TEMAT: Sposoby ochrony przyrody.

FORMY OCHRONY ŚRODOWISKA

ROZWIĄZANIA PRAWNE

SYSTEMY OBSZARÓW CHRONIONYCH

BANKI GENÓW

OGRODY ZOOLOGICZNE

OGRODY BOTANICZNE

OCHRONA ŚRODOWISKA (RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ)

OCHRONA IN SITU OCHRONA EX SITU

-ochrona ekosystemów

i naturalnych siedlisk

gatunków oraz ochrona

gatunków;

-ochrona różnorodności

genetycznej i gatunkowej

w warunkach sztucznych,

tj. poza naturalnym

środowiskiem;

Ochrona przyrody ma na celu

zachowanie, właściwe wykorzystanie

i odnawianie zasobów przyrody oraz

jej składników.

Wyróżniamy następujące sposoby

ochrony przyrody:

- ochrona obszarowa,

- ochrona indywidualna i

- ochrona gatunkowa.

OCHRONA IN SITU REALIZOWANA JEST PRZEZ:

1. OCHRONĘ OBSZAROWĄ

a) parki narodowe

„Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się

szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi,

społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi,

o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha,

na którym ochronie podlega cała przyroda

oraz walory krajobrazowe (...)”.

Ustawa o ochronie przyrody

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Pierwszy Park Narodowy

na świecie:

Yellowstone National Park

został utworzony

1 marca 1872 roku

PARKI NARODOWE W POLSCE

liczba: 23 (0,95% powierzchni kraju);

Najstarsze: Białowieski PN, Pieniński PN;

Największe: Biebrzański PN, Kampinoski PN;

PARKI NARODOWE W POLSCE

b) rezerwaty przyrody

„Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane

w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy,

ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin,

siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki

przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi

wartościami przyrodniczymi, naukowymi,

kulturowymi lub walorami krajobrazowymi (...)”.

Ustawa o ochronie przyrody

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Rezerwat przyrody nieożywionej

Bonarka (Kraków)

Rezerwat przyrody nieożywionej

na Luboniu Wielkim

c) park krajobrazowy

„Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony

ze względu na wartości przyrodnicze,

historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe

w celu zachowania, popularyzacji tych wartości

w warunkach zrównoważonego rozwoju (...)”.

Ustawa o ochronie przyrody

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Mazurski PK

PK Dolinki Krakowskie

d) obszary chronionego krajobrazu

„Obszar chronionego krajobrazu obejmuje

tereny chronione ze względu na wyróżniający się

krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach,

wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania

potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub

pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych (...)”.

Ustawa o ochronie przyrody

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Obszar chronionego krajobrazu

Bolimowsko - Radziejowicki

Obszar chronionego krajobrazu

Doliny Kamiennej

2. OCHRONĘ INDYWIDUALNĄ

a) pomniki przyrody

b) użytki ekologiczne

c) stanowiska dokumentacyjne

d) zespoły przyrodniczo - krajobrazowe

OCHRONA IN SITU REALIZOWANA JEST PRZEZ:

a) pomniki przyrody

„Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej

i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości

przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub

krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi

cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych

rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub

obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary,

głazy narzutowe oraz jaskinie (...)”.

Ustawa o ochronie przyrody

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Pomnik przyrody:

dąb szypułkowy Stefan,

Kampinos pod Warszawą

Pomnik przyrody:

Aleja Brzozowa,

Częstochowa

Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na

powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem

naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji

geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów

mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami

oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk

powierzchniowych i podziemnych.

Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości

ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności

biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka

wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty

nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy,

kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub

chronionych gatunków roślin, zwierząt, grzybów, ich ostoje oraz

miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

Ustawa o ochronie przyrody

z dnia 16 kwietnia 2004 r.

OCHRONA IN SITU REALIZOWANA JEST PRZEZ:

3. ochronę gatunkową roślin, zwierząt i grzybów

krokus czosnek

niedźwiedzi

mieczyk

dachówkowaty

podkolan

biały

Rośliny chronione Gorczańskiego PN:

Zwierzęta chronione Gorczańskiego PN:

salamandra plamista

głuszec

ryś

podkowiec mały

OCHRONA EX SITU REALIZOWANA JEST W:

BANKACH GENÓW:

banki nasion

banki tkanek

ogrody botaniczne

ogrody zoologiczne

Gatunki zwierząt introdukowane i reintrodukowane w Polsce:

Foka szara

Niepylak apollo Wąż eskulapa

Żubr Drop

NOTATKA

1. Ochrona przyrody ma na celu zachowanie, właściwe

wykorzystanie i odnawianie zasobów przyrody oraz jej

składników.

2. Wyróżniamy następujące sposoby ochrony przyrody:

- ochrona obszarowa (parki narodowe, rezerwaty

przyrody, parki krajobrazowe),

- ochrona indywidualna (pomniki przyrody,

stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne),

- ochrona gatunkowa.

Zadanie domowe:

Wyjaśnij, na czym polega ochrona gatunkowa

ścisła i częściowa.

Wyjaśnij, na czym polega ochrona czynna, a na

czym bierna.