technik ochrony środowiska 325511

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA 325511

O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

TYP SZKOŁY: TECHNIKUM

RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY

Warszawa 2012



Autorzy: mgr inż. Joanna Górzyńska, mgr inż. Irena Kowalska, mgr inż. Marzena SokołowskaRecenzenci: mgr inż. Ewa Marciniak-Kulka, dr inż. Paweł ReligaLider grupy branżowej: mgr inż. Teresa JaszczykLider zadania „Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów”: mgr inż. Joanna KsieniewiczKoordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria SuligaMenadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka Pfeiffer

Redakcja i skład: zespół Addvalue Dorota Burzec

Publikacja powstała w ramach projektu systemowego „Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego” w ramach Działania 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.3. Modernizacja treści i metod kształcenia, Priorytet III, Program Operacyjny KAPITAŁ LUDZKI. Projekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.

© Copyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i UstawicznejWarszawa 2012

Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej02-637 Warszawaul. Spartańska 1Bwww.koweziu.edu.pl

Program nauczania dla zawodu technik ochrony środowiska 325511 o strukturze przedmiotowej

2



SPIS TREŚCI

1. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO.......................................................................................................................................52. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO..................................................................................................................................63. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA........................................................................................................................64. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA..............................................................................75. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Z INNYMI ZAWODAMI..........................................................................................86. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA.......................................................................................87. PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUM...................................................................................................................................................98. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

99. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA..............................................................................................................1010. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW.................................................................................................................15

1. Stan i zasoby środowiska..........................................................................................................................................................................................162. Ochrona wód............................................................................................................................................................................................................ 313. Ochrona powietrza oraz ochrona przed hałasem i drganiami..................................................................................................................................444. Gospodarka odpadami oraz ochrona gleb................................................................................................................................................................585. Działalność gospodarcza w ochronie środowiska.....................................................................................................................................................766. Język obcy w ochronie środowiska...........................................................................................................................................................................847. Monitoring środowiska.............................................................................................................................................................................................918. Organizacja prac w ochronie środowiska................................................................................................................................................................1029. Komputerowe wspomaganie w ochronie środowiska............................................................................................................................................120Praktyki zawodowe............................................................................................................................................................................................................ 127

ZAŁĄCZNIKI.................................................................................................................................................................................................................... 132


3



Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH..................................................................................................................................................................132Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA............................................................................138Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA......................................................................151


4



1. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGOProgram nauczania dla zawodu technik ochrony środowiska opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r.

o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r, Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2012 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626), rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz

dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. 2012 r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania

sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach

i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MEN z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69

z późn. zm.),akty prawne z zakresu ochrony środowiska: Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 z 2001r.), ustawa o odpadach (Dz. U. Nr 62 z 2001r.), ustawa o odpadach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63 z 2001r.), ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63 z 2001r.), ustawa o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92 z 2002r.), Prawo wodne (Dz. U. Nr 223 z 2001r.), Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 228 z 2005r.), ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 z 2003r.).


5



2. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGOCelem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy.W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki.Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego.

3. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKATechnik ochrony środowiska powinien być przygotowany do wypełnienia następujących zadań zawodowych: badania stanu środowiska; monitorowania poziomu zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby; sporządzania bilansów zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery, wód oraz gleby; planowania i prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami; planowania i realizacji działań na rzecz ochrony środowiska. Technik ochrony środowiska w szczególności: określa aktualny stan zanieczyszczeń środowiska na skutek działalności człowieka; przeprowadza proste badania technologiczne w zakresie ochrony środowiska, oznacza parametry zanieczyszczenia wody, powietrza, poziomu hałasu i stopnia zanieczyszczenia gleby; określa zgodności z normami oczyszczania ścieków, powietrza i odpadów; wykonuje pomiary poziomu hałasu i drgań mechanicznych; bada i kontroluje emisję i imisję zanieczyszczeń;


6



sporządza bilanse wodno-ściekowe, zanieczyszczeń odprowadzanych z gazami odlotowym ido atmosfery oraz zanieczyszczeń odprowadzanych z odpadami; posługuje się aparaturą pomiarową oraz urządzeniami stosowanymi w ochronie środowiska; posługuje się dokumentacją techniczną; przygotowuje mapy oraz schematy technologiczne; współpracuje w przygotowaniu planów zagospodarowania przestrzennego terenu uwzględniając zasoby przyrody; posługuje się aktami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska; stosuje procedury oceny oddziaływania inwestycji szkodliwych dla zdrowia człowieka i środowiska przyrodniczego; podejmuje działania w sytuacji wystąpienia zagrożeń ekologicznych; współpracuje z organizacjami zajmującymi się ochroną środowiska; przygotowuje propozycje zarządzania środowiskiem na szczeblu lokalnym; prowadzi kampanię na rzecz poprawy stanu środowiska, w szczególności w zakresie edukacji ekologicznej i segregacji odpadów komunalnych.

4. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKATechnik ochrony środowiska to kierunek przyszłościowy w dobie polityki ekologicznej w Polsce i Unii Europejskiej. W związku z pozyskiwaniem środków z UE na uzdatnianie i dostarczanie wody, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, rozwiązania systemów cieplnych w oparciu o niekonwencjonalne źródła energii oraz gospodarkę odpadami, na rynku pracy poszukiwani są specjaliści tej branży. Absolwenci szkoły mogą kontynuować naukę na uczelniach wyższych lub znaleźć zatrudnienie w placówkach zajmujących się ochroną środowiska (działy ochrony środowiska w urzędach miejskich i powiatowych, w zakładach pracy, oczyszczalniach ścieków i zakładach utylizacji odpadów).Zawód szczególnie promowany przez kraje Unii Europejskie.Zawody związane z branżą przyrodniczą i ochroną środowiska należą do rozwijających się z każdym rokiem. To może zaskakiwać, ponieważ do tej pory absolwenci tych kierunków mieli niewielkie szanse na pracę zgodną z wykształceniem. Słabe perspektywy, niewielkie zarobki, niewiele miejsc pracy zniechęcało do poszukiwania pracy w tej branży. Polityka Unii Europejskiej jest nastawiona na zwiększenie działań związanych z ochroną środowiska naturalnego, niewykluczone więc, że w przyszłości dużo łatwiej będzie dostać pracę nie tylko w Polsce, ale również za granicą. Gwarancją jest fakt, że stale rozwija się infrastruktura związana z ochroną środowiska. Zakłady przemysłowe inwestują w filtry i ekologiczne produkty, budowane są oczyszczalnie ścieków, rośnie zapotrzebowanie na ekspertów od spraw wodociągów i kanalizacji, klimatyzacji, oczyszczania powietrza. Pracę dostaną też specjaliści od odkażania. Warto wspomnieć o szeroko zakrojonym poszukiwaniu źródeł alternatywnej energii. Ekologiczne bio-paliwa, energia wiatrowa, słoneczna i wodna, opał pozyskiwany z wierzby – to stale rozwijające się kierunki przemysłu, wychodzące naprzeciw wymaganiom i polityce Unii Europejskiej.Poszukując pracy w zawodach technicznych, należy wziąć pod uwagę to, że dla pracodawców liczy się przede wszystkim wiedza specjalistyczna, która zresztą jest sprawdzana w czasie rozmowy z fachowcami czy też poprzez specjalne zadania. Pracodawcy przyjmujący absolwentów na kandydatów do pracy zwracają szczególną uwagę nie tylko na wykształcenie zawodowe, solidną wiedzę kandydata, znajomość języków obcych, lecz również znajomość konkretnych programów komputerowych (np. znajomość zaawansowanego oprogramowania CAD), odbyte praktyki, dodatkowe umiejętności i zainteresowania.


7



5. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Z INNYMI ZAWODAMIPodział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum. W zawodzie technik ochrony środowiska nie występuje podbudowa w zawodzie w zasadniczej szkole zawodowej. Zawód ten, jak i podział jego kwalifikacji, stanowi odrębny element w grupie zawodów z obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska. Zarówno technik ochrony środowiska, jak i technik inżynierii środowiska i melioracji, mają grupę wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego; są to efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem PKZ(R.g).

Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy

wspólne

R.7. Ocena stanu środowiska 325511 Technik ochrony środowiska OMZPKZ(R.g)

R.8. Planowanie i realizacja zadań związanych z ochroną 325511 Technik ochrony środowiska OMZPKZ(R.g)

R.23. Organizacja i prowadzenie robót związanych z budową obiektów inżynierii środowiska 311208 Technik inżynierii środowiska

i melioracji

OMZPKZ(R.g)PKZ(R.m)

R.24. Organizacja i prowadzenie robót melioracyjnych 311208 Technik inżynierii środowiska i melioracji

OMZPKZ(R.g)PKZ(R.m)

6. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKAAbsolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ochrony środowiska powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) badanie stanu środowiska;2) monitorowanie poziomu zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby;


8



3) sporządzanie bilansów zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery, wód oraz gleby;4) planowanie i prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami;5) planowanie i realizacja działań na rzecz ochrony środowiska.

Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik ochrony środowiska:

efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BHP, PDG, JOZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie PKZ(R.g), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie R.7. Ocena stanu środowiska, efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie R.8. Planowanie i realizacja zadań związanych z ochroną środowiska.

7. PRZEDMIOTY ROZSZERZONE W TECHNIKUMW programie nauczania dla zawodu technik ochrony środowiska uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: chemię i matematykę, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym.

8. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Program nauczania dla zawodu technik ochrony środowiska uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie stosowane w zawodzie oraz współczesne koncepcje nauczania i uczenia się. Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym:

1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;

2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na

obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa;


9



4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej.

W programie nauczania dla zawodu technika ochrony środowiska uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów, jak: chemia, matematyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. Matematyka jest najważniejszym przedmiotem kształtującym umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie technik ochrony środowiska. Uzyskanie większości efektów określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik ochrony środowiska jest bezpośrednio związane z treściami zawartymi w zakresie rozszerzonym matematyki. Są to np. następujące zagadnienia: obliczanie błędów pomiarowych, wykonywanie przeliczeń procentowych, określanie funkcji, geometria na płaszczyźnie kartezjańskiej, z trygonometrii. Rozszerzenie z matematyki ułatwi realizację zagadnień związanych z obliczaniem, przeliczaniem i naliczaniem danych matematycznych wykorzystywanych w pracy technika ochrony środowiska. Zastosowanie rozszerzeń z chemii będzie polegało na dostarczeniu uczniowi podbudowy do zajęć laboratoryjnych, tak ważnych w zawodzie technika ochrony środowiska; pozwoli na przybliżenie uczniom zagadnień związanych z procesami i reakcjami zachodzącymi w środowisku oraz powiązań tych procesów z elementami środowiska, mającymi później wpływ na wszystkie organizmy żywe. Uczniowie realizując rozszerzenie z chemii, będą bardziej rozumieli zagadnienia dotyczące roztworów, różnic we właściwościach roztworów właściwych, koloidów i zawiesin, zaplanują doświadczenia pozwalające otrzymać roztwory o odpowiednim stężeniu procentowym i molowym; będą klasyfikowali związki chemiczne, określając ich wpływ na środowisko przyrodnicze. Realizacja wybranych przedmiotów w zakresie rozszerzonym będzie sprzyjać pogłębieniu wiedzy zawodowej oraz zwiększy szanse na kontynuację nauki w wyższych uczelniach na kierunkach zgodnych z wyuczonym zawodem.

9. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKAZgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik ochrony środowiska minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi:

– 500 godzin na kształcenie w ramach kwalifikacji R.7.,


10



– 650 godzin na kształcenie w ramach kwalifikacji R.8., – 200 godzin na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia.

Tabela. Plan nauczania dla zawodu technik ochrony środowiska o strukturze przedmiotowej

Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjneKlasa Liczba godzin w okresie nauczania*

I II III IV tygodniowo łącznieI II I II I II I IIPrzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym

1. Stan i zasoby środowiska 4 4 4 4 8 240

2. Ochrona wód 3 3 3 4,5 135

3. Ochrona powietrza oraz ochrona przed hałasem i drganiami 2 2 4 4 120

4. Gospodarka odpadami oraz ochrona gleb 3 3 3 4,5 135

5. Działalność gospodarcza w ochronie środowiska 2 2 2 60

6. Język obcy w ochronie środowiska 1 1 1 1 2 60

Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 4 5 11 5 25 750

Przedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym **

7. Monitoring środowiska 6 6 5 5 11 330

8. Organizacja prac w ochronie środowiska 4 4 5 5 6 12 360

9. Komputerowe wspomaganie w ochronie środowiska 2 2 2 60

Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 6 11 5 3 25 750


11



Praktyki zawodowe 4 tyg. 160* do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego **zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy.

Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (R.7.) odbywa się pod koniec klasy drugiej.Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (R.8.) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej.


12



Tabela. Wykaz przedmiotów i działów programowych dla zawodu technik ochrony środowiska

Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych Nazwa działu programowego Liczba godzin przeznaczona na dział

1. Stan i zasoby środowiska (240 godzin) 1.1. Środowisko przyrodnicze 601.2. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego 601.3. Bilanse zanieczyszczeń środowiska 601.4. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiska 60

2. Ochrona wód (135 godzin) 2.1. Ujęcia wody 302.2. Uzdatnianie wód 402.3. Oczyszczanie ścieków 502.4. Przydomowe oczyszczalnie ścieków 15

3. Ochrona powietrza oraz ochrona przed hałasem i drganiami (120 godzin)

3.1. Zanieczyszczenie atmosfery 103.2. Techniczne metody ochrony powietrza 503.3. Energia i jej związki ze środowiskiem 103.4. Drgania mechaniczne, ocena hałasu 253.5. Ochrona przed hałasem i drganiami 25

4. Gospodarka odpadami oraz ochrona gleb (135 godzin)

4.1. Rodzaje odpadów i ich klasyfikacja 10 4.2. Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na składowiskach 30 4.3. Unieszkodliwianie odpadów – spalanie i kompostowanie 20 4.4. Gospodarcze wykorzystanie odpadów 20 4. 5. Odpady przemysłowe i niebezpieczne 20 4.6. Klasyfikacja gleb i ich ochrona przed degradacją 35

5. Działalność gospodarcza w ochronie środowiska (60 godzin)

5.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 305.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiska 30


13



6. Język obcy w ochronie środowiska (60 godzin)

6.1 Porozumiewanie się z klientem i współpracownikami w języku obcym 40 6.2 Informacja w zakresie ochrony środowiska 20

7. Monitoring środowiska (330 godzin) 7.1 Zasady prowadzenia monitoringu 807.2 Badanie i ocena stanu środowiska 250

8. Organizacja prac w ochronie środowiska (360 godzin)

8.1 Organizacja prac przy uzdatnianiu wód 808.2 Organizacja prac przy oczyszczaniu ścieków 808.3 Organizacja prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych 308.4 Organizacja prac związana z zagospodarowaniem odpadów 708.5 Organizacja prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i

drganiami 70

8.6 Przepisy BHP podczas organizacji i realizacji prac związanych z ochroną środowiska 309. Komputerowe wspomaganie w ochronie środowiska (60 godzin)

9.1. Podstawy techniki 309.2. Użytkowanie komputerów 30

Praktyki zawodowe (160 godzin) 10. 1. Badanie stanu środowiska 8010. 2. Organizacja prac w ochronie środowiska 80


14



10. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓWW programie nauczania dla zawodu technik ochrony środowiska zastosowano taksonomię celów ABC B. Niemierko.


15



1. Stan i zasoby środowiska

1.1. Środowisko przyrodnicze1.2. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego1.3. Bilanse zanieczyszczeń środowiska1.4. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiska

1.1. Środowisko przyrodnicze

Uszczegółowione efekty kształceniaUczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

Poziom wymagań

programowych

Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania

PKZ(R.g)(1)1 dokonać interpretacji pojęć: środowisko, zasoby przyrody, stan środowiska przyrodniczego, biocenoza, biotop, ekosystem, populacja, nisza ekologiczna, biom, biosfera, krajobraz, ekologia, czynniki środowiska;

P B – Podstawowe pojęcia i zakres badań ekologii. – Działy ekologii.– Środowisko przyrodnicze i jego elementy.– Czynniki mające wpływ na środowisko przyrodnicze.– Ekosystemy i ich funkcjonowanie. – Formy ochrony przyrody. – Człowiek a zasoby przyrody. – Środowisko a oddziaływania człowieka.– Gospodarka zasobami przyrody.– Zmiany w środowisku wywołane działalnością

człowieka. – Zasady prowadzenia badań powietrza, wód, gleby. – Ochrona środowiska przyrodniczego.

PKZ(R.g)(1)2 rozróżnić zasoby przyrody; P B

PKZ(R.g)(1)3 scharakteryzować podstawowe formy ochrony przyrody; P C

PKZ(R.g)(1)4 określić aktualny stan środowiska przyrodniczego w danym regionie; PP C

PKZ(R.g)(1)5 zaplanować działania związane z ochroną zasobów przyrody; PP D

PKZ(R.g)(1)6 dokonać analizy czynników środowiska mających wpływ na organizmy;

PP C

PKZ(R.g)(2)1 rozróżnić elementy środowiska przyrodniczego; P B

PKZ(R.g)(2)2 określić zależności zachodzące pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego;

P C

PKZ(R.g)(2)3 przeprowadzić podstawowe badania elementów środowiska przyrodniczego;

PP B

PKZ(R.g)(2)4 przedstawić wpływ różnych elementów środowiska przyrodniczego na warunki klimatyczne i wodne danego regionu;

PP D

PKZ(R.g)(3)1 sklasyfikować zasady prowadzenia racjonalnej gospodarki zasobami środowiska przyrodniczego;

P B


16



1.1. Środowisko przyrodniczePKZ(R.g)(3)2 zastosować zasady racjonalnej gospodarki zasobami przyrody; P C

PKZ(R.g)(3)3 opracować zasady ograniczania zanieczyszczeń środowiska; P C

PKZ(R.g)(3)4 opracować zasady ochrony zagrożonych wyginięciem zwierząt i roślin;

PP C

PKZ(R.g)(7)1 uzasadnić w logiczny sposób wpływ człowieka na środowisko; P B

PKZ(R.g) (7)2 określić wpływ działalności człowieka na zmiany klimatu; PP D

PKZ(R.g)(7)3 dobrać sposoby ograniczające negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko;

PP C

R.7.2(12)1 rozróżnić rodzaje zagrożeń środowiska przyrodniczego; P B

R.7.2(12)2 określić wpływ zagrożeń na środowisko przyrodnicze; P C

R.7.2(12)3 zanalizować skutki zagrożeń na środowisko przyrodnicze; PP C

KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;

KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu;

KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami;

KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;

KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;

KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;Planowane zadaniaPrzedstaw elementy środowiska przyrodniczego (np. Dolnego Śląska) i ich wpływ na warunki klimatyczne i wodne w tym regionie na podstawie otrzymanej karty pracy (raportu). Dokonaj oceny działalności człowieka mającego wpływ na zmiany klimatu w tym regionie oraz zaproponuj sposoby ograniczania negatywnej działalności człowieka na środowisko przyrodnicze. Sporządzony raport będziesz prezentować na forum grupy (7 minut) oraz przekażesz w wersji papierowej do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni badań środowiska, w której będą zajęcia powinny znajdować się: a) stanowiska do badania wody i ścieków (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania wody i ścieków, modele urządzeń do


17



1.1. Środowisko przyrodniczeuzdatniania wody i oczyszczania ścieków,b) stanowiska do badania jakości powietrza i poziomu hałasu (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: aparaturę kontrolno-pomiarową do poboru prób powietrza, badania jakości powietrza i poziomu hałasu, modele urządzeń ograniczających emisję gazów i pyłów w spalinach, modele ekranów akustycznych,c) stanowiska do badania jakości gleby (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania gleby. Pracownia powinna być też wyposażona w: dygestorium, stoły laboratoryjne pokryte materiałem odpornym na chemikalia z doprowadzoną instalacją wodno-kanalizacyjną i elektryczną, szkło laboratoryjne, odczynniki laboratoryjne, instrukcje do wykonywania ćwiczeń.

Środki dydaktyczneZestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków. Poza tym: roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, zasobami przyrody, gałęziami przemysłu, gospodarką prowadzoną w regionie, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce środowiska przyrodniczego w danych regionach Polski.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Środowisko przyrodnicze” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, badań laboratoryjnych, instruktażu i pokazu czynności. Na zajęciach proponuje się stosowanie ćwiczeń praktycznych poprzedzonym pokazem, który powinien dotyczyć kolejnych czynności podczas wykonywania np. badań laboratoryjnych, a także zwrócić uwagę ba przestrzeganie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na danym stanowisku.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana lub grupowa.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia przykładowego zadania będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego papierowego raportu. W ocenie prezentacji należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna prezentacji, obejmującą następujące elementy zadania; właściwie wykonane elementy zadania; sposób prezentacji (układ, czytelność, czas); sposób wypowiedzi podczas prezentacji. W dokumentacji kryteria obejmą: poprawność wykonania elementów zadania, układ raportu wg określonego wzorca, jego estetykę. Prezentacja, jej struktura oraz sposób wypowiedzi powinna być omówiona na forum grupy; natomiast z raportu papierowego proponuję się wystawienie uczniowi oceny. W dziale programowym „Środowisko przyrodnicze” przedmiot oceny ucznia powinna stanowić umiejętność zastosowania wiedzy chemicznej podczas wykonywania prostych badań laboratoryjnych elementów środowiska przyrodniczego. Jest ona niezbędna i ułatwia rozumienie istotnych zagadnień z zakresu środowiska przyrodniczego.


18



1.1. Środowisko przyrodniczePo zakończeniu realizacji działu proponuje się przeprowadzić badanie osiągnięć edukacyjnych w formie sprawdzianu teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy). W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów; a także umiejętność problemowego podejścia ucznia do zagadnień będzie ilustracją umiejętności myślenia kompleksowego, integrującego wiedzę niezbędną w dziale „Środowisko przyrodnicze”.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; zastosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


19



1.2. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.g)(6)1 sklasyfikować źródła i rodzaje zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód oraz gleb;

P B – Źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska. – Charakterystyka wybranych zanieczyszczeń

środowiska. – Metody pomiaru zanieczyszczeń powietrza, wód,

gleb.– Oznaczenia parametrów określających stopień

zanieczyszczeń środowiska. – Stan zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb w Polsce.– Skutki zanieczyszczeń środowiska. – Sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska.– Ochrona powietrza atmosferycznego, wód, gleb przed

zanieczyszczeniami.

PKZ(R.g)(6)2 dokonać charakterystyki wybranych zanieczyszczeń; P C

PKZ(R.g)(6)3 określić skutki zanieczyszczeń powietrza, wód, gleb dla środowiska; PP C

PKZ(R.g)(6)4 dobrać sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza, wód, gleb;

PP D

R.7.2(2)1 dobrać metody badania zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w danym regionie;

P B

R.7.2(2)2 określić sposoby rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu, wodzie, glebie;

P B

R.7.2(2)3 określić zasady lokalizacji punktów pomiarowych zanieczyszczeń; P B

R.7.2(2)4 określić poziom stężenia zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb; PP C

R.7.2(2)5 sporządzić prawidłowo całą dokumentację związaną z określeniem stężenia i rozmieszczenia zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w danym regionie;

PP C

BHP(1)1 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higiena pracy, ochroną przeciwpożarową, ochrona środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych badaniem stanu środowiska, monitorowaniem i oznaczaniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

P B

BHP(4)1 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas badania stanu środowiska, oznaczania poziomu zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery, wody oraz gleby;

P C

BHP(5)1 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy podczas wykonywania badań stanu środowiska, monitorowania i oznaczania poziomu zanieczyszczeń odprowadzanych do

P B


20



1.2. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego atmosfery, wody oraz gleby;BHP(5)2 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas badania stanu środowiska oraz określania zanieczyszczeń w środowisku przyrodniczym;

PP C

BHP(5)3 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się badaniem stanu środowiska oraz określaniem zanieczyszczeń środowiska;

PP D

BHP(6)1 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika badającego stanu środowiska przyrodniczego oraz zanieczyszczenia środowiska;

P B

BHP(6)2 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika dokonującego badania stanu i zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego;

PP C

BHP(7)1 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska przyrodniczego i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

P B

BHP(8)1 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

P B

BHP(8)2 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

PP C

BHP(9)1 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

P B

BHP(9)2 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska, zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej;

PP C

BHP(10)1 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń

P B


21



1.2. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego środowiska;BHP(10)2 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

P C

OMZ(1)1 dokonywać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)1 rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielać zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 mobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadaniaZadanie wykonajcie w grupie: Wskażcie miejsca i parametry o największym stężeniu w mieście Olsztynie oraz opracujcie mapę rozkładu przestrzennego emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych według powiatów województwa warmińsko-mazurskiego w roku 2012 na podstawie kart stężenia zanieczyszczeń powietrza ze stacji automatycznego monitoringu. Sporządzoną mapę zaprezentujcie na forum grupy oraz przekażcie w wersji elektronicznej i papierowej do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni badań środowiska, w której będą zajęcia powinny znajdować się: a) stanowiska do badania wody i ścieków (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania wody i ścieków, modele urządzeń do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków,b) stanowiska do badania jakości powietrza i poziomu hałasu (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: aparaturę kontrolno-pomiarową do poboru prób powietrza, badania jakości powietrza i poziomu hałasu, modele urządzeń ograniczających emisję gazów i pyłów w spalinach, modele ekranów akustycznych,c) stanowiska do badania jakości gleby (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania gleby;d) stanowisko do pomiarów meteorologicznych, wyposażone w: klatkę meteorologiczną, przyrządy pomiarowe, mapy pogody i zanieczyszczeń środowiska;ponadto pracownia powinna być wyposażona w: dygestorium, stoły laboratoryjne pokryte materiałem odpornym na chemikalia z doprowadzoną instalacją wodno-kanalizacyjną i elektryczną, szkło laboratoryjne, odczynniki laboratoryjne, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, zestaw przepisów prawa oraz norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska; stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym oraz z pakietem programów biurowych; stanowiska komputerowe dla uczniów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), z pakietem programów biurowych oraz oprogramowaniem do wspomagania opracowywania wyników analiz.


22



1.2. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego Środki dydaktyczneZestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków. Poza tym: mapy regionów, województw z aktualnymi rodzajami zanieczyszczeń środowiska, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące występujących w danych regionach, województwach, miastach zanieczyszczeń, aparatura do pomiaru zanieczyszczeń środowiska, karty stężania zanieczyszczeń z odpowiednich punktów pomiarowych, wzorcowe raporty określające zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego, np. w danym mieście; czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne obrazujące źródła zanieczyszczeń, ich rodzaje, charakterystyczne miejsca, okolice w Polsce odznaczające się poszczególnymi zanieczyszczeniami środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, wycieczek. Część zajęć z danego przedmiotu powinna być prowadzona w formie wycieczek, tak aby uczeń mógł zapoznać się z lokalizacją zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego w danym regionie, pracą, aby mógł zapoznać się z najnowszymi technologiami stosowanymi w branży zabezpieczającymi przez zanieczyszczeniami, z potencjalnym miejscem zatrudnienia w danym zawodzie, już na początku swojego kształcenia.

Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: grupowa.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia przykładowego zadania będzie przeprowadzone na podstawie wykonanych kart pracy - mapy, porównanych z wzorcem opracowanym przez nauczyciela. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: miejsca lokalizacji zanieczyszczeń, rodzaje zanieczyszczeń, poprawność ich rozmieszczenia na mapie. W karcie pracy należy wykonać jedno z elementów zadania poprawnie, aby zaliczyć zadanie. W ocenie nauczyciel powinien również uwzględnić: strukturę karty pracy, zgodną z zasadami, układ, czytelność, estetyczność. Oceniając ucznia w dziale programowym „Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego” nauczyciel ocenia zakres opanowanych teoretycznych wiadomości oraz umiejętności ich wykorzystania w ćwiczeniach praktycznych. Ważnym elementem działu jest tez umiejętność rozpoznawania zanieczyszczeń, miejsca ich występowania, czy sposobów ich ograniczania, sprawdzana przez nauczyciela w różnych formach pracy ucznia na zajęciach edukacyjnych. Nauczyciel prowadzący proces dydaktyczny zobowiązany jest opracować wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać na podstawie: sprawdzianów pisemnych i ustnych, sprawdzianów praktycznych, testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas ćwiczeń.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia


23



1.2. Zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości uczniaNauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; zastosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.

1.3. Bilanse zanieczyszczeń środowiska


Poziom wymagań

programowych


R.7.2(1)1 dokonać podziału bilansów zanieczyszczeń; P B – Rodzaje bilansów. – Cele sporządzania bilansów. – Zasady sporządzania bilansów. – Dokumentacja sporządzania bilansu zanieczyszczeń.

R.7.2(1)2 określić cele i zasady sporządzania bilansów zanieczyszczeń; P B

R.7.2(1)3 dokonać analizy informacji zawartych w dostępnych, sporządzonych bilansach zanieczyszczeń;

P B

R.7.2(1)4 sporządzić schematy opracowania bilansów zanieczyszczeń; PP C

R.7.2(1).5. zgromadzić i zanalizować dane dotyczące aktualnego stanu środowiska;

PP D

R.7.2(3)1 sporządzić bilanse zanieczyszczeń wprowadzanych do wód płynących, powietrza i gleby;

P B

R.7.2(3)2 sporządzić bilans zanieczyszczeń pyłowych; PP C

R.7.2(3)3 sporządzić bilans wodno-ściekowy regionu; PP D

R.7.2(3)4 opracować prosty bilans odpadów przemysłowych; PP C

R.7.2(3)5 przedstawić wyniki bilansów w formie tabelarycznej; P B

R.7.2(3)6 przedstawić wyniki bilansów w formie graficznej; P C

R.7.2(3)7 dokonać analizy sporządzonych bilansów zanieczyszczeń powietrza, wód, gleb;

PP D


24



1.3. Bilanse zanieczyszczeń środowiskaKPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;

KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;Planowane zadaniaOpracuj bilans zanieczyszczeń odpadów przemysłowych w Twoim mieście z ostatnich trzech lat. Bilans sporządź zarówno w formie tabelarycznej, jak i graficznej wykorzystując programy komputerowe – na podstawie corocznych sprawozdań. Sporządzony bilans w formie elektronicznej przekaż do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni ochrony środowiska, w której będą zajęcia powinny znajdować się: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska, zestaw przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków.

Środki dydaktyczneZestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków. Poza tym: roczniki statystyczne, raporty, instrukcje zawierające ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, wód, gleb; czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne z przykładowymi bilansami zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Bilanse zanieczyszczeń środowiska” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń z wykorzystaniem komputera i oprogramowania biurowego, tekstu przewodniego, czy metoda przypadków. Metody te mają powinny zawierać opisy czynności podczas sporządzania bilansów zanieczyszczeń, pozyskiwania z różnych źródeł materiałów do tworzenia bilansów oraz umiejętności ich przedstawienia. Doskonałą do tego rodzaju ćwiczeń jest metoda przypadków, polegająca na rozpatrywaniu stosunkowo prostych przypadków tworzenia bilansów różnego rodzaju zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby.

Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.


25



1.3. Bilanse zanieczyszczeń środowiskaPropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura bilansu zanieczyszczeń, zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, poprawność, układ, bezbłędny edycyjnie). Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów w dziale „Bilanse zanieczyszczeń środowiska” powinno odbywać się systematycznie w trakcie realizacji tego działu, na podstawie określonych kryteriów. Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować i mobilizować do pracy ucznia, jak i nauczyciela.Nauczyciel prowadzący proces dydaktyczny zobowiązany jest opracować wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać na podstawie: sprawdzianów pisemnych i ustnych, sprawdzianów praktycznych, testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas ćwiczeń. Po zakończeniu realizacji programu działu proponuje się zastosowanie sprawdzianu teoretycznego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; zastosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.

1.4. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiska


Poziom wymagań

programowych


R.7.2(5)1 porównać wyniki badań stopnia zanieczyszczenia środowiska z dopuszczalnymi, określonymi w normach;

P B – Normy oraz akty prawne określające dopuszczalne stopnie zanieczyszczenia środowiska.

– Standardy emisyjne, standardy jakości i klasy jakości dla poszczególnych komponentów środowiska.

– Niezbędny stopień redukcji zanieczyszczeń przy oczyszczaniu gazów odlotowych i na oczyszczalni ścieków.

– Zasady naliczania opłat i kar za gospodarcze korzystanie ze środowiska.

R.7.2(5)2 zinterpretować wyniki stopnia zanieczyszczenia środowiska; P C

R.7.2(5)3 ocenić stopień zanieczyszczenia środowiska na podstawie obowiązujących norm i przepisów prawa;

PP C

R.7.2(5)4 opracować raport z zanieczyszczeń środowiska na podstawie przepisów prawa;

PP D

R.7.2(5)5 zaplanować rozwiązania na podstawie raportu stwierdzającego podwyższone stopnie zanieczyszczenia środowiska;

PP D


26



1.4. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiska– Pozwolenia emisyjne, warunki wydania pozwoleń i

decyzji wodno-prawnych.– Ocena oddziaływania na środowisko. – Kataster wodny.– Operat wodno-prawny. – Poważne awarie.

