Upload
vlaamse-scholierenkoepel
View
218
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
400 jongeren gaven aan wat zij willen veranderen aan het onderwijs. Vlaamse Scholierenkoepel leest u deze keer de les.
Citation preview
�M e m o r a n d u m 2 0 0 9n a a r a a n l e i d i n g v a n d e V l a a m s e V e r k i e z i n g e n
COVER.pdf 4/8/09 3:00:03 PM
MEMORANDUM.indd 1 4/10/09 9:20:57 AM
INHOUD
LES 1 > Kwaliteit in het onderwijs
LES 2 > Een goed gevoel op school
LES 3 > Kostenbeheersing in het secundair onderwijs
LES 4 > Onderwijs voor en door leerlingen
LES 5 > Duidelijke rechten en plichten
COLOFON
Verantwoordelijke uitgever:
Maarten Mommaerts
Paleizenstraat 90
1030 Brussel
Tekst en foto’s:
Vlaamse Scholierenkoepel vzw
Vormgeving
Emma Thyssen
De Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) vzw
is de officieel erkende spreekbuis van de
scholieren in Vlaanderen en de
netoverschrijdende koepel van
leerlingenraden. VSK is een vereniging
voor en door scholieren uit het secundair
onderwijs en wil ervoor zorgen dat
scholieren betrokken worden in het
onderwijs(beleid). De vereniging gelooft
dat goed onderwijs wordt gerealiseerd
mét jongeren. Momenteel zijn er 600
leerlingenraden aangesloten bij de
koepel.
4
6
8
10
12
MEMORANDUM.indd 2 4/10/09 9:20:59 AM
�
Beste lezer
Op 7 juni 2009 zijn er Vlaamse verkiezingen. Het Vlaams Parlement wordt opnieuw
samengesteld en een nieuwe minister van Onderwijs treedt aan. Hoewel de meeste
scholieren nog niet mogen stemmen, hebben ze wel een (uitgesproken) mening.
Daarom wil de Vlaamse Scholierenkoepel vzw (VSK) ook die scholieren een stem
geven. VSK ging actief naar deze meningen op zoek. De resultaten van alle
inspraakmomenten vindt u terug in dit memorandum.
In het project ‘Stem JOS’ (Jongeren Over School) gaven 4000 jongeren aan wat zij
graag willen veranderen aan het onderwijs. Ook via inspraakdagen voor leerlingen,
schoolbezoeken, klasgesprekken en uit vele intense contacten met leerlingenraden
verzamelde de Algemene Vergadering van VSK wensen, frustraties en dromen van
leerlingen.
Wij lezen u deze keer de les. Als scholierenkoepel dagen we u uit om onze
aandachtspunten mee te nemen bij het uittekenen van uw school- en
onderwijsbeleid.
Lees ze aandachtig, zodat u maar één keer ‘terug naar school’ moet.
Jeff Bortels Voorzitter Vlaamse Scholierenkoepel vzw
MEMORANDUM.indd 3 4/10/09 9:21:01 AM
�
“Het is toch te gek voor woorden
dat we allemaal afstuderen en
weten wat er bijvoorbeeld
gebeurt bij een aardbeving,
maar dat niemand van ons zijn
belastingen kan invullen,
iets over verzekeringen weet
of eerste hulp kan aanbieden.
Ik vind dat onlogisch. Onderwijs
moet ons net op dit soort zaken
voorbereiden.”
“Leerlingen uit het BSO mogen best meer uitgedaagd worden. Wij kunnen wel meer dan in kranten knippen en de regel van drie.”
“Na een paar weken een
blok studie van � à � uur
heb je het wel gehad en
raak je vooral gefrustreerd.
Die praktijklessen zijn te
belangrijk voor ons.” “Ik heb al �0 keer ons schoolreglement moeten overschrijven, maar weet nog niet wat erin staat.”
blok studie van � à � uur
overschrijven
Onderwijs
moet ons net op dit soort zaken
voorbereiden.
r uitgedaagd
MEMORANDUM.indd 4 4/10/09 9:21:04 AM
�
Recht op kwaliteitsvol onderwijs betekent voor leerlingen in de eerste plaats
onderwijs waarbij de leerstof aansluit bij wat nodig is voor het latere leven.
