27
5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden sonsuza kadar uzadığı kabul edilen ve noktaların yan yana gelmesiyle oluşan düz çizgiye doğru denir. A B d d, AB veya AB şeklinde gösterilir. Doğrunun belirlenen iki nokta arasındaki parçasına doğru parçası denir. A B [AB] veya AB şeklinde gösterilir. Doğru parçası modelinin bir ucu sınırsızca uzadığında elde edilen şekle ışın denir. A B [AB veya AB şeklinde gösterilir. AB doğru parçasının uzunluğu |AB| şeklinde gösterilir. DİKKAT BİRLİKTE ÇÖZELİM 1. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan bölümleri doldurunuz. Şekil Sembolle Yazılışı Okunuşu R P PR ışını [KT] KT doğru parçası CD doğrusu K E EK ışını C D K T CD, CD [PR PR [EK EK

TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

  • Upload
    others

  • View
    18

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

3

TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER

1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın

✽ Her iki yönden sonsuza kadar uzadığı kabul edilen ve noktaların yan yana gelmesiyle oluşan

düz çizgiye doğru denir.

A B

d d, AB veya AB şeklinde gösterilir.

✽ Doğrunun belirlenen iki nokta arasındaki parçasına doğru parçası denir.

A B [AB] veya AB şeklinde gösterilir.

✽ Doğru parçası modelinin bir ucu sınırsızca uzadığında elde edilen şekle ışın denir.

A B [AB veya

→AB şeklinde gösterilir.

AB doğru parçasının uzunluğu |AB| şeklinde gösterilir.

DİKKAT

BİRLİKTE ÇÖZELİM

1. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan bölümleri doldurunuz.

Şekil Sembolle Yazılışı Okunuşu

R

PPR ışını

[KT] KT doğru parçası

CD doğrusu

K

E

EK ışını

C D

K T

CD, CD

[PR

PR

[EK

EK

Page 2: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

4

2. Aşağıda verilen d doğrusu üzerindeki doğru parçalarını sembol kullanarak gösteriniz ve yanlarına okunuşlarını yazınız.

P R S d

[PR]: PR doğru parçası

[PS]: PS doğru parçası

[RS]: RS doğru parçası

3. D E F

Şekildeki DF doğrusundan elde edilecek ışınları yazınız.

[DE, [DF, [ED, [FD, [EF, [FE

4.

A B

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Yukarıda verilen AB doğrusundan elde edilecek AB doğru parçasının uzunluğu kaç cm'dir?

|AB| = 7 – 3 = 4 cm

5.

1234

Yukarıdaki şekilde Ahmet hangi yoldan giderse en kısa yoldan evine varmış olur?

3 numaralı yol

Page 3: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

5

Aynı Düzlemdeki İki Doğrunun Birbirine Göre DurumlarıParalel Doğrular: Aynı düzlem üzerinde bulu-nan ve birbirine kesmeyen doğrular paraleldir. Paralellik // sembolü ile gösterilir.

Kesişen Doğrular: Birbirini bir noktada kesen doğru-lara kesişen doğrular denir. Birbirini dik açı ile kesen doğrulara dik kesişen doğrular denir.Diklik ^ sembolü ile gösterilir.

a ile b kesişiyor. m ile n dik kesişiyor. m ^ n ile gösterilir.

Çakışık Doğrular: Aynı düzlem üzerinde tüm nok-taları ortak olan doğrulara çakışık doğrular denir.

a

K

b

m

Fn

k // l ile gösterilir.k ile l paraleldir.

k

l

cd

c ile d çakışıktır.

m

n

A) a

bc

C)k lB) g h p

r

D)

E)ed

Aşağıda verilen doğruların birbirlerine göre durumlarını yazınız.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

g // hp ^ r

g ile r, g ile ph ile r, h ile p bir noktada kesişiyor.d ile e çakışıktır.

a // bc ^ bc ^ a

k // lm ^ n

Page 4: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

7

1. A

B

a) A noktasının, B noktasına göre konumunu yazınız.