R.7.2(6)1 wykonać obliczenia opłat lub kar zanieczyszczeń odprowadzanych z gazami odlotowymi do atmosfery;

P C

R.7.2(6)2 wykonać obliczenia opłat lub kar zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami;

P C

R.7.2(6)3 skorzystać z aktów prawnych przy obliczeniach stopnia redukcji zanieczyszczeń gazów odlotowych i ścieków;

PP D

R.7.2(7)1 posłużyć się normami do oceny stanu środowiska naturalnego; P C

R.7.2(7)2 wykonać obliczenia opłat lub kar emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód oraz gleb;

PP C

R.7.2(8)1 ocenić stan zanieczyszczenia na podstawie sporządzonego bilansu; P B

R.7.2(8)2 zgromadzić dane bilansu dotyczące aktualnego stanu zanieczyszczenia środowiska;

P B

R.7.2(8)3 prognozować zmiany zachodzące w środowisku na podstawie sporządzonego bilansu zanieczyszczeń;

PP C

R.7.2(9)1 posłużyć się dokumentacją katastru wodnego; P B

R.7.2(9)2 odczytać dane o sieciach hydrograficznych; stanach wód, stopniu zanieczyszczenia wód, na podstawie katastru wodnego;

P C

R.7.2(9)3 opracować raport ze stanu biologicznego wód na podstawie katastru wodnego;

PP D

R.7.2(10)1 skorzystać z aktów prawnych przy wydawaniu pozwoleń i decyzji wodno-prawnych;

P C

R.7.2(10)2 wydać pozwolenia za gospodarcze korzystanie ze środowiska; PP C

R.7.2(10)3 wykonać ocenę oddziaływania inwestycji szkodliwych dla zdrowia i środowiska przyrodniczego zgodnie z procedurami;

PP D

R.7.2(11)1 czytać informację zawartą w instrukcji gospodarowania wodą; P B

R.7.2(11)2zanalizować informacje zawarte w instrukcji gospodarowania wodą; PP C

R.7.2(14) 1. rozpoznać rodzaje inwestycji szkodliwych na środowisko przyrodnicze P B


27



1.4. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiskai ludzi; R.7.2(14)2 rozróżniać czynniki szkodliwe w oddziaływaniach inwestycji; P C

R.7.2(14)3 dobrać metody ochrony środowiska przyrodniczego i ludzi podczas oddziaływania inwestycji szkodliwych;

PP C

KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;

KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;

KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;

KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne;

KPS(9)2 zachować się asertywnie;

KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;

KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;

KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;Planowane zadaniaNa podstawie załącznika zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska i wysokości należnych opłat opracuj formularz naliczania opłat za korzystanie ze środowiska. Sporządzony wydruk formularza przekażesz w wersji papierowej do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska, w której powinny znajdować się: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska, zestaw przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków.


28



1.4. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiskaŚrodki dydaktyczneZestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków. Poza tym: raporty, normy jakości środowiska, standardy emisyjne, standardy jakości i klasy jakości dla poszczególnych komponentów środowiska, dokumenty dotyczące zasad naliczania opłat i kar za korzystanie ze środowiska, przykładowe - instrukcje gospodarowania wodą, operat wodno-prawny, pozwolenia i decyzje wodno-prawne, kataster wodny; czasopisma branżowe, katalogi, prezentacje multimedialne z przykładowymi ocenami oddziaływań na środowisko, zasadami naliczania opłat i kar za korzystanie ze środowiska.

Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiska” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, dyskusji, czy metod symulacyjnych. Wskazane metody mają za zadanie dążyć poprzez czynności praktyczne, po rozwijanie odpowiednich umiejętności, aż po nabywanie wprawy. Metody te zawierają opisy czynności niezbędnych do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie i zespołowo.

Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie wydruku formularza. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), wydruk dokumentacji. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów w dziale „Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiska” powinno odbywać się systematycznie w trakcie realizacji tego działu, na podstawie określonych kryteriów. Nauczyciel prowadzący proces dydaktyczny zobowiązany jest opracować wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne.Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: przyswajanie koniecznych wiadomości z zakresu przedmiotu, wykorzystywanych na dalszym etapie kształcenia oraz umiejętności ich wykorzystywania zarówno z ćwiczeniach o zakresie teoretycznym, jak i praktycznym. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać na podstawie: sprawdzianów pisemnych i ustnych, sprawdzianów praktycznych, testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas ćwiczeń. Po zakończeniu realizacji programu działu proponuje się zastosowanie sprawdzianu teoretycznego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów. Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia;– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne


29



1.4. Ocena stopnia zanieczyszczenia środowiskaodwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


30



2. Ochrona wód2.1. Ujęcia wody2.2. Uzdatnianie wód 2.3. Oczyszczanie ścieków 2.4. Przydomowe oczyszczalnie ścieków 2.1. Ujęcia wody


Poziom wymagań

programowych


R.8.1(1)1 rozpoznać typy ujęć wód powierzchniowych i podziemnych; P A – Klasyfikacja ujęć wód powierzchniowych i podziemnych.– Budowa ujęć wody powierzchniowej.– Budowa studni kopanej i wierconej.– Wydajność studni kopanej i wierconej, zasięg leja

depresyjnego.– Objawy zakłóceń w pracy pompy eksploatacja studni kopanej i

wierconej strefy ochronne ujęć wody.– Zbiorniki wodociągowe.– Hydrofory.– Sieć wodociągowa.– Sieć kanalizacyjna.

R.8.1(1)2 opisać elementy i budowę poszczególnych ujęć; P CR.8.1(1)3 obliczyć wydajność studni kopanej i wierconej; P CR.8.1(1)4 przewidzieć zakłócenia w pracy studni wierconej; PP DR.8.1(1).5 przedstawić zasady eksploatacji ujęć wód powierzchniowychi podziemnych; P B

R.8.1(1)6 określić zasady prawidłowej pracy ujęć wód powierzchniowych; P BR.8.1(1)7 scharakteryzować strefy ochronne ujęć wody; P CR.8.1(1)8 omówić przeznaczenie i rodzaje zbiorników wody; P BR.8.1(1)9 przedstawić elementy składowe i zasadę działania hydroforni;PKZ(R.g)(8)1 odczytać oznaczenia stosowane w dokumentacji hydrologicznej; P APKZ(R.g)(8)2 odczytać dane z atlasów i roczników hydrologicznych; P APKZ(R.g)(8)3 ocenić stan wody na podstawie odczytu z krzywej wodowskazowej; P CPKZ(R.g)(8)4 odczytać dane zawarte w dokumentacji meteorologicznej (na mapie pogody, np. kierunek wiatru, wyż, niż baryczny, ciśnienie, itp.); P B

R.8.1(14)1 rozróżnić rodzaje sieci wodociągowych i kanalizacyjnych; P BR.8.1(14)2 przedstawić elementy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych; P BR.8.1(14)3 odczytać informacje zawarte w dokumentacji projektowej sieci wodociągowych i kanalizacyjnych; P C

R.8.1(14)4 przeliczyć skalę podaną w dokumentacji projektowej sieci wodociągowych i kanalizacyjnych;

PP C


31



2.1. Ujęcia wodyKPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadaniaWykonaj w formie graficznej uproszczony projekt ujęcia wody podziemnej wraz z wytyczeniem stref ochronnych ujęcia. W części opisowej projektu zamieść niezbędne zasady eksploatacji ujęcia ze szczególnym uwzględnieniem zakłóceń pracy pompy Sporządzony projekt będziesz prezentować na forum grupy (10 minut) oraz przekażesz w wersji papierowej do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska, w której powinny znajdować się dokumentacja projektowa. Środki dydaktyczneRaporty, normy jakości środowiska, przykładowa dokumentacja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej , dokumentacja hydrologiczna, atlasy i roczniki hydrologiczne.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „Ujęcia wody”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów w dziale „Ujęcia wody” powinno odbywać się systematycznie w trakcie realizacji tego działu, na podstawie określonych kryteriów. Nauczyciel prowadzący proces dydaktyczny zobowiązany jest opracować wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne.Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: przyswajanie koniecznych wiadomości z zakresu przedmiotu, wykorzystywanych na dalszym etapie kształcenia oraz umiejętności ich


32



2.1. Ujęcia wodywykorzystywania zarówno z ćwiczeniach o zakresie teoretycznym, jak i praktycznym. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonywać na podstawie: sprawdzianów pisemnych i ustnych, sprawdzianów praktycznych, testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas ćwiczeń. Po zakończeniu realizacji programu działu proponuje się zastosowanie sprawdzianu teoretycznego. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów. Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


33



2.2. Uzdatnianie wód


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.g)(4)1 scharakteryzować klasy czystości wód powierzchniowych i podziemnych; P B – Charakterystyka wód występujących w przyrodzie.– Wskaźniki zanieczyszczeń wód. – Schematy technologiczne uzdatniania wód powierzchniowych i

podziemnych.– Wymagania stawiane wodom użytkowym.– Metody i procesy uzdatniania wód. – Cedzenie na kratach i sitach.– Teoretyczne podstawy sedymentacji.– Budowa i zasada działania osadników poziomych, pionowych i

radialnych.– Teoretyczne podstawy procesu koagulacji.– Budowa i zasada działania urządzeń do koagulacji.– Koagulacja kontaktowa.– Mechanizm działania złóż filtracyjnych.– Wymagania stawiane piaskom filtracyjnym.– Budowa i zasada działania filtrów powolnych, pospiesznych,

otwartych i zamkniętych. – Teoretyczne podstawy procesu napowietrzania wody.– Skutki występowania żelaza w wodzie.– Metody odżelaziania i odmanganiania wody.– Odżelaziacze otwarte i zamknięte.– Odkwaszanie wody.– Poprawa własności organoleptycznych wody.– Teoretyczne podstawy procesu dezynfekcji wody.– Zasada działania urządzeń do dezynfekcji wody.– Wymagania stawiane wodzie do celów chłodniczych i

PKZ(R.g)(4)2 wymienić czynniki kształtujące skład wód powierzchniowych i podziemnych; P B

PKZ(R.g)(4)3 przyporządkować poszczególne wskaźniki zanieczyszczeń odpowiedniemu rodzajowi wody; P B

R.8.1(2)1 sklasyfikować zanieczyszczenia wód wg wybranego kryterium; P BR.8.1(2)2 wymienić źródła zanieczyszczeń fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody; P A

R.8.1(2)3 opisać zanieczyszczenia fizyczne , chemiczne i bakteriologiczne wody; P CPKZ(R.g)(10)1 określić wymagania stawiane wodzie do picia na podstawie odpowiedniego rozporządzenia; P B

PKZ(R.g)(10)2 sklasyfikować wody powierzchniowe i podziemne na podstawie odpowiednich rozporządzeń; PP C

R.8.1(3)1 omówić wymagania stawiane wodzie do celów użytkowych, chłodniczych i kotłowych; P C

R.8.1(3)2 zróżnicować pojęcia: metody i procesy uzdatniania wody; P CR.8.1(3)3 wymienić metody uzdatniania wód powierzchniowych, podziemnych oraz wód do celów chłodniczych i kotłowych; P A

R.8.1(3)4 omówić istotę fizycznych, chemicznych i biologicznych metod uzdatniania wody; P C

R.8.1(3)5 zweryfikować układy metod uzdatniania wody (fizyczno-chemiczne, fizyczno-biologiczne); P C

R.8.1(4)1 dobrać wskaźniki przeznaczone do usunięcia w zależności od rodzaju wód i dobierać do nich metodę usunięcia; PP C

R.8.1(5)1 wyszczególnić urządzenia do uzdatniania wód powierzchniowych, podziemnych, chłodniczych i kotłowych;

P C


34



2.2. Uzdatnianie wód kotłowych.

– Dekarbonizacja wody.– Zmiękczanie wody metodami strąceniowymi.– Zmiękczanie i demineralizacja wody na jonitach.

R.8.1(4)2 opisać podstawy teoretyczne procesów uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych; PP C

R.8.1(4)3 opisać podstawy teoretyczne procesów uzdatniania wód chłodniczych i kotłowych; PP C

R.8.1(4)4 obliczyć dawki reagentów do dekarbonizacji i zmiękczania wody; PP CR.8.1(4)5 obliczyć parametry pracy wymienników jonitowych; PP CR.8.1(4)6 dobrać metodę dekarbonizacji, zmiękczania , demineralizacji w zależności od składu wody; PP D

R.8.1(5)2 wyjaśnić zasadę działania poszczególnych urządzeń do uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych; PP C

R.8.1(5)3 wyjaśnić zasadę działania poszczególnych urządzeń do uzdatniania wód chłodniczych i kotłowych; PP C

R.8.1(5)4 zestawić w odpowiedniej kolejności urządzenia do uzdatniania wód powierzchniowych, podziemnych, chłodniczych i kotłowych; P B

R.8.1(4)7 zaproponować kolejność procesów przy uzdatnianiu wód powierzchniowych i podziemnych oraz dobrać schemat do uzdatniania wód przemysłowych;

PC

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;


35



2.2. Uzdatnianie wód OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadaniaNa podstawie podanej analizy fizykochemicznej wody opracuj uproszczony projekt schematu technologicznego jej uzdatniania do celów bytowo-gospodarczych. Ustal rodzaj i kolejność procesów technologicznych, dobierz urządzenia, oszacuj efekty uzdatniania. Projekt opracuj w formie opisowej i graficznej.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska w której powinny znajdować się: raporty, normy jakości środowiska, standardy emisyjne, standardy jakości i klasy jakości dla poszczególnych komponentów środowiska.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych. Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „Uzdatnianie wód powierzchniowych i podziemnych”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), opracowanie graficzne dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia;– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


36



2.3. Oczyszczanie ściekówUszczegółowione efekty kształcenia

Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:Poziom

wymagań programowych


R.8.1(7)1 wyjaśnić pojęcie ścieki; P A – Rodzaje i charakterystyka ścieków.– Źródła zanieczyszczenia wód.– Wpływ ścieków na wody odbiornika.– Proces samooczyszczania zbiorników wodnych.– Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie warunków

odprowadzania ścieków do wód lub do ziemi.– Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie warunków

odprowadzania ścieków do kanalizacji. Klasyfikacja procesów oczyszczania ścieków miejskich.

– Schematy technologiczne oczyszczania ścieków miejskich.– Podstawy teoretyczne mechanicznego oczyszczania ścieków.– Urządzenia do mechanicznego oczyszczania ścieków.– Podstawy teoretyczne biologicznego oczyszczania ścieków.– Oczyszczanie ścieków na złożach biologicznych.– Oczyszczanie ścieków w komorach osadu czynnego.– Usuwanie substancji biogennych.– Przeróbka i unieszkodliwianie osadów ściekowych.– Procesy i urządzenia stosowane do oczyszczania ścieków

unieszkodliwiania osadów ściekowych.

R.8.1(7)2 wymienić rodzaje ścieków wraz z podaniem kryterium podziału; P BR.8.1(7)3 wymienić źródła powstawania ścieków; P AR.8.1(7)4 przewidzieć wpływ ścieków na wody odbiornika; PP DR.8.1(7)5 opisać przebieg procesu samooczyszczania w zbiorniku wodnym; PP CPKZ(R.g)(10)3 ustalić warunki odprowadzania ścieków do wód lub do ziemi w oparciu o rozporządzenie; P C

PKZ(R.g)(10)4 określić warunki odprowadzania ścieków do kanalizacji w oparciu o rozporządzenie; P C

R.8.1(8)1 przewidzieć wpływ ścieków na wody odbiornika; PP CR.8.1(8)2 omówić przebieg procesu samooczyszczania wód powierzchniowych; PP C R.8.1(8)3 wyszczególnić stopnie oczyszczania ścieków; P BR.8.1(8)4 wyjaśnić teoretyczne podstawy procesów mechanicznego oczyszczania ścieków (cedzenie, flotacja, sedymentacja); P C

R.8.1(8)5 opisać podstawowe układy pracy złóż biologicznych i komór osadu czynnego; PP C

R.8.1(8)6 uzasadnić konieczność defosfatacji i denitryfikacji ścieków oczyszczanych biologicznie oraz przedstawić metody ich realizacji; P B

R.8.1(8)7 omówić procesy unieszkodliwiania osadów ściekowych; PP CR.8.1(8)8 wyszczególnić parametry ścieków usuwane podczas oczyszczania ścieków miejskich; P B

R.8.1(8)9 ocenić efekty oczyszczania ścieków poddanych oczyszczaniu PP DR.8.1(9)1 wyliczyć urządzenia do oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych;

P A


37



2.3. Oczyszczanie ściekówR.8.1(9)2 przedstawić budowę i zasadę działania poszczególnych urządzeń do oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych; PP C

R.8.1(9)3 zestawić w odpowiedniej kolejności urządzenia do oczyszczania ścieków miejskich i unieszkodliwiania osadów ściekowych; P B

BHP(1)2 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higiena pracy, ochroną przeciwpożarową, ochrona środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

P B

BHP(4)2 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas pracy na ujęciach, pracy przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;

P C

BHP(5)4 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy podczas wykonywania prac na ujęciach, pracy przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;

P B

BHP(5)5 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas pracy na ujęciach, pracy przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;

PP C

BHP(5)6 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się pracą na ujęciach, pracą przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;

PP D

BHP(6)3 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika pracującego na ujęciach, przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;

P B

BHP(6)4 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika pracującego na ujęciach, przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków; PP C

BHP(7)2 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków; P B

BHP(8)3 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

P B


38



2.3. Oczyszczanie ściekówBHP(8)4 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

PP C

BHP(9)3 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

P C

BHP(9)4 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej;

PP C

BHP(10)3 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

P B

BHP(10)4 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

P C

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;


39



2.3. Oczyszczanie ściekówOMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadania (ćwiczenia)Uzasadnij zakaz odprowadzenia ścieków bytowo-gospodarczych bezpośrednio do odbiornika. Ustal niezbędny stopień oczyszczania ścieków przed odprowadzeniem ich do odbiornika, narysuj schemat technologiczny procesu oczyszczania tych ścieków.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska w której powinny się znajdować: rozporządzenia, raporty, normy katalogi, modele urządzeń do oczyszczania ścieków.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, prezentacje multimedialne dotyczące oczyszczania ścieków.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „Oczyszczanie ścieków”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia;– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


40



2.4. Przydomowe oczyszczalnie ścieków


Poziom wymagań

programowych


R.8.1(11)1 odróżnić pojęcia oczyszczalnia ścieków i przydomowa oczyszczalnia ścieków; P A – Rola przydomowej oczyszczalni ścieków.

– Klasyfikacja przydomowych oczyszczalni ścieków.– Możliwości zastosowania przydomowych oczyszczalni ścieków.– Budowa i zasada działania przydomowych oczyszczalni ścieków.– Instalowanie przydomowych oczyszczalni ścieków.– Eksploatacja przydomowych oczyszczalni ścieków.

R.8.1(11) 2. określić cel i warunki stosowania przydomowej oczyszczalni ścieków; P CR.8.1(11)3 wyszczególnić elementy konstrukcji przydomowych oczyszczalni ścieków; P B

R.8.1(12)1 określić przeznaczenie poszczególnych elementów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków; P C

R.8.1(12)2 objaśnić zasadę działania przydomowych oczyszczalni ścieków; PP CR.8.1(12)3 wyszczególnić etapy budowy przydomowych oczyszczalni ścieków; PP C

R.8.1(12)4 przestrzegać przepisów bhp obowiązujących podczas budowy przydomowych oczyszczalni ścieków; PP C

R.8.1(12)5 przewidzieć najczęstsze zakłócenia w pracy przydomowych oczyszczalni ścieków i wskazać sposoby ich usunięcia; PP D

R.8.1(12)6 omówić zasady poprawnej eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków; PP C

PKZ(R.g)(9)1 odczytać rysunki techniczne oczyszczalni ścieków; P BPKZ(R.g)(9)2 wykonać rysunki techniczne oczyszczalni ścieków i jej urządzeń, stosując zasady rzutowania; PP C

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;


41



2.4. Przydomowe oczyszczalnie ściekówKPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;Planowane zadania Wykonaj w formie graficznej uproszczony projekt przydomowej oczyszczalni ścieków dla przeciętnego 4-osobowego gospodarstwa domowego. Wykonując zadanie ustal założenia do projektu, określ wymagany stopień oczyszczania, opisz wybraną technologię, przedstaw budowę poszczególnych elementów oczyszczalni, narysuj schemat oczyszczalni Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska w której powinny znajdować się: raporty, normy jakości środowiska, standardy emisyjne, standardy jakości i klasy jakości dla poszczególnych komponentów środowiska.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, prezentacje multimedialne i filmy dotyczące budowy i eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „Przydomowe oczyszczalnie ścieków”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji sporządzonego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), opracowanie graficzne dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające:


42



2.4. Przydomowe oczyszczalnie ścieków– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia;– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


43



3. Ochrona powietrza oraz ochrona przed hałasem i drganiami

3.1. Zanieczyszczenie atmosfery3.2. Techniczne metody ochrony powietrza3.3. Energia i jej związki ze środowiskiem3.4. Drgania mechaniczne, ocena hałasu3.5. Ochrona przed hałasem i drganiami

3.1. Zanieczyszczenie atmosfery


Poziom wymagań

programowych


R.8.2(1)1 rozróżnić podstawowe rodzaje zanieczyszczeń powietrza; P A – Rodzaje zanieczyszczeń powietrza i ich charakterystyka.– Przemiany fizykochemiczne zanieczyszczeń – w atmosferze.– Wpływ poszczególnych zanieczyszczeń atmosfery na

środowisko.– Charakterystyka podstawowych źródeł zanieczyszczeń.– Charakterystyka procesów spalania w kontekście emisji

zanieczyszczeń.– Mechanizm wyniesienia.– Obliczanie wyniesienia dla zadanych warunków.– Rozkład stężeń w smudze zanieczyszczeń. Wpływ warunków meteorologicznych na rozprzestrzenianie

się zanieczyszczeń. Mechanizm i skutki niszczenia warstwy ozonowej, efektu

cieplarnianego, powstawania kwaśnych deszczy.– Podstawowe procesy fizyczne wykorzystywane w

energetyce atomowej.– Wpływ elektrowni atomowej na środowisko w porównaniu

R.8.2(2)1 scharakteryzować rodzaje zanieczyszczeń powietrza; P BR.8.2(1)2 określić wpływ poszczególnych zanieczyszczeń powietrza na środowisko; P C

R.8.2(1)3 scharakteryzować podstawowe źródła emisji zanieczyszczeń; P BR.8.2(1)4 przeanalizować procesy spalania w kontekście emisji zanieczyszczeń; PP CR.8.2(2)2 dokonać klasyfikacji źródeł zanieczyszczeń powietrza i wymienić substancje zanieczyszczające powietrze;

P C

R.8.2(2)3 wyjaśnić pojęcia: emisja, immisja, stężenie zanieczyszczenia, opad pyłu, unos, doza zanieczyszczeń, MAQI i współczynnik toksyczności;

P A

R.8.2(2)4wyjaśnić pojęcie emisji i imisji. P BR.8.2(4)1dokonać uproszczonych obliczeń emisji dla źródeł projektowanych i istniejących;

PP D

R.8.2(3)1 dokonać analizy rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze; P B

PKZ(R.g)(8)5 wskazać, na podstawie rozkładu izolinii na mapie pogody, kierunek rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń;

P B

PKZ(R.g)(8)6 opisać wpływ czynników meteorologicznych na jakość powietrza atmosferycznego;

PP C


44



3.1. Zanieczyszczenie atmosferyz innymi źródłami energii.

– Przepisy BHP podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem.

BHP(1)3 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochrona środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

P B

BHP(4)3 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas wykonywania zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

PP C

BHP(5)7 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia podczas wykonywania zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

P B

BHP(5)8 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas zadań związanych w ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

PP C

BHP(5)9 dokonać prawidłowej charakterystyki czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

PP C

BHP(6)4 określić trzy sposoby zabezpieczania się przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

P B

BHP(6)5 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika zajmującego się ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

PP C

BHP(6)6 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika dokonującego oceny czystości powietrza;

PP C

BHP(7)3 dobrać sprzęt i materiały podczas wykonywania zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

P B

BHP(8)5 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i

P B


45



3.1. Zanieczyszczenie atmosferyhałasem;BHP(8)6 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

P A

BHP(9)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem technika ochrony środowiska;

P C

BHP(9)6 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem, zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej;

P B

BHP(10)5 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

PP D

BHP(10)6 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

PP C

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;


46



3.1. Zanieczyszczenie atmosferyOMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadaniaUstal źródła i rodzaje substancji, które najczęściej zanieczyszczające powietrze w twojej miejscowości.Uzupełnij tabelę wpisując substancje, rodzaj i źródło zanieczyszczeń powietrza.

Substancje zanieczyszczające powietrze Rodzaj zanieczyszczenia Źródło

Korzystając z map pogody oraz danych meteorologicznych zaznacz na mapie obszary i kierunki rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń. Określ skutki oddziaływania zanieczyszczeń na środowisko. Dokonaj analizy informacji zgromadzonych na dany temat i udokumentuj przewidywane skutki oddziaływania zanieczyszczeń na środowisko. Wynik zadania udokumentuj w formie sprawozdania i przedstaw do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni ochrony środowiska, która powinna być wyposażona w środki dydaktyczne wyszczególnione poniżej. Środki dydaktyczneZestaw przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki badanych elementów środowiska, natężenia hałasu.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania ochrony powietrza oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Zanieczyszczenie atmosfery” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie sporządzonego sprawozdania z wykonanego ćwiczenia. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.


47



3.1. Zanieczyszczenie atmosfery– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.3.2. Techniczne metody ochrony powietrza


Poziom wymagań programowych


R.8.2(3)2 scharakteryzować metody ograniczające emisję zanieczyszczeń do atmosfery;

P B – Kierunki ograniczania emisji zanieczyszczeń „u źródła”.

– Modernizacja istniejących źródeł ciepła.– Klasyfikacja metod odsiarczania spalin.– Charakterystyka metod odsiarczania spalin.– Bilanse w metodach odsiarczania spalin.– Charakterystyka metod usuwania tlenków azotu ze

spalin.– Charakterystyka metody usuwania H2S, CO, par

związków organicznych z gazów odlotowych.– Osuszanie gazów.– Zasada działania elektrofiltrów.– Czynniki wpływające na skuteczność odpylania.– Budowa elektrofiltru.– Odpylanie mechaniczne.– Zasada działania cyklonów.– Odpylacze tkaninowe i filtry powietrza.– Charakterystyka materiałów filtracyjnych.– Zasada działania odpylaczy mokrych.– Budowa odpylaczy mokrych.– Zasady doboru urządzeń odpylających.– Odpylanie w przemyśle i energetyce.– Pojęcia dotyczące wentylacji i klimatyzacji.

R.8.2(3)3 zaplanować rozwiązania ograniczające stężenie zanieczyszczeń w powietrzu w zależności od rodzaju i ilości zanieczyszczeń;

PP C

R.8.2(4)2 wymienić zjawiska wykorzystywane podczas usuwania zanieczyszczeń pyłowych i gazowych;

P B

R.8.2(4)3 dokonać klasyfikacji metod odsiarczania spalin; P A

R.8.2(4)4 określić zakres zastosowania metod redukcji NOx w spalinach; P C

R.8.2(4)5 zaproponować działania związane z usunięciem zanieczyszczeń gazowych z gazów odlotowych;

PP C

R.8.2(4)6 zaproponować działania związane z usunięciem zanieczyszczeń pyłowych z gazów odlotowych;

PP C

R.8.2(4)7 ocenić skuteczność poszczególnych metod ograniczania emisji; P BKPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;


48



3.2. Techniczne metody ochrony powietrza– Elementy instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej.– Charakterystyka możliwości poprawy efektywności

wykorzystania ciepła i energii w powiązaniu z ograniczeniem zanieczyszczenia środowiska.

OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;Planowane zadaniaNa podstawie otrzymanej karty pracy oceń skuteczność urządzeń do usuwania zanieczyszczeń pyłowych.Dokonaj obserwacji modeli i makiet urządzeń do usuwania zanieczyszczeń pyłowych zgromadzonych w pracowni, zapoznaj się z ich konstrukcją i zasadą działania na podstawie dołączonych instrukcji. Dokonaj analizy prospektów i katalogów wyrobów odpylających zgromadzonych w pracowni. Zastanów się nad warunkami, w których urządzenia te mogą być zastosowane jako najbardziej skuteczne. Wybierz te, które są najbardziej ekonomiczne, biorąc pod uwagę czynniki środowiskowe i finansowe. Wyniki analizy zapisz w formie raportu, który zaprezentujesz na forum grupy oraz przekażesz w wersji papierowej do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni ochrony środowiska, która powinna być wyposażona w: zestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki badanych elementów środowiska.

Środki dydaktyczneZestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, modele i makiety urządzeń do usuwania zanieczyszczeń, katalogi maszyn i urządzeń do usuwania zanieczyszczeń. Czasopisma branżowe, filmy i prezentacje ochrony powietrza.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania ochrony powietrza oraz monitorowania stanu środowiska,

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Techniczne metody ochrony powietrza” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.


49



3.2. Techniczne metody ochrony powietrzaPropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego raportu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.3.3. Energia i jej związki ze środowiskiem


Poziom wymagań

programowych


R.8.2 (6)1 wymienić technologie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej; P B – Rola energii we współczesnej gospodarce.– Rodzaje i podział źródeł energii.– Charakterystyka nieodnawialnych i odnawialnych

źródeł energii.– Produkcja energii elektrycznej w oparciu o różne

źródła energii.– Wpływ energetyki na środowisko.– Efektywne użytkowanie energii.

R.8.2 (6)2 sklasyfikować urządzenia do wytwarzania energii; P BR.8.2 (6)3 wymienić niekonwencjonalne źródła energii oraz uwarunkowania ich stosowania

P C

R.8.2 (6)4 podać przykłady konwencjonalnych i niekonwencjonalnych źródeł energii;

PP C

R.8.2 (6)5 opisać zasady działania niekonwencjonalnych źródeł energii; P C

R.8.2 (6)6 uzasadnić możliwość zastosowania odnawialnych źródeł energii w warunkach polskich;

PP D

R.8.2 (6)7 zaproponować wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla konkretnego obiektu;

PP D

KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;


50



3.3. Energia i jej związki ze środowiskiemKPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadania.Zaproponuj wykorzystanie różnych źródeł energii dla gospodarstwa rolnego uwzględniając ich dostępność, koszty inwestycji i eksploatacji. Oceń faktyczną możliwość wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii. Sformułuj wnioski, odnośnie zabezpieczenia obiektu w źródła energii. Analizę przedstaw w formie prezentacji multimedialnej.Otrzymane wyniki zaprezentuj w zespole.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni ochrony środowiska, która powinna być wyposażona w: katalogi, filmy i prezentacje dotyczące zastosowania odnawialnych źródeł energii.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje dotyczące zastosowania odnawialnych źródeł energii. Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Energia i jej związki ze środowiskiem” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie oceny prezentacji multimedialnej. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia


51



3.3. Energia i jej związki ze środowiskiemNauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.3.4. Drgania mechaniczne, ocena hałasu


Poziom wymagań

programowych


R.8.2(7)1 określić prawa ruchu drgającego i falowego; P B – Ruch drgający i falowy.– Odbiór dźwięków przez ucho ludzkie.– Pojęcie decybela.– Poziom natężenia dźwięku, ciśnienia akustycznego,

poziom dźwięku, poziom głośności.– Pojęcia drgań i wibracji.– Wrażenia słuchowe, pojęcie hałasu.– Klasyfikacja hałasu.– Parametry hałasu.– Prawne podstawy oceny hałasu i drgań.– Metody oceny oddziaływania hałasu i drgań.

R.8.2(7)2 scharakteryzować pojęcie i parametry fal akustycznych oraz prawa odbioru dźwięku przez ucho ludzkie

P B

R.8.2(7)3 omówić pojęcia: dźwięk, drgania mechaniczne, hałas i jego rodzaje; P A

R.8.2(7)4 wymienić zakresy poziomów dźwięku, w decybelach, nieprzyjemnych i szkodliwych dla człowieka;

P B

R.8.2(7)5 wymienić szkody jakie czyni hałas i drgania wśród organizmów żywych (również człowieka);

P B

R.8.2(7)6 wyjaśnić, jaki wpływ ma czas ekspozycji na hałas; P B

R.8.2(7)7 przewidzieć skutki hałasu na podstawie map akustycznych; PP C

R.8.2(7)8 rozpoznać w swoim otoczeniu skutki wibracji;

PP C

KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;


52



3.4. Drgania mechaniczne, ocena hałasuOMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadaniaOceń klimat akustyczny na podstawie wyników pomiarów poziomu dźwięku, wykonanych w pobliżu trasy szybkiego ruchu. Opracuj w formie schematu blokowego procedurę oceny klimatu akustycznego. Zaprezentuj ją na forum grupy. Po prezentacji zostanie przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i ustalenia właściwej procedury. Na podstawie opracowanej procedury oceń klimat akustyczny dla konkretnego terenu, sformułuj wnioski. Sprawozdanie z pracy oddaj w wersji papierowej do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni ochrony środowiska, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne z działu programowego „ Drgania mechaniczne, ocena hałasu” powinny znajdować się: zestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki badanych elementów środowiska, natężenia hałasu.

Środki dydaktyczneW pracowni, w której będą zajęcia powinny znajdować się: mapy akustyczne, przyrządy do pomiaru poziomu dźwięku i drgań, katalogi maszyn i urządzeń. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje dotyczące oceny hałasu.stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania ochrony powietrza oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDominująca metodą kształcenia powinna być tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: grupowa.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego sprawozdania. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości uczniaNauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne


53



3.4. Drgania mechaniczne, ocena hałasuodwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


54



3.5. Ochrona przed hałasem i drganiami


Poziom wymagań

programowych


R.8.2 (8)1 scharakteryzować podstawy fizyczne tłumienia hałasu i drgań; P B – Podstawy fizyczne tłumienia hałasu i drgań.– Charakterystyka materiałów i ustrojów

dźwiękochłonnych.– Zasady i metody ograniczania hałasu i drgań w

środowisku pracy.– Zasady i metody ograniczania emisji hałasu do

środowiska.– Zasady i metody ograniczania hałasów

komunikacyjnych.– Zasady i metody ograniczania drgań.