De eindtermen en de ontwikkelingsdoelen moeten in dit licht voortdurend in vraag
gesteld worden en regelmatig vernieuwd worden. Laat de lesinhoud relevant, actueel en uitdagend zijn en inspelen op de leerbehoeften van jongeren. We vragen
ook een betere afstemming over de leerjaren heen, want nog te vaak wordt leerstof
gewoon herhaald.
Leerlingen pleiten voor stages en praktijkervaringen voor alle leerlingen in de
derde graad. Stages bieden belangrijke leer- en ontwikkelingskansen en iedere
leerling heeft het recht om gedurende een korte periode in een professionele
setting attitudes, vaardigheden, kennis en inzichten op te doen. Een stage kan op
verschillende manieren opgevat worden en is meer dan het voorbereiden van
leerlingen op één bepaalde job. Investeer in kwalitatieve stageplaatsen voor alle
leerlingen.
Leerlingen willen binnen hun gekozen studierichting één of meerdere vakken zelf kiezen. Nu kiest de school dikwijls voor hen en dan zijn ze verplicht om het volledige
pakket vakken te aanvaarden. Via keuzevakken leggen leerlingen eigen accenten
in hun studietraject. Ze gaan voor nieuwe uitdagingen of diepen
een gekend talent verder uit. Mogelijke keuzevakken zijn politiek, economie,
lichamelijke opvoeding, huishoudkunde, actualiteit, Spaans, gezondheid,
EHBO, ICT…
Leerlingen vragen zinvolle invulling van (straf)studies. Te veel leerkrachten laten
hun leerlingen als straf het schoolreglement overschrijven of een opstel maken.
Leerlingen stellen de zin en meerwaarde van zulke straffen in vraag.
Ook het (tijdelijk) wegvallen van leerkrachten is in sommige gevallen problematisch.
Zeker wanneer de uren studie elkaar opvolgen, komt het leren van leerlingen in
het gedrang. Leerlingen geven aan dat ze ook op die momenten recht hebben op
kwaliteitsvol onderwijs. De Vlaamse Scholierenkoepel vraagt scholen om werk te
maken van een zinvol en toekomstgericht (straf)studiebeleid waarbij ‘leren’ voorop
staat.
TE ONTHOUDEN> Nuttige, actuele en uitdagende leerstof
> Stages en praktijkervaringen voor alle leerlingen
> Keuzevakken om talenten te ontdekken of te verdiepen
> Zinvolle invulling van (straf)studies
KWALITEIT IN HET ONDERWIJS
MEMORANDUM.indd 5 4/10/09 9:21:06 AM
�
‘Leerkrachten gaan ervan uit dat
leerlingen met slechte punten
zich niet goed voelen. Maar ook
leerlingen met goede punten
voelen zich wel eens minder
goed in hun vel.’
‘Groepswerk is leuk, maar vraagt veel meer tijd dan individuele taken.’
‘Zeven toetsen plannen in één week tijd zorgt voor onnodige stress.’
‘Ik ga bij ons op school
niet naar het toilet, want
het wc-papier is altijd
op.’
r onnodige stress
t wc-papier is altijd
Groepswerkr vraagt meer
tijd
leerlingen met goede punt
voelen zich wel eens minder
goed in hun vel
MEMORANDUM.indd 6 4/10/09 9:21:08 AM
�
Een goede schoolinfrastructuur beïnvloedt de motivatie en prestaties van leerlingen. Toch blijven er nog heel wat onhygiënische toiletten, onpraktische klaslokalen en onaangename en ontoegankelijke schoolgebouwen bestaan. Op de speelplaats ontbreekt vaak nog groen, zitbanken, sportmogelijkheden of een overdekt deel. Binnen de school ijveren leerlingen voor voldoende computerklassen en een ontspanningsruimte. We vragen leerlingeninspraak in het verbouwen van schoolgebouwen en buitenruimten.
Leerlingen vinden het belangrijk dat er op school meer aandacht naar LO en beweging gaat. Sport draagt bij tot een gezonde school en een goede conditie. Tussen het lange stilzitten door is zinvolle ontspanning noodzakelijk. Ook actievere werkvormen tijdens de lessen kunnen het verschil maken. Leerlingen wijzen er ook op dat bij lestijden van 50 minuten lichamelijke opvoeding veel tijd verloren gaat door het verplaatsen en omkleden. VSK wil ervoor pleiten om lesblokken LO van 100 minuten in te richten.
