Toplumun Ak

Toplumun Aklc la Kullanmna Bak Prof. Dr. H. Zafer Gney Gazi niversitesi Tp Fakltesi Tbbi Farmakoloji Anabilim Dal retim yesi T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20111AK- DS TANIMI Hastalarn ilalar klinik ihtiyalarna uygun ekilde, kiisel gereksinimlerini karlayacak dozlarda, yeterli zaman diliminde, kendileri ve toplum iin en dk maliyette almalarn gerektiren kurallar btndr.

Hekimler, hastalarn kendi zerlerinde yarattklar gereksiz ila yazma basksn azaltma sorumluluundadr T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20112Aklc Olmayan la Kullanm rnekleri Fazla sayda ila kullanlmas (polifarmasi)Yksek maliyetli ilalarn kullanlmasGereksiz yere antibiyotik kullanm Yanl endikasyon, tedavi sresi Uygun olmayan doz, farmastik ekilGereksiz enjektabl formlarn kullanlmas Tedavi konusunda hastayla yeterli iletiimin salanamamas T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20113Aklc Olmayan la Kullanmnn Nedenleri Eitim eksiklii Alt yap eksikleri Maddi imkanszlklarHasta basks Kt performans sahibi meslekdalarn taklit edilmesi Ynetsel ve dzenleyici mekanizmalar

Dnya genelinde ilalarn %50sinden fazlas uygun olmayan ekilde reetelenmekte ve kullanlmaktadr (DS) T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20114Sosyal Gvenlik Kurumlarnn (SSK, Ba-Kur, Emekli S., Yeil Kart) yllk toplam ila harcamas Yl TL Amerikan Dolar 2005 8. 686.000.000 6,437 milyar 2006 10.077.000.0006,997 milyar2007 11.130.000.0008,497 milyar200812,992,000,0009,985 milyar2009 16.065.000.00010,334 milyar2010 15,347.000.000 10.180 milyarT.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20115Aklc la Kullanmnn Yaygnlamas in Hastalar tedavinin katlmcs olmaldr Hastalarn AK konusundaki bilgi, tutum ve davranlar doru ynde gelitirilmelidir Hastalarn ila kullanm konusundaki davranlarnn doru saptanmas gerekmektedirEitim ok nemlidir Hastalarn ila kullanma alkanlklarnn izlenmesi gerekmektedir. T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20116Hedef Kitle Rastgele seilmi devlet hastanelerine ve aile sal merkezlerine bavuran hastalar

almann gerekletirildii yllar: 2010 yl Mays ay

Aile hekimlii sistemine geilen 12 il (Amasya, Bartn, Bayburt, Bilecik, Bolu, ankr, Denizli, Eskiehir, Karabk, Kastamonu, Krehir, Gmhane)

Katlan hasta says: 4470, yzyze grme teknii 48 soruluk anket Anketin yantlanma oran: % 93,1 (Gnlllerden onay alnd)

T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20117Hastalara Ait Demografik Veriler ASM : %49.4 DH: % %50,6 Toplam : 4470 hasta

ASM: 41 ya DH: 41 ya , 15 ya alt hastalarn ebeveynlerine anket uyguland. Hastalarn %46,2si 25-44 ya arasnda 65 ya st hastalar %10 , 15-24 ya aras hastalar %14.7

Kadn: %57,4 Erkek: %42.6

ASM: %83,8 DH: %81,4 SGKl , %3 dolaynda sosyal gvencesi yok T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20118Hastalarn renim Durumu renim Durumu ASM (%) DH (%) Toplam (%)Okuryazar deil 6.3 7.2 6.8Sadece okuryazar 4.2 4.14.2 lkokul-ortaokul45,542 43.7Lise ve dengi okul 28 29,8 28,9 niversite ve zeri 16.016.916.5 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -20119Bavuru nedenleri (sklk srasna gre) Hastalklarn muayenesi amal ilk bavuru (ASM: %53,9, DH: %69,3, Toplam : %61,7)

Hekime ila yazdrma amal bavuru (ASM: %32, DH: %8,3, Toplam : %20)

Kontrol amal bavuru (ASM: %10.6, DH: %17,4, Toplam : %14)

Rapor: (ASM: %2.3, DH: %2,7, Toplam: %2,5 )

T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201110Hekime ila yazdrmak iin bavuran hastalarn yazdrdklar ila gruplarASM DH 1. Ar kesici, romatizmal ilalar (%55.7)1. Ar kesici, romatizmal ilalar (%51,6) 2. Antihipertansifler (%31) 2. Antibiyotikler (%31,3) 3. Souk algnl ilalar (%25,2) 3. Souk algnl ilalar (%27,6) 4. Antibiyotikler (%24,3) 4. Antihipertansifler (%24,5) T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201111Fizik Muayene Yaplan HastalarHastalarn %40.5i hekimin muayene iin 5 dk veya daha az zaman ayrdn belirtmi

FM iin ayrlan ortalama sre:

