Tehlikeli Atık Ara Depolama Tesisi Standartları

İÇİNDEKİLER SAYFA NO.

1 Giriş 3

2 Genel Bilgiler 4

3 Yönetimsel Bilgiler 5

3.1 Genel 5

3.2 Güvenlik tedbirleri 5

3.3 Acil durum önlemleri 6

3.4 Kabul kriterleri 8

3.5 Kabul prosedürleri 8

3.6 Depolama Kuralları 12

3.7 Sonraki İşlemler 14

3.8 Kayıt Sistemi 14

4 Donanım Gereksinimleri 15

4.1 Genel 15

4.2 Tesis zemini ve yollar 15

4.3 Depolama Alanı 16

4.4 Yangın teşhisi ve söndürme 21

4.5 Yangın suyunun ve dökülen tehlikeli atığın toplanması 21

4.6 Dökülmüş tehlikeli atığın uzaklaştırılması 22

4.7 Elektrik altyapısı 23

4.8 Emniyet işaretleri 23

4.9 Kişisel koruma, hijyen, ve ilk yardım yöntemleri 23

5. İhale Dokümanlarına Eklenmesi Önerilen Finansal Faktörler 24

6. Örnek Uygulama 24

6.1 Genel 24

6.2 Depolama alanları (bölümleri) 25

6.3 Ek Hizmetler 31

6.4 Toplam Yüzölçümü 32

EKLER:

EK-1 PİLOT TESİS İÇİN UYGULANAN BİLGİLER

DHV Consultants BV R&R Bilimsel ve Teknik Hizmetler Ltd. Şti.Laan 1914, no:35 P.O. Box 1399 Sırma Perde Sok. No:69 A/3 811903800 BJ Amersfoort Altunizade-Üsküdar/İstanbul-TurkeyThe Netherlands Tel:+90-216-391-59-92Tel:+31-33-468-25-00 Fax:+90-216-310-31-98Fax:+31-33-468-26-01 1

12.04.23/iş 4b-turkish

EK-2 KAVRAMSAL TASARIM (PİLOT ETÜD)

EK-3 UYUŞMAZ MALZEMELER LİSTESİ



Çizelgeler:

Çizelge 1: Ara Depolama Tesisinin Çeşitli Birimleri için Gerekli Alan (m2) 33

Şekilller:

Şekil 1: Kabul Prosedürü 11

Şekil 2: Depolama Alanında Kullanılabilcek Yardımcı Donanım 12

Şekil 3: Kullanılmakta Olan Bir Boşaltma / Yükleme Alanı Örneği 16

Şekil 4: Küçük Ölçekli Ara Depolama Tesisinin Şematik Çizimi 20



1 GİRİŞ

Bu teknik rehberde tehlikeli atık için ara depolama tesisi kurulması işleminde önemli bir rol oynayan işlevlerin genel bir görünümü verilmiştir. Rapor, bu gibi tesisler için hazırlanan dokümanlara bir rehber teşkil emek üzere hazırlanmıştır. Yine, bu rapor, bu tür tesislerin Yap-İşlet-Devret (YİD) modeline göre yapılabilmeleri için standart kriterleri tanımlamaktadır. Raporda verilen spesifikasyonlar ve teknik özellikler bu tür tesisleri hayata geçirmeyi planlayan bölgesel atık yönetim idareleri ile (Çevre) Bakanlığı tarafından lisanslandırılacak tesislerin ihalelerinde (ihale dosyalarında) kullanılabilecektir.

Tehlikeli atığın ara depolanmasının temel amacı, bu atıkların geri kazanım tesisleri ve/veya nihai bertaraf tesislerine ulaştırılmasından önce atıkların belirli miktarlara kadar toplanması ve biriktirilmesi suretiyle taşımayı ekonomik kılmak amacıyla ya da ülkemizde olduğu gibi lisanslı geri kazanım ve/veya nihai bertaraf tesisleri işletmeye açılıncaya kadar geçici bir süre güvenli bir şekilde depolanmasını sağlamaktır. Depolama işlemlerini güvenli bir şekilde gerçekleştirebilmek için tehlikeli atık ara depolama tesisleri belirli işletme koşullarına ve donanım sistemlerine sahip olmalıdır.

Bu raporda, çoğunlukla tehlikeli atık depolama tesislerinin genel ihtiyaçları açıklanmıştır. Özel durumlar için bir tehlikeli atık ara depolama tesisini planlayabilmek ve gerçekçi bir şekilde tasarlayabilmek için öncelikle burada depolanacak tehlikeli atıkların kapsamlı bir şekilde araştırması yapılmalıdır.

Bölüm 2’de, ilk olarak, tehlikeli atıkların ara depolama ile ilgili bazı genel bilgiler sunulmuştur.

Bölüm 3'de tehlikeli atıkların güvenli bir şekilde bu tesislerde depolanmaları ile ilgili çeşitli operasyonel konular hakkında bilgi verilmiştir. Bu bölümde, aşağıdaki konular detaylandırılmıştır:

· güvenlik önlemleri· acil durum işlemleri· kabul kriteri· kabul prosedürleri· depolama kuralları· kayıt sistemi

Bölüm 4'de, güvenli depolamayı sağlamak ve tehlikeli atık ara depolaması için gerekli görevleri olan ve aşağıda sıralanan konulara ait spesifikasyonları ve teknik karakteristikler ortaya konulmuştur:

· tesis zemini ve yolları· depolama alanı· yangın algılama ve söndürme· yangın sırasında kullanılan suyun toplanması· dökülmüş tehlikeli atığın toplanması· elektrik altyapısı· güvenlik işaretleri· temizlik ve ilk yardım

Bakanlık tarafından belirlenen özel bir bölge ile ilgili örnek bir çalışma Bölüm 5’de sunulmuştur. Bu çalışma yapılmadan önce konu ile ilgili gerekli bilgiler (tehlikeli atık türleri, miktarları ve kompozisyonu) Bakanlık tarafından temin edilmiştir.

Bölüm 7'de, tehlikeli atıkların ara depolanması ile ilgili yararlı bir literatür listesi verilmiştir.



2 GENEL BİLGİLER

Tehlikeli atığın geçici olarak depolanmasının temel amacı; bu tür atıkların geri kazanım ve nihai bertaraf tesislerine ulaştırılmalarından önce güvenli bir şekilde depolanmasıdır. Güvenli depolamayı garanti etmek için tehlikeli atık depolama tesisi belli işletim ve donanım ihtiyaçlarına cevap verebilmelidir.

Bu ihtiyaçlar depolanacak atığın miktarına, niceliğine ve tipine çok bağlıdır. Evlerde küçük birimler halinde paketlenmiş tehlikeli atıkların küçük miktarlarda depolanması ile endüstriyel boyutta ortaya çıkan tehlikeli atıkların yönetimleri farklı sistemlerin, ekipmanların ve araçların kullanılmasını gerekli kılar. Ancak bununla birlikte her iki durumda da temel ihtiyaçlar aynıdır. Evlerde ayrı olarak biriktirilmiş az miktardaki tehlikeli atıkların ev halkı tarafından ara depolama tesislerine getirilmeleri tavsiye edilmez. Bu atıkların bir ön ayırma ve ilkel de olsa bir tasnifin yapılabildiği toplama noktalarına getirilmeleri sağlanmalıdır. Bu teknik rapor, özellikle endüstriyel tehlikeli atıkların geçici olarak depolanmasında bir teknik kılavuz olarak kullanılmak gayesi ile hazırlanmıştır.

Bu raporda çoğunlukla genel ihtiyaçlar açıklanmıştır. Raporun yasal dayanağı genellikle Avrupa ülkeleri ve ağırlıklı olarak da Hollanda mevzuatı olmuştur. Türkiye'de kurulacak tehlikeli atıklar için ara depolama tesisleri için halen geçerli olan çevre mevzuatı ve yapı malzemeleri ile ilgili Türk standartları ve diğer AB rehberleri de dikkate alınmıştır. Özel koşullar altında faaliyet gösterecek bir tehlikeli atık ara depolama tesisini planlayabilmek için öncelikle buraya depolanacak tehlikeli atıklar kapsamlı bir şekilde araştırılmalıdır. Bu bilgilere ek olarak ayrıca söz konusu tesislerin sahip olması gereken koruma seviyeleri, güvenlik ölçüleri ve kuruluş plan detaylarına da ihtiyaç vardır.

Türkiye'de halen geçerli olan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği'ne göre tehlikeli atıkların ara depolaması için kurulan tesislerinde depolanan tehlikeli atıklar için öngörülen depolama süresi bir yıl ile sınırlandırılmıştır. Ancak bu süre zorunlu hallerde Bakanlık izni ile uzatılabilir. Bu yönetmelikte ayrıca hangi tür atıkların (atık akışlarının) tehlikeli atık olarak tanımlandıkları Yönetmeliğin Ek-3, Ek-5 ve Ek-6’da açıklanmıştır.

Bu raporda tanımlanan spesifikasyonlar ve teknik özellikler Bakanlık tarafından yapılacak lisanslandırma işlemlerinde kullanılabilir. Lisanslandırma kriterleri raporun içinde değişik bölümlerde yer almıştır (işletme ile ilgili kriterler Bölüm 3’te ve gerekli donanım –hardware- ile ilgili kriterler ise r Bölüm 4’te mevcuttur.) Lisanslanduırma kriterleri ile ilgil i en önemli hususlar ve bunların rapor içindeki konumları Ek-4’de takdim edilmiştir.Lisanslandırma aşamasında kullanılacak tam ve gerçek kriterler, lisanslandırılacak tesisin durumu ile doğrudan ilişkili olup yukarıda belirtildiği gibi her bir lisans aşama s ında çok dikkatli bir şekilde gözden geçirilmelidir.

3 İŞLETME BİLGİLERİ

3.1 Genel

Tehlikeli atıkların geçici depolanması sırasında aşağıda sıralanan işletme bilgileri büyük önem arz eder:Güvenlik Tedbirleri / Acil Durum Planları / Kabul Kriteri / Kabul Prosedürleri / Depolama Kuralları/Kayıt Sistemi



3.2 Güvenlik tedbirleri

Tehlikeli atıkların geçici olarak depolanmasında bunların geri kazanılmaları veya arıtılmaları için gerekli güvenlik, denetim ve bakım, acil durum planları, eleman eğitimi ve çevresel izlemeyi içeren özel tedbirler alınmalıdır. Bu önlemlerin hangi şekilde detaylandırılacağı, tesisin türüne bağlıdır. Bu teknik rapor, yukarıda da belirtildiği gibi, "ara depolama tesisleri" için hazırlanmıştır. Bununla birlikte burada verile n bazı genel kriterler diğer tesisler (geri kazanım ve arıtma gibi) için de kullanılabilir.

GüvenlikTehlikeli atıkların ara depolaması için kurulan depolama tesisleri, insanların bu tür atıklarla temas etmelerini ve bu tesislerdeki ekipmanlara zarar vermelerini veya kuralsız olarak bu tür (yasal olmayan şekilde) atıkların buralara dökülmelerini engelleyecek şekilde güçlü güvenlik tedbirlerinin alınmasını gerektirir. Bu gaye doğrultusunda, bu tesislerde mutlak surette güvenlik görevlileri bulundurulur ve bu tesislerin çevreleri uygun şekilde (parmaklıklarla /çitlerle) çevrilir. Tesislerde kontrollü giriş noktaları bulunur, yeterli ışıklandırma ve düzgün uyarı işaretleri sayesinde bu tesisler 24 saat süre ile gözetim altında tutulur. Tesise giren ziyaretçilerin bir giriş formu doldurmaları gerekmektedir. Bu form kişi ve çalıştığı firma hakkında bilgileri içermelidir. Tesiste güvenlik açısından önem taşıyan ekipmanlar şunlardır: Tehlikeli gaz çıkışını algılayan detektörler, sızıntı suyunun yer altı suyuna karışıp karışmadığını izleyen monitörler, yer altı su seviyesini takip eden algılayıcılar, acil durumlarda kullanılmak üzere ilk yardım ekipmanları, kapalı ortamda olası tehlikeli gazları uzaklaştırmak üzere kullanılacak respiratörler, dekontaminasyon olması durumunda bunları güvenli bir şekilde ortadan kaldıracak ekipmanlar ve kimyasal maddeler, döküntü görüntüleyen monitörler, tesiste sızıntı/döküntü olması durumunda bunları toplayacak ekipmanlar.

Denetim ve bakımTesislerdeki kaza riskini mümkün olduğu kadar düşük tutmak için bu tesisleri kullanan araçların ve yapının düzenli ve detaylı olarak denetimi ve bakımı gerekir. Denetim işlemleri esnasında proseste kullanılan araçlar, depolama alanları, acil durum için kullanılan araçlar, izleme/denetleme ekipmanları ve güvenlik aletleri incelenir. Bu süreç içinde genelde, ekipmanlarda meydana gelen arızalar, tesiste meydana gelen veya gelmesi olası zararları, (yapının mukavemeti ile ilgili hususlar -sağlamlığı /çürüklük), operatör hataları ve arıkların dökülmeleri yere saçılmaları ile ilgili durumlar işlemler kontrol edilir. Tesise gelen tehlikeli atıkların özellikleri, kullanılan ekipman ve araçların karaktersitikleri dikkate alınarak bir denetim programının (takvime bağlı) yapılmasında yarar vardır. Bu programda denetimi yapılacak işlemler ve periyodik olarak bakımı yapılacak ekipmanlar ve bakımların hangi kurum ve/veya kişiler tarafından yapılacağı açıkça belirtilmelidir.