4 birim yukarısında, 6 birim solundadır.

b) B noktasının, A noktasına göre konumunu yazınız.

6 birim sağında, 4 birim aşağısındadır.

2.

II

I

Noktalı kâğıt üzerinde gösterilmiş yamaç paraşütü yapan Uras'ın I. konumdan II. konuma geçmek için hangi yönde kaç birim yer değiştirdiğini bulunuz.

6 birim aşağı, 7 birim sağa

3. İstiklal Marşı boyunca bayrağı göndere çıkaran Mete, Türk Bayrağı'nın konumunu ne kadar değiştirmiştir? (Direk eş parçalara bölünmüştür.)

7 birim yukarı

4. Yanda noktalı kâğıt üzerinde gösterilmiş kayak yapan 2 sporcudan önde olanın geride olana göre matema-tiksel konumu nedir?

5 birim aşağıda, 7 birim sağdadır.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

6 br

4 br

6 birim

7 birim

Page 5: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

8

3. Eş Doğru Parçaları

✽ Uzunlukları eşit olan doğru parçalarına eş doğru parçaları denir.

✽ İki doğru parçasının eşitliği “�” sembolü ile gösterilir. Uzunlukları eşit doğru parçalarının

biçimleri aynı veya benzerdir.

1.

A

BŞekilde verilen doğru parçasına eş doğru parçaları çizelim.

AB doğru parçasının uzunluğu 4 birime, 2 birimdir. AB doğru parçasına eş, konumları farklı 3 doğru parçası aşağıdaki gibi çizilebilir.

[AB] � [CD] � [EF] � [GH]

A

B

D

G

H

C

F

E

2 birim

4 birim

ÖRNEK

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Aşağıdaki verilen doğru parçalarına eş doğru parçaları çiziniz ve sembollerle gösteriniz.

Aa. b. c.

S V

U

B

T

[AB] � [CD] [PR] � [ST] [UV] � [ZY]

C

D

P

Y

R

Z3 br 4 br

5 br

4 br

6 br

Page 6: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

9

SIRA SENDE

1. Aşağıda sembolle gösterilen geometrik şekilleri çiziniz.

[AB:

[KL]:

DE:

$AL:

PR:*ST:

2. Aşağıda verilen geometrik şekilleri sembolle gösteriniz.

M Nd

M N

K L

MN, M←→N, d

M⎯→N, [MN

K—L, [KL]

3. A B C D

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

K L F NM O

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Yandaki cetveller üzerinde verilen doğru parçalarından uzunluğu 5 cm olan doğru parçalarını yazınız.

|AB| = |BD| = |KM| = |LN| = |MO| = 5 cm

4. Aşağıda verilen doğrulardan hangileri kesişir?

d

kA)

e

fB)

t

mC)

r

pD)

d // k olduğundan

d ile k kesişmez.

S TD E

A LA B

P RK L

Page 7: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

10

5. Noktalı kâğıt üzerinde gösterilmiş arabalardan arkadaki arabanın öndeki arabaya göre mate-matiksel konumunu bulunuz.

9 br solunda, 2 br aşağısında

6. A

B

a) A noktasının, B noktasına göre konumunu yazınız.

4 br yukarıda, 3 br solda

b) B noktasının, A noktasına göre konumunu yazınız. 3 br sağda, 4 br aşağıda

7.

A

CD

L

B

dL noktasından geçmek üzere d doğrusuna paralel olan bir doğru çizmek istediğimizde hangi noktadan geçece-ğini bulunuz.

d // L←→B,

B noktasından geçer.

8. Aşağıdaki doğru parçalarına eşit uzunlukta birer doğru parçası çiziniz.

a. b. c. e.d. V

Y

F

EP

R

AK

B L

3 br

4 br

Z

T

G

H

S

TM

C

ND

Page 8: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

11

9.

A

K

B P

S T

Yanda verilen ST doğru parçasına eş bir doğru parçası çizi-niz.

[AB] � [ST]

10. k

C

AB

D E

E noktasından geçmek üzere k doğrusuna dik olan bir doğru çizmek istediğimizde hangi noktadan geçeceğini bulunuz.

