Te 01 Tar h 3. - liderplus.com.trliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/2019-2020/10.sinif/ypt/tarih.pdf3. Haçlıları, 25 Eylül 1396’da bozguna uğratması nedeniyle, Mısır’da

T e s t Tarih

www.liderplus.com.tr

Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi

1. Türkiye’deki ilk beylikler dönemin-de Anadolu’da kurulan ilk beylik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Danişmentliler

B) Saltuklular

C) Mengücekliler

D) Çaka Beyliği

E) Artuklular

2. İlk Türk donanmasını kuran ve ilk Türk denizcisi unvanına sahip isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çaka Bey

B) Oruç Reis

C) Kılıç Ali Paşa

D) Seydi Ali Reis

E) Barbaros Hayrettin Paşa

3. Gürcülere karşı savaşan, Erzincan ve Divriği kollarına ayrılan beylik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çaka Beyliği

B) Artuklular

C) Danişmentliler

D) Saltuklular

E) Mengücekliler

4. İlk beyliklerin en güçlüsü olarak aşağıdakilerden hangisi nitelendi-rilmektedir?

A) Çaka Beyliği

B) Artuklular

C) Saltuklular

D) Danişmentliler

E) Mengücekliler

5. Aşağıdakilerden hangisi tarafından Danişmentlilerin varlığına son veril-miştir?

A) Saltuklular

B) Mengücekliler

C) Çaka Beyliği

D) Artuklular

E) Anadolu Selçukluları

6. Anadolu Selçuklu Devleti’nin kuru-cusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Süleyman Şah

B) I. Kılıç Arslan

C) II. Kılıç Arslan

D) I. Mesut

E) I. Gıyaseddin Keyhüsrev

01

İlk Beyliklerin Özellikleri

Anadolu’nunfethinihızlandırmışlardır.

Anadolu’nun Türkleşmesine ve İslamlaş-masınahizmetetmişlerdir.

Türk-İslamuygarlığınıngelişmesinekatkısağlamışlardır.

Kalıcıeserlerbırakmışlardır.

İlk beylikler Selçuklulara başlangıçta ya-rar sağlamışlar fakat daha sonra bağımsızhareketetmeyebaşlamışvefeodalbirya-pının ortaya çıkmasına sebep olmuşlardır.(Budurummerkezîotoriteyiolumsuzyöndeetkilemiştir.)

Ü n i t e 1

10.Sınıf TARIH YPT.indd 1 18.05.2019 13:57


TEST

Oğuzlar,doğudaKarluklar,kuzeydeKi-mek,Kıpçaklar ve Hazarlar, kuzey batıda Peçe-neklerle sürekli mücadele hâlindeydiler.Bununlabirliktekesintarihbelliolmasada1000’liyıllardaOğuzYabguDevleti’ninyıkıl-dığıanlaşılmaktadır.SelçukBeyveoğullarıSelçuklu Devleti’ni yükseltmişler, böyleceAnadolu’yagidenyolaçılmıştır.Oğuzlar,budevirdeÜçOklarveBozOklarolmaküzereikiliteşkilathalindeydiler.BozOklar,Kayı,Bayat, Alka Evli, Kara Evli, Yazır, Döğer,Dodurga, Yaparlı, Afşar, Kızık ve Beğdili,Karkın;ÜçOklar,Bayındır,Peçenek,Çavul-dur,Çepni,Salur,Eymür,Alayuntlu,Yüreğir,İğdir,Büğdüz,YıvaveKınıkadlarıylayirmidört alt boya ayrılmışlardı. Oğuz YabguDevletiyıkılınca,OğuzlardanbüyükbirgrupKaradeniz’in kuzeyinden batıya doğru göçetmiş ve Uzlar diye bilinen boyu meydanagetirmişlerdi.

1. B 2. D 3. E 4. A 5. C 6. E 7. B 8. A 9. D 10. C 11.E 12. B03 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi

7. Konya’yı ele geçirdikten sonra Fars- ça konuşan devlet adamlarına ve Moğollara tepkisini göstermek için “Bundan böyle divanda, dergâhta ve bargâhta Türkçeden başka dil konu-şulmaya...” diye başlayan fermanı ile hatırlanan devlet adamı aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Cengiz Han

B) Karamanoğlu Mehmet Bey

C) İzzettin Aybeg

D) Sultan Baybars

E) Selahattin Eyyûbi

8. Moğolları durdurabilen tek Türk devleti aşağıdakilerden hangisidir?

A) Memlükler

B) Fatımiler

C) Eyyubiler

D) Karamanoğulları

E) Türkiye Selçuklu Devleti

9. Memlükler aşağıdaki Osmanlı pa-dişahlarından hangisi ile yaptıkları 1516 Mercidabık ve 1517 Ridaniye Savaşları ile yıkılmışlardır?

A) Osman Gazi

B) Orhan Gazi

C) Fatih Sultan Mehmet

D) Yavuz Sultan Selim

E) Kanuni Sultan Süleyman

10. Coğrafi bir ad olarak Turchia, Türki-ye şeklinde ilk defa aşağıdakilerden hangisinde Orta Asya için kullanıl-mıştır?

A) Çin kaynakları

B) Moğol kaynakları

C) Bizans kaynakları

D) İran kaynakları

E) Hint kaynakları

11. I. Meliklerin kendi adına para bastır-ma yetkisi

II. Meliklerin komşularına savaş açma yetkisi

III. Sultanın başkentte bulunmadığı zamanlarda Niyabet-i Saltanat de-nilen bir makamın ona vekâlet et-mesi

Yukarıdakilerden hangileri Türkiye Selçuklu Devleti’nin Büyük Selçuk-lu Devleti’nden farklı yönleri arasın-da yer alır?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

12. Türkiye Selçuklu Devleti’nin top-rak idaresi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Anadolu fetihle alındığı için top-raklarının büyük kısmı sultana ait sayılmıştır.

B) Has araziler; mülkiyeti ve vergi ge-lirleri halka ait olan topraklardır.

C) Topraklar geniş olmadığından ikta-lar oldukça sınırlı tutulmuştur.

D) Vakıflara tahsis edilen araziler mik-tar bakımından geniş tutulmuştur.

E) Halk, dinî ayrıma tabi tutulmadan topraklara yerleştirilmiştir.


T e s t Tarih


OsmanBey,ilkzamanlardaErtuğrulGazi’ninRumtekfurlarıylaiyigeçinmesiyasetinede-vametmişvebusayedebeyliğigüçlendirme-yiamaçlamıştır.