Kazaların ÖnlenmesiTesiste yangın, patlama, atıkların dökülmesi veya tehlikeli atığın ani tahliyesi ile ilgili kazaları en aza indirgemek için önlemler alınmalıdır. Doğru önlemleri seçmek için potansiyel tehlikeleri ve olayları teşhis edecek bir risk analizi yapılmalıdır. Bu analiz, sadece yangın kontrol araçları gibi fiziksel önlemlere bağlı kalmamalıdır. Personelin tesis için öngörülen işletme prosedürlerine uygun olarak çalıştığının garanti edilmesi için yapılan kontroller de diğer denetimler kadar önemlidir. Örneğin, yangın koruma araçlarının hareketini engellemeyecek yeterli koridor alanı sağlamak ve atık uyumluluğunu (Bölüm 3.6 bkz.) göz önüne alarak doğru depolama kurallarını uygulamak kazaların meydana gelmesini önlemek açısından çok önemlidir. Bu tür tesislerin yerleşim birimlerine olan uzaklıkları yapılacak risk analizleriortaya konulmalıdır. Bu mesafeyi depolanacak atıkların miktarları ve depolama koşullarıetkiler. Örneğin, bu mesafe az miktarda ve yanıcı olmayan tehlikeli atıkların depolanmasında 50 m olabileceği gibi, yanıcı olmayan 1000 ton depolama kapasiteli bir tesiiçin 100 m o labilir. Ancak depolanacak miktarlar çok fazla ise ve tehlikeli atıklar toksik nitelikli ise bu mesafe 500 m’ye kadar çıkabilir. Bu mesafeler, acil bir durum ortaya çıktığında olabilecek zararı(tehlikeyi) en az seviyede tutan göstergelerdir. Bazı durumlar d a, meydana gelen bir kaza sonucunda halkı olası tehlikelerden korumak ve karşılaşacakları (fiziksel) zorlukları azaltmak için daha uzak mesafelerdeki yerleşim birimlerinin boşaltılmaları da gerekli olabilir.Acil durum planlaması



Tesis, yangın, patlama ve benzeri olaylar karşısında alınması gereken tedbirleri (yapılacak işlemleri) açıklayan prosedürleri içeren bir acil durum planına sahip olmalıdır. Plan aynı zamanda tahliye, yerel yangın, polis karakolu, hastaneler ve diğer uygun acil durum ve sivil toplum servisleriyle iletişim prosedürlerini içermelidir.Acil durum olduğunda personelin acil durum planına uygun hareket etmesini sağlamak için düzenli olarak eğitimleri gereklidir. Bir tesis görevlisi acil durum koordinatörü olarak atanmalıdır.

EğitimTehlikeli atık depolama tesisi personeli; tesis prosedürlerine uygun bir biçimde çalışmak için eğitilmelidir. Bu sayede personelin nasıl güvenli çalışacakları ve acil bir durumda nasıl hareket edecekleri garanti altına alınmış olur. Tesisteki her bir iş (pozisyon) için gerekli eğitim verilerek, sorumluluklar ve görevler açıklanmalıdır.

Çevresel izlemeSorunları çevre ve insan sağlığına etki etmeden önce ortaya çıkarmak için bir çevresel izleme programı kurulmalı ve çalıştırılmalıdır. Bu program, aşağıdaki konuları kapsamalıdır:

· Düzenli aralıklarla (aylık) yeraltı suyu analizleri (numuneler sondaj kuyularından alınır)· Düzenli aralıklarla (haftalık) atıksu analizleri (örneğin, tesis zeminlerinin temizlenmesinden kaynaklanan

atıksuların analizleri)· Düzenli aralıklarla (haftalık) tesisin çeşitli emisyon noktalarında yapılacak hava analizleri· Düzenli aralıklarla (aylık periyotlarla) tesisin çevresindeki hava durumunun denetimi (hava denetim

istasyonları yardımıyla)· Tesisin çevresinde izinsiz tehlikeli atık dökümünün yapılıp yapılmadığı konusunda (günlük) kontroller· Atık dökülme, sızıntı ve arıza konusunda denetim

İlâve denetim çalışmaları aşağıdaki hususları da kapsayabilir:· Tesis çevresindeki yüzeysel suların durumu (örneğin yoılda 4 kez)· Çalışanların sağlık durumu (kan tahlilleri) (örneğin yılda 2 kez)· Tesis çevresindeki flora ve fauna durumu (devamlı olarak ve organize bir şekilde)

Çevresel izleme, yukarıda açıklanan "denetim ve bakımla" birlikte gerçekleştirilmelidir. Sorunların erken teşhisi potansiyel olarak etkilenmiş insanların ikazı için gerekli zamanı ve iyileştirici önlemlerin etkili uygulanmasını sağlayabilmelidir. Gerçek izleme aktiviteleri ve sıklıkları her tesis için farklıdır. Bu programlar depolanan atık miktarlarına, tesis çevresinin hassasiytine, atıkların taşıdığı tehlikeye ve insanlara yapabilecekleri potansiyel etkiye bağlıdır.

3.3 Acil durum önlemleri

Bu tesislerdeki en önemli emniyet tedbiri yangın önlenmesi ve yangına karşı alınacak koruma tedbirleridir. Belli tipteki tehlikeli atıkların depolanmasında yangınla savaşmak için otomatik alarmlar, yangın kontrol gereçleri ve eğitimli personel gerekir. Depolama tesisindeki su rezervi yangını söndürmek için yeterli kapasitede olmalıdır. Tesis ayrıca yangında kullanılan suyu ve dökülmüş tehlikeli atıkları da (bazı durumlarda yangın sebebiyle) toplamak ve depolamak için gerekli sistemlerle ve araçlarla donatılmalıdır. Su ile reaksiyona giren tehlikeli atıklar depolandığı zaman bu tesislerde alternatif yangın koruma sistemlerinin bulundurulması da gereklidir.

Bu acil durum önlemlerinin hangi şekilde planlanması, tasarlanması ve yapılandırılması gerektiği ara depolama tesisinde depolanan tehlikeli atığın tipine ve kullanılan ambalaj malzemesinin (maddesinin) tipine bağlıdır. Gerekli koruma (önlem alma) seviyesi aşağıda sıralanan konulara bağlıdır:

· Depolanan tehlikeli atığın kolay ateş alması veya almaması· Kullanılan ambalajlama maddesinin yanabilirliği· Atığın miktarı· Atığın zehirliliği veya diğer tehlikeli özellikleri (bkz. Paragraf 3.5)· Depolanan tehlikeli atık tiplerinin kombinasyonu

Kolay tutuşabilen atıklar kolay tutuşmayan zehirli atıklardan daha yüksek bir koruma seviyesi gerektirir. Tesiste depolanan tehlikeli atıklar metal ambalajlar içinde olduklarında (metal ambalajların yanmayan malzeme özelliği taşımalarından dolayı) bu bölümlerin /tesislerin diğer ambalaj



malzemeleri içinde bulunan tehlikeli atıkların depolandığı tesislere göre daha düşük seviyeli bir koruma seviyesi gerektirirler. Bu durum aşağıdaki temel ilkeleri doğurur:

· Eğer atığın tutuşabilirliği daha yüksek ise, depolama alanı daha yüksek koruma seviyesi gerektirir.· Eğer ambalaj olarak kullanılan maddenin yanıcılığı yüksek ise, bu daha yüksek koruma seviyesi gerektirir.· Eğer atığın zehirliliği yüksek ise, tesisin yangın suyu depolama kapasitesi daha yüksek olmalıdır. · Atık hem toksik hem de yanıcı özelliğe sahip ise, tesiste, bu özelliklerin sadece birine sahip olan bir atık

bulundurulacağı kabul edilerek gerekli ve yüksek bir koruma tedbiri alması gerekir.· Toksik ve yanıcı atıkların birlikte depolandığı durumlarda, tesiste, atıkların her iki özelliğe sahip oldukları

kabul edilerek gerekli emniyet tedbirleri alınmalıdır (bir önceki noktaya bakınız)

Çok küçük miktarlardaki değişik atık tiplerinin depolandığı durumlarda, söz konusu atık tipi için normalde alınması gereken emniyet tedbirinden daha düşük koruma tedbirinin alınması mümkündür.

Çalışanların emniyetini (çalışma koşullarını) sağlamak için, kanserojen ve aşırı zehirli atıklar için ilâve emniyet tedbirleri gerekli olabilir. Alınacak bu tedbirler ve gerekli diğer koruma faaliyetleri, her somut durumda özel olarak belirlenmelidir (örneğin, teneffüs ekipmanı, gaz maskeleri, hava perdeleri ve patlamaya dayanıklı duvarlar).

Koruma düzeyleri (seviyeleri); içerdikleri acil durum önlemlerinin kapsamlarına göre üç kısımda incelenebilirler. Bu seviyeler ve bunların içerdikleri acil durum önlemleri aşağıda sıralanmıştır.

1. Koruma seviyesi: Bu seviye yangın teşhisini hızla yapan ve birkaç dakika içinde (yarı)otomatik çalışan hızlı /etkili bir söndürme sistemini veya kurum içi yangın ekibinin bulunduğu durumu kapsar. Burada ayrıca yangın için kullanılan suyun toplatılması, yangının önlenmesi için gereken önlemlerin alınması ve bir yangın oluşması durumunda da söndürülmesi için alınması gereken (bastırılmasını) önlemleri içerir.2. Koruma seviyesi: Bu düzey 1. koruma seviyesi ile karşılaştırılabilir. Ancak bu seviyede yangın söndürme sistemi (yarı) otomatik olmayıp daha sonra çalışabilir (yaklaşık 15 dakika içersinde). Tesisin kurulu olduğu yerel yangın birimleri ile bir düzenlemenin yapılması durumunda kurum içinde ayrıca bir yangın ekibine gerek yoktur.3. Koruma seviyesi: Bu koruma seviyesi yangın riskinin hemen hemen hiç olmaması üzerine dayandırılmıştır. Bu seviyede, yangına karşı gereken önlemlerin alınmış olması, yangın olması durumunda bunu söndürmek için (bastırma) gereken alt yapının bulunması ve yangının oluşmaması için alınması gereken önlemlerin alınmış olması yeterlidir.

Bu paragrafta verilen bilgiler, bir ara depolama tesisinin tasarımını yapabilmek için, öncelikle ara depolama tesisine getirilecek tehlikeli /toksik atıkların miktar ve türleri (ve özellikleri) konusunda ayrıntılı bir araştırma yapmak gerektiğini ortaya koymaktadır.

Atıklara ait özellikler (parlama noktası ve zehirlilik gibi), CAS (Chemical Abstract Service) veya EC (European Community = Avrupa Birliği) numaralarına dayanarak kimya el kitapları yardımıyla tespit edilebilir. Bu özellikler temel alınarak, Ek 1'de verilen tablo yardımıyla, tesis için gerekli koruma seviyesi seçilebilir.

Tesiste bulundurulması gereken ve acil durumlarda kullanılacak diğer ekipmanlar aşağıda sıralanmıştır:· Konteynır veya taşıma araçlarının dekontaminasyonu (kirlilikten arındırma) için gerekli ekipman (paragraf

3.5. ve 4.2.'ye bakınız)· Yangın söndürme suyu ve dökülen tehlikeli atıkların toplanması için ekipman (paragraf 4.5.'e bakınız)· Dökülen atıkların temizlenmesini kolaylaştıran abzorpsiyon kimyasalları (paragraf 4.6.'ya bakınız)· İlk yardım ve personel emniyet ekipmanı, meselâ solunum koruma maskeleri (paragraf 4.9.'a bakınız)



3.4 Kabul kriteri

Ara depolama tesisinde depolanmasına izin verilen tehlikeli atık tipleri çok çeşitli olabilir ve bunlarını neler olabileceği tesis için verilen ruhsata ve yerel yasalara bağlıdır. Depolama için izin verilen atık tipleri tesiste bulunması gereken spesifik ekipmanları ve tesisin sahip olması gereken güvenlik düzeyini (seviyesini) belirler. Daha yüksek güvenlik düzeyi doğal olarak daha yüksek depolama masraflarına yol açacaktır. Bu yüzden tesisin ruhsatında belirtilen güvenlik düzeyi ve atık kabul kriteri tesisin inşa edildiği bölgede olması beklenen /muhtemel tehlikeli atık akışlarına dayandırılmalıdır.

Genelde ara depolama tesisinde kimyasal olarak kararsız bileşenler içeren radyoaktif ve tehlikeli atıkların depolanmasına izin verilmez. Bu atıklar doğrudan bu tür atıkları kabul eden ve özel ekipmanlara sahip bertaraf tesislerine gönderilmelidir.

Depolama tesisindeki kabul istasyonuna ulaşan tehlikeli atıklar düzgün bir şekilde ambalajlanmamış ise bu durum atıkların bazı hallerde tesise kabul edilmemesine (reddedilmesine) sebep olabilir. Bu durumda atık yeniden ambalajlanmalıdır.