A←→E ^ k

A noktasından geçer.

11.

C

A

B

a) A noktasının, B noktasına göre konumunu yazınız.

4 br aşağısında, 3 br solundadır.

b) C noktasının, A noktasına göre konumunu yazınız.

2 br solunda, 2 br yukarısındadır.

c) B noktasının, C noktasına göre konumunu yazınız.

2 br yukarısında, 5 br sağındadır.

5 br

4 br

3 br2 br2 br

2 br

Page 9: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

13

1. Aşağıda verilen açıların çeşitlerini belirleyiniz.

d.a. c.b.

Dik açı Geniş açı Geniş açı Dar açı

2. Bir kolu aşağıda verilen ışınlar olacak şekilde dik açılar oluşturunuz.

a. b. c.A

DE

F

C

B

3. Bir kolu aşağıda verilen ışınlar olacak şekilde dar açılar oluşturunuz.

a. b. c.

A

D

E F

C

B

4. Bir kolu aşağıda verilen ışınlar olacak şekilde geniş açılar oluşturunuz.

a. b. c.

A

D

EF

CB

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Page 10: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

17

1. Aşağıdaki doğrulara verilen noktalardan pergel ve cetvel yardımıyla dikme çiziniz.

A

d dB

2. Aşağıdaki doğrulara verilen noktalardan gönye yardımıyla dikme çiziniz.

Cf g

D

Aşağıdaki kareli kâğıtta verilen noktaların d doğrusuna olan uzaklıklarını bulunuz.

R L

K

C

U

N

B

E

d

BİRLİKTE ÇÖZELİM

SIRA SENDE

5

5

6

6

1

3 4

1

Page 11: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

18

6. Paralel Doğru Parçaları

✽ Her bir noktası arasındaki uzunlukları eşit olan doğru parçalarına paralel doğru parçala-

rı denir.

ÖRNEK

A

C

B Yandaki AB doğru parçasına paralel ve uç noktalarından biri C nok-tası olan bir doğru parçası çizelim.

A

C

D3 br

3 br

2 br

2 br

B C noktası, A noktasının 3 birim aşağısının 2 birim sağında olduğundan çizeceğimiz doğru parçasının diğer ucu da B noktasının 3 birim aşağı-sının 2 birim sağında olur.[AB] // [CD] şeklinde gösterilir.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Aşağıda verilen doğru parçalarına paralel bir doğru parçası çiziniz ve sembolle gösteriniz.

a. b. c.A

K

L

S

T

B

C

N

M

P

R

D

[AB] // [CD] [KL] // [MN] [ST] // [PR]

Page 12: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

19

SIRA SENDE

1. Aşağıdaki doğru parçalarından paralel olanları belirleyerek sembolle gösteriniz.

a. b. c. e.d.

V

Y

Z

T

D

F

E

G

S

T

P

R

AK M

C

BL N

D

[DE] // [FG] [AB] // [CD] [KL] // [MN]

2. A

F K

C D E

BYandaki kareli kâğıt üzerinde verilen noktaları aşağıdaki sıraya göre kalemle birleştirerek şekilleri oluşturunuz.

A) [CF] na paralel bir doğru parçası çiziniz. [CF] // [DK]

B) [AB] na dik bir doğru çiziniz. [AB] ^ D←→K

C) [CD] na eşit bir doğru parçası çiziniz. |CD| = |DE|

D) [AC] na paralel bir doğru parçası çiziniz. [AC] // [DB]

Page 13: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

21

2.

A D

CB

E Yanda verilen ABCDE beşgeninin temel elemanlarını inceleyelim.

ABCDE beşgeninin,

5 kenarı, 5 köşesi ve 5 iç açışı vardır.

Köşeleri: A, B, C, D, E noktaları

Kenarları: [AB], [BC], [CD], [DE], [EA]

İç açıları: E£AB, A £BC, B £CD, C £DE, D£EA

Köşegenleri: [AD], [AC], [EB], [EC], [DB] 'dır.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

1. Aşağıdaki şekillerden çokgen olabilenleri belirleyip isimlendiriniz.

Kapalı olmadığından çokgen değildir.

