97
T.C. Resmi Gazete Kuruluş Tarihi: (7 Teşrinievvel 1536)-7 Ekim 1920 Yönetim ve Yası isteri için Batbakanhk Neşriyat ve MÜdevvenat $ H A Z İ R A N 1977 Sayi 15961 i-enel Müdürlüğüne İPERŞEMBE başvurulur. YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ Bakanlar Kurulu Kararları Karar Sayısı: 7/13320 1 — Türk Standardlan Enstitüsü tarafından hazırlanan ıüşik TS 1899 «DÜŞÜK BASINÇLI DAİRESEL BETON VE BETONARME BORULAR V E ÖZEL PARÇALAR» standardının yayımı tarihinden bir yü sonra yalnız imalât, satış ve ithalât safhalarında mecburi olarak uygulanması; 2 — Bu kararın uygulamaya konulduğu tarihte ellerinde bu standarda aykırı mal bulunanların en geç 15 gün içinde iki nüsha beyanname ile bunların cins ve miktarlarını Valiliklere bildirmeleri; 3 — Bu Standard hükümlerinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yürütülmesi; Adı geçen Bakanlığın 2/2/1977 tarihli ve 7-05/SK-21.1899/197 sayılı yazısı üzerine, 1705 ve 3018 sayılı Kanunlarla 18/11/1960 tarihli ve 132 sayılı Kanuna göre, Bakanlar Kurulunca 14/2/1977 tarihinde kararlaştırılmıştır CUMHURBAŞKANI FAHRİ S KORUTÜRK Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı tabakan Başbakan Yardımcısı Başbakan Yardımcısı Başbakan Yardımcımı S DEMIREL Prof. Dr N ERBAKAN Prof Dr. T FEYZIOĞIAI A TURKEŞ Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı S. OZTURK H. AKSAY M. K. ERKOVAN G. KARACA Adalet Bakanı Milli Savunma Bakanı içişleri Bakanı Dışişleri Bakanı V. I. MUFTUOĞLU F. MELEN O ASILTURK S. ÖZTÜRK Maliye Bakanı Milli Eğitim Bakanı Bayındırlık Bakanı Ticaret Bakanı Do; Dr. Y. ERGENEKON A N. ERDEM F. ADAK H BASOL Sağ Sos Y. Bakanı Gum ve Tekel Bakanı Gıda-Tar. ve Hay. Bakanı Ulaştırma Bakanı Dr. K DEMİR O ÖZTRAK Prof K. ÖZAL N MENTEŞE Çalışma Bakanı Sanayi ve Tek. Bakanı En ve TabU Kay. Bakam Turizm ve Tan Bakanı $ KAZAN A DOĞRU S. KILIÇ L. TOKOĞLU imar ve İskân Bakanı Koylglarl Bakanı Orman Bakanı Genç. ve Spor Bakanı N. OK V. POYRAZ T. KAPANLİ A. 9. KREK Kültür Bakanı Sosyal Güvenlik Bakanı R. DANİŞMAN A. M. ABLUM Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa: 1909

T.C. Resmi Gazete · 2018. 5. 22. · Sayfa: 2 RESMÎ GAZETE 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 DÜŞÜK BASINÇLI DAİRESEL BETON VE BETONARME BORU1AR VE ÖZEL PARÇALAR TS 1899/Nisan

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • T.C. Resmi Gazete

    Kuruluş Tarihi : (7 Teşrinievvel 1536)-7 Ekim 1920

    Yönetim ve Yası isteri için Batbakanhk Neşriyat ve MÜdevvenat $ HAZ İRAN 1977 Sayi • 15961

    i-en el Müdürlüğüne İPERŞEMBE başvurulur.

    YÜRÜTME V E İDARE BÖLÜMÜ

    Bakanlar Kurulu Kararları Karar Sayısı: 7/13320 1 — Türk Standardlan Enstitüsü tarafından hazırlanan ıüşik TS 1899 «DÜŞÜK

    BASINÇLI DAİRESEL B E T O N V E B E T O N A R M E BORULAR V E ÖZEL PARÇALAR» standardının yayımı tarihinden bir yü sonra yalnız imalât, satış ve ithalât safhalarında mecburi olarak uygulanması;

    2 — Bu kararın uygulamaya konulduğu tarihte ellerinde bu standarda aykırı mal bulunanların en geç 15 gün içinde iki nüsha beyanname ile bunların cins ve miktarlarını Valiliklere bildirmeleri;

    3 — Bu Standard hükümlerinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yürütülmesi; Adı geçen Bakanlığın 2/2/1977 tarihli ve 7-05/SK-21.1899/197 sayılı yazısı üzerine,

    1705 ve 3018 sayılı Kanunlarla 18/11/1960 tarihli ve 132 sayılı Kanuna göre, Bakanlar Kurulunca 14/2/1977 tarihinde kararlaştırılmıştır

    CUMHURBAŞKANI

    FAHRİ S KORUTÜRK

    Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı t abakan Başbakan Yardımcısı Başbakan Yardımcısı Başbakan Yardımcımı

    S DEMIREL Prof. Dr N E R B A K A N Prof Dr. T FEYZIOĞIAI A TURKEŞ

    Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı Devlet Bakanı S. OZTURK H. A K S A Y M. K. E R K O V A N G. K A R A C A

    Adalet Bakanı Milli Savunma Bakanı içişleri Bakanı Dışişleri Bakanı V .

    I. MUFTUOĞLU F. M E L E N O ASILTURK S. ÖZTÜRK

    Maliye Bakanı Milli Eğitim Bakanı Bayındırlık Bakanı Ticaret Bakanı Do; Dr. Y. ERGENEKON A N. E R D E M F. A D A K H BASOL

    Sağ Sos Y. Bakanı Gum ve Tekel Bakanı Gıda-Tar. ve Hay. Bakanı Ulaştırma Bakanı

    Dr. K DEMİR O ÖZTRAK Prof K. ÖZAL N MENTEŞE

    Çalışma Bakanı Sanayi ve Tek. Bakanı En ve TabU Kay. Bakam Turizm ve Tan Bakanı

    $ K A Z A N A DOĞRU S. KILIÇ L. TOKOĞLU

    imar ve İskân Bakanı Koylglarl Bakanı Orman Bakanı Genç. ve Spor Bakanı

    N. O K V. POYRAZ T. KAPANLİ A. 9. KREK

    Kültür Bakanı Sosyal Güvenlik Bakanı

    R. DANİŞMAN A. M. A B L U M

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa: 1909

  • Sayfa : 2 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    DÜŞÜK BASINÇLI DAİRESEL B E T O N V E B E T O N A R M E B O R U 1 A R V E ÖZEL PARÇALAR

    T S 1899/Nisan 1976 U D K 621.643.2

    0 - K O N U , T A N I M , K A P S A M

    0.1 - K O N U

    B u Standard düşük basınçlı beton ve betonarme boruların tarifine, sınıflandırma ve özelik

    lerine, muayene ve deneylerine, piyasaya arz

    şekli ile denetleme esaslarına dairdir.

    0.2 - T A N I M L A R

    0.2.1 - Düşük Basınçlı B o r u

    Düşük basınçlı boru, su iletiminde en çok 5 k g f / c m 3 anma basınçlı su iletimi için boru hatlarında kullanılmak üzere yapılmış beton veya

    betonarme borulardır.

    N O T - Bu standardda «Düşük Basınçlı Boru»

    deyimi yerine «Boru» kullanılmıştır.

    0.2.2 - Beton Boru

    Beton boru, içinde hiç donatı çeliği bulunma

    y a n y a da çeşitli nedenlerle oluşacak etkileri

    dağıtmaya yetecek biçim ve nicelikte donatı

    b u l u n a n borulardır.

    0.2.3 - Betonarme Boru

    Betonarme boru, T S 500') de belirtilen esaslar a göre hesaplanarak yapılmış donatılı borular

    dır.

    0.2.4 - Özel Parça

    Özel parça, beton ve betonarme borular ile

    oluşturulan boru hatlarındaki ekler ile, hattın

    doğrultu değiştirdiği veya boru hatlarının bir

    leştiği noktalarda kullanılan betondan yapıl

    mış, fonksiyonuna uygun biçimde (manşon,

    dirsek, çatal) elemandır.

    ») Atıf yapılan Türk Standardlarının , n u m a

    raları ve yayın) tarihleri a r k a k a p a k U be

    lirtilmiştir.

    0.2.5 - İşletme Basıncı

    İşletme basıncı, borunun uygulamada karşıla

    şabileceği en büyük basınçtır.

    0.2.6 - A n m a Basıncı

    A n m a basıncı, borunun güvenlikle kullanılabi

    leceği en büyük işletme basıncıdır.

    0.3 - K A P S A M

    B u standard, su iletiminde kullanılan düşük

    basınçlı beton ve betonarme dairesel boruları

    ve özel parçaları kapsar. 5 kgf/cm- den daha büyük anma basınçlı boruları ve kesiti daire

    sel olmayan boruları kapsamaz.

    1 - S I N I F L A N D I R M A V E ÖZELİKLER

    1.1 - S I N I F L A N D I R M A

    1.1.1 - Sınıflar

    Borular :

    — Biçimlerine göre

    — Düz borular,

    — Özel parçalar,

    olmak üzere iki sınıfa,

    — Eklenme biçimlerine güre

    — M u f l u borular,

    — Manşonlu borular,

    olmak üzere i k i sınıfa,

    — Yapılışlarına göre

    — Beton borular,

    — Betonarme borular,

    olmak üzere ıkı sınıfa,

    ayrılır.

    1.1.2 - Tipler

    — Beton borular tek tiptir.

    — Betonarme borular, dirsekler ve çatallar

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1910

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 3

    Anına basınçlarına göre.

    — B 50 (5.0 kgf/cm8),

    — B 35 (3,5 kgf/cm2).

    — B 20 (2,0 kgf/cm*),

    olmak üzere üç tipe,

    — Özel Parçalar

    — Manşonlar,

    - - Dirsekler,

    — Çatal borular,

    olmak üzere üç tipe

    ayrılır.

    1.1.3 - Türler

    — Özel Parçalardan

    Dirsekler açılarına göre.

    — D 15

    — D 30

    — D 45

    ->!mak üzere üç türe.

    Çatal Borular:

    — Dik açılı tek çatal,

    — Dik açılı çift çatal,

    — Eğik açılı tek çatal,

    — Eğik açılı çift çatal,

    olmak üzere dort türe

    ayrılır.

    1.2 - ÖZELİKLER

    Borular ve boru özel parçaları, yapım talihinden 28 gün sonra aşağıdaki özelikleri taşımalıdır.

    NOT - Yapımcı özel yapım ve kür koşullan sağlayarak, bu dureden once de malını piyasaya sürebilir. Bu halde piyasaya sürülmüş borular ve özel parçalarda da aşağıdaki özeliklerin bulunması zorunludur.

    1.2.1 • Malzeme

    Borular ve özel parçaların yapımında kullanıla, cak agrega TS 708 ya ve çimento ise İ S U a uygun olmalıdır.2) Betonarme borular ile gerek-

    'i Uygun sonuçlar alınabilmesi için en büyük agrega çapının boru et kalınlığının 1/2 sini geçmemesi önerilir.

    Uğındc oeton borularda toprak basıncı, trafik yükü vb. tesirlere dayanırın sağlamak amacıyla yeterli miktarda donatı çeliği kull.aı:inıış bulunmalıdır.

    Boruların ve özel parçaların projelendirilmesi ve yapımında TS 500 ün hükumlerma uyulmalıdır.

    Boruların ve özel parçaların yapımında gerekli olması halinde kullanılacak puzolan vb. katkılar, Madde 12. de belirtilen özelikleri olumsuz yönde etkilememelidir.

    Beton karışımlarının hazırlanması ile döküm ve bakımında TS 1247 de öngörülenlere uyulmalıdır.

    i .2.2. - Biçim ve Görünüş

    Borularla boru özel parçalarının heı-biriain biçimleri föylerdo belirtilenlere uygun olmalıdır.

    Boru ve özel parçalarının iç ve dış yüzeyleri düzgün ve pürüzsüz, koşe ve kenarların düzgün, kınksız ve çapaksız, beton dokusunun görünüşü homogen ve özelikle kauçuk contanın değeceği uç kısım yüzleri düzgün ve gözeneksiz olmalıdır.

    Ancak bu standardda öngörülmüş bulunan özelikleri olumsuz etkilemeyecek şekilde uîak gözenekler ile yüzeysel çatlaklar kusur sayılmaz.

    12.3 - Boyutlar

    Borular ile özel parçaların herbirinın Madde 2.2.2 de açıklandığı şekilde ölçülecek boyutları, toleransları içinde föylerde verilenlere uygun olmalıdır.

    12A - Ses Verme

    Borular ve özel parçaların herbiri rijit bir yere oturtulduktan sonra, çelik bir çekiç ile hafifçe vurulduğunda tınlayan bir ses vermeli, kırık ve çatlaklığı gösteren kof ve cızırtılı sesler çıkarmamalıdır.

    1.2.5 - Boru Alın Yüzünün Düzgünlüğü

    Boru ve özel parça numunelerinin herbırinde, Madde 2.2.4 de açıklanan muayene yapıldığında, boru alın yüzünün gönyeden en çok ayrıldığı noktada ölçülecek ayrılma; 100 mm den 700 mm anma çapma kadar 8 mm yi geçmemek üzere anma çapının % 2 sinden, 800 mm den 1800 mm anma çapma kadar ise 15 mm yi geçmemek üzere anma çapının % 1,2 sinden büyük olmamalıdır.

  • Sayfa : 4 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    1.2.S - Boru İç Y ü z ü n ü n D ü z g ü n l ü ğ ü

    Mumune b o r u l a r ı n herblrinin İ ç y ü z e y l e r i , b ü t ü n u z u n l u k l a r ı boyunca daire kesitli bir silindir b i ç i m i n d e o l m a l ı ve Madde 2.2.5 de a ç ı k l a nan muayene y a p ı l d ı ğ ı n d a , boru iç y ü z ü n d e g ö r ü l e c e k e ğ r i l i k boru anma boyunun % 0,6 smdan k ü ç ü k o l m a l ı d ı r .