R.8.2 (8)2 wybrać sposób ograniczenia hałasu w środowisku pracy; PP C

R.8.2 (8)3 dobrać metodę ograniczenia emisji hałasu do środowiska; PP D

R.8.2 (8)4 zaproponować metodę ograniczenia hałasu komunikacyjnego; P B

R.8.2 (8)5 dobrać sposób ograniczenia drgań; PP C

R.8.2 (8)6 omówić parametry charakteryzujące od strony akustycznej materiały, wyroby i ustroje dźwiękochłonne;

P B

R.8.2 (8)7 wymienić administracyjno-prawne metody i sposoby zwalczania hałasu; P A

R.8.2 (8)8 podać przykład zastosowania prawnych środków ochrony przed hałasem;

PP C

R.8.2 (9)1 zaproponować różne rodzaje rozwiązań zmierzające do obniżenia hałasu związanego z przemysłem i komunikacją w miejscu zamieszkania;

PP D

R.8.2 (9)2 wskazać najistotniejsze czynności mające na celu akustyczną adaptację pomieszczeń;

P C

R.8.2 (9)3 wymienić poczynania mające na celu ograniczenie hałasu w każdym punkcie dokonywanych inwestycji;

PP D

R.8.2 (9)4 wyjaśnić, na czym polega czynna redukcja hałasu; P BR.8.2 (10)1 omówić prawne środki ochrony przed hałasem; P BR.8.2 (10)2 wskazać kilka aktów prawnych dotyczących zapobiegania powstawaniu oraz rozprzestrzenianiu się hałasu i drgań;

P B

R.8.2 (10)3 wyjaśnić, na czym polega ochrona przed hałasem w przepisach; P C

R.8.2 (10)4 wskazać normy dotyczące hałasu i drgań mechanicznych; P A

PKZ(R.g)(10)3 ustalić dopuszczalny poziom hałasu w miejscu pracy; P B


55



3.5. Ochrona przed hałasem i drganiamiPKZ(R.g)(10)4 wskazać zawody, w których choroba wibracyjna jest chorobą zawodową;

P A

PKZ(R.g)(10)5 odszukać dyrektywy unijne, które zajmują się ochroną przed zanieczyszczeniem powietrza, ochroną przed hałasem i drganiami, wymienić zakres ich stosowania;

P B

PKZ(R.g)(10)6 omówić ochronę przed hałasem pomieszczeń w budynkach na podstawie norm;

PP D

KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Planowane zadaniaZaobserwuj w swoim najbliższym terenie, miejscu zamieszkania jaki jest wpływ drgań na środowisko i zdrowie człowieka oraz zaproponuj środki ograniczające wpływ drgań na środowisko i zdrowie człowieka. Zaznacz na mapie najbardziej narażone miejsca oraz zaproponuj lokalizację ochrony przeciwwibracyjnej. Sporządź raport z wykonanej pracy. Przedstaw go grupie. Formę pisemną raportu oddaj do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni ochrony środowiska, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne z działu programowego „Ochrona przed hałasem i drganiami” powinny znajdować się: zestaw przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki badanych elementów środowiska, natężenia hałasu.

Środki dydaktyczneMapy akustyczne, przyrządy do pomiaru poziomu dźwięku i drgań, katalogi maszyn i urządzeń, próbki materiałów dźwiękochłonnych i wibroizolacji. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje. Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów


56



3.5. Ochrona przed hałasem i drganiamibiurowych., oprogramowanie do wspomagania projektowania ochrony powietrza oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDominująca metodą kształcenia powinna być tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: grupowa.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego raportu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


57



4. Gospodarka odpadami oraz ochrona gleb

4.1. Rodzaje odpadów i ich klasyfikacja 4.2. Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na składowiskach 4.3. Unieszkodliwianie odpadów – spalanie i kompostowanie 4.4. Gospodarcze wykorzystanie odpadów 4.5. Odpady przemysłowe i niebezpieczne 4.6. Klasyfikacja gleb i ich ochrona przed degradacją4.1. Rodzaje odpadów i ich klasyfikacja

Uszczegółowione efekty kształceniaUczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi :

Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.g)107 wybrać nazwy aktów prawnych związanych z gospodarowaniem odpadami w Polsce i UE; P B – Rola aktów prawnych w gospodarowaniu odpadami.

– Ustawa o odpadach.– Podstawowe pojęcia związane z gospodarką odpadami.– Źródła powstawania odpadów komunalnych i

przemysłowych.– Charakterystyka odpadów komunalnych i przemysłowych.– Charakterystyka odpadów niebezpiecznych.– Cel i kryteria klasyfikacji odpadów.– Klasyfikacja odpadów zgodna z Ustawą o odpadach z 2001 r.– Klasyfikacja odpadów wg innych kryteriów.

PKZ(R.g)108 wyszczególnić główne założenia treści Ustawy o odpadach; P CR.8.3(1)1 rozróżnić pojęcia: odpady, odpady niebezpieczne i szczególnie uciążliwe dla środowiska; P B

R.8.3(1)2 wymienić i krótko przedstawić rodzaje odpadów i źródła ich powstawania; P BR.8.3(1)3 scharakteryzować odpady komunalne i przemysłowe; PP CR.8.3(1)4 określić rodzaje odpadów niebezpiecznych; P BR.8.3(1)5 przeprowadzić klasyfikację i identyfikację odpadów według Ustawy o odpadach oraz według innych kryteriów; PP

C

KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;


58



4.1. Rodzaje odpadów i ich klasyfikacjaPlanowane zadania Dokonaj klasyfikacji podanych niżej odpadów w oparciu o Katalog odpadów i załącznik nr 1 do Ustawy o odpadach; wyniki pracy zamieść w tabeli.

Lp Klasyfikowany odpad Podział wg Katalogu odpadów Podział wg załącznika nr 1symbol kategoria symbol kategoria

1234567

Wykaz odpadów do sklasyfikowania:1. Odczynniki fotograficzne2. Skratki z oczyszczalni ścieków3. Leki cytotoksyczne i cytostatyczne4. Odpadowa amunicja5. Benzyna6. Cząstki i pyły z hutnictwa szkła7. Odpadowa masa roślinnaWarunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska w której powinny się znajdować: mapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, zasobami przyrody, gałęziami przemysłu, gospodarką prowadzoną w regionie.

Środki dydaktyczneMapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, zasobami przyrody, gałęziami przemysłu, gospodarką prowadzoną w regionie. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce środowiska przyrodniczego w danych regionach Polski.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „ Rodzaje odpadów i ich klasyfikacja”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.


59



4.1. Rodzaje odpadów i ich klasyfikacja

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości uczniaNauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


60



4.2. Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na składowiskachUszczegółowione efekty kształcenia

Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:Poziom wymagań

programowychKategoria

taksonomiczna Materiał nauczania

R.8.3(2)1 uzasadnić konieczność unieszkodliwiania odpadów; PP C – Charakterystyka jakościowa i ilościowa odpadów komunalnych.

– Oddziaływanie odpadów komunalnych na środowisko substancje niebezpieczne w odpadach komunalnych.

– Toksyczność odpadów niebezpiecznych. – Unieszkodliwianie i gospodarcze wykorzystanie odpadów. – Metody unieszkodliwiania odpadów. – Klasyfikacja wysypisk.– Zagrożenia ze strony wysypisk dla środowiska - zasady

lokalizacji wysypisk. – Zabezpieczenie wód gruntowych. – Zagospodarowanie biogazu. – Zasady eksploatacji wysypisk. – Monitoring, zamknięcie i rekultywacja wysypiska. – Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. – Obowiązki wytwórców odpadów zawarte w przepisach

prawnych.

R.8.3(2)2 objaśnić pojęcia: unieszkodliwianie odpadów i gospodarcze wykorzystanie odpadów; P C

R.8.3(7)1 sklasyfikować metody unieszkodliwiania odpadów; P BR.8.3(2)3 objaśnić podstawy teoretyczne procesu składowania odpadów; PP CR.8.3(7)2 opisać przebieg technologiczny procesu składowania odpadów; PP CR.8.3(2)4 wskazać wady i zalety wynikające ze składowania odpadów na składowisku; P C

R.8.3(2)5 uzasadnić ograniczenia w zastosowaniu metod unieszkodliwiania przez składowanie dla określonych odpadów; PP D

R.8.3(4)1 sklasyfikować składowiska wg odpowiednich kryteriów; P BR.8.3(4)2 dobrać teren na lokalizację składowiska; PP CR.8.3(4)3 wykonać uproszczony projekt składowiska odpadów komunalnych; PP DR.8.3(4)4 omówić sposoby zabezpieczenia gruntów przed odciekami i sposoby zagospodarowania biogazu; P C

R.8.3(4)5 przestrzegać zasad eksploatacji składowisk; P CR.8.3(4)6 ustalić zakres monitoringu składowiska; P CR.8.3(4)7 zaplanować przebieg zamknięcia i rekultywacji składowiska; PP DPKZ(R.g)(10)9 wymienić główne założenia Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie; P A

PKZ(R.g)(10)10 zinterpretować zapisy zawarte w dyrektywach Unii Europejskiej i Ustawie o odpadach dotyczących podstawowego obowiązku wytwórców odpadów;

PP C

BHP(1)4 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P B


61



4.2. Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na składowiskachBHP(4)4 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas prac związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P C

BHP(5)10 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy podczas wykonywania prac związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P B

BHP(5)11 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas wykonywania prac związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

PP C

BHP(5)12 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

PP D

BHP(6)7 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika zajmującego się unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P B

BHP(6)8 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika zajmującego się unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

PP C

BHP(7)4 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P B

BHP(8)7 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P B

BHP(8)8 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

PP C

BHP(9)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska związanych z unieszkodliwianiem i

P B


62



4.2. Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na składowiskachgospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;BHP(9)8 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

PP C

BHP(10)7 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P B

BHP(10)8 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;

P C

KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;


63



4.2. Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na składowiskachOMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;Planowane zadania Opracuj w formie graficznej lub makiety uproszczony projekt prawidłowo eksploatowanego składowiska odpadów komunalnych (nadpoziomowego) z zaznaczeniem wszystkich niezbędnych instalacji, obiektów, itp. Zaproponuj sposób rekultywacji tego składowiska i przedstaw go graficznie w przekroju pionowym.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska w której powinny znajdować się: zestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska.

Środki dydaktyczneMapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, zasobami przyrody, gałęziami przemysłu, gospodarką prowadzoną w regionie. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce środowiska przyrodniczego w danych regionach Polski.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na wysypiskach”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości uczniaNauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się


64



4.2. Unieszkodliwianie odpadów – składowanie na składowiskachdo różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


65



4.3. Unieszkodliwianie odpadów – spalanie i kompostowanie


Poziom wymagań

programowych


R.8.3(11)1 sklasyfikować termiczne metody unieszkodliwiania odpadów; P A – Klasyfikacja termicznych metod utylizacji odpadów.– Teoretyczne podstawy termicznych metod utylizacji.– Typowe technologie spalania odpadów komunalnych. – Oddziaływanie spalarni na środowisko. – Metody zapobiegania szkodliwym wpływom spalarni na

środowisko. – Zasady eksploatacji spalarni odpadów. – Teoretyczne podstawy procesu pirolizy.– Paliwo uzyskiwane z odpadów.– Procesy zachodzące w kompostowanych odpadach.– Typowe technologie kompostowania.– Operacje jednostkowe w procesie kompostowania i ich

charakterystyka.– Kompostowanie osadów ściekowych. – Kontrola jakości kompostu i zagrożenia ze strony kompostu.– Metody fermentacji beztlenowej odpadów komunalnych.– 2-stopniowa fermentacja na mokro.

R.8.3(11)2 przedstawić typowe technologie spalania odpadów; P CR.8.3(2)6 objaśnić podstawy teoretyczne procesów: spalania, pirolizy i kompostowania; P C

R.8.3(7)3 opisać przebieg technologiczny procesu spalania, pirolizy i kompostowania; P C

R.8.3(11)3 przewidzieć zagrożenia dla środowiska ze strony spalarni odpadów; PP DR.8.3(11)4 omówić proces pirolizy; P BR.8.3(11)5 wymienić podstawowe zasady prawidłowej eksploatacji spalarni odpadów komunalnych; P A

R.8.3(11)6 scharakteryzować procesy zachodzące w kompostowanych odpadach; P CR.8.3(11)7 sklasyfikować i omówić technologie kompostowania odpadów komunalnych; P C

R.8.3(11)8 wyszczególnić operacje jednostkowe stosowane w procesie kompostowania i scharakteryzować je; P C

R.8.3(11)9 określić zagrożenia dla środowiska ze strony kompostu; PP CR.8.3(11)10 przedstawić metody fermentacji beztlenowej odpadów komunalnych; P BR.8.3(7)4 dobrać metody unieszkodliwiania do podanych rodzajów odpadów; P CR.8.3(7)5 przewidzieć efekty unieszkodliwiania odpadów przy zastosowaniu określonej metody; PP C

KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik


66



4.3. Unieszkodliwianie odpadów – spalanie i kompostowaniepracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;Planowane zadania Na podstawie danych z raportu WIOŚ lub danych Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej przeanalizuj skład morfologiczny odpadów komunalnych z twojej miejscowości wywożonych i składowanych na składowisku w skali roku. Wyszczególnij, które z nich mogą być poddane kompostowaniu (oszacuj ich ilość w m 3), a które należałoby przeznaczyć do spalenia w spalarni odpadów komunalnych. Oblicz, o ile zwiększyłaby się pojemność składowiska w ciągu 10 lat.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska wyposażonej w: mapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, zasobami przyrody, gałęziami przemysłu, gospodarką prowadzoną w regionie.

Środki dydaktyczneMapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z utylizacją odpadów, spalarniami odpadów.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce środowiska przyrodniczego w danych regionach Polski.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.


67



4.3. Unieszkodliwianie odpadów – spalanie i kompostowanieZalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „ Unieszkodliwianie odpadów – spalanie i kompostowanie”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.


4.4. Gospodarcze wykorzystanie odpadów


Poziom wymagań

programowych


R.8.3(6)1 objaśnić pojęcia: zagospodarowanie odpadów, recykling; P A – Sens ekologiczny i ekonomiczny recyklingu odpadów.– Selektywna zbiórka odpadów.– System zbiórki „u źródła”.– Sortownie odpadów.– Możliwości zastosowania recyklingu odpadów.– Recykling wybranych odpadów (makulatury, szkła, tworzyw

sztucznych, itp.).

R.8.3(6)2 wyliczyć korzyści ekologiczne i ekonomiczne wynikające z zastosowania recyklingu; P C

R.8.3(6)3 wymienić i omówić systemy zbiórki odpadów komunalnych; P CR.8.3(6)4 określić zadania sortowni odpadów komunalnych; P BR.8.3(6)5 określić rodzaje surowców wtórnych, które można poddać procesowi recyklingu;

P C


68



4.4. Gospodarcze wykorzystanie odpadówR.8.3(6)6 przeanalizować możliwość i uwarunkowania selektywnej zbiórki i wykorzystania surowców wtórnych; PP D

R.8.3(6)7 przedstawić możliwości ponownego wykorzystania surowców, np. papieru, szkła, tworzyw sztucznych;

PP D

R.8.3(8)1 zaplanować kampanię informacyjno-promocyjną na rzecz propagowania świadomego korzystania ze środowiska; PP D

R.8.3(8)2 zmobilizować uczniów do udziału w akcjach ekologicznych; P CR.8.3(8)3 opracować program minimalizacji odpadów w szkole i w środowisku; PP DKPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;


69



4.4. Gospodarcze wykorzystanie odpadówPlanowane zadania Opracuj projekt realizacji prac związanych z ograniczeniem ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w twoim środowisku (w domu lub szkole). Zbierz informacje dotyczące gospodarczego wykorzystania odpadów w twoim regionie ( informacje z Urzędu Miasta lub Gminy, WiOŚ-u, mieszkańców) i oceń poziom gospodarki odpadami.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska wyposażonej w: mapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, zasobami przyrody, gałęziami przemysłu, gospodarką prowadzoną w regionie.

Środki dydaktyczneOpracowania dotyczące danego regionu związane z wykorzystaniem odpadów. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce środowiska przyrodniczego w danych regionach Polski. Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „ Gospodarcze wykorzystanie odpadów”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.



70



4.5. Odpady przemysłowe i niebezpieczneUszczegółowione efekty kształcenia




R.8.3(12)1 wyjaśnić pojęcie „odpady niebezpieczne”; P A – Rodzaje odpadów niebezpiecznych i ich charakterystyka- zagrożenia ze strony odpadów niebezpiecznych dla środowiska.

– Organizacja zbiórki odpadów niebezpiecznych.– Sposoby postępowania z odpadami – niebezpiecznymi.– Zasady składowania odpadów niebezpiecznych.– Ogólna charakterystyka odpadów przemysłowych.– Źródła odpadów przemysłowych.– Wpływ odpadów przemysłowych na środowisko.– Klasyfikacja operacji stosowanych przy unieszkodliwianiu

odpadów przemysłowych i ich charakterystyka.– Podstawy teoretyczne operacji jednostkowych

(magazynowanie, przesiewanie, rozdrabnianie, zagęszczanie, itp.).

– Urządzenia stosowane do unieszkodliwiania odpadów przemysłowych.

R.8.3(12)2 podać skutki obecności odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych i przemysłowych; PP C

R.8.3(12)3 zaproponować sposoby ograniczenia udziału odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych; PP C

R.8.3(12)4 określić warunki deponowania odpadów niebezpiecznych; P CR.8.3(13)1 wyjaśnić pojęcie odpadów przemysłowych i wymienić źródła powstawania odpadów przemysłowych; P A

R.8.3(13)2 diagnozować skład jakościowy i ilościowy odpadów z poszczególnych gałęzi przemysłu oraz ich uciążliwość dla środowiska; P C

R.8.3(13)3 sklasyfikować operacje jednostkowe stosowane przy unieszkodliwianiu odpadów przemysłowych i przyporządkować urządzenia poszczególnym procesom i operacjom jednostkowym;

PP C

R.8.3(13)4 wymienić i scharakteryzować urządzenia stosowane do poszczególnych operacji jednostkowych procesów unieszkodliwiania odpadów przemysłowych; PP

C

KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;Planowane zadania Na podstawie danych statystycznych przeprowadź analizę źródeł odpadów niebezpiecznych w kraju. Określ, jakie to rodzaje odpadów, podaj nazwę wytwórców tych odpadów i zlokalizuj ich na mapie gospodarczej Polski. Przedstaw sposoby postępowania z w/w odpadami niebezpiecznymi.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska wyposażonej w: mapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane


71



4.5. Odpady przemysłowe i niebezpiecznez ochroną środowiska, zasobami przyrody, gałęziami przemysłu, gospodarką prowadzoną w regionie, odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi.

Środki dydaktyczneOpracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce środowiska przyrodniczego w danych regionach Polski.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „ Odpady przemysłowe i niebezpieczne”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.


4.6. Klasyfikacja gleb i ich ochrona przed degradacjąUszczegółowione efekty kształcenia





72



4.6. Klasyfikacja gleb i ich ochrona przed degradacjąPKZ(R.g)(5)1 wyjaśnić pojęcie gleba i wyliczyć funkcje gleby w środowisku; P A – Gleba i jej funkcje w środowisku.

– Charakterystyka fizykochemiczna gleby, profil glebowy.– Klasyfikacja gleb.– Degradacja gleb i jej zasięg, dewastacja gleb.– Erozja gleb.– Zanieczyszczenie środowiska jako źródło degradacji gleb.– Chemizacja rolnictwa jako źródło degradacji gleb.– Działalność górnictwa podziemnego i odkrywkowego jako

źródła zanieczyszczenia gleb.– Działalność zakładów energetycznych jako źródło

zanieczyszczenia gleb.– Zjawiska krasowe.– Sposoby rekultywacji gleb.– Ogólne zasady rekultywacji gruntów zdegradowanych.– Rekultywacja gleb zdegradowanych przez górnictwo

podziemne i odkrywkowe.– Rekultywacja gleb zdegradowanych przez zakłady

energetyczne.– Ustawa ochronie gruntów rolnych i leśnych.

PKZ(R.g)(5)2 rozróżnić właściwości fizykochemiczne gleby; P BPKZ(R.g)(5)3 dobrać szkic profilu glebowego do właściwego rodzaju gleby; PP CPKZ(R.g)(5)4 określić czynniki wpływające na żyzność gleby; P AR.8.3(15)1 oszacować zasięg degradacji gleb; PP CR.8.3(15)2 przedstawić skutki zanieczyszczenia środowiska jako przyczynę degradacji gleb; PP C

R.8.3(15)3 wyjaśnić, na czym polega chemizacja rolnictwa w aspekcie degradacji gleb; PP C

R.8.3(15)4 uszczegółowić pojęcie erozja gleb, podać jej rodzaje, podać przyczyny i skutki erozji gleb; PP C

R.8.3(15)5 określić skutki zjawisk krasowych; PP CR.8.3(15)6 ocenić wpływ górnictwa podziemnego i odkrywkowego jako źródła zanieczyszczenia gleb; PP C

R.8.3(15)7 wykazywać wpływ zakładów energetycznych jako źródło zanieczyszczenia gleb; PP C

R.8.3(16)1 rozróżnić pojęcia: degradacja i dewastacja gleb; P AR.8.3(16)2 wskazać przyczyny degradacji gleb; P BR.8.3(16)3 wymienić zabiegi chroniące gleby przed degradacją; P BR.8.3(16)4 dobrać odpowiednie metody rekultywacji gleb stosownie do rodzaju degradacji; PP C

R.8.3(16)5 przedstawić sposoby rekultywacji gleb zdegradowanych przez górnictwo podziemne i odkrywkowe; PP C

R.8.3(16)6 przedstawić sposoby rekultywacji gleb zdegradowanych przez zakłady energetyczne; PP C

R.8.3(17)1 sklasyfikować metody rekultywacji gleb; P AR.8.3(17)2 przyporządkować metody rekultywacji odpowiedniej formie degradacji gleb; PP C

R.8.3(17)3 zorganizować prace związane z rekultywacją terenów zdegradowanych PP D


73



4.6. Klasyfikacja gleb i ich ochrona przed degradacjąprzez górnictwo podziemne i odkrywkowe;R.8.3(17)4 zorganizować prace związane z rekultywacją terenów zdegradowanych przez zakłady energetyczne;

PP D

KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;Planowane zadania Opisz wpływ górnictwa podziemnego, odkrywkowego i zakładów energetycznych na degradację gleb i przedstaw stosowane w takich przypadkach metody rekultywacji gleby. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni ochrony środowiska. W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: mapy, roczniki statystyczne, opracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, klasyfikacją gleb i ich ochroną przed degradacją.


74



4.6. Klasyfikacja gleb i ich ochrona przed degradacją

Środki dydaktyczneOpracowania dotyczące danego regionu związane z ochroną środowiska, klasyfikacją gleb i ich ochroną przed degradacją.Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce środowiska przyrodniczego w danych regionach Polski. Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDominującą metodą będą ćwiczenia. Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności z zakresu działu programowego „ Klasyfikacja gleb i ich ochrona przed degradacją”. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem.



75



5. Działalność gospodarcza w ochronie środowiska

5.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej5.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiska

5.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej


Poziom wymagań

programowych


PDG(1)1 rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; P B – Podstawy działalności gospodarczej.– Zasady planowania określonej działalności. Formy

organizacyjno-prawne działalności przedsiębiorstwa. – Formy pozyskiwania kapitału. – Rejestrowanie firmy.– Dokumentacja dotycząca podejmowania działalności

gospodarczej.– Opodatkowanie działalności gospodarczej. Wydajność

pracy. Systemy wynagrodzeń pracowników.– Obowiązki pracodawcy dotyczące ubezpieczeń

społecznych. Ubezpieczenia gospodarcze. Etyka w biznesie.

– Obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i ppoż.

PDG(1)2 wyjaśnić pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo z zakresu ochrony środowiska;

P B

PDG(2)1 zidentyfikować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego;

P B

PDG(2)2 zidentyfikować przepisy prawa podatkowego; P B

PDG(2)3 dokonać analizy przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PP C

PDG(2)4 określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

P B

PDG(3)1 zidentyfikować aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;

P B

PDG(3)2 dokonać analizy przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej;

P C

PDG(3)3 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej;

P D

PDG(3)4 skorzystać z aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie ochrony środowiska;

P C

PDG(4)1 scharakteryzować zakres podejmowanych prac przez przedsiębiorstwa zajmujące się ochroną środowiska;

P B


76



5.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczejPDG(4)2 dobrać instytucje z zakresu ochrony środowiska wspomagające wykonywanie zadań zawodowych;

PP C

PDG(7)1 sporządzić algorytm postępowania przy zakładaniu własnej działalności gospodarczej;

P D

PDG(7)2 wybrać właściwą do możliwości przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiska formę organizacyjno-prawną planowanej działalności;

P C

PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności;

P C

PDG(7)4 wybrać odpowiednią do zamierzonego przedsięwzięcia formę opodatkowania działalności;

PP C

PDG(7)5 sporządzić biznesplan dla wybranej działalności zgodnie z ustalonymi zasadami;

P C

BHP(2)1 wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

P A

BHP((2)2 scharakteryzować zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

PP B

BHP(2)3 zidentyfikować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy; P B

OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;

OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;

OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;

OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;

OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;

OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;

OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;


77



5.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczejOMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;

OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;

OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;

Planowane zadaniaOpracujcie w grupie procedury postępowania przy zakładaniu własnej działalności gospodarczej związanej z ochroną środowiska. Grupy zaprezentują swoje opracowania w formie prezentacji (w dowolnej formie, np.: plakaty, prezentacja multimedialna,). Po prezentacji zostanie przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i ustalenia właściwej procedury. Na podstawie opracowanej procedury grupa uczniów opracuje poradnik „Krok po kroku – zakładam własne biuro, sporządzające oceny oddziaływania inwestycji na środowisko”. Poradnik oddajcie w wersji papierowej do oceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni przedsiębiorczości, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne z działu programowego „Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej” powinny znajdować się: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Środki dydaktyczneW pracowni, w której będą zajęcia powinny znajdować się: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej, prawa pracy, prawa ochrony środowiska; zestawy ćwiczeń; filmy lub prezentacje z zakresu zakładania działalności gospodarczej.

Zalecane metody dydaktyczneDominująca metodą kształcenia powinna być tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zakładania własnej działalności, metoda symulacyjna oraz metoda projektu. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do funkcjonowania na rynku pracy, wskazują możliwości założenia własnej firmy. Na zajęciach powinna być kształtowana postawa przedsiębiorczości, kreatywności i innowacyjności działania.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: grupowa.


78



5.1. Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczejPropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego poradnika. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura prezentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność), wypowiedzi grupy podczas prezentacji wyników swojej pracy; wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).„Podstawy formalno-prawne działalności gospodarczej” jest działem przedmiotowym, który umożliwi uczniowi zdobywanie umiejętności sprawniejszego poszukiwania pracy, szybszego załatwienia spraw formalnych w przypadku otwierania własnego przedsiębiorstwa. Dlatego, też ocenia powinna być określona na podstawie podanych wcześniej kryteriów różnych zadań powierzonych uczniowi w trakcie pracy na zajęciach. Oceny osiągnięć uczniów należy dokonać na podstawie: różnorakich ćwiczeń, sprawdzianów pisemnych i ustnych, sprawdzianów praktycznych, testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas ćwiczeń. Po zakończeniu realizacji programu działu proponuje się zastosowanie sprawdzianu teoretycznego. W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.5.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiska


Poziom wymagań

programowych


PDG(5)1 dokonać analizy działalności z zakresu ochrony środowiska na rynku; P C – Badanie potrzeb klientów w zakresie ochrony środowiska.

– Działania w małej firmie. – Źródła przychodów i kosztów w firmie świadczącej

usługi w zakresie ochrony środowiska. – Usługi świadczone w zakresie ochrony środowiska

przez przedsiębiorstwa. – Zasady współpracy przedsiębiorstwa z otoczeniem.

PDG(5)2 dokonać analizy czynników kształtujących popyt na prowadzenie firm w zakresie ochrony środowiska;

P C

PDG(5)3 porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne; PP C

PDG(6)1 zidentyfikować procedury wymiany zakresu usług między przedsiębiorstwami funkcjonującymi na rynku;

P B

PDG(6)2 zorganizować współpracę z kontrahentami w zakresie wymiany usług z zakresu ochrony środowiska;

P C

PDG(6)3 ustalić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami z branży; PP D


79



5.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiskaPDG(6)4 zaplanować wspólne przedsięwzięcia dotyczące zadań ochrony środowiska;

P C

PDG(8)1 sporządzić niezbędną korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;

P B

PDG(9)1 posługiwać się urządzeniami biurowymi podczas prac w przedsiębiorstwie;

P B

PDG(9)2 skorzystać z programów biurowych do prowadzenia działalności; P C

PDG(9)3 skorzystać z poczty elektronicznej, Internetu, sieci komputerowych podczas prac w przedsiębiorstwie;

P C

PDG(10)1 rozróżnić elementy marketingu w przedsiębiorstwach z zakresu ochrony środowiska;

P C

PDG(10)2 dobrać działania marketingowe do prowadzonej działalności; P C

PDG(10)3 opracować kwestionariusz badania ankietowego dotyczącego potrzeb klientów;

P D

PDG(10)4 dokonać analizy potrzeby klientów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych;

P C

PDG(11)1 zidentyfikować składniki kosztów i przychodów w działalności; P B

PDG(11)2 określić poprawnie wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy; PP B

PDG(11)3 wskazać możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności;

PP B

BHP(3)1 rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

P B

BHP (3)2 rozpoznać obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

P B

BHP(3)3 opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie handlowym;

PP C

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;


80



5.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiskaKPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;

KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu;KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;KPS(5)3 określić skutki stresu;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe;KPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej;KPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej;KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne;KPS(9)2 zachować się asertywnie;KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;Planowane zadaniaW grupie opracujcie projekt. Pierwszym działaniem będzie przygotowanie opisu (konspektu) projektu, w którym określcie szczegółowe cele projektu, konieczne do podjęcia działania, lub pytania, na które należy poszukiwać odpowiedzi, czas wykonania projektu, ustalone z nauczycielem terminy konsultacji oraz kryteria, zakres i terminy oceny.Drugi etap – opracujcie szczegółowy planu działania zawierający następujące informacje: zadanie do wykonania, osoba odpowiedzialna za wykonanie zadania, termin wykonania


81



5.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiskazadania oraz ewentualne koszty. Trzeci etap - podejmijcie systematyczne działania projektowe:zbieranie i gromadzenie informacji potrzebnych do rozstrzygnięcia postawionych w projekcie problemów,selekcja i analiza zgromadzonych informacji,wnioskowanie ukierunkowane na wybór optymalnego rozwiązania,wykonanie projektu w praktyce.Przykładem zadania projektowego może być sporządzenie oceny oddziaływania inwestycji na środowisko na danym obszarze lokalnym, przy współpracy z nauczycielem przedmiotów zawodowych w zakresie ochrony środowiska. Projekt zostanie oceniony pod koniec semestru z wykonanych etapów pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni przedsiębiorczości, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne z działu programowego „Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiska” powinny znajdować się: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Środki dydaktyczneW pracowni, w której będą zajęcia powinny znajdować się: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej, prawa pracy, prawa ochrony środowiska, zestawy ćwiczeń; filmy lub prezentacje dotyczące działalności zakładów z zakresu ochrony środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDominująca metodą kształcenia powinna być metoda projektu, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zakładania własnej działalności. Metoda projektu sprzyjać będzie rozwijaniu kompetencji personalnych i społecznych, samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz rozpoznaniu wybranej tematyki w pogłębiony sposób.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: grupowa. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie wykonanego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura projektu, zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność), poprawność wykonania projektu i jego terminowość prac. „Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiska” jest działem przedmiotowym, który umożliwi uczniowi zdobywanie umiejętności sprawniejszego poszukiwania pracy, szybszego załatwienia spraw formalnych w przypadku otwierania własnego przedsiębiorstwa, poprzez realizacje zadań przedmiotowych głównie metodą projektu edukacyjnego.


82



5.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiskaDlatego, też ocenia powinna być określona na podstawie podanych wcześniej kryteriów różnych zadań powierzonych uczniowi w trakcie pracy na zajęciach. Do oceny osiągnięć uczniów mogą posłużyć też: ćwiczenia, sprawdziany pisemne i ustne, sprawdziany praktyczne, testy osiągnięć szkolnych oraz obserwacje czynności wykonywanych przez ucznia podczas ćwiczeń projektowych. Po zakończeniu realizacji programu działu proponuje się zastosowanie sprawdzianu teoretycznego. W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


83



6. Język obcy w ochronie środowiska

6.1. Porozumiewanie się z klientem i współpracownikami w języku obcym6.2. Informacja w zakresie ochrony środowiska

6.1. Porozumiewanie się z klientem i współpracownikami w języku obcym


Poziom wymagań

programowych


JOZ(1)1 posłużyć się poprawnie kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego w zakresie ochrony środowiska;

P C – Słownictwo związane z wykonywaniem zadań zawodowych, szczególnie dotyczące planowania pracy.

– Rodzaj prac wykonywanych przez technika ochrony środowiska.

– Obsługa klientów w języku obcym.– Rozmowa z klientem pracownika wykonującego

określone zadanie zawodowe z zakresu ochrony środowiska.

– Zastosowanie zwrotów grzecznościowych.– Wydawanie poleceń.– Negocjowanie warunków porozumień w zakresie

wykonywanych zadań zawodowych. – Porozumienie o współpracy.– Organizacja stanowiska pracy.

