TAP CHI XA HOI HOC VA HOAT DONG • • • • •

NGHIEN CUtJ, GIANG DAY XA HOI HOC

TS. MAI QUYNH NAM

Tap chi Xd hoi hoc

1. TAP CHI XA HOI HOC - DIEN DAN CUA GlOl NGHIEN CUtJ, GIANG DAY XA HOI HOC

Tap chi Xa hoi hpc dupe xua't ban eiing vdi sii ra ddi ciia Vien Xa hoi hpc. trong qua trinh chuan bj thanh lap Vien. each day 18 nam, Giao sU Vu Khieu, luc ay la Phd chu nhiem Uy ban Khoa hpc xa hoi Viet Nam, Vien trudng Vien Xa hdi hpc da cd sii chuain bj tich cUc cho viee ra ddi eua Tap chi Xa hdi hpc.

«

Thong bao Xa hdi hpc, xuat ban nam 1982, cd the ghi nban dieu nay.

Ngay ay, d nUde ta cac a'n pham chinh thUe ve xa hdi hpc con rat it, phan Idn mdi la nhUng tai lieu djch eua nUde ngoai, den tU nhieu ngudn. Tap chi Xa hoi hpc so 1 ra ddi trong bdi canh ay da tao dieu kien de edng bd' cac ket qua nghien ciiu xa hdi hpc d trong nUde va phd bien cac tU lieu xa hdi hpc dupe tiep thu tii nUde ngoai mot each cd chpn Ipc.

Vao thdi gian tren, d Khoa Triet hpc TrUdng Dai hpc Tdng

490

hdp Ha Ndi, TrUdng Dai hoc Tuyen giao - thude TrUdng Nguyin Ai Quoc Trung Udng, TrUdng Dao tao can bp Lao dpng, ThUdng binh va Xa hdi, viec dao tao xa hoi hpc eiing bat dau dUde quan tam.

Nhae lai dieu do, de tha'y: cCing vdi sii trudng thanh ciia Vien Xa hoi hpc. Tap chi Xa hoi hpc da ed nhiing ddng gdp quan trpng vao viee phat trien khoa hpc xa hdi hpc d Viet Nam. v a ngay td budi dau, no da cd anh hudng den boat dpng giao due, truyen ba, phd cap tri thiic xa hdi hpc ddi vdi edng ehiing tai cac nha trUdng. Tiic la, nd gan vdi hoat dpng giang day.

18 nam qua, tinh binh da ed nhieu thay ddi, dang cd sii md rpng boat dpng nghien ciiu va giang day xa hdi hpc. Hien nay, trong ea nUde, ed them nhieu cd quan nghien ciiu nbu Trung tam Xa hdi hpc thude Hpc vien Chinh trj Qude gia Ho Chi Minh, Trung tam Xa hdi hpc - Vien Chinh sach va Chien lUde y te thude Bp Y te, Phong Xa hoi hpc giao due thude Vien Khoa hpc giao due, Ban Xa hoi hpc quan sii thude Vien Khoa hpc Xa hdi va Nhan van quan sU,...Ve dao tao, d hai mien trong ea nUde, ed 6 khoa dao tao chuyen nganh xa hdi hpc.

Cd the ndi, trong may nam gan day, da dien ra sii biing nd cac nghien ciiu xa hdi hpc. Cd den 70% cac de tai thude he thong cac chUPng trinh nghien ciiu khoa hpc xa hdi cd ma so' KX, giai doan 1990-1995, da sii dung cac phUdng phap nghien ciiu xa hoi hpc.

NhUng yeu eau nhan thiic ddi song xa hdi trong thdi ky

Ddi mdi, vdi tac dpng ciia kinh te thj trUdng tao ra sii thiic

d^y manh me doi vdi boat dpng nghien ciiu va giang day xa

hoi hpc. Ket qua la: so' lUdng de tai tang len eung .vdi so' ed

quan quan ly cac de tai. So' ngUdi tham gia hpc xa hoi hpc

491

eiing nhieu hdn va cac bac dao tao xa hdi hpc dang ngay cang md rpng. Trong bdi canh dd, den nay. Tap chi Xa hdi hpc van la dien dan ed tinh chat chuyen nganh nhat eua gidi nghien ciiu va giang day xa bdi hpc d Viet Nam.