Dörtgen Sekizgen Üçgen Beşgen

DörtgenKenarları birbirini kestiğinden çokgen değildir.

A D

CB

E

A D

CB

E

Page 14: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

22

2. Aşağıdaki tabloyu doldurunuz.

Köşe Sayısı

Kenar Sayısı

İç Açı Sayısı İsmi

4 4 4 Dörtgen

3 3 3 Üçgen

5 5 5 Beşgen

6 6 6 Altıgen

8 8 8 Sekizgen

3. Aşağıdaki çokgenlerin köşegenlerini çiziniz.

a. b. c.

Köşegeni yoktur.

4. Aşağıdaki noktalı zemine istenilen çokgenleri çiziniz.

a. 2 köşegeni olan bir çokgen

b. 6 köşesi olan bir çokgen

c. 5 iç açısı olan bir çokgen

Page 15: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

24

1. Aşağıdaki üçgenlerin açılarını açıölçer yardımıyla bulup üçgenlerin çeşidini açılarına göre yazınız.

M

K L

s( æK)= 25°

s( æL)= 120°

s( æM)= 35°

P

R T

s(æP)= 60°

s(æR)= 60°

s(æT)= 60°

M

N Y

s( æM)= 80°

s( æN)= 50°

s( æY)= 50°

s( æD)= 90°

s( æE)= 75°

s( æF)= 15°

D F

E

K◊LM geniş açılı bir üçgendir.

D◊EF dik açılı bir üçgendir.

P ◊RT dar açılı bir üçgendir.

M◊NY dar açılı bir üçgendir.

B

CA

s( æA)= 110°

s( æB)= 40°

s( æC)= 30° A ◊BC geniş açılı bir üçgendir.

2. Aşağıdaki üçgenleri açı özelliklerine göre isimlendiriniz.

Dik AçılıÜçgen

Dar AçılıÜçgen

Geniş AçılıÜçgen

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Page 16: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

26

BİRLİKTE ÇÖZELİM

1. Aşağıdaki üçgenlerin kenar uzunluklarını cetvel yardımıyla ölçüp üçgenlerin çeşidini, kenar uzunluklarına göre yazınız.

CB

AK

L M

E

F

D

V Y

Z

|AB| = 3 cm

|AC| = 5 cm

|BC| = 3 cm

İkizkenar üçgen

|KL| = 3 cm

|LM| = 4 cm

|KM| = 5 cm

Çeşitkenar üçgen

|DE| = 3 cm

|DF| = 3 cm

|EF| = 3 cm

Eşkenar üçgen

|VY| = 2,5 cm

|YZ| = 3 cm

|VZ| = 4,5 cm

Çeşitkenar üçgen

2. Aşağıdaki doğru parçalarını birleştirerek çeşitkenar, ikizkenar ve eşkenar üçgenler oluşturunuz.

6 cm

6 cm

3 cm3 cm

4 cm

4 cm

4 cm

7 cm7 cm

7 cm9 cm

9 cm

İkizkenar üçgen

6 cm

9 cm

9 cm

6 cm

3 cm 4 cm

Çeşitkenar üçgen

7 cm

7 cm 7 cm

Eşkenar üçgen

Page 17: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

27

KARMA SORULAR

Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.a. Bir üçgende iki geniş açı olabilir mi?

Hayır

b. Geniş açılı üçgen aynı zamanda eşkenar üçgen olabilir mi?

Hayır

c. Eşkenar üçgen her zaman dar açılı bir üçgen midir?

Evet

d. Geniş açılı üçgende dik açı olabilir mi?

Hayır

Aşağıda açı ölçüleri verilen üçgenlerden hangisi çizilemez?