3.5 Kabul prosedürleri

Atık karakterizasyonu

Tehlikeli atıkların atık ara depolama tesisine kabul edilmelerinden ve tesiste depolanmalarından önce atıkların bileşimi ile ilgili bilginin sağlanması gereklidir. Atığı üreten, atığın bu tesislerde kabul edilebilmesi için atığın depolama tesisine naklinden önce en azından atığın bileşimini ve diğer önemli özelliklerini hazırlamış olmalıdır. Tercihen atığı üretenden nakledilecek atıkların kimyasal ve fiziksel karakteristikleri hakkında detaylı bilgi alınmalıdır.

Bu detaylı atık karakterizasyonu, aşağıdaki etaplar için gereklidir:

· Atığın depolama tesisinde gerçekten kabul edilebileceğinin (tesisin ruhsatına dayanarak) onaylanması · Atığın sahip olduğu (inherent) tehlikeler temel alınarak doğru depolama metodunun (yönetim ve depolama

esnasında gerekli tedbirler) belirlenmesi· En (ekonomik, çevresel ve teknik) etkili atık geri kazanım, arıtım ve bertaraf metodunun belirlenmesi· Atığın depolanma masraflarının belirlenmesi (eğer geri kazanım, arıtım ve bertaraf aynı otoritenin/kurumun

sorumluluğunda ise bu işlemlere ait giderler de belirlenebilir)

Atık profili (nakledilen atıkların kimyasal ve fiziksel karakteristikleri) genel olarak aşağıdaki bilgileri içerir:· Kimyasal bileşim (makro parçalar)· Çeşitli ağır metal konsantrasyonları· İnorganik kirleticilerin konsantrasyonu· Organik kirleticilerin konsantrasyonu· Fiziksel özelliklerin tanımları,örneğin :

· fiziksel hal· katı içeriği ve tipi· Varsa değişik fazların (katı, sıvı, gaz) miktarı· parlama, kaynama ve donma noktaları· Ph

· tehlikeli özelliklerin açıklaması:· tutuşabilir· reaktif· yakıcı (oksitleyici)· biyolojik· patlayıcı



· biyolojik· aşındırıcı (korozif)· zehirli· patojenik· kanserojen- mutanojen· tahriş edebilir· çevresel olarak tehlikeliYerel yasalara bağlı olarak, eğer varsa, yukarda belirtilen tehlikeli özelliklerin bazılarına sahip atıkların ara depolama tesisinde bulundurulmasına izin verilmeyebilir (örneğin patlayıcı, radyoaktif veya biyolojik).

Atık üretenlerin, düzenli bir atık akışını ara depolama tesisine göndermeleri durumunda, nakledilen atıkların daha önce karakteristikleri bilinen atıklarla aynı tipte olduklarını belirlemek gayesi ile bu atıklara ait sadece bazı parametreleri test edilmelidir. Eğer atık üretenler atıkları ile ilgili yeterli detayda bilgi vermemişler ise atıkların tesise kabulü sırasında bunların detaylı bir şekilde analizleri yapılmalıdır.

Analizi gereken parametreler atık tipine göre değişkenlik gösterir. Bu durum atık analiz planında net bir şekilde belirtilmek zorundadır. Bu plan aynı zamanda analizler sırasında kullanılacak örnek alma metodu ile analitik (analiz) yöntemlerini ve yapılacak analizlerin frekansını da kapsamalıdır.

Atık kabulüTehlikeli atık nakliyesi detaylı olarak önceden programlanmalıdır. Atık üretenler en azından atığın genel karakteristiklerini vermek zorundadırlar. Tehlikeli atıklar ara depolama tesisinin kabul istasyonuna vardığında gerekli tüm yasal dokümanlar kontrol edilmelidir. Eğer atık nakliyatı düzgün bir şekilde belgelenmiş edilmiş ve ambalajlama, atık kabulü tesisin ruhsatına uygun olarak yapılmış ise bu atıklar kabul edilebilir. Tehlikeli atıklar doğru şekilde ambalajlanmamış ise bu atıklar tesise kabul edilmezler (reddedilirler). Bazı durumlarda da atıklar yeniden doğru şekilde ambalajlanırlar (ve tesise ancak böyle kabul edilirler).

Tesise kabul edilen tehlikeli atıklar tartılır ve bunlardan gerekli analizlerin yapılabilmesi için temsili örnekler alınır. Tehlikeli atıklar değişik ambalaj malzemeleri ile veya değişik taşıma yöntemleriyle nakledilebilirler. Her durumda analiz için temsili bir örneğin alınması farklı sorunlar yaratabilir. Bunun nedeni atıkların çeşitli faz ve / veya fiziksel hal özelliklerinde olabilmeleri veya değişik kısımlarında yüksek kirliliklerin bulunabilmesidir (heterojen). Temsili örneklerin alınmasını sağlamak için ve çeşitli atık ve nakliye tipleri için daha önceden kanıtlanmış (bilinen) prosedürler (ulusal veya uluslar arası standartlar ve mevzuat esas alınmalıdır) kullanılmalıdır.

Bir örnek alındığında bunun bir kısmı laboratuarda ilgili parametreleri (veya gerek görülürse daha fazla parametre) için analiz edilmelidir. Eğer gerek görülürse, alınan örneğin bir bölümü atığın ara depolama dan sonra tabi tutulabileceği geri kazanım, arıtım veya bertaraf yöntemlerinden en uygun metodu seçmek gayesi ile kullanılabilir. Son olarak, alınan örneğin bir bölümü de ilerde gerekli olabilecek analizler için saklanmalıdır.

Tehlikeli atıkların bunların nakliyesinde kullanılan kamyonlardan veya diğer tip nakliye araçlarından boşaltılması sırasında problemler meydana gelebilir. Örneğin konteynırlar sızıntı yapabilir, atıkların içinde bulunduğu ambalaj malzemesi hasar görmüş olabilir veya tehlikeli atık bulunan tanklarda katılaşma gibi bazı reaksiyonlar meydana gelmiş olabilir. Ara depolama tesisinin bu gibi problemlerle başa çıkmak için kanıtlanmış prosedürleri olmalıdır. (Örneğin bu durumda gelen tehlikeli atıkları iade etme ya da dekontamine etmek ve değişik türlerde atık depolanmasını sağlayacak yedek ambalaj malzemeleri gibi ekipmanlar bulundurmak).

Bazı durumlarda nakliye araçlarında ve kamyonlardaki depolar (konteynırlar, tanklar) tesis sahasını terk etmeden önce içlerinde kalan az miktardaki artıklardan da temizlenmelidir.

Atık kabul prosedürü Şekil 1 de şematik olarak sunulmuştur.



(Maliyet) Fiyatlandırma Sistemi:

Atık kabül prosedürü sırasında elde edilen (toplanan) bilgilere göre atık üreticisi tarafından ödenmesi gereken fiyat ortaya konulabilmektedir. Bu fiyatlar her tür atık için ayrı değerde olabilir. Bunun nedeni yerel koşulların farklılığıdır. Örneğin, yerleşim bölgesine yakın olmaktan kaynaklanan ilave emniyet tedbirleri ara depolama maliyetlerini (atık üreticisinin ödeyeceği fiyatları yükseltir). Fiyatlandırma genel olarak aşağıda sıralanan ve atık tiplerine göre değişen teknik faktörlere göre bağlıdır. . Alınması gereken emniyet (güvenlik) önlemleri. Acil durumlar için alınması gereken önlemler. Depolama sırasında uygulanan spesifik prosedürler (specific handling procedures). Ara depolamaya ait spesifik kurallar. Nihai bertaraf işlemleri ile ilgili maliyetlerBu faktörler dikkate alındığında asitlerin ve bazların depolama maliyetleri (fiyatları) yanabilir maddelerin depolama fiyatlarından daha düşük olmaktadır. Maliyetler (fiyatlar) depolanacak atıkların toksik veya patlayıcı özellik göstermesi halinde ise yükselmektedir.



Gönderilen atığın atık üreticisi

Tarafından bildirilmesi

GönderilenAtığın

Bileşimi ve tipiniand Ruhsata göre

kontrol

Gönderilen atığın kabulünün

Atık üreticisine bildirilmesi

Gönderilen atığın varışı

Döküman Ve paketleme

Kontrolü

Doğrulama parametreleri

Ile analiz

Döküman ile kontrol

boşaltma

Depo alanıseçimi

Sonraki işlemler içinMetod seçim analizi

(geri kazanım,arıtım,boşaltım)

depolama

Atığın reddinin atık üreticisineve Valiliğe bildirilmesi

Atık üreticiye geriGönderilir

Ret

Ret

Ret

Geçici kabul

Kabul

Kabul

Doğrulama parametreleri

Ile analiz

Döküman ilek with kontrol

boşaltma

Yeniden paketleme

Kabul

Ret

Geçici kabul

Yeniden paketleme gerekli

Şekil - 1 : Kabul Prosedürü



Yeniden doldurma

3.6 Depolama kuralları

Boşaltma işlemi tamamlandıktan sonra atıklar depolama sahasına taşınır. Depolama sahası, sıvılar için tankları, katılar ve atık çamuru gibi atıklar için depoları veya konteynırlar ve variller için ambarları içerir.

Depolama alanında kullanılabilecek yardımcı donanım için örnekler Şekil 2'de verilmiştir.

Şekil 2 Depolama alanında kullanılabilecek yardımcı donanımBozuk (paslanmış veya çatlak) veya su geçiren konteynırlar kullanılmamalıdır. Bozuk konteynırlarda bulunan atıklar, sağlam konteynırlara aktarılmalıdır.

Tehlikeli atıkların güvenli depolanması, bu atıkların aşağıda belirtilen özelliklerine bağlıdır:



· ambalajlama biçimi· beraberce depolanmış atıklar

Birbiri ile uyuşmaz özellik taşıyan tehlikeli atıklar, tesiste uygun malzemeler kullanılarak inşa edilmiş ayrı alanlarda depolanmalıdır.

İçinde tehlikeli atık bulunduran varil, Konteynır ve tank gibi cihazların yapımlarında kullanılan malzemeler bu atıklarla reaksiyona girmeyecek türden olmalıdır. Aşırı paslandırıcı özelliğe sahip (korozif) atıklar, çelik malzemeden yapılmış varillere zarar verirler. Çoğu tehlikeli atıklar için polietilen (PE) konteynırlar uygundur. Ancak, bazı tehlikeli atıklar bu tip Konteynır malzemesini de tahrip edebilirler. Örneğin, PE'den yapılmış depolama ekipmanları kromik ve sülfürik asitlerin depolanması için uygun değildir. Belirli (özellikteki) organik çözücüler bu sebepten dolayı plastik konteynırlarda depolanmamalıdır. Depolama cihazlarının yapımı veya inşaatı gerektiğinde, bu cihazlarda kullanılacak malzemelerin bunların içlerinde depolanacak atıklara uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.

Ambalaj malzemesi için gerekli olan özellikler her atık türü için ayrı olabilir. Hangi atık türü için hangi ambalaj malzemesinin en uygun olduğunu araştırmak için, kimyevî madde için ambalaj üreten firmalarla temasa geçilmesi tavsiye edilir. Bu firmalarda genellikle kendi ürettikleri ürünler için dayanıklılık malzeme listeleri mevcuttur.

Ambalaj malzemelerinin doğru seçimi, Çevre Bakanlığının sorumluluk alanına değil, ara depolama tesisinin sahibi veya işleticisi olan şirketin sorumluluk alanına girer. Tesis sahibi veya işlemecisi, depolanan malzemelerle reaksiyona girmeyen malzemeden yapılmış veya kaplanmış Konteynır veya varil kullanmalıdır. Konteynırın, depolanan tehlikeli atık özelliklerine uygun olması sağlanmalıdır.

Eğer birbiri ile özellikler uyuşmaz olan atıklar birlikte depolanırsa, bu tesislerde, sızıntı gibi bazı istenmeyen durumların olması halinde çeşitli kimyasal reaksiyonlar meydana gelebilir. Bu reaksiyonlar, örneğin, aşağıdaki sorunlara neden olabilir:

· yangın· patlamalar· zehirli duman veya gazların oluşmasına

Birbiri ile uyuşmazlık özellikleri gösteren bazı tehlikeli atıklara ait örnekler aşağıda verilmiştir. (Daha kapsamlı bir liste, Ek 3'te sunulmuştur).

· asit ve kostikli atık· asit ve siyanürlü atık · asit ve sülfitli atık· nitrik asit atıkları ve formik veya asetik asit atıkları· nitrik asit ve formaldehit solüsyonları

Aşağıdaki tehlikeli atıklar birbirinden ayrı yerlerde depolanmalıdır. Bu atıklar yüksek dereceli risk taşıyan atıklar olarak anılmaktadır:

· patlayıcı tehlikeli maddeler· yanıcı madde içeren sprey kutuları (toplam içerik yaklaşık 0,5 m3 ten büyükse)· suyla temas ettiğinde yanıcı gazlar çıkartan tehlikeli maddeler (30 kg dan fazla ve yangın söndürme aracı

olarak su veya köpük kullanılıyorsa)· kendiliğinden yanıcı özellik taşıyan tehlikeli maddeler (30 kg dan fazlaysa)

Uyuşmayan ve ayrı olarak depolanması gereken atıkların listesi, tüm malzemeleri kapsamaz. Atıkların birbirine uyup uymaması, CAS veya EC numaraları bazında kimya el kitapları kullanılarak belirlenmelidir.