    Bu deney dzel p a r ç a l a r ü z e r i n d e uygulanmaz.

    12.7 - Tepe B a s ı n c ı D a y a n ı m ı

    manialıdır. Tepe basıncı deneyinde Ç i z e l g e - 1 deki dayadım değerlerinin % 60 m a erişildiği anda oluşabilecek çatlaklardan herbirinin

    uzunluğu 35 c m den ve genişliği 0,25 m m den fazla olmamalıdır.

    Manşonlu borular için kullanılacak manşonla

    rın üzerinde yapılacak tepe basıncı deneyinde

    bulunacak kırılma yükleri, birlikte kullanıla

    cakları boru tipi ve çapı için Çizelge - 1 de verilen değerlerden küçük olmamalıdır. B u de

    ney diğer özel parçalar üzerinde uygulanmaz.

    B o r u l a r ı n herbiri ü z e r i n d e Madde 2.3.1 de a ç ı k lanan tepe b a s ı n c ı d a y a n ı m ı deneyi uyguland ı ğ ı n d a , bulunacak k ı r ı l m a y ü k l e r i n i n aritmetik o r t a l a m a s ı Ç i z e l g e - 1 de belirtilen d e ğ e r lerden k ü ç ü k o l m a m a l ı d ı r . Deneyde bulunan en k ü ç ü k k ı r ı l m a y ü k ü d e ğ e r l e r i ise, Ç i z e l g e -1 de verilen d e ğ e r l e r i n % 80 inden k ü ç ü k ol-

    1.2.8 - Su Emme

    Tepe basmcı deneyinde kırılan boruların üze

    rinde Madde 2.3.2 de açıklanan su emme deneyi uygulandığında, k u r u ağırlığa göre su em

    me miktarı % 8 den fazla olmamalıdır.

    Ç İ Z E L G E — l Borularda En Küçük Tepe B a s ı n c ı D a y a n ı m ı D e ğ e r l e r i tkgf/m)

    Anma Beton Betonarme Borular

    Ç a p ı Borular B 20 B 35 B 50

    100 2300 — — —

    150 2450 — — —

    200 2825 — — —

    250 2800 — — -300 3000 3300 4000 5000

    350 3400 3850 4650 5800

    400 3900 4400 5300 6600

    450 — 4950 6000 7400

    500 4700 5500 6700 8200

    800 5500 8800 8000 10000

    700 — 7850 9300 11600

    800 — 8700 10600 13300

    900 — 9750 12000 15000

    1000 — 10800 13400 16600 1200 — 13000 16000 20000 1500 — 16250 20000 25000 1800 — 19500 24000 30000

  • 9 Haz iran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 5

    1.2.9 - S ı z d ı r m a z i ı k

    Borular ve ö z e l p a r ç a l a r ü z e r i n d e Madde 2.3.3 do a ç ı k l a n a n s ı z d ı r m a z i ı k deneyi y a p ı l d ı ğ ı n d a , rutubetlenmenin o l u ş t u r d u ğ u lekeler g ö r ü l e b i

    lirse de herhangi bir au k a ç a ğ ı , terleme, veya damlama o l u ş m a m a h d ı r . Bu deneyde uygulanacak hidrostatik b a s ı n ç d e ğ e r l e r i Ç i z e l g e - 3 de v e r i l m i ş t i r .

    Ç İ Z E L G E — 2 S ı z d ı r m a z i ı k Deneyi İ ç i n Hidros tatik B a s ı n ç D e ğ e r l e r i kgf/cm<

    Beton

    Borular

    Betonarme Borular Beton

    Borular B 20 B 35 B 50

    1.5 3.5 6,0 M

    2 - H A Z I R L A M A V E Y A P I M İLE İLGİLİ M U A Y E N E V E D E N E Y L E R

    2.1 - NUMUNE ALMA

    A y n ı sınıf, t ı p ve t ü r d e k i ve a y n ı boyutlardaki b o r u l a r ı n ve m a n ş o n l a r ı 2000 tanesi ve d i ğ e r ö z e l p a r ç a l a r ı n 500 tanesi bir parti s a y ı l ı r . Arta kalan ve/veya 2000 den daha az s a y ı d a boru ve m a n ş o n ile, 500 taneden daha az s a y ı d a ö z e l p a r ç a l a r da bir parti s a y ı l ı r . Partilere a y ı r m a da, artan boru ve m a n ş o n s a y ı s ı 250 den, ö z e l p a r ç a l a r ı n s a y ı s ı ise 100 den az ise bunlar a y r ı bir parti s a y ı l m a z l a r , d i ğ e r partilerin birine k a t ı l ı r l a r .

    Partiler, o l a b i l d i ğ i kadar a y n ı y a p ı m s ı r a s ı n d a y a p ı l m ı ş borulardan veya ö z e l p a r ç a l a r d a n o l u ş t u r u l m a l ı d ı r . Bu ş e k i l d e o l u ş t u r u l a n parti lerin h e r b i r ı n d e n g e l i ş i g ü z e l 6 ş a r tane a l ı n a rak birer t a k ı m o l u ş t u r u l u r . Muayene ve deneylerde, t a k ı m ı o l u ş t u r a n numunelerin bir taneden f a z l a s ı n d a olumsuz s o n u ç a l ı n m ı ş ise, partinin standarda uygun o l m a d ı ğ ı a n l a ş ı l ı r . Numunelerin sadece bir tanesinin olumsuz sonuç, vermesi halinde, a y n ı partiden tekrar bir tak ı m numune a l ı n ı r ve muayene ve deneyler bu yeni t a k ı m ü z e r i n d e t e k r a r l a n ı r .

    Bu ikinci muayene ve deney serisinde a l ı n a c a k herhangi bir olumsuz s o n u ç , partinin standarda a y k ı r ı o l d u ğ u n u g ö s t e r i r .

    22 - MUAYENE VE DENEYLER

    22.1 - Muayeneler

    Muayeneler, numune t a k ı m ı m o l u ş t u r a n 6 numunenin herbirinde a y r ı a y r ı y a p ı l ı r .

    22.1.1 - B i ç i m ve G ö r ü n ü ş Muayenesi

    Numune borular ve ö z e l p a r ç a l a r , elle ve gös.-le muayene edilerek, Madde 1.2.2 de belirtilenlere uygun olup o l m a d ı k l a r ı n a ve Madde 3.1 ü t

    belirtilen i ş a r e t l e r i n bulunup b u l u n m a d ı ğ ı n a b a k ı l ı r .

    22.12 - Boyut Muayenesi

    Numune borular ve ö z e l p a r ç a l a r ı n b o y u t l a ı ı milimetre b ö l ü n t ü l ü katlanmaz bir metal kull a n ı l a r a k g e l i ş i g ü z e l ü ç noktada ö l ç ü l ü r .

    Boru u z u n l u ğ u , u ç ç e v r e s i ü z e r i n d e 120° ara ile i ş a r e t l e n e c e k ü ç noktada y a p ı l a c a k ü ç ö l ç ü n ü n aritmetik o r t a l a m a s ı a l ı n a r a k bulunur.

    S o n u ç Madde 12.3 e uygun o l m a l ı d ı r .

    Ç a p , her iki b a ş t a 120 ° a r a l ı k ile ç a p r a z l a m a olarak ü ç e r ö l ç ü y a p ı l a r a k bulunur. Bu ö l ç ü l e r den herbiri Madde 1.2.3 de ç a p d e ğ e r i olarak verilenlere uygun o l m a l ı d ı r .

    Et k a l ı n l ı ğ ı , k o l l a r ı yeter uzunlukta olan pir kompas ile boru u ç l a r ı n d a n ve muttan yaklaşık olarak 10 cm i ç e r d e n , radyal y ö n d e ve 120' ara ile her iki u ç t a ü ç e r noktada ö l ç ü l e r e k bulunur. Bu ö l ç ü l e r d e n herbiri Madde 12.3 de et k a l ı n l ı ğ ı d e ğ e r i olarak belirtilenlere uygun olm a l ı d ı r .

    22.1.3 - Ses Verme

    Numune borular ve ö z e l p a r ç a l a r , Sert ve rijit bir yere konularak ü z e r l e r i n e ufak bir ç e l i k çek i ç ile, hafif hafif vurulur ve ç ı k a n seslerin Madde 12.4 de ö n g ö r ü l e n l e r e uygun olup olm a d ı ğ ı n a b a k ı l ı r .

    22.1.4 - Boru A l ı n Y ü z ü n ü n D ü z g ü n l ü ğ ü

    Numune boru, ekseni d ü ş e y duracak ş e k i l d e uygun bir yere y e r l e ş t i r i l i r . Yeterli uzunlukta ve uygun b i ç i m d e bir metal g ö n y e n i n bir ken a r ı beton boru d ı ş y ü z ü n e ve d o ğ r u l t m a n ı n a paralel durumda u y g u l a n ı r ( Ş e k i l - 11.

    Bu ş e k i l d e uygulanan g ö n y e boru ç e v r e s i n d e d o l a ş t ı r ı l a r a k , a l ı n y ü z e y i n i n g ö n y e d e n en ç o k a y r ı l a n n o k t a s ı n d a , bu a y r ı l m a ö l ç ü l e r e k sonucun Madde 12.5 de belirtilenlere uygun olup

  • Say fa : 6 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    o l m a d ı ğ ı n a b a k ı l ı r . Muayene edilen bir dirsek ise, numune d ü z g ü n y ü z e y l i bir masa ü z e r i n ? y a t ı r ı l ı r . D i r s e ğ i n muflu o l m a s ı halinde, dirseğ i n o r t a s ı n a ve mutsuz u ç u n a uygun k a l ı n l ı k ta birer takoz konularak, dirsek ekseninden geç e n d ü z l e m i n masa y ü z e y i n e paralel d u r m a s ı s a ğ l a n ı r .

    Bu durumdaki d i r s e ğ i n a l ı n y ü z l e r i n e , birbirine dik, yeterli b ü y ü k l ü k t e ve kare b i ç i m i n d e k i metal p a r ç a l a r d a n o l u ş m u ş bir g ö n y e uygulan ı r ( Ş e k i l - l). Bu g ö n y e n i n bir t a r a f ı dirsek ile masa y ü z e y i a r a s ı n a y e r l e ş t i r i l i r k e n d i ğ e r tarafı a l ı n y ü z e y i n e ve s a ğ a sola d ö n m e y e c e k b i ç i m d e d a y a n ı r .

    D i r s e ğ i n g ö n y e d e n en ç o k u z a k l a ş a n noktalar ı n d a bu u z a k l a ş m a ö l ç ü l e r e k Madde 1.2-5 aa belirtilenlere uygun olup m m a d ı ğ ı n » b a k ı l ı r .

    2.2.1.5 - Boru İç Y ü z ü n ü n D ü z g ü n l ü ğ ü

    Bu muayenede Ş e k i l - 2 de ş e m a t i k olarak g ö s t e r i l e n bir ç e l i k mastar k u l l a n ı l ı r . Mastar-n u z u n l u ğ u , boru anma boyu kadar o l m a l ı \c tam o r t a s ı n d a boru anma boyunun % 0,3 û kadar bir ç ı k ı n t ı b u l u n m a l ı d ı r .

    Borunun ç e v r e s i ü z e r i n d e y a k l a ş ı k olarak eşit a r a l ı k l ı d ö r t nokta i ş a r e t l e n e r e k bu noktalarda uzun k e n a r ı boru eksenine ve g e n i ş y ü z ü d e ğ d i ğ i noktadaki boru ç a p m a paralel o l a ı & k tutulan mastar ( ç ı k ı n t ı k ı s m ı boru y ü z ü n e dokuna cak ş e k i l d e ) borunun i ç y ü z ü n e d e ğ d i r i l i r . Bu s ı r a d a m a s t a r ı n her iki ucu da borunun i ç i n d e k a l m a l ı d ı r . Muflu borularda m a s t a r ı n muf tar a f ı n a raslayan ucu muf k ı s m ı n a t a ş m a m a l ı ve borunun tam dairesel silindir b i ç i m i n d e olan a s ı l iç y ü z ü n d e k a l m a l ı d ı r .

    Bu ş e k i l d e boru ç e v r e s i n i d ö r t eşit p a r ç a y a b ö lerek y a p ı l a n muayenede h i ç b i r yerde m a ş t a n n her iki ucu da boru i ç y ü z ü n e degmemeli-dir. Muayenede m a s t a r ı n her iki ucunun da boru i ç y ü z ü n e d e ğ d i ğ i noktada, iç y ü z e y d e % 0,6 veya daha b ü y ü k e ğ r i l i k b u l u n d u ğ u a n l a ş ı l ı r .

    222 - Deneyler

    Deneylerde k u l l a n ı l a c a k numune m i k t a r ı , a ş a ğ ı d a her deneyin ilgili b ö l ü m ü n d e a ç ı k l a n m ı s -Ur.

    2.2.2.1 - Tepe B a s ı n c ı D a y a n ı m ı Deneyi

    Deney, bir b a s ı n ç deneyi presi k u l l a n ı l a r a k 3 tand numune ü z e r i n d e y a p ı l ı r .

    Numune, b a s ı n ç deneyi presinin t a b l a s ı ü z e r i -rine y e r l e ş t i r i l m i ş uygun boyutlardaki (U> profilleri ile y a p ı l m ı ş yeterli rijitlikteki bir tabana konulan, 5 cm z 5cm kesitli ve en az denenecek boniBün uzanluğunds, sert ağaçtan iki

    lata ü s t i n e yanyana dizilen ve y a k l a ş ı k 100 mm k a l ı n l ı k t a yine sert a ğ a ç t a n ö z e l mesnet t a k o z l a r ı ü z e r i n e konulur. (Sekil - 4,5). Bu tak o z l a r ı n numune borunun y e r l e ş t i r i l e c e ğ i üst y ü z l e r i , (V) b i ç i m i n d e b i r l e ş e n ve a r a l a r ı n d a 150° lik bir a ç ı o l u ş t u r a n , k e s i ş e n iki d ü z l e m b i ç i m i n d e o l m a l ı d ı r .