Leerlingen spenderen nogal wat tijd aan taken, toetsen en examens, maar het frustreert hen dat de planning soms weinig rekening houdt met hun draagkracht. VSK pleit voor een duidelijk huiswerk- en toetsenbeleid in elke school; een beleid dat rekening houdt met wat de groep leerlingen van één studierichting of klas aankan. Een goed beleid zorgt ervoor dat leerlingen hun werk nog beter kunnen plannen en minder lijden onder stress. We vragen om hierbij rekening te houden met álle (kansrijke en kansarme) leerlingen. De volgende minister moet scholen ondersteuning bieden in het uitwerken van dit huiswerkbeleid.
De kwaliteit van lessen hangt onder meer af van de variatie aan didactische werkvormen, waaronder groepswerk. De meeste leerkrachten passen deze werkvorm regelmatig toe. Het gevaar dreigt dat de extra taaklast voor leerlingen die groepswerken met zich meebrengen, over het hoofd wordt gezien. Het maken van duidelijke afspraken, het samenkomen zelf, het verdelen van het werk en het komen tot een afgerond product vergen meer tijd bij groepswerk dan bij individueel werk. VSK vraagt om binnen de school een plafond vast te leggen voor het aantal groepswerken dat een leerling jaarlijks krijgt.
TE ONTHOUDEN> Leerlingvriendelijke schoolinfrastructuur
> Meer beweging en sport op school
> Draagkracht van leerlingen respecteren
EEN GOED GEVOEL OP SCHOOL
MEMORANDUM.indd 7 4/10/09 9:21:11 AM
�
Lange schoolreis weegt zwaar op gezinsbudget(Gazet van Antwerpen, 26 maart 2008)
Studiebeurs voor 1 leerling op 4(Het Laatste Nieuws, 30 april 2008)
Gratis secundair onderwijs is nog vera f. Nochtans lopen de kosten daar veel hoger op.(De Standaard, 25 augustus 2008)
Scholen schakelen
incassobureau in(Het Nieuwsblad, 8 februari 2009)
MEMORANDUM.indd 8 4/10/09 9:21:13 AM
�
Onderwijs heeft zijn prijs. Dat ouders en scholieren nu en dan de rekening
gepresenteerd krijgen, is onvermijdelijk. Maar de schoolkosten kunnen in het
secundair onderwijs sterk oplopen: vervoer van en naar de school, uitstappen en
reizen, kopies, boeken, rekenmachine … Een schooljaar kost gemiddeld 978 euro.
Voor sommige studierichtingen is de prijs een stuk hoger. Sinds 1 september 2008
werken de basisscholen met een maximumfactuur. De kosten voor toneelbezoek,
zwembeurten, uitstappen of een meerdaagse schoolreis mogen een bepaald
bedrag niet overschrijden. De maximumfactuur is een sterke prikkel om een
kostenbewust schoolbeleid uit te stippelen. VSK pleit voor een maximumfactuur in de eerste graad van het secundair onderwijs. Hier zijn de verschillen tussen de
kostprijs van de studiegebieden minder groot. Een brede basisvorming moet voor
iedereen betaalbaar zijn.
Alle scholen moeten een kostenbewust beleid voeren. Bijzondere aandacht moet
gaan naar een correcte en transparante bijdrageregeling. De kostprijs van een
studierichting mag niet langer leerlingen uitsluiten. Het is voor ons onaanvaardbaar
dat een leerling een ‘verkeerde studierichting’ kiest omdat thuis de centen
ontbreken of omdat zijn ouders denken dat de voorkeurrichting te duur is. Ook
meerdaagse schoolreizen blijven voor veel mensen te duur.
Leerlingen moeten naar school. Niet iedereen heeft privé-vervoer. De Lijn, de MIVB
en de NMBS leveren al inspanningen met voordeeltarieven. Voor kansarme
leerlingen mag de afstand niet langer een hinderpaal zijn. Het beleid moet ernaar
streven om gratis openbaar vervoer van en naar school te financieren.
De gebreken van het systeem van de schooltoelagen zijn voor een deel verholpen.
Ouders kunnen nu ook een schooltoelage vragen voor hun kinderen in het
basisonderwijs. De inkomensgrenzen zijn opgetrokken en het gezinsdossier maakt
een einde aan de administratieve rompslomp. Sommige kansarme ouders geloven
niet dat ze recht hebben op een toelage. Een efficiënt overheidsapparaat is in staat
automatisch de schooltoelage toe te kennen aan de leerlingen en hun ouders die
er recht op hebben. Zo komt er een einde aan het bedelaspect en blijven de
leerlingen die recht hebben op een toelage niet in de kou staan.