Osmanlıların; Bizans sınırında varlığını ko-ruması ve geliştirmesinde, kuruluşundanitibaren uyguladığı fetih politikası etkiliolmuştur.

Bizans, Sırplara karşı Orhan Gazi’den birkezdahayardım istemiş vekarşılık olarakdaGelibolu’dakiÇimpeKalesi’ni,Osmanlılaravermiştir.

1359’dan sonra Osmanlının ilk hedefi Çor-lu olmuş ve bu hedef doğrultusunda Edir-ne-Çorluarasındakihisarlarbirerbirerelegeçirilmiştir.DahasonraÇorluveLülebur-gazdaOsmanlıDevleti’nekatılmıştır.

İskân, genellikle gönüllülük esasına göreyapılmıştır. Fakat sürgün yoluyla da iskânyapıldığı olmuştur. İskâna tabi tutulanlarınbütünihtiyaçlarıbellibirsüredevlettara-fından karşılanmış ve devlet, halkı iskânateşviketmiştir.İskânatabiolanlaratoprakverilmiş,onlardanbelirlibirsürevergialın-mamıştır.

Ü n i t e 2Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti (1302-1453)06

1. Genel olarak kabul edilen görüşe göre Osmanlılar; Oğuzların, Bozok Kolu’na bağlı Günhan Soyu’nun Kayı Boyu’na mensuptur.

Buna göre Osmanlıların, Kayı Bo-yu’na mensup oldukları, en yoğun şekilde aşağıdaki padişahlardan hangisi zamanında vurgulanmaya başlanmıştır?

A) I. Bayezid B) II. Murad

C) I. Mehmed D) II. Bayezid

E) II. Mehmed

2. Osman Bey, � Öncelikle fethetmek istediği böl-

genin yollarını ve çevresini kontrol altına almış ve tepki çekmeden he-defini çevrelemeye çalışmıştır.

� Daha sonra ise asıl hedef üzerine gitmiş ve bölgenin fethedilmesini sağlamıştır. Fetihlerden önce böl-ge halkı ile doğrudan irtibata geç-miş ve onlara Osmanlı yönetimini benimsetmeye çalışmıştır.

Buna göre Osman Bey ile ilgili ola-rak aşağıdakilerden hangisi söyle-nebilir?

A) Fethedeceği yerleri önce vergiye bağlamıştır.

B) Fetihlerini bölgelere ayırarak yap-mıştır.

C) Osmanlı yönetimini benimsetmek amacıyla fetihler yapmıştır.

D) Fetihler için gizlice planlar yapmış halkı kışkırtmıştır.

E) Gelişigüzel bir fetih yolu takip et-memiş ve fetihlerini iki aşamada gerçekleştirmiştir.

3. Osman Bey, İnegöl tekfurunu, Do-maniç Beli Savaşı’nda yendikten sonra;

I. Karacahisar Kalesi’ni almıştır. II. Aşiret yapısından devlet olma yo-

lunda önemli bir adım atmıştır. III. Karacahisar’daki kilise, camiye

çevrilmiş ve ulemadan Dursun Fa-kih buraya ilk Osmanlı kadısı ola-rak tayin edilmiştir.

IV. Çimpe Kalesi, Osmanlılara veril-miştir.

gelişmelerinden hangilerinin ya-şandığı söylenebilir?

A) I ve II

B) Yalnız I

C) I, II ve III

D) II ve IV

E) I, II, III ve IV

4. İskân politikası ilk defa aşağıdaki-lerden hangisinin zamanında Ru-meli’ye geçilmesiyle uygulanmaya başlanmıştır?

A) I. Murad

B) Osman Bey

C) I. Bayezid

D) Orhan Bey

E) I. Mehmed

5. Osmanlılar, Rumeli’ye geçişten iti-baren Balkanlar yönünde bir fetih politikası izlemiştir. Balkan devletleri arasındaki siyasi ve mezhepsel çekiş-meler, Osmanlıların Batı’daki ilerleyişi-ni hızlandırmıştır.

Buna göre, Osmanlıların hızlı ilerle-yişinden çekinen Balkan devletleri, papanın da desteğiyle;

I. Macar II. Bulgar III. Sırp IV. Eflâk V. Bosna

gibi milletlerden hangilerinin katılı-mıyla Haçlı ordusu oluşturmuştur?

A) I, II ve III

B) II ve III

C) I, IV ve V

D) II, III ve IV

E) I, II, III, IV ve V

6. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin kuruluş zamanlarında, Balkanlarda varlığı bilinen ülkeler-den biri değildir?

A) Macar

B) Sırp

C) Boğdan

D) Kırım

E) Bulgar


T e s t Tarih


Dahaöncefarklıtarihlerde,çeşitlidevlet-lertarafındandefalarcakuşatılmışolmasınarağmenelegeçirilmemişolanİstanbul,1391ve1395tarihlerindeYıldırımBayezidtara-fındanikidefakuşatılmıştır.Yıldırım,ikinciİstanbul Kuşatması’nda Anadolu (Güzelce)Hisarı’nıyaptırmıştır.

Osmanlılar,AnadoluTürkbeyliklerinintop-raklarını sadece savaş yoluyla değil farklıyollarla da ele geçirmiştir. Germiyanoğul-ları’nın, Karamanoğulları ile mücadelesindeGermiyanoğlu Süleyman Bey, Osmanlılarındesteğinialmayıamaçlamışvekızını,I.Mu-rad’ın oğlu Bayezid ile evlendirmiştir. BuevliliksonrasındaKütahya,Emet,SimavveTavşanlı çeyiz olarakOsmanlılara verilmiş-tir. Hamitoğulları da Karamanoğulları’nınbaskısı sonucunda Osmanlılara yaklaşmaihtiyacıhissetmiştir.BunedenleHamitoğul-ları, 1381-1382’deAkşehir, Beyşehir,Sey-dişehir, Yalvaç ve Karaağaç’ı 80 000 altınkarşılığıOsmanlılarabırakmıştır.

Oğuz Kağan Destanı ve Köktürk Kitabele-riʼndedegeçenkutinancıgereği,Türkka-ğanınınsadeceTürklerindeğiltümdünyanınhükümdarıolduğunainanılmışvefetihlerdebununiçingerçekleştirilmiştir.BilgeKağan;kitabelerde“TürkTanrısı,Türkmilletiyokolmasın diye beni kağanlığa oturttu.” diye-rekbuanlayışıdilegetirmiştir.

