T.C. Sağlık Bakanlığıİlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü

Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü

AKILCI İLAÇ KULLANIMI KONUSUNDA DÜNYADA ve ÜLKEMİZDE DURUM

Klinik Nöral Terapi 3. Basamak29-30 Haziran 2013

AnkaraUzm.Dr.Sedat Yıldız

2

Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre;

uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en uygun maliyetle ve kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır.1

1. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

3

Etkililik Güvenlilik Uygunluk Maliyet

AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ

Tedavi planlarken doğru tanıya dayanılmalı,

Doğru ilaç, doğru doz, doğru süre ve doğru uygulama yolu belirlenerek uygulanmalı,

Tedavi başarısı, yan etkiler ve hastanın uyuncu değerlendirilmeli,

4

AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ

Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimler öngörülebilmeli,

Tedavinin; gerçekleşebilirliği ve maliyeti değerlendirilmeli.

5

AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ

Kullanılacak ilaca karar veren (hekim) İlacı sağlayan (eczacı) İlacı uygulayan (hemşire, hasta, hasta yakını) Üretici

6

PAYDAŞLAR

Çoklu İlaç Kullanımı (Polifarmasi) İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı Klinik rehberlere uygun olmayan reçeteleme yapılması Uygun olmayan kişisel tedavilere başvurulması Yeni ilaçların uygun olmayan tercihi

7

AKILCI OLMAYAN KULLANIM ŞEKİLLERİ

8

Tedavi Seçenekleri

Yetersiz ve Eksik Bilgiler

Alışkanlıklar

Sosyo-Kültürel Etmenler

Ekonomik ve Yasal Etmenler

Akademik Bilgi

İlaç Endüstrisinin Etkileri

İş Yükü ve Personel Sıkıntısı

Türkiye’de Sağlık Bakanlığınca akılcı ilaç kullanımı ile ilgili ilk çalışmalar 1992 yılında başlatılmıştır.

1992-1994’de Eskişehir-Bilecik’te hekimlerin ve halkın akılcı ilaç kullanımı konularındaki bilgi ve tutumları değerlendirilmiştir.

1997’de gerekli insan gücünün yetiştirilmesi amacıyla konuyla ilgili 6 personel, Hollanda’ya “Akılcı İlaç Kullanımı Eğitici Eğitimi” programına gönderilmiştir.

2002’de “İlaç Politikası Geliştirme Toplantısı” yapılmıştır.

9

10

Sağlık Bakanlığınca kaynak yetersizliğini doldurmak amacıyla “Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri” hazırlanmıştır.

Sağlık Bakanlığınca “Reçete Yazma Rehberi” ve “Eğiticilere Yönelik Reçete Yazma Rehberi” kitaplarının çevirileri yapıldı.

11

Günümüze kadar dört kez “Akılcı ilaç Kullanımı Eğitici Eğitimi” yapılmış ve akademisyenler ile alanda görev yapan toplam 193 hekime bu eğitim verilmiştir.

2006 yılı verilerine göre “Akılcı İlaç Kullanımı” konusunda binin üzerinde hekime eğitim verildiği bildirilmiştir.

Akılcı İlaç Kullanımı eğitimleri, yirmiden fazla tıp fakültesinin eğitim programına alınmıştır.

12

Refik Saydam Hıfzıssıhha Müdürlüğü tarafından yapılan alan çalışmalarında;

İlaç kutu sayısı açısından bakıldığında tanıya uygunluk bakımından yaklaşık % 50’sinin akılcı olmadığı,

İlaç maliyetlerine bakıldığında ise yine % 50’sinin akılcı olmadığı ortaya çıkmıştır.

13

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (EKİÖ /OECD) 2008 raporuna2 göre;

Sağlığa ayrılan pay ABD’de % 16.4, İngiltere’de % 8.8, Türkiye’de ise % 6.1 olarak bildirilmiştir.

Ülkemizde toplam sağlık harcamaları içinde ilacın payı % 46 iken,

İngiltere’de %12.3, ABD’de ise % 12.2 olarak bildirilmiştir.

2. www.oecd.org

14

İlaç harcamaları miktar ve maliyet açısından değerlendirildiğinde;

Kutu adeti bazında 2010 yılı satış sıralamasında Sindirim Sistemi ve Metabolizma ilaçları, Solunum Sistemi ilaçları ve Sistemik Kullanım İçin Antienfektif Preparatlar ilk üçtedir.

2010 yılı maliyet sıralamasına bakıldığında, Sistemik

Kullanım İçin Antienfektif Preparatlar, Sindirim Sistemi ve Metabolizma ilaçları ile Kardiyovasküler Sistem ilaçları ilk üçte yer almaktadır.

2010 yılı IMS verileri

15

Türkiye’de 2007 yılında kullanılan tüm ilaçların kutu bazında %17’si, TL bazında %18’i antibiyotiklerdir.

2007 yılında kullanılan 1,3 milyar kutu ilacın 223 milyon kutusu antibiyotiktir.

2007 yılında kişi başına kullanılan yıllık ortalama 20 kutu ilacın 3,5 kutusu antibiyotiktir.

16

2007 yılında ilaca harcanılan 11 milyar TL’nin 2 milyar TL’si antibiyotikler için harcanmıştır.

2007 yılında kişi başına yapılan yıllık ortalama 170 TL’lik ilaç harcamasının 30 TL’si antibiyotikler için harcanmıştır.

Malarya; 92 ülkenin 81’inde klorokin direnci

Tüberküloz; % 2 - 40 primer çoklu ilaç direnci

Gonore; N. Gonore için % 5-98 penisilin direnci

Pnömoni ve bakteriyel menenjit ; S. Pnömoni için % 12-55 penisilin direnci

Şigelloz; Ampisilin için %10-90+; TMP-SMX için % 5-95 direnç

17

3. Dünya Sağlık Örgütü Gerekli İlaç Politikaları Departmanı

DİRENÇ3

ABD’de 4. sıklıkta ölüm nedenidir.

Tahmin edilen, ilaçlara bağlı morbidite ve mortalite giderleri ABD’de 30 milyon- 130 milyar dolar

Advers etkiler ABD ve Avustralya’da hastaneye yatışların % 4-6’sından sorumludur.

En sıklıkla ve en masraflı advers olaylar; kanama, aritmi, hipotansiyon, ateş, diyare, kaşıntı, kusma, böbrek yetmezliği olarak bildirilmiştir.

18

4. White et al, Pharmacoeconomics, 1999, 15(5):445-458

ADVERS ETKİLER4

19

Akılcı İlaç Kullanımına ilişkin çalışmaların derlenmesi, toplanması ve ülkenin ihtiyaçlarına, önceliklerine ve kaynaklarına uygun stratejik planlar haline getirilmesi için geniş kapsamlı ulusal politikalar belirlemek ve hayata geçirebilmek amacıyla

12 Ekim 2010 tarihinde Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bünyesinde; “Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü” kurulmuştur.

2020

www.akilciilac.gov.tr- akilci.ilac@iegm.gov.tr