Bunlar, yukarıda anlatılanlarla birlikte, kimyasal depolamanın dikkatli bir şekilde planlanmasının yapılmasının gerektiğini ve tehlikeli madde ara depolama tesislerinin düzenlenmesinde depolanacak tehlikeli atıkların tip ve özelliklerinin ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Tehlikeli atıkların geri kazanılmaları veya arıtılmaları ile ilgili işlemler, ara depolama sahalarından uygun bir düzenleme ile ayrılmış (farklı) tesislerde yapılmalıdır. Depolama tesislerindeki depolama faaliyetleri ise depolama sahasında gerçekleştirilebilir. Ancak bu faaliyetler depolama sahasında uygun bir şekilde ayrılmış bölümlerde gerçekleştirilmelidir. Depolama faaliyetleri ile ilgili bazı örnekler aşağıda verilmiştir:

· tartma, kontrol ve kayıt · atığın depolanmadan önce yeniden (tekrardan) ambalajlanması ve bu işlerin yönetimi (az miktarlardaki

kullanılmış yağ, yoğunlaştırıcı veya geliştirici malzemeler - yoğunlaştırıcı / geliştirici)· laboratuar faaliyetleri (bkz: paragraf 3.5)· daha sonra yapılacak işlemler için hazırlık (bkz. Paragraf 3.7)

3.7 Daha sonra yapılacak işlemler için hazırlık

Analiz sonuçlarına göre en etkili geri kazanım, arıtma veya bertaraf metotlarından biri (veya bunların bir kombinasyonu) seçilebilir. Belli atık tiplerinde daha sonra uygulanacak işlemleri gerçekleştirebilmek için bazı hazırlıkların yapılması gerekebilir. Örneğin, atık içindeki bazı maddelerin konsantrasyonları, gelen atıkların kompozisyonlarındaki büyük farklılıklar nedeni ile büyük oranda değişiklik gösterebilir. Aynı tip atıkların karıştırılması veya parçalanması ile bunlarda daha sonra uygulanacak işlemler kontrol altına alınabilir. Bazı durumlarda atıkların, daha sonraki aşamada uygulanacak işlemlerden önce, yeniden ambalajlanmaları gerekli olabilir.

3.8 Kayıt sistemi

Ara depolama tesisinde en azından her kabul edilen tehlikeli atığa ait aşağıda sıralanan bilgileri kaydeden bilgisayarlı bir kayıt sistemi bulunmalıdır:

· atık üreticisi (isim, adres, telefon, faks) · atık taşıyıcısı/nakliyecisi (isim, adres, telefon, faks) · tehlikeli atığın tipi (atık akışı hakkında yasa ile belirlenen yönetimsel bilgiler; diğer yasal dokümanlar)· miktar· Atık profili ile ilgili bilgiler (paragraf 3.5.'e bakınız) (üretenden ve depolama tesisinden edinen bilgiler)· Depolama kategorisi (gerekli güvenlik düzeyi /seviyesi ve gerekli görülen özel depolama koşulları)· Kullanılan ambalajlama tipi· Depolama sahasındaki tam yeri· Kabul tarihi ve izin verilen maksimum depolama süresi (depolama süresi düzenli olarak kontrol edilmelidir) · Daha sonra uygulanacak işlemler için planlanmış geri kazanım, arıtma veya bertaraf metodu ve eğer mevcut

ise bu işler için planlanan tesisin ismi· Daha sonra uygulanacak işlemler için geri kazanım, arıtma veya bertaraf tesisine taşıma tarihi· geri kazanım, arıtma veya bertaraf tesisinin ismi · uygun /gerekli ise, atığın depolanmasının kabulü esnasındaki özel durumlar/koşullar

4 DONANIM GEREKSİNİMLERİ

4.1 Genel

Bu bölümde tehlikeli atık ara depolama tesisinin uyması gereken spesifikasyonlar ve teknik karakteristikler hakkında genel bilgiler verilmiştir. Bunlar aşağıda sıralanmıştır:

· Tesis zemini ve yollar



· Depolama alanı· Yangın teşhisi/algılanması ve söndürme· Yangın söndürme sırasında kullanılan suyun ve dökülmüş tehlikeli atığın toplanması · Dökülmüş tehlikeli atığın uzaklaştırılması· Elektrik altyapısı· Güvenlik işaretleri· Kişisel koruma, hijyen ve ilk yardım yöntemleri

4.2 Tesis zemini ve yollar

Yetkisi olmayan insanların tesis zemininden geçmelerini engellemek için hazırlık yapılmalıdır. Bu en azından tesis zeminini çitlerle tamamen çevirmeyi gerektirir. Giriş noktası sadece yetkili personelin denetiminde açık tutulur.

Tehlikeli atık depolama alanına yakın alanlar kolaylıkla yanabilen bitkilerden arındırılmalıdır. Bitki örtüsünün depolama alanına yakınlığı 10 metre ile sınırlandırılmalıdır. Söz konusu tehlikeli atık deposu diğer yanıcı (tehlikeli) maddelerin deposuna en az 3 metre uzakta olmalıdır.

Tesis zemini acil durumda tesis binalarına erişmesi gereken tüm araçlar için kolay erişilebilir olmalıdır. Tesisin, acil durum araçlarınca kullanılabilecek, birbirinden mümkün olduğu kadar uzağa yerleştirilmiş tercihen iki giriş noktası olmalıdır. Tesis çalışmaya geçmeden önce tesis zeminin erişilebilirliği ve tesis zeminindeki ve tesis zeminine olan rotalar yerel yangın departmanlarıyla tartışılmalıdır.

Depolama alanına açılan kapılar ve yangın departmanının yangın söndürme sistemlerine bağlantı noktaları her zaman engellerden arındırılmış olmalıdır. Depolama alanı kolay erişilebilir olmalıdır.

Tehlikeli atığın yükleme ve boşaltma işlemleri özellikle bu amaç için donatılmış alanlarda gerçekleştirilmelidir. Bu yükleme ve boşaltma alanı şöyle olmalıdır:

· sıvı geçirmez olmalı, atıkla temasa dayanıklı olmalı ve dökülmüş tehlikeli atıklar kolaylıkla uzaklaştırılabilir bir yüzeyle donatılmalı

· açıkça belirtilmiş veya işaretlerle gösterilmiş · kolay erişilebilir· güvenli yükleme ve boşaltmanın garanti edileceği şekilde donatılmış· konteynırları veya taşıma araçlarını (gerekirse içinde) zehirlerden arındıracak şekilde donatılmış

Şekil 3'te, boşaltma/ yükleme alanı için bir örnek verilmiştir.



Şekil 3 Kullanılmakta olan bir boşaltma/ yükleme alanı örneği

4.3 Depolama alanı

Bu bölümde depolama alanlarının teknik karakteristikleri hakkında aşağıdaki konular tartışılacaktır.

· Bazı genel işlevler· Tehlikeli atık depolaması için kapalı binalar· Açık havada tehlikeli atık depolaması· Çeşitli depolama alanları arasındaki ayırma işlemi· Acil durum ışıklandırması

Genel işlevlerTehlikeli atıklar kapalı bir binada ya da (aynı zamanda) açık hava depolama sahalarında depolanabilir. Genelde, alınacak önlemler ve kullanılacak gereçler aynı güvenlik düzeyine sahip olmalıdır. Atığın miktarı, çevresel faaliyetlere uzaklık, atığın zehirliliği ve paketleme maddesinin tipi tehlikeli atığın açık havada depolanıp depolanamayacağını belirler.

Aşağıdaki tehlikeli atıklar ayrı depolama alanlarında depolanmalıdır:

· patlayıcı tehlikeli maddeler· yanıcı içerikli sprey kutuları (toplam içerik yaklaşık 0,5 m3 ten büyükse)· suyla temas ettiğinde yanıcı gazlar çıkartan tehlikeli maddeler (30 kg dan fazla ve yangın söndürme aracı

olarak su veya köpük kullanılıyorsa)· kendiliğinden yanıcı tehlikeli maddeler (30 kg dan fazlaysa)

Depolama alanı yanıcı paketleme malzemeleri gibi yangın riskini artıran maddelerden arındırılmış olmalıdır.

Depolama alanı sızıntı veya hasarlı paketleme için düzenli olarak kontrol edilmelidir.

Depolama alanında sigara içmek veya ateş yakmak yasak olmalıdır.

Depolama sahasının yüzey alanı en fazla 2.500 m2 olmalıdır. Bir depolama tesisinde birden fazla depolama alanına izin verilebilir.

Tehlikeli atığın depolanması için kapalı bina Depolama alanı çok katlı bir binada olmamalıdır.

Depolama binasının taban yüzeyi tutuşmaz malzemeden yapılmalı, sıvı geçirmez olmalı, atıkla temasa dayanıklı olmalı ve dökülmüş tehlikeli atıklar kolaylıkla uzaklaştırılabilir olmalıdır. Tabanda tehlikeli atığın kanalizasyon veya yüzey suyuyla temas edebileceği drenaj noktaları bulunmamalıdır. Sadece yangın



söndürme sırasında kullanılan suyun kontrollü tahliye edileceği drenaj noktalarına izin verilir bkz. paragraf 4.5).

Depolama binasının çatısı rüzgarla yayılan yangına dayanabilecek malzemeden yapılmalıdır. Eğer bina başka bir binaya, depolama tesisinin sınırlarına veya tehlikesiz yanıcı madde deposuna 10 metreye kadar yakınlıkta ise, çatı yapısı en az 30 dakika yangına dayanabilecek şekilde olmalıdır1. Yangın söndürme göz önüne alındığında hiç veya çok az önlem gerekiyorsa ve sadece yangın engelleme önlemleri alınmışsa (paragraf 3.3.'e bakınız) bu süre daha uzun olmalıdır.

Binada depolama alanı ve komşu alanlar arasındaki duvarlar ve kapılar tuğla, beton gibi yanmayan malzemeden inşa edilmeli ve yangına en az 60 dakika dayanacak özelliğe sahip olmalıdır. Eğer bina başka bir binaya, depolama tesisinin sınırlarına veya tehlikesiz yanıcı madde deposuna 10 metreye kadar yakınlıkta ise aynı kural geçerlidir.

Depolama binasının tercihen binanın karşıt duvarlarında iki kapısı olmalıdır. Bu kapılar dışardan kilitlenebilir olmalı fakat içerden anahtarsız açılabilmelidir.

Depolama binası yangının dışardan binaya girmesini engelleyici uygun bir havalandırma sistemine sahip olmalıdır. Havalandırmanın ana amacı tehlikeli atık sızıntısı sonucu patlayıcı buhar ve gaz karışımı üretimini engellemektir. (Tabi ki felaket durumunda çok az yardımı olacaktır). Havalandırma aynı zamanda zararlı ve istenmeyen buharları uzaklaştırır. Depolama alanındaki hava depolanan tehlikeli atık tipine bağlı olarak saatte 1 – 4 kere yenilenmelidir. Örneğin yanıcı sıvılar veya kolay buharlaşan zehirli maddeler depolandığında hava saatte 4 defa yenilenmelidir.

Bazı durumlarda, uygun bir şimşek /yıldırım sistemi) gerekli olabilir. Bununla birlikte çoğu durumda depolama binasının topraklandırılması ve çelik yapı konulması yeterlidir. Şimşek /yıldırım sisteminin gerekliliği her durum için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

Açık havada tehlikeli atık depolaması Açık hava depolama alanının tabanı tutuşmaz malzemeden yapılmalı, sıvı geçirmez olmalı, atıkla temasa dayanıklı olmalı ve dökülmüş tehlikeli atıklar kolaylıkla uzaklaştırılabilir olmalıdır. Dökülen tehlikeli atığın toprağa, kanalizasyona veya yüzey suyuna akmasını/girmesini engelleyici önlemler alınmalıdır.

Eğer açık hava deposunda 1000 litre veya kilogramdan fazla tehlikeli atık depolanacaksa, depolama alanı ile depolama tesisinin sınırları arasındaki uzaklık en az 5 metre olmalıdır. Bu durumda tesisteki başka bir binaya uzaklık en az 10 metre olmalıdır. Bu minimal gerekli uzaklıklar, eğer daha az tehlikeli atık depolanacaksa, tesis sınırlarında özel yangına dayanıklı duvarlar mevcutsa veya diğer binaların duvarları yangına dayanıklı ise kısıtlandırılabilir.

Eğer açık hava deposunda 1000 litreden daha fazla yanıcı tehlikeli atık depolanıyorsa, depolama alanıyla başka bir açık hava deposu arasındaki uzaklık en az 15 metre olmalıdır.

Eğer depolama alanı çitlerle çevriliyse, dışarı açılan ve tercihen binanın karşıt duvarlarında iki kapı bulunmalıdır. Bu kapılar dışardan kilitlenebilir olmalı fakat içerden anahtarsız açılabilmelidir.