07 Ü n i t e 2Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti (1302-1453)

1. 10. Sınıf öğrencisi İrem, Osmanlı Dev-leti’nde 1402-1448 yılları arasındaki siyasi olaylar konusunda bir kompo-zisyon yazmaktadır.

Buna göre İrem’in kompozisyonun-da aşağıdakilerden hangisine yer vermesi beklenemez?

A) Ankara Savaşı

B) Fetret Devri

C) Varna Muharebesi

D) Niğbolu Muharebesi

E) II. Kosova Muharebesi

2. Osmanlı ordusunda ilk top, I. Murad zamanında, sesinden faydalanarak düşmanı korkutmak için ---- ’nda kul-lanılmıştır.

Parçada boş bırakılan yere aşağı-dakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Niğbolu Savaşı

B) Varna Savaşı

C) I. Kosova Savaşı

D) Koyunhisar Savaşı

E) Sırpsındığı Savaşı

3. Haçlıları, 25 Eylül 1396’da bozguna uğratması nedeniyle, Mısır’da bulu-nan Abbasi Halifesi, aşağıdaki padi-şahlardan hangisine “Sultan-ı İklim-i Rum” (Anadolu Sultanı) unvanı ver-miştir?

A) I. Murad

B) Yıldırım Bayezid

C) I. Mehmed

D) Orhan Bey

E) II. Murad

4. Anadolu’da siyasi birliği sağlamak isteyen Osmanlılar için,

I. Diğer beyliklerin iç meselelerinden faydalanmıştır.

II. Anadolu beyliklerinde taht mü-cadelesi ortaya çıktığında kendi siyasetine uygun olan kişiyi des-teklemiş ve onun beyliğin başına geçmesini sağlamıştır.

III. Beylikleri sadece savaş yoluyla ele geçirmişlerdir.

yargılarından hangileri söylenebi-lir?

A) I ve II

B) II ve III

C) Yalnız I

D) I ve III

E) I, II ve III

5. Türk hükümdarlarının, dünyadaki di-ğer devlet ve milletleri hâkimiyeti al-tına alarak yönetmesi fikrine “ ---- ” denmiştir.

Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Kut Anlayışı

B) Nizam-ı Âlem

C) Turancılık

D) Osmanlıcılık

E) Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi

6. 1398 yılında Hindistan üzerine se-fere çıkarak bu seferden ganimetler ve çok sayıda fil ele geçiren ve bu filleri daha sonra ordusunda kulla-narak filler sayesinde başarılı olan hükümdar aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Timur

B) Süleyman Şah

C) Orhan Bey

D) Osman Bey

E) Yıldırım Bayezid


T e s t Tarih


Osmanlı Beyliği’nin başlangıçta düzenli as-kerîbirlikleriyanibeyliğebağlıbirordusuyoktur. Gerektiğinde, gazilerden oluşan vetamamı atlı olan aşiret kuvvetlerinin biryerdetoplanmasısağlanmışvesefereçıkıl-mıştır.

Uçgazileri;genişaraziyisüratlefethetmiş,köylere hâkim olmuş ve kalelerin etrafınaküçükkulelerinşaederekuzunsürenkuşat-malarlaburalarıteslimalmıştır.Bursa,İznikveİzmitbuşekildealınmıştır.

Fetihlerin devamı için gerekli olan ilk dü-zenlibirlikler,VezirAlâeddinPaşaveBursaKadısı Çandarlı KaraHalil’in teklifleri doğ-rultusunda Bursa’nın fethinden sonra oluş-turuldu.

Osmanlı Devleti; Balkanlar, Anadolu, ArapYarımadasıveKuzeyAfrika’yıfethettiğindefarklıekonomiksistemveçeşitlikültürleresahiptopluluklarıdabünyesinekatmıştır.Butopraklarınidaresivemerkezîotoriteninbubölgelerde de sağlanması için bir sisteminoluşturulmasıgerekmiştir.

09 Ü n i t e 3Devletleşme Sürecinde Savaşçılar ve Askerler

1. Osman Gazi, Bizans’a karşı savaşan bir alp ve aynı zamanda bir boy beyiy-di. Osmanlı Beyliği’nin ilk savaşçı sı-nıfını, Osman Gazi’nin etrafında gaza ve ganimet amaçlı toplanan alpler ve gaziler oluşturmuştur.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Osman Gazi’nin etrafında gaza ve ganimet amaçlı toplanan alpler ve gazilerden biri değildir?

A) Akçakoca

B) Konur Alp

C) Samsa Çavuş

D) Karamürsel Alp

E) Çandarlı Kara Halil

2. Osmanlı Devleti’nin ordu teşkilatı ile ilgili olarak aşağıdakilerden han-gisi söylenemez?

A) XVII. yüzyıla kadar en güçlü askerî yapıya sahip olmuştur.

B) Askerî teşkilatlanmayı geliştirmeye yönelik adımlar atılmıştır.

C) Beylikle birlikte beyliğe bağlı ve düzenli bir ordu da kurulmuştur.

D) Farklı muharip sınıflar en iyi şekil-de kullanılarak dönemin şartlarına uygun hâle getirilmiştir.

E) Türkmenler gaza hareketinin ön safında mücadele etmiştir.

3. Osmanlı Beyliği döneminde savaş-çı dervişlerin oluşturduğu askerî teşkilat aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Reaya

B) Abdalân-ı Rûm

C) Yaya ve müsellem

D) Bahadır

E) Tımarlı sipahi

4. Ahilerle ilgili olarak aşağıdakiler-den hangisi yanlıştır?

A) Ahiler, toplumda anlayışlı ve uz-laştırıcı bir tutumla esnaf teşkilatı oluşturmuştur.

B) Ahilik teşkilatının çatısı altına giren esnaf ve sanatkârlar; mesleki, dinî, ahlaki eğitimden farklı olarak as-kerî talim ve terbiye de görmüştür.

C) Ahilik, Anadolu’da süratle yayıl-mış, köylerde ve uç bölgelerde bü-yük nüfuza sahip olmuştur.

D) Ahiler cebelü adı verilen görevlileri yetiştirmişlerdir.

E) Osman Gazi, yoldaşları ve alpları da Ahi teşkilatına mensuptur.

5. Osmanlı Beyliği’nde Bursa’nın fet-hinin on yıl sürmesinin nedeni aşa-ğıdakilerden hangisi ile açıklanabi-lir?

A) Türkmen kuvvetlerinin destek ver-memesi

B) Alplerin ve gazilerin tecrübesizliği

C) Silah ve zırhların yetersizliği

D) Düzenli bir ordunun olmayışı, ge-çici Türkmen birlikleri ile sefere gidilmesi

E) Askerler arasında çıkan anlaşmaz-lıklar

6. Aşağıdakilerden hangisi Garipna-me’ye göre “alp”in niteliklerinden biri değildir?

A) Hiçbir şeyden ürkmemeli ve sağ-lam duruşlu olmalıdır.