JOZ(1)2 porozmawiać z klientem, współpracownikami używając odpowiedniego słownictwa z zakresu ochrony środowiska;

P C

JOZ(1)2 obsłużyć klienta w języku obcym zgodnie z jego oczekiwaniami; P C

JOZ(1)3 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego ochrony środowiska przez zanieczyszczeniami wprowadzanymi do powietrza, wody, gleby;

P C

JOZ(1)4 przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo korespondencję otrzymywaną za pomocą poczty elektronicznej;

PP C

JOZ(2)1 określić w języku obcym czynności związane z obsługą klienta w zakresie określonego zadania zawiązanego z ochrona środowiska w poprawny sposób;

P B

JOZ(2)2 zaplanować poprawnie przeprowadzoną rozmowę w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi pracownika wykonującego określone zadanie związane z ochroną środowiska i klienta;

PP D

JOZ(2)3 przeprowadzić rozmowę z klientem w języku obcym z uwzględnieniem zakresu wykonywanych prac w ochronie środowiska;

P D

JOZ(2)4 zastosować w prawidłowy sposób zwroty grzecznościowe w rozmowach; P CJOZ(2)5 posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych technika ochrony środowiska z zastosowaniem poprawnej terminologii;

PP C


84



6.1. Porozumiewanie się z klientem i współpracownikami w języku obcymJOZ(2)6 zinterpretować poprawnie typowe pytania stawiane przez klientów w języku obcym;

P C

JOZ(2)7 wydać polecenia w języku obcym dotyczące realizacji prac w zawodzie zgodnie z zasadami gramatyki;

P C

JOZ(2)8 dokonać obsługi klienta w języku obcym zgodnie z zasadami kultury i etyki;

P C

JOZ(2)9 zastosować zwroty grzecznościowe w języku obcym zgodnie z zasadami; P CJOZ(2)10 negocjować warunki określonego zadania z zakresu ochrony środowiska w języku obcym zgodnie z zasadami gramatyki i z wykorzystaniem odpowiedniej terminologii;

PP C

JOZ(2)11 opracować w języku obcym porozumienie o współpracy w klientem zgodnie z zasadami gramatyki;

PP D

JOZ(4)1 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy w języku obcym wykorzystując słownictwo zawodowe;

P C

JOZ(4)2 przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki;

P C

JOZ(4)3 słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników zgodnie z zasadami aktywnego słuchania;

P C

JOZ(4)4 porozumiewać się z zespołem współpracowników poprawnie w języku obcym zgodnie z zasadami;

P C

KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;

KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres;

KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;

KPS(5)3 określić skutki stresu;


85



6.1. Porozumiewanie się z klientem i współpracownikami w języku obcym


KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;Planowane zadania1.Wykonaj ćwiczenie weryfikujące rozumienie tekstu ze słuchu na temat zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego. Na podstawie wysłuchanego tekstu uzupełnij ćwiczenia gramatyczne. Ćwiczenia gramatyczne zostaną sprawdzone na forum klasy. 2. W grupie wykonajcie ćwiczenie wydawania poleceń i dokonajcie krótkiej instrukcji w języku obcym, dotyczących wykonywania zadań zawodowych, np. Pobierz próbki komponentów środowiska do badań laboratoryjnych. Pracę grupy przedstawicie na forum klasy (6 minut), rozmawiając jako współpracownicy wykonujący określone zadanie zawodowe w języku obcym. Zadanie grupy zostanie ocenione przez nauczyciela. 3. Wykonaj krótką charakterystykę opisując w języku obcym zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego, np. zanieczyszczenia wód płynących w Twoim regionie. Pracę w wersji papierowej oddaj do sprawdzenia nauczycielowi. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne z działu programowego „ Porozumiewanie się z klientem i współpracownikami w języku obcym” powinny odbywać się w pracowni języka obcego. Pracownia powinna być wyposażona w sprzęt multimedialny: telewizor, odtwarzacz DVD, projektor z podłączeniem do komputera. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone przez nauczyciela języka obcego, który zna specyfikę zawodu technika ochrony środowiska lub nauczyciela przedmiotów zawodowych, który ukończył certyfikat FCE lub CAE.

Środki dydaktyczneSłowniki języka obcego, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne w języku obcym o tematyce dotyczącej pracy technika ochrony środowiska, zanieczyszczeń środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń w formie rozmów sterowanych, która będzie wspomagać ucznia w rozwijaniu umiejętności językowych.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna lub grupowa.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia


86



6.1. Porozumiewanie się z klientem i współpracownikami w języku obcym Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie wykonanych ćwiczeń. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna ćwiczeń, ich poprawność, formy przedstawienia, czy poprawności pisowni, zgodnie z zasadami języka obcego.Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały okres realizacji programu zajęć z języka obcego na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Należy stosować obowiązujący system oceniania i skalę ocen. Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać osiągnięcia uczniów w zakresie wyodrębnionych uszczegółowionych celów kształcenia. Ocena postępów uczniów powinna być dokonywana na podstawie często przeprowadzanych sprawdzianów pisemnych - głównie w formie uzupełniania luk w tekście, odpowiedzi na pytania, uzupełniania i układania dialogów oraz sporządzania notatek i dokumentów służbowych. Oceniając opanowanie poszczególnych umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia należy posłużyć się następującymi kryteriami: biegłość posługiwania się językiem obcym z użyciem leksyki dotyczącej zawodu i zadań zawodowych, umiejętność komunikowania się w celu uzyskania i udzielania informacji, prawidłowej reakcji na wypowiedź z klientem i współpracownikami z użyciem leksyki, percepcja tekstu słuchanego dotyczącego zadań zawodowych technika ochrony środowiska, percepcja tekstu pisanego: pism służbowych, materiałów, prospektów, katalogów, poprawność fonetyczna, poprawność gramatyczna. Stopień opanowania leksyki i poprawność struktur leksykalno-gramatycznych należy sprawdzać w symulowanych sytuacjach dialogowych, w wykonaniu uczniów. W ocenie końcowej osiągnięć edukacyjnych uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien wskazywać konieczność znajomości języka obcego, udzielać wskazówek jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia się; wyszukiwać w uczeniu się uczniów mocne strony i na nich opierać nauczanie; zachęcać uczniów do pracy i pozytywnie ich motywować; w ocenie uwzględniać zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.

6.2 Informacja w zakresie ochrony środowiska Uszczegółowione efekty kształcenia




JOZ(3)1 przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem podstawowych zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim;

P C – Korespondencja z zakresu ochrony środowiska w języku obcym.

– Informacje dostępna w prze pisach prawnych, normach, instrukcjach urządzeń z zakresu ochrony środowiska.

– Źródła informacji o ochronie środowiska.– Wiedza z zakresu ochrony środowiska dostępna w

zasobach internetowych.– Oferty szkoleniowe.

JOZ(3)2 sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu; P C

JOZ(3)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną korespondencję dotycząca realizowanych zadań z zakresu ochrony środowiska;

P C

JOZ(3)4 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące zasad obsługi urządzeń stosowanych w ochronie środowiska;

PP C

JOZ(3)5 zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego PP D


87



6.2 Informacja w zakresie ochrony środowiska i czytanego;JOZ(3)6 odczytać i dokonać analizy informacji z aktów prawnych z zakresu ochrony środowiska w języku obcym;

P C

JOZ(3)7 odczytać informacje zamieszczone na instrukcjach, normach, obsłudze urządzeń w języku obcym;

P C

JOZ(4)1 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące stosowanych urządzeń;

P D

JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową;

P C

JOZ(5)2 wyszukać w różnych źródłach informacje z zakresu ochrony środowiska; P CJOZ (5)3 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy wyszukiwaniu ofert szkoleniowych;

PP D

JOZ (5)4 zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie oferty szkoleniowe dla branży ochrony środowiska;

P C

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;

KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;




KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;

KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;

KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;


88



6.2 Informacja w zakresie ochrony środowiska Planowane zadania1.Wyślij wiadomość mailową do Twojego kolegi za granicą na temat stanu środowiska przyrodniczego w Twoim regionie. Do celów sprawdzenia poprawności wykonania zadania wyślij tą wiadomość do swego nauczyciela. 2. Dokonaj tłumaczenia tekstu zawodowego z języka polskiego na język obcy, na temat wpływu oddziaływania inwestycji szczególnie szkodliwych na środowisko przyrodnicze i ludzi. Przetłumaczony tekst zostanie sprawdzony na forum klasy, a wersję papierową z wykonanego zadania oddaj nauczycielowi do sprawdzenia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne z działu programowego „Informacja w zakresie ochrony środowiska” powinny odbywać się w pracowni języka obcego. Pracownia powinna być wyposażona w sprzęt multimedialny: telewizor, odtwarzacz DVD, projektor z podłączeniem do komputera. Część zajęć powinna być prowadzona w pracowni komputerowej, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone przez nauczyciela języka obcego, który zna specyfikę zawodu technika ochrony środowiska lub nauczyciela przedmiotów zawodowych, który ukończył certyfikat FCE lub CAE.

Środki dydaktyczneSłowniki języka obcego, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne w języku obcym o tematyce ochrony środowiska i pracy technika ochrony środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDominująca metodą kształcenia powinna być metoda ćwiczeń pisania form użytkowych, tj.: widomość, ogłoszenie, notatka służbowa, mail, list prywatny, list formalny; które będą wspomagać ucznia w rozwijaniu umiejętności językowych.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna lub grupowa.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie wykonanych ćwiczeń. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna ćwiczeń, ich poprawność, formy przedstawienia, czy poprawności pisowni, zgodnie z zasadami języka obcego. Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały okres realizacji programu zajęć z języka obcego na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Należy stosować obowiązujący system oceniania i skalę ocen. Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać osiągnięcia uczniów w zakresie wyodrębnionych uszczegółowionych celów kształcenia. Ocena postępów uczniów powinna być dokonywana na podstawie często przeprowadzanych sprawdzianów pisemnych - głównie w formie uzupełniania luk w tekście, odpowiedzi na pytania, uzupełniania i układania dialogów oraz sporządzania notatek i dokumentów służbowych. Oceniając opanowanie poszczególnych umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia należy posłużyć się następującymi kryteriami: biegłość posługiwania się językiem obcym z użyciem leksyki dotyczącej ochrony środowiska, umiejętność


89



6.2 Informacja w zakresie ochrony środowiska komunikowania się w celu uzyskania i udzielania informacji, percepcja tekstu słuchanego dotyczącego zadań zawodowych technika ochrony środowiska, percepcja tekstu pisanego: pism służbowych, materiałów, prospektów, katalogów, poprawność fonetyczna, poprawność gramatyczna. Stopień opanowania leksyki i poprawność struktur leksykalno-gramatycznych należy sprawdzać w symulowanych sytuacjach dialogowych, w wykonaniu uczniów. W ocenie końcowej osiągnięć edukacyjnych uczniów należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz poziom wykonania ćwiczeń.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości uczniaNauczyciel powinien wskazywać konieczność znajomości języka obcego, udzielać wskazówek jak się uczyć i pomagać w trakcie uczenia się; wyszukiwać w uczeniu się uczniów mocne strony i na nich opierać nauczanie; zachęcać uczniów do pracy i pozytywnie ich motywować; w ocenie uwzględniać zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


90



7. Monitoring środowiska

7.1. Zasady prowadzenia monitoringu7.2 Badanie i ocena stanu środowiska

7.1. Zasady prowadzenia monitoringu


Poziom wymagań programowych


R.7.1(1)1 zaplanować prace związane z oceną stanu środowiska w strefie oddziaływania obiektu przemysłowego;

PP C – Organizacja i zasady prowadzenia monitoringu.– Podstawy prawne monitoringu w Polsce.– Zadania monitoringu.– Charakterystyka bloków monitoringu.– Sieci pomiarowe w ramach monitoringu– Monitoring wód– Monitoring hałasu.– Monitoring jakości powietrza.– Monitoring jakości gleby i ziemi.– Monitoring odpadów.– Monitoring pól elektromagnetycznych.– Monitoring promieniowania jonizującego.– Monitoring przyrody.– Monitoring lasów.– Zintegrowany Monitoring Środowiska

Przyrodniczego.– Raporty o stanie środowiska w Polsce.

R.7.1(1)2 wymienić kolejność prac związanych z oceną stanu środowiska; P B

R.7.1(1)3 wymienić, jakie rodzaje pomiarów należy zaplanować oceniając stan jakości powietrza;

PP C

R.7.1(1)4 zaplanować kolejność wykonywania analiz fizyko-chemicznych do oceny wód powierzchniowych;

P B

R.7.1(1)5 określić zasady poboru prób wód, powietrza i gleby; PP C

R.7.1(2)1 zaproponować lokalizację punktów pomiarowych przy określaniu wpływu ścieków na wody płynące;

PP C

R.7.1(2)2 wymienić zasady lokalizacji punktów pomiarowych przy pomiarze parametrów powietrza, wody, gleby oraz natężenia hałasu i drgań;

P B

R.7.1(2)3 omówić sposoby i miejsca poboru prób powietrza w celu określenia jego jakości;

P B

R.7.1(2)4 podać podział sieci pomiarowych w zależności od celów, którym ma służyć; P A

R.7.1(2)5 wyjaśnić, do czego wykorzystuje się otwory hydrogeologiczne; P B

R.7.1(10)1 wyjaśnić pojęcie monitoringu środowiska; P A

R.7.1(10)2 omówić organizację Państwowego Monitoringu Środowiska; P B

R.7.1(10)3 wymienić kolejne działania związane z prowadzeniem monitoringu P B


91



7.1. Zasady prowadzenia monitoringuśrodowiska;R.7.1(10)4 wyjaśnić pojęcie „Bloku” w Państwowym monitoringu środowiska; P B

R.7.1(10)5 podać zakres prowadzenia Państwowego Monitoringu Środowiska; PP C

R.7.1(10)6 wymienić prace prowadzone przez poszczególne Bloki Państwowego Monitoringu Środowiska;

P B

R.7.1(10)7 określić do czego wykorzystywane są informacje wytworzone w ramach monitoringu środowiska;

P C

R.7.1(11)1 wyjaśnić zależność między monitoringiem środowiska i monitoringiem przyrody;

PP D

R.7.1(11)2 scharakteryzować obszary na których winny być zlokalizowane stacje bazowe związane z monitoringiem przyrody ożywionej;

PP C

R.7.1(11)3 scharakteryzować metodykę monitoringu terenowego typów siedlisk przyrodniczych;

PP C

R.7.1(11)4 zbadać stan ochrony wybranych siedlisk przyrodniczych i gatunków na wybranych stanowiskach;

PP C

R.7.1(11)5 wymienić poziomy prac monitoringowych; P B

R.7.1(11)6 opisać metodyki monitoringu terenowego gatunków zwierząt i roślin; P C

R.7.1(13)1 wymienić podstawowe cele zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;

P C

R.7.1(13)2 wyjaśnić pojęcie geoekosystemu P B

R.7.1(13)3 wyjaśnić związek zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego z państwowym monitoringiem środowiska

P C

R.7.1(13)4 omówić strukturę organizacyjną zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;

PP C

R.7.1(13)5 podać czas prowadzenia zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;

P B

R.7.1(14)1 wymienić założenia przy wyborze stanowiska monitoringowego; P C


92



7.1. Zasady prowadzenia monitoringuR.7.1(14)2 wyjaśnić poszczególne elementy karty obserwacji gatunku dla stanowiska; P B


P C

R.7.1(14)4 opracować wnioski dotyczące ochrony przyrody ożywionej na podstawie wyników monitoringu;

PP C

R.7.1(14)5 omówić ocenę parametrów: populacja, siedlisko gatunku oraz perspektywy zachowania gatunku;

PP D

PKZ(R.g)(9)3 odczytać rysunki techniczne; P BPKZ(R.g)(9)4 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania; PP CPKZ(R.g)(9)5 wykonać odręcznie szkice techniczne; PP CKPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;Planowane zadaniaPorównaj stan zanieczyszczenia powietrza w Polsce w ostatnich 10 latach. Odszukaj dane statystyczne dotyczące emisji pyłów i emisji gazów w Polsce w danym roku z Rocznika GUS –


93



7.1. Zasady prowadzenia monitoringutak, aby dokonać właściwej analizy problemu w ciągu 10 ostatnich lat. Wynotuj dane niezbędne do prezentacji substancji, która w analizowanym roku była dominującym zanieczyszczeniem powietrza. Przejrzyj raporty WIOŚ-u dla województwa zamieszkania i wynotuj jakie programy naprawcze były wdrażane w tym okresie i jakie skutki one przyniosły. Poszczególne etapy prac zapisz na karcie pracy i zaprezentuj swoją pracę. Końcowe wnioski zapisz po dyskusji w grupie odnośnie jakości powietrza atmosferycznego w Polsce i celowości prowadzenia monitoringu w Polsce.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni ochrony środowiska, ośrodkach badań i kontroli środowiska, wydziałach ochrony środowiska, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, ośrodkach badawczo-rozwojowych zajmujących się ochroną środowiska, pracowniach ochrony środowiska biur projektowych, instytutach naukowo-badawczych oraz innych. Środki dydaktyczneW pracowni, w której będą zajęcia powinny znajdować się: zestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska, natężenia hałasu, przykładową dokumentacje projektową, układ okresowy pierwiastków. Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „ Zasady prowadzenia monitoringu” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego. Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz wypełnionej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), wydruk dokumentacji (układ, bezbłędny edycyjnie).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


94



7.2. Badanie i ocena stanu środowiska


Poziom wymagań

programowych


R.7.1(3)1 wyliczyć gałęzie analizy miareczkowej i omówić je (jodometria, argentometria, manganometria, alkacymetria, kompleksometria); P B – Podstawy analizy miareczkowej.

– Podstawy analizy wagowej.– Podstawy analizy kolorymetrycznej.– Podstawy potencjometrii.– Zasady pomiaru natężenia dźwięku. – Zasady pomiaru wybranych parametrów środowiska

(temperatury, ciśnienia, gęstości itp.)– Zasady i sposoby poboru i utrwalania próbek cieczy,

gazów, materiałów sypkich.– Zasady korzystania z aparatury kontrolno-pomiarowej

i przeprowadzania pomiarów.– Mineralizacja próby ścieków.– Analiza fizycznych wskaźników wody i ścieków.– Analiza chemicznych wskaźników wody i ścieków.– Analiza zanieczyszczeń gazowych i pyłowych.– Analiza właściwości gleby.– Samooczyszczanie zbiorników wodnych i deficyt

tlenowy.– Badanie procesu powstawania i skutków kwaśnych

deszczy.– Badanie skutków procesu eutrofizacji wód.– Opracowanie wyników badań, błędy pomiaru.– Ocena i klasyfikacja wód powierzchniowych i

podziemnych.– Warunki odprowadzania ścieków do kanalizacji oraz

do wód lub do ziemi.– Klasyfikacja gleb.

R.7.1(3)2 omówić podstawy analizy kolorymetrycznej, spektrofotometrycznej, wagowej, potencjometrii; P C

R.7.1(3)3 omówić podstawy teoretyczne pomiarów natężenia dźwięku, pomiaru temperatury, gęstości i lepkości; P C

R.7.1(3)4 dobrać metodę analizy i aparaturę pomiarową do badań w zależności od badanego komponentu środowiska; P C

R.7.1(4)1 przedstawić zasady poboru próbek cieczy, gazów, materiałów sypkich; P BR.7.1(4)2 omówić procedurę poboru próbek (pobór, oznakowanie, utrwalenie, transport); P B

R.7.1(4)3 wyjaśnić pojęcie próbka złożona, próbka ogólna średnia, próbka proporcjonalna; P A

R.7.1(4)4 scharakteryzować metody poboru próbek powietrza (gazowych i pyłu), próbek wody powierzchniowej (płynącej, stojącej) i podziemnej, próbek gleby; PP C

R.7.1(4)5 przygotować próbkę reprezentatywną i przeprowadzić ją do roztworu; P CR.7.1(5)1 przeprowadzić pomiar ( pH-metr, spektrofotometr, sonda tlenowa, sonometr, wagi analityczne); P C

R.7.1(5)2 wykreślać krzywe wzorcowe przy oznaczeniach spektrofotometrycznych; P B

R.7.1(5)3 przestrzegać zasad prawidłowego korzystania z aparatury i urządzeń pomiarowych (np. łaźnia wodna, suszarka, piec sylitowy, piknometr, wiskozymetr, barograf);

P C

R.7.1(6)1 wykonać oznaczenia fizycznych wskaźników wody i ścieków (barwa, mętność, zawiesina łatwo opadająca, przewodnictwo właściwe); P C

R.7.1(6)2 wykonać oznaczenia wskaźników chemicznych wody i ścieków (pH, tlen rozpuszczony, utlenialność, BZT5, twardości, kwasowość i zasadowość, żelazo,

P C


95



7.2. Badanie i ocena stanu środowiskamangan i chlorki, związki azotu, fosforany, detergenty); – Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza

atmosferycznego.– Przepisy BHP podczas badania stanu środowiska.

R.7.1(6)3 wykonać proces mineralizacji próby ścieków; P CR.7.1(6)4 przeprowadzić pomiar poziomu natężenia dźwięku; P CR.7.1(6)5 oznaczyć stężenia zanieczyszczeń gazowych i zapylenia w powietrzu atmosferycznym (SO2, NOX ) w powietrzu atmosferycznym i na stanowisku pracy; P C

R.7.1(6)6 przeprowadzić oznaczenia właściwości gleby; P CR.7.1(7)1 określić przebieg procesu samooczyszczania wód na podstawie wielkości deficytu tlenowego PP C

R.7.1(7)2 oznaczyć poziom zakwaszenia gleby jako skutek kwaśnych deszczy; P CR.7.1(7)3 oznaczyć stężenie substancji biogennych w wodach odbiornika jako skutek procesu eutrofizacji wód; P C

R.7.1(7)4 oznaczyć stężenie SO2 i NOx w powietrzu jako przyczynę kwaśnych deszczy; P C

R.7.1(8)1 wymienić metody opracowywania wyników badań; P AR.7.1(8)2 skontrolować i dostrzec błędy pomiaru; P CR.7.1(8)3 sprawdzić poprawność wyników pomiarów; PP CR.7.1(8)4 ocenić poprawność wykonanych badań; PP CR.7.1(9)1 ocenić przydatność badanej wody do spożycia przez ludzi na podstawie rozporządzenia; P B

R.7.1(9) 2. sklasyfikować wody powierzchniowe i podziemne zgodnie z rozporządzeniem; P C

R.7.1(9)3 ocenić możliwość odprowadzenia badanych ścieków do kanalizacji i wód lub do ziemi zgodnie z rozporządzeniem; P C

R.7.1(9)4 ocenić poziom przekroczenia dopuszczalnego poziomu natężenia dźwięku na podstawie rozporządzenia; PP C

R.7.1(9)5 sklasyfikować badaną glebę zgodnie ze standardem jakości gleb; P BR.7.1(9)6 ocenić stan czystości powietrza atmosferycznego i powietrza atmosferycznego na stanowisku pracy na podstawie odpowiedniego rozporządzenia;

P C

R.7.1 (15)1 wymienić komponenty środowiska podlegające ocenie; P B


96



7.2. Badanie i ocena stanu środowiskaR.7.1 (15)2 wymienić akty prawne według których ocenia się stan środowiska; P BR.7.1 (15)3 wyjaśnić, na czym polega ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; P C

R.7.1 (15)4 opracować prognozę zmian zachodzących w środowisku dla konkretnego przedsięwzięcia np. dla transportu kolejowego; PP C

R.7.1 (16)1 podać przykłady zagrożeń ekologicznych; P BR.7.1 (16)2 opracować plan działań w przypadku wystąpienia jednego z zagrożeń ekologicznych; PP C

R.7.1 (16)3 opracować plan działań w sytuacji wystąpienia poważnej awarii; PP CR.7.1(17)1 wymienić kategorie zagrożeń dla zdrowia człowieka stwarzanych przez substancje chemiczne; P B

R.7.1(17)2 wyjaśnić, co to jest najwyższe dopuszczalne NDS; P BR.7.1(17)3 wymienić drogi wchłaniania substancji chemicznych do organizmu człowieka; P C

R.7.1(17)4 opisać zagrożenia na jakie narażony jest człowiek podczas pomiarów terenowych; P C

R.7.1(17)5 podać zasady bezpiecznych pomiarów emisji i immisji dla powietrza i wody; P B

R.7.1(17)6 wymienić środki ochrony indywidualnej podczas prac laboratoryjnych i terenowych; P B

R.7.1(17)7 omówić zagrożenia dla człowieka podczas poboru i analizy ścieków; PP CR.7.1(17)8 wymienić zasady bezpiecznych pomiarów na wysypisku; P BBHP(1)5 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

P B

BHP(4)5 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas prac związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

P C

BHP(5)13 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia P B


97



7.2. Badanie i ocena stanu środowiskai życia w miejscu pracy podczas wykonywania prac związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;BHP(5)14 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas wykonywania prac związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

PP C

BHP(5)15 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

PP D

BHP(6)9 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika zajmującego się badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

P B

BHP(6)10 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika zajmującego się badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

PP C

BHP(7)5 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

P B

BHP(8)9 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

P B

BHP(8)10 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

PP C

BHP(9)9 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

P B

BHP(9)10 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

PP C

BHP(10)9 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w P B


98



7.2. Badanie i ocena stanu środowiskastanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;BHP(10)10 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

P C

KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;


99



7.2. Badanie i ocena stanu środowiskaOMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;Planowane zadaniaWykonaj oznaczenie BZT5 próby ścieków, wiedząc, że utlenialność tych ścieków wynosi 200mgO2/dm3. Oblicz stopień rozcieńczenia ścieków, oblicz objętości ścieków i wody do rozcieńczeń, przygotuj rozcieńczenie w kolbie miarowej na 1000 cm3, wykonaj oznaczenia zawartości tlenu w dniu badania, 2 próby wstawić do cieplarki, dokonaj pomiaru temperatury i ciśnienia, zapisz wszystkie wyniki w opracowanej tabeli, po upływie 7 dni wykonaj oznaczenia zawartości tlenu w próbach z cieplarki , dokonaj pomiaru temperatury i ciśnienia , oblicz wartość BZT7, odczytaj współczynnik BZT i przelicz wartość BZT7 na BZT5.

Ćwiczenie należy wykonać w grupie dwuosobowej, na podstawie wzorca sporządzić sprawozdanie.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni badań środowiska, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny znajdować się stanowiska do badania wody i ścieków: stanowiska do badania wody i ścieków (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania wody i ścieków, modele urządzeń do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, stanowiska do badania jakości powietrza i poziomu hałasu (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: aparaturę kontrolno-pomiarową do poboru prób powietrza, badania jakości powietrza i poziomu hałasu, modele urządzeń ograniczających emisję gazów i pyłów w spalinach, modele ekranów akustycznych, stanowiska do badania jakości gleby (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w aparaturę kontrolno-pomiarową do badania gleby; stanowisko do pomiarów meteorologicznych, wyposażone w: klatkę meteorologiczną, przyrządy pomiarowe, mapy pogody i zanieczyszczeń środowiska.Kształcenie może odbywać się również w: ośrodkach badań i kontroli środowiska, terenowych stacjach sanitarno-epidemiologicznych, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, ośrodkach badawczo-rozwojowych zajmujących się ochroną środowiska, miejskich przedsiębiorstwach wodociągów i kanalizacji, stacjach uzdatniania wody i oczyszczalniach ścieków, zakładach unieszkodliwiania odpadów.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące badania i oceny stanu środowiska.Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „ Badanie i ocena stanu środowiska” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej. Powinny być kształtowane umiejętności analizowania, selekcjonowania informacji z zakresu prowadzenia monitoringu środowiska. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń laboratoryjnych, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania


100



7.2. Badanie i ocena stanu środowiskazadania, a uczniowie pracują samodzielnie.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15-osobowe.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie obserwacji wykonanego pomiaru uwzględniając organizację, umiejętności manualne oraz przestrzeganie przepisów bhp oraz ocena sprawozdania przedstawionego po wykonaniu ćwiczenia.Ocenianie sumujące z całego działu obejmować może sporządzone przez ucznia portfolio z raportami i wnioskami ze wszystkich wykonanych pomiarów.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


101



8. Organizacja prac w ochronie środowiska

8.1 Organizacja prac przy uzdatnianiu wód. 8.2 Organizacja prac przy oczyszczaniu ścieków.8.3 Organizacja prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych.8.4 Organizacja prac związana z zagospodarowaniem odpadów.8.5 Organizacja prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i drganiami.8.6 Przepisy BHP podczas organizacji i realizacji prac związanych z ochroną środowiska.

8.1. Organizacja prac przy uzdatnianiu wód


Poziom wymagań

programowych


R.8.1(6)1 wyjaśnić istotę procesu uzdatniania wody; P A – Charakterystyka wód podziemnych i powierzchniowych.

– Schematy technologiczne uzdatniania wód podziemnych.

– Procesy stosowane w uzdatnianiu wód podziemnych.– Napowietrzanie wody – budowa i eksploatacja

urządzeń, kontrola procesu napowietrzania.– Prowadzenie procesu filtracji powolnej – i pospiesznej, budowa i kontrola pracy filtrów,

eksploatacja filtrów.– Schematy technologiczne uzdatniania wód

powierzchniowych.– Kraty i sita – budowa i eksploatacja.– Organizacja procesu koagulacji – dobór koagulanta,

dawka koagulanta.– Urządzenia stosowane w koagulacji – budowa i

eksploatacja.

R.8.1(6)2 opisać procesy jednostkowe uzdatniania wody oraz rodzaje usuwanych domieszek i zanieczyszczeń;

PP C

R.8.1(6)3opracować własny schemat technologii uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych;

PP D

R.8.1(6)4 opisać urządzenia stosowane w uzdatnianiu wody podziemnej; P CR.8.1(6)5opisać urządzenia stosowane w uzdatnianiu wody powierzchniowej; P CR.8.1(6)6 omówić znaczenie krat, siatek i mikrosit w procesie uzdatniania wody; P BR.8.1(6)7 opisać materiały stosowane w filtracji; P BR.8.1(6)9 wyjaśnić, co to są zbiorniki zarobowe; P BR.8.1(6)10 omówić budowę zbiorników zarobowo-roztworowych; PP CR.8.1(6)11 wyjaśnić, na czym polega dezynfekcja wody; P AR.8.1(6)12 zaplanować pomieszczenia budynku chlorowni z uwzględnieniem technologii dezynfekcji i zasad bhp;

PP C

R.8.1(6)13 wymienić urządzenia do napowietrzania wody; P AR.8.1(6)14 wymienić zasady eksploatacji urządzeń służących do uzdatniania wód podziemnych i powierzchniowych;

P B


102



8.1. Organizacja prac przy uzdatnianiu wód– Kontrola procesu koagulacji.– Potrzeba i kontrola skuteczności dezynfekcji wody.– Organizacja i prowadzenie procesu dezynfekcji,

zasady bhp podczas dezynfekcji wody.– Schematy technologiczne uzdatniania wód

przemysłowych.– Organizacja procesu dekarbonizacji wody.– Urządzenia stosowane do dekarbonizacji wody –

budowa i eksploatacja.– Kontrola procesu dekarbonizacji wody.– Ustalanie dawek reagentów do dekarbonizacji.– Organizacja i prowadzenie procesu zmiękczania wody

metodami chemicznymi.– Organizacja i prowadzenie dekarbonizacji,

zmiękczania i demineralizacji na kolumnach jonitowych.

– Cykl pracy jonitu.– Kontrola pracy jonitu.– Przepisy BHP na stacjach uzdatniania wody.– Akty prawne regulujące wymagania wód do picia, do

celów chłodniczych, kotłowych i innych przemysłowych;

R.8.1(6)15 dobrać schemat uzdatniania dla wód przemysłowych; PP CR.8.1(6)16 omówić wymagania stawiane wodom chłodniczym P BR.8.1(6)17 omówić układ chłodniczy z zastosowaniem chłodni otwartej lub zamkniętej;

P B

R.8.1(6)18 dobrać metodę dekarbonizacji w zależności od składu wody; PP CR.8.1(6)19 wymienić wymagania wód kotłowych; P AR.8.1(6)20 scharakteryzować układ kotłowy wodny i wodno-parowy; P BR.8.1(6)21 obliczyć dawki reagentów do zmiękczania wód kotłowych; PP CR.8.1(6)22 obsługiwać urządzenia do zmiękczania wód kotłowych; P CR.8.1(6)23 prowadzić proces zmiękczania na kolumnach jonitowych; PP CR.8.1(6)24 prowadzić proces demineralizacji wody na jonitach; PP CR.8.1(6)25 wymienić zasady eksploatacji urządzeń stosowanych przy dekarbonizacji, zmiękczaniu i demineralizacji;

PP C

PKZ(R.g)(9)6 odczytać rysunki techniczne podczas prac uzdatniania wód; PP CPKZ(R.g)(9)7 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania podczas prac uzdatniania wód;

PP C

PKZ(R.g)(9)8 wykonać odręcznie szkice techniczne podczas prac uzdatniania wód; PP CKPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;Planowane zadaniaDobierz dla wody do celów kotłowych, o zbadanych parametrach chemicznych, jonit do zmiękczania. Określ typ jonitu, jego parametry, wymaganą objętość, rodzaj i objętość środka


103



8.1. Organizacja prac przy uzdatnianiu wódregeneracyjnego. Opisz na czym polega kontrola pracy tego jonitu. Poszczególne etapy prac udokumentuj na karcie pracy, którą przedstawisz do oceny.Oceń przydatność tej metody w aspekcie przygotowania wody do celów bytowo-gospodarczych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni ochrony środowiska w szkole, terenowych organach administracji rządowej, wydziałach ochrony środowiska, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, miejskich przedsiębiorstwach wodociągów i kanalizacji, stacjach uzdatniania wody

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące organizacji prac przy uzdatnianiu wód.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „ Organizacja prac przy uzdatnianiu wód ” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie wypełnionej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura zgodna z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność)Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; zastosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględnić również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


104



8.2. Organizacja prac przy oczyszczaniu ścieków


Poziom wymagań

programowych

Kategoria taksonomiczn

aMateriał nauczania

R.8.1 (10)1 wyjaśnić cel oczyszczania ścieków; P B – Charakterystyka ilościowa i jakościowa ścieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych.