1 Yangına karşı dirençli yapı malzemeleri, bunların stabilitelerini (temel özelliklerini) kaybetmeden yangına karşı ne uzunlukta bir süre dayanabileceğini gösterirler. Malzemelerin yangına karşı dirençleri, bunların yangına karşı bazı kaplama malzemeleri veya plasterlerle kaplanması ile arttırılabilir. Yapı malzemelerinin yangına karşı dirençleri standartlar temel alınarak (kullanılarak) ölçülür ve hesaplanır. Bu standartlara bir örnek olarak Avrupa EN-13501 standardı gösterilebilir. Bu standart “İnşaat ürünlerinin ve yapı elemanlarının yangın sınıflandırması” adını taşımaktadır. Ara depolama tesislerinde kullanılacak malzemelerin seçimi her tesisin spesifik durumu dikkate alınarak yapılmalıdır.DHV Consultants BV R&R Bilimsel ve Teknik Hizmetler Ltd. Şti.Laan 1914, no:35 P.O. Box 1399 Sırma Perde Sok. No:69 A/3 811903800 BJ Amersfoort Altunizade-Üsküdar/İstanbul-TurkeyThe Netherlands Tel:+90-216-391-59-92Tel:+31-33-468-25-00 Fax:+90-216-310-31-98Fax:+31-33-468-26-01 18


Açık hava depolama alanı net bir şekilde işaretlenmelidir. Depolama alanı, tehlikeli atık paketleme malzemelerine taşıma araçlarınca verilen zararı önlemek için donatılmalıdır. Açık havada tehlikeli atık depolanması için kullanılan paketleme malzemesi olası tüm hava etkilerine dayanabilmelidir.

Açık hava depolama alanında depolanan tehlikeli atıklar direkt güneş ışığı ve yağmura karşı korunmalıdır. Tercihen depo bir çatıyla donatılmalıdır. Çatı gerçekleştirilemediğinde, zehirlenme potansiyeli taşıyan yağmur sularının tesisten kontrollü bir şekilde uzaklaştıracak önlemler alınmalıdır.

Çeşitli depolama bölümleri arasındaki ayrımUyuşmaz özellik taşıyan tehlikeli atıklar ayrı depolama bölümlerinde (bir depolama sahası içinde) depolanmalıdır. Bazı tehlikeli atık uyuşmazlığı örnekleri:

· asitli ve bazlı (kostik) atıklar· asitli ve siyanürlü atık · asitli ve sülfitli atık· nitrik asit atık ve formik veya asetik asit· nitrik asit ve formaldehit solüsyonları

Yanıcı katı ve sıvı atıkların depolanacağı depolama bölümü en fazla 300 m2 lik bir yüzey alanına sahip olmalıdır. Tek bir depolama alanı içerisinde birden fazla depolama bölümüne izin verilebilir.

Çeşitli bölümler şöyle ayrılabilir:· en az 3,5 metre genişliğinde bir koridorla, veya· en az 30 dakika yangına dayanıklı duvar ya da başka bir ayırma yapısıyla

Metal malzemeden yapılmamış ambalajlarda bulundurulan ve yanıcı /tehlikeli özellik taşıyan sıvıların depolandığı depolama bölümleri, dökülen atıkların ve yangın söndürme işlemleri sırasında kullanılan suyun komşu (diğer) bölümlere akmasını/geçmesini önleyecek şekilde tasarlanmalı ve donatılmalıdır. Genelde bu küçük barajcıklar ve kanalizasyon sistemleriyle gerçekleştirilir. Drenaj sistemi sıvıların yanarken depolama alanını terk etmesini engelleyecek şekilde donatılmalıdır. Depolama alanının ana hatları ve bölümlerdeki kısımlar depolanacak atığın tipine bağlıdır.

Küçük ölçekli bir tehlikeli atık ara depolama tesisinin şematik bir örneği, Şekil 4'te gösterilmiştir.



Şekil 4 Küçük ölçekli ara depolama tesisinin şematik çizimi



Acil durum ışıklandırmasıDepolama alanı gerekli koruma seviyesine uygun bir acil durum ışıklandırması (tesisin boşaltılması veya kaza durumunda gereken diğer önlemlerin alınması için gerekli olan ışıklandırma) ile donatılmalıdır.

4.4 Yangın teşhisi ve söndürme

Depolama alanı için yangın söndürme sisteminin gerekliliği tesis edilen depolama alanı için gerekli koruma düzeyine/seviyesine bağlıdır. Eğer bir yangın söndürme sistemine ihtiyaç varsa, çeşitli alternatifler göz önüne alınabilir, örneğin:

· otomatik serpme sistemi· otomatik gaz bazlı söndürme sistemi· kuruma/tesise ait yangın teşkilatı· tesisin kurulu olduğu yöredeki yerel yangın departmanı-itfaiye

Yangın söndürme sisteminin seçimi ve tasarımının uzmanlaşmış kurumların yardımıyla yapılması önem teşkil eder. Belirli bir sistem seçimi, en yakın oturma alanına uzaklık ve büyük yangın suyu toplama havzası için yer bulunabilirliği gibi depolama alanının tasarımına ve yerel işlevlerine bağlıdır.

Uygun bir yangın teşhis sistemi her zaman gereklidir. Bu hem duman hem de sıcaklık teşhisini içerir. Genelde, yangına duman teşhisi çabuk, sıcaklık teşhisi yavaş tepki verir. Teşhis sistemi yerel yangın departmanına veya kurum yangın birimine otomatik alarm bağlantısıyla donatılır.

Otomatik yangın teşhis ve söndürme sistemlerinin yanında taşınabilir yangın söndürücüler de mevcut olmalıdır. Bunlar her zaman kullanıma hazır olmalıdır.

Yangın teşhis ve söndürme sistemlerinin yetkili bir kurum tarafından Türk standartlarına uygunluğu düzenli bir şekilde kontrol edilmelidir.

Eğer depolama alanının duvarları, tabanı ve çatısı için belirli bir yangın dayanıklılığı gerekiyorsa, bu duvarlardaki, tabandaki ve çatıdaki kapılar, pencereler ve havalandırma gereçleri de aynı dayanıklılığa sahip olmalıdır. Bazı durumlarda kapılar ve pencereler kendiliğinden kapanmalıdır.

4.5 Yangın söndürme işleminde kullanılan suyun ve dökülen tehlikeli atığın toplanması

Depolanan tehlikeli atığın, ambalajlama malzemesinin tipine ve depolanan atık miktarına bağlı olarak, toprak, yeraltı suyu ve yüzeysel suyun kirlenmesini önlemek için yangın suyu ve dökülen tehlikeli atık toplama birimi gereklidir. Genelde uygun bir toplama birimi için şu ihtimaller mevcuttur:

· Depolama alanı içinde: Depolama alanının duvarları belli bir yüksekliğe kadar su geçirmez ve beklenen basınca dayanıklı olmalıdır.

· Depolama alanı altında bodrum katı: Bodrum katının duvarları ve tabanı su geçirmez olmalıdır.· Depolama alanı dışında bodrum katı: Bodrum katının duvarları ve tabanı su geçirmez olmalıdır. Çatı, üstünden

geçen trafiğin ağırlığını kaldırabilmelidir.· Depolama alanı dışında (kısmen) yer üstünde kalan bir havuz

Yangın suyu ve dökülen tehlikeli atığın toplanması için aynı toplama birimi kullanılabilir. Yangın suyu toplama biriminin toplam kapasitesi, yangın suyu için gerekli kapasite ve dökülen tehlikeli atık için gerekli kapasitenin toplamına eşittir.

Uyuşmaz atıklar için yangın söndürme suları ve dökülmüş atıklara ait toplama sistemleri ayrı tutulmalıdır. Bunun anlamı uyuşmayan iki atığın olması durumunda bu atıkların bulunduğu depolama bölgelerindeki toplama sistemlerinin ayrı tutulmalarıdır.



Gerekli toplama kapasitesi şunlara bağlıdır:

· Gerekli koruma seviyesi· Depolanan tehlikeli atık tipi· Kullanılan ambalaj malzemesinin tipi/özelliği· Depolama sahasının toplam yüzey alanı· Depolama sahasının bölümlere ayrılma şekli· Kullanılan yangın söndürme sistemi

Yangın söndürme işlemi sırasında kullanılan suyun toplanması için gerekli toplama kapasitesi kullanılan suyun %25 i ile %100 ü arasında değişebilir. Bu toplama kapasitesi, dökülmüş tehlikeli atık için ise en büyük depolama bölümünde depolanan tehlikeli atık miktarının %10'u ile depolama sahasında depolanan tehlikeli atık miktarının %100'ü (genelde depolama alanının her m2 için 1m3 kapasite) arasında değişebilir. Depolama tesisinde kolay tutuşan tehlikeli sıvı depolandığında gerekli toplama kapasitesi en yüksek değerde olmalıdır.

Gerekli kapasite, depolama alanının etkili bir şekilde bölümlere ayrılması ve (gelişmiş) yangın teşhis sistemi ile (gelişmiş) yangın söndürme sistemlerinin kullanımının artması ile azaltılabilir.

Eğer birden fazla tehlikeli atık depolama alanı aynı yangın suyu ve dökülmüş atık toplama birimine bağlıysa, bu toplama birimi en büyük depolama alanının ihtiyaçlarına göre boyutlandırılmalıdır.

4.6 Dökülmüş tehlikeli atığın tesisten uzaklaştırılması

Dökülmüş tehlikeli atık, mümkün olan en kısa sürede (tesisten absorbe edilmeli) ve uzaklaştırılmalıdır. Tesiste absorbe etmek üzere kullanılacak maddeler/malzemeler yeterli miktarlarda mevcut olmalıdır. Dökülmüş tehlikeli atıkların nasıl uzaklaştırılacağıyla ilgili talimatnameler depolama alanında bulunmalıdır. Bu talimatnameler, aşağıdaki faaliyetleri kapsamalıdır:

· Dökülme olayı, personel emniyeti için sorumlu olan kişilere bildirilmelidir· Gerektiğinde, personel emniyetli bir yere götürülmelidir· Döküntüyü temizlemekle sorumlu insanlar, bu somut durum için gereken emniyet tedbirlerini almalıdır· Dökülen atığın yayılması, absorpsiyon kimyasallarıyla engellenmelidir· Depo bölümünün havalandırma sıklığı arttırılmalıdır· Dökülen atık uzaklaştırılmalıdır. Absorpsiyon kimyasalları, atıkla aynı muameleyi görmelidir.

Sızıntı yapan varilleri depolamak için tesiste birkaç uygun büyük boy varil bulundurulmalıdır.

Kullanılan Absorpsiyon kimyasalları ve tekrar kullanılması mümkün olmayan dökülmüş tehlikeli atıklar da tehlikeli atık olarak ele alınmalıdır.

4.7 Elektrik Altyapısı

Elektrik altyapısı, gazların patlama riski, yanıcı sıvıların ve paslandırıcı/aşındırıcı atıkların bulunması göz önüne alınarak ulusal standartlara uygun olarak düzenlenmelidir.

4.8 Emniyet işaretleri

Depolama alanı dışında depolanan atığın tehlikeli olduğunu gösteren uyarı işaretleri bulunmalıdır. Depolanan atık akışlarına bağlı olarak, örneğin şu işaretler kullanılabilir:

· Ateşle yaklaşmak ve sigara içmek yasaktır· yangın riski· aşındırma tehlikesi· zehirlenme tehlikesi



Kullanılan uyarı işaretleri Ulusal yasalara /yönetmeliklere uygun olmalıdır.

4.9 Kişisel korunma/emniyet, hijyen ve ilk yardım yöntemleri

Tesisin yükleme, boşaltma, sınıflandırma veya depolama alanlarındaki çalışanlar, şu kişisel korunma yöntemlerine sahip olmalıdır:

· Solunum koruması için uygun aletler (en azından dökülmüş atıklar temizlenirken kullanılmalıdır)· Yan perdesi ya da yüz perdesi olan koruyucu gözlükler (sadece kişisel kullanım için)· Bilekleri de koruyan uzun eldivenler· Güvenlik botları· Kimyasallara dayanıklı, su geçirmez ve pantolon paçalarının botların, giysi kollarının eldivenlerin ve

ceketlerin pantolonların üzerine giyilebileceği şekilde tasarlanmış güvenlik giysileri

Eğer depolama alanında solunumla ilgili risk taşıyan atık depolanıyorsa alan etrafında acil durum kullanımı için sıkıştırılmış hava (SCBA) ile donatılmış en az iki tane solunum koruma maskesi bulunmalıdır.

Çalışanlar çeşitli kişisel koruma yöntemlerinin doğru kullanımı üzerine eğitilmelidir.

Depolama alanı yanında çalışanların:

· Kişisel korunma aletlerini ve kirli giysilerini bırakabilecekleri (temiz giysiler ve kullanılmamış koruma aletleri ayrı tutulmalıdır) ellerini yıkayabilecekleri ve duş alabilecekleri bir oda (depolama alanından ayrılmış) tahsis edilmelidir.

Depolama alanı içinde veya yakınında bir lavabo kurulmalıdır. Depolama alanına mümkün olduğu kadar yakın bir ilk yardım istasyonu kurulmalıdır.