    Y ü k , i ç i n e y a k l a ş ı k olarak 100 mm k a l ı n l ı k t a b a s k ı t a k o z l a r ı n ı n y e r l e ş t i r i l d i ğ i bir U demin ü z e r i n e konulan y ü k l e m e k i r i ş i a r a c ı l ı ğ ı ile uyg u l a n ı r . ( Ş e k i l - 4,5). B a s k ı t a k o z l a r ı n ı n g e n i ş l i ğ i , y a k l a ş ı k olarak boru anma ç a p ı n ı n ı/ıo u kadar o l m a l ı d ı r .

    Deneyde y ü k uygulanmadan ö n c e gerek bask ı t a k o z l a r ı ve gerekse mesnet t a k o z l a r ı ile de nenen boru a r a s ı n a 15 mm k a l ı n l ı k t a k e ç e l e r konuarak kuvvet ve gerilme y ı ğ ı l m a l a r ı ö n lenmelidir.

    Bu ş e k i l d e h a z ı r l a n m ı ş numunelerin tan ortas ı n d a n , dakikada 2000 3500 kgf h ı z l a artan bir kuvvet uygulanarak deneye b a ş l a n ı r . B

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 7

    Bu şekilde kurutulmuş deney numuneleri damıtık su içine batılıp S saat sure ile kaynatılarak su emdirilmesi sağlanır. Kaynatılmış deney numuneleri içinde bulundukları su, oda sıcaklığına gelene kadar soğutulduktan sonra nidan çıkarılarak tartılır (a, ). Ancak tartım işleminden önce ıslatılarak sıkılmış bir bez veya sünger yardımı ile damlamakta olan su damlaları silinerek alınmış olmalıdır. Su emme lOiktan

    "t — » ı , S = 100 %

    formülü ile bulunur. Bulunan sonuçların Madde 1.2.8 e uygun olup olmadıklarına bakılır.

    2.2.2.3 - Sızdırmadık Deneyi

    Deneyde 2 numune kullanılır.

    Numunenin iki ucu, su kaçırmayacak bir şekilde özel deney cihazlarına yerleştirilir. Bu cihazlar, boru içine basınçlı su verebilecek ve bu suyun oasmcmı öçebilecek biçimde yapılım? bulunmalıdır.

    Bu şekilde cihaza bağlanan numunenin içine en küçük basıncın olduğu yerde 0,75 kgf/cm2 lik bir basınç oluşacak şekilde basınçlı su verilir. Bu basınç altında 3 dakika beklendikten sonra Madde 1.2.8 da öngörülmüş bulunan basınç miktarına bir dakikada ulaşılacak şekilde basınç artırılır. Bu basınçta 10 dakika bekletildikten sonra .su kaçağı, sızma, terleme veya ıs lanma olup olmadığı izlenerek sonuçların Madde 1.2.9 da öngörülenlere uygun olup olmadığına bakılır.

    2.3 - DEĞERLENDİRME

    Numune takımını oluşturan basınçlı boruların iki veya daha fazlası üzerinde yapılan muayene ve deneylerin sonuçları bu standarda uymadığı takdirde parti reddedilir.

    Olumsuz sonuç sadece bir bonıda alınmış ise, aynı partiden ikinci bir numune takım alınarak muayene ve deneyler tekrarlanır.

    Bu ikinci muayene ve deney serlsimıe alınacak herhangi bir olumsuz sonuç, partisinin standarda aykırı olduğunu gösterir.

    a.4,- MUAYENE VE DENEY RAPORU

    Muayene ve deney raporunda ea uz aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır:

    — Muayenenin ve deneyin yapıldığı yerin ve laboratuvarın, muayene ve deneyi yapanın ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adları, görev ve mesleği.

    — Muayene ve deney tarihi,

    — Numunenin tanıtılması,

    — Muayene ve deneyde uygulanan standardia-nn numaralan,

    — Sonuçların gösterilmesi,

    — Muayene ve deney sonuçlarını değiştirebilecek etkilerin sakıncalarım önlemek üzere alınan tedbirler

    — Uygulanan muayene ve deney metotlarında belirtilmeyen veya zorunlu görülmeyen, fakat muayene ve deneyde yer almış olan işlemler,

    — Standarda uygun olup olmadığı,

    — Rapor tarih ve numarası.

    3 - P İ YASAYA A R Z

    3.1 - İŞARETLEME

    3.1.1 - Borular ile özel parçaların uygun bir yerinde kolayca okunacak ve silinip bozulmayacak şekilde

    — Yapımcı firmanın tescilli markası veya kısa adı,

    — Bu standardın işaret ve numarası (TS 1899 şeklinde),

    — Yapım tarihi (ay ve gün belirtilerek) ile

    a) Beton borularda

    — Boru çapı (mm olarak),

    — Boru boyu (mm. olarak),

    b) Betonarme borularda

    — Boru çapı (mm olarak),

    — Boru boyu (mm olarak),

    — Anma basıncına göre tipini belirten işaretler.

    c) Beton dirseklerde

    — Dirsek çapı (mm olarak)

    — Dirsek türü

    d) Betonarme dirseklerde

    — Dirsek çapı (mm olarak),

    — Dirsek türü

    — Anma basıncı

    e) Beton çatallarda

    — Çatal boru ve branşman çapları (mm olarak) (D/D/D, senlinde)

  • Sayfa : 8 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    iı betonarme çatallarda

    — Çatal boru ve branşman çaplan (mm olarak) (D/D/D J şeklinde)

    — Anma basıncı

    yazılmış bulunmalıdır

    Bu bslgede satış konusu malın .-

    a) 1. Bölümdeki özelikleri taşıdığı,

    b) 2. Bölümdeki muayene ve deneylerin yapılarak uygun sonuçlar alındığı

    bslırtılmış bulunmalıdır.

    3.1.2 - Betonarme borularda tek katlı eliptik donatı kullanılması halinde, döşenme sırasında borunun doğru bir şekilde yerleştirilebilmesi içm yukarı tarafta bulunması gereken anahtar keitı işaretlenerek «Dikkat Yukarıya Gelecektir» ifadesi ile uygulayıcıların dikkatleri çekilmiş olmalıdır.

    3.1.3 - Ambalaj

    Basınçlı beton borular ile özel parçalar, ambalajsız olarak piyasaya çıkarılır.

    4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

    Yapımcı, satıcı veya bunların yetkili temsilcileri, istenmesi halinde, bu standarda uygunluk belgesi vermek veya göstermek zorundadır

    ölfUUr mm d İr

    Boru ve çatallarda

    5 - TÜRK S T A N D A R D L A R I N I N U Y G U L A N M A S I H A K K I N D A TÜZÜK HÜKÜMLERİNE GÖRE Y A P I L A C A K İŞLEM

    5.1 - Denetleme görevi, denetlenen mallar, do

    kunma, bakma ve işitme gibi duysal yollarla

    incelenmek, oiçme yolu ile muayene edilmek;

    gerektiğinde fiziksel ve kimyasal deneyler ya

    pılmak veya yaptırılmak sureti ile yerine geti

    rilir.

    5.2 - Denetleme görevi yapılırken numune alınması gereken hallerde maldan, bu standardın 2.1 Maddesine göre 3 takım numune alınır ve Tüzüğün bu yone ilişkin hükümleri yerine getirilir.

    Dirseklerde

    Gönye

    SEKİL-1 B o r u alın yüzünün düzgünlüğünün m u a y e n e s i .

    a= 0,003 L

    i

    ŞEKIL-2 Boru İç yüzünün düzgünlük muayenesi için mastar.

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa: 1916

  • 9 Haziran 19T7 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E

    eğim ty£

    T Kalınlık 0,25

    SEK/L -3 çattak kalınlık muayenesi için çelik yaprak.

    ÖtfClar M M éir

    6 » A ŞEKÎL-* Muttu borularda tepe baımcı deneyi.

    ruiíem» kirişi

    U Ğ*m!rl

    Bnkı takozları

    Ktç»

    Ktçt (tS mm}

    demiri

    tata (50*501'

    100

    rnrnrmn:

    ŞEKİL-5 Monjontu borularda tept basıncı derreyf.

    Yürütme ve idare Bölümü Sayfa: 1917

  • Sayfa: 10 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    B E T O N B O R U L A R

    rpg 1899/1 U D K 821.643.2

    ölçüler mm 4le

    irtltmcyen hususlarda yapımcı (crkantlr.

    6 a

    MANSOHLU BORU

    Q

    B m

    M UF LU BORU

    Anma iç tapı Et kalınlığı Dıs çap Soru boyu Manşon çapı

    çapı D Tolerans

    £ s Tolerans

    t Od Tolerans *

    L "m Tolerans

    100 100 20 (60 #55

    İSO ISO 2 20 1 190 «

    1000 t 10 215 t

    200 200 22 21,1. 1500 t 15 270

    2S0 2S0 2S 300 3 336

    300 300 3 33 366 ¿02 3

    3S0 350 38 2 ¡,26 ¿5«

    «00 100 ts 490 4

    1000 t 10

    1500 * 15

    2000 t 20

    S28

    SOO SOO * « s 3

    930

    4

    1000 t 10

    1500 * 15

    2000 t 20 663

    600 600 TS

    3

    750 796

    Yürütme ve idare Bölümü Sayfa t ,918

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Sayfa: 11

    B E T O N A R M E B O R U L A R

    TS 1899/2 UDK. 621.643.2

    ö t c l l a r m m «lir

    tUUnttmtifm kuMutermı yapımcı m t ı m f a

    c

    a KAftŞOKLU »OKU

    — T

    L

    1

    «I L 1

    MUFUt tonu

    Anına çap Et kalınlığı çap Boru boyu Hansen

    capt 0 Tolerans

    i s Tolerans

    t °

  • S a y f a : 12 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı : 15961

    •BETON V E B E T O N A R M E B O R U L A R D A M U F D E T A Y I

    TS 1899/3 U D K 621.643.2

    B e t o n b o r ı l a r Betonarme b o r u l a r

    Muf Et kalınlı!*.

    Muf asr iniz i

    Konik lifc

    Anma

    çapı

    Muf «apı

    Et kalınlığı derinliği

    Kon'ıfc-

    Anma

    çapı "m

    c 0

    o

    I2

    *m

    w c S

    £ »/»

    | T

    olér

    ons

    |

    *

    | T

    oler

    ans

    | Anma

    çapı Om

    1 T

    oler

    ans

    1

    *m

    1 T

    oler

    ans

    \

    »m

    Tole

    rans

    *

    j T

    oler

    ans

    100 16S

    c 0

    o

    I2

    SO $0

    60 ¿3

    3

    *1

    300 i 38

    ¿4

    40 70 ti

    4 T

    fi

    ISO 3İ5

    c 0

    o

    I2 20

    30

    $0

    60 ¿3 3 *1 3S0 400

    ¿4 40 70

    ti 4

    T

    fi ¡00 •¿70

    c 0

    o

    I2 20

    30 SO

    ¿3

    3

    *1

    400 550 ¿4 45 80 Î5

    4 fi İSO 336

    Î3 JO

    2S

    fO

    ti

    4 4 4

    *1

    450 000 ¿4

    45 80 Î5 4 fi

    300 407 Î3

    JO

    2S 70 ti

    4 4 4

    *1

    500 070

    ¿4

    57 80 Î5

    4

    fi

    3S0 404

    **

    30

    *3

    70 ti

    4 4 4

    *1 600 790

    ¿5

    57 90

    te

    5

    »2

    *3 -<

    100 578 **

    34 *3

    80 ±S

    4 4

    *1 700 9>0

    ¿5 60

    ¿3

    90

    te

    5

    »2

    *3 -<

    500 663 **

    50 *3

    60 ±S

    4 4

    *1

    600 1010 ¿5

    60 ¿3

    90

    te

    5 »2

    *3 -<

    600 798

    **

    55 60

    ±S 4 900 1130

    ¿5

    67 ¿3

    100 te

    5 »2

    *3 -<

    1000 1352 75

    ¿3

    100 te

    5

    »2

    *3 -<

    1200 H92 »0 î

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMİ G A Z E T E Sayfa: 13

    BETON VE BETONARME BORULARDA

    MANŞON DETAYI

    TS 1899/4 UDK 621.643.2

    ÖİçOlar mm dir

    Ballrtl!«say«s huturlarda yapımcı urbattt lr .

    toru konik kısım

    Beton borular Betonarme boruior

    Anma

    ç a p ı

    M a n t o n «t kal ın l ı ğ ı

    Manşon ve kanık kısım

    uzunluğu K o n i k t i k

    A n m a

    ç a p ı

    M a n ş o n et

    katınlı f i ı

    M a n ş o n vc k o n i k k ıs ım

    u z u n l u ğ u

    K o n i k t i k

    Anma

    ç a p ı * m

    \ T

    oler

    ans

    La Ls

    "1

    §

    •4 o w

    (

    Tole

    rans

    |

    A n m a

    ç a p ı h

    \ To

    lera

    ns \

    i m i-s

    1 To

    lera

    ns 1

    f

    Tole

    rans

    \

    100 ıs 22 US SO J 300 İS il (65 70 i ~ ISO 2S 22

    ti 1İS so 3 a 3 SO İS İ1 (65 70

    200 27 2İ ti

    IİS so 3 i 00 so İ6 tt 18i 80 î3 i *1 2S0 30 26 ISS 70 i i%0 SO İ6 (65 ff." i

    300 30 26 (SS 70 t3 i SOO SS Sl (65 eo ~i

    350 İS 31 íes 70 i i2

    600 6ü 55 205 90 5 400 1.0 36 İ2 I8S SO i

    i2 700 70 65

    t3 305 90 5

    SOO İS il IBS 60 i 900 75 70 305 90 ti 5 *2

    eoo İS il IBS 90 i SOO 601 15 22S 100 S

    1000 es 60 225 100 5 1200 100 9i

    ti 2İ5 iio 5

    1500 125 119 ti

    265 120 İS 6 *3

    SOO no 133 265 130 7 -1

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1921

  • Sayfa : 14 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı : 15961

    DİRSEKLER

    TS 1898/5 UDK 621.643.2

    Belirtilmeyen hmusUrd* yapımcı »rfceıttlı-. OlcOler mm dir

    is'tik Dirstk -I '- ~ l DA ıs' rs ts' tik Dinu*

    MANŞONLU DIRSEKLER DU ıS TS

    DU 45 TS DU 10 TS

    Beton borular

    Betonarme borular

    eapı R

    h R

    >1 eapı R

    18' W* 45» R

    18' »er 4 « #

    190 »SO SS l»0 19* —. — — — ISO SOO 7» IST 236 — — — — 200 400 108 210 IIS — — — — »SO SOO ist 262 39» — — — — »00 SOO IS7 »1k İ72 600 IS7 Sit, 472

    »so — — 709 18» 368 5 4 t tot — — _ — 000 »09 İİ8 627 459 • 900 I M 471 707

    M O — — — — 1000 »6» 5 1 4 796 Yürütme ve idare Bölümü Sayfa - 1922

  • 3 Haziran 19T7 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E S a y l a : 15

    DİK AÇILI ÇATALLAR

    TS 1899/6 U D K 621.643.2

    Oiftter m m 4 İr

    Belirtilmeyen hutuıUrd* yapımcı MrbMttir .