– Dobór procesu oczyszczania w oparciu o skład – i charakter ścieków.– Schematy oczyszczalni ścieków bytowo-

gospodarczych.– Elementy oczyszczania mechanicznego ścieków.– Dobór, eksploatacja i kontrola pracy urządzeń

mechanicznej oczyszczalni ścieków.– Organizacja biologicznej oczyszczalni ścieków z

osadem czynnym.– Kontrola i eksploatacja komór tlenowych,

beztlenowych i atoksycznych.– Oczyszczanie ścieków na złożu biologicznym.– Wykorzystanie metod beztlenowych w oczyszczalni

ścieków komunalnych i przemysłowych.– Organizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych.– Dobór montaż i eksploatacja małych oczyszczalni

ścieków.

R.8.1 (10)2 sklasyfikować rodzaje ścieków; P AR.8.1 (10)3 scharakteryzować jakościowo i ilościowo poszczególne rodzaje ścieków; P BR.8.1 (10)4 obliczyć ładunek zanieczyszczeń dla zakładu przemysłowego na podstawie współczynnika RLM;

PP C

R.8.1 (10)5 zaproponować schemat oczyszczalni ścieków bytowo-gospodarczych; P BR.8.1 (10)6wymienić jakie procesy zachodzą podczas oczyszczania ścieków miejskich; P BR.8.1 (10)7 podać zasady eksploatacji krat, piaskownika, osadnika; P BR.8.1 (10)8 wyjaśnić, na czym polega proces biologicznego oczyszczania ścieków; PR.8.1 (10)9 scharakteryzować proces aerobowy i anaerobowy; P CR.8.1 (10)10 zanalizować parametry osadu czynnego lub złoża biologicznego; PP CR.8.1 (10)11 dobrać urządzenia napowietrzające do komory napowietrzania kierując się m.in. ekonomiką natleniania;

PP D

R.8.1 (10)12 zanalizować działanie oczyszczalni z osadem czynnym i złożem biologicznym;

PP D

R.8.1 (10)13 wyjaśnić przeznaczenie komory anoksycznej; P BR.8.1 (10)14 dobrać procesy i urządzenia dla oczyszczalni ścieków przemysłowych w oparciu o prowadzone procesy technologiczne i skład ścieków;

PP C

R.8.1 (10)15 dobrać z katalogu, małą oczyszczalnię ścieków, dla pojedynczego gospodarstwa lub małego osiedla mieszkaniowego;

PP C

PKZ(R.g)(9)9 odczytać rysunki techniczne podczas prac przy oczyszczaniu ścieków; P BPKZ(R.g)(9)10 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania podczas prac przy oczyszczaniu ścieków;

PP C

PKZ(R.g)(9)11 wykonać odręcznie szkice techniczne podczas prac przy oczyszczaniu ścieków;

PP C

OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;


105



8.2. Organizacja prac przy oczyszczaniu ściekówOMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;Planowane zadaniaPodczas kontroli procesu oczyszczania ścieków bytowo-gospodarczych metodą osadu czynnego operator zauważył, że w komorze napowietrzania na powierzchni ścieków pojawiła się ciemnobrązowa, prawie czarna piana, ścieki również nabrały koloru czarnego. Na podstawie poradnika eksploatatora oczyszczalni ścieków, ustal przyczyny tego zakłócenia oraz sposób przeciwdziałania. Podaj, w tabeli, najbardziej typowe problemy eksploatacyjne w komorach osadu czynnego wraz z prawdopodobnymi przyczynami oraz sposobami przeciwdziałania. Zaprezentuj w zespole wykonaną pracę. Sporządź pisemny raport wykonanej kontroli. Przedstaw go na forum grupy.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni ochrony środowiska w szkole, terenowych organach administracji rządowej, wydziałach ochrony środowiska, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, miejskich przedsiębiorstwach wodociągów i kanalizacji, stacjach uzdatniania wody i oczyszczalniach ścieków.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące organizacji prac przy oczyszczaniu ścieków, Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków.stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „ Organizacja prac przy oczyszczaniu ścieków ” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia


106



8.2. Organizacja prac przy oczyszczaniu ściekówSprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie sporządzonego raportu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura zgodna z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność)Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości uczniaNauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


107



8.3. Organizacja prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych


Poziom wymagań

programowych


R.8.1(13)1 wymienić metody zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych w Polsce;

p B – Charakterystyka osadów powstających na oczyszczalni ścieków bytowo-gospodarczych.

– Sposoby postępowania z osadami powstającymi na kratach, piaskownikach, odtłuszczaczach.

– Schematy technologiczne „przeróbki” osadów z osadników biologicznego oczyszczania.

– Dobór urządzenia, eksploatacja i kontrola procesu zagęszczania.

– Komory fermentacyjne – rodzaje, budowa i parametry pracy.

– Sposoby postępowania z gazem fermentacyjnym.– Tlenowa stabilizacja osadów.– Organizacja procesu zagęszczania osadów.– Inne sposoby zagospodarowania osadów

organicznych.– Gospodarowanie osadami mineralnymi.

R.8.1(13)2 omówić sposoby postępowania ze skratkami; P A

R.8.1(13)3 zaproponować metodę zagospodarowania osadu z piaskownika; P A

R.8.1(13)4 zaproponować metodę zagospodarowania osadów z procesu odtłuszczania;

PP C

R.8.1(13)5 podać sposoby wykorzystania osadów ściekowych; PP C

R.8.1(13)6 omówić warunki przyrodniczego wykorzystania osadów; PP CR.8.3(14)1 zaprojektować schemat unieszkodliwiania osadów z osadników uwzględniając procesy: zagęszczania, fermentacji lub tlenowej stabilizacji, odwadniania, suszenia i spalania;

PP D

R.8.3 (14)2 wymienić parametry komory fermentacyjnej; P AR.8.3(14)3 ustalić sposoby postępowania z cieczą osadową oraz gazem fermentacyjnym po komorze fermentacyjnej;

P B

R.8.3(14)4 wyjaśnić rolę temperatury w komorze fermentacyjnej; P BR.8.3(14)5 uzasadnić potrzebę fermentacji i tlenowej stabilizacji podczas przeróbki osadów ściekowych;

P C

R.8.3(14)6 wymienić urządzenia stosowane do odwodnienia osadu; P BR.8.3(14)7 podać warunki, w których może odbywać się suszenie osadów; P BR.8.3(14)8 wymienić elementy pieca do spalania osadów; P BR.8.3(14)9 przeanalizować zasadność spalania osadów ściekowych; PP DR.8.3(14)10 podać skład i uwodnienie osadów powstających na poszczególnych urządzeniach oczyszczalni;

P B

R.8.3 (14)11 zanalizować zasady eksploatacji urządzeń stosowanych do przeróbki osadów ściekowych;

PP D


108



8.3. Organizacja prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowychPKZ(R.g)(9)12 odczytać rysunki techniczne podczas prac przy obróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych;

P B

PKZ(R.g)(9)13 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania podczas prac przy obróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych;

PP C

PKZ(R.g)(9)14 wykonać odręcznie szkice techniczne podczas prac przy obróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych;;

PP C

OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;Planowane zadaniaZnając masę, objętość i uwodnienie osadu odprowadzanego z osadnika oczyszczalni ścieków bytowo-gospodarczych, zaproponuj schemat jego przeróbki, wiedząc, że osad przeznaczony jest do rolniczego wykorzystania. Określ poszczególne etapy przeróbki, policz jak zmieniać się będzie uwodnienie i objętość osadu. Dobierz z katalogów urządzenia do przeróbki tego osadu, kierując się zasadami ekonomiki. Poszczególne etapy prac udokumentuj w karcie pracy, którą przedstaw do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneW pracowni ochrony środowiska w szkole, terenowych organach administracji rządowej, wydziałach ochrony środowiska, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, miejskich przedsiębiorstwach wodociągów i kanalizacji, stacjach uzdatniania wody i oczyszczalniach ścieków.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące organizacji prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska.


109



8.3. Organizacja prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowychZalecane metody dydaktyczneDział programowy „ Organizacja prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych ” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie uzupełnionej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura zgodna z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność) Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.

8.4. Organizacja prac związana z zagospodarowaniem odpadów


Poziom wymagań

programowych


R.8.3(3)1 opisać rodzaje i przeznaczenie pojemników na odpady P C – Pojemniki na odpady.– Zasady wyboru sprzętu.– Zasady organizacji miejsc zbiórki odpadów.– Systemy wywozu odpadów.– Transport 2-stopniowy, stacje i punkty

przeładunkowe.– Schematy stacji przeładunkowych.– Selektywna zbiórka odpadów.– Sortownie odpadów komunalnych.

R.8.3(3)2 przyporządkować rodzaj pojemników w zależności od rodzaju zabudowy P C

R.8.3(3)3 scharakteryzować metody zbiórki odpadów PP CR.8.3(3)4 przedstawić systemy wywozu odpadów; P B

R.8.3(3)5 uzasadnić celowość stosowania stacji przeładunkowych; P CR.8.3(3)6 szkicować schematy różnych wariantów stacji przeładunkowych; PP DR.8.3(5)1 uzasadnić potrzebę selektywnej zbiórki odpadów i ich sortowania; P CR.8.3(5)2 wymienić zasady lokalizacji sortowni odpadów; P B


110



8.4. Organizacja prac związana z zagospodarowaniem odpadów– Ogólne zasady eksploatacji składowisk odpadów.– Kontrola przyjmowania odpadów na składowisku.– Dziennik eksploatacji składowiska.– Kontrola procesów zachodzących w odpadach

i wokół składowiska.– Sprzęt technologiczny na składowisku.– Rekultywacja składowiska.– Operacje jednostkowe stosowane w procesie

kompostowania.– Optymalne warunki kompostowania.– Typowe technologie kompostowania.– Zagrożenia ze strony kompostu dla środowiska. – Metody fermentacji beztlenowej odpadów

komunalnych.

R.8.3(5)3 opisać sposoby selektywnej zbiórki odpadów; PP CR.8.3(5)4 przedstawić sposób wykorzystania zbiorników wielkogabarytowych; P CR.8.3(5)5 podać przykłady zagospodarowania zbiorczego punktu selektywnej zbiórki odpadów;

P B

R.8.3(9)1 wymienić główne czynności eksploatacyjne na składowisku odpadów komunalnych;

P B

R.8.3(9)2 określić zakres kontroli przyjmowania odpadów; P CR.8.3(9)3 prawidłowo uzupełniać dziennik eksploatacji składowiska P BR.8.3(9)4 skontrolować prawidłowe rozmieszczenie odpadów na kwaterach P BR.8.3(9)5 skontrolować urządzenia pomiarowe i odczytywać pomiary P BR.8.3(10)1 opisać operacje jednostkowe stosowane w procesie kompostowania P CR.8.3(10)2 przedstawić typowe technologie kompostowania i optymalne warunki kompostowania

P C

R.8.3(10)3 określić zakres kontroli jakości kompostu P CR.8.3(10)4 omówić zagrożenia ze strony kompostu dla środowiska i metody zapobiegania im

PP D

R.8.3(10)5 wykonać uproszczony projekt technologiczny kompostowni PP DR.8.3(10)6 scharakteryzować metody fermentacji beztlenowej odpadów komunalnych

P C

PKZ(R.g)(9)15 odczytać rysunki techniczne podczas prac zagospodarowania odpadów;

P B

PKZ(R.g)(9)16 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania prac zagospodarowania odpadów;

PP C

PKZ(R.g)(9)17 wykonać odręcznie szkice techniczne prac zagospodarowania odpadów;

PP C

OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;


111



8.4. Organizacja prac związana z zagospodarowaniem odpadówOMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;Planowane zadaniaOpracuj projekt systemu gromadzenia odpadów dla Twojego osiedla (miasta). Przeanalizuj możliwość selektywnej zbiórki odpadów, zaproponuj odpowiednie typy pojemników (określ typ zabudowy, przyporządkuj tej zabudowie charakterystyczne technologie odpadów, oszacuj ilość gromadzonych odpadów, przeanalizuj możliwość selektywnej zbiórki odpadów, zaproponuj lokalizację wysepki ekologicznej, wybierz z katalogu pojemniki na odpady, wybierz system gromadzenia odpadów i uzasadnij swój wybór). Na podstawie otrzymanej instrukcji, zasobów internetowych i katalogów wykonaj poszczególne etapy prac oraz udokumentuj je na karcie pracy. Zaprezentuj swoją pracę na forum zespołu.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneKształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowni ochrony środowiska w szkole, ośrodkach badań i kontroli środowiska, terenowych organach administracji rządowej, wydziałach ochrony środowiska, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, ośrodkach badawczo-rozwojowych zajmujących się ochroną środowiska, zakładach unieszkodliwiania odpadów.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące organizacji prac przy przeróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Organizacja prac związana z zagospodarowaniem odpadów” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów indywidualna zróżnicowana.


112



8.4. Organizacja prac związana z zagospodarowaniem odpadów

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie uzupełnionej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura zgodna z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.

8.5. Organizacja prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i drganiamiUszczegółowione efekty kształcenia




R.8.2(5)1 scharakteryzować metody ograniczające emisję zanieczyszczeń do atmosfery;

P B – Źródła zanieczyszczeń powietrza.– Właściwości pyłu.– Wielkości charakteryzujące odpylacze.– Zasady doboru urządzeń odpylających.– Techniki ograniczenia emisji pyłów.– Organizacja odpylania za pomocą odpylaczy

mechanicznych mokrych i suchych, odpylaczy filtracyjnych, odpylaczy elektrostatycznych.

– Kierunki ograniczenia emisji dwutlenku siarki.– Technologie wstępnego oczyszczania paliw.– Usuwanie siarki w czasie spalania – fluidyzacja.– Odsiarczanie spalin.– Ograniczenie emisji tlenków azotu.– Metody absorpcyjne i adsorpcyjne usuwania

zanieczyszczeń gazowych.– Eksploatacja urządzeń ograniczających

R.8.2(5)2 określić obowiązki zakładów w zakresie pomiarów stężenia zanieczyszczeń powietrza;

PP D

R.8.2(5)3 zaplanować rozwiązania ograniczające stężenie zanieczyszczeń w powietrzu,

PP C

R.8.2(5)4 dokonać klasyfikacji metod odsiarczania; P BR.8.2(5)5 scharakteryzować podstawowe metody odsiarczania spalin; PP CR.8.2(5)6 wyjaśnić przebieg procesów odsiarczania spalin; PP CR.8.2(5)7 dobrać odpowiednie urządzenia do procesu odsiarczania; PP DR.8.2(5)8 ocenić poszczególne metody odsiarczania; P BR.8.2(5)9 podać zakres stosowania poszczególnych metod odsiarczania; P BR.8.2(5)10 sporządzić prosty bilans jednej z metod odsiarczania spalin; PP DR.8.2 (5)11 scharakteryzować podstawowe metody usuwania tlenków azotu ze spalin;

P B

R.8.2 (5)12 podać zakres stosowania metod redukcji NOx w spalinach; P C


113



8.5. Organizacja prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i drganiamizanieczyszczenia powietrza.

– Ograniczanie emisji hałasu u źródła jego powstawania.

– Ograniczanie hałasu na drodze jego transmisji.– Ograniczanie emisji hałasu.– Metody ograniczania zagrożeń drganiami

mechanicznymi.– Organizacja prac związanych z wibroizolacją.

R.8.2 (5)13 omówić metody usuwania H2S, CO, par związków organicznych; PP CR.8.2 (5)14 scharakteryzować metody osuszania gazów; PP CR.8.2 (5)15 dobrać urządzenia do usuwania zanieczyszczeń gazowych; PP DR.8.2 (5)16 wyjaśnić pojęcia dotyczące urządzeń odpylających; PP CR.8.2 (5)17 wymienić elementy konstrukcji urządzeń odpylających; P BR.8.2 (5)18 dobrać urządzenia odpylające do oczyszczania powietrza; PP DR.8.2 (5)19 dokonać analizy informacji zamieszczonych w prospektach i katalogach wyrobów odpylających w kontekście sprawności urządzeń;

PP C

R.8.2 (5)20 wybrać ekonomiczne w eksploatacji urządzenie odpylające; PP CR.8.2 (5)21 obsłużyć urządzenia do oczyszczania powietrza z zanieczyszczeń; P BR.8.2 (5)22 zagospodarować substancje powstałe i odzyskane w procesach oczyszczania powietrza;

P C

R.8.2 (5)23 zaplanować wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii; P CR.8.2 (9)1 scharakteryzować zasady tłumienia hałasu i drgań; P BR.8.2 (9)2 zastosować materiały i ustroje dźwiękochłonne; PP CR.8.2 (9)3 scharakteryzować metody walki z hałasem i drganiami; P BR.8.2 (9)4 zaplanować sposoby ograniczenia hałasu komunikacyjnego i przemysłowego;

P C

R.8.2 (9)5 zaplanować sposoby ochrony przeciwdźwiękowej w budownictwie i przemyśle;

P C

R.8.2 (9)6 dobrać metody ograniczenia drgań maszyn oraz urządzeń przemysłowych;

PP C

R.8.2 (9)7 zastosować środki ochrony osobistej przed hałasem w miejscu pracy; P BR.8.2 (9)8 zapobiec zagrożeniom wywołanym przez hałas i drgania; PP CPKZ(R.g)(9)18 odczytać rysunki techniczne podczas prac przy ochronie powietrza; P BPKZ(R.g)(9)19 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania prac przy ochronie powietrza;

PP C

PKZ(R.g)(9)20 wykonać odręcznie szkice techniczne prac przy ochronie powietrza;

PP C



114



8.5. Organizacja prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i drganiamiOMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;Planowane zadaniaOceń skuteczność różnych urządzeń do usuwania zanieczyszczeń gazowych. Ustal i omów warunki, w których poszczególne typy urządzeń mogą być zastosowane jako najbardziej skuteczne. Wybierz te, które są najbardziej ekonomiczne biorąc pod uwagę czynniki środowiskowe i finansowe. Sporządź raport porównawczy i zapisz wnioski. Raport przedstaw na forum grupy. Po dyskusji poszczególne grupy zapisują na raporcie wspólne wnioski. Raport przedstaw do oceny.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, ośrodkach badań i kontroli środowiska, terenowych organach administracji rządowej, wydziałach ochrony środowiska, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, ośrodkach badawczo-rozwojowych zajmujących się ochroną środowiska.

Środki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące organizacji prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i drganiami.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Organizacja prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i drganiami ” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów indywidualna zróżnicowanaPropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia


115



8.5. Organizacja prac przy ochronie powietrza przed zanieczyszczeniami, hałasem i drganiamiSprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie uzupełnionej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura zgodna z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność).Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie wykonanego projektu. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura projektu, zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność), poprawność wykonania projektu i jego terminowość prac. Do oceny osiągnięć uczniów mogą posłużyć też: ćwiczenia, sprawdziany pisemne i ustne, sprawdziany praktyczne, testy osiągnięć szkolnych oraz obserwacje czynności wykonywanych przez ucznia podczas ćwiczeń projektowych. Po zakończeniu realizacji programu działu proponuje się zastosowanie sprawdzianu teoretycznego. W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.

8.6. Przepisy BHP podczas organizacji i realizacji prac związanych z ochroną środowiska


Poziom wymagań

programowych


BHP(1)6 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P B – Prawna ochrona pracy.– Zagrożenia i profilaktyka podczas prac związanych z

ochroną środowiska.– Czynniki występujące w środowisku pracy.– Zagrożenia występujące przy obsłudze urządzeń

elektrycznych.– Drgania mechaniczne i wibracje. Hałas w środowisku

pracy.– Zagrożenia czynnikami chemicznymi, profilaktyka.– Zagrożenia czynnikami biologicznymi, profilaktyka.

BHP(1)7 rozróżnić środki gaśnicze używanych podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P A

BHP(1)8 wyjaśnić pojęcie ergonomia podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P A

BHP(4)5 rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w pracach związanych z organizacją ochrony środowiska;

P B

BHP(4)6 scharakteryzować sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy związanym z organizacją ochrony środowiska;

P B


116



8.6. Przepisy BHP podczas organizacji i realizacji prac związanych z ochroną środowiska– Środki ochrony indywidualnej.– Postępowanie w sytuacjach zagrożeń, awarii i

wypadków podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska.

BHP(5)17 ustalić rodzaje czynników szkodliwych występujących pracy związanej z organizacją ochrony środowiska;

PP C

BHP(5)18 dokonać charakterystyki czynników szkodliwych występujących podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P B

BHP(6)11 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P A

BHP(6)12 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P B

BHP(7)6zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P B

BHP(7)7 zastosować zasady organizacji stanowiska pracy podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

PP C

BHP(8)13 zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowane podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;;

P A

BHP(8)14 dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych zadań zawodowych podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P B

BHP(8)16 zidentyfikować system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia oraz sposoby powiadamiania podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

PP D

BHP(9)11 dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P B

BHP(9)12 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P A

BHP(9)13 przestrzegać zasad ochrony środowiska podczas organizacji prac związanych z ochroną wód, powietrza, gleby oraz gospodarki odpadami;

P B

BHP(10)11 powiadomić system pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia podczas organizacji prac związanych

P B


117



8.6. Przepisy BHP podczas organizacji i realizacji prac związanych z ochroną środowiskaz ochroną środowiska;BHP(10)12 zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania czynności zawodowych podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

PP C

BHP(10)13 zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P C

BHP(10)14 udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;

P B

OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;Planowane zadaniaDokonaj identyfikacji czynników niebezpiecznych podczas organizacji prac technologicznych w oczyszczalni ścieków miejskich. Zaproponuj metody ograniczenia niebezpieczeństwa dla pracownika. Na podstawie poradnika eksploatacji oczyszczalni ścieków, uzupełnij tabelę wpisując rodzaje czynników niebezpiecznych, zagrażających obsłudze poszczególnych urządzeń na oczyszczalni oraz podaj sposoby ich ograniczenia lub likwidacji wpływu tych czynników na człowieka. Wymień możliwe skutki nieprzestrzegania przepisów BHP podczas pracy na oczyszczalni ścieków oraz sposoby postępowania w sytuacjach awarii i wypadków jaki mogą tam nastąpić. Na podstawie otrzymanej instrukcji, literatury, zasobów internetowych i katalogów wykonaj poszczególne etapy prac oraz udokumentuj na karcie pracy. Zaprezentują swoją pracę w grupie, po dyskusji zapisz dodatkowe wspólne wnioski.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, ośrodkach badań i kontroli środowiska, terenowych organach administracji rządowej, wydziałach ochrony środowiska, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, działach ochrony środowiska przedsiębiorstw przemysłowych, ośrodkach badawczo-rozwojowych zajmujących się ochroną środowiska, miejskich przedsiębiorstwach wodociągów i kanalizacji, stacjach uzdatniania wody i oczyszczalniach ścieków, zakładach unieszkodliwiania odpadów, pracowniach ochrony środowiska biur projektowych, instytutach naukowo-badawczych oraz innych podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.


118



8.6. Przepisy BHP podczas organizacji i realizacji prac związanych z ochroną środowiskaŚrodki dydaktyczneCzasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące przepisów bhp podczas organizacji prac w ochronie środowiska.Stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesów uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, ochrony powietrza, wody i gleb oraz monitorowania stanu środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Przepisy BHP podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów indywidualna. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie uzupełnionej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura zgodna z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność).Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


119



9. Komputerowe wspomaganie w ochronie środowiska

9.1. Podstawy techniki9.2. Użytkowanie komputerów

9.1. Podstawy techniki


Poziom wymagań

programowych


PKZ(R.g)(9)21 opisać zasady stosowania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych;

P B – Znaczenie i rodzaje rysunków technicznych. – Materiały i przybory rysunkowe. – Rozmiary arkuszy.– Linie rysunkowe, pismo techniczne, tabelki i podziałki

rysunkowe.– Zwymiarowanie rysunków. – Konstrukcje geometryczne.– Rzuty i przekroje.– Rysunek odręczny. – Dokumentacja techniczna.

PKZ(R.g)(9)22 wykonać rysunki techniczne, zgodnie z przyjętymi kryteriami; P BPKZ(R.g)(9)23 odczytać informacje z rysunków technicznych; P CPKZ(R.g)(9)24 wykonać odręcznie szkice techniczne i rysunki wspomagające; P BPKZ(R.g)(9)25 zastosować oznaczenia graficzne na rysunkach budowlanych, PP CPKZ(R.g)(9)26 sporządzić rysunki techniczne w różnych skalach; PP CPKZ(R.g)(9)27 opisać rysunki pismem technicznym; P BPKZ(R.g)(9)28 posłużyć się opisem technicznym obiektu budowlanego; PP DPKZ(R.g)(11)1 zastosować programy komputerowe do wykonywania rysunków technicznych;

PP D

KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu;KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;


120



9.1. Podstawy technikiKPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;KPS(5)3 określić skutki stresu;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;


121



9.1. Podstawy techniki


122

Planowane zadaniaWykonaj rysunki rzutów poziomych i przekrojów wybranych obiektów oczyszczalni metodą tradycyjną i z zastosowaniem programów komputerowych na podstawie dostępnej dokumentacji technicznej. Sporządzone rysunki przekażesz w wersji papierowej do oceny.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni rysunku technicznego lub pracowni ochrony środowiska, która powinna być wyposażona w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.Nauczyciel przedmiotu powinien posiadać wiedzę z zakresu tworzenia rysunków technicznych, programów komputerowych wykorzystywanych w pracy technika ochrony środowiska, co mogą zapewnić dodatkowe uprawnienia lub kursy odbyte przez nauczyciela.

Środki dydaktyczne Dokumenty techniczne, przybory i materiały kreślarskie, zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy dla uczniów, dokumentacja techniczna – dokumentacja architektoniczno-budowlana, normy graficzne oznaczeń budowlanych, filmy i plansze poglądowe prezentujące zasady wykonania rysunków i sporządzania dokumentacji technicznej, programy komputerowe umożliwiające wykonanie rysunków technicznych; czasopisma branżowe, katalogi, prezentacje multimedialne z przykładowymi rysunkami technicznymi i szkicami.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Podstawy techniki” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, w których uczniowie wykonują rysunki i szkice techniczne. Ćwiczenia powinny zawierać opisy czynności niezbędne do wykonania zadań, a uczniowie pracują samodzielnie.

Formy organizacyjneZajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie sporządzonej dokumentacji technicznej. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji, wykonane rysunki zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność), wydruk dokumentacji.Kryteriami oceny zadań są:- opanowanie zasad wykonywania rysunków technicznych;- rozpoznawanie podstawowych elementów wykonywanych w szkicach technicznych;- umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia;– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.



9.2. Użytkowanie komputerów

Uszczegółowione efekty kształceniaUczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi

Poziom wymagań

programowych


R.7.1(8)1 sporządzić wyniki z badań dotyczących stanu środowiska za pomocą programów komputerowych;

P B – Archiwizacja danych.– Edytor graficzny.– Program do prezentacji danych. R.7.1(8)2 zanalizować wyniki badań dotyczących stanu środowiska za pomocą

programów komputerowych; P B

R.7.1(8)3 skorzystać z edytora tekstu oraz arkusza kalkulacyjnego do opracowania i ewidencjonowania wyników badań środowiskowych;

P B

R.7.1(8)4 skorzystać z programu do wykonania prezentacji wyników badań środowiska;

PP C

R.7.1(8)5 pracować w sieci komputerowej; P CR.7.1(8)6 wyszukać z Internetu potrzebne informacje do opracowania i ewidencjonowania wyników badań środowiska;

P C

R.7.1(12)1 skorzystać z systemu operacyjnego, edytora teksów, arkusza kalkulacyjnego, edytora graficznego, programu do zarządzania bazami danych w celu gromadzenia, przesyłania i przetwarzania danych;

P C

R.7.1(12)2 zastosować zasady archiwizacji zbiorów; PP CR.7.2(4)1 sporządzić bilanse za pomocą specjalistycznych programów komputerowych;

PP D

R.7.2(4)2 przedstawić wyniki bilansów w sposób tabelaryczny i graficzny; PP CR.7.2(13)1 dokonać obliczeń opłat za korzystanie ze środowiska za pomocą programów komputerowych;

P C

R.7.2(13)2 gromadzić raporty naliczania opłat i kar za gospodarcze korzystanie ze PP C


123



9.2. Użytkowanie komputerówśrodowiska; PKZ(R.g)(11)2 zastosować programy komputerowe do wykonywania zadań zawodowych;

PP D

BHP(6)13 rozpoznać oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas pracy przy kreśleniu szkiców technicznych i pracy przy komputerze;

P B

BHP(6)14 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika wykonującego długotrwale pracę przy komputerze oraz kreśleniu rysunków technicznych;

P C

BHP(7)8 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z długotrwałą pracą przy komputerze i kreśleniu rysunków technicznych technika ochrony środowiska;

P B

OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;Planowane zadaniaZadanie wykonajcie w grupie: Wykonajcie obliczenia zapotrzebowania na wodę dla potrzeb komunalnych, przemysłowych, rolniczych za pomocą programów komputerowych oraz porównania wyników z ostatnim raportem sporządzonym rok temu. Prezentacja wyników powinna nastąpić zarówno w formie tabelarycznej, jaki i graficznej. Przedstawcie swoją pracę na forum grupy oraz przekażcie wersję papierową do oceny.


124



9.2. Użytkowanie komputerówWarunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni komputerowej, która powinna być wyposażona w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, z ploterem i ze skanerem oraz projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych.Nauczyciel przedmiotu powinien posiadać wiedzę z zakresu tworzenia rysunków technicznych, programów komputerowych wykorzystywanych w pracy technika ochrony środowiska, co mogą zapewnić dodatkowe uprawnienia lub kursy odbyte przez nauczyciela.

Środki dydaktyczneW pracowni, w której będą zajęcia powinny znajdować się: zestawy przepisów prawa i norm dotyczących ochrony i kształtowania środowiska, przykładowe mapy, plany zagospodarowania przestrzennego, przykładowe wyniki analizy fizykochemicznej, chemicznej i mikrobiologicznej badanych elementów środowiska. Poza tym: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne prezentujące przykłady opracowań prezentacji wyników badań stanu środowiska, bilansów zanieczyszczeń, czy naliczania opłat i kar za korzystanie ze środowiska.

Zalecane metody dydaktyczneDział programowy „Użytkowanie komputerów” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, które pozwolą na osiągnięcie efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska. Wskazane jest stosowanie metody ćwiczeń, wspomagając się komputerami oraz odpowiednimi programami.

Formy organizacyjneZajęcia powinny być prowadzone w grupach 15-osobowych. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), wydruk dokumentacji.„Użytkowanie komputerów” jest działem przedmiotowym, który umożliwi uczniowi zdobywanie umiejętności sprawniejszego posługiwanie się w pracy technika ochrony środowiska komputerem, poprzez realizacje zadań przedmiotowych głównie metodą ćwiczeń z wykorzystaniem komputera. Dlatego, też ocenia powinna być określona na podstawie podanych wcześniej kryteriów różnych zadań powierzonych uczniowi w trakcie pracy na zajęciach. Kryteriami oceny zadań są:- analizowanie danych pozyskiwanych komputerowo;- wybór odpowiednich danych przy wykonywaniu ćwiczeń;- przedstawienie rozwiązania zadania w odpowiedniej formie.Po zakończeniu realizacji programu działu proponuje się zastosowanie sprawdzianu z zadania praktycznego. W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez


125



9.2. Użytkowanie komputerównauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia,– dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.Nauczyciel powinien: udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się; pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty; stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów; zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów; wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie; motywować uczniów do pracy; w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań.


126



Praktyki zawodowe

1. Badanie stanu środowiska 2. Organizacja prac w ochronie środowiska

1. Badanie stanu środowiska


Poziom wymagań

programowych

Kategoriataksonomiczna Materiał nauczania

BHP(5)1 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy;

P B – Charakterystyka ogólna organizacji zakładu.– Warunki i przepisy bhp.– Ocena jakości wody przeznaczonej do picia w oparciu

o akty prawne.– Sporządzanie bilansów zanieczyszczeń.– Warunki odprowadzania ścieków do kanalizacji

i odbiorników.– Naliczanie opłat za gospodarcze korzystanie

ze Środowiska.– Prace laboratoryjne przy wykonywaniu analiz wody,

ścieków i osadów ściekowych.– Zakres kontroli bieżącej pracy urządzeń na ujęciu wody

i oczyszczalni ścieków.