5. İHALE DOKÜMANLARINA EKLENMESI ÖNERİLEN FINANSAL FAKTÖRLER

Bu bölümde, bir tehlikeli atık ara depolama tesisinin ihale ve lisanslandırma dokümanlarına eklenmesinde yarar görülen bazı öneriler sunulmuştur.

Tesis Kapatma planıTesisi kapatma planı, ruhsat başvurusuna dahil edilmelidir. Bu plan, ara depolama tesisi işletmeye kapandığı zamanında takip edilecek prosedür ve faaliyetleri anlatır. Bu prosedür ve faaliyetler, kapatılmış tesisin çevreye ve insan sağlığına hiç bir (veya minimum düzeyde) risk taşımamasını ve kapatmadan sonra hiç bir (veya minimum düzeyde) bakım gerektirmemesini sağlamalıdır. Ara depolama tesisinin kapatılması için bu tesiste bulunan tüm atıkların nihaî bertaraf veya değerlendirme tesisine götürülmesi gerekir. Kapatma planına, işletmeye kapatılması için gerekli bütçenin tesis sahibinin iflası durumunda da karşılanacağına dair bir teminat dahil edilmelidir.

Malî SigortaAra depolama tesisinin sahibi veya işletmecisi, bu tesise ait standart sigortaya ilâveten, tesisin kapatılması için gerekli olan (ıslah) faaliyetlerini karşılamak için bir malî sigorta temin etmelidir. Mevcut Türk mevzuatına göre böyle bir sigortanın temini zor olabilir. Alternatif bir çözüm, bu sigortayı ("teminat" olarak) yurt dışından temin etmektir.

6. ÖRNEK UYGULAMA (CASE STUDY)6.1 Genel

Bu bölümde tehlikeli atıklara ait takribi tip ve miktarlar göz önüne alınarak Türkiye’nin uygun bir bölgesinde kurulacak bir tehlikeli atık ara depolama tesisi ile ilgili örnek çalışma takdim edilmiştir. Örnek çalışmada bu tür atıklar için gerekli emniyet seviyeleri, değişik depolama bölümlerinin sahip olması gereken temel gereksinimler ve bu tür depolama tesislerinin tasarım ilkeleri sunulmuştur.

Ek 1 ‘de maksimum bir yıl süre ile böyle bir tesiste depolanacak tehlikeli atıkların listesi verilmiştir. Aşağıdaki atık kategorileri üzerinde özellikle durulmuştur.· Çözelti içinde asidik ve nötr inorganik atıklar· Çözelti içinde bazik (kostik) inorganik atıklar· Organik atıklar (düşük halojen konsantrasyonu ; Cl : %2’den az , F: % 0.5’den az ağırlık olarak)· Organik atıklar (yüksek halojen konsantrasyonlu)· Ağır metal ve metaloid içeren atıklar (çözelti içinde değil) · Yüksek derecede risk taşıyan atıklar (bkz. Bölüm 3.6)· İri (bulk) atıklar Bunlar küçük miktarlar halinde taşınmaz ve depolanmazlar. (Örneğin, kontamine olmuş

toprak ve inorganik atıklar).

Her atık grubu için gerekli koruma seviyeleri (koruma seviyelerinin açıklanması için paragraf 3.3'ye bakınız) ile yangın suyu için gerekli olan depolama kapasitesi hakkında indikatif bilgiler verilmiştir. Değişik tipteki atıklar, karakteristiklerine bağlı olarak depolanacakları depolama sahalarına göre (Bölüm 3 ve 4’e bakınız) sınıflandırılmışlardır. Bu depolama sahalarında daha da ileri depolama bölümleri gerekli olabilmektedir. Aşağıdaki paragraflarda değişik depolama sahalarının gereksinim duyduğu yüzey alanı ve gerekli emniyet tedbirleri ve verilmesi gereken ek hizmetler açıklanmıştır. Son olarak da gerekli toplam alan hakkında bilgi verilmiştir.

Ek 2'de aşağıdaki paragraflarda sunulan bilgiler doğrultusunda tasarlanan ara depolama tesisinin detayları takdim edilmiştir.

6.2 Depolama alanları (bölümleri)

Tesiste aşağıdaki depolama alanlarının (bölümlerinin) bulunacağı üzerinde durulmuştur:· Depo 1: Yanabilir/tutuşabilir atık depolaması (yüzey alanı 320 m2, koruma seviyesi 1 veya 2)· Depo 2: Parlama noktası (flashpoint) 55 C’den fazla olan ve yanabilir sıvı ve katıların depolaması (yüzey

alany 150 m2, koruma seviyesi 2)



· Depo 3: Yanmayan katı ve sıvıların depolanması (yüzey alanı 70 m2, koruma seviyesi 3)· Depo 4: Yüksek derecede riskli atıkların depolanması (yüzey alanı 40 m2, koruma seviyesi 1 ve 2)· Konteynır depolama (yüzey alanı 600 m2)· Kontamine olmuş topraklar, demir çelik tesislerinden çıkan cips ve diğer atıklar (yüzey alan 700 m2)

Bu paragrafta depolama sahalarının bölümleri ile ilgili esaslar ve yapılan bazı genel kabuller izah edilmiştir.

Genel Varsayımlar

Atıkların değişik depolama bölümlerinde depolanmaları ve depolama sahalarının gerekli yüzey alanlarının hesaplanmasında aşağıdaki genel kabuller yapılmıştır:

· Depolama kapasitesi atıkların maksimum bir yıl için depolanabilmesine yetecek kadar olmalıdır· 1, 2,3, ve 4 no’lu depolama bölümlerine depolanacak tehlikeli atıklar 75 litre hacimli variller içinde ve

paletler üzerinde olacaktır. Atık tipine bağlı olarak daha küçük hacimler de kullanılabilir· Ambalaj malzemesi olarak metal, plastik ve karton dahi kullanılabilir. Her ambalaj malzemesi için,

malzemenin depolanan atık ile uyumlu olması kontrol edilmelidir.· Toplu depolama haricinde genel olarak her m3 tehlikeli atık için 1 m2 yüzey alan gerekmektedir. Sadece

metal ambalajlar kullanıldığında her bir m2 üzerine daha fazla hacimde atık depolamak mümkündür. Örnek çalışmada hem metal hem de plastik ambalajları kullanyldığı kabul edilmiştir.

· Gerekli depolama alanına ekstradan % 50 daha fazla bir alan eklenmiştir. Bunun nedeni arasındaki koridorlar arasında mesafe bırakmak ve taşımalar sırasında kolaylık sağlamaktır.

· Tehlikeli atıklar kapalı binalarda depolanabileceği gibi üstü kapalı (çatılı) açık binalarda da depolanabilir. Bu durum ambalajların açık havaya karşı dirençli olması durumunda gerçekleştirilebilir. Ancak, açık binaların dezavantajı özellikle yanıcı ve tutuşabilir tehlikeli atıkların depolanmasında ortaya çıkar. Bu durumlarda yangına karşı kullanılacak su deposunun kapasitesi ve mesafelerin büyüklüğü (paragraf 4.3’de anlatıldığı gibi) söz konusudur. Örnek için tehlikeli atıkların kapalı binada depolandığı kabul edilmiştir.

· Çeşitli atıklar için gereken yangın söndürme suyu toplama deposunun kapasitesi ve koruma seviyesi ile ilgili bilgiler Ek 1'de verilmiştir.

Depo 1: Tutuşabilir Atıkların DepolanmasıDepo 1 içinde aşağıdaki atıklar depolanabilir (Ek 1’e bakınız)

· Düşük halojen ihtiva eden solventler 100 m3

· Yüksek konsantrasyonlu solventler 50 m3

· Kullanılmış yağlar (dü?ük halojen konsantrasyonu) 30 m3

· Kullanılmış yağlar (yüksek halojen konsantrasyonu) 30 m3

Depo 1‘in bu tür değişik atıkları depolaması için efektif yüzey alanı 210 m2 olmalıdır. Taşıma sırasında kolaylık ve diğer ihtiyaçlarla birlikte bu değer Depo 1 için 320 m2’ye çıkmaktadır

Burada sıralanan tüm bu dört atık türü parlama noktası 55 C’den daha az olan malzemelerden meydana gelmekte ve 1. veya 2. seviyede koruma seviyesi gerektirmektedir. Yangına karşı kullanılacak su miktarı üretilen yangın su miktarının % 50 - 100 mertebesindedir. Gerekli koruma seviyesi kullanılan ambalaj malzemesine bağlı değildir.

Seçilen koruma seviyesi alınması zorunu olan acil önlemleri tayin eder ve özellikle yangın söndürme sisteminin seçimini belirler (3.3 ve 4.4 no’lu paragraflara bakınız). Yangın söndürme sisteminin yatırım maliyetini minimize etmek için koruma seviyesi 2 olarak seçilmelidir. Bunun dezavantajı yangın suyu için gerekli olan depolama kapasitesinin koruma seviyesinin iki katı olmasıdır. Koruma seviyesi 2 için yangın söndürücü köpük kullanılması tavsiye edilmiştir.

Burada depolanan atıkların yanıcı /tutuşucu özellikte olmaları, her depolama bölümünün maksimum 100 m2 olmasını gerekli kılmaktadır. Bu 3 bölümün gerekli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durumda deponun 2 bölümü solventlerin (birinci bölüm düşük, ikinci bölüm yüksek halojen konsantrasyonu) ve 1



bölümü de kullanılmış yağların (hem dü?ük hem de yüksek halojen konsantrasyonu) depolanması için kullanılması öngörülmüştür.

Bu depo için gerekli diğer ekipman gereksinimleri Bölüm-4’de anlatılmıştır.

Depo 2 : Parlama noktası 55 C’den yüksek olan yanabilir katıların ve sıvıların depolanması

Depo 2’de aşağıdaki atıklar depolanacaktır (Ek 1’e bakınız)-Yağ asitleri, boya atıkları ve polimer atıklar (dü?ük halojen konsantrasyonu) 10 m3 -Yağ asitleri, boya atıkları ve polimer atıkları (yüksek halojen konsantrasyonu) 30 m3

· Yağlı çamurlar 20 m3

· Yağ emülsiyonları 10 m3

· Pestisitler 10 m3

· Zift 20 m3

Bu farklı atıkları depolamak için gerekli depolama alanı 100 m2’dir. . Taşıma sırasında kolaylık ve diğer ihtiyaçlarla birlikte bu değer Depo 2 için yaklaşık olarak 150 m2’ye çıkmaktadır.

Bu atık tiplerinin depolanmasında koruma seviyesi 2 olmaktadır (yangına karşı kullanılacak su miktarı üretilen miktarın % 50 seviyesindedir). Organik atıkların depolanmasında, örneğin yağ asitleri, boya ve polimer atıklarının depolanması için bu atıkların metal ambalajlarda (varillerde) bulunmaları halinde koruma seviyesi 3 yeterlidir (yangına karşı kullanılacak su depolanmasına gerek yoktur). Bu da bu atıkların üçüncü bölümde depolanmalarına olanak vermektedir. Bu örnek çalışmada atıkların hem metal, hem de plastik ambalajlarda tutulacakları var sayılmış bu nedenle de depolama için koruma seviyesi 2 olarak öngörülmüştür.

Bu depolama sahasında bulunan atıklar tutuşabilir nitelikte olmadıklarından dolayı bu deponun gerekli maksimum yüzey alanı 300 m2 olup sadece 1 depolama bölümü gerektirmektedir.

Depo 2, depo 1 ile birlikte gerçekleştirilebilir. Bu şekilde gerçekleştiği takdirde, yangın söndürme işlemi için kullanılan atıksuyu ve dökülen tehlikeli atık toplama için daha yüksek bir kapasite gerekecektir. Depo alanları birleştirildiğinde, bu kapasite, toplam alan için hesaplanan yangın atıksuyunun nominal miktarının % 100’ü esas alınarak hesaplanmalıdır. Depo alanları ayrı tutulduğunda, yangın atıksuyu toplama kapasitesi, depo 1 için hesaplanan kapasiteye göre hesaplanacaktır. Bu pilot etüdünde, her iki deponun ayrı tutulduğu varsayılmıştır. Diğer ekipman ihtiyaçları ilgili bölümde tarif edilmiştir.

Depo 3: Yanmayan sıvı ve katı madde deposu

Depo 3’te, aşağıdaki atıklar (Ek 1’e bakınız) depolanabilir:· Değişik asit atıklar, meselâ:

Sabitleştirici veya laboratuar atığı 5 m3

· Değişik kostik (bazik) atıklar, meselâ:Fotoğraf banyosu veya laboratuar atığı 5 m3

· Siyanür ihtiva eden çamurlar 10 m3 · Ağır metal ihtiva eden çamurlar 20 m3 · Piller 2 m3

· Araç aküleri 2 m3

Depo 3’te bu değişik atıklar için öngörülen depo alanı 44 m2’dir. Depo alanında taşıma ve atık fraksiyonlarının ayrı tutulması için gerekli alan ile birlikte, depo 3’teki toplam yüzölçümü 70 m2’dir.

Bu atık türlerinin hiç biri parlayıcı olmadığı için, koruma seviyesi 3 yeterli olacaktır. Yangın atıksuyu için herhangi bir toplama kapasitesi gerekli değildir.



Asitik atık ve araç aküleri, kostik atık ve siyanür ihtiva eden atık ile bir arada bulunmamalıdır. Bundan dolayı, iki ayrı depo bölümü gerekmektedir.