A) s( æK) = 45° s( æL) = 45° s( æM) = 90°B) s( æD ) = 60° s( æE ) = 60° s( æF) = 60°C) s( æR) = 90° s( æS) = 120° s( æS) = 30°D) s( æA ) = 150° s( æB ) = 10° s( æT) = 20°

Aşağıdaki kenar uzunlukları verilen üçgen-lerden hangisi ikizkenar üçgen olamaz?

A) 3, 4, 4 B) 3, 4, 5

C) 3, 5, 5 D) 4, 5, 4

SIRA SENDE

1.

A D

B ECF

KM P S

L R

Yukarıda verilen açıların çeşitlerini yazınız.

A £BC dik açıdır. D£EF geniş açıdır. K£LM dar açıdır. P £RS dik açıdır.

2. Aşağıdaki ifadelerdeki boşlukları uygun bir şekilde tamamlayınız.

a. Çokgenler kenar sayısına göre sınıflandırılır.

b. Kapalı olmayan şekiller çokgen değildir.

c. 7 kenarı olan kapalı şekle yedigen denir.

d. Bir çokgende ne kadar kenar varsa o kadar da köşe ve iç açı vardır.

Page 18: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

28

3. Aşağıdaki çokgenlerin kenar, köşe ve iç açı sayılarını yazınız.

a.

Kenar sayısı = 3

Köşe sayısı = 3

İç açı sayısı = 3

Kenar sayısı = 6

Köşe sayısı = 6

İç açı sayısı = 6

Kenar sayısı = 4

Köşe sayısı = 4

İç açı sayısı = 4

b. c.

4. Aşağıdaki çokgenlerin köşegenlerini çiziniz.

b. c. a.

Köşegeni yoktur.

5.

B

C

DE

A

ABCDE çokgeni ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” yazınız.

a. Beşgendir. ( D )

b. 6 iç açısı vardır. ( Y )

c. 5 köşesi vardır. ( D )

d. [DC] çokgenin bir kenarıdır. ( D )

e. [AE] çokgenin bir köşegenidir. ( Y )

f. [DB] çokgenin bir köşegenidir. ( D )

g. E £CD iç açılarından biridir. ( Y )

h. E £DC iç açılarından biridir. ( D )

Page 19: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

29

Dar açılı Çeşitkenar üçgen

Geniş açılı İkizkenar üçgen

Dar açılı İkizkenar üçgen

Geniş açılı Çeşitkenar üçgen

Dik açılı Çeşitkenar üçgen

Dik açılı İkizkenar üçgen

6. Aşağıdaki üçgenleri açılarına ve kenarlarına göre inceleyerek tabloyu doldurunuz.D

E F

30° 95°

K

M L

G H

K

3 cm

3 cm

3 cm

A

B C

80°

45°

TN

20°

M

5 cm

5 cm

V

Y

Z

D ◊EF K ◊LM A ◊BC Y ◊VZ N ◊MT G ◊HKÇeşitkenar ✓ ✓ ✓

İkizkenar ✓ ✓

Eşkenar ✓

Dar açılı ✓ ✓

Dik açılı ✓ ✓

Geniş açılı ✓ ✓

7. Aşağıda verilmiş üçgenleri açılarına ve kenarlarına göre adlandırınız.

75°

75°

30°

120°

49°

53°

30°

40°

130°45°

DİKKAT

Açılarına göre üçgenleri incelerken eğer iki açı verilmiş ise önce 3. açıyı bulunuz. Daha son-

ra türünü belirleriz.

78° 30° 60°

30° 45°

10°

Page 20: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

32

BİRLİKTE ÇÖZELİM

1. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları kutu içindeki uygun sözcüklerle doldurunuz.

Paralel – eşit – yamuk – eşkenar dörtgen – kare – 90°

* İç açıları 90° ve tüm kenarları eşit uzunlukta olan dörtgene

kare denir.

* Kenar uzunlukları birbirine eşit olan dörtgene eşkenar

dörtgen denir.

* Karşılıklı kenarları birbirine eşit, iç açıları 90° olan dörtgene dikdörtgen denir.

* Karşılıklı kenarları birbirine paralel ve eşit

uzunlukta olan dörtgene paralelkenar denir.