BHP(6)2 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika dokonującego oceny badania stanu i zasobów środowiska na organizm człowieka;

PP C

BHP(7)1 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych; P BBHP(8)1 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych;

P B

PKZ(R.g)(1)4 określić aktualny stan środowiska przyrodniczego w danym regionie; PP CPKZ(R.g)(8)2 skorzystać z danych meteorologicznych i hydrologicznych przy wykonywaniu zadań zawodowych;

P C

PKZ(R.g)(10)1 posłużyć się przepisami prawa dotyczącymi badania stanu środowiska; P BPKZ(R.g)(10)62 ustalić warunki odprowadzania zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w oparciu o rozporządzenia;

P B

PKZ(R.g)(11)12 obsłużyć programy komputerowe przy opracowaniu ocen zanieczyszczenia środowiska; P C

PKZ(R.g)(11)22 sporządzić bilanse zanieczyszczeń tabelarycznie i graficznie; PP CPKZ(R.g)(11))42 naliczać opłaty za zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego; PP CR.7.1(1)4 zaplanować kolejność wykonywania analiz fizyko-chemicznych do oceny wód powierzchniowych;

P B

R.7.1(1)5 określić zasady poboru prób wód, powietrza i gleby; PP CR.7.1(2)2 wymienić zasady lokalizacji punktów pomiarowych przy pomiarze parametrów powietrza, wody, gleby oraz natężenia hałasu i drgań;

P B


127



1. Badanie stanu środowiskaR.7.1(3)4 dobrać metodę analizy i aparaturę pomiarową do badań w zależności od badanego komponentu środowiska; P C

R.7.1(4)2 omówić procedurę poboru próbek (pobór, oznakowanie, utrwalenie, transport); P BR.7.1(5)1 skalibrować aparaturę pomiarową i przeprowadzić pomiar (pH-metr, spektrofotometr, sonda tlenowa, sonometr, wagi analityczne); P C

R.7.1(5)2wykreślić krzywe wzorcowe przy oznaczeniach spektrofotometrycznych; P BR.7.1(5)3 przestrzegać zasad prawidłowego korzystania z aparatury i urządzeń pomiarowych (np. łaźnia wodna, suszarka, piec sylitowy, piknometr, wiskozymetr, barograf);

P C

R.7.1(6)1 wykonać oznaczenia fizycznych wskaźników wody i ścieków (barwa, mętność, zawiesina łatwo opadająca, przewodnictwo właściwe); P C

R.7.1(6)2 wykonać oznaczenia wskaźników chemicznych wody i ścieków (pH, tlen rozpuszczony, utlenialność, BZT5, twardości, kwasowość i zasadowość, żelazo, mangan i chlorki, związki azotu, fosforany, detergenty);

P C

R.7.1(6)3 wykonać proces mineralizacji próby ścieków; P CR.7.1(8)3 sprawdzić poprawność wyników pomiarów; PP CR.7.1(8)4 ocenić poprawność wykonanych badań; PP CR.7.1(9)1 ocenić przydatność badanej wody do spożycia przez ludzi na podstawie rozporządzenia; P B

R.7.1(9) 2. sklasyfikować wody powierzchniowe i podziemne zgodnie z rozporządzeniem; P C

R.7.1(9)3 ocenić możliwość odprowadzenia badanych ścieków do kanalizacji i wód lub do ziemi zgodnie z rozporządzeniem; P C

R.7.2(1)4 sporządzić schematy opracowania bilansów zanieczyszczeń; PP CR.7.2(2)7 sporządzić prawidłowo całą dokumentację związaną z określeniem stężenia i rozmieszczenia zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w danym regionie;

PP C

R.7.2(3)1 sporządzić bilanse zanieczyszczeń wprowadzanych do wód płynących, powietrza i gleby;

P B

Planowane zadania


128



1. Badanie stanu środowiskaOpracuj projekt realizacji prac związanych z obliczeniem niezbędnego stopnia oczyszczania ścieków odprowadzanych do odbiornika z oczyszczalni w oparciu o analizy BZT 5.Korzystając z planu sytuacyjnego wyznacz miejsca poboru prób do analiz BZT5 dla ścieków i odbiornika. Na podstawie danych z dokumentacji technicznej oczyszczalni i aktów prawnych ustal klasę czystości wody w odbiorniku poniżej zrzutu oczyszczonych ścieków. Wykonaj niezbędne analizy laboratoryjne, przeprowadź pomiar hydrometryczny przepływu ścieków i wody w odbiorniku. W oparciu o w/w dane ułóż uproszczony bilans ładunków BZT5 i oblicz niezbędny stopień oczyszczania ścieków.Opracowane projekty są oceniane przez pracodawcę w dzienniczku praktyk.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w przedsiębiorstwie wodno-kanalizacyjnym.

Środki dydaktyczneDokumentacja techniczna oczyszczalni ścieków, akty prawne, aparatura i odczynniki do oznaczenia BZT5.

Zalecane metody dydaktyczneZaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska. W czasie praktyk powinny być kształtowane umiejętności wykonywania analiz laboratoryjnych, pomiarów w terenie, analizowania, wyszukiwania i logicznego myślenia.

Formy organizacyjnePraktyka zawodowa powinna być prowadzona z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie oceny wykonanego zadania.Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości i potrzeb ucznia.

2. Organizacja prac w ochronie środowiska


Poziom wymagań

programowych

Kategoriataksonomiczna Materiał nauczania

BHP(5)1 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy;

P B – Warunki i przepisy bhp.– Organizacja i zadania działu gospodarki wodno-ściekowej.– Podstawowe urządzenia służące do uzdatniania wody

i oczyszczania ścieków.BHP(6)2 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika dokonującego oceny badania stanu i zasobów środowiska na organizm człowieka;

PP C


129



2. Organizacja prac w ochronie środowiska – Dokumentacja ruchowa, eksploatacyjna i remontowa

zakładu. – Zasady eksploatacji i obsługi urządzeń do uzdatniania wody,

oczyszczania ścieków i przeróbki osadów ściekowych.

BHP(7)1 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych; P BBHP(8)1 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych;

P B

PKZ(R.g)(8)2 skorzystać z danych meteorologicznych i hydrologicznych przy wykonywaniu zadań zawodowych;

P C

PKZ(R.g)(10)62 ustalić warunki odprowadzania zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w oparciu o rozporządzenia;

P B

PKZ(R.g)(11)12 obsługiwać programy komputerowe przy opracowaniu ocen zanieczyszczenia środowiska; P C

R.8.1(6)1 wyjaśnić, na czym polega rozruch urządzeń stosowanych do uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych;

PP D

R.8.1(6)5 opisać zakres kontroli bieżącej pracy urządzeń stosowanych na stacji uzdatniania wody;

P B

R.8.1(10)4 podać zasady eksploatacji krat, piaskownika, osadnika; PP CR.8.1(10)6 prowadzić prace związane z oczyszczaniem biologicznym ścieków; P BPKZ(R.g)(11)1 zastosować programy komputerowe do wykonywania rysunków technicznych i szkiców pomocniczych;

P C

Planowane zadaniaWykonaj uproszczony rysunek piaskownika do oczyszczania ścieków, oblicz w sposób uproszczony prędkość przepływy, sprawdź zgodność wymiarów urządzenia w stosunku do założeń teoretycznych. Ustal sposób zapewnienia stałej prędkości przepływu ścieków. Oceń prawidłowość działania urządzenia w oparciu o właściwe analizy piasku. Korzystając z informacji zawartych w dokumentacji technicznej oczyszczalni ścieków oraz wyników analizy piasku z osadnika dokonaj oceny pracy piaskownika. Każdy praktykant otrzymuje od pracodawcy wskazane miejsce do realizacji z planu zagospodarowania przestrzennego i samodzielnie przygotowuje wyżej wymieniony projekt z kosztorysami i opisem. Opracowane projekty są oceniane przez pracodawcę w dzienniczku praktyk.Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjneZajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w przedsiębiorstwie wodno-kanalizacyjnym.

Środki dydaktyczneDokumentacja techniczna oczyszczalni ścieków, wyniki analizy piasku z piaskownika.

Zalecane metody dydaktyczne


130



2. Organizacja prac w ochronie środowiska Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska. W czasie praktyk powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania i logicznego myślenia.

Formy organizacyjnePraktyka zawodowa powinna być prowadzona z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo.Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie oceny wykonanego zadania.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości i potrzeb ucznia.


131



ZAŁĄCZNIKIZałącznik 1: EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH Załącznik 2: POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKAZałącznik 3: USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA

Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH

Efekty kształceniaEfekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodówBezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (PDG)PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;


132



Efekty kształceniaPDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; PDG(5) analizuje działania prowadzone przez firmy funkcjonujące w branży; PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.Język obcy ukierunkowany zawodowo (JOZ)JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.Kompetencje personalne i społeczne (KPS)KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań;KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS(10) współpracuje w zespole. Organizacja pracy małych zespołów (OMZ)OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;


133



Efekty kształceniaOMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami.Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodówPKZ(R.g)PKZ(R.g)(1) określa stan i zasoby środowiska przyrodniczego;PKZ(R.g)(2) charakteryzuje elementy środowiska przyrodniczego;PKZ(R.g)(3) przestrzega zasad prowadzenia racjonalnej gospodarki zasobami środowiska przyrodniczego;PKZ(R.g)(4) charakteryzuje rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych;PKZ(R.g)(5) klasyfikuje gleby według określonych kryteriów;PKZ(R.g)(6) rozpoznaje rodzaje zanieczyszczeń oraz określa ich wpływ na środowisko;PKZ(R.g)(7) ocenia zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka;PKZ(R.g)(8) korzysta z map pogody oraz danych meteorologicznych i hydrologicznych;PKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych;PKZ(R.g)(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania środowiska oraz przestrzega norm w tym zakresie;PKZ(R.g)(11) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzieR.7.R.7.1(1) planuje prace związane z badaniem i oceną stanu środowiska;R.7.1(2) lokalizuje punkty pomiaru parametrów powietrza, wody, gleby oraz natężenia hałasu i drgań;R.7.1(3) dobiera metody prowadzenia badań oraz aparaturę pomiarową w zależności od badanego komponentu środowiska;R.7.1(4) pobiera próbki komponentów środowiska do badań laboratoryjnych i terenowych;R.7.1(5) obsługuje urządzenia i aparaturę kontrolno-pomiarową;R.7.1(6) wykonuje oznaczenia laboratoryjne określonych komponentów środowiska;R.7.1(7) prowadzi badania procesów zachodzących w środowisku;R.7.1(8) opracowuje i ewidencjonuje wyniki badań;R.7.1(9) ocenia jakość komponentów środowiska na podstawie obowiązujących norm oraz przepisów prawa;R.7.1(10) organizuje działania związane monitoringiem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby oraz hałasu;R.7.1(11) opracowuje plany działań związanych z monitoringiem przyrody ożywionej;


134



Efekty kształceniaR.7.1(12) korzysta z systemu gromadzenia, przesyłania i przetwarzania danych;R.7.1(13) określa cele i przestrzega zasad zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;R.7.1(14) wykonuje badania związane z prowadzeniem zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;R.7.1(15) ocenia aktualny stan środowiska oraz opracowuje prognozy zmian zachodzących w środowisku;R.7.1(16) opracowuje plany działań w sytuacji wystąpienia zagrożeń ekologicznych;R.7.1(17) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka, wynikające z prowadzonych prac laboratoryjnych i terenowych.R.7.2(1) przestrzega zasad sporządzania bilansów zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby;R.7.2(2) określa stężenie i rozmieszczenie zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w różnych regionach kraju;R.7.2(3) sporządza bilanse zanieczyszczeń wód płynących, powietrza i gleby;R.7.2(4) opracowuje wyniki bilansów z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;R.7.2(5) określa dopuszczalny stopień zanieczyszczenia środowiska na podstawie obowiązujących norm i przepisów prawa;R.7.2(6) oblicza stopień redukcji zanieczyszczeń gazów odlotowych i ścieków;R.7.2(7) oblicza emisje zanieczyszczeń na podstawie wyników monitoringu; R.7.2(8) ocenia aktualny stan środowiska na podstawie bilansu zanieczyszczeń;R.7.2(9) korzysta z informacji zamieszczanych w katastrze wodnym; R.7.2(10) określa warunki wydawania pozwoleń emisyjnych i decyzji wodnoprawnych;R.7.2(11) opracowuje instrukcje gospodarowania wodą;R.7.2(12) rozpoznaje rodzaje zagrożeń i określa ich wpływ na środowisko;R.7.2(13) oblicza opłaty za korzystanie ze środowiska;R.7.2(14) określa wpływ oddziaływania inwestycji szczególnie szkodliwych na środowisko przyrodnicze i ludzi.R.8.R.8.1(1) przestrzega zasad eksploatacji ujęć wód powierzchniowych i podziemnych;R.8.1(2) rozpoznaje źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych;R.8.1(3) dobiera metody uzdatniania wody;R.8.1(4) planuje proces uzdatniania wody w zależności od jej składu chemicznego;R.8.1(5) dobiera urządzenia do uzdatniania wody przeznaczonej do określonych celów;R.8.1(6) obsługuje urządzenia stosowane w procesie uzdatniania wody przeznaczonej do celów pitnych i przemysłowych;R.8.1(7) klasyfikuje ścieki według określonych kryteriów;R.8.1(8) analizuje procesy zachodzące podczas oczyszczania ścieków miejskich i przemysłowych;


135



Efekty kształceniaR.8.1(9) dobiera urządzenia do oczyszczania różnego rodzaju ścieków;R.8.1(10) prowadzi prace związane z oczyszczaniem ścieków miejskich i przemysłowych;R.8.1(11) rozpoznaje rodzaje i elementy przydomowej oczyszczalni ścieków;R.8.1(12) kieruje pracami związanymi z budową i eksploatacją przydomowych oczyszczalni ścieków;R.8.1(13) prowadzi prace związane z zagospodarowaniem osadów ściekowych;R.8.1(14) korzysta z dokumentacji projektowych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.R.8.2(1) rozpoznaje źródła zanieczyszczeń powietrza;R.8.2(2) określa rodzaj i stężenie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego;R.8.2(3) dobiera metody ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami;R.8.2(4) planuje działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń do atmosfery;R.8.2(5) organizuje i prowadzi prace związane z usuwaniem zanieczyszczeń z powietrza atmosferycznego;R.8.2(6) propaguje stosowanie bezodpadowych technologii wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej;R.8.2(7) określa wpływ hałasu na organizm człowieka i środowisko przyrodnicze;R.8.2(8) dobiera metody i środki ochrony przed hałasem;R.8.2(9) podejmuje działania związane z ograniczaniem hałasu i drgań w środowisku;R.8.2(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami.R.8.3(1) klasyfikuje odpady według określonych kryteriów;R.8.3(2) określa warunki i metody unieszkodliwiania odpadów;R.8.3(3) organizuje zbiórkę i wywóz odpadów komunalnych;R.8.3(4) przestrzega zasad składowania i magazynowania odpadów;R.8.3(5) sortuje odpady komunalne;R.8.3(6) dobiera sposoby zagospodarowania odpadów;R.8.3(7) dobiera metody unieszkodliwiania odpadów;R.8.3(8) prowadzi kampanię na rzecz ochrony środowiska;R.8.3(9) nadzoruje prace związane z eksploatacją składowiska odpadów komunalnych;R.8.3(10) prowadzi prace związane z kompostowaniem odpadów;R.8.3(11) planuje i prowadzi prace związane ze spalaniem odpadów komunalnych oraz eksploatacją spalarni;R.8.3(12) prowadzi prace związane z zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych;R.8.3(13) dobiera metody unieszkodliwiania odpadów przemysłowych;


136



Efekty kształceniaR.8.3(14) organizuje prace związane z przeróbką osadów ściekowych i eksploatacją urządzeń;R.8.3(15) rozpoznaje źródła zanieczyszczenia gleb;R.8.3(16) dobiera metody ochrony gleb przed degradacją i dewastacją;R.8.3(17) organizuje prace związane z rekultywacją gleb.


137



Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA

Efekty kształcenia/umiejętności, wiedza oraz kompetencje personalne i społeczne/

Uczeń:

Klasa

Licz

ba g

odzin

pr

zezn

aczo

na n

a re

aliza

cję

efek

tów

I II III IV

I II I II I II I II

Kształcenie zawodowe teoretyczneStan i zasoby środowiskaR.7.2(1) przestrzega zasad sporządzania bilansów zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby; x x x x

210

R.7.2(2) określa stężenie i rozmieszczenie zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w różnych regionach kraju; x x x xR.7.2(3) sporządza bilanse zanieczyszczeń wód płynących, powietrza i gleby; x x x xR.7.2(5) określa dopuszczalny stopień zanieczyszczenia środowiska na podstawie obowiązujących norm i przepisów prawa; x x x xR.7.2 (6) oblicza stopień redukcji zanieczyszczeń gazów odlotowych i ścieków; x x x xR.7.2 (7) oblicza emisje zanieczyszczeń na podstawie wyników monitoringu; x x x xR.7.2 (8) ocenia aktualny stan środowiska na podstawie bilansu zanieczyszczeń; x x x xR.7.2 (9) korzysta z informacji zamieszczanych w katastrze wodnym; x x x xR.7.2 (10) określa warunki wydawania pozwoleń emisyjnych i decyzji wodnoprawnych; x x x xR.7.2 (11) opracowuje instrukcje gospodarowania wodą; x x x xR.7.2 (12) rozpoznaje rodzaje zagrożeń i określa ich wpływ na środowisko; x x x xR.7.2 (14) określa wpływ oddziaływania inwestycji szczególnie szkodliwych na środowisko przyrodnicze i ludzi; x x x xPKZ(R.g)(1) określa stan i zasoby środowiska przyrodniczego; x x x x 15PKZ(R.g)(2) charakteryzuje elementy środowiska przyrodniczego; x x x x


138



PKZ(R.g)(3) przestrzega zasad prowadzenia racjonalnej gospodarki zasobami środowiska przyrodniczego; x x x x

PKZ(R.g)(6) rozpoznaje rodzaje zanieczyszczeń oraz określa ich wpływ na środowisko; x x x x

PKZ(R.g)(7) ocenia zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka; x x x x

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; x x x x

15

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; x x x x

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy x x x x

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; x x x xBHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x x

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; x x x x BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x x

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; x x x xKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; x x x xKPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; x x x xKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; x x x xKPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; x x x xKPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; x x x xKPS(10) współpracuje w zespole; x x x xOMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; x x x x

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; x x x xOMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; x x x x OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;

Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 240

Ochrona wódR.8.1(1) przestrzega zasad eksploatacji ujęć wód powierzchniowych i podziemnych; X X X


139



120R.8.1(2) rozpoznaje źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych; X X X

R.8.1(3) dobiera metody uzdatniania wody; X X X R.8.1(4) planuje proces uzdatniania wody w zależności od jej składu chemicznego; X X X R.8.1(5) dobiera urządzenia do uzdatniania wody przeznaczonej do określonych celów; X X X R.8.1(7) klasyfikuje ścieki według określonych kryteriów; X X X R.8.1(8) analizuje procesy zachodzące podczas oczyszczania ścieków miejskich i przemysłowych; X X X R.8.1(9) dobiera urządzenia do oczyszczania różnego rodzaju ścieków; X X X R.8.1(11) rozpoznaje rodzaje i elementy przydomowej oczyszczalni ścieków; X X X R.8.1 (12) kieruje pracami związanymi z budową i eksploatacją przydomowych oczyszczalni ścieków; X X X R.8.1 (14) korzysta z dokumentacji projektowych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych; X X X

PKZ(R.g)(4) charakteryzuje rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych; X X X

10PKZ(R.g)(8) korzysta z map pogody oraz danych meteorologicznych i hydrologicznych; X X XPKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych; X X XPKZ(R.g)(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania środowiska oraz przestrzega norm w tym zakresie; X X X

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; X X X

5

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X X

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy X X XBHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X X

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; X X X

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; X X X

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X X


140



KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; X X XKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X X

KPS(10) współpracuje w zespole; X X X

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań X X X

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X X

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; X X X


Ochrona powietrza oraz ochrona przed hałasem i drganiami

R.8.2(1) rozpoznaje źródła zanieczyszczeń powietrza; x x x

110

R.8.2(2) określa rodzaj i stężenie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego; x x xR.8.2(3) dobiera metody ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami; x x xR.8.2(4) planuje działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń do atmosfery; x x xR.8.2(6) propaguje stosowanie bezodpadowych technologii wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej; x x xR.8.2(7) określa wpływ hałasu na organizm człowieka i środowisko przyrodnicze; x x xR.8.2(8) dobiera metody i środki ochrony przed hałasem; x x xR.8.2(9) dobiera metody i środki ochrony przed hałasem; x x xR.8.2(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami; x x xPKZ(R.g)(8) korzysta z map pogody oraz danych meteorologicznych i hydrologicznych; x x x

5PKZ(R.g)(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania środowiska oraz przestrzega norm w tym zakresie; x x x

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; x x x 5


141



BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; x x x

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy x x xBHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; x x x

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; x x x

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; x x xKPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; x x xKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; x x xKPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; x x xKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; x x x

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; x x xKPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; x x xKPS(10) współpracuje w zespole; x x x

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; x x x

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; x x x

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; x x x

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; x x x

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; x x x


Gospodarka odpadami oraz ochrona glebR.8.3(1) klasyfikuje odpady według określonych kryteriów; x x X 120


142



R.8.3(2) określa warunki i metody unieszkodliwiania odpadów; x x xR.8.3(4) przestrzega zasad składowania i magazynowania odpadów; x x xR.8.3(6) dobiera sposoby zagospodarowania odpadów; x x xR.8.3(7) dobiera metody unieszkodliwiania odpadów; x x xR.8.3(8) prowadzi kampanię na rzecz ochrony środowiska; x x xR.8.3(11) planuje i prowadzi prace związane ze spalaniem odpadów komunalnych oraz eksploatacją spalarni; x x xR.8.3(12) prowadzi prace związane z zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych; x x xR.8.3(13) dobiera metody unieszkodliwiania odpadów przemysłowych; x x xR.8.3(15) rozpoznaje źródła zanieczyszczenia gleb; x x xR.8.3(16) dobiera metody ochrony gleb przed degradacją i dewastacją; x x xR.8.3(17) organizuje prace związane z rekultywacją gleb; x x x

PKZ(R.g)(5) klasyfikuje gleby według określonych kryteriów; x x x10PKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych x x x

PKZ(R.g)(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania środowiska oraz przestrzega norm w tym zakresie; x x x

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; x x x

5

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; x x x

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy x x x

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; x x xBHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; x x xBHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; x x x

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; x x x


143



KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; x x x

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; x x x

KPS(4) jest otwarty na zmiany; x x x

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; x x x

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; x x x

KPS(10) współpracuje w zespole; x x x

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; x x xOMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; x x xOMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; x x xOMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; x x x

Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 135Działalność gospodarcza w ochronie środowiskaPDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; x x

55

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych oraz prawa podatkowego i prawa autorskiego; x xPDG(3) stosuje przepisy z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej; x xPDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; x xPDG(5) analizuje działania prowadzone przez firmy funkcjonujące w branży; x xPDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; x xPDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; x xPDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; x xPDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;

x x

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; x xPDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; x xBHP(2) rozróżnia zadania i uprawienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; x x 5


144



BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy x xKPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; x xKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; x xKPS(4) jest otwarty na zmiany; x xKPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; x xKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; x xKPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; x xKPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; x xKPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; x x

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; x x

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; x x

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; x x

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; x x

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; x xŁączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 60

Język obcy w ochronie środowiska JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; x x x x

60JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; x x x x

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; x x x xJOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; x x x x

JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji x x x xKPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; x x x xKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; x x x xKPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; x x x x


145



KPS(4) jest otwarty na zmiany; x x x xKPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; x x x x

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; x x x xKPS(10) współpracuje w zespole x x x x

Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 60Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe teoretyczne 750

Kształcenie zawodowe praktyczneMonitoring środowiskaR.7.1(1) planuje prace związane z badaniem i oceną stanu środowiska; x x x x

300

R.7.1(2) lokalizuje punkty pomiaru parametrów powietrza, wody, gleby oraz natężenia hałasu i drgań; x x x xR.7.1(3) dobiera metody prowadzenia badań oraz aparaturę pomiarową w zależności od badanego komponentu środowiska; x x x xR.7.1(4) pobiera próbki komponentów środowiska do badań laboratoryjnych i terenowych; x x x xR.7.1(5) obsługuje urządzenia i aparaturę kontrolno-pomiarową; x x x xR.7.1(6) wykonuje oznaczenia laboratoryjne określonych komponentów środowiska; x x x xR.7.1(7) prowadzi badania procesów zachodzących w środowisku; x x x xR.7.1(8) opracowuje i ewidencjonuje wyniki badań; x x x xR.7.1(9) ocenia jakość komponentów środowiska na podstawie obowiązujących norm oraz przepisów prawa; x x x xR.7.1(10) organizuje działania związane monitoringiem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby oraz hałasu; x x x x

R.7.1(11) opracowuje plany działań związanych z monitoringiem przyrody ożywionej; x x x xR.7.1(13) określa cele i przestrzega zasad zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego; x x x xR.7.1(14) wykonuje badania związane z prowadzeniem zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego; x x x xR.7.1(15) ocenia aktualny stan środowiska oraz opracowuje prognozy zmian zachodzących w środowisku; x x x xR.7.1(16) opracowuje plany działań w sytuacji wystąpienia zagrożeń ekologicznych; x x x xR.7.1(17) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka, wynikające z prowadzonych prac laboratoryjnych i terenowych; x x x xPKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych; x x x x 10

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; x x x x 20


146



BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; x x x x

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy x x x x

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; x x x x

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x x

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; x x x xBHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x x

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; x x x x

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; x x x x

KPS(4) jest otwarty na zmiany; x x x x

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; x x x xKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; x x x xKPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; x x x xKPS(10) współpracuje w zespole x x x xOMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; x x x x

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; x x x xOMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; x x x xOMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; x x x xOMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; x x x xOMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; x x x x

Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 330Organizacja prac w ochronie środowiska R.8.1(6) obsługuje urządzenia stosowane w procesie uzdatniania wody przeznaczonej do celów pitnych i przemysłowych; x x x x x 340


147



R.8.1(10) prowadzi prace związane z oczyszczaniem ścieków miejskich i przemysłowych; x x x x xR.8.1(13) prowadzi prace związane z zagospodarowaniem osadów ściekowych; x x x x xR.8.2(5) organizuje i prowadzi prace związane z usuwaniem zanieczyszczeń z powietrza atmosferycznego; x x x x xR.8.2(9) podejmuje działania związane z ograniczaniem hałasu i drgań w środowisku; x x x x xR.8.3(3) organizuje zbiórkę i wywóz odpadów komunalnych; x x x x xR.8.3(5) sortuje odpady komunalne; x x x x xR.8.3(9) nadzoruje prace związane z eksploatacją składowiska odpadów komunalnych; x x x x xR.8.3(10) prowadzi prace związane z kompostowaniem odpadów; x x x x xR.8.3(14) organizuje prace związane z przeróbką osadów ściekowych i eksploatacją urządzeń; x x x x xPKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych; x x x x x 5

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; x x x x x

15

BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; x x x x x

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy x x x x xBHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; x x x x xBHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x x x

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; x x x x x

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x x x x

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; x x x x x

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; x x x x xKPS(4) jest otwarty na zmiany; x x x x xKPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; x x x x xOMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; x x x x x


148



OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; x x x x x

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; x x x x xOMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; x x x x xOMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; x x x x xOMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; x x x x x

Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 360Komputerowe wspomaganie w ochronie środowiskaR.7.1(8) opracowuje i ewidencjonuje wyniki badań; x x

45R.7.1(12) korzysta z systemu gromadzenia, przesyłania i przetwarzania danych; x xR.7.2(4) opracowuje wyniki bilansów z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych; x xR.7.2(13) oblicza opłaty za korzystanie ze środowiska; x xPKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych; x x

10PKZ(R.g)(11) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; x x

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; x x5BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska; x x

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; x xKPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; x xKPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; x xKPS(4) jest otwarty na zmiany; x xKPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; x xKPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; x xKPS(10) współpracuje w zespole; x xOMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; x xOMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; x xOMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; x xOMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; x x


149



OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; x xOMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; x x

Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 60Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe praktyczne 750


150



Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA

Efekt kształcenia z podstawy programowejUczeń:


Stan i zasoby środowiska R.7.2(1) przestrzega zasad sporządzania bilansów zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby

R.7.2(1)1 dokonać podziału bilansów zanieczyszczeń; R.7.2(1)2 określić cele i zasady sporządzania bilansów zanieczyszczeń; R.7.2(1)3 dokonać analizy informacji zawartych w dostępnych, sporządzonych bilansach zanieczyszczeń; R.7.2(1)4 sporządzić schematy opracowania bilansów zanieczyszczeń;R.7.2(1)5 zgromadzić i zanalizować dane dotyczące aktualnego stanu środowiska;

R.7.2(2) określa stężenie i rozmieszczenie zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w różnych regionach kraju;

R.7.2(2)1 dobrać metody badania zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w danym regionie;R.7.2(2)2 określić sposoby rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu, wodzie, glebie;R.7.2(2)3 określić zasady lokalizacji punktów pomiarowych zanieczyszczeń; R.7.2(2)4 określić poziom stężenia zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb;R.7.2(2)5 sporządzić prawidłowo całą dokumentację związaną z określeniem stężenia i rozmieszczenia zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby w danym regionie;

R.7.2(3) sporządza bilanse zanieczyszczeń wód płynących, powietrza i gleby; R.7.2(3)1 sporządzić bilanse zanieczyszczeń wprowadzanych do wód płynących, powietrza i gleby;R.7.2(3)2 sporządzić bilans zanieczyszczeń pyłowych; R.7.2(3)3 sporządzić bilans wodno-ściekowy regionu; R.7.2(3)4 opracować prosty bilans odpadów przemysłowych; R.7.2(3)5 przedstawić wyniki bilansów w formie tabelarycznej; R.7.2(3)6 przedstawić wyniki bilansów w formie graficznej; R.7.2(3)7 dokonać analizy sporządzonych bilansów zanieczyszczeń powietrza, wód, gleb;

R.7.2(5) określa dopuszczalny stopień zanieczyszczenia środowiska na podstawie obowiązujących norm i przepisów prawa;

R.7.2(5)1 porównać wyniki badań stopnia zanieczyszczenia środowiska z dopuszczalnymi, określonymi w normach;R.7.2(5)2 zinterpretować wyniki stopnia zanieczyszczenia środowiska;R.7.2(5)3 ocenić stopień zanieczyszczenia środowiska na podstawie obowiązujących norm i przepisów prawa;R.7.2(5)4 opracować raport z zanieczyszczeń środowiska na podstawie przepisów prawa;R.7.2(5)5 zaplanować rozwiązania na podstawie raportu stwierdzającego podwyższone stopnie zanieczyszczenia środowiska;


151





R.7.2(6) oblicza stopień redukcji zanieczyszczeń gazów odlotowych i ścieków; R.7.2(6)1 wykonać obliczenia opłat lub kar zanieczyszczeń odprowadzanych z gazami odlotowymi do atmosfery;R.7.2(6)2 wykonać obliczenia opłat lub kar zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami;R.7.2(6)3 skorzystać z aktów prawnych przy obliczeniach stopnia redukcji zanieczyszczeń gazów odlotowych i ścieków;

R.7.2(7) oblicza emisje zanieczyszczeń na podstawie wyników monitoringu; R.7.2(7)1 posłużyć się normami do oceny stanu środowiska naturalnego; R.7.2(7)2 wykonać obliczenia opłat lub kar emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód oraz gleb;

R.7.2(8) ocenia aktualny stan środowiska na podstawie bilansu zanieczyszczeń;

R.7.2(8)1 ocenić stan zanieczyszczenia na podstawie sporządzonego bilansu;R.7.2(8)2 zgromadzić dane bilansu dotyczące aktualnego stanu zanieczyszczenia środowiska;R.7.2(8)3 prognozować zmiany zachodzące w środowisku na podstawie sporządzonego bilansu zanieczyszczeń;

R.7.2(9) korzysta z informacji zamieszczanych w katastrze wodnym; R.7.2(9)1 posłużyć się dokumentacją katastru wodnego; R.7.2(9)2 odczytać dane o sieciach hydrograficznych; stanach wód, stopniu zanieczyszczenia wód, na podstawie katastru wodnego;R.7.2(9)3 opracować raport ze stanu biologicznego wód na podstawie katastru wodnego;

R.7.2(10) określa warunki wydawania pozwoleń emisyjnych i decyzji wodnoprawnych;

R.7.2(10)1 skorzystać z aktów prawnych przy wydawaniu pozwoleń i decyzji wodno-prawnych;R.7.2(10)2 wydać pozwolenia za gospodarcze korzystanie ze środowiska; R.7.2(10)3 wykonać ocenę oddziaływania inwestycji szkodliwych dla zdrowia i środowiska przyrodniczego zgodnie z procedurami;

R.7.2(11) opracowuje instrukcje gospodarowania wodą; R.7.2(11)1 czytać informację zawartą w instrukcji gospodarowania wodą;R.7.2(11)2 zanalizować informacje zawarte w instrukcji gospodarowania wodą;

R.7.2(12) rozpoznaje rodzaje zagrożeń i określa ich wpływ na środowisko; R.7.2(12)1 rozróżnić rodzaje zagrożeń środowiska przyrodniczego;R.7.2(12)2 określić wpływ zagrożeń na środowisko przyrodnicze;R.7.2(12)3 zanalizować skutki zagrożeń na środowisko przyrodnicze;

R.7.2(14) określa wpływ oddziaływania inwestycji szczególnie szkodliwych na środowisko przyrodnicze i ludzi;

R.7.2(14) 1. rozpoznać rodzaje inwestycji szkodliwych na środowisko przyrodnicze i ludzi; R.7.2(14)2 rozróżnić czynniki szkodliwe w oddziaływaniach inwestycji; R.7.2(14)3 dobrać metody ochrony środowiska przyrodniczego i ludzi podczas oddziaływania inwestycji szkodliwych;

PKZ(R.g)(1) określa stan i zasoby środowiska przyrodniczego; PKZ(R.g)(1)1 dokonać interpretacji pojęć: środowisko, zasoby przyrody, stan środowiska przyrodniczego,


152





biocenoza, biotop, ekosystem, populacja, nisza ekologiczna, biom, biosfera, krajobraz, ekologia, czynniki środowiska;PKZ(R.g)(1)2 rozróżnić zasoby przyrody;PKZ(R.g)(1)3 scharakteryzować podstawowe formy ochrony przyrody;PKZ(R.g)(1)4 określić aktualny stan środowiska przyrodniczego w danym regionie;PKZ(R.g)(1)5 zaplanować działania związane z ochroną zasobów przyrody;PKZ(R.g)(1)6 dokonać analizy czynników środowiska mających wpływ na organizmy;