Diğer ekipman ihtiyaçları Bölüm 4‘te tarif edilmiştir.



Depo 4: Özel Riskli Atıkların Deposu

Depo 4’te, özel riskleri taşıyan atıklar depolanabilir (Ek 1’e bakınız):· (> 50 ppm) PBC/ PCT ihtiva eden atık yağlar 5 m3

· Nitroso yağ emülsiyonları 5 m3

Su ile temasa geçince parlayıcı gazları üreten atıklar 2 m3 · Organik peroksitler ve başka oksidasyona

sebep veren atıklar 5 m3

· Çok yanıcı katı atıklar 2 m3

Bu değişik atıkların depolanması için depo 4’te öngörülen alan 19 m2dir. Atıkların çeşitliliği ve oluşmasına sebep olabilecekleri muhtemel risklerden dolayı, depo 4, dört ayrı bölüm olarak tasarlanmalıdır. Bunun için toplam gerekli yüzölçümü, depo alanındaki taşıma ve bölümleri birbirinden ayırmak için gerekli alan ile birlikte, yaklaşık 40 m2 olacaktır.

PCB/PCT ihtiva eden atık yağlar ve nitroso yağ emülsiyonları, hem parlayıcıdır, hem de insan sağlığı için risklidir (çok zehirli ve kanserojendir). Bu atıklar, ayrı bir depo bölümünde birlikte tutulabilir (diğer atıklardan yangına dayanıklı bir duvar ile ayrılarak). Bu bölüm için, koruma seviyesi 1 gereklidir (Yangın atıksuyu toplama kapasitesi, toplam üretilen yangın atıksuyunun % 100’ü olacaktır). Çeşitli atıklar için gereken yangın söndürme suyu toplama deposunun kapasitesi ve koruma seviyesi ile ilgili bilgiler Ek 1'de verilmiştir. Kanserojen ve aşırı zehirli atıklar bölümünde, çalışanların iş emniyetini sağlamak için ek tedbirler gerekli olabilir. Bu tedbirlerin gerekliliği ve yapılması gereken işler, her durum için ayrı ayrı belirlenmelidir (örneğin, solunum cihazı, gaz maskeleri, hava perdeleri veya patlamaya karşı dayanıklı duvarlar)

Çok yanıcı katı atıklar, PCB/PCT ihtiva eden atık yağlar ve nitroso yağ emülsiyonlarından ayrı bir yerde tutulmalıdır. Bu şekilde, katı atıkların yanması durumunda bu kanserojen ve zehirli atıkların da tutuşması engellenebilir. Çok yanıcı katı atıkların depolanması için koruma seviyesi 2 gereklidir (Yangın atıksuyu toplama kapasitesi, toplam üretilen yangın atıksuyunun % 50’si olacaktır).

Yüksek yanıcılığından dolayı, diğer parlayıcı atıkların tutuşma risklerini yükseltebilmeleri nedeniyle organik peroksitler yine ayrı bir yerde tutulmalıdır (yangına dayanıklı bir duvar ile ayrılarak). Organik peroksitlerin depolanması için, koruma seviyesi 1 veya 2 gereklidir (Yangın atıksuyu toplama kapasitesi, toplam üretilen yangın atıksuyunun % 50’si veya % 100’ü olacaktır). PCB/PCT ihtiva eden yağların bulunduğu bölüm için zaten koruma seviyesi 1 gerekli olduğundan, burada da koruma seviyesi 1 tavsiye edilmektedir.

Su ile temasa geçince parlayıcı gaz üreten atıklar için, koruma seviyesi 2 gereklidir. Ancak, bu malzemelerin su ile temasa geçmesi mutlaka engellenmelidir. Dolayısıyla, yangın atıksuyu için herhangi bir toplama kapasitesi öngörülmemelidir (sadece dökülen atıklar için gereklidir)

Diğer ekipman gereksinimleri bölüm 4'de tanımlanmıştır.



Konteynır deposu

Aşağıdaki atıklar (Ek 1’e bakınız) Konteynır deposunda tutulabilir:· Flüoresanlar 25 m3

· Asbestli atık 50 m3

· Katalizör atığı 125 m3 · Uçucu küller 200 m3

Flüoresanlar, önden kapatılabilen 25 m3’lük ayrı bir konteynırda toplanmalıdır. Bu Konteynır, depoda daima hazır bulunmalıdır. Flüoresanların kırılması durumunda gazların yayılmasını önlemek için, Konteynır su püskürtücü ve havalandırma sistemiyle donatılmalıdır.

Asbestli atıklar için, 25şer m3’lük iki Konteynır lâzımdır. Bunlar, toz yayılmasına karşı su püskürtücü sistemleriyle donatılmalıdır.

Katalizör atıkları ve uçucu küller, küçük konteynırlardan 25 m3‘lük konteynırlara nakledilecektir. Katalizör atıkları için 6 Konteynır, uçucu küller için ise 10 Konteynır gereklidir. Aktarma işlemi, tesisin bir başka birimi olan transfer istasyonunda gerçekleştirilecektir. Transfer istasyonunun çatı altında (kapalı) bulundurulması tavsiye edilir. Bu şekilde, (yağmur) suların atık ile temas ederek kirlenmesi engellenebilir ve arıtılması gereken su miktarı düşürülebilir. Diğer taraftan, çatının yapılması yatırım maliyetini yükseltir. Yukarıdaki 2 atık türü için gereken birer adet Konteynır, toz yayılmasını önlemek için su püskürtücüsü ile donatılmalıdır.

Bahsi geçen 19 Konteynır haricinde, birkaç adet yedek Konteynır gereklidir. 20 – 25 konteynırın depolandığı alanın yüzölçümü yaklaşık 600 m2’dir. Transfer istasyonunun toplam alanı yaklaşık 500 m2’dir.

Konteynırların bulunduğu bölümde çatıya gerek yoktur. Ancak, atıkların su ile temas etmesini önlemek için konteynırlar bir tente ile örtülmelidir. Kirlenmiş suyun sızarak toprağa karışmasını engellemek için, su geçirmeyen bir zemin gereklidir. Zeminde toplanan su ve su püskürtücülerin atıksuyu arıtma tesisine gönderilmelidir.

Kaba atık deposu

Aşağıdaki atıklar (Ek 1’e bakınız) açık havadaki kaba atık deposunda tutulabilir:· Kirlenmiş toprak 2000 m3

· Alçı atıkları 2000 m3

· Demir/ çelik değirmenlerinin atıkları 2000 m3

Kirlenmiş toprak, muhtemelen ayrı ayrı özelliklere (değişik kirletici cinsi ve konsantrasyonuna) sahip olacaktır. Daha sonraki ıslah çalışmalarını mümkün kılmak için, bu değişik toprakları ayrı bölümlerde tutmak gerekecektir. Buradaki pilot tesis etüdü için 4 değişik toprak tipi ve dolayısıyla 500’er m 3‘lük 4 bölüm kabul edilmektedir. Tesise getirildiğinde, kirlenmiş toprağın özellikleri bilinmeyebilir. Bu tür toprakların analizini yapabilmek için, ayrı bir bölüm gereklidir. Analiz sonuçları belli oluncaya kadar, söz konusu toprak “çok kirli” olarak kabul edilmelidir. 5 bölümün 3 kenarına 3 m yüksekliğinde duvarlar yapılacaktır. Gerekli alan her bölüm için yaklaşık 200 m2 (10 m genişlik * 20 m uzunluk, açık taraftaki yığın meyli hesaba alınmıştır) olacaktır. Kirlenmiş toprak için gerekli olan toplam yüzölçümü 1000 m 2 olacaktır.

Depo alanında, Hem alçı atığı, hem de demir çelik değirmenlerinin atığı bulunduğu takdirde, her depo alanının yüzölçümü 700 m2 (25 m genişlik * 28 m uzunluk * 3 m yükseklik, açık taraftaki yığın meyli hesaba alınmıştır) olacaktır. Burada yine alanların 3 kenarına duvar yapılacağı kabul edilmiştir. Alçı atıkları bazen tehlikeli atık sayılmamaktadır. Ancak, bu atıklara kirleticiler karıştığında, atık tehlikeli olarak kabul edilmeli ve söz konusu depo tesisinde depolanmalıdır.



Üç kaba atık depo alanındaki atıklarla temasa geçen su (yağmur suyu), toplanmalı ve arıtma tesisinde arıtılmalıdır. Genellikle, deponun zemininin geçirimsizliği için, drenaj sistemini içeren bir tabaka veya atıksu aktarma sistemini içeren geçirimsiz bir tabaka inşa edilir. Çok kirli toprakların depolanması için, geçirimsiz tabaka gereklidir.

Çok kirli malzemelerin depolanması durumunda, bu malzemelerin oluşturdukları yığınları örterek yağmur sularının kirlenmesini ve bu şekilde atıksu arıtma prosesini olumsuz etkilemesini önlemek gerekebilir.

Toz oluşumunu önlemek için, kuru mevsimlerde, kaba atık yığınlarını nemlendirmek veya örtmek gerekebilir. Bu özellikle çok kirli atıklardan oluşan yığınlar için önem arz eder.



6.3 Ek Hizmetler

Ara depolama tesisinde aşağıdaki ek hizmet birimlerinin bulunmaları gereklidir:

· Kantar· Atık kabul bölümü (büro dahil)· Yemekhane, soyunma yeri, duş· Araç parkı· Laboratuar· Boşaltma/ yükleme yeri· Atık işleme ve ambalaj temizleme yeri· Kamyon temizleme yeri · Yangın atıksuyu ve dökülen atık toplama sistemi· Atıksu arıtma tesisi

Kantar Kantar için yaklaşık 100 m2‘lük bir alan gereklidir.

Atık kabul bölümü (büro dahil), yemekhane, soyunma yeri, duşlarAra depo tesisinde yaklaşık 5 ilâ 10 kişi çalışacaktır. Atık kabul bölümü (büro dahil), yemekhane, soyunma yerleri ve duşlar için toplam 300 m2‘lik bir alan gereklidir.

Araç parkı için sahalarGerekli alan yaklaşık 150 m2 olarak tahmin edilmektedir.

LaboratuarGerekli alan yaklaşık 50 m2 olarak tahmin edilmektedir.

Boşaltma/ yükleme yerleriDepolanacak tehlikeli atıkların boşaltılması ve yüklenmesi için gerekli alan, 150 m2 olarak tahmin edilmektedir.

Atık işleme ve ambalajları temizleme tesisiBoşaltılan tehlikeli atıkların işleneceği ve tehlikeli atıkların içinde bulunduğu ambalajların temizleneceği tesis için gerekli alan, 200 m2 olarak tahmin edilmektedir.



Kamyon temizleme yeriKamyon temizleme yeri için yaklaşık 100 m2’lük bir alan gereklidir.

Yangın söndürmek için kullanılan atıksuyu ve dökülen tehlikeli atık deposuYangın atıksuyu ve dökülen tehlikeli atıkların toplanması için ayrı bir alan öngörülmemektedir. Toplama işlemi için, bir bodrum katının kullanılmasıyla toplam alan ihtiyacı azaltılacaktır. Bu deponun gerekli kapasitesi, değişik faktörlere bağlı olup her durumda özel olarak tespit edilmelidir.

Yangın atıksuyu ve dökülen tehlikeli atıklar aynı toplama biriminde toplanabilir. Bu toplama biriminin kapasitesi, en büyük depo alanı olan depo 1’e göre boyutlandırılmalıdır. Toplama birimini depo alanının dışında bulundurmakla, örneğin depo 2’den gelen yangın atıksuyunun depo 1’in bodrum katına girmesi önlenecektir.

Depo 3 için sadece dökülen tehlikeli atıkların toplanması amacıyla bir birim gerekli olacaktır. Atıkların birbirini olumsuz etkileme ihtimalini göz önünde bulundurarak, deponun her bölümü için ayrı bir toplama birimi teşkil edilmelidir. Toplama kapasitesi, depo bölümündeki sıvı atık miktarının % 10’u olarak hesaplanmalıdır (yani, asit atıklar için 0,7 m3, kostik ve diğer atıklar için ise 3,5 m3). Toplama birimi, depo alanının altında bir bodruma yerleştirilebilir.

Özel riskli atıklar için depo 4’te yapılan ayrı depo bölümlerinin her biri için ayrı bir yangın suyu toplama ve dökülen tehlikeli atıkları toplama birimi teşkil edilmelidir. Gerekli kapasiteler düşük olacağı için, bu toplama birimleri, depo alanlarının altında bulunan ayrı bodrumlara yerleştirilebilir.

Atıksu arıtmaAra depo tesisinin çevresinde bir arıtma tesisi bulunmadığı takdirde, ayrı bir arıtma tesisinin inşa edilmesi gerekebilir. Ancak, buradaki pilot etüdünde, böyle bir arıtma tesisi için herhangi bir alan öngörülmemektedir.

6.4 Toplam Yüzölçümü

Ara depolama tesisi için, toplam 10.500 m2‘lik bir yüzölçümü gereklidir. Çizelge 1, ara depolama tesisinin değişik birimleri için alan ihtiyacı gösterilmiştir. Bunların, kavramsal bir pilot etüdünün sonuçları olduğu göz ardı edilmemelidir. Altyapının alan ihtiyacı, özellikle transfer istasyonunun çevresi ve kaba atık depo bölümleri duruma göre daha uygun hale getirilebilir. Gerekli toplam alan yaklaşık 7.500 m2’ye indirilebilir.