  • Say fa : 16 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    EĞİK AÇ1LJ ÇATALLAR

    T g 1890/7 UDK 621.643.2

    ölçoler mm «W

    Belirtilmeyen hutuılartfa yapımcı « » rh« » tt l r .

    • e ton b o r u l a r Betonarme b o r u l a r ¡ Çatal boyutu

    Artma cgpı

    Anma l

    I C o p U z u n l u k Artma cgpı l ° 1 r ° J ça». l D , , D 2 " t , ' 2 300 «50 300 «50 roo 250

    MO 850 350 »50 ISO 215

    ¿oo fOSO «et» «00 roso 200 200

    SOO f « 0 «50 fíSO

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 17

    Ka ra r Sayısı: 7/13321

    1 — Türk Standardlan Enstitüsü tarafından hazırlanan T S 2282 «TARHANA», TS 2283 « İRMİK» ve T S 2284 «BULGUR» standardlarının yayımı tarihinden b i r yü conra yalnız imalât ve satış safhalarında mecburi olarak uygulanması,

    2 — B u kararın uygulamaya girdiği tarihte ellerinde bu standardlara aykırı ma l bulunanların, en geç 15 gün içinde i k i nüsha beyanname i le bunların cins ve miktarlarım Val i l ik lere bi ld irmeler i ,

    3 — B u standardlar hükümlerinin imalât ve satış safhalarında Sanayi ve Teknoloj i Bakanlığı ile Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca uygulanması;

    Adıgeçen Bakanlıklar arasında imzalanan Protokola dayanan Sanayi ve Teknoloj i Bakanlığının 2/2/1977 tar ih l i ve 7-05/SK-21.2282.2283.2284/198 sayılı yazısı iizerine, 1705 ve 3018 sayılı Kanunlar la 18/11/1960 tar ih l i ve 132 sayılı Kanuna göre. Bakanlar Kuru lunca 14/2/1977 tarihinde kararlaştırılmıştır.

    CUMHURBAŞKANI FAHRİ S. KORUTÜRK

    Devlet Bakanı Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Başbakan Yardımcısı

    Prof. Dr. T . FEYZİOĞL-U A. TÜRKEŞ

    Başbakan S. DEMİREL

    Devlet Bakanı S. ÖZTURK

    Adalet Bakanı

    İ. MÜFTÜOĞLU

    Maliye Bakanı Doç. Dr. Y. E R G E N E K O N

    Sağ. Sos. Y. Bakanı

    Dr. K. DEMİR

    Çalışma Bakanı

    Ş. K A Z A N

    İmar ve İskân Bakanı

    N. O K

    Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı

    Prof. Dr. N. E R B A K A N

    Devlet Bakanı H . A K S A Y

    Mi l l i Savunma Bakam F. M E L E N

    Mi l l i Eğitim Bakanı A. N . E R D E M

    Sanayi ve Tek. Bakanı

    A . DOĞRU

    Köylüleri Bakanı

    V. P O Y R A Z

    Kültür Bakanı

    R. DANIŞMAN

    Devlet Bakam M. K . E R K O V A N

    İçişleri Bakam O. ASİLTÜRK

    Bayındırlık Bakanı F . A D A K

    En. ve Tabii Kay. Bakanı

    S. KILIÇ

    Orman Bakanı

    T. K A P A N L İ

    Sosyal Güvenlik Bakanı

    A . M . A B L U M

    Devlet Bakanı

    G- K A R A C A

    Dışişleri Bakanı t. S. ÇAĞLAYANGİL

    Ticaret Bakanı H . BAŞOL

    Ulaştırma Bakanı

    N. MENTEŞE

    Turizm ve Tan. Bakanı

    L . TOKOĞLU

    Genç. ve Spor Bakanı

    A . Ş. E R E K

    Güm. ve Tekel Bakanı Gıda-Tar. ve Hay. Bakam

    O. ÖZTRAK Prof. K. ÖZAL

    Yürütme ve idare Bölümü Sayfa : 1925

  • Say fa : U RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    İ R M İ K

    TS 2283/Mart 1976 U D K 6 6 4 7 6

    O - K O N U , TARİF, K A P S A M

    o.ı - K O N U

    Bu Standard, irmiğin tarifine, sınıflandırma ve özeliklerine, numune alma muayene ve deneylerine; piyasaya arz şekli ile denetleme esaslar rina dairdir.

    0.2 - TARİFLER

    0.2.1 - İrmik

    Jrmık, seıt buğdayın (Triticum durum) iri öğütülmüş, kepek ve ince unundan ayrılmış, bir ürünüdür.

    0.2.2 - Yabancı Madde

    Yabancı madde, irmikte bulunan kendinden

    başka her türlü maddelerdir.

    0.2.3 - Çok İri İrmik

    Çok ir i irmik, göz açıklığı 800 mikron TS 1227')

    olan eleğin üstünde kalan irmiklerdir.

    0.2.4 - Elek Altı

    Elek altı, irmiğin, göz açıklığı 125 mikron TS 1237 olan eleğin altına geçen kısmıdır.

    0.3 - K A P S A M

    Bu standard, Madde 0.2.1 de tarif edilen irmikleri kapsar.

    1 - S I N I F L A N D I R M A V E ÖZELİKLER

    1.1 - S IN IFLANDIRMA

    i) Atıf yapılan Türk Standardlarının numara

    ları ve yayım tarihleri arka kapakta veril

    miştir.

    1.1.1 - Sınıflar

    irmikler özeliklerine göre bir sınıftır.

    1.1.2 - Boylara Ayırma

    İrmikler; iriliklerine göre;

    — İri.

    — İnce,

    olmak üzere iki boya ayrılır.

    1.1.2 1 - İri Boy

    Bu boya, goz açıklığı 800 mikron olan elagin altına geçen ve göz açıklığı 450 mikron I IS 1C27) olan eleğin üstünde kalan irmikler girer.

    1.1.2.2 - İnce Boy

    Bu boya, göz açıklığı 450 mikron olan eleğin altına geçen ve göz açıklığı 125 mikron (TS 1227) olan eleğin üstünde kalan irmikler girer.

    — Bu iki boy içinde, her boyun alt ve ust sınırları arasında kalmak kaydıyla, istenilen boyda parti de hazırlanabilir.

    1.2 - ÖZELİKLER

    1.2.1 - Genel Özelikler

    — İrmikte rutubet miktarı % 14 den çok olmamalıdır.

    — İrmikte kuru maddede protein miktarı en

    az % 10,5 olmalı, kuru maddede kül miktarı

    % 0.8 den ve külün % 10 luk hidroklorik a-

    sitte çözünmeyen kısmı % 0,15 den çok olma

    malıdır.

    — İrmikte % 96 lık etil alkole geçen asit mik

    tarı % 0,05 den çok olmamalıdır.

    — İrmikler temiz, kendine özgü renk, noku, tad

    ve Görünüşte olmalı, içinde yabancı madde

    bulunmamalıdır.

    — irmikte, İrmik yüzünün 100 c m 2 sinde bulu-

    YOrütme ve idare Bölümü Sayfa : 1926

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 19

    nabllecek koyu renkli benek s a y ı s ı 30 dan ç o k o l m a m a l ı d ı r .

    — İ r m i k l e r i n g ı y m ı ; a c ı m ı ş , e k ş i m i ş , k ü f l e n m i ş , k o k m u ş veya herhangi h ı r ş e k l i d e bozulm u ş n l m a m a l ı H ı r

    — İ r m i k l e r i ç i n d e z a r a r l ı bitki tohumlan, b ö cek, kurt, k ü f ve d i ğ e r canu, c a n s ı z parazitler, b u n l a r ı n k a l ı n t ı ve benzeri kirlilikleri hnlıınmg.mftlıriır

    — İ r m i k l e r b o y a n m ı ş , s a ğ l ı ğ a z a r a r s ı z da olsa kimyasal maddelerle i ş l e m g ö r m ü ş olmamal ı d ı r .

    122 - Toleranslar

    122.1 - Boy T o l e r a n s ı

    İ r m i k l e r d e , d i ğ e r boylardan k a r ı ş ı m oram % 10 u g e ç m e m e l i d i r . Bu oran i ç e r i s i n d e ç o k iri irmik m i k t a r ı % 5 ve elek a l t ı m i k t a r ı % 3 den fazla o l m a m a l ı d ı r .

    2 - P İYASAYA A R Z

    İ r m i k l e r a m b a l a j l ı olarak piyasaya arzedi-lir.

    2.1 - AMBALAJ

    Ambalajlar, yeni ve i ç i n d e k i mail iyi bir halde koruyabilecek ö z e l i k t e olmak ü z e r e . G ı d a Maddeleri T ü z ü ğ ü n d e m ü s a a d e edilen insan s a ğ l ı ğ ı n a z a r a r s ı z maddelerden y a p ı l m ı ş 100, 250.500 veya 1000 g l ı k paketler veya 5, 10, 25, 40, 50, 60, 71,5 kg l ı k s a ğ l a m , temiz, y a m a s ı z torba veya k u t u l a r d ı r .

    T o r b a l a r ı n a ğ ı z l a n a ç ı l m a y a c a k ve d a ğ ı l -mayacak b i ç i m d e , uygun, eksiz ve s a ğ l a m sicim veya ipliklerle dikilmeli, gerekirse yanl a r ı n d a n kulak y a p ı l m a l ı d ı r . K ü ç ü k ambalajlar a y r ı c a bir d ı ş ambalaj i ç e r i s i n e de konulabilir.

    22 - İ Ş A R E T L E M E

    İ r m i k ambalajlan ü z e r i n e a ş a ğ ı d a k i bilgiler, o k u n a k l ı oarak silinmeyecek ve bozulmayacak b i ç i m d e y a z ı l ı r , b a s ı l ı r veya etiket halinde tak ı l ı r .

    — F i r m a n ı n tescilli m a r k a s ı veya k ı s a a d ı ve adresi,

    — Bu s t a n d a r d ı n i ş a r e t ve n u m a r a s ı (TS 2283 ş e k l i n d e ) ,

    — Parti n u m a r a s ı ,

    — Maun a d ı ( İ r m i k ) ,

    — Boyu, (Boylar i ç i n d e belirli bir boyda mal

    h a z ı r l a n d ı ğ ı takdirde boy mikron olarak belirtilir),

    — Y a p ı m tarihi (ay ve y ı l olarak),

    — Net irmik a ğ ı r l ı ğ ı (kg olarak).

    İ h r a ç m a l l a r ı n d a bu bilgiler, y a b a n c ı dilde de y a z ı l a b i l i r .

    3 - N U M U N E A L M A V E M U A Y E N E L E R

    3.1 - NUMUNE A L M A

    Y a p ı m tarihi, boyu ve ambalajlan a y n ı olan ve bir seferde muayeneye sunulan irmikler bir parti s a y ı l ı r . Her parti i ç i n d e n 5 den az olmamak ü z e r e % 5 e kadar 250 ş e r g'dan 4 numune t a k ı m ı o l u ş a b i l e c c e k s a y ı d a ambalaj numune olarak g e l i ş i g ü z e l a y r ı l ı r . B u n l a r ı n her-birinin d e ğ i ş i k yerlerinden, gerekirse sonda ile 25a ş e r g'ı o l u ş t u r a c a k miktarda numune a l ı n ı r ve bunlar p a ç a l y a p ı l ı r . Bu p a ç a l d a n 250 ş e r g t u t a r ı n d a 4 t a k ı m temsili numune a y r ı l ı r .

    32 - MUAYENE V E DENEYLER

    3.2.1 - Duysal ve Fiziksel muayeneler

    İ r m i k l e r : b a k ı l a r a k , t a r t ı l a r a k , ellenerek, elenerek, koklanarak, t a d ı l a r a k muayene edilir ve bu standarda uygun olup o l m a d ı ğ ı n a , ambalajl a r ı n ü z e r i n d e Madde 22 de belirtilen i ş a r e t l e rin bulunup b u l u n m a d ı ğ ı n a b a k ı l ı r .

    32.2 - Rutubet M i k t a r ı Tayini

    İ r m i k numunelerinde rutubet miktan tayini, TS 1135 e g ö r e y a p ı l ı r .

    32.3 - Kül Tayini

    K ü l tayini, TS ı s i l ' e g ö r e y a p ı l ı r ve kuru madde esası ü z e r i n d e n h e s a p l a n ı r .

    32.4 - K ü l ü n % 10'luk Hidroklorik Asitte Ç ö z ü n m e y e n K ı g m ı n m Tayini

    TS 324 Madde 1.6 ya g ö r e y a p ı l ı r .

    32.5 - Protein Miktan Tayini

    TS 1620 Madde 322.4'e g ö r e y a p ı l ı r .

    32.8 . Asillik Miktan Tayini

    TS 1620 Madde 3224 'ya g ö r e y a p ı l ı r .