PKZ(R.g)(2) charakteryzuje elementy środowiska przyrodniczego; PKZ(R.g)(2)1 rozróżnić elementy środowiska przyrodniczego;PKZ(R.g)(2)2 określić zależności zachodzące pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego; PKZ(R.g)(2)3 przeprowadzić podstawowe badania elementów środowiska przyrodniczego;PKZ(R.g)(2)4 przedstawić wpływ różnych elementów środowiska przyrodniczego na warunki klimatyczne i wodne danego regionu;

PKZ(R.g)(3) przestrzega zasad prowadzenia racjonalnej gospodarki zasobami środowiska przyrodniczego;

PKZ(R.g)(3)1 sklasyfikować zasady prowadzenia racjonalnej gospodarki zasobami środowiska przyrodniczego;PKZ(R.g)(3)2 zastosować zasady racjonalnej gospodarki zasobami przyrody;PKZ(R.g)(3)3 opracować zasady ograniczania zanieczyszczeń środowiska; PKZ(R.g)(3)4 opracować zasady ochrony zagrożonych wyginięciem zwierząt i roślin;

PKZ(R.g)(6) rozpoznaje rodzaje zanieczyszczeń oraz określa ich wpływ na środowisko;

PKZ(R.g)(6)1 sklasyfikować źródła i rodzaje zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód oraz gleb;PKZ(R.g)(6)2 dokonać charakterystyki wybranych zanieczyszczeń;PKZ(R.g)(6)3 określić skutki zanieczyszczeń powietrza, wód, gleb dla środowiska;PKZ(R.g)(6)4 dobrać sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza, wód, gleb;

PKZ(R.g)(7) ocenia zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka;

PKZ(R.g)(7)1 uzasadnić w logiczny sposób wpływ człowieka na środowisko;PKZ(R.g) (7)2 określić wpływ działalności człowieka na zmiany klimatu;PKZ(R.g)(7)3 dobrać sposoby ograniczające negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko;

BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;

BHP(1)1 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higiena pracy, ochroną przeciwpożarową, ochrona środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych badaniem stanu środowiska, monitorowaniem i oznaczaniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;


153





BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

BHP(4)1 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas badania stanu środowiska, oznaczania poziomu zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery, wody oraz gleby;

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;

BHP(5)1 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy podczas wykonywania badań stanu środowiska, monitorowania i oznaczania poziomu zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery, wody oraz gleby;BHP(5)2 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas badania stanu środowiska oraz określania zanieczyszczeń w środowisku przyrodniczym; BHP(5)3 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się badaniem stanu środowiska oraz określaniem zanieczyszczeń środowiska;

BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;

BHP(6)1 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika badającego stanu środowiska przyrodniczego oraz zanieczyszczenia środowiska;BHP(6)2 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika dokonującego badania stanu i zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego;

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(7)1 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska przyrodniczego i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;

BHP(8)1 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska; BHP(8)2 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

BHP(9)1 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;BHP(9)2 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska, zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej;

BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

BHP(10)1 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;BHP(10)2 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas


154





wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem stanu środowiska i oznaczeniem poziomu zanieczyszczeń środowiska;

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu;KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;

KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne;KPS(9)2 zachować się asertywnie;KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;

KPS(10) współpracuje w zespole; KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;


155





OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;Ochrona wód R.8.1(1) przestrzega zasad eksploatacji ujęć wód powierzchniowych i podziemnych;

R.8.1(1)1 rozpoznać typy ujęć wód powierzchniowych i podziemnych;R.8.1(1)2 opisać elementy i budowę poszczególnych ujęć;R.8.1(1)3 obliczyć wydajność studni kopanej i wierconej;R.8.1(1)4 przewidzieć zakłócenia w pracy studni wierconej; R.8.1(1)5 przedstawić zasady eksploatacji ujęć wód powierzchniowych i poziemnych;R.8.1(1)6 określić zasady prawidłowej pracy ujęć wód powierzchniowych;R.8.1(1)7 scharakteryzować strefy ochronne ujęć wody;R.8.1(1)8 omówić przeznaczenie i rodzaje zbiorników wody;R.8.1(1)9 przedstawić elementy składowe i zasadę działania hydroforni;

R.8.1(2)rozpoznaje źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych;

R.8.1(2)1 sklasyfikować zanieczyszczenia wód wg wybranego kryterium;R.8.1(2)2 wymienić źródła zanieczyszczeń fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody;R.8.1(2)3 opisać zanieczyszczenia fizyczne, chemiczne i bakteriologiczne wody;

R.8.1(3)dobiera metody uzdatniania wody; R.8.1(3)1 omówić wymagania stawiane wodzie do celów użytkowych, chłodniczych i kotłowych;R.8.1(3)2 zróżnicować pojęcia: metody i procesy uzdatniania wody;R.8.1(3)3 wymienić metody uzdatniania wód powierzchniowych, podziemnych oraz wód do celów chłodniczych i kotłowych;R.8.1(3)4 omawiać istotę fizycznych, chemicznych i biologicznych metod uzdatniania wody;R.8.1(3)5 zzweryfikować układy metod uzdatniania wody(fizyczno-chemiczne, fizyczno-biologiczne);

R.8.1(4)planuje proces uzdatniania wody w zależności od jej składu chemicznego;

R.8.1(4)1 dobrać wskaźniki przeznaczone do usunięcia w zależności od rodzaju wód i dobrać do nich metodę usunięcia;R.8.1(4)2 opisać podstawy teoretyczne procesów uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych; R.8.1(4)3 opisać podstawy teoretyczne procesów uzdatniania wód chłodniczych i kotłowych;R.8.1(4)4 obliczyć dawki reagentów do dekarbonizacji i zmiękczania wody;R.8.1(4)5 obliczyć parametry pracy wymienników jonitowych;R.8.1(4)6 dobrać metodę dekarbonizacji, zmiękczania , demineralizacji w zależności od składu wody;


156





R.8.1(4)7 zaproponować kolejność procesów przy uzdatnianiu wód powierzchniowych i podziemnych oraz dobrać schemat do uzdatniania wód przemysłowych;

R.8.1(5)dobiera urządzenia do uzdatniania wody przeznaczonej do określonych celów;

R.8.1(5)1 wyszczególnić urządzenia do uzdatniania wód powierzchniowych, podziemnych, chłodniczych i kotłowych;R.8.1(5)2 wyjaśnić zasadę działania poszczególnych urządzeń do uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych;R.8.1(5)3 wyjaśnić zasadę działania poszczególnych urządzeń do uzdatniania wód chłodniczych i kotłowych; R.8.1(5)4 zestawić w odpowiedniej kolejności urządzenia do uzdatniania wód powierzchniowych, podziemnych, chłodniczych i kotłowych;

R.8.1(7)klasyfikuje ścieki według określonych kryteriów; R.8.1(7)1 wyjaśnić pojęcie ścieki;R.8.1(7)2 wymienić rodzaje ścieków wraz z podaniem kryterium podziału;R.8.1(7)3 wymienić źródła powstawania ścieków;R.8.1(7)4 przewidywać wpływ ścieków na wody odbiornika;R.8.1(7)5 opisać przebieg procesu samooczyszczania w zbiorniku wodnym;

R.8.1(8)analizuje procesy zachodzące podczas oczyszczania ścieków miejskich i przemysłowych

R.8.1(8)1 przewidzieć wpływ ścieków na wody odbiornika;R.8.1(8)2 omówić przebieg procesu samooczyszczania wód powierzchniowych;R.8.1(8)3 wyszczególnić stopnie oczyszczania ścieków;R.8.1(8)4 wyjaśnić teoretyczne podstawy procesów mechanicznego oczyszczania ścieków (cedzenie, flotacja, sedymentacja); R.8.1(8)5 opisać podstawowe układy pracy złóż biologicznych i komór osadu czynnego;R.8.1(8)6 uzasadnić konieczność defosfatacji i denitryfikacji ścieków oczyszczanych biologicznie oraz przedstawić metody ich realizacji;R.8.1(8)7 omawiać procesy unieszkodliwiania osadów ściekowych;R.8.1(8)8 wyszczególnić parametry ścieków usuwane podczas oczyszczania ścieków miejskich;R.8.1(8)9 ocenić efekty oczyszczania ścieków poddanych oczyszczaniu

R.8.1(9)dobiera urządzenia do oczyszczania różnego rodzaju ścieków; R.8.1(9)1 wyliczyć urządzenia do oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych;R.8.1(9)2 przedstawić budowę i zasadę działania poszczególnych urządzeń do oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych;


157





R.8.1(9)3 zestawić w odpowiedniej kolejności urządzenia do oczyszczania ścieków miejskich i unieszkodliwiania osadów ściekowych;

R.8.1(11)rozpoznaje rodzaje i elementy przydomowej oczyszczalni ścieków; R.8.1(11)1 odróżniać pojęcia oczyszczalnia ścieków i przydomowa oczyszczalnia ścieków;R.8.1(11)2 określić cel i warunki stosowania przydomowej oczyszczalni ścieków;R.8.1(11)3 wyszczególnić elementy konstrukcji przydomowych oczyszczalni ścieków;

R.8.1(12)kieruje pracami związanymi z budową i eksploatacją przydomowych oczyszczalni ścieków;

R.8.1(12)1 określić przeznaczenie poszczególnych elementów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków;R.8.1(12)2 objaśniać zasadę działania przydomowych oczyszczalni ścieków;R.8.1(12)3 wyszczególnić etapy budowy przydomowych oczyszczalni ścieków;

R.8.1(12)4 przestrzegać przepisów bhp obowiązujących podczas budowy przydomowych oczyszczalni ścieków; R.8.1(12)5 przewidzieć najczęstsze zakłócenia w pracy przydomowych oczyszczalni ścieków i wskazać

sposoby ich usunięcia;R.8.1(12)6 omówić zasady poprawnej eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków

R.8.1(14)korzysta z dokumentacji projektowych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych;

R.8.1(14)1 rozróżnić rodzaje sieci wodociągowych i kanalizacyjnych;R.8.1(14)2 przedstawić elementy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych;R.8.1(14)3 odczytać informacje zawarte w dokumentacji projektowej sieci wodociągowych i kanalizacyjnych;R.8.1(14)4 przeliczyć skalę podaną w dokumentacji projektowej sieci wodociągowych i kanalizacyjnych;

PKZ(R.g)(4) charakteryzuje rodzaje wód powierzchniowych i podziemnych; PKZ(R.g)(4)1 scharakteryzować klasy czystości wód powierzchniowych i podziemnych;PKZ(R.g)(4)2 wymienić czynniki kształtujące skład wód powierzchniowych i podziemnych;PKZ(R.g)(4)3 przyporządkować poszczególne wskaźniki zanieczyszczeń odpowiedniemu rodzajowi wody;

PKZ(R.g)(8) korzysta z map pogody oraz danych meteorologicznych i hydrologicznych;

PKZ(R.g)(8)1 odczytać oznaczenia stosowane w dokumentacji hydrologicznej;PKZ(R.g)(8)2 odczytać dane z atlasów i roczników hydrologicznych;PKZ(R.g)(8)3 ocenić stan wody na podstawie odczytu z krzywej wodowskazowej;PKZ(R.g)(8)4 odczytać dane zawarte w dokumentacji meteorologicznej (na mapie pogody, np. kierunek wiatru, wyż, niż baryczny, ciśnienie, itp.);

PKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych;

PKZ(9)1 odczytać rysunki techniczne oczyszczalni ścieków;PKZ(9)2 wykonać rysunki techniczne oczyszczalni ścieków i jej urządzeń, stosując zasady rzutowania;

PKZ(R.g)(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania PKZ(R.g)(10)1 określić wymagania stawiane wodzie do picia na podstawie odpowiedniego rozporządzenia;


158





środowiska oraz przestrzega norm w tym zakresie PKZ(R.g)(10)2 sklasyfikować wody powierzchniowe i podziemne na podstawie odpowiednich rozporządzeń;

PKZ(R.g)(10)3 ustalić warunki odprowadzania ścieków do wód lub do ziemi w oparciu o rozporządzenie;PKZ(R.g)(10)4 określić warunki odprowadzania ścieków do kanalizacji w oparciu o rozporządzenie;


BHP(1)2 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higiena pracy, ochroną przeciwpożarową, ochrona środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;


BHP(4)2 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas pracy na ujęciach, pracy przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;


BHP(5)4 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy podczas wykonywania prac na ujęciach, pracy przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;BHP(5)5 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas pracy na ujęciach, pracy przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków; BHP(5)6 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się pracą na ujęciach, pracą przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;


BHP(6)3 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika pracującego na ujęciach, przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;BHP(6)4 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika pracującego na ujęciach, przy uzdatnianiu wód i oczyszczaniu ścieków;


BHP(7)2 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;


BHP(8)3 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków; BHP(8)4 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje BHP(9)3 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych technika ochrony


159





przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

środowiska związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;BHP(9)4 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej;


BHP(10)3 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;BHP(10)4 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z pracą na ujęciach, uzdatnianiem wód i oczyszczaniem ścieków;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań

KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu;KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami;KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodoweKPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;

KPS(10) współpracuje w zespole;

KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;

OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;



160






OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami;

OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;

Ochrona powietrza oraz ochrona przed hałasem i drganiamiR.8.2(1) rozpoznaje źródła zanieczyszczeń powietrza; R.8.2(1)1 rozróżnić podstawowe rodzaje zanieczyszczeń powietrza;

R.8.2(1)2 określić wpływ poszczególnych zanieczyszczeń powietrza na środowisko;R.8.2(1)3 scharakteryzować podstawowe źródła emisji zanieczyszczeń;R.8.2(1)4 przeanalizować procesy spalania w kontekście emisji zanieczyszczeń;

R.8.2(2) określa rodzaj i stężenie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego; R.8.2(2)1 scharakteryzować rodzaje zanieczyszczeń powietrza;R.8.2(2)2 dokonać klasyfikacji źródeł zanieczyszczeń powietrza i wymienić substancje zanieczyszczające powietrze;R.8.2(2)3 wyjaśnić pojęcia: emisja, immisja, stężenie zanieczyszczenia, opad pyłu, unos, doza zanieczyszczeń, MAQI i współczynnik toksyczności;R.8.2(2)4wyjaśnić pojęcie emisji i immisji.

R.8.2(3) dobiera metody ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniami;

R.8.2(3)1 dokonać analizy rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze;R.8.2(3)2 scharakteryzować metody ograniczające emisję zanieczyszczeń do atmosfery;R.8.2(3)3 zaplanować rozwiązania ograniczające stężenie zanieczyszczeń w powietrzu w zależności od rodzaju i ilości zanieczyszczeń;

R.8.2(4) planuje działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń do atmosfery;

R.8.2(4)1dokonać uproszczonych obliczeń emisji dla źródeł projektowanych i istniejących;R.8.2(4)2. wymienić zjawiska wykorzystywane podczas usuwania zanieczyszczeń pyłowych i gazowych;R.8.2(4)3 dokonać klasyfikacji metod odsiarczania spalin;R.8.2(4)4 określić zakres zastosowania metod redukcji NOx w spalinach;R.8.2(4)5 zaproponować działania związane z usunięciem zanieczyszczeń gazowych z gazów odlotowych;R.8.2(4)6 zaproponować działania związane z usunięciem zanieczyszczeń pyłowych z gazów odlotowych;R.8.2(4)7 ocenić skuteczność poszczególnych metod ograniczania emisji;

R.8.2 (6) propaguje stosowanie bezodpadowych technologii wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej;

R.8.2 (6)1 wymienić technologie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej;R.8.2 (6)2 sklasyfikować urządzenia do wytwarzania energii;


161





R.8.2 (6)3 wymienić niekonwencjonalne źródła energii oraz uwarunkowania ich stosowaniaR.8.2 (6)4 podać przykłady konwencjonalnych i niekonwencjonalnych źródeł energii;R.8.2 (6)5 opisać zasady działania niekonwencjonalnych źródeł energii;R.8.2 (6)6 uzasadnić możliwość zastosowania odnawialnych źródeł energii w warunkach polskich;R.8.2 (6)7 zaproponować wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla konkretnego obiektu;

R.8.2 (7) określa wpływ hałasu na organizm człowieka i środowisko przyrodnicze;

R.8.2(7)1 określić prawa ruchu drgającego i falowego;R.8.2(7)2 scharakteryzować pojęcie i parametry fal akustycznych oraz prawa odbioru dźwięku przez ucho ludzkieR.8.2(7)3 omówić pojęcia : dźwięk, drgania mechaniczne, hałas i jego rodzaje;R.8.2(7)4 wymienić zakresy poziomów dźwięku, w decybelach, nieprzyjemnych i szkodliwych dla człowieka;R.8.2(7)5 wymienić szkody jakie czyni hałas i drgania wśród organizmów żywych (również człowieka);R.8.2(7)6 wyjaśnić, jaki wpływ ma czas ekspozycji na hałas;R.8.2(7)7 przewidzieć skutki hałasu na podstawie map akustycznych;R.8.2(7)8 rozpoznać w swoim otoczeniu skutki wibracji

R.8.2 (8) dobiera metody i środki ochrony przed hałasem;

R.8.2 (8)1 scharakteryzować podstawy fizyczne tłumienia hałasu i drgań;R.8.2 (8)2 wybrać sposób ograniczenia hałasu w środowisku pracy;R.8.2 (8)3 dobrać metodę ograniczenia emisji hałasu do środowiska;R.8.2 (8)4 zaproponować metodę ograniczenia hałasu komunikacyjnego;R.8.2 (8)5 dobrać sposób ograniczenia drgań;R.8.2 (8)6 omówić parametry charakteryzujące od strony akustycznej materiały, wyroby i ustroje dźwiękochłonne;R.8.2 (8)7 wymienić administracyjno-prawne metody i sposoby zwalczania hałasu;R.8.2 (8)8 podać przykład zastosowania prawnych środków ochrony przed hałasem;

R.8.2 (9) podejmuje działania związane z ograniczaniem hałasu i drgań w środowisku;

R.8.2 (9)1 zaproponować różne rodzaje rozwiązań zmierzające do obniżenia hałasu związanego z przemysłem i komunikacją w miejscu zamieszkania;R.8.2 (9)2 wskazać najistotniejsze czynności mające na celu akustyczną adaptację pomieszczeń;R.8.2 (9)3 wymienić poczynania mające na celu ograniczenie hałasu w każdym punkcie dokonywanych inwestycji;


162





R.8.2 (9)4 wyjaśnić, na czym polega czynna redukcja hałasu;R.8.2 (10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przed hałasem i drganiami;

R.8.2 (10)1 omówić prawne środki ochrony przed hałasem;R.8.2 (10)2 wskazać kilka aktów prawnych dotyczących zapobiegania powstawaniu oraz rozprzestrzenianiu się hałasu i drgań;R.8.2 (10)3 wyjaśnić na czym polega ochrona przed hałasem w przepisach;R.8.2 (10)4 wskazać normy dotyczące hałasu i drgań mechanicznych;

PKZ(R.g)(8) korzysta z map pogody oraz danych meteorologicznych i hydrologicznych;

PKZ(R.g)(8)5 wskazać, na podstawie rozkładu izolinii na mapie pogody, kierunek rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń; PKZ(R.g)(8)6 opisać wpływ czynników meteorologicznych na jakość powietrza atmosferycznego;

PKZ(R.g)(10) stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania środowiska oraz przestrzega norm w tym zakresie;

PKZ(R.g)(10)3 ustalić dopuszczalny poziom hałasu w miejscu pracy;PKZ(R.g)(10)4 wskazać zawody, w których choroba wibracyjna jest chorobą zawodową;PKZ(R.g)(10)5 odszukać dyrektywy unijne, które zajmują się ochroną przed zanieczyszczeniem powietrza, ochroną przed hałasem i drganiami, wymienić zakres ich stosowania;PKZ(R.g)(10)6 omówić ochronę przed hałasem pomieszczeń w budynkach na podstawie norm;


BHP(1)3 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higiena pracy, ochroną przeciwpożarową, ochrona środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;


BHP(4)3 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas wykonywania zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;


BHP(5)7 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia podczas wykonywania zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;BHP(5)8 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas zadań związanych w ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;BHP(5)9 dokonać prawidłowej charakterystyki czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;


BHP(6)4 określić trzy sposoby zabezpieczania się przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;BHP(6)5 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika


163





zajmującego się ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem; BHP(6)6 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika dokonującego oceny czystości powietrza;


BHP(7)3 dobrać sprzęt i materiały podczas wykonywania zadań związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;


BHP(8)5 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;BHP(8)6 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;


BHP(9)5 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem technika ochrony środowiska;BHP(9)6 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem, zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej;


BHP(10)5 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;BHP(10)6 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z ochroną powietrza, ochroną przed drganiami i hałasem;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki;KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej;

KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;


KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;

KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;


164





KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;

KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień;KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne;KPS(9)2 zachować się asertywnie;KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;



OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;


OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów;

OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami;OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami;OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych;

Gospodarowanie odpadami oraz ochrona gleb R.8.3(1) klasyfikuje odpady według określonych kryteriów; R.8.3(1)1 rozróżnić pojęcia: odpady, odpady niebezpieczne i szczególnie uciążliwe dla środowiska;

R.8.3(1)2 wymienić i krótko przedstawić rodzaje odpadów i źródła ich powstawania;R.8.3(1)3 scharakteryzować odpady komunalne i przemysłowe;R.8.3(1)4 określić rodzaje odpadów niebezpiecznych;


165





R.8.3(1)5 przeprowadzić klasyfikację i identyfikację odpadów według Ustawy o odpadach oraz według innych kryteriów;

R.8.3(2) określa warunki i metody unieszkodliwiania odpadów; R.8.3(2)1 uzasadnić konieczność unieszkodliwiania odpadów;R.8.3(2)2 objaśnić pojęcia: unieszkodliwianie odpadów i gospodarcze wykorzystanie odpadów;R.8.3(2)3 objaśnić podstawy teoretyczne procesu składowania odpadów;R.8.3(2)4 wskazać wady i zalety wynikające ze składowania odpadów na składowisku;R.8.3(2)5 uzasadnić ograniczenia w zastosowaniu metod unieszkodliwiania przez składowanie dla określonych odpadów;R.8.3(2)6 objaśnić podstawy teoretyczne procesów: spalania, pirolizy i kompostowania;

R.8.3(4) przestrzega zasad składowania i magazynowania odpadów; R.8.3(4)1 sklasyfikować składowiska wg odpowiednich kryteriów;R.8.3(4)2 dobrać teren na lokalizację składowiska;R.8.3(4)3 wykonać uproszczony projekt składowiska odpadów komunalnych;R.8.3(4)4 omówić sposoby zabezpieczenia gruntów przed odciekami i sposoby zagospodarowania biogazu;R.8.3(4)5 przestrzegać zasad eksploatacji składowisk;R.8.3(4)6 ustalić zakres monitoringu składowiska;R.8.3(4)7 zaplanować przebieg zamknięcia i rekultywacji składowiska;

R.8.3(6) dobiera sposoby zagospodarowania odpadów; R.8.3(6)1 objaśnić pojęcia: zagospodarowanie odpadów, recykling;R.8.3(6)2 wyliczyć korzyści ekologiczne i ekonomiczne wynikające z zastosowania recyklingu;R.8.3(6)3 wymienić i omówić systemy zbiórki odpadów komunalnych;R.8.3(6)4 określić zadania sortowni odpadów komunalnych;R.8.3(6)5 określić rodzaje surowców wtórnych, które można poddać procesowi recyklingu;R.8.3(6)6 przeanalizować możliwość i uwarunkowania selektywnej zbiórki i wykorzystania surowców wtórnych; R.8.3(6)7 przedstawić możliwości ponownego wykorzystania surowców, np. papieru, szkła, tworzyw sztucznych;

R.8.3(7) dobiera metody unieszkodliwiania odpadów; R.8.3(7)1 sklasyfikować metody unieszkodliwiania odpadów; R.8.3(7)2 opisać przebieg technologiczny procesu składowania odpadów;


166





R.8.3(7)3 opisać przebieg technologiczny procesu spalania, pirolizy i kompostowania;R.8.3(7)4 dobrać metody unieszkodliwiania do podanych rodzajów odpadów;R.8.3(7)5 przewidzieć efekty unieszkodliwiania odpadów przy zastosowaniu określonej metody;

R.8.3(8)prowadzi kampanię na rzecz ochrony środowiska; R.8.3(8)1 zaplanować kampanię informacyjno-promocyjną na rzecz propagowania świadomego korzystania ze środowiska;R.8.3(8)2 zmobilizować uczniów do udziału w akcjach ekologicznych;R.8.3(8)3 opracować program minimalizacji odpadów w szkole i w środowisku;

R.8.3(11)planuje i prowadzi prace związane ze spalaniem odpadów komunalnych oraz eksploatacją spalarni;

R.8.3(11)1 sklasyfikować termiczne metody unieszkodliwiania odpadów;R.8.3(11)2 przedstawić typowe technologie spalania odpadów;R.8.3(11)3 przewidzieć zagrożenia dla środowiska ze strony spalarni odpadów;R.8.3(11)4 omówić proces pirolizy;R.8.3(11)5 wymienić podstawowe zasady prawidłowej eksploatacji spalarni odpadów komunalnych;R.8.3(11)6 scharakteryzować procesy zachodzące w kompostowanych odpadach;R.8.3(11)7 sklasyfikować i omówić technologie kompostowania odpadów komunalnych;

R.8.3(11)8 wyszczególnić operacje jednostkowe stosowane w procesie kompostowania i scharakteryzować je;R.8.3(11)9 określić zagrożenia dla środowiska ze strony kompostu;R.8.3(11)10 przedstawić metody fermentacji beztlenowej odpadów komunalnych;

R.8.3(12)prowadzi prace związane z zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych;

R.8.3(12)1 wyjaśnić pojęcie „odpady niebezpieczne”;R.8.3(12)2 podać skutki obecności odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych i przemysłowych;R.8.3(12)3 zaproponować sposoby ograniczenia udziału odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych;R.8.3(12)4 określić warunki deponowania odpadów niebezpiecznych;

R.8.3(13)dobiera metody unieszkodliwiania odpadów przemysłowych; R.8.3(13)1 wyjaśnić pojęcie odpadów przemysłowych i wymienić źródła powstawania odpadów przemysłowych;R.8.3(13)2 diagnozować skład jakościowy i ilościowy odpadów z poszczególnych gałęzi przemysłu oraz ich uciążliwość dla środowiska;


167





R.8.3(13)3 sklasyfikować operacje jednostkowe stosowane przy unieszkodliwianiu odpadów przemysłowych i przyporządkować urządzenia poszczególnym procesom i operacjom jednostkowym;

R.8.3(13)4 wymienić i scharakteryzować urządzenia stosowane do poszczególnych operacji jednostkowych procesów unieszkodliwiania odpadów przemysłowych;

R.8.3(15)rozpoznaje źródła zanieczyszczenia gleb; R.8.3(15)1 oszacować zasięg degradacji gleb;R.8.3(15)2 przedstawić skutki zanieczyszczenia środowiska jako przyczynę degradacji gleb;R.8.3(15)3 wyjaśnić, na czym polega chemizacja rolnictwa w aspekcie degradacji gleb;R.8.3(15)4 uszczegółowić pojęcie erozja gleb, podać jej rodzaje, podać przyczyny i skutki erozji gleb;R.8.3(15)5 określić skutki zjawisk krasowych;R.8.3(15)6 ocenić wpływ górnictwa podziemnego i odkrywkowego jako źródła zanieczyszczenia gleb;R.8.3(15)7 wykazać wpływ zakładów energetycznych jako źródło zanieczyszczenia gleb;

R.8.3(16)dobiera metody ochrony gleb przed degradacją i dewastacją; R.8.3(16)1 rozróżnić pojęcia: degradacja i dewastacja gleb;R.8.3(16)2 wskazać przyczyny degradacji gleb;R.8.3(16)3 wymienić zabiegi chroniące gleby przed degradacją;R.8.3(16)4 dobrać odpowiednie metody rekultywacji gleb stosownie do rodzaju degradacji;R.8.3(16)5 przedstawić sposoby rekultywacji gleb zdegradowanych przez górnictwo podziemne i odkrywkowe;R.8.3(16)6 przedstawić sposoby rekultywacji gleb zdegradowanych przez zakłady energetyczne;

R.8.3(17) organizuje prace związane z rekultywacją gleb; R.8.3(17).1 sklasyfikować metody rekultywacji gleb;R.8.3(17).2. przyporządkować metody rekultywacji odpowiedniej formie degradacji gleb;R.8.3(17)3 zorganizować prace związane z rekultywacją terenów zdegradowanych przez górnictwo podziemne i odkrywkowe;R.8.3(17)4 zorganizować prace związane z rekultywacją terenów zdegradowanych przez zakłady energetyczne;

PKZ(R.g)5 klasyfikuje gleby według określonych kryteriów; PKZ(R.g)(5)1 wyjaśnić pojęcie gleba i wyliczyć funkcje gleby w środowisku;PKZ(R.g)(5)2 rozróżnić właściwości fizykochemiczne gleby;


168





PKZ(R.g)(5)3 dobrać szkic profilu glebowego do właściwego rodzaju gleby;PKZ(R.g)(5)4 określić czynniki wpływające na żyzność gleby;

PKZ(R.g)10 Stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony i kształtowania środowiska oraz przestrzega w tym zakresie;

PKZ(R.g)107. wybrać nazwy aktów prawnych związanych z gospodarowaniem odpadami w Polsce i UE;

PKZ(R.g)108. wyszczególnić główne założenia treści Ustawy o odpadach;PKZ(R.g)(10)9 wymienić główne założenia Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie;PKZ(R.g)(10)10 zinterpretować zapisy zawarte w dyrektywach Unii Europejskiej i Ustawie o odpadach dotyczących podstawowego obowiązku wytwórców odpadów;


BHP(1)4 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;


BHP(4)4 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas prac związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;


BHP(5)10 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy podczas wykonywania prac związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;BHP(5)11 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas wykonywania prac związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją; BHP(5)12 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;


BHP(6)7 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika zajmującego się unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;BHP(6)8 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika zajmującego się unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;


169






BHP(7)4 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;


BHP(8)7 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;BHP(8)8 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;


BHP(9)7 zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania zadań zawodowych technika ochrony środowiska związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;BHP(9)8 zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;


BHP(10)7 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;BHP(10)8 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z unieszkodliwianiem i gospodarczym wykorzystaniem odpadów oraz ochroną gleb przed degradacją;





170






KPS(4) jest otwarty na zmiany;


KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;

KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem;

KPS(5)1 przewidzieć sytuacje wywołujące stres;



KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;



KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;

KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;

KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;

OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;


OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;

OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;

OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań;



171






OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;



Działalność gospodarcza w ochronie środowiska

PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(1)1 rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;

PDG(1)2 wyjaśnić pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo z zakresu ochrony środowiska;

PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(2)1 zidentyfikować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego;

PDG(2)2 zidentyfikować przepisy prawa podatkowego;

PDG(2)3 dokonać analizy przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(2)4 określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;

PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(3)1 zidentyfikować aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(3)2 dokonać analizy przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(3)3 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej;

PDG(3)4 skorzystać z aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie ochrony środowiska;


172





PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;

PDG(4)1 scharakteryzować zakres podejmowanych prac przez przedsiębiorstwa zajmujące się ochroną środowiska;

PDG(4)2 dobrać instytucje z zakresu ochrony środowiska wspomagające wykonywanie zadań zawodowych;

PDG(5) analizuje działania prowadzone przez firmy funkcjonujące w branży; PDG(5)1 dokonać analizy działalności z zakresu ochrony środowiska na rynku;

PDG(5)2 dokonać analizy czynników kształtujących popyt na prowadzenie firm w zakresie ochrony środowiska;

PDG(5)3 porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne;

PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;

PDG(6)1 zidentyfikować procedury wymiany zakresu usług między przedsiębiorstwami funkcjonującymi na rynku;

PDG(6)2 zorganizować współpracę z kontrahentami w zakresie wymiany usług z zakresu ochrony środowiska;

PDG(6)3 ustalić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami z branży;

PDG(6)4 zaplanować wspólne przedsięwzięcia dotyczące zadań ochrony środowiska;

PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej

PDG(7)1 sporządzić algorytm postępowania przy zakładaniu własnej działalności gospodarczej;

PDG(7)2 wybrać właściwą do możliwości przedsiębiorstwa z zakresu ochrony środowiska formę organizacyjno-prawną planowanej działalności;

PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności;

PDG(7)4 wybrać odpowiednią do zamierzonego przedsięwzięcia formę opodatkowania działalności;

PDG(7)5 sporządzić biznesplan dla wybranej działalności zgodnie z ustalonymi zasadami;


173





PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej

PDG(8)1 sporządzić niezbędną korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;

PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;

PDG(9)1 posłużyć się urządzeniami biurowymi podczas prac w przedsiębiorstwie;

PDG(9)2 skorzystać z programów biurowych do prowadzenia działalności;

PDG(9)3 skorzystać z poczty elektronicznej, Internetu, sieci komputerowych podczas prac w przedsiębiorstwie;

PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;

PDG(10)1 rozróżnić elementy marketingu w przedsiębiorstwach z zakresu ochrony środowiska;

PDG(10)2 dobrać działania marketingowe do prowadzonej działalności;

PDG(10)3 opracować kwestionariusz badania ankietowego dotyczącego potrzeb klientów;

PDG(10)4 dokonać analizy potrzeby klientów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych;

PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej

PDG(11)1 zidentyfikować składniki kosztów i przychodów w działalności;

PDG(11)2 określić poprawnie wpływ kosztów i przychodów na wynik finansowy;

PDG(11)3 wskazać możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności;

BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

BHP(2)1 wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

BHP(2)2 scharakteryzować zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

BHP(2)3 zidentyfikować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy;

BHP(3)1 rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;


174





BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

BHP (3)2 rozpoznać obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

BHP(3)3 opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie handlowym;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki;KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;







KPS(4) jest otwarty na zmiany;


KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;

KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem;

KPS(5)1 przewidzieć sytuacje wywołujące stres;



KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego;

KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych;


175





KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej;

KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe;

KPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej;

KPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej;

KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;

KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;

KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;

KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;

KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień;

KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne;

KPS(9)2 zachować się asertywnie;

KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania;

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;OMZ(1)1 dokonać analizy przydzielonych zadań;


OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;


OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań;

OMZ(3)2 wydać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania;



176







OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników;



Język obcy zawodowy JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;

JOZ(1)1 posłużyć się poprawnie kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego w zakresie ochrony środowiska;JOZ(1)2 porozmawiać z klientem, współpracownikami używając odpowiedniego słownictwa z zakresu ochrony środowiska; JOZ(1)2 obsłużyć klienta w języku obcym zgodnie z jego oczekiwaniami;JOZ(1)3 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego ochrony środowiska przez zanieczyszczeniami wprowadzanymi do powietrza, wody, gleby;JOZ(1)4 przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo korespondencję otrzymywaną za pomocą poczty elektronicznej;

JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;

JOZ(2)1 określić w języku obcym czynności związane z obsługą klienta w zakresie określonego zadania zawiązanego z ochrona środowiska w poprawny sposób; JOZ(2)2 zaplanować poprawnie przeprowadzoną rozmowę w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi pracownika wykonującego określone zadanie związane z ochroną środowiska i klienta;JOZ(2)3 przeprowadzić rozmowę z klientem w języku obcym z uwzględnieniem zakresu wykonywanych prac w ochronie środowiska;JOZ(2)4 zastosować w prawidłowy sposób zwroty grzecznościowe w rozmowach;JOZ(2)5 posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych technika ochrony środowiska z zastosowaniem poprawnej terminologii;JOZ(2)6 zinterpretować poprawnie typowe pytania stawiane przez klientów w języku obcym;JOZ(2)7 wydać polecenia w języku obcym dotyczące realizacji prac w zawodzie zgodnie z zasadami gramatyki;


177





JOZ(2)8 dokonać obsługi klienta w języku obcym zgodnie z zasadami kultury i etyki;JOZ(2)9 zastosować zwroty grzecznościowe w języku obcym zgodnie z zasadami; JOZ(2)10 negocjować warunki określonego zadania z zakresu ochrony środowiska w języku obcym zgodnie z zasadami gramatyki i z wykorzystaniem odpowiedniej terminologii;JOZ(2)11 opracować w języku obcym porozumienie o współpracy w klientem zgodnie z zasadami gramatyki;

JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;

JOZ(3)1 przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem podstawowych zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim;JOZ(3)2 sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu;JOZ(3)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną korespondencję dotycząca realizowanych zadań z zakresu ochrony środowiska; JOZ(3)4 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące zasad obsługi urządzeń stosowanych w ochronie środowiska;JOZ(3)5 zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego;JOZ(3)6 odczytać i dokonać analizy informacji z aktów prawnych z zakresu ochrony środowiska w języku obcym;JOZ(3)7 odczytać informacje zamieszczone na instrukcjach, normach, obsłudze urządzeń w języku obcym;

JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;

JOZ(4)11 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy w języku obcym wykorzystując słownictwo zawodowe;

JOZ(4)12 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące stosowanych urządzeń;JOZ(4)2 przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki;JOZ(4)3 słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników zgodnie z zasadami aktywnego słuchania;JOZ(4)4 porozumiewać się z zespołem współpracowników poprawnie w języku obcym zgodnie z zasadami;

JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową;JOZ(5)2 wyszukać w różnych źródłach informacje z zakresu ochrony środowiska;JOZ (5)3 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy wyszukiwaniu ofert szkoleniowych;JOZ (5)4 zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie oferty szkoleniowe dla branży ochrony środowiska;

KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej;


178







KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów;KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu;




KPS(4) jest otwarty na zmiany;KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży;KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania;KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy;

KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem;KPS(5)1 przewidzieć sytuacje wywołujące stres;KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem;KPS(5)3 określić skutki stresu;




Monitoring środowiska R.7.1(1) planuje prace związane z badaniem i oceną stanu środowiska; R.7.1(1)1 zaplanować prace związane z oceną stanu środowiska w strefie oddziaływania obiektu

przemysłowego;R.7.1(1)2 wymienić kolejność prac związanych z oceną stanu środowiska;R.7.1(1)3 wymienić, jakie rodzaje pomiarów należy zaplanować oceniając stan jakości powietrza;R.7.1(1)4 zaplanować kolejność wykonywania analiz fizyko-chemicznych do oceny wód powierzchniowych;R.7.1(1)5 określić zasady poboru prób wód, powietrza i gleby;


179





R.7.1(2) lokalizuje punkty pomiaru parametrów powietrza, wody, gleby oraz natężenia hałasu i drgań;

R.7.1(2)1 zaproponować lokalizację punktów pomiarowych przy określaniu wpływu ścieków na wody płynące;R.7.1(2)2 wymienić zasady lokalizacji punktów pomiarowych przy pomiarze parametrów powietrza, wody, gleby oraz natężenia hałasu i drgań;R.7.1(2)3 omówić sposoby i miejsca poboru prób powietrza w celu określenia jego jakości;R.7.1(2)4 podać podział sieci pomiarowych w zależności od celów, którym ma służyć;R.7.1(2)5 wyjaśnić do czego wykorzystuje się otwory hydrogeologiczne;

R.7.1(3)dobiera metody prowadzenia badań oraz aparaturę pomiarową w zależności od badanego komponentu środowiska;

R.7.1(3)1 wyliczać gałęzie analizy miareczkowej i omówić je (jodometria, argentometria, manganometria, alkacymetria, kompleksometria);R.7.1(3)2 omówić podstawy analizy kolorymetrycznej, spektrofotometrycznej, wagowej, potencjometrii;R.7.1(3)3 omówić podstawy teoretyczne pomiarów natężenia dźwięku, pomiaru temperatury, gęstości i lepkości;R.7.1(3)4 dobrać metodę analizy i aparaturę pomiarową do badań w zależności od badanego komponentu środowiska;

R.7.1(4)pobiera próbki komponentów środowiska do badań laboratoryjnych i terenowych;

R.7.1(4)1 przedstawić zasady poboru próbek cieczy, gazów, materiałów sypkich;R.7.1(4)2 omówić procedurę poboru próbek (pobór, oznakowanie, utrwalenie, transport);R.7.1(4)3 wyjaśnić pojęcie próbka złożona, próbka ogólna średnia, próbka proporcjonalna;R.7.1(4)4 scharakteryzować metody poboru próbek powietrza (gazowych i pyłu), próbek wody powierzchniowej (płynącej, stojącej) i podziemnej, próbek gleby;R.7.1(4)5 przygotować próbkę reprezentatywną i przeprowadzić ją do roztworu;

R.7.1(5)obsługuje urządzenia i aparaturę kontrolno-pomiarową; R.7.1(5)1 przeprowadzić pomiar ( pH-metr, spektrofotometr, sonda tlenowa, sonometr, wagi analityczne);R.7.1(5)2 wykreślić krzywe wzorcowe przy oznaczeniach spektrofotometrycznych;R.7.1(5)3 przestrzegać zasad prawidłowego korzystania z aparatury i urządzeń pomiarowych (np. łaźnia wodna, suszarka, piec sylitowy, piknometr, wiskozymetr, barograf);

R.7.1(6) wykonuje oznaczenia laboratoryjne określonych komponentów środowiska;

R.7.1(6)1 wykonać oznaczenia fizycznych wskaźników wody i ścieków (barwa, mętność, zawiesina łatwoopadająca, przewodnictwo właściwe);R.7.1(6)2 wykonać oznaczenia wskaźników chemicznych wody i ścieków (pH, tlen rozpuszczony, utlenialność, BZT5, twardości, kwasowość i zasadowość, żelazo, mangan i chlorki, związki azotu, fosforany, detergenty);


180





R.7.1(6)3 wykonać proces mineralizacji próby ścieków;R.7.1(6)4 przeprowadzić pomiar poziomu natężenia dźwięku;R.7.1(6)5 oznaczyć stężenia zanieczyszczeń gazowych i zapylenia w powietrzu atmosferycznym (SO2, NOX ) w powietrzu atmosferycznym i na stanowisku pracy;R.7.1(6)6 przeprowadzić oznaczenia właściwości gleby;

R.7.1(7)prowadzi badania procesów zachodzących w środowisku; R.7.1(7)1 określić przebieg procesu samooczyszczania wód na podstawie wielkości deficytu tlenowego;

R.7.1(7)2 oznaczyć poziom zakwaszenia gleby jako skutek kwaśnych deszczy;R.7.1(7)3 oznaczyć stężenie substancji biogennych w wodach odbiornika jako skutek procesu eutrofizacji wód;R.7.1(7)4 oznaczyć stężenie SO2 i NOx w powietrzu jako przyczynę kwaśnych deszczy;

R.7.1(8)opracowuje i ewidencjonuje wyniki badań; R.7.1(8)1 wymienić metody opracowywania wyników badań;R.7.1(8)2 skontrolować i dostrzec błędy pomiaru;R.7.1(8)3 sprawdzać poprawność wyników pomiarów;R.7.1(8)4 ocenić poprawność wykonanych badań;

R.7.1(9) ocenia jakość komponentów środowiska na podstawie obowiązujących norm oraz przepisów prawa;

R.7.1(9)1 ocenić przydatność badanej wody do spożycia przez ludzi na podstawie rozporządzenia;R.7.1(9) 2. sklasyfikować wody powierzchniowe i podziemne zgodnie z rozporządzeniem;R.7.1(9)3 ocenić możliwość odprowadzenia badanych ścieków do kanalizacji i wód lub do ziemi zgodnie z rozporządzeniem;R.7.1(9)4 ocenić poziom przekroczenia dopuszczalnego poziomu natężenia dźwięku na podstawie rozporządzenia;R.7.1(9)5 sklasyfikować badaną glebę zgodnie ze standardem jakości gleb;R.7.1(9)6 ocenić stan czystości powietrza atmosferycznego i powietrza atmosferycznego na stanowisku pracy na podstawie odpowiedniego rozporządzenia;

R.7.1(10) organizuje działania związane monitoringiem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby oraz hałasu;

R.7.1(10)1 wyjaśnić pojęcie monitoringu środowiska;R.7.1(10)2 omówić organizację Państwowego Monitoringu Środowiska;

R.7.1(10)3 wymienić kolejne działania związane z prowadzeniem monitoringu środowiska;


181





R.7.1(10)4 wyjaśnić pojęcie „Bloku” w Państwowym monitoringu środowiska;R.7.1(10)5 podać zakres prowadzenia Państwowego Monitoringu Środowiska;R.7.1(10)6 wymienić prace prowadzone przez poszczególne Bloki Państwowego Monitoringu Środowiska;R.7.1(10)7 określić do czego wykorzystywane są informacje wytworzone w ramach monitoringu środowiska;

R.7.1(11) opracowuje plany działań związanych z monitoringiem przyrody ożywionej;

R.7.1(11)1 wyjaśnić zależność między monitoringiem środowiska i monitoringiem przyrody;R.7.1(11)2 scharakteryzować obszary na których winny być zlokalizowane stacje bazowe związane z monitoringiem przyrody ożywionej;R.7.1(11)3 scharakteryzować metodykę monitoringu terenowego typów siedlisk przyrodniczych;R.7.1(11)4 zbadać stan ochrony wybranych siedlisk przyrodniczych i gatunków na wybranych stanowiskach;R.7.1(11)5 wymienić poziomy prac monitoringowych;R.7.1(11)6 opisać metodyki monitoringu terenowego gatunków zwierząt i roślin;

R.7.1(13) określa cele i przestrzega zasad zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;

R.7.1(13)1 wymienić podstawowe cele zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;R.7.1(13)2 wyjaśnić pojęcie geoekosystemuR.7.1(13)3 wyjaśnić związek zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego z państwowym monitoringiem środowiskaR.7.1(13)4 omówić strukturę organizacyjną zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;R.7.1(13)5 podać czas prowadzenia zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;

R.7.1(14) wykonuje badania związane z prowadzeniem zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego;

R.7.1(14)1 wymienić założenia przy wyborze stanowiska monitoringowego;R.7.1(14)2 wyjaśnić poszczególne elementy karty obserwacji gatunku dla stanowiska;


R.7.1(14)4 opracować wnioski dotyczące ochrony przyrody ożywionej na podstawie wyników monitoringu;R.7.1(14)5 omówić ocenę parametrów: populacja, siedlisko gatunku oraz perspektywy zachowania gatunku;

R.7.1(15) ocenia aktualny stan środowiska oraz opracowuje prognozy zmian zachodzących w środowisku;

R.7.1 (15)1 wymienić komponenty środowiska podlegające ocenie;R.7.1 (15)2 wymienić akty prawne według których ocenia się stan środowiska;R.7.1 (15)3 wyjaśnić, na czym polega ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;


182





R.7.1 (15)4 opracować prognozę zmian zachodzących w środowisku dla konkretnego przedsięwzięcia np. dla transportu kolejowego;

R.7.1(16) opracowuje plany działań w sytuacji wystąpienia zagrożeń ekologicznych;

R.7.1 (16)1 podać przykłady zagrożeń ekologicznych;R.7.1 (16)2 opracować plan działań w przypadku wystąpienia jednego z zagrożeń ekologicznych;R.7.1 (16)3 opracować plan działań w sytuacji wystąpienia poważnej awarii;

R.7.1(17) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka, wynikające z prowadzonych prac laboratoryjnych i terenowych;

R.7.1(17)1 wymienić kategorie zagrożeń dla zdrowia człowieka stwarzanych przez substancje chemiczne;R.7.1(17)2 wyjaśnić co to jest najwyższe dopuszczalne NDS;R.7.1(17)3 wymienić drogi wchłaniania substancji chemicznych do organizmu człowieka;R.7.1(17)4 opisać zagrożenia na jakie narażony jest człowiek podczas pomiarów terenowych;R.7.1(17)5 podać zasady bezpiecznych pomiarów emisji i immisji dla powietrza i wody;R.7.1(17)6 wymienić środki ochrony indywidualnej podczas prac laboratoryjnych i terenowych;R.7.1(17)7 omówić zagrożenia dla człowieka podczas poboru i analizy ścieków;R.7.1(17)8 wymienić zasady bezpiecznych pomiarów na wysypisku;

PKZ(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych

PKZ(R.g)(9)3 odczytać rysunki techniczne;PKZ(R.g)(9)4 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania;PKZ(R.g)(9)5 wykonać odręcznie szkice techniczne;


BHP(1)5 zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


BHP(4)5 rozpoznać bezbłędnie źródła i czynniki szkodliwe dla człowieka, mienia i środowiska podczas prac związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


BHP(5)13 scharakteryzować wybrane sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy podczas wykonywania prac związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;BHP(5)14 ustalić dwa rodzaje czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy podczas wykonywania prac związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


183





BHP(5)15 określić trzy sposoby zabezpieczania przed czynnikami szkodliwymi w pracy technika zajmującego się badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


BHP(6)9 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące w środowisku pracy technika zajmującego się badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;BHP(6)10 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika zajmującego się badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


BHP(7)5 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


BHP(8)9 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu; BHP(8)10 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


BHP(9)9 dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu; BHP(9)10 zastosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej do określonych prac zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;


BHP(10)9 zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;BHP(10)10 dobrać odpowiednie działania w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej podczas wykonywania zadań zawodowych związanych z badaniem i oceną stanu środowiska oraz prowadzeniem monitoringu;

KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań;KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań;

KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań;



184





KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania;

KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań;KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania;KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań;

KPS(10) współpracuje w zespole;KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne;KPS(10)2 uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu;KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko;

OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;KPS(10)4 rozwiązać konflikty w zespole;OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu;




OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;

OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy;


Organizacja prac w ochronie środowiskaR.8.1(6) obsługuje urządzenia stosowane w procesie uzdatniania wody przeznaczonej do celów pitnych i przemysłowych;

R.8.1(6)1 wyjaśnić istotę procesu uzdatniania wody;R.8.1(6)2 opisać procesy jednostkowe uzdatniania wody oraz rodzaje usuwanych domieszek i zanieczyszczeń;R.8.1(6)3opracować własny schemat technologii uzdatniania wód powierzchniowych i podziemnych;R.8.1(6)4 opisać urządzenia stosowane w uzdatnianiu wody podziemnej;R.8.1(6)5opisać urządzenia stosowane w uzdatnianiu wody powierzchniowej;


185





R.8.1(6)6 omówić znaczenie krat, siatek i mikrosit w procesie uzdatniania wody;R.8.1(6)7 opisać materiały stosowane w filtracji;R.8.1(6)9 wyjaśnić co to są zbiorniki zarobowe;R.8.1(6)10 omówić budowę zbiorników zarobowo-roztworowych;R.8.1(6)11 wyjaśnić na czym polega dezynfekcja wody;R.8.1(6)12 zaplanować pomieszczenia budynku chlorowni z uwzględnieniem technologii dezynfekcji i zasad bhp;R.8.1(6)13 wymienić urządzenia do napowietrzania wody;R.8.1(6)14 wymienić zasady eksploatacji urządzeń służących do uzdatniania wód podziemnych i powierzchniowych;R.8.1(6)15 dobrać schemat uzdatniania dla wód przemysłowych;R.8.1(6)16 omówić wymagania stawiane wodom chłodniczymR.8.1(6)17 omówić układ chłodniczy z zastosowaniem chłodni otwartej lub zamkniętej;R.8.1(6)18 dobrać metodę dekarbonizacji w zależności od składu wody;R.8.1(6)19 wymienić wymagania wód kotłowych;R.8.1(6)20 scharakteryzować układ kotłowy wodny i wodno-parowy;R.8.1(6)21 obliczyć dawki reagentów do zmiękczania wód kotłowych;R.8.1(6)22 obsłużyć urządzenia do zmiękczania wód kotłowych;R.8.1(6)23 prowadzić proces zmiękczania na kolumnach jonitowych;R.8.1(6)24 prowadzić proces demineralizacji wody na jonitach;R.8.1(6)25 wymienić zasady eksploatacji urządzeń stosowanych przy dekarbonizacji, zmiękczaniu i demineralizacji;

R.8.1(10) prowadzi prace związane z oczyszczaniem ścieków miejskich i przemysłowych;

R.8.1 (10)1 wyjaśnić cel oczyszczania ścieków;R.8.1 (10)2 sklasyfikować rodzaje ścieków; R.8.1 (10)3 scharakteryzować jakościowo i ilościowo poszczególne rodzaje ścieków;R.8.1 (10)4 obliczyć ładunek zanieczyszczeń dla zakładu przemysłowego na podstawie współczynnika RLM; R.8.1 (10)5 zaproponować schemat oczyszczalni ścieków bytowo-gospodarczych;R.8.1 (10)6wymienić jakie procesy zachodzą podczas oczyszczania ścieków miejskich;


186





R.8.1 (10)7 podać zasady eksploatacji krat, piaskownika, osadnika;R.8.1 (10)8 wyjaśnić na czym polega proces biologicznego oczyszczania ścieków;R.8.1 (10)9 scharakteryzować proces aerobowy i anaerobowy;R.8.1 (10)10 zanalizować parametry osadu czynnego lub złoża biologicznego;R.8.1 (10)11 dobrać urządzenia napowietrzające do komory napowietrzania kierując się m.in. ekonomiką natleniania;R.8.1 (10)12 zanalizować działanie oczyszczalni z osadem czynnym i złożem biologicznym;R.8.1 (10)13 wyjaśnić przeznaczenie komory anoksycznej;R.8.1 (10)14 dobrać procesy i urządzenia dla oczyszczalni ścieków przemysłowych w oparciu o prowadzone procesy technologiczne i skład ścieków;R.8.1 (10)15 dobrać z katalogu, małą oczyszczalnię ścieków, dla pojedynczego gospodarstwa lub małego osiedla mieszkaniowego;

R.8.1(13) prowadzi prace związane z zagospodarowaniem osadów ściekowych;

R.8.1 (13)1 wymienić metody zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych w Polsce;R.8.1 (13)2 omówić sposoby postępowania ze skratkami;R.8.1 (13)3 zaproponować metodę zagospodarowania osadu z piaskownika;R.8.1 (13)4 zaproponować metodę zagospodarowania osadów z procesu odtłuszczania;R.8.1 (13)5 podać sposoby wykorzystania osadów ściekowych;R.8.1 (13)6 omówić warunki przyrodniczego wykorzystania osadów;

R.8.2(5) organizuje i prowadzi prace związane z usuwaniem zanieczyszczeń z powietrza atmosferycznego;

R.8.2 (5)1 scharakteryzować metody ograniczające emisję zanieczyszczeń do atmosfery;R.8.2 (5)2 określić obowiązki zakładów w zakresie pomiarów stężenia zanieczyszczeń powietrza;R.8.2 (5)3 zaplanować rozwiązania ograniczające stężenie zanieczyszczeń w powietrzu,R.8.2 (5)4 dokonać klasyfikacji metod odsiarczania;R.8.2 (5)5 scharakteryzować podstawowe metody odsiarczania spalin;R.8.2 (5)6 wyjaśnić przebieg procesów odsiarczania spalin;R.8.2 (5)7 dobrać odpowiednie urządzenia do procesu odsiarczania;R.8.2 (5)8 ocenić poszczególne metody odsiarczania;R.8.2 (5)9 podać zakres stosowania poszczególnych metod odsiarczania;R.8.2 (5)10 sporządzić prosty bilans jednej z metod odsiarczania spalin;


187





R.8.2 (5)11 scharakteryzować podstawowe metody usuwania tlenków azotu ze spalin;R.8.2 (5)12 podać zakres stosowania metod redukcji NOx w spalinach;R.8.2 (5)13 omówić metody usuwania H2S, CO, par związków organicznych;R.8.2 (5)14 scharakteryzować metody osuszania gazów;R.8.2 (5)15 dobrać urządzenia do usuwania zanieczyszczeń gazowych;R.8.2 (5)16 wyjaśnić pojęcia dotyczące urządzeń odpylających;R.8.2 (5)17 wymienić elementy konstrukcji urządzeń odpylających;R.8.2 (5)18 dobrać urządzenia odpylające do oczyszczania powietrza;R.8.2 (5)19 dokonać analizy informacji zamieszczonych w prospektach i katalogach wyrobów odpylających w kontekście sprawności urządzeń;R.8.2 (5)20 wybrać ekonomiczne w eksploatacji urządzenie odpylające;R.8.2 (5)21 obsłużyć urządzenia do oczyszczania powietrza z zanieczyszczeń;R.8.2 (5)22 zagospodarować substancje powstałe i odzyskane w procesach oczyszczania powietrza;R.8.2 (5)23 zaplanować wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii;

R.8.2(9) podejmuje działania związane z ograniczaniem hałasu i drgań w środowisku;

R.8.2 (9)1 scharakteryzować zasady tłumienia hałasu i drgań;R.8.2 (9)2 zastosować materiały i ustroje dźwiękochłonne;R.8.2 (9)3 scharakteryzować metody walki z hałasem i drganiami;R.8.2 (9)4 zaplanować sposoby ograniczenia hałasu komunikacyjnego i przemysłowego;R.8.2 (9)5 zaplanować sposoby ochrony przeciwdźwiękowej w budownictwie i przemyśle;R.8.2 (9)6 dobrać metody ograniczenia drgań maszyn oraz urządzeń przemysłowych;R.8.2 (9)7 zastosować środki ochrony osobistej przed hałasem w miejscu pracy;R.8.2 (9)8 zapobiegać zagrożeniom wywołanym przez hałas i drgania;

R.8.3(3) organizuje zbiórkę i wywóz odpadów komunalnych; R.8.3(3)1 opisać rodzaje i przeznaczenie pojemników na odpadyR.8.3(3)2 przyporządkować rodzaj pojemników w zależności od rodzaju zabudowyR.8.3(3)3 scharakteryzować metody zbiórki odpadówR.8.3(3)4 przedstawić systemy wywozu odpadówR.8.3(3)5 uzasadnić celowość stosowania stacji przeładunkowychR.8.3(3)6 szkicować schematy różnych wariantów stacji przeładunkowych


188





R.8.3(5) sortuje odpady komunalne; R.8.3(5)1 uzasadnić potrzebę selektywnej zbiórki odpadów i ich sortowaniaR.8.3(5)2 wymienić zasady lokalizacji sortowni odpadówR.8.3(5)3 opisać sposoby selektywnej zbiórki odpadówR.8.3(5)4 przedstawić sposób wykorzystania zbiorników wielkogabarytowychR.8.3(5)5 podać przykłady zagospodarowania zbiorczego punktu selektywnej zbiórki odpadów

R.8.3(9) nadzoruje prace związane z eksploatacją składowiska odpadów komunalnych;

R.8.3(9)1 wymienić główne czynności eksploatacyjne na składowisku odpadów komunalnychR.8.3(9)2 określić zakres kontroli przyjmowania odpadówR.8.3(9)3 uzupełnić dziennik eksploatacji składowiskaR.8.3(9)4 skontrolować prawidłowe rozmieszczenie odpadów na kwaterachR.8.3(9)5 skontrolować urządzenia pomiarowe i odczytywać pomiary

R.8.3(10) prowadzi prace związane z kompostowaniem odpadów;

R.8.3(10)1 opisać operacje jednostkowe stosowane w procesie kompostowaniaR.8.3(10)2 przedstawić typowe technologie kompostowania i optymalne warunki kompostowaniaR.8.3(10)3 określić zakres kontroli jakości kompostuR.8.3(10)4 omówić zagrożenia ze strony kompostu dla środowiska i metody zapobiegania imR.8.3(10)5 wykonać uproszczony projekt technologiczny kompostowniR.8.3(10)6 scharakteryzować metody fermentacji beztlenowej odpadów komunalnych

R.8.3(14) organizuje prace związane z przeróbką osadów ściekowych i eksploatacją urządzeń

R.8.3 (14)1 zaprojektować schemat unieszkodliwiania osadów z osadników uwzględniając procesy: zagęszczania, fermentacji lub tlenowej stabilizacji, odwadniania, suszenia i spalania;R.8.3 (14)2 wymienić parametry komory fermentacyjnej;R.8.3 (14)3 ustalić sposoby postępowania z cieczą osadową oraz gazem fermentacyjnym po komorze fermentacyjnej;R.8.3 (14)4 wyjaśnić rolę temperatury w komorze fermentacyjnej;R.8.3 (14)5 uzasadnić potrzebę fermentacji i tlenowej stabilizacji podczas przeróbki osadów ściekowych;R.8.3 (14)6 wymienić urządzenia stosowane do odwodnienia osadu;R.8.3 (14)7 podać warunki, w których może odbywać się suszenie osadów;R.8.3 (14)8 wymienić elementy pieca do spalania osadów;R.8.3 (14)9 przeanalizować zasadność spalania osadów ściekowych;R.8.3 (14)10 podać skład i uwodnienie osadów powstających na poszczególnych urządzeniach oczyszczalni;


189





R.8.3 (14)11 zanalizować zasady eksploatacji urządzeń stosowanych do przeróbki osadów ściekowych;PKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych;

PKZ(R.g)(9)6 odczytać rysunki techniczne podczas prac uzdatniania wód;PKZ(R.g)(9)7 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania podczas prac uzdatniania wód;PKZ(R.g)(9)8 wykonać odręcznie szkice technicznepodczas prac uzdatniania wód;PKZ(R.g)(9)9 odczytać rysunki techniczne podczas prac przy oczyszczaniu ścieków;PKZ(R.g)(9)10 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania podczas prac przy oczyszczaniu ścieków;PKZ(R.g)(9)11 wykonać odręcznie szkice techniczne podczas prac przy oczyszczaniu ścieków;PKZ(R.g)(9)12 odczytać rysunki techniczne podczas prac przy obróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych;PKZ(R.g)(9)13 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania podczas prac przy obróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych;PKZ(R.g)(9)14 wykonać odręcznie szkice techniczne podczas prac przy obróbce i zagospodarowaniu osadów ściekowych;PKZ(R.g)(9)15 odczytać rysunki techniczne podczas prac zagospodarowania odpadów;PKZ(R.g)(9)16 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania prac zagospodarowania odpadów;PKZ(R.g)(9)17 wykonać odręcznie szkice techniczne prac zagospodarowania odpadów;PKZ(R.g)(9)18 odczytać rysunki techniczne podczas prac przy ochronie powietrza;PKZ(R.g)(9)19 wykonać rysunki techniczne stosując zasady rzutowania prac przy ochronie powietrza;PKZ(R.g)(9)20 wykonać odręcznie szkice techniczne prac przy ochronie powietrza;


BHP(1)6 wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(1)7 rozróżnić środki gaśnicze używanych podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(1)8 wyjaśnić pojęcie ergonomia podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;


BHP(4)5 rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe w pracach związanych z organizacją ochrony środowiska;BHP(4)6 scharakteryzować sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia w miejscu pracy związanym z organizacją ochrony środowiska;

BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych BHP(5)17 ustalić rodzaje czynników szkodliwych występujących pracy związanej z organizacją ochrony


190





czynników w środowisku pracy;

środowiska;BHP(5)18 dokonać charakterystyki czynników szkodliwych występujących podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;


BHP(6)11 rozróżnić czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(6)12 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;


BHP(7)6zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(7)7 zastosować zasady organizacji stanowiska pracy podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;


BHP(8)13 zidentyfikować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowane podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;; BHP(8)14 dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych zadań zawodowych podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(8)16 zidentyfikować system pomocy medycznej w stanach zagrożenia zdrowia i życia oraz sposoby powiadamiania podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;


BHP(9)11 dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(9)12 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony przeciwpożarowej podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(9)13 przestrzegać zasad ochrony środowiska podczas organizacji prac związanych z ochroną wód, powietrza, gleby oraz gospodarki odpadami;


BHP(10)11 powiadomić system pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(10)12 zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania czynności zawodowych podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;


191





BHP(10)13 zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;BHP(10)14 udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia podczas organizacji prac związanych z ochroną środowiska;











Komputerowe wspomaganie w ochronie środowiskaPKZ(R.g)(9) przestrzega zasad wykonywania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych;

PKZ(R.g)(9)21 opisać zasady stosowania rysunków technicznych oraz szkiców rysunkowych; PKZ(R.g)(9)22 wykonać rysunki techniczne, zgodnie z przyjętymi kryteriami;


192





PKZ(R.g)(9)23 odczytać informacje z rysunków technicznych;PKZ(R.g)(9)24 wykonać odręcznie szkice techniczne i rysunki wspomagające; PKZ(R.g)(9)25 zastosować oznaczenia graficzne na rysunkach budowlanych, PKZ(R.g)(9)26 sporządzić rysunki techniczne w różnych skalach;PKZ(R.g)(9)27 opisać rysunki pismem technicznym; PKZ(R.g)(9)28 posłużyć się opisem technicznym obiektu budowlanego;

PKZ(R.g)(11) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań;

PKZ(R.g)(11)1 zastosować programy komputerowe do wykonywania rysunków technicznych; PKZ(R.g)(11)2 zastosować programy komputerowe do wykonywania zadań zawodowych;

R.7.1(8) opracowuje i ewidencjonuje wyniki badań; R.7.1(8)4 sporządzić wyniki z badań dotyczących stanu środowiska za pomocą programów komputerowych; R.7.1(8)5 zanalizować wyniki badań dotyczących stanu środowiska za pomocą programów komputerowych; R.7.1(8)6 skorzystać z edytora tekstu oraz arkusza kalkulacyjnego do opracowania i ewidencjonowania wyników badań środowiskowych; R.7.1(8)7 skorzystać z programu do wykonania prezentacji wyników badań środowiska; R.7.1(8)8 pracować w sieci komputerowej;R.7.1(8)9 wyszukać z Internetu potrzebne informacje do opracowania i ewidencjonowania wyników badań środowiska;

R.7.1(12) korzysta z systemu gromadzenia, przesyłania i przetwarzania danych;

R.7.1(12)1 skorzystać z systemu operacyjnego, edytora teksów, arkusza kalkulacyjnego, edytora graficznego, programu do zarządzania bazami danych w celu gromadzenia, przesyłania i przetwarzania danych; R.7.1(12)2 zastosować zasady archiwizacji zbiorów;

R.7.2(4) opracowuje wyniki bilansów z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych;

R.7.2(4)1 sporządzić bilanse za pomocą specjalistycznych programów komputerowych;R.7.2(4)2 przedstawić wyniki bilansów w sposób tabelaryczny i graficzny;

R.7.2(13) oblicza opłaty za korzystanie ze środowiska;


R.7.2(13)1 dokonać obliczeń opłat za korzystanie ze środowiska za pomocą programów komputerowych;R.7.2(13)2 gromadzić raporty naliczania opłat i kar za gospodarcze korzystanie ze środowiska; BHP(6)13 rozpoznać oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas pracy przy kreśleniu szkiców technicznych i pracy przy komputerze; BHP(6)14 wyjaśnić działanie czynników szkodliwych w środowisku pracy technika wykonującego długotrwale pracę przy komputerze oraz kreśleniu rysunków technicznych;

BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi zasadami BHP(7)8 dobrać sprzęt i materiały do wykonywanych zadań zawodowych związanych z długotrwałą pracą przy


193





ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

komputerze i kreśleniu rysunków technicznych technika ochrony środowiska;











OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ(2)1 rozpoznać kompetencje i umiejętności osób w zespole;OMZ(2)2 rozdzielić zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu;



194










195

Documents

technik ochrony środowiska 325511