B) Pazusunda, kolunda kuvvetli ol-malıdır.

C) Canını umursamalı yani serden vazgeçmemelidir.

D) Kalbi ve vücudu örten bir zırhı ol-malıdır.

E) Yüreğine, gücüne, gayretine ve namusuna layık atı olmalıdır.



TEST

Ocağınveocaksistemininiyiişlediğidevir-lerdeçoksıkıbireğitimdengeçirilenyeni-çeriler,dönemlerininsavaşaletlerinien iyikullanacakşekildeyetiştirilmiştir.Yeniçeri-lerok,yay,kılıç,balta,gürzvebenzerisi-lahlarıkullanmadasondereceustaydı.

Ocakta, çeşitli savaş aletlerinin kullanımınıöğretmek üzere bir talimhane bulunurdu.Buradakılıçkullanma,kabzatutma,okatmavebenzeribilgilertalimedilirdi.

Osmanlı ordusu erken dönemde ateşli si-lahlarıkullanmasınarağmenokveyayıdahayüzlerceyılkullanmayadevametmiştir.Bu-nunsebebiağızdandolmatüfekvetabanca-lardaisabetlilikoranınınçokdüşükolmasıvemermininhavadayöndeğiştirmesidir.Diğerbirsebepiseatışsıklığı,yanihızıdır.Erkendönemateşlisilahlarnamluağzındandoldu-ruluyordu.Budönemdekisilahlarınateşlememekanizmaları sebebiyle kullanımı çok me-şakkatliydi.

1. C 2. B 3. D 4. A 5. C 6. E 7. B 8. C 9. A 10. D 11. C 12. E11 Devletleşme Sürecinde Savaşçılar ve Askerler

7. Tarih dersinde Eren, “Eski İslam dev-letlerinde orduda, idarede ve sarayda çalıştırılan köle ve esirlere ---- adı ve-rilmiştir.” demiştir.

Eren’in ifadesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?

A) Pençik

B) Gulâm

C) Dirlik

D) Devşirme

E) Tımar

8. I. Murad döneminde Kazasker Çan-darlı Kara Halil, Pençik sistemi ile top-lanan askerden yeni bir askerî teşkilat kurma fikrini ortaya attı.

Kurulan bu askerî teşkilat aşağıda-kilerden hangisi ile adlandırılmış-tır?

A) Kapıkulu Ocağı

B) Acemi Ocağı

C) Yeniçeri Ocağı

D) Cebeci Ocağı

E) Bostancı Ocağı

9. Bir askerî okul statüsündeki Acemi Ocağı, sadece Yeniçeri Ocağı’nın de-ğil bütün Kapıkulu yani merkez ocak-larının asker ihtiyacını karşılardı.

İlk Acemi Ocağı aşağıdakilerden hangisinin zamanında kurulmuş-tur?

A) I. Murat

B) Yıldırım Bayezid

C) II. Mehmet

D) II. Murat

E) Mehmet Çelebi

10. Devşirme sisteminin uygulanışı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Devşirme sırasında sancak beyi, kadı ve papazlar devşirme memu-runa yardım ederlerdi.

B) Çocukların en soyluları, papaz oğulları, iki veya daha fazla çocu-ğu bulunanın en sağlıklısı tercih edilir.

C) Devşirilenlerden bazıları saray için ayrılır, kalanlar da Türk köylüsü-nün yanına verilirdi.

D) Devşirilecek çocuklar arasından özellikle 14-18 yaş aralığında olan-lar tercih edilirdi.

E) Çocukların orta boylu olmasına dikkat edilir, uzun boylu olup da fiziği düzgün olanlar saray için ay-rılırdı.

11. Osmanlı Devleti’nde donanma Orhan Bey zamanında Karesioğulları Beyli-ği’nin alınması ile oluşturulmuştur.

Aşağıdakilerden hangisi donanma-da yer alan önemli sınıf ve rütbeler arasında sayılamaz?

A) Reis

B) Kapudane

C) Dizdar

D) Piyale

E) Kaptan-ı Derya

12. � Ordunun su ihtiyacını karşılarlar. � Kale kuşatmalarında tünel kazar-

lardı. � Padişahın canını ve sancağı korur-

lar. � Ordunun posta işlerine bakarlardı.

Yukarıda verilen açıklamalara bakıl-dığında aşağıdakilerden hangisinin ordudaki görevi verilmemiştir?

A) Turnalar

B) Sağ Ulufeci

C) Lağımcı

D) Sakalar

E) Derbentçiler



TEST

Kadıtayini,ilkdefaOsmanGazitarafındanyapılmıştır. Osman Gazi bu göreve, kayın-pederi Şeyh Edebali’nin talebesi DursunFakih’i uygungörmüşveKaracahisar’akadıolarakatamıştır.

Osmanlılar, kuruluştan itibaren yerleşikhayatıdahafazlabenimseyenbirsiyasite-şekkül olarak ortaya çıkmıştır. Kurulduğubölgedekikadimşehir,kasabaveköylerileburalarda yaşayanları yadırgamadan kabul-lenen Osmanlılar; cami, medrese, mescit,han ve hamam gibi yapılarla buraları imaretmiştir. Ayrıca fethedilen şehirlerdekiçarşıvepazarlargeliştirilmişyadayenideninşaedilmiştir.

Osmanlı’da mahalle, birbirini tanıyan birölçüde birbirinin davranışlarından sorumlu,sosyaldayanışmaiçindeolankişilerdenoluş-muştur.

Elsanatları,OsmanlıDevleti’ndebüyükge-lişme göstermiştir. Özellikle ahşap ve taşişlemeciliği,dokumacılık,çinicilikvehatsa-natları yeni bir ifade ve anlatım zenginliğikazanmıştır.

1. C 2. A 3. D 4. C 5. B 6. D 7. E 8. D 9. B 10. C 11. E 12. C

7. Leyla tarih dersinde “Müderris, medre-sede ders veren demektir. İslam dün-yasında genel olarak ilim tahsilinde kitaplardan çok müderrise önem ve-rilirdi. İlim tahsil etmek isteyenler, her şeyden evvel iyi bir müderrise talebe olmayı tercih ederdi. Müderris olmak isteyen talebelere ----, ----, ---- gibi isimler verilirdi.” der.