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa: 1927

  • Sayfa : 20 RESMÎ G A Z E T E 9 Haairan 1977 — Sayı: 15961

    &2.7 - Benek S a y ı s ı n ı n Tayini

    A ç ı k kahverengi bir k â ğ ı t ü z e r i n e uygun miktarda İ r m i k y a y ı l ı r . O r t a s ı n d a k i 2x2 cm d ı ş ı n d a kalan k ı s ı m l a r ı siyah k â ğ ı t l a k a p a t ı l m ı ş 10x10 cm ö l ç ü d e k i bir cam, y a y ı l m ı ş irmik ü z e r i n e konarak kare i ç i n d e kalan benekler s a y ı l ı r , i ş l e m 5 a y r ı noktada y a p ı l ı p toplam benek say ı s ı n ı n y a r ı s ı , 10 cm2 de bulunan koyu renkli benek adedini verir.

    3.3 - D E Ğ E R L E N D İ R M E

    Muayene ve deney sonucunda s o n u ç l a r ı n her-biri standarda uygunsa parti standarda uygun s a y ı l ı r .

    3.4 - MUAYENE VE DENEY RAPORU

    Muayene ve deney raporunda en az a ş a ğ ı d a k i bilgiler b u l u n m a l ı d ı r - .

    — Muayenenin ve deneyin y a p ı l d ı ğ ı yerin ve laboratuvarm, muayene ve deneyi y a p a n ı n ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adl a r ı g ö r e v ve m e s l e ğ i ,

    — Muayene ve deney tarihi,

    — Numunenin t a n ı t ı l m a s ı ,

    — Muayene ve deneyde uygulanan stand a r d ı a r ı n n u m a r a l a r ı ,

    — S o n u ç l a r ı n g ö s t e r i l m e s i ,

    — Muayene ve deney s o n u ç l a r ı n ı d e ğ i ş t i r e bilecek etkenlerin s a k ı n c a l a r ı n ı ö n l e m e k ü z e r e a l ı n a n tedbirler,

    — Uygulanan muayene ve deney metotlar ı n d a belirtilmeyen veya zorunlu g ö r ü l m e yen, fakat muayene ve deneyde yer alm ı ş olan i ş l e m l e r ,

    — Standarda uygun olup o l m a d ı ğ ı ,

    — Rapor tarih ve n u m a r a s ı .

    4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

    4.1 - İ r m i k l e r ve a m b a l a j l a r ı i ş l e m e yerlarin-de, depolarda ve t a ş ı t l a r d a fena koku yayan, nemli, t a d l a r ı n a ve d i ğ e r ö z e l i k l e r i n e etki yapacak maddelerle bir arada bulundurulmamalıdır .

    4.2 - İ ç i n d e irmik bulunan ambalajlar, kuru zemin ve tahta ı z g a r a ü z e r i n e , ç e v r e l e r i n d e serbestçe gezilebilecek ve a y n ı zamanda iyi hava alabilecek durumda istiflenmeli, bunlar y a ğ ı ş a l t ı n d a b ı r a k ı l m a m a l ı ve bu k o ş u l d a y ü k letip b o ş a l t ü m a m a l ı r i " -

    NOT - Bu standardaa yer almayan hususlarda G ı d a maddeleri ile ilgili T ü z ü ğ e g ö re i ş l e m y a p ı l ı r .

    5 - TÜRK S T A N D A R D L A R I N I N U Y G U L A N M A S I H A K K I N D A TÜZÜK HÜKÜMLERİNE GÖRE Y A P I L A C A K İŞLEM

    5.1 - Denetleme g ö r e v i , duysal inceleme, tartma ve ö l ç m e yolu ile muayene edilmek, gerekt i ğ i n d e 3. Maddedeki deneyler y a p ı l m a k suretiyle yerine getirilir.

    5.2 - Denetleme g ö r e v i y a p ı l ı r k e n numune a-l ı n m a s ı gereken hallerde Madde 3.1 e g ö r e 4 t a k ı m numune a l ı n ı r ve T ü z ü ğ ü n bu y ö n e il işkin h ü k ü m l e r i yerine getirilir.

    5.3 - M a l ı n Standarda uygun ç ı k m a s ı halinde, a d ı g e ç e n T ü z ü k h ü k ü m l e r i g e r e ğ i n c e verilecek olan denetleme (kontrol) belgesinin g e ç e r l i k s ü r e s i 30 g ü n d ü r .

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1928

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 21

    B U L G U R

    TS 2284/Mart 1976 T J Q K

    O - KONU, TARİF, KAPSAM

    o.ı - KONU

    Bu standard, bulgurun tarifine, s ı n ı f l a n d ı r m a ve ö z e l i k l e r i n e , numune alma, muayene ve deneylerine, piyasaya arz ş e k l i ile denetleme e s a s l a r ı n a dairdir.

    0.2 - T A R İ F L E R

    0.2.1 - Bulgur

    Bulgur, genellikle sert b u ğ d a y l a r ı n (Triticum durum) t e k n i ğ i n e uygun olarak temizlenmesi h a ş l a n m a s ı , k u r u t u l m a s ı , d ö v ü l ü p elenerek kepeklerinden a y r ı l m a s ı ve k ı r ı l m a s ı ile elde edilen bir urundur.

    0.2^ - Y a b a n c ı Madde

    Y a b a n c ı madde, bulgurda bulunan kendinden b a ş k a her t ü r l ü maddelerdir.

    D.2.S - Elekatb

    E l e k a l t ı , bulgurun, g ö z a ç ı k l ı ğ ı (TS 1227)') 0,5 mm olan elekten g e ç e n ince k ı s m ı d ı r .

    0.2.4 - Ç o k İ r i Tana

    Ç o k iri tane, bulgur İ ç e r i s i n d e bulunan h i ç k ı r ı l m a m ı ş b u ğ d a y taneleri İ l e g ö z a ç ı k l ı ğ ı (TS 1227) 2,5 mm olan elek ü s t ü n d e kalan bulgurl a r d ı r .

    OJLS - B e y a z l ı Tane

    B e y a z l ı tane; iç k ı ş ı m ı b e y a z ı m t ı r a k olan bulgur taneleridir.

    0.2.6 - Bozuk Tane

    Bozuk tane; k ü f l e n m i ş , ç ü r ü m ü ş , e k ş i m i ş , a c ı m ı ş , t o p a k l a n m ı ş , b ö c e k yenikli, l e k e l e n m i ş , doğ a l kokusunu k a y b e t m i ş , b u l g u r l a r d ı r .

    i) A t ı f y a p ı l a n T ü r k S t a n d a r d l a n n ı n numar a l a r ı ve y a y ı m tarihleri arka kapakta verilmiştir.

    0.3 - KAPSAM

    Bu standard. Madde 0.2.1 da tarif edilen bulg u r l a r ı kapsar.

    1 - SINIFLANDIRMA V E ÖZELİKLER

    1.1 - SINIFLANDIRMA

    1.1.1 - S ı n ı f l a r

    Bulgurlar ö z e l i k l e r i n e g ö r e bir s ını f t ı r .

    1.12 • Boylara A y ı r m a

    Bulgurlar iriliklerine g ö r e ,

    - İ r i

    — Orta

    — ince

    olmak ü z e r e ü ç s ı n ı f a a y r ı l ı r .

    1.12.1 - İ r i Boy

    Bu boya, g ö z a ç ı l d ı ğ ı (TS 1227) 2,5 mm olan e l e ğ i n a l t ı n a g e ç e n ve g ö t a ç ı k l ı ğ ı (TS 1227) 2 mm olan e l e ğ i n ü s t ü n d e kalan bulgurlar girer.

    1.122 - Orta Boy

    Bu boya, g ö z a ç ı k l ı ğ ı (TS 1227) 2 mm olan eleğ i n a l t ı n a g e ç e n ve g ö z a ç ı k l ı ğ ı (TS 1227) L2S mm olan e l e ğ i n ü s t ü n d e kalan bulgurlar girer.

    1.1.2.3 • tnce Boy

    Bu boya, g ö z a ç ı k l ı ğ ı (TS 1227) 123 mm olan eleğ i n a l t ı n a g e ç e n ve g ö z a ç ı k l ı ğ ı (TS 1227) 0.5 mm olan e l e ğ i n ü s t ü n d e kalan bulgurlar girer.

    L2 - Ö Z E L İ K L E R

    12.1 - Genel ö z e l i k l e r

    — Bulgur taneleri; ""ği°™, temiz, kendine ö z g ü renk, tad ve kokuda o l m a l ı , i ç i n d e toleranslar d ı ş ı n d a y a b a n c ı madde buiunma-m g d ı d ı r .

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1929

  • Sayfa : 22 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı • 15961

    — Bulgurlarda canlı ve cansız hasara ve parazitler veya bunların parçacıkları, yumurta ve dışkıları ve bozuk taneler bulunmamalıdır.

    — Bulgurlarda rutubet miktarı % 13 ü geçmemelidir.

    — Bulgurlar, boyanmış ve suni olarak ağartılmış olmamalı, içlerinde sağlığa zararlı veya zararsız herhangi bir başka madde bulunmamalıdır.

    — Bulgurda, kurumadde kül miktarı % 1,75 den az olmalı, külün % 10 luk hıdroklorik asitte çözünmeyen kısmı % 0,30 dan çok olmamalıdır.

    1.2.2 - Toleranslar

    Bulgurlarda ağırlıkça,

    — Taş, toprak, k u m ve çöp miktarı % 0,01 1,

    — Yabancı ot tohumları miktarı % o.l 1,

    — Pelemir miktarı % 0,2 yi,

    — Buğdaydan başka hububat taneleri miktarı % 1 i,

    — Çok irıtaneler miktarı % 1 1,

    — Beyazlı taneler miktarı % l l.

    — Elek altı miktarı % 0.5 i,

    geçmemelidir.

    Bir alt ve bir üst boylardan karışım oranı toplam olarak % 10'u geçmemelidir.

    2 - P I Y A S A Y A A R Z

    Bulgurlar, ambalajlı olarak piyasaya arzedi-lir.

    2.1 - AMBALAJ

    Ambalajlar, yeni ve içindeki malı iyi bir halde koruyabilecek özelikte olmak üzere, Gıda Maddeleri tüzüğünde müsaade edilen insan sağlığına zararsız maddelerden yapılmış 250, 300, 500, 1000 g lık paketler veya 5, 10, 25, 40, 50, 60 ve 80 kg lık sağlam, temiz, yamasız torba veya kutulardır. Torbaların ağızları açılmayacak ve dağıtmayacak biçimde, uygun, eksiz ve sağam sicim veya ipliklerle dikilmeli, gerekirse yanlarından kulak yapılmalıdır. Küçük ambalajlar ayrıca, bu* dış ambalaj içerisine de konulabilir.

    2.2 - İ Ş A R E T L E M E

    Bulgur ambalajları üzerine, aşağıdaki bilgiler

    okunaklı olarak sıünmeyorck ve bozulmayacak biçimde yazılır, basilli veya ttıktl haurıdo ta kılu-:

    — Firmanın tescilli markası veya kısa adı va adresi,

    — Bu standardın ı^aıot ve numarası i IS 2201 şeklinde),

    — Parti numarası,

    — Malın adı IBulgur),

    — Boyu,

    — Yapım tarihi (yıl olarak),

    — Net bulgur ağırlığı (kg olarak).

    İhraç mallarında bu bılgıeı, yabancı dilde de yazılabilir.

    3 - N U M U N E A L M A V E M U A Y E N E L E R

    3.1 - N U M U N E A L M A

    Yapım tanhl, boyu ve aınbs'a'lıın aynı olan ve bu seferde muayeneye sunu.an bulgurla* bir parti sayılır.

    Her parti içinden 5 ten az olmamak uzero % 5 e kadar 500 er g'dan 4 numune takımı olu-ja bilecek sayıda ambalaj numune olarak gelişigüzel ayn in . Bunların hcıbn'ui'n derişik yerlerinden gerekirse sonda ile SOOerg'ı oluşturacak miktarda numune almır ve bunlar pa çal yapılır. Bu paçaldan 500 er g tuUıında 4 takım temsili numune ayrılır.

    3.2 - M U A Y E N E V E D E N E Y L E R

    3.2.1 - Duysal ve Fiziksel Muayeneler

    Bulgurlar, bakılarak, tartılarak, ellenerek, elenerek, koklanarak, tadılarak, kırılarak muuye-ne edilir ve bu standarda uygun olup olmadığına, ambalajların üzerinde Madde 2.2 belirtilen işaretlerin bulunup bulunmadığına bakılır.

    3.2.2 - Rutubet Miktarı Tayini

    Rutubet nııkLdiı, öğütülerek hazırlardın bulgur numunelerinde IS 113oe gore tayın edilir.

    3.2.3 - Kül Miktarı Tay in !

    Kül miktarı tayini, T S ı su ' o göre yapılır ve kuru madde esası üzerinden hesaplanır,

    Yürütme ve idare Bölümü Sarfa: 1930

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 23

    3.2.4 - K ü l ü n % 10 luk Hidroklorlk Asitte Ç ö z ü n m e y e n K ı s m ı n ı n Tayini

    TS 324 Madde 1.6 ya göre yapılır.

    3.3 - D E Ğ E R L E N D İ R M E

    Muayene ve deney sonucunda sonuçların her-birl standarda uygunsa parti standarda uygun

    sayılır.

    3.4 - MUAYENE VE DENEY RAPORU

    Muayene ve deney raporunda en az aşağıdaki

    bilgiler bulunmalıdır:

    — Muayenenin ve deneyin yapıldığı yerin ve

    laboratuvarm, muayene ve deneyi yapanın

    ve /veya raporu imzalayan yetkililerin ad

    ları, görev ve mesleği,

    — Muayene ve deney tarihi,

    — N u m u n e n i n tanıtılması,

    — Muayene ve deneyde uygulanan slandard-ların numaraları,

    — Sonuçların gösterilmesi,

    — Muayene ve deney sonuçlarını değiştirebi

    lecek etkenlerin sakıncalarını önlemek üze

    re alman tedbirler,

    — Uygulanan muayene ve deney metotlarında belirtilmeyen veya zorunlu görülmeyen, fa

    kat muayene ve deneyde yer almış olan iş

    lemler,

    — Standarda uygun olup olmadığı,

    — Rapor tarih ve n u m a r a s ı .