ASM: 9 dakika 54 saniye Devlet Hastanelerinde: 8 dakika 42 saniye

Hasta memnuniyeti kendisine ayrlan sreyle doru orantl

T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201112Hekimin Yaklam (Genel) ASM DH Toplam Bana ismimle hitap etti %61,9 %46,2%54 Beni dinledi %82.4%70.8 %76,6Anlayacam ekilde bilgi verdi %92%85,8 %88,8Verilen bilgi yeterli mi? (Evet kesinlikle)%79,1%63,6 %71.5 ikayetim ve tedavim konusunda soru sorma frsat verdi%91.5%83.2%87,3Sorduum sorulara anlayacam ekilde yant verdi %81,9%72,9 %77,6 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201113Reetenizde Yer Alan lalarn Nasl Kullanlacan Biliyor musunuz?(genel) Tamamn biliyorum : %69,5 (ASM: %76,4, DH: %62,7)Bir ksmn biliyorum: %17,6 (ASM: %14,8, DH: %20.3) Bilmiyorum: %11.4 (ASM: %7,6, DH: %20,3) T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201114Reetedeki ilac nasl kullanacanz kimden reniyorsunuz? Reeteyi yazan hekimden: %80,2 (ASM: %86,4, DH: %73,6) Hekim bu bilgileri ancak sorunca aklyor : ASM: %10,9, DH: %12,2

Eczacdan: %17.4 (ASM: %12, DH: %23,4)

T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201115Hekiminiz ilalar nasl kullanacanz tekrarlatyor mu? EVET ASM: %37,3 DH: %29,8 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201116Hekim lalarla lgili Hangi Bilgileri Veriyor ? Gnlk doz (%69,5) Tedavi sresi (%55,3)Uygulama formu (%51,9) lacn ad (%39)lacn etkisi (%29,2)lacn ne zaman braklmas gerektii (%26,3) lacn olas yan etkileri : (%22,6)

ASMde bilgi veren hekimler, DHne gre daha fazla bilgi veriyor. T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201117Hekimden lalarla lgili Hangi Bilgileri Almak stiyorsunuz? lacn gnlk dozu (%66.8)

lacn olas yan etkileri (%64,1)

Tedavi sresi (%64) T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201118Daha nce kullanp yararn grdnz ilalar yazdrmak istiyor musunuz? Yazdrmak istiyorum: %51

Bazen yazdrmak istiyorum: %35,5 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201119Elinizdeki reetede kendi isteinizle yazlm ila var m? ASM: %36,1

DH: %25,8

Reete bana den isteiniz zerine yazlan ila says: ASM : 1.84 DH: 1.54 Reete bana den ila says: ASM : 3.18 DH: 3.36

T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201120Hangi ila formu daha abuk etki etmektedir ? Enjekte edilebilen formlar: %67,5 lacn tedavi edici zellii ile fiyat arasnda bir iliki var m ? Bu iki konunun hibir ilgisi yok: %43,2 Hekime gitmeden eczaneden ila alyor musunuz? Evet: %8,6 (ASM: %7,9, DH: %9,2)Bazen : %35,7 (ASM: %34,5, DH: %36,9)

T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201121Hastalandnzda lk Olarak Ne Yapyorsunuz ? Hekime gidiyorum: %51,4 (ASM: %52,3, DH: %50,6)

Evdeki ilalar kullanyorum: %37,4 (ASM: %36,1, DH: %38,7)

Hekime gidenlerin ASM : %56,5, DH: %53,9u erkek T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201122renim Durumunun Hekime Bavurma zerine Etkisi Okur yazar olmayanlar : ASM: %61,9 DH: %49,7

niversite ve zeri eitim alanlar: ASM: %48,6 DH: %43,5 ilk olarak hekime bavuruyor.

Bu iki grupta ilk olarak hekime bavurma oranlar daha yksek

T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201123Muayene Olabilmek in Ortalama Ne Kadar Bekliyorsunuz?ASM: 13 dk 31 sn DH: 45 dk 19 sn T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201124Sizi muayene ve tedavi eden hekime gveniyor musunuz? T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201125ASM DH Kesinlikle evet%78 %63.8Ksmen %20%32.3Hayr %2%3,9 Daha nce hekimin size nerdii ilalar nerilen sreden nce braktnz m? ASM: Evet : %25,4 Bazen: %44.9

DH: Evet: %28,6 Bazen: %42,2 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201126la Prospektslerini Okuyor ve Okutuyor musunuz? ASM: %59,1 DH: %61,6Prospektsleri okuyup yararlanyorum:

ASM: %34,7 DH: %34,1 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201127Evinizde kullanmadnz, artm veya yedek amal sakladnz ila var m? ASM: %49,9

DH: %55,7 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201128Kullandnz ilalarn son kullanma tarihine bakyor musunuz? ASM: %81,7 Evet DH: %78,1 Evet T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201129Evinizdeki SKT geen ilalar atyor musunuz? ASM: %65 evetDH: %63,9 evet T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201130Size verilen salk hizmetinden memnun musunuz? Hayr

DH: %9,9

ASM: %5 T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201131SONULARAK konusunda yaplmas gereken birok faaliyet bulunmaktadrSadece 1. basamak deil, 2. basamakta da faaliyetler yaplmaldr Toplumun AK konusundaki beklenti, bilgi ve tutumlarnn deiimi uzun sre alabilir AK konusunda deneyimli salk personeline ihtiya vardr AKnn yaygnlatrlabilmesi iin klinik farmakolojiye nemli lde ihtiya vardr. T.C. Salk Bakanl Refik Saydam Hfzshha Merkezi Bakanl Hfzshha Mektebi Mdrl Aratrma Serisi 9 -201132