Buna göre Leyla’nın ifadesinde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilirse doğru olur?

A) Kazasker, mültezim, kethüda

B) Derbentçi, tezkireci, muhtesip

C) Voynuk, beylikçi, nazır

D) Mutasavvıf, şehremini, mütefferrika

E) Softa, suhte, danişmend

8. Osmanlı Devleti’nde padişahlar sa-dece siyasi, ekonomik ve sosyal ge-lişmeler ile meşgul olmamış, kültürel faaliyetlerde de bulunmuştur. Birçok Osmanlı padişahı kalemi güçlü şairler olarak karşımıza çıkmış çeşitli mah-laslar kullanarak şiirler yazmışlardır.

Buna göre;

� Avnî � Adlî � Selimî � Muhibbî

yukarıda aşağıdaki padişahlardan hangisinin mahlası verilmemiştir?

A) II. Bayezid

B) Fatih Sultan Mehmet

C) Yavuz Sultan Selim

D) II. Murad

E) Kanuni Sultan Süleyman

9. I. Hastalıklar, kalıtımsal olan ve mik-rop yoluyla geçen şeklinde ikiye ayrılmıştır. Böylece Akşemseddin, mikroptan haber vermesi bakımın-dan Louis Pasteur (Pastör) ve Ro-bert Koch (Rabırt Koh) gibi bilginle-rin öncüsü olmuştur.

II. İstanbul’un enlem ve boylamını be-lirlemek için çalışmalar yapmış ve günümüzde kabul edilen değerlere yaklaşık bir değer bulmuştur.

Yukarıdaki bilimsel gelişmeleri or-taya çıkaran âlimler aşağıdakiler-den hangisinde birlikte ve doğru verilmiştir?

I II

A) Uluğ Bey Akşemseddin

B) Akşemseddin Ali Kuşçu

C) Ali Kuşçu Uluğ Bey

D) Uluğ Bey Ali Kuşçu

E) Akşemseddin Uluğ Bey

10. Kadı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İlmiye sınıfında yer alırdı.

B) İdare ve yargı görevini yerine ge-tirirdi.

C) Şeyhülislam tarafından atanırlardı.

D) Asayiş kuvvetlerinin, belediye hiz-metlilerinin ve zabıta görevlilerinin amiriydi.

E) Evlenme, boşanma, veraset me-selelerinde sorumlu ve yetkiliydi.

11. Osmanlı şehrinin yapısı ile ilgili ola-rak aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) Şehrinin merkezinde bir cami, merkezî devlet ofisi ve lonca bina-sı ve depo gibi bir bedesten vardır.

B) Çekirdek bölgenin hemen etrafın-da zanaatçıların ve esnafın bulun-duğu çarşı vardır.

C) İş bölgelerinden sonra konut böl-gesi yani mahalleler yer alır.

D) Saman pazarı, hayvan pazarı gibi yerler şehrin çevre kesimine, varsa limana yakındır.

E) Osmanlı kentinde mahalle, etnik ve dinî farklılığa göre değil sosyal sınıflaşmaya göre biçimlenmiştir.

12. Öğretmen tarih dersinde Cansel’in Osmanlı Devleti’nde gelişen el sanat-larını söylemesini istemektedir.

Buna göre Cansel aşağıdakilerden hangisini söylerse yanlış cevap vermiş olur?

A) Çini

B) Dokumacılık

C) Heykel

D) Ahşap işlemeciliği

E) Taş süsleme

Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti13


T e s t Tarih


Ü n i t e 5

İstanbul’unalınması,tarihîbirimparatorlukmerkezi olmasının yanında Osmanlı Devle-ti’ningüvenliğivegeleceğiiçinsiyasi,askerîveekonomikbakımdanzorunluydu.AnadoluveRumelitopraklarıancakİstanbul alına-rakbirbirinebağlanabilirveRumeli’dekesinbirhâkimiyetkurulabilirdi.

II.Mehmet,havantoplarınınöncüsüolarakkabul edilen aşırtma sistemli topları icatederekuygulamayakoydu.

1456’da Belgrad ve 1470’te Eğriboz ku-şatmalarında da uygulanmış olan gemilerinkaradan yürütülmesi, üzerinde yüzlerce yılkonuşulan önemli bir taktik olarak tarihegeçmiştir.

Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595)

1. I. Coğrafi konumu itibariyle önemli deniz ve kara yolları üzerinde bu-lunması

II. Ticaret yollarının kesiştiği bir mer-kez hâline gelmesi

III. Karadeniz ve Akdeniz kültürlerini birleştiren bir boğaza sahip olması

Yukarıdakilerden hangileri İstan-bul’a önem kazandıran özellikleri arasında yer alır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III

2. Aşağıdakilerden hangisi İstan-bul’un fethinin nedenleri arasında gösterilemez?

A) Akdeniz’den Karadeniz’e uzanan yolun İstanbul’dan geçmesi

B) Bizans’ın Avrupalıları kışkırtarak Haçlı Seferleri düzenlemelerine neden olmaları

C) Bizans’ın Anadolu beyliklerini Os-manlı’ya karşı kışkırtmaları

D) Boğdan Beyliği’nin Osmanlı’ya ödediği vergiyi kesmesi

E) Bizans’ın Osmanlı’nın toprak bü-tünlüğünü bozması

3. Aşağıdakilerden hangisi İstan-bul’un fethi için yapılan hazırlıklar-dan biri değildir?

A) Karadeniz yolu ve boğazdan ge-çebilecek tehlikelere karşı Rumeli Hisarı yaptırıldı.

B) Beyliklere verilen imtiyazlar geri çekildi.

C) İstanbul çevresindeki kaleler ele geçirildi.

D) Şehri denizden kuşatmak için ha-zırlıklar yapıldı, donanmalar hazır-landı.

E) Urban, Muslihiddin ve Saruca Sekban’a surları yıkabilecek top-lar döktürüldü ve aşırtmalı gülleler atan havan topları yapıldı.

4. Aşağıdakilerden hangisi Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde İstan-bul’un kuşatılmasına baştan beri karşı çıkarak Bizans ile anlaşma ya-pılmasını savunmuştur?

A) Çandarlı Halil Paşa

B) Molla Gürani

C) Akşemseddin

D) Zağnos Paşa

E) Pargalı İbrahim Paşa

5. I. Kayser-i Rum II. Sultan-ı Berru Bahr III. Hadimu’l Harameyni’ş Şerifeyn

İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet’e yukarıdaki unvan-lardan hangileri verilmiştir?