Dupe dat dudi sii quan ly ciia Trung tam Khoa hpc Xa hdi va Nhan van Qude gia. Tap chi Xa hdi hpc, trUde het, cd nhiem vu edng bd' cac ket qua nghien ciiu ciia Vien Xa hoi hpc. va khdng chi nhu vay, den nay ed the ndi Tap chi eon cd vai trd la dien dan, la ndi edng bd va trao ddi cac ndi dung hpc thuat chiem dupe sii quan tam eua gidi nghien ciiu va giang day xa hdi hpc trong ea nUde.

Qua 18 nam xuat ban. Tap chi Xa hdi hpc da ed ddng gdp rat dang ke la quang ba cac nghien ciiu ly luan va thiic ngbiem ve xa bdi hpc, eung cap cac thong tin ve boat dpng nghien cdu va giang day xa hdi hpc d cac ed sd nghien ciiu va trUdng hpc, thong tin ve tinh binh nghien ciiu xa hdi hpc tren the gidi. Do vay, nd dupe sii quan tam ciia edng chung thude gidi nghien cUu, giang day va hpc tap xa hdi hpc trong nUdc. va trong chUng miie nhat djnh nd eung cd anh hUdng den mot bp phan nhUng ngUdi dpe d nUde ngoai. '

II. BAI VIET VA TAC GIA.

Viee danh gia vai trd ciia Tap chi Xa hdi hpc ddi vdi boat dpng nghien ciiu va giang day xa hdi hpc ddi hdi phai quan sat cac yeu td'bai viet va tac gia ciia Tap chi.

De tien cho viee theo ddi, chung tdi chi dua ra mot so nhan xet td cac bai in tren cac so' Tap chi Xa hdi hpc xua't ban trong hai nam 1999 - 2000.

TrUde bet, can ndi vai Idi ve td ehiic ndi dung eua Tap chi.

192

•

Trong mdi so Tap chi cd mot phan chung de in cac bai ly luan va cd tinh cha't thdi sii anh hUdng boat dpng nghien ciiu va giang day xa hdi hpc. Nhiing nghien ciiu ly thuyet xa hdi hpc dai cUdng, ly thuyet xa hdi hpc chuyen biet in d ph in nay.

Phan Xd hdi hoc thitc nghiem, trinh bay cac ket qua nghien ciiu xa hoi hpc dUpe riit ra tii cac de tai, tijf cac nghien ciiu dien da.

Sii thanh edng ciia cac bai d phan nay phu thude vao nhieu yeu td trong dd ed mot yeu to rat quan trpng la kha nang van dung ly thuyet eua ngUdi viet de giai tbich va phan tich cac ket qua nghien ciiu thiic nghiem. Day dang la phan cd nhieu bai viet va chiem nhieu trang in nha't ciia tap chi (khoang 1/3 so'trang in).

Phan Dien dan xd hdi hge de cac nha chuyen mdn trao ddi

y kien ve mot chu de nao dd dupe nhieu ngUdi quan tam. Cac

y kien nay ed the trinh bay tai cac hdi thao boae do Tda Soan

tap chi de xua't.

Phan Xd hoi hge the gidi dang cac bai ve tinh binh nghien ciiu xa hdi hpc tren the gidi. Day cd the la nhiing bai tdng thuat do Tda soan lam, boae Tda soan dat lam, va eiing ed the la cac bai djch tii cac Tap chi Xa hdi hpc nUde ngoai.

Ngoai ra. Tap chi con ed cac mue thudng ky nhU: Gidi

tbieu sach. Tin tiic xa hoi hpc.

Trong cac nam 1999, va 2000, dien mao Tap chi Xa hdi

hpc nhu the nao?

Xin dan ra cac con so'thong ke:

O phan chung, nam 1999, va nam 2000 mdi nam cd 12

bai. Nhu vay, binh quan mdi so in 3 bai.

493

NhUng va'n de cd ban ciia xa hdi hpc da dupe cac tac gia de

cap nhu cac bai:

- Xa hdi ndng thdn va cac va'n de ndng nghiep trong thdi ky hien nay - Dao The Tuan (sd 2.1999). Xa hdi hpc ndng thdn - qua trinh binh thanh va djnh hUdng pbdt trien - Td Duy Hpp (so 3 va 4. 1999). Nghien ciiu xa bdi hpc trong sii phat trien tU tudng mdi trUdng - Vu Cao Dam (so 3 va 4. 1999). Nghien cUu ve ddi ngheo va van de ddi ngheo d thanh phd Ho Chi Minh - Mac Dudng (sd 3 va 4.1999). Phue Ipi xa hdi va edng tac xa hdi d Viet Nam trong nhUng nam 90 - BCii The CUdng (sd3 va 4. 1999).