    4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

    4.1 - Bulgurlar ve ambalajları, işleme yerlerinde, depolarda ve taşıtlarda fena koku yayan,

    nemli, tadlarma ve diğer özeliklerine etki ya

    pacak maddelerle bir arada bulundurulmama

    lıdır.

    4.2 - İçinde bulgur bulunan ambalajlar, kuru zemin ve tahta ızgara üzerine, çevrelerinde

    serbestçe gezilebilecek ve aynı zamanda iyi

    hava alabilecek d u r u m d a istiflenmen, bunlar

    yağış altında bırakılmamalı ve bu koşulda yük

    letilip boşaltılmamahdır.

    NOT - B u standardda yer a l m a y a n hususlarda Gıda maddeleri ile ilgili Tüzüğe göre iş

    lem yapılır.

    5 - TÜRK S T A N D A R D L A R I N I N U Y G U L A N M A S I HAKKİNDA TÜZÜK HÜKÜMLERİNE GÜRE Y A P I L A C A K İŞLEM

    5.1 - Denetleme görevi duysal inceleme, tartm a ve ölçme yolu ile muayene edilmek gerek

    tiğinde 3. Madde deki deneyler yapılmak suretiyle yerine getirilir.

    5.2 - Denetleme görevi yapılırken numune a-lınması gereken hallerde Madde 3.1 e göre 4 takım numune alınır ve T u z u g u n bu yöne iliş

    k i n hükümleri yerine getirilir.

    5.3 - Malın standarda uygun çıkması halinde, adı geçen Tüzük hükümleri gereğince verile

    cek olan denetleme (kontrol) belgesinin geçer

    lik s ü r e s i 30 gündür.

    Yürütme ve idare Bölümü Sayfa: 1931

  • Sayfa: 24 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    T A R H A N A

    TS 2282/Mart 1976 TJDK 664.76

    O - KONU.TARİF.KAPSAM

    0.1 - KONU

    Bu Standard t a r h a n a n ı n tarifine, s ı n ı f l a n d ı r ma ve ö z e l i k l e r i n e , numune alma, muayene ve deneylerine, piyasaya arz sekli ile denetleme e s a s l a r ı n a dairdir.

    0.2 - TARİF

    0.2.1 - Tarhana

    Tarhana; un, y o ğ u r t , biber, tuz, s o ğ a n , d o m a t e s ile tat ve koku verici, s a ğ l ı ğ a z a r a r s ı z bitkisel maddelerin k a r ı ş t ı r ı l ı p y o ğ u r u l d u k t a n ve fermente edildikten sonra k u r u t u l m a s ı , ö ğ ü t ü l mesi ve elenmesi suretiyle elde edilen bir besin maddesidir.

    0.3 KAPSAM

    Bu Standard. Madde 0.2.1 de tarif edilen tarhan a y ı kapsar. B u ğ d a y ' k ı r m a s ı n d a n y a p ı l a n tarh a n a y ı kapsamaz.

    1 - S I N I F L A N D I R M A V E ÖZELİKLER

    1.1 - SINIFLANDIRMA

    1.1.1 - S ı n ı f l a r

    Tarhanalar ö z e l i k l e r i n e g ö r e bir s ını f t ı r .

    12 - Ö Z E L İ K L E R

    Tarhanada,

    — Kuru maddede protein m i k t a r ı en az % 14,

    — Rutubet m i k t a r ı en ç o k % 10,

    — Tuz m i k t a r ı kuru maddede en ç o k % 5,

    — % 67 l ık etil alkole g e ç e n a s i t ü k m i k t a r ı en ç o k % 15,

    — K ü l ü n % 10 luk hidroklorlk asitte ç ö z ü n meyen k ı s m ı , tuz h a r i ç en ç o k % 0,2,

    o l m a l ı ,

    — Tarhanalar kendine ö z g ü s a r ı m t ı r a k k ı r m ı z ı renkte, koku, tat ve g ö r ü n ü ş t e o l m a l ı ; k ü f l e n m i ş , k i r l e n m i ş , b o z u l m u ş , kurtlu, böcekli o l m a m a l ı , İ ç i n d e g ı d a maddeleri t ü z ü ğ ü n d e m ü s a a d e edilenlerin d ı ş ı n d a s a ğ l ı ğ a z a r a r s ı z da olsa y a b a n c ı madde bulunmam a l ı d ı r .

    2 - P İYASAYA A R Z

    Tarhanalar a m b a l a j l ı olarak piyasaya arzedi-hr.

    2.1 - AMBALAJ

    Ambalajlar, yeni ve i ç i n d e k i m a l ı iyi bir halde koruyabilecek ö z e l i k t e olmak ü z e r e . G ı d a Maddeleri T ü z ü ğ ü n d e m ü s a a d e edilen nisan s a ğ l ı ğ ı n a z a r a r s ı z maddelerden y a p ı l m ı ş 70. 100, 250, 500, 1000 g l ı k paketler veya 5, 10, 25 kg l ı k s a ğ l a m , temiz, y a m a s ı z bez torba, mukavva veya teneke k u t u l a r d ı r . Mukavva ve teneke kutulara konacak tarhanalar daha ö n ce k a ğ ı t veya bez torbalara k o n m a l ı d ı r . Torb a l a r ı n a ğ ı z l a r ı a ç ı l m a y a c a k ve d a ğ ı l m a y a c a k b i ç i m d e uygun, eksiz ve s a ğ l a m sicim veya ipliklerle dikilmeli, gerekirse y a n l a r ı n d a n kulak y a p ı l m a l ı d ı r . K ü ç ü k ambalajlar a y r ı c a bir dış ambalaj i ç e r i s i n e de konulabilir.

    2.2 - İ Ş A R E T L E M E

    Tarhana a m b a l a j l a r ı ü z e r i n e a ş a ğ ı d a k i bilgiler, o k u n a k l ı olarak silinmeyecek ve bozulmayacak b i ç i m d e y a z ı l ı r , b a s ı l ı r veya etiket halinde t a k ı l ı r :

    — F i r m a n ı n tescilli m a r k a s ı veya k ı s a a d ı ve adresi,

    — Bu s t a n d a r d ı n İşaret ve n u m a r a s ı (TS 22S2 ş e k l i n d e ) ,

    — Parti n u m a r a s ı ,

    — M a l ı n a d ı (Tarhana),

    — Y a p ı m tarihi (Ay ve y ı l olarak),

    — Net tarhana a ğ ı r l ı ğ ı , g veya kg olarak,

    — Y a p ı m ı n d a k u l l a n ı l a n maddelerin a d l a r ı

    İ h r a ç m a l l a r ı n d a bu bilgiler, y a b a n c ı dilde de y a z ı l a b i l i r .

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1932

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 25

    3 - N U M U N E A L M A V E M U A Y E N E L E R

    Yap ım tarihi ve ambalajları aynı olan ve bir seferde muayeneye sunulan tarhanalar hır parti sayılır Her parti içinden 5 ten az olmamak üzere % s'e kadar 250 şer g'dan 4 numune takımı oluşabilecek sayıda ambalaj numune olarak gelişigüzel ayrılır. Bunların herbırımn değişik yerlerinden, gerekirse sonda ile 250'şer g'ı oluşturacak miktarda numune alınır ve bunlar paçal yapılır. Bu parçaldan 250 şer g tutarında 4 takım temsili numune ayrılır.

    3.2 - M U A Y E N E V E D E N E Y L E R

    3.2.1 - Duysal Muayeneler

    T a r h a n a l a r , bakılarak, tartılarak, ellenerek, kok-

    lanarak ve tadılarak m u a y e n e edilir ve bu stan

    d a r d a u y g u n olup olmadığına, ambalajar uze-

    ı ınae Madde 2.2 de belirtilen işaretlerin bulu

    n u p bulunmadığına bakılır

    3.2.2 - Rutubet Miktarı Tayini

    ı TS 11351) e gore yapılır.

    3.2.3 - Külün c/c 10 luk Hldroklorik Asitte Çözünmeyen Kısmının Tayini

    TS 324, M a d d e 1.6 ya go re yapılır,

    3.2.4 - Protein Miktarı Tayini

    fS 1020 ye gore yapılır, azotun p.oteıne çevr i l m e s i n d e faktör olarak 6,25 kullanılır.

    3.2.5 - Tuz Miktarı Tayini

    TS 1620 ye gore yapıhr.

    3.2.6 - Asi l l ik Miktarının Tayini

    Asıtlık miktarı 100 g tarhanada bulunabilen serbest asitleri nötrleştirmek için harcanan ayarlı sodyum hidroksit çözeltisinin hacmidir.

    ' ! Atı f yapılan Turk Standardlannın n u m a ra lan ve yayım t a r i h l e r i a r k a k a p a k t a verilmiştir.

    Araç ve Reaktifler

    — Terazi, 0,01 mg duyarlı,

    — Erlen, kapaklı.

    — Huni,

    — Süzgeç kâğıdı.

    — Eti l alkol, % 67 lik (nötrleştirilmiş),

    — Sodyum hidroksit çözeltisi, 0,1 N (TS 545)

    — Fenolftalein belirteç çözeltisi, % 1 lik İTS 2104).

    — Büret (TS 1488).

    İşlem

    10 g tarhana tartılarak bir erlen içine konulur. Üzerine 50 ml (20°C da)

  • Sayfa : 20 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    — Standarda uygun olup olmadığı,

    — Rapor tarih ve numarası

    4 - Ç E Ş İ T L İ HÜKÜMLER

    ¡.1 - Tarhan.ılar ve ambalajları, İşleme yerle-2 inde, depolarda vt taşıtlarda fena koku yayan, nemli, taçlarına vo diğer özeliklerine etki yapacak maddelerle bir arada bulundurulmamalıdır.

    4.2 - IçindD tarhanjı bulunan ambalajlar, kuru zemin ve tahta ızgara üzerine, çevrelerinde serbestçe gezilebilecek ve aynı zamanda iyi hava alabilecek dorumda, lstiflenmelı, bunlar yağış altında bırakılmamalı ve bu koşulda yükletilip boşaltılmamalıdır.

    NOT - Bu standardda yer almayan hususlarda gıda maddeleri ile İlgili Tüzüğe göre işlem yapılır.

    Kara r Sayısı: 7/13328

    5 - TÜRK STANDARDLARININ UYG U L A N M A S I H A K K I N D A TÜZÜK HÜKÜMLERİNE GÖRE YAPILAC A K İŞLEM

    5.1 - Denetleme görevi, duysal İnceleme, tartma ve ölçme yolu ile muayene edilmek, gerektiğinde 3. Maddedeki deneyler yapılmak suretiyle yerine getirilir.

    5.2 - Denetleme görevi yapılırken numune alınması gereken hallerde, Madde 31 e gore 4 takım numune alınır ve Tüzüğün bu yöne İlişkin hükümleri yerine getirilir.

    5.3 - Malın standarda uygun çıkması halinde, adı geçen Tüzük hükümleri gereğince verilecek olan denetleme (kontrol) belgesinin geçerlik süresi 30 gündür

    1 — Türk Standardlan Enstitüsü tarafından hazırlanan ilişik T S 346 «BORULAR DİKİŞSİZ, ÇELİK (Genel Amaçlar İçin)» standardının yayımı tarihinden 6 ay sonra yalnız imalât, satış ve ithalât safhalarında mecburi olarak uygulanması;

    2 — B u kararın uygulanmaya konulduğu tarihte ellerinde bu standarda aykırı mal bulunanların en geç 15 gün içinde i k i nüsha beyanname i le bunların cins ve miktarım Val i l ik lere b i ld irmeler i ;

    3 — B u standard hükümlerinin Sanayi ve Teknoloj i Bakanlığınca yürütülmesi; Adı Geçen Bakanlığın 22/12/1976 tar ih l i ve 7-05-SK-21.346/2156 sayılı yazısı üze

    rine, 1705 ve 3018 sayılı Kanunlar la 18/11/1960 tar ihl i ve 132 sayılı Kanuna göre, Bakanlar Kuru lunca 18/3/1977 tarihinde kararlaştırılmıştır.

    CUMHURBAŞKANI FAHRİ S. KORUTÜRK

    Devlet Bakanı Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Başbakan Yardımcısı

    Prof. Dr T. FEYZİOĞLU A. TÜRKES

    Başbakan S. DEMİREL

    Devlet Bakanı S. ÖZTÜRK

    Adalet Bakanı î. MÜFTÜOĞLU

    Maliye Bakanı Doç. Dr. Y. E R G E N E K O N

    Sağ. Sos. Y. Bakartı Dr. K. DEMİR

    Çalışma Bakanı

    Ş. K A Z A N

    İmar ve İskân Bakam

    N. O K

    Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Prof. Dr. N. E R B A K A N

    Devlet Bakanı H . A K S A Y

    MlUî Savunma Bakanı F . M E L E N

    Millî Eğitim Bakanı A . N. E R D E M

    Güm. ve Tekel Bakanı

    O. ÖZTRAK

    Sanayi ve Tek. Bakanı

    A. DOĞRU

    Köyişleri Bakanı

    V. P O Y R A Z

    Kültür Bakanı

    R. DANIŞMAN

    Devlet Bakanı M . K . E R K O V A N

    İçişleri Bakanı O. ASİLTÜRK

    Bayındırlık Bakanı F. A D A K

    Gıda-Tar. ve Hay. Bakanı

    Prof. K. ÖZAL

    En. ve Tabii Kay. Bakanı

    S. KILIÇ

    Orman Bakanı

    T. K A P A N L İ

    Sosyal Güvenlik Bakanı

    A . M . A B L U M

    Devlet Bakanı G. K A R A C A

    Dışişleri Bakanı İ. S. ÇAĞLAYANGİL

    Ticaret Bakanı H . BAŞOL

    Ulaştırma Bakanı N. MENTEŞE

    Turizm ve Tan. Bakanı

    L. TOKOĞLU

    Genç. ve Spor Bakanı

    A. Ş. E R E K

    Yürütme ve idare Bölümü Say fa : 1934

  • 9 Haziran 1977 — Sayı • 15961 RESMÎ GAZETE Sayfa: 27

    BORULAK DIKÎSSIZ, ÇELİK

    (Genel Amaçlar için)

    TS 346/Nisan 1976 UDK 621.643.2

    0 - KONU, TARİF, KAPSAM <

    01 - KONU

    Bu Standard, genel amaçlar için kullanılan, dikişsiz, çelik boruların tarifine, sınıflandırma ve özeliklerine, muayene ve deneylerine piyasaya arz şekli ile. denetleme esaslarına dair dır

    0.2- TARİFLER

    02.1 - Boru (dikişsiz, çelik; genel amaçlar için)

    Boru (dikişsiz, çelik, genel maksatlar ıçm, çeşitli boru tesisatında kullanılan ve alaşımsız çeliklerden, çekme ve presleme ^ yoluyla, dikişsiz olarak yapılan, ıçı boş sılmdır biçimli olmalıdır

    NOT — Metmde «Boru (dikişsiz, çelik, genel amaçlar için)» deyimi yerine, genel İlkle sadece boru deyimi kullanılmıştır

    0211 - DÇB') 1

    DÇB 1, kıvırma, makınatolama vb işlemlere elverişli, 180°C sıcaklığa ve 25 kgf/cm2 ye kadar ıç basınca dayanıklı borudur

    0212 - DÇB 2

    DÇB 2, kıvırma, makınatolama vb "işlemlere e' verışlı, 300°C sıcaklığa ve 100 kgf/cm2 ıç basm ca dayanıklı borudur

    0.2.2 - İşletme Basıncı

    İşletme basıncı, işletme sırasında, borulara uygulanabilen en yüksek basınçtır (birimi kgf/cm8

    dır).

