay hindi natuloy nang iboto ng senado na huwag eksaminahin

ang tala sa bangko ng pangulo. Bilang sagot, nagkaroon ng mga demonstrasyon na naghingi sa pag-alis ni Estrada.

Dahil sa mga rally, ang resignasyon ng mga kalihim at ang pagkawala ng suporta ng sandatahang lakas, umalis si

Estrada sa opisina noongEnero 20, 2001.

[baguhin]Pamamamahala ni Gloria Macapagal-Arroyo (2001-2010)

Gloria Macapagal-Arroyo, Pangulo ng Pilipinas mula 2001hanggang 2010.

Humalili si Bise Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo (ang anak ni Pangulong Diosdado Macapagal) sa posisyon ng

Pangulo sa araw ng kanyang paglisan. Tinatayang hindi lehitimo ang pag-upo ni Ginang Arroyo sa pwesto dahil

hindi pa tapos ang paghahatol sa kaso ng nakaraang pangulong Estrada. Naging mas lehitimo ang kanyang pag-

upo sa halalan pagkalipas ng apat na buwan, kung saan nanalo ang kanyang koalisyon sa karamihan ng mga

posisyon.[35] Ang unang termino ni Arroyo ay nagkaroon ng hating pulitika ng mga koalisyon at isang kudeta sa

Maynila noong Hulyo 2003 na naging sanhi ng pag-deklara niya ng isang buwang pambansang state of rebellion.[35]

Sinabi ni Arroyo noong Disyembre 2002 na hindi siya tatakbo sa halalan noong 2004 ngunit binago niya ang

kanyang desisyon noong Oktubre 2003 at nagdesisyong sumali sa halalan.[35] Siya ay muling nahalal at isinalin sa

puwesto para sa kanyang anim na taong termino noong Hunyo 30, 2004. Noong 2005, isang tape na naglalaman ng

isang usapan ay lumabas na naglalaman ng usapan ni Arroyo at isang opisyal ng halalan kung saan inutusan ni

Arroyo ang opisyal na itaas ang bilang ng kanyang mga boto upang manatili siya sa puwesto.[45] Nagdulot ito ng mga

protesta na humihingi sa pagbaba ni Arroyo sa puwesto. Inamin niya na kinausap niya ang isang opisyal ng halalan,

ngunit tinatwa niya ang mga alegayon ng pandaraya at hindi siya bumaba sa puwesto.[45] Hindi nagtagumpay ang

mga planong pagpapatalsik sa pangulo noong taong iyon.

Ikaapat na Republika

Upang palubagin ang Simbahang Katolika bago ang pagbisita ng Santo Papa, si Papa Juan Pablo II,[36] opisyal na

ipinatigil ni Marcos ang batas militar noong Enero 17, 1981. Ngunit, pinanatili niya ang kapangyarihan ng pamahalaan sa

paghuli at pagkulong. Ang kurapsyon at ang kaguluhan sa lipunan ang naging sanhi ng pagbagal ng pag-unlad ng

ekonomiya sa ilalim ni Marcos, na humina ang kalusugan dahil sa lupus.

Binoykot ng oposisyon ng halalan noong 1981, kung saan lumaban si Marcos at ang retiradong heneral na si Alejo

Santos.[31] Nanalo si Marcos ng 16 milyong boto, na pinahintulutan siyang manungkulan ng anim na taon. Nahalal ang

Kalihim ng Pananalapi, si Cesar Virata bilang Punong Ministro ng Batasang Pambansa.

Noong 1983, napatay ang pinuno ng oposisyon, si Benigno Aquino, Jr. sa Pandaigdigang Paliparan ng Maynila sa

kanyang pagbalik sa Pilipinas matapos ang mahabang panahon ng pananatili sa ibang bansa. Nagdulot ito ng pagtutol sa

pamumuno ni Marcos at ang serye ng mga pangyayari, kasama ang pag-aalala ng Estados Unidos, na nagsanhi ng

halalan noong Pebrero 1986.[37] Nagkaisa ang oposisyon sa biyuda ni Aquino, si Corazon Aquino.

Idineklara ng Komisyon ng Eleksyon (Comelec), ang opisyal na tagabilang ng resulta ng halalan, ang pagkapanalo ni

Marcos. Ngunit malaki ang pagkakaiba nito sa bilang ng Namfrel, isang pinagkakatiwalaang tagabantay ng halalan.

Tinutulan ni Corazon Aquino at ng kanyang mga tagasuporta ang maling resulta ng halalan. Hindi rin kinilala ng mga

dayuhang tagamasid, kasama ang delegasyon ng Estados Unidos, ang opisyal na resulta.[37] Binawi ni Hen. Fidel

Ramos at Kalihim ng Tanggulang Pambansa, si Juan Ponce Enrile, ang suporta nila kay Marcos. Napatalsik si Marcos sa

isang mapayapang demonstrasyon, tinatawag na Rebolusyon sa EDSA ng 1986 at ang paghalili ni Corazon

Aquino bilang pangulo noong Pebrero 25, 1986.