TE ONTHOUDEN> Maximumfactuur in de eerste graad
> Gratis openbaar vervoer van en naar school
> Schooltoelagen automatisch toekennen
KOSTENBEHEERSING IN HET SECUNDAIR
MEMORANDUM.indd 9 4/10/09 9:21:15 AM
�0
‘Als er vertrouwen is tussen
de leerkracht en de leer-
lingen, kan je beter zeggen
wat je graag wil veranderen.
Niet vanuit een vijandige
houding, maar zodat je
samen iets constructiefs
kan doen.’
‘Het gaat er toch om de leerkracht te evalueren als leerkracht en niet als persoon! En wie kan dat beter dan de leerlingen?’
‘De directeur was niet erg enthousiast om
het verbod op gsm’s en mp�’s te bespreken.
We luisterden daarom eerst naar zijn
opmerkingen. De bezwaren waren: slecht
voor het gehoor en asociaal. Uiteindelijk
kon de leerlingenraad dit wel begrijpen.
Als alternatief was er trouwens al muziek
op de speelplaats.’
‘De discussies in de schoolraad zijn vaak moeilijk. Maar het is wel belangrijk dat we als leerlingen gehoord worden.’
samen iets constructiefs
e leerkrachvalueren
leerkracht
direet verbod op gsm’s en mp�’s te bespreken.
muziek
op de speelplaats.
belangals leerlingen gehoord worden.’
evalueren alsvaluereleerkrachtleerkrach
leerkrachtleerkrachn alsenn alsen
MEMORANDUM.indd 10 4/10/09 9:21:17 AM
��
Leerlingen willen lessen mee kunnen ‘maken’. Ze willen enthousiaste en goede
leerkrachten vooraan in de klas. Leerlingen hebben een mening over de manier
van lesgeven, maar durven dit vaak niet vertellen. Het is tijd dat scholen en de
minister een kader creëren waarbinnen leerkrachten op een veilige manier
feedback kunnen vragen aan leerlingen. De leerkracht kan aangeven met welke
verwachtingen van leerlingen hij wel of geen rekening kan houden. Dit zorgt voor
een open relatie en betere lessen.
Leerlingen willen mee kunnen nadenken over het beleid op hun school. Ze liggen
wakker van thema’s als schoolinfrastructuur, examenroosters, de kwaliteit van de
school en de indeling van de schooldag. VSK vraagt dat de school voor een aantal
thema’s verplicht advies inwint bij de leerlingen. Als de directie een advies van de
leerlingenraad niet volgt, moet ze die beslissing motiveren. We vragen het
participatiedecreet in die zin bij te sturen. De leerlingenraad is niet op elke school
hetzelfde samengesteld. VSK wil dat iedere leerlingenraad zijn eigen samenstelling
kan bepalen.
Er is nood aan nieuwe initiatieven en meer middelen voor participatie. Stimuleer
participatie van leerlingen binnen de klas. Een kader waarbinnen leerkrachten
feedback kunnen vragen aan hun leerlingen is één concreet voorstel. Leerlingen
dromen ook van meer interactieve werkvormen tijdens de les. We verwachten dat
lerarenopleidingen hier meer aandacht aan besteden. Nieuwe leerkrachten
moeten weten hoe ze dagelijks op een participatieve manier kunnen werken. VSK
vraagt bovendien dat de minister investeert in stevige ondersteuning van leerlingen
in de schoolraad en de Lokale Overleg Platforms.
Meer onderzoek naar participatie is noodzakelijk. VSK vraagt meer onderzoek
naar het verband tussen participatie en andere thema’s, zoals gelijke
onderwijskansen, welbevinden van leerlingen en diversiteit. Verschillende
leerlingen hebben nood aan verschillende participatiestijlen.
TE ONTHOUDEN> Leerkrachten tips kunnen geven voor betere lessen
> Nood aan extra ondersteuning en onderzoek rond participatie
ONDERWIJS VOOR EN DOOR LEERLINGEN
MEMORANDUM.indd 11 4/10/09 9:21:20 AM
�2
‘De taal van het
schoolreglement
begrijp ik niet en
ik vind het
lettertype veel te
klein.’