A) I ve II

B) I ve III

C) II ve III

D) Yalnız II

E) I, II ve III

6. Aşağıdakilerden hangisi Bizans’ın İstanbul’u savunmak için yaptığı karşı hazırlıklar arasında yer al-maz?

A) Avrupa’dan destek aranmıştır.

B) Surlar tamir edilmiştir.

C) Grejuva denen Rum ateşi surlara yerleştirilmiştir.

D) Haliç’in ağzına zincirler gerilmiştir.

E) Tekerlekli kuleler yaptırılmıştır.

15


T e s t Tarih


Ü n i t e 5

Kanuni’nintahtaçıktığıdönemdeAvrupa’daçokönemligelişmeleryaşanmaktaydı.

Almanya’da Martin Luther adında bir ra-hip,Katolik kilisesini hedefalanbirbildiriyayınlamış ve büyük taraftar toplamıştır.Luther’in çalışmaları sonucunda Avrupa’dayeni bir mezhep olarak ortaya çıkan Pro-testanlık, toplumu ve idarecileri sarsmayabaşlamıştır.BöylesinebirdönemdeŞarlken(V. Karl) Kutsal Roma-Germen İmparatoruolmuştur. Avrupa’da Katolik dünyası bölün-metehlikesiylekarşıkarşıyakalıncapapaveİmparatorŞarlken,MartinLuthervetaraf-tarlarınakarşımücadeleyebaşlamıştır.Do-layısıyla Kanuni tahta çıktığında Avrupa’damezhepkavgalarıbaşlamaküzeredir.

Kanuniiçinbatıdagazanındevamedebilme-si,HristiyandünyasınınikiönemlikalesiolanBelgradveRodos’unalınmasınabağlıydı.

Bu sebeple bizzat padişahın komuta ettiğiordu, 1521’de Belgrad’ı fethetti. Bu fetih-leOrtaAvrupa’nın önemli bir kilidi açılmışoldu.

Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595)

1. I. Süleyman’ın Kanuni unvanını alma-sında Ebussuud, Nişancı Celalzade Mustafa Çelebi ve Müftü Kemal Pa-şazade Efendi gibi hukuk adamları et-kili olmuştur. Dönemin tarihçilerinden Celalzade Mustafa Çelebi, Kanuni’nin bilhassa üç özelliğine vurgu yapmıştır.

Bu özellikler arasında; I. adaletli olması,

I. halkını koruyarak onları velinimet bilmesi,

II. cihanşümul bir fatih vasfına sahip olması

hangileri yer alır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

2. Kanuni döneminde aşağıdakilerden hangisinin alınmasıyla Akdeniz’e yönelik yapılacak harekâtlar için de yeni bir askerî merkez oluşturul-muştur?

A) Belgrad

B) Rodos

C) Kırım

D) Zigetvar

E) Mora

3. Kanuni Sultan Süleyman dönemin-de düzenlenen Hint Deniz Seferleri-nin başarısız olmasında;

I. Hindistan’daki Müslümanların ge-rekli yardımı yapmamaları

II. Osmanlı donanmasının okyanus şartlarına uygun olmaması

III. Osmanlı gemicilerinin bölgeyi tanı-maması

gibi nedenlerden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

A) Yalnız II B) Yalnız III

C) I ve III D) II ve III

E) I, II ve III

4. Cem Sultan ile kardeşi II. Bayezid ara-sında taht mücadelesi Osmanlı Dev-leti’nde iç sorunken dış sorun haline gelmiştir.

Bu durumun yaşanmasında;

I. Türkmen kökenli devlet adamları-nın Cem’i desteklemesi

II. Papa’nın Cem Sultan’ı himaye et-mesi

III. Cem Sultan’ın Rodos Şövalyeleri-ne sığınması

gelişmelerinden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) Yalnız III D) II ve III

E) I, II ve III

5. Yavuz Sultan Selim’in 1516-1517’de gerçekleştirdiği Mısır Seferi’nin;

I. Memluk devletinin yıkılması

II. İpek yolunun denetiminin Osman-lı’ya geçmesi

III. Kutsal emanetlerin İstanbul’a geti-rilmesi

IV. Halifeliğin Osmanlı’ya geçmesi

sonuçlarından hangilerine yol açtı-ğı söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve IV D) I, III ve IV

E) II, III ve IV

6. Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi so-nucunda Baharat yolu ele geçirilmiş ancak Osmanlı devleti beklediği kadar ekonomik kazanç elde edememiştir.

Bu durum;

I. Avrupalıların Coğrafi keşifleri ger-çekleştirmesi

II. Osmanlı devletinin gümrük vergile-rini düşürmesi

III. Sanayi inkılabı ile Avrupa’nın zen-ginleşmesi

gelişmelerinden hangileriyle açıkla-nabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) Yalnız III D) I ve II

E) II ve III

17



TEST 1. E 2. D 3. E 4. A 5. D 6. C 7. A 8. B 9. A 10. C 11. B 12. E

Avusturya’nın; Osmanlı idaresindeki Macartopraklarına saldırılara devam etmesi üze-rine Kanuni, onların direnç noktaları olanZigetvar ve Eğri kalelerini alarak gözdağıvermekistemiştir.Kanuni,1565’teuğranılanMaltabozgununun izlerinisilmekvetebaa-sına yaşına rağmen hâlâ iktidarın ve gücüneskisi gibi elinde bulunduğunu göstermekarzusuylasefereçıkmıştır. 1566’da72ya-şındaZigetvarüzerineyürüyenKanuni,hü-cumlarsürerkenvefatetmiştir.

İlk Osmanlı-Safevi antlaşması olan 1555AmasyaAntlaşmasıimzalanmıştır.TebrizveBağdat’ınOsmanlılardakaldığıbuantlaşma,İran’la imzalanacakdahasonrakiantlaşma-larındatemelinioluşturmuştur.

7. Kanuni Sultan Süleyman aşağıdaki seferlerden hangisi sırasında vefat etmiştir?

A) Zigetvar

B) Rodos

C) Viyana

D) Almanya

E) Irakeyn

8. Osmanlı Devleti’nde Basra-Bağ-dat-Halep ticaret yolunun denetimi aşağıdaki seferlerden hangisiyle sağlanmıştır?

A) Zigetvar seferi

B) Irakeyn seferi

C) Almanya seferi

D) Haçova seferi

E) Tebriz seferi

9. İran’la imzalanacak daha sonraki antlaşmaların da temelini oluşturan ilk Osmanlı-Safevi antlaşması aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Amasya Antlaşması

B) İstanbul Antlaşması

C) Bağdat Antlaşması

D) Zigetvar Antlaşması

E) Ankara Antlaşması

10. Osmanlı Devleti’nin kapitülasyon siya-seti iki döneme ayrılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin kapitülasyon siyaseti ile ilgili yanlış bir ifadedir?