    ') Dikişsiz, Çelik, Boru

    0 3 - KAPSAM

    Bu Standard, genel amaçlar ıçm kullanılan ve çelikten, dikişsiz olarak yapılan boruları kapsar

    1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER

    1.1 - SINIFLANDIRMA

    11.1 - Sınıflar

    Bu standardın kapsamına giren borular

    — DÇB 1,

    — DÇB 2,

    olmak üzere iki sınıfa ayrılır

    1.1.2 - Tipler

    DÇB 2 sınıfı borular, yapıldıkları çeliklerin çeşidine gore

    — DÇB 2 - Fe 3S,

    — DÇB 2 - Fe 45,

    — DÇB 2 - Fe 52,

    — DÇB 2 - Fe 55

    olmak üzere dört tipe ayrılır

    1.2 - ÖZELİKLER

    12.1 - Malzeme

    Boruların yapımında .kullanılan çeliklerin mekanik özelikleri Çizelge - 1 de, sıcaklıklara göre akma sınırı değerleri Çizelge - 2 de ve kimyasal bileşimleri de, bir fıkır vermek üzere Çizelge - 3 de gösterilmiştir.

    DÇB 1 sınıfı borular, en az Fe 35 den yapılmalıdır Ancak bunlardan, 120°C a kadar sıcaklıklarda kullanılacaklar, akma s ı n ı n , d e ğ e n en az 15 kgf/mm2 de ve kopma uzaması da en az 18 olan çeliklerden de yapılabilir

    Yürütme ve İdare Bolumu Sayfa. 1935

  • Sayfa : 28 RESMÎ G A Z E T E 9 Haz iran 1977 — Sayı: 15961

    ÇİZELGE — 1 Boruların Yapımında Kullanılan Çeliklerin M?k tnlk Özelikleri

    Ölçüler mm dir.

    Çeliğin İşareti1 1

    Çekme Dayanımı kgf/mm 2

    A k m a Sınırı' (120 J- 2°C da) kgf/mm 2

    min Kcpma Uzazması

    ILo = 5 do) %

    min

    Çeliğin İşareti1 1

    Çekme Dayanımı kgf/mm 2

    Boru Et Kalınlığı (s) mm

    Kcpma Uzazması ILo = 5 do)

    % min

    Çeliğin İşareti1 1

    Çekme Dayanımı kgf/mm 2

    16 ya kadar 16 dan çok -43 40 dan çok

    Kcpma Uzazması ILo = 5 do)

    % min

    Fe 35 35 — 451) 243> 23 22 25

    Fe 45 45 — 55 263> 25 24 21

    Fe 52 52 — 622' 363> 354> 34=) 226>

    Fe 55 55 — 65 303> 29 28 17

    " 2 kgf/mm 2 aşılması kabul edilebilir.

    2 ) A k m a sınırı değerini tutmak koşuluyla alt sınır 50 kgf/mm 2 , ust sınır 84 kgf/mm 2 olabilir.

    3 1 Et kalınlığı s? 3 mm ve dış < 30 m m olan borularda, 1 kgf/mm- kadar kuçuk olabilir.

    1 1 16-30 m m et kalınlıkları ıçm.

    6 1 30 dan çok - 50 mm et kalınlıkları için 50 mm den çok et kalınlıkları için önceden kararlaştırılır.

    c ) 50 m m ye kadar et kalınlıkları için 50 mm den çok et kalınlıkları için önceden kararlaştırılır.

    Malzemeye ön işlem uygulanmış olması halinde, işaretin sonuna t4) yazılır. Örneğin Fe 35.4.

    ÇtZELGE — 2 Çizelge - l de Gösterilen Çeliklerin Sıcaklıklara Göre Değişen A k m a

    Sının Değerleri

    Çeliğin

    İşareti

    A k m a Sınırı 1 1 kgf/mm 2

    min Çeliğin

    İşareti 20°C2> 200 , ,C 250°C 300°C

    Fe 35 24 10 17 14

    Fe 45 26 21 19 16

    Fe 52 36 25 23 20

    Fe 55 30 — — —

    " Dış çapı ^ 300 m m ve et kalınlığı < 3 mm olan borularda, 1 kgf/mm 2 kadar küçük olabilir.

    *> 120°®. sıcaklığa kadar kullanılacak DÇB-1 sınıfı borularda çeliğin akma sınırı en az 15 kgf/mm 2 olabilir.

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa: 1936

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 29

    Ç İ Z E L G E — 3 Ç i z e l g e - 1 de G ö s t e r i l e n Ç e l i k l e r i n Kimyasal B i l e ş i m i

    Malzeme

    B i l e ş i m Elementleri % A ğ ı r l ı k maz Malzeme

    C Si Mn P S

    Fe 35 0,18 0,35 0,40 0,05 0,05

    Fe 45 0,25" 0,35 0,40 0,05 0,05

    Fe 52 0,20« 0,55 1,50 0,05 0,05

    Fe 55 0,36 035 0,40 0,05 0,05

    " 16 mm den çok et kalınlıklarında (0,25) olabilir.

    1.2.2 - Y a p ı l ı ş

    1.2.2.1 - Genel

    Borular sıcak presleme, sıcak veya soğuk çekme yöntemiyle yapılmış olmalıdır.

    Sıcak işlenmiş borular tavlama işleminden geçirilir.

    İstenildiğinde borulara başka ısı işlemi uygulanabilir.

    İlgili borular, Madde 2.2.2.3 ve Madde 2.2.2.4 e göre yapılan deneylerde çatlamamalı ve yanl-mamalıdır.

    Boruların uçlan eksenine dik olmalıdır.

    1.2.2.2 - Yüzeyler

    Boruların iç ve dış yüzeyleri temiz ve düzgün olmalı, yüzeylerde çatlak, çapak, tufal, katmer, karıncalanma vb. kusurlar bulunmamalıdır. Yüzeylerde, et kalınlığı toleransları içinde kalmak koşuluyla, hadde izleri ve çizikler bulunabilir

    Borular istenildiğinde galvanizlenebilir. Galva-nizleme TS 914*'e uygun yapılmalıdır.

    1.2.2.3 - Genişleme

    Dış çaplan 140 mm (dahil) olan, et kalınlıkları 1 ile 8 mm arasında değişen ve Fe 35 veya Fe 45'den yapılan DÇB 2 borular, Madde 2.2.2.3 e göre yapılan deneyde çatlamamalı ve/veya yaramamalıdır.

    1.2.2.4 - Yassılma

    DÇB 2 sınıfı boruar, Madde 2.2.2.4'e göre yapılan deneyde çatlamamalı ve/veya yarılma-malıdır.

    •2) Atıf yapılan Türk Standardlanmn numara ve tarihleri arka kapak içinde belirtilmiştir.

    1.2.2.5 - Sızdırmazlık

    Borular, Madde 2.2.2.1'e göre yapılacak sızdırmazlık deneylerinde sızdırmamalı ve terleme-melidir.

    1.2.2.6 - Boyut ve Toleranslar

    1.2.2.6.1 - Boyutlar

    Boruların boyutları F ö y - 1-6 da gösterilen değerlere uygun olmalıdır.

    NOT - Borular genellikle 4 - 7,5 m boyda yapılır.

    1.2.2.6.2 - Toleranslar

    Toleransları verilmeyen boyutlar için, TS 1980' deki kaba toleranslar uygulanır.

    1.2.2.6.2.1 - Dış Çap Toleransları Dış çapı 50 (dahil) mm ye kadar olan borularda 0,5, dış çapı 50 mm'den büyük olanlarda ise 0,01 d'dir.

    Önceden belirtilmiş olmak koşuluyla, DÇB 2 smıfı borularda toleranslar:

    Dış çapı 100 (hariç) - 200 mm olanlarda: ± 0,4 - + 0,5 mm,

    Dıç çapı 100 (hariç) - 200 mm olanlarda: ± 0,005 d - 0,002 d,

    Dış çapı 200 mm'den büyük olanlarda: ± 0,007 d - 0,008 d,

    olabilir.

    d = boru dış çapı

    1.2.2.6.2.2 - Et Kalınlığı Toleransları

    — DÇB 1 lerde : Dış çapı 325 (dahil) mm'ye kadar olanlarda : ± 0,15 d

    Dış çapı 325 mm'den büyük olanlarda, : % ± 18 dir.

    Yücut:!.. ve idare Bölümü Sayfa: 1837

  • Sayfa : 30 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    DÇB 2 lerde:

    Dış çapı lJü (dahil) mm'ye kadar olanlarda: ± 0,15 mm_

    Dış çapı 130 (hariç) - 325 (dahil) mm olan

    larda ± 0,125 s

    Dış çapı 325 mm'den büyük olanlarda : ± 0,15 s'dir.

    N O T — (—) toleranslar, boru et kalınlığının 2 katından az ve fakat 300 mm'den çok olmamak koşuluyla, borunun yalnız bir kısmında (% 5) kadar çok olabilir.

    s = et kalınlığı

    1.2.2.6.2.3 - Boy Toleransları

    Boy toleransları:

    — Belirtilmeyen boylarda : + 500 mm,

    — Önceden belirtilen boylarda : 6 m boya ka

    dar: + 10 m m 6 m'den çok : + 15 m m dir.

    2 - H A Z I R L A M A V E Y A P I M ÎLE İLGİLİ M U A Y E N E V E D E N E Y L E R

    2.1 - N U M U N E A L M A

    Muayeneye, bir seferde sunulan boruların aynı sınıf, tip, işletme basıncı ve boyuttakiler bir parti sayılarak, bunların îo 2'si numune olarak gelişigüzel alınır. Ancak numune sayısı 4 deli az 30 dan çok olamaz.

    2.2 - M U A Y E N E V E D E N E Y L E R

    2.2.1 - Muayeneler

    2.2.1.1 - Gözle Muayene

    Muayeneye sunulan boruların tümü gözle muayeneden geçirilir ve borularda Madde 1.2.2.2 de belirtilen kusurların ve Madde 3.1 deki işaretlerin bulunup bulunmadığına bakılır.

    2.2.1.2 - Boyut Muayenesi

    Madde 2.1 e göre numune olarak alınan boruların boyut ve toleranslarının Madde 1.2.2.4 de Föy - 1-6 da gösterilenlere uygun olup olmadığına bakılır.

    2.2.2 - Deneyler

    2.2 2 1 - Sızdırmazlık Deneyi

    Madde 2.1 e gore numune olarak alınan borular işletme basıncının 1,3 katı basınçlı su ile, oda sıcaklığında (20 + 2°C) sızdırmazlık deneyinden geçirilir.

    Sonucun Madde 1.2.2.3 e uygun olup olmadığına

    bakılır.

    N O T — Önceden belirtilmiş olmak koşuluyla, DÇB 2 sınıfı borularda sızdırmazlık deneyi daha yüksek basınçlı su ile de yapılabilir. Ancak bu basınç malzemenin akma sının değerinin 1,1 katını geçirecek değerden büyük olamaz.

    2.2.2.2 - Çekme Deneyi

    Çekme deneyi, Madde 2.1 e gore alınan numu nelerin gelişigüzel ayrılacak, bir tanesinden, boyuna doğrultuda çıkarılacak deney pajvası ile, TS 138 e göre yapılır.

    Deney parçası çıkarılması olanağı bulunamayacak kadar küçük çaplı borular, TS 138 e göre doğrudan doğruya çekme deneyinden geçirilir.

    Deneylerde elde edilecek sonuçların Madde

    1.2.1 e uygun olup olmadığına bakılır.

    2.2.2.3 - Genişletme Deneyi

    Deney Madde 1.2.2.3'de gösterilen borulara uygulanır ve TS 272'ye göre, konikliğı 1:5 (koni açısı 11° 25') olan mandrel ile yapılır. Deney sonunda, boruda çatlama, yarılma oluşup oluşmadığına bakılır.

    2.2.2.4 - Yassütma Deneyi

    Deney, Madde 1.2.2.4'de gösterilen borulara uy

    gulanır ve TS 272'ye göre, kcnikliği 1.5 (koni

    gelişigüzel ayrılacak birinden, yaklaşık olarak

    50 m m boyunda hazırlanacak deney parçası ile

    TS 227 ye gors yapılır.

    Deney parçası, karşılıklı sıkma yüzeyleri arasındaki açıklık, aşağıda gösterildiği gibi hesaplanacak (k) değerini alıncaya kadar yassıltılır. Deney sonunda deney parçasında çatlama ve yarılma oluşup oluşmadığına bakılır.