Trdng 4 so' Tap chi Xa hdi hpc xuat ban nam 2000, viee quan sat nhUng van de chung cho thay: cac djnh budng nghien cUu xa hdi hpc trong nhUng thap nien dau ciia the ky 21 da tao nen sU quan tam ciia nhieu nha chuyen mdn. Dieu dd dupe the hien d cac bai:

- Xa hoi hpc d Viet Nam trUde ngudng ciia eua the ky 21 -Biii Dinh Thanh (sd 1.2000). Xa hdi hpc Viet Nam: mot sd djnh budng tiep tuc xay diing va phat trien - Trinh Duy Luan (sd 1.2000).

NhUng van de khae ve: Bdi canh eua viee xay diing chien lupc phat trien ngudn nhan liic, Ljch sii va phUdng phap xa hdi hpc, Xa hoi hpc Van boa, Xa hdi hpc Truyen thong dai chung, xa hdi hpc Dd thj, Xa hdi hpc Gia dinh eiing da dupe the hien d cac bai viet eua cac tac gia: Vii Khieu, Pham Tat Dong, Mai Van Hai, Mai Quynh Nam, Biii Quang Dung, Hoang HUu Phe, Pham Van Bich, Vii Manh Ldi,...

Su md ta, dan den nhUng nhan xet sau day:

- Cac va'n de cd ban eua xa hdi hpc nhU dinh hUdng nghien

494

ciiu, ly luan, lich sxi xa hoi hpc, cac ly thuyet chuyen biet ve cd ca'u xa hoi, chinh sach xa hdi ve van boa va truyen thong dai chiing da dUde tap chi dang tai. Van de xa hdi hpc Mdi trUdng, mot chii de mdi ciia xa hoi hpc enng da dupe de cap (Bai eua Vii Cao Dam). Van de ljch sii va phUdng phap xa hdi eon it xua't hien tren Tap chi Xa hdi hpc, (chi ed mot bai eua Bui Quang Dung).

- Viee quan sat chi bao dja chi tac gia cac bai viet cho tha'y: cac tac gia cd bai d phan ly luan, phan Idn la nhiing ngUdi da cd qua trinh nghien ciiu va giang day nhieu nam ve xa hdi hpc. Hp ed hpc ham, hpc vi va thUdng giut cac cUdng vi chu chdt tai cac cd sd nghien edu hoae giang day xa hdi hpc.

- Cach the hien d cac bai cho thay xu hUdng nghien ciiu td

ra chiem Uu the hdn la viee van dung cac ket qua nghien ciiu

vao giang day xa hoi hpc.

0 chuyen mue Xa hdi hpc thiic nghiem, trong 2 nam 1999-

2000, Tap chi Xa hdi hpc da in 34 bai, nam 1999: 13 bai, nam

2000: 21 bai.

Ndi dung nay that phong phii. Lan theo dja chi cac bai viet thi tha'y: ddng bang song Hong, hai dd thj Idn Ha Ndi va Thanh pho' Ho Chi Minh dupe quan tam nhieu nhat. Cac khu viie ddng bang song Ciiu Long, mien Trung, mien Tay Nam Bp eiing la ndi da dien ra cac nghien ciiu xa hoi hpc thiic nghiem.

Cac linh vUc Xa hdi hpc nong thdn, do thi, gia dinh td ro

Uu the d so' lupng bai xa hoi hpc thiic nghiem.

Hai nam vvia qua, cac nghien ciiu thiic nghiem ve sinh de

va ke hoach hda gia dinh it di dang ke. Thay vao dd la cac

nghien ciiu ve siic khde sinh san. Van de gidi dang cd Uu the.

495

Ve tac gia: tai ndi dung nay, ben canh cac tac gia cd tham nien nghe nghiep la cac edng tac vien quen thude eua Tap chi xa hdi hpc, edn tha'y mot so' tac gia mdi xua't hien, ngUdi mdi vao nghe thUdng thU siic d cac bai nghien ciiu xa hdi hpc thiic nghiem. Trong vai nam gan day, ed mot so tac gia la cac hpc vien cao hpc va nghien ciiu sinh viet bai cho mue nay.