A) Birinci dönem, 1352’de Ceneviz Cumhuriyeti’ne tanınan ilk kapitü-lasyonlardan Mısır’ın fethine kadar uzanan dönemi kapsamaktadır.

B) Birinci dönemde Venediklilere 1384 ile 1387 yılları arasında kapi-tülasyonlar tanınmıştır.

C) Birinci dönemde Osmanlıların Av-rupa’yla olan ticaretinin büyük bö-lümünü Mısırlılar ve Venedikliler yapmaktadır.

D) Kapitülasyon siyasetinin ikinci dö-nemi Mısır’ın fethiyle başlamıştır.

E) Yavuz; 1517’de Memlûk sultanları tarafından Venedik’e, Katalan ve Fransızlara verilen kapitülasyonla-rı yenilemiştir.

11. Kapitülasyonlar, XVIII. yüzyıla kadar Osmanlı padişahının yabancılara bir inayetiydi. Padişah istediğinde imtiya-zı geri alabilirdi.

Osmanlı Devleti’nde ticari imtiyaz-lar aşağıdaki antlaşmalardan han-gisiyle iki taraflı olmuştur?

A) Ankara Antlaşması

B) Pasarofça Anlaşması

C) Aynalıkavak Antlaşması

D) Montrö Boğazlar Antlaşması

E) İstanbul Antlaşması

12. Osmanlılar ile İran arasında yapılan Amasya Antlaşması ile ilgili aşağı-dakilerden hangisi söylenebilir?

A) Bugünkü Türkiye-İran sınırı çizil-miştir.

B) Osmanlı’nın imzaladığı ilk antlaş-madır.

C) Dulkadiroğulları İran tarafında yer almıştır.

D) Osmanlı Doğu’da en geniş sınırla-ra ulaşmıştır.

E) Osmanlı-İran arasındaki ilk resmî antlaşmadır.

Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595)18



TEST 1. B 2. D 3. E 4. C 5. A 6. E 7. C 8. A 9. A 10. B 11. E 12.D20

Enderun’daki GörevlilerHas odabaşı:HasOda’nınamiridir.Silahdar ağa: Padişahın silahlarından so-rumluolankişidir.Çuhadar ağa:Padişahınkaftanvekürkleri-nebakangörevlidir.Rikabdar: Padişahınçizmeveayakkabıların-dansorumlukişidir.Tülbent ağası: Padişahınsarıklarınıveça-maşırlarınımuhafazaedenkişidir.Kapı ağası:Sarayıngenelsorumlusuvesa-raydapadişahınmutlakvekilidir.Padişahın evi olan Harem-i Hümâyun bölü-mününgenelsorumlusuDarüssadeağasıydı.Dereceolarakvezîriâzamveşeyhülislamdansonra gelen Darüssade ağasının en önemligörevi, padişahın haremini korumaktı. Ay-rıca haremde bulunan görevlilerin terfi vecezaişlemlerinipadişahaarzedervetayin-leriniyapardı.Haremeyn-iŞerifeynvakıfla-rınınsorumlusu,sûrrealaylarınındüzenleyi-cisiydi.Harem’deki GörevlilerSaray ağası:Sarayıntemizlikvedüzenin-densorumluydu.Saray kethüdası: Saray kapısını bekleyengörevlileriidareederdi.Hazinedar ağa: Harem-iHümâyun’unmas-raflarıileilgilenirdi.

7. Enderun’da görev alan aşağıdaki-lerden hangisi Sarayın genel so-rumlusu ve sarayda padişahın mut-lak vekilidir?

A) Tülbent ağası

B) Rikabdar

C) Kapı Ağası

D) Silahdar ağa

E) Çuhadar ağa

8. Padişahın evi olan Harem-i Hümâ-yun bölümünün genel sorumlusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Darüssade ağası

B) Rikabdar

C) Has oda başı

D) Tülbent ağası

E) Çuhadar ağa

9. Divân-ı Hümâyun aşağıdaki padi-şahlardan hangisi döneminde ku-rulmuştur?

A) Orhan Bey

B) Osman Bey

C) Fatih Sultan Mehmet

D) Kanuni Sultan Süleyman

E) Yavuz Sultan Selim

10. Aşağıdaki Divân-ı Hümâyun üye-lerinden hangisi Osmanlı yargı ve eğitim teşkilatı ile taşra idaresinden sorumluydu?

A) Defterdar

B) Kazasker

C) Nişancı

D) Yeniçeri ağası

E) Vezir

11. • Osmanlı maliyesinden sorumludur.

• Padişahın tuğrasını çeker.

• Donanma komutanı olarak görev yapar.

• Askerin başı olarak toplantılara ka-tılır.

Yukarıda bazı Divan-ı Hümâyun üye-lerinin görevleri verilmiştir.

Aşağıda verilen seçenekler yuka-rıdaki özelliklerle eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?

A) Nişancı

B) Yeniçeri ağası

C) Kaptanıderya

D) Defterdar

E) Reisülküttap

12. Divan-ı Hümâyun’un aldığı kararla-rın yürürlüğe girmesi aşağıdakiler-den hangisiyle gerçekleşmektedir?

A) Halkın görüşüne başvurulması

B) Sadrazam tarafından onaylanması

C) Kararların oy birliği ile alınması

D) Padişah tarafından onaylanması

E) Padişahın ailesi tarafından onay-lanması

Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı


T e s t Tarih


Ü n i t e 722 Klasik Çağ’da Osmanlı Toplum Düzeni

Osmanlı Devleti’nde toplum; dinleri, dille-ri ve ırkları bakımından farklı kökenlerdengelen insanlardan oluşmuştur. TemeldeyseOsmanlıtoplumudinî inançlaresasalınarakMüslümanlar ve gayrimüslimler şeklinde ikianagrubaayrılmıştır.Hiçbirmezhepveta-rikatayırımıyapmadan,İslaminancınıkabuledenherkeseMüslümandenmiştir.