    (k) değerinin hesaplanması:

    (1 + c) s k =

    c + s/d

    Yürütme ve İdare Böiümfl s»»*» • «o»»

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 31

    c = Et kalınlığı, mm,

    d = Boru dış çapı, m m

    c = 0,09; Fe 35 için, 0,07; Fe 45 ve Fe 52 için, 0,08, Fe 55 için,

    N O T — s/d değeri, Fe 35 den yapılan borularda 0,2 den öteki çeliklerden yapılanlarda 0,17 den çok olduğunda, deneyden önce çenelerin basacağı boru kısımları boru

    et kalınlığına eşit genişlikte işlenerek

    düzeltilmelidir.

    2.3 - DEĞERLENDİRME

    Madde 2.1 e göre alınan numunelerden herhangi biri standarda uymuyorsa, parti standarda

    aykırı sayılır.

    2.4 - M U A Y E N E V E D E N E Y R A P O R U

    Muayene ve deney raporunda en az aşağıdaki

    bilgiler bulunmalıdır.

    — Muayenenin ve deneyin yapıldığı yerin ve

    laboratuvarın, muayene ve deneyi yapanın

    ve/veya r a p o r u imzalayan yetkililerin adları

    görev ve mesleği,

    — Muayene ve deney tarihi,

    — N u m u n e n i n tanıtılması,

    — Muayene ve deneyde uygulanan standardla-

    r m numaraları,

    — Sonuçların gösterilmesi,

    — Muayene ve deney sonuçlarını değiştirebile

    cek etkenlerin sakıncalarını önlemek üzere

    alman tedbirler,

    — Uygulanan muayene ve deney metotlarında

    belirtilmeyen veya zorunlu görülmeyen, fa

    kat muayene ve deneyde yer almış olan iş

    lemler,

    — Standarda u y g u n olup olmadığı,

    — Rapor tarih ve numarası.

    3 - P İYASAYA A R Z

    3.1 - İŞARETLEME

    B u standarda göre yapılan boruların üzerine en

    az aşağıdaki bilgiler okunaklı ve kolayca silin

    meyecek şekilde yazılmalıdır.

    — Firmanın tescilli markası veya kısa adı,

    — B u standardın işaret ve numarası (TS 348 şeklinde),

    — İşletme basıncı, kgf/cm 2 .

    N O T — 1 Sıra 1,4' ve 6 daki bilgilerin dışındakiler, sadece ambalaja veya borulara

    bağlanan etikete yazılabilir.

    N O T — 2 İthalatta uygulanması halinde T S işaret ve numarası aranmaz

    3.2 - A M B A L A J L A M A

    Borular, uçlarına, zedelenmelerini önleyecek

    k o r u m a parçaları geçirildikten ve koruyueM bir

    madde (örneğin: makine yağı) ile yağlandıktan

    sonra, eğrılmeyecek ve yüzeyleri bozulmayacak

    şekilde bağlanarak ambalajlanır. Ambalaja, üze

    rinde. Madde 3.1 deki bilgilerden başka, ambalajdaki boru sayısı d a yazılmış b i r etket (saç

    veya karton) bağlanır.

    İstenildiğinde, borular ambalajlanmadan da

    teslim edilebilir.

    4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

    4.1 - Yapımcı veya satıcı, istendiğinde, bu standarda uygunluk beyannamesi vermek veya gös

    termek zorunluğundadır. B u beyannamede sa

    tış konusu malın:

    a) 1. Bölümdeki özeliklerde olduğunun,

    b) 2. Bölümdeki muayene ve deneylerin yapılmış ve uygun sonuç alınmış bulunduğu

    n u n ,

    belirtilmesi gerekir.

    4.2 - B u standarda gore yapılan malların üzerine, gerektiğinde. Madde 3.1 de belirtilen Türkçe bilgiler, ayrıca yabancı dilde de yazılabilir

    5 - TÜRK S T A N D A R D L A R I N 1 N U Y G U L A N M A S I H A K K I N D A TÜZÜK HÜKÜMLERİNE GÖRE Y A P I L A C A K İŞLEM

    5.1 - Denetleme görevi, denetlenen mallar duysal inceleme ve/veya ölçme yoluyla muayene

    edilmek, gerektiğinde, deneyler yapılmak veya

    yaptırılmak suertiyle yerine getirilir.

    5.2 - Denetleme görevi yapılırken numune alınması gereken hallerde, Madde 2.1 e göre, 4 takım numune hazırlanır ve Tüzüğün bu yone ilişkin

    hükümleri yerine getirilir.

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa: 1939

  • Say fa : 32 RESMİ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    BORULAR DİKİŞSİZ, ÇELİK

    BOYUTLAR (GENEL)

    TS 346/1 UDK 621.643.2

    kaaMlutfa l ıml»|i tarfeMttlr.

    Dış çap d«168,3 y* ct kalınlığı s*4,5 olan Fe 35 dtn yapılmış borunun gösterilisi;

    Boru 168,3X4,5 TS3*6/1_Fe35

    Dts çap d

    |Et kalınlığı s

    11(1.? 1 I nis I

    ir 3 T

    1.6

    naz

    Dış çaplara gb're istenildiğinde uygulanabilecek diğer et k a l ı n l ı k l a r ı

    Eh 5? Yy Z Z

    M

    2 Z

    3 7KK 0 3 Z

    3.6

    ,4 E 2

    55

    zz zz i l â

    ;2 Z%3 £zz.

    6,37,1

    2 2 2 4

    10 toto 16

    ( 51.8) 333

    İ 3 5 I

    M 57 603

    3DL~ 70 )

    1101.61 TBS~

    Q 2 T w

    331

    rz İS z 2 z

    2.6 zz z z z z Z 2 zı

    2.6 z 3 z 4t

    Z 4 3 z z z

    EK 5

    rz z z z z z

    z z z 2

    ?z555 Z Z 3 t

    3.2 33" 3* M: -İS

    Z3 z z Zı 5SS

    iz z 2 r Z Z Z

    z 5 z z Z m z.

    z ZZ2

    E l z zzz z

    2 z 2 z z z z

    3: Z

    Z ^

    Z Z

    3

    z z z z z 0 pr z z ZT r2t Z t 2 r Z z z

    z 3 ztarz z 3:

    z5z zt

    Z t

    232 z . 139ı? z z

    zT

    S 5 5 2 z z z -4 3 z 3 H Z Z EJZ 2 z Zî

    165.1 166,3

    rw7 i p " TÜT)

    J 1 M _

    . 219.1

    _45_

    351

    J L

    z z z

    Z z

    ZCZ z: Z ^

    z z zı z ZuZ Z Z Z

    z

    -4 z zı z:

    zr Z z z

    s: z z ^ zl z -4

    İ2M) z

    t 7 ^ z 2 T Z

    z 267 _27S_ M 3 E

    355.6 ~İ6T" 419

    .70 ) SOS

    I 55B3)

    6j3

    3 z ^ ar ^4

    Z ^ 2 T Z

    _2a_

    ~T0 10 10,5

    T1ı5 12,5

    zrz z ar z z 0 z

    z

    z

    z

    Z

    0 ar ara

    z 0

    Parantez içindeki değerler zorunluk olmadıkça kullanılmamalıdır.

    Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa: 1940

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 33

    BORULAR DİKİŞSİZ, ÇELİK

    DÇB - 1

    T S 346/2 U D K 621.643.2

    Belirtilmeyen husınUrda Imalltfi serbesttir, ölçüler mm *\r

    Dış çapı d = 8B,9 ve et kalınlığı s = 3,2 olan ÇBD -1 borunun gösterilişi;

    B o r u 8 8 , 9 X 3 , 2 TS 3 4 6 / 2

    D ı ş 1» E t kalınlığı S min.

    çap işletme basıncı k g f / c n î ma*. d 10 16 25 U 21 -

    1.8 16 1.8 17,2

    1.8

    70 2 21,3 2

    25

    2

    26,9 2,3

    30

    2,6 >

    33,7

    2,6 > 38

    2,6 > 42,4 2,6 >

    44,5

    2,6 >

    48,3

    2,6 >

    57 2,9 6 0 ^ 2,9

    76,1 2,9

    88,9 3,2 108 3,6 114,3

    3,6

    133 4 139,7

    4

    159 4,5 168,3

    4,5

    193,7 5,4

    216 6

    219,1 5,9 267 273 318 7.5

    323,9 711 355,6 A 368

    O

    408,4 8.« 419 10 508 11 521 « , 5

    1) Dış t a p v c ct kalınlığı d e j j e r l e r i , F 8 y - 1 den seçilmiş değer lerdir . 2) B u ölçü 1 5 3 0 2 / 1 d

  • Sayfa : 34 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    BORULAR DİKİŞSİZ, ÇELİK

    DÇB 2 - Fe 35

    TS 346/3 UDK 621.643.2

    Ö l ç ü l e r n ı di.-.

    Oıl irt i l rr .eysn h u s u ı l a r a a ve Bİ{im(tndirmca* yapımcı tzrtasVAr.

    Dış çapı d = 86,9 ve et kalınlığı ı 4 olan,Fe 35 den yapılmış borunun gösterilisi;

    Bo ru 35,9 K/i TS 343/3 _ Fe 35

    Dış çap fl

    d

    Et kalınlığı S min Dış çap fl

    d İstetme bofincı kgf/cm* max.

    Dış çap fl

    d 40 64 80 100

    14 «

    V V» 16 V V» 17,2

    V V» 20

    2 2 21,3 2 2 25

    2 2

    28,9 2,3 30

    2,6 •

    2,6 33,7

    2,6 •

    2,6 38 2,6 •

    2,6 42,4

    2,6 •

    2,6

    £4,5

    2,6 •

    2,6

    48,3

    2,6 •

    2,6

    57 2 f

    2,9 60,3 2 f 2,9

    76,1 2 f

    2,9 3,6 88,9 3,2 3,S 4,0

    108 3,6 3,6 4,0 5,0 114,3

    3,6 4

    4,0 5,0

    133 4 4,5 5,0 6,3

    139,7 4

    5,0 5,0 6,3

    1S9 4,5 5,6

    5,6 7,1 168,3 4,5

    5,6 6,3 7,1

    193,7 S,4 6,3 7,1 8,8 216 6

    7,1 8,0 10 219,1 5,9 7,1 8,0 10

    267 6,3 8,8 10,0 11,0

    273 6,3 8,8 10,0 12,5

    318 7,5 1 11,0 14,2 323,9 7,1

    1 11,0 14,2

    355,6 8 12,5 12,5 16 368

    8 12,5 12,5 16

    406,4 8,8 14,2 14.2 17.5 419 10 14,2 14.2 17.5

    508 J 11 16 17,5 22,2 521 11,5 17.S

    17,5 22,2

    1Î1 -V > F c y . 2 nm OımdiP.

    NOT_ î Yürütme ve idare Bolümü Sayfa : 1942

  • 9 Haz iran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 35

    BORULAR DİKİŞSİZ, ÇELİK

    DÇB 2 - Fe 45

    TS 346/4 U D K 621.643.2

    ÖlcüUr İnin dir.

    B«lir-tilm«ytn husuflarda vt bicirnUndirmtdt yapımcı s«rb(sttir.

    Dıs çap d*88,9 ve et kalınlığı s = 3,6 olan, Fe 45 den yapılmış borunun gösterilisi;

    Boru 88,9X3,6 T S 3 4 6 / * - F « 4 5

    1) Et kalınlığı S min Dıs çap İsletme basıncı kqf/cm2 max.

    d 40 64 80 100 14 "

    1,8 1,8 16 1,8 1,8 17.2

    1,8 1,8

    20 2 1 21,3 2 1

    25 2 1

    26,9 2,3 2,3 30

    2,6 2,6 33,7

    2,6 2,6 38 2,6 2,6 42,4

    2,6 2,6

    44,5

    2,6 2,6

    48,3

    2,6 2,6

    57 2,9

    2.« 60,3 2,9

    2.«

    76,1 2,9

    2.9 3,2 88,9 3,2 3,2 3,6

    108 3,6 3,6

  • Sayfa : 36 RESMÎ G A Z E T E 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961

    BORULAR DİKİŞSİZ, ÇELİK

    DÇB 2 - Fe 52

    TS 346/5 UDK 621.643.2

    Ö U « l t r mm d!r . B« l irti lm»y«n huıgslerda it b i f i m l t n d i r m c d c yapımcı serbesttir.

    Dıî çapı (1:88,9 vc et kalınlığı s*3,2 olan,Fe52 de yapılmış borunun gösterilisi;

    Boru 88 ,9X3 ,2 TS 346/5 _ Fe52

    Dış çap d

    Et kalınlığı S m in Dış çap

    d isletme basıncı, kgf/cm* man Dış çap

    d 64 80 100 14 2»

    1,8 16 1,8 17.2

    1,8

    20 2 21,3 2

    25 2

    26,9 2,3 30

    2,6 33,7 1

    2,6 38 2,6 42,4

    2,6

    44,5

    2,6

    48,3

    2,6

    57

    2,9 60,3 2,9 71,1

    2,9

    88,9 3,2 108

    3,6 114,3 3,6

    133 4 4

    139,7 4

    4,5 159 4,5 5 168,3

    4,5 5

    193,7 5,4 6,3 216 6 6,3

    219,1 5,9 6,3

    267 6,3 8 273

    6,3 8

    318 7,5 8 10 323,9 7,1 8 10

    355.6 8 8,8

    10

    368 8 8,8 11

    406,4 8,8 10 12,5 419 10

    10 12,5

    508 11 12,5 14,2 521 11,6 14,2 16

    F ö y-2 nin aynıdır.

    Yürütme ve İdare Bolumu Sayfa : 1914

  • 9 Haziran 1977 — Sayı: 15961 RESMÎ G A Z E T E Say fa : 37

    BORULAR DİKİŞSİZ, ÇELİK

    DÇB 2 - Fe 55

    TS 346/6 U D K 621.643.2

    B e l i r t i l m t y t t ı h u c u î ı c r d a vs c i ç i n . ı c s . -MÛÎ yapımcı strtcstcır. c'' • u , ' : r ! T ! n d ı r -Dış çapı d= P l , 9 ve et kalınlığı s = 3,6 o'.cn,roG3 den yapılmış borunun gösterilişi^

    B o r u 88 ,9X3 ,6 TS 34G/G _ F«! 55

    Dış çapı 1 )

    d

    £t KGİmiıŞı ij roin Dış çapı 1 )

    d i