* Yamuk , karşılıklı kenar çiftlerinden en az biri paralel olan dörtgene denir.

2. T

P

S

R

Yukarıda verilen PRST paralelkenarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanı-na “D”, yanlış olanların yanına “Y” yazınız.* [PT] na paralelkenarın kenarı denir. ( D )

* [PS] na paralelkenarın kenarı denir. ( Y )

* [TS] ve [PR] birbirine paralel ve eşit uzunluktadır. ( D )

* [TR] na paralelkenarın köşegeni denir. ( D )

* [PS] ve [TR] eşit uzunlukta değildir. ( D )

Page 21: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

33

3. Aşağıda köşegenleri verilmiş dörtgenleri çiziniz ve bu dörtgenlerin isimlerini yazınız.

4. Aşağıdaki tabloda, verilen özelliğe sahip dörtgenlerin bulunduğu kutuları işaretleyiniz.

Dikdörtgen Kare Paralelkenar Eşkenar dörtgen Yamuk

Tüm kenar uzunlukları eşittir. ✓ ✓

Karşılıklı kenar uzunlukları eşittir. ✓ ✓ ✓ ✓

Tüm açı ölçüleri eşittir. ✓ ✓

Karşılıklı açıların ölçüleri eşittir. ✓ ✓ ✓ ✓

Karşılıklı kenarları paraleldir. ✓ ✓ ✓ ✓

Karşılıklı kenar çiftlerinden en az biri paraleldir. ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Köşegen uzunlukları eşittir. ✓ ✓

Köşegen uzunlukları eşit değildir. ✓ ✓ ✓

Köşegenleri dik kesişir. ✓ ✓

Köşegenleri birbirini iki eş parçaya ayırır. ✓ ✓ ✓ ✓

DikdörtgenParalelkenar Paralelkenar

Yamuk YamukKare

Page 22: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

34

5. Aşağıda verilen doğru parçalarını, istenilen dörtgenin bir kenarı olacak şekilde tamam-layınız.

E

M

K

Kare

Eşkenar dörtgen

Paralelkenar

Yamuk

Dikdörtgen

A

B

F

N

L

DC

M

N

C

D

KL

EF

G

H

Page 23: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

35

SIRA SENDE

1. Aşağıda verilen dörtgenlerin isimlerini altlarına yazıp köşegenlerini çiziniz.

Kare Paralelkenar Dikdörtgen Eşkenar dörtgen Yamuk

2. D

A

C

B

Aşağıdaki boşlukları yanda verilen ABCD dikdörtgenine göre doldu-runuz.

a. [AB] dikdörtgenin kenarı dır.

b. [DB] ve [AC] köşegenlerdir.

c. [DC] // [AB]

d. s( æA) = s( æB) =s( æC) = s( æD) = 90° dir.

e. |AC| = |DB|

3. N

K

M

L

Yanda verilen KLMN eşkenar dörtgeni ile ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” yazınız.

a. |KN| = |KL| ( D )

b. |KM| = |NL| ( Y )

c. s( æK) = s( æM) ( D )

d. s( æN) + s( æM) = 180° ( D )

e. [NM] // [ML] ( Y )

Page 24: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

37

1. Aşağıdaki üçgenlerde ölçüsü verilmeyen açıların değerini bulunuz.

a.A

56°

B

s(C) = ?

C

c.

G

138°

20°

H

s(K) = ?

K

b.

E

s(F) = ?

F

D

67°

45°

90° + 56° = 146° 45° + 67° = 112° 138° + 20° = 158°

180° – 146° = 34° = s( æC) 180° – 112° = 68° = s( æF) 180° – 158° = 22° = s( æK)

2. Aşağıdaki dörtgenlerde ölçüsü verilmeyen açıların değerini bulunuz.

a. b.

120°

70° 62°

A

DB

C

?

s(C) = ?

95°

80°

55°

E

H

GF

?

s(F) = ?