Millet sistemi, Avrupa tipi milliyetçiliğetemel olamaz. ÇünküOsmanlı Devleti’ndekimillet sözüdinîbiraidiyeti ifadeeder.Bukavramı,bugünküulusanlamındakullanmak,DoğumilletlerineancakXIX.asırdaBatı’dangelenbirkullanımbiçimidir.Milletsistemi,toplumunırkvedilinegöredeğildinvemez-hepaidiyetiesasınadayanır.

Osmanlıların fethettiği bölgelerdeki fizikidönüşümiseuygulananimarveiskânpoliti-kasıileolmuştur.Osmanlılar,birşehrifet-hedinceilkolarakanakiliseyicamiyeçevir-mişveonaUluCamiadını vermiştir.İkinciadımolarak ise şehre kadı ve subaşı tayinetmiştir.AyrıcafethedilenbölgelereTürkMüslümannüfusuyerleştirmekiçindeted-birleralmıştır.

1. Osmanlılarda gayrimüslimlerden aynı din ve mezhepten insanların oluşturduğu cemaatlerin her birine ne ad verilir?

A) Tarikat

B) Reaya

C) Millet

D) Lonca

E) Zanaatkâr

2. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde yerleşik veya konar gö-çer grupları kendilerinin veya dev-letin isteği doğrultusunda belli bir yöreyi Türkleştirmek, İslamlaştır-mak, şenlendirmek veya güvenliği sağlamak gibi nedenlerle, başka bir bölgeye yerleştirme faaliyetleridir?

A) İkta

B) Tımar

C) Hirfet

D) İltizam

E) İskan

3. Osmanlı Devleti’nde Millet Sistemi aşağıdakilerden hangisine dayan-maktadır?

A) Din-mezhep

B) Irk-din

C) Irk-ekonomi

D) Ekonomi-din

E) Siyaset-ekonomi

4. Osmanlıların fethettiği bölgelerdeki fi-ziki dönüşüm uygulanan imar ve iskân politikası ile olmuştur.

Osmanlılar, bir şehri fethedince;

I. Ana kiliseyi camiye çevirmiş ve Ulu Cami adını vermiştir.

II. Şehre subaşı ve kadı atamıştır.

III. Fethedilen bölgelere Türk Müslü-man nüfusu yerleştirmek için ted-birler almıştır.

hangileri yapmıştır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III

5. I. Roma II. Bizans

III. Eski İran

Osmanlıların toprak sisteminde toprağın kullanımı konusunda fay-dalandığı medeniyetler arasında yukarıdakilerden hangileri yer alır?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I, II ve III

D) Yalnız III

E) I ve III

6. Osmanlı Devleti’nde mülkiyeti dev-lete ait olan topraklarlara ne ad ve-rilir?

A) Miri arazi

B) Mülk arazi

C) Öşri arazi

D) Haraci arazi

E) Vakıf arazi


T e s t Tarih


Vezir-i âzam,padişahfermanıylaatanır vehükümdarınmutlakvekilidir.İcabındapadi-şahadınaDivân-ıHümâyun’abaşkanlıkeder-di.O gelmeden divan toplantısı yapılamaz-dı.Herhangibir sebepledivan toplantısınakatılamayacaksaveyaserdar-ıekremolarakordununbaşındabulunuyorsavekiliolan“sa-daretkaymakamı”Divân-ıHümâyuntoplan-tısınabaşkanlıkederdi.

Reisülküttab, Divan-ı Hümâyun üyesi idi.1453’ten önce reisülküttab, Divan katip-lerininbaşı idi.Sonraönemiartmış, yazış-malar daha çok yabancı devletlerle olduğuiçin reisülküttab dışişleri konularında ihti-saslaşmıştır. Hatta, reisülküttap, devletinaktif dış siyasetinin başlıca mercii hâlinegelmiştir.

Klasik Çağ’da Osmanlı Toplum DüzeniÜ n i t e 7

1. • Divan kâtiplerinin başıdır.

• Nişancının emrinde çalışır.

• XVI. yüzyılda divanın doğal üyesi olmuştur.

• Dış işlerinden sorumludur.

Yukarıda özellikleri verilen divan üyesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Defterdar

B) Subaşı

C) Kazasker

D) Vezir

E) Reisülküttap

2. Osmanlı Devleti’nde vakıflar aracılığı ile yoksullar giydirilmiş, açlar doyurul-muş ve tedaviye ihtiyaç duyan hasta-lar ücretsiz tedavi edilmiştir.

Buna göre Osmanlı Devleti ile ilgili;

I. Sosyal devlet anlayışı güçlüdür. II. Özel mülkiyet anlayışı hâkimdir. III. Teokratik yapı güçlüdür.

yargılarından hangilerine ulaşılabi-lir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III

3. I. Çiftin kullanım hakkının babadan oğula geçmesine izin verilmesi

II. Toprağını üç yıl arka arkaya boş bırakanlardan toprağın alınarak başkasına verilmesi

III. Toprağını boş bırakma konusunda ısrarlı davranan kimselerin toprağı-nın elinden alınmasının yanı sıra bu kimselerden çiftbozan vergisi-nin de alınması

Osmanlı Devleti’nde yukarıdaki uy-gulamalardan hangilerinin tarımsal üretimin sürekliliğini sağlama ko-nusunda alınan önlemler arasında olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

D) I, II ve III

E) Yalnız II

4. Osmanlı Devleti’nde Veziriazam’ın;

I. Devlet işlerini yürütmesi II. Divan toplantılarına başkanlık et-

mesi III. Padişahın mührünü taşıması

durumlarından hangileri padişahın mutlak vekili olduğunun kanıtıdır?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

D) I ve III

E) I, II ve III

5. Osmanlı Devleti’nde tımara ayrılmış olan toprakların hazineye doğru-dan gelir sağlayan “mukataa arazi” ye dönüştürülmesi aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?

A) Eyalet sayısının artmasına

B) Tımarlı sipahi sayısının azalması-na

C) Mülkiyet ilişkilerinin düzenlenme-sine

D) Memura ödenen maaş sisteminin değişmesine

E) Devşirme asker sayısının azalma-sına

6. Osmanlı Devleti’nde bir yerin vergi toplama hakkının yöneticilere hiz-met karşılığı ve asker yetiştirme şartıyla bırakıldığı sisteme ne ad verilir?

A) Dirlik

B) Lonca

C) Esham

D) Gedik

E) İltizam

24


Documents

Te 01 Tar h 3. - liderplus.com.trliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/2019-2020/10.sinif/ypt/tarih.pdf3. Haçlıları, 25 Eylül 1396’da bozguna uğratması nedeniyle, Mısır’da