‘Een leerling bij ons op school werd van verschillende scholen weggestuurd en werd na lange omzwervingen terug bij ons opgevangen. Kan dit wel?’
‘Ik moet als straf de toiletten
kuisen en de kuisvrouw kijkt
toe. Is dat geen kinderarbeid?’
‘Plastieken teenslippers mogen niet, lederen
teenslippers wel. Die regel is toch gemaakt voor
leerkrachten.’
e taal van he
schoolreglemen
n weggestuurd em i
kinderarbeid?’
teenslippers
leerkrachten.’
MEMORANDUM.indd 12 4/10/09 9:21:23 AM
��
Leerlingen willen weten wat hun rechten en plichten zijn. Scholen wijzen hen op
het bestaan van het schoolreglement, maar dat blijft dikwijls vaag en onduidelijk.
Niet alle schoolreglementen zijn bovendien even volledig en toegankelijk, waardoor
leerlingen en hun ouders met vragen blijven zitten. De rechten van leerlingen
staan verspreid over heel wat decreten. Dat maakt het voor leerlingen niet
gemakkelijker om snel de nodige informatie terug te vinden. Bovendien zijn
wetteksten niet opgesteld op maat van leerlingen. VSK vraagt de rechten en plichten van leerlingen duidelijk te formuleren en te bundelen in een toegankelijk
instrument en op grote schaal bekend te maken.
Elk schoolreglement bevat een orde- en tuchtreglement. De basis daarvan staat in
de wet, maar de concrete uitwerking wordt overgelaten aan elk schoolbestuur.
Hoewel dit meestal niet tot problemen leidt, zijn er situaties waarin het misloopt.
Hier blijkt dat een leerling weinig rechtsmiddelen en gronden heeft om op terug te
vallen. Op dit moment voorziet elke school een interne beroepsprocedure die wordt
gevolgd bij de behandeling van klachten over een B- of C-attest of een definitieve
uitsluiting. De beslissing die deel uitmaakt van die procedure, ligt in handen van de
inrichtende macht, waaronder de directeur. Concreet komt het erop neer dat de
directeur zowel rechter als betrokken partij is. Wij pleiten voor de oprichting van
een onafhankelijke, onpartijdige en schoolexterne commissie waar leerlingen en
ouders terecht kunnen bij klachten over attesten en orde- of tuchtmaatregelen.
Die commissie biedt de garantie dat klachten op een objectieve en doorzichtige
manier behandeld worden.
Leerlingen begrijpen dat er regels nodig zijn op school. Toch bevatten heel wat
schoolreglementen absurde regels. VSK vraagt dat scholen hun reglement met
gezond verstand (her)bekijken en zich afvragen of die regels wel echt noodzakelijk
zijn. We verwachten van de minister garanties dat alle leerlingen inspraak krijgen
in het opstellen van het schoolreglement.
TE ONTHOUDEN> Rechten en plichten van leerlingen bundelen en bekendmaken
> Onafhankelijke commissie voor klachten
> Weg met absurde schoolregels
DUIDELIJKE RECHTEN EN PLICHTEN
MEMORANDUM.indd 13 4/10/09 9:21:25 AM
Algemene Vergadering van de
Vlaamse Scholierenkoepel vzw 2008-2009
MEMORANDUM.indd 14 4/10/09 9:21:25 AM
Algemene Vergadering van de
Vlaamse Scholierenkoepel vzw 2008-2009
MEMORANDUM.indd 15 4/10/09 9:21:25 AM
> Nuttige, actuele en uitdagende leerstof > Stages en praktijkervaringen voor alle leerlingen> Keuzevakken om talenten te ontdekken of te verdiepen > Zinvolle invulling van strafstudies> Leerlingvriendelijke schoolinfrastructuur > Meer beweging en sport op school > Draagkracht van leerlingen respecteren> Maximumfactuur in de eerste graad > Gratis openbaar vervoer van en naar school > Schooltoelagen automatisch toekennen> Leerkrachten tips kunnen geven voor betere lessen> Nood aan extra ondersteuning en onderzoek rond participatie> Rechten en plichten van leerlingen bundelen en bekendmaken> Onafhankelijke commissie voor klachten > Weg met absurde schoolregels
P16.pdf 4/9/09 6:17:49 PM
MEMORANDUM.indd 16 4/10/09 9:21:26 AM