120° + 70° + 62° = 252° 95° + 80° + 55° + = 230°

360° – 252° = 108° = s( æC) 360° – 230° = 130° = s( æF)

3. Aşağıda iç açılarının ölçüleri verilen üçgenlerden hangileri çizilebilir?

a. s( æA) = 60°, s( æB) = 70°, s( æC) = 80° ✗

b. s( æD) = 20°, s( æE) = 20°, s( æF) = 140° ✓

c. s( æG) = 50°, s( æH) = 50°, s( æK) = 50° ✗

d. s( æL) = 90°, s( æM) = 45°, s( æN) = 45° ✓

e. s( æP) = 130°, s( æR) = 15°, s( æS) = 35° ✓

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Page 25: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

38

4. Aşağıda verilen dörtgenlerde istenilen açıları bulunuz.

a. 170°A D

CB

ABCD bir paralelkenardır.

s( æC) = 170°

s( æD) = 180° – 170° = 10°

b. K115°

58°

L M

N

KLMN bir yamuktur.

s( æN) = 180° – 58° = 122°

s( æL) = 180° – 115° = 65°

c. P

80°

R T

S

PRST bir eşkenar dörtgendir.

s( æS) = 80°

s( æT)=180°–80° = 100°

d. 145°

ZU

V Y

UVYZ bir yamuktur.

s( æV) = 90°

s( æY) = 180° – 145° = 35°

5. Aşağıdaki ikizkenar üçgenlerde istenilen açıları bulunuz.

A

B C

K

L M15°

a. b.

80°

?

?

s(B) = ? s(L) = ?

180° - 80° = 100° 15°x2 = 30°

100°÷2 = 50° = s( æB) 180° – 30° = 150° = s( æL)

Page 26: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

5. SINIF MATEMATİK 4. ÜNİTE

39

6.

35°

?

N

ML

K KLMN dörtgeninde s( æN) = 35°'dir. K açısının ölçüsü, N açısının ölçü-sünün 3 katıdır. M açısının ölçüsü de K açısının ölçüsünden 20° faz-ladır.

Buna göre, s( æL) kaç derecedir?

s( æN)35°

s( æK)35°x3 = 105°

s( æM)105° + 20° = 125°

s( æL)125° + 105° + 35° = 265°360° - 265° = 95°'dir.

7. 60° Yandaki paralelkenar şeklindeki kağıdın bir parçası kopmuştur.

Bu paralelkenarın diğer parçası aşağıdakilerden hangisidir?

130°a.

50°

c.

120°

b. 120°d.

8. 23°

A

D C

B

Yandaki dikdörtgende s(B £DC) = 23°

olduğuna göre, s(A £DB) kaç derecedir?

90° – 23° = 67°'dir.

Page 27: TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER · 2018. 11. 2. · 5. N TETİ 4. ÜNİTE 3 TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR VE ÇİZİMLER 1. Doğru, Doğru Parçası ve Işın Her iki yönden

BİLFEN YAYINCILIK4. ÜNİTE

40

1. Aşağıdaki dörtgenlerin verilmeyen açılarını hesaplayınız.

a. 130°

A D

CB

ABCD bir paralelkenardır.

s( æB) = 180° – 130° = 50°

s( æC) = 130°

b.

110°

K

M

NL

70°

KLMN bir eşkenar dörtgendir.

s( æN) = 110°

s( æK) = 70°

c. 120°105°

P

R S

T

PRST bir yamuktur.

s( æR) = 180° – 105° = 75°

s( æS) = 180° – 120° = 60°

d.

20°

160° 65°ZU

Y

V

UVYZ bir dörtgendir.

s( æY) = 115°

160° + 65° + 20 = 245°

360° – 245° = 115°

2. Aşağıdaki üçgenlerde istenilen açıları bulunuz.

a.

120°

35°

A

B

C

b.

42°

D

E F

c.

64°

H K

G

s( æH) = 64°

s( æB) = 25° s( æF) = 48° s( æK) = 52°

120° + 35° = 155° 90° + 42° = 132° 64°x2 = 128°

180° - 155° = 25° 180° - 132° = 48° 180° - 128° = 52°

SIRA SENDE