Çizelge 1: Ara depolama tesisinin çeşitli birimleri için gerekli alan (m2)

Toplam 10.500

· Depo 1: Parlayıcı atık 320

· Depo 2: Yanıcı katı ve sıvı atıklar, parlama noktası > 55 °C 150

· Depo 3: Parlayıcı olmayan sıvı ve katı atıklar 70

· Depo 4: Özel riskli atıklar 40

· Konteynır deposu 600

· Kaba atık deposu – kirlenmiş toprak 1000

· Kaba atık deposu – alçı atığı 700

· Kaba atık deposu – demir/ çelik değirmenleri atığı 700

· Kantar 100

· Atık kabulü, yemekhane, soyunma yeri, duşlar 300

· Araç parkı 150

· Laboratuar 50

· Boşaltma/ yükleme yeri 150

· Atık işleme ve tehlikeli atık ihtiva eden ambalajları temizleme tesisi 200

· Kamyon temizleme yeri 100

· Altyapı 5.870

Personel İhtiyacı

Bu türden ara depolama tesisinde aşağıdaki personelin bulundurulması tavsiye edilir:

· İdare/ kantar sorumlusu· Atık aktarma/ ambalajlama sorumlusu· Kimyasal analiz yapabilecek teknisyen· Araç boşaltma için iki işçi· Araç ve tesis temizleme için bir işçi· Kapalı durduğu saatler için iki vardiyada ikişer bekçi

Yerel itfaiye ile bir anlaşma yapılmalıdır.



YARARLI LİTERATÜR

· EPA Standards 40 CFR part 264 and 265 "Standards applicable to owners and operators of hazardous waste treatment, storage and disposal facilities"

· CPR 15-2E, Storage of packaged hazardous materials; storage of large quantities, Guideline of the commission for prevention of disasters caused by hazardous materials

· Hazardous Waste Management, The Environmental Resources Management Group, 1994· ADR, Accord European relatif au transport international des marchandises Dangereuses Par

Routes· European standard EN-13501 "Fire classification of construction products and building

elements"



COLOPHON1 COLOFONStandards for Hazardous Waste Interim Storage FacilitiesML-TE990233

Müşteri : T.C. Çevre BakanlığıProje : Tehlikeli Atık Ara Depolama Tesisleri İçin Standardlar



EK 1 PİLOT TESİS İÇİN KULLANILAN BİLGİLER: ATIK TÜR VE MİKTARLARI, GEREKLİ KORUMA SEVİYELERİ VE YANGIN SÖNDÜRMEK İÇİN KULLANILAN SU İÇİN DEPO KAPASİTELERİ

Aşağıdaki çizelgede verilen bilgiler şu maddeler baz alınarak verilmiştir:· Tehlikeli atık cinsleri· Atık miktarları· Gerekli koruma seviyesi (atığın türü ve yanma özelliklerine göre; 1. koruma seviyesi en kapsamlı emniyet

tedbirlerini gerektirir; paragraf 3'e bakınız)· Yangın atıksuyu için gerekli depo kapasitesi

Çizelge ile ilgili açıklamaGenellikle, her atık türü için iki koruma seviyesi söz konusudur (meselâ, 1/1, 2/2 veya 2/3). İlk rakam (1/1, metal olmayan ambalaj kullanıldığında, ikincisi (1/1) ise metal ambalaj kullanıldığında geçerlidir.

Parantezler içindeki yüzde, söz konusu atık türü için gereken yangın atıksuyu nominal kapasitesinin yüzdesidir. 3. koruma seviyesi için yangın suyu toplama deposuna gerek yoktur.

Örnek: Yüksek halojen muhtevası olan atık yağların (çizelgede yüksek halojen konsantrasyonu olan organik atıklara bakınız) parlama noktası 55 °C'den düşüktür. Gerekli koruma seviyesi ve yangın atıksuyu toplama için çizelgede aşağıdaki bilgiler verilmiştir: 1/1 (50 %) veya 2/2 (100 %). Bunun anlamı şudur:

1. Ambalaj malzemesi, gereken koruma seviyesini etkilemez (Taksim /'den sonraki ve önceki rakam aynıdır).

2. 1. Koruma seviyesi seçildiğinde, yangın söndürmek için kullanılan atıksu toplama kapasitesi için nominal kapasitenin % 50'si yeterlidir. 2. Koruma seviyesi seçilirse ise yangın atıksuyu toplama kapasitesi nominal kapasite olmalıdır.

· Düşük halojen konsantrasyonu: = Cl < 2 ağırlık %, F < 0,5 ağırlık %)



Miktar (m3/yıl)

Özellikler

Parlama noktası < 55 °C (parlayıcı)

Parlama noktası 55 ve 100 °C arasında

Parlama noktası >100°C ve yanıcı katı atıklar

Yanmayan sıvılar

Yanmayan katı atık

Çözelti halindeki asit ve nötr atıklar

Geçerli değil 3/3 Geçerli değil

Değişik asit atıklar (ör. Sabitleştirici, Laboratuar atıkları)

5 X

Çözelti halindeki kostik inorganik atıklar

Geçerli değil 3/3 Geçerli değil

Değişik kostik atıklar (ör. Fotoğraf banyosu, Laboratuar atığı)

5 X

Organik atık (düşük halojen konsantrasyonu)

1/1 (50 %) veya 2/2 (100 %)

2/2 (50 %) 2/3 (50 % / --) 3/3 3/3

Çözücüler 100 XGresli asit atık, boya atığı, polimer atığı gibi organik atıklar

10 X

Atık yağlar 30 XYağlı çamurlar 20 XYağ emülsiyonları 10 XPestisitler 10 XZift 20 X

Organik atık (yüksek halojen konsantrasyonu)

1/1 (50 %) veya 2/2 (100 %)

2/2 (50 %) 2/3 (50 % / --) 3/3 3/3

Çözücüler 50 XGresli asit atık, boya atığı, polimer atığı gibi organik

30 X

Miktar (m3/yıl)

Özellikler




Yanmayan sıvılar


atıklarAtık yağlar 30 X

Ağır metal ve metaloidleri ihtiva eden atık (çözelti değil)

Geçerli değil 3/3 3/3

Siyanürlü çamurlar 10 XAğır metal ihtiva eden çamurlar (meselâ deri endüstrisi atıkları)

20 X

Piller 2 XAraba aküleri 2 X

Flüoresanlar 25 XAsbest atıkları 50 XKatalizör atığı 125 XUçucu küller 200 X

Özel riskli atıklar Her atık türü için ayrı şekilde belirlenmelidir50 ppm’den fazla PCB/PCT ihtiva eden atık yağlar

5 Aşırı zehirli

1/1 (100 %)

Nitroso yağ emülsiyonları 5 Kanserojen

1/1 (100 %)

Su ile temas edince parlayıcı gaz üreten atıklar (sodyum, potasyum, kalsiyum karbid)

2 Çok parlayıcı

2/2 (-)

Organik peroksitler (ve başka oksidizan atıklar)

5 Güçlü oksidizan

1/1 (50 %) veya 2/2 (100 %)

Çok yanıcı katı atıklar (kükürt ve kızıl fosfor atıkları)

2 Çok yanıcı

2/2 (50 %)

Çeşitli kaba atıkların depolanması

Geçerli değil

Miktar (m3/yıl)

Özellikler




Yanmayan sıvılar


Kirlenmiş topraklar 2000Alçı atıkları 2000Demir/ çelik değirmenleri atığı 2000

EK 2 KAVRAMSAL TASARIM (PİLOT ETÜD)

YEK 3: UYUŞMAZ MALZEMELERLE ILGILI BİR LİSTE

ALKALI METALLER(kalsiyum, potasyum, sodyum gibi)

su, karbondioksit, karbon tetraklorit ve diğer klorlu hidrokarbonlarla uyuşmaz

ASETİK ASİT

kromik asit, nitrik asit, hidroksil ihtiva eden bileşimler, etilen glikol, perklorik asit, peroksit ve permanganatlarla uyuşmaz

ASETON

Konsantre sülfürik asit, nitrik ve asit karışımlarla uyuşmaz.

ASETİLEN

bakır (boru döşeme), fluor, brom, klor, iyot, gümüş, cıva ve bunların bileşenleriyle uyuşmaz

AMONYAK ANHİDRİTLERİ

cıva, halojenler, kalsiyum hipoklorit ve hidrojen flüoritle uyuşmaz

AMONYUM NITRAT

asitler, metal tozları, yanıcı sıvılar, kloratlar, nitratlar, kükürt, ince daneli organik vb. yanıcı maddelerle uyuşmaz

ANILIN

nitrik asit, hidrojen peroksit ve diğer kuvvetli oksidizanlarla uyuşmaz

BROM

amonyak, asetilen, butadien, bütan, hidrojen, sodyum karbid, terebentin ve ince daneli metallerle uyuşmaz

KLORATLAR

Amonyak tuzları, asitler, metal tozları, kükürt, karbon, ince daneli organikler ve diğer yanıcı malzemelerle uyuşmaz

KROMİK ASİT

asetik asit, naftalin, kâfur, alkol, gliserin, terebentin ve diğer yanıcı sıvılarla uyuşmaz

KLOR

Amonyak, asetilen, butadien, benzen ve diğer petrol bileşenleri, hidrojen, sodyum karbitleri, terebentin ve ince daneli metallerle uyuşmaz

SİYANİDLER

asitlerle uyuşmaz

HİDROJEN PEROKSİT

bakır, krom, demir, çoğu metal ve metal tuzları, yanıcı sıvılar and diğer yanıcı maddeler, anilin ve nitrometanla uyuşmaz

HİDROJEN SÜLFİT

nitrik asit ve oksidizan gazlarla uyuşmaz

HİDROKARBONLAR

genel olarak: fluor, klor, brom, kromik asit, sodyum peroksitle uyuşmaz

IYOT

asetilen ve amonyakla uyuşmaz

CİVA

Asetilen, fluminik asit ve hidrojenle uyuşmaz

NITRİK ASİT

asetik, kromik veya hidrosiyanik asitlerle, anilin, karbon, hidrojen sülfit, yanıcı sıvı ve gazlarla veya hızlı nitrifiye olan diğer maddelerle uyuşmaz.

OKSİJEN

yağ, gres, hidrojen, yanıcı sıvı, katı veya gaz halindeki maddelerle uyuşmaz

OKSALİK ASİT

gümüş ve cıvayla uyuşmaz

PERKLORİK ASİT

asetik anhidrit, bizmut ve alaşımları, alkol, kâğıt, ahşap ve diğer organik maddelerle uyuşmaz

FOSFOR PENTOKSİT

suyla uyuşma

POTASYUM PERMANGANAT

Gliserin, etilen glikol, benzaldehid ve sülfürik asitle uyuşmaz

SODYUM PEROKSİT

oksidasyona uğrayan maddelerle, meselâ: metanol, dondurulmuş asetik asit, asetik anhidrit, benzaldehit, karbon disülfit, gliserin, etilen glikol, etil asetat, furfural vb. ile uyuşmaz

SÜLFÜRİK ASİT

klorat, Perklorat, permanganat ve suyla uyuşmaz

Y

EK – 4 TEHLİKELİ ATIK ARA DEPOLAMA TESİS LİSANSLANDIRMA KRİTERLERİ

1. Atık KabulüKabul kriterleri (Bkz. Bölüm 3.4)Kabul prosedürleri (Bkz. Bölüm 3.5)Kayıt sistemi (Bkz. Bölüm 3.8)

2. Güvenlik (Emniyet) TedbirleriGüvenlik (Bkz. Bölüm 3.2)Denetim ve bakım (Bkz. Bölüm 3.2)Kazaların önlenmesi (Bkz. Bölüm 3.2)Acil durum planlaması (Bkz. Bölüm 3.2)Eğitim (Bkz. Bölüm 3.2)Çevresel İzleme (Bkz. Bölüm 3.2)

3. Acil Durum ÖnlemleriYangın önleme ve yangına karşı önlem alma (Bkz. Bölüm 3.3 ve 4.4) Konteynırların/taşıma araçlarının dekontaminasyonu (Bkz. Bölüm 3.5 ve 4.2)Yangına karşı kullanılan sutyun ve dökülmüş/sızmış tehklikeli atıkların toplanması (Bkz. Bölüm 4.5) Dökülmüş/sızmış tehlikeli atıkların kaldırılması (temizlenmesi) (Bkz. Bölüm 4.6) İlk yardım ve personel emniyet ekipmanları (Bkz. Bölüm 4.9)

4. Depolama kuralları (Bkz. Bölüm 3.6)

5. Depolama Tesisi İçin Teknik GereksinimlerTesis zemini ve yollar (Bkz. Bölüm 4.2)Depolama alanı (sahası) (Bkz. Bölüm 4.3)Elektrik altyapısı (Bkz. Bölüm 4.7)Emniyet işaretleri (Bkz. Bölüm 4.8)

Documents

Tehlikeli Atık Ara Depolama Tesisi Standartları