III. MOT SO DE XUAT

Tap chi xa hdi hpc nam trong he thd'ng cac phUdng tien truyen thong dai chung. Vi vay, nd cd cac dac diem eua he thdng nay. Mat khae, day la mot Tap chi khoa hpc chuyen nganh. Cac yeu td ay quy djnh quan he eua Tap chi Xa hdi hpc V('' ngUdi viet, vdi cac edng tac vien va vdi ngUdi dpe.

Hieu qua xa hdi eua Tap chi Xa hdi hpc the hien chu yeu d sii anh budng eua nd trong boat dpng nghien ciiu va giang day xa bdi hpc. De lam dupe dieu nay, chung tdi cd mot sd de xuat sau day:

- Ngudn song eua Tap chi la ngUdi viet. Hp la cac edng tac vien truyen thdng. Dpi ngu nay dang dupe bd sung bdi nhUng ngUdi tre hdn trUdng thanh trong boat dpng nghien ciiu va giang day xa hdi hpc. Tap chi can dupe sii edng tac chat che ciia hp. Mdi quan he nay can dupe thudng xuyen tang cUdng.

- Hoat dpng nghien ciiu va giang day cd sii lien he chat che. Cac ket qua nghien cCtu ly luan va thiic tien la ngudn tai lieu quy bd sung kjp thdi cho cac ndi dung giang day da dupe sap xep thanh he thd'ng va dupe xuat ban thanh cac tai lieu chinh thUc. Nd gdp phan lam cho hoat ddng giang day gan gui vdi hien thiic ddi song, khae phuc tinh trang giang day thuan tuy ly thuyet. it thiic nghiem trong xa hoi

496

hpc. Vi vay, t inh kjp thdi va nhay ben d cac thong tin tren Tap chi Xa hdi hpc ra't can dupe quan tam.

- Cac bai viet d ndi dung ljch s^, ly luan va phUdng phap xa hoi hpc can dupe tang eUdng nhieu hdn nUa, de gdp phan day manh viee truyen ba cac tri thiic ed ban. Dieu nay rat can dupe quan tam, nhat la trong bdi canh cac nghien ciiu iing dung, cac dii an, dang cd phan lan ludt cac nghien ciiu ed ban.

- Viee tranh luan hpc thuat tren Tap chi can dupe quan

tam nhieu hdn.

- Tap chi Xa hoi hpc mong dUde sii edng tac ddng dao va thudng xuyen hdn eua cac can bp giang day xa hoi hpc. Viee quan sat dja chi tac gia cho thay: trong 2 nam 1999, 2000 chi cd 7 tac gia la nhUng ngUdi triic tiep lam edng tac giang day d cac ed sd dao tao (1 ngUdi la chii nhiem khoa, 4 ngUdi la nghien ciiu sinh va hpc vien cao hpc). Tiic la cd khoang 20% tac gia eua phan ly luan va phan xa hdi hpc thiic nghiem la cac nha giao lam viec triic tiep tai cac ed sd dao tao xa hoi hpc. Sang nam 2001, mong rang ty le nay se dupc tang len, bdi sii edng tac ciia cac nha giao giang day xa hoi hpc.

- Viec cai tien che dp nhuan biit la yeu cau khdng the khdng nhae den, de nang cao chat lUpng cac bai viet eua Tap chi Xa hdi hpc.

- Khau phat hanh ciia Tap chi Xa hdi hpc edn nhieu ban che. Cd the ndi. Tap chi chi mdi den dupe mot bp phan can bp nghien ciiu va giang day xa hoi hpc. Dol vdi sinh vien chuyen nganh xa hdi hpc, anh hUdng eua nd edn han hep hdn. Sii quang ba Tap chi Xa hoi hpc d cac thU vien ciia cac cd sd nghien ciiu va giang day xa hoi hpc, cd the gdp mot phan khae phuc tinh binh nay.

Nhiing nam qua, trong cac a'n pham ve xa hoi hpc dUdc

497

xuat ban, trong chUdng trinh nghien ciiu, cac luan van d cac bac hpc Cu nhan, Thae si, Tien si xa hdi hpc, ngUdi ta thay cac bai eua Tap chi Xa hdi hpc thudng dupe mang ra trich dan va dupc ghi trong danh mue tai lieu. Dieu nay cho thay ro vai trd eua Tap chi Xa hdi hpc. Hy vpng rang quan he giUa Tap chi Xa bdi hpc ddi vdi boat dpng nghien ciiu, giang day xa hdi hpc trong thdi gian tdi se mat thiet va hieu qua hdn.

498