Tevrat Tevrat, (diğer adlarıyla Tora veya Pentateuk); Tanah (Eski Ahit'in)ilk beş kitabına verilen isimdir. Musa'nın Beş Kitabı olarak dabilinir. Orijinal olarak İbranice yazılmıştır. Tanrı tarafındanMusa'ya indirildiğine inanılan beş kitaptan oluşur. İslam öğretisinde Museviliğin kutsal kitabının Tevrat olduğugörüşü egemen olmuştur. Oysa Tevrat, Musevi Kutsal Kitabını(Tanah) oluşturan 39 kutsal metnin sadece ilk beşinden ibarettir. Tevrat adı, İbranice Torah sözcüğünün Arapça biçimininTürkçe'ye uyarlanışıdır. İbranice "öğretme, gösterme,yönlendirme, öğreti, yasa" anlamına gelir. Tevrat'ı oluşturan kitapların İngilizce ve bazı diğer Batı dillerindekullanılan adları, Tevrat'ın 2. yüzyılda yapılmış Yunancaçevirisinden gelmiştir. Yunanca ismi olan Pentatefhos, penta(beş) ve tefhos (nüsha,fasikül) sözcüklerinin birleşimindenoluşmuştur. Tevrat'ın bölümleri (Musa'nın Beş Kitabı) : Tekvin veya Yaratılış: Dünyanın ve insanın yaratılışını,Cennetten kovuluşu, Nuh tufanını, İbrani halkının ataları olanİbrahim, İshak, Yakup ve Yusuf'u anlatır. Çıkış veya Mısır'dan Çıkış: Yahudi halkının Musa önderliğindeMısır'dan çıkışını ve yıllarca Sina çölünde yolunu kaybedişini, onemrin indirilişini, temel yasaların kabulünü anlatır.

Levililer: Harun'un oğullarının kâhin atanmasını ve eski İsrail'intapınma düzenini anlatır. Sayılar veya Çölde Sayım: İsrail halkının Sina Dağı'ndangöçüp Kenan ülkesinin doğu sınırına varıncaya kadar başındangeçenleri anlatır. Ayrıca Kenan sınırında Tanrının Musaaracılığıyla verdiği yasaları içerir. Tesniye veya Yasanın Tekrarı: Musa'nın ölümünden önceMoav Çölü'nde halkına verdiği öğütleri içerir. Yabancı dillerde bu kitaplar Latince isimleriyle anılırlar, bunlarGenesis, Exodus, Leviticus, Numerii ve Deutronomy'dirler.Yahudiler genelde her kitabin ilk cümlesinden bir kelimeyi kitapismi olarak kullanırlar ki, bunlar da Bereşit (Başlangıçta), Şemot(İsimler) , Vayikra (Ve çağırdı), Bamidbar (Çölde) ve Devarim(Sözler)'dir. Tevrat, Yahudilerin dini kurallarının kökeni ve temelidir. Tevratbazen Türkçe'de HristiyanlarcaEski Antlaşma diye bilinen 24 kitabın tümünü (Eski Antlaşma,İbranice Tanah) belirtmek için de kullanılır. Hıristiyanlık, Tevrat veTanah'ın diğer kitaplarını kutsal kabul eder ama Tanrı'nın yeni birahid kurduğunu kabul ettiğinden içerdiği uygulamaya dayalıkuralları geçersiz ilan etmiştir. Bu nedenle Musevi Kutsal KitabınıEski Ahit olarak adlandırır. Yahudilik İsa'yı ve Yeni Ahit'i kabuletmediği için Tanah'ın Eski Ahit olarak adlandırılmasını uygunbulmaz.İslam dini de Tevrat'ı kutsal kabul eder ama şu anki şeklininMusa paygambere tebliğ edilmiş versiyonunun değiştirilmiş haliolduğu görüşündedir.

Tevrat'ın son şeklini ne zaman aldığı kesin bilinmemektedir.Yahudi geleneğinde Tanrı tarafından Musa peygambere şahsenyazdırıldığına inanılmaktadır.Kur'an da bu görüşü destekler ve Allah tarafından Hz. Musa'yaindirilmiş bir kitap olarak kabul eder. Ancak modern bilimselaraştırmalar Tevrat'ı farklı gelenek ve hikayeleri içinde toplayanve birkaç edisyondan geçmiş çok katmanlı ve kompleks bir eserolarak görürler. Bugüne ulaşmış eksiksiz haldeki Tevrat'lar M.S.10 yy'dan kalma olmasına rağmen, Kumran çölü civarında tarihiM.Ö. 1 yy'a kadar uzanan Tevrat parçaları bulunmuştur.Muhtemelen küçük değişiklikler hariç son halini M.Ö. 6. yy ileM.Ö. 3. yy arası bir tarihte almıştır. Tevrat'ın ve tüm Eski Antlaşma'in en eski tercümesi eskiYunanca'ya muhtemelen M.Ö. 3. yy'da İskenderiye'de Yahudilertarafından gerçekleşmiştir. Bu tercüme adını tercümansayısından alır ve Septuagint (70) denir. M.S. 5. yy'da AzizJerome tarafından gerçekleştirilen Eski Antlaşma'nın Vulgataadlı Latince tercümesine dek Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarındakitemel eserdir. Allah'tan gelen dört büyük kitaptan ilki. İbranice Tura kelimesininArapçalaşmış biçimi olan Tevrat kanun, ittifak, birlik, anlaşma,sözleşme, adlaşma gibi anlamları dile getirir. İslâm geleneğindeHz. Musa'ya nazil olan kitabı belirtir. Yahudi geleneğinde ise,bugün Ahd-i Atik (Eski Ahit) denilen kitaplar toplamının adıdır. Dinler tarihçileri 39 kitaptan meydana gelen Tevrat'ı genellikleüç bölüme ayırırlar: 1- Tevrat (Kanun Kitabı), 2- Nebiim (NebilerKitabı), 3-Ketubim (Yazılar Kitabı). 1. Bölüm, Hz. Musa'nın ilk

beş kitabını ihtiva eder. İslâm âlimlerine göre de Cenab-ı Haktarafından Hz. Musa'ya verilen asıl Tevrat budur. Bu ilk beşkitap (Fr. Pentateuque) Tekvin, Çıkış, Levlililer, Sayılar veTesniye'den meydana gelmektedir. 2. Bölüm, Nebiim 6. Kitap(Yeşu)'dan başlar, 22. Kitap (Neşidelerin Neşidesi)'ne kadardevam eder. 3. Bölüm, Ketubim 23. Kitap İşaya'dan başlar, 39.Kitap olan Malaki ile sona eder. Yehova veya Tetragrammaton, İbranice "Tanrı" demektir.Yehova diye okunur ve İsraillilerin tanrılarına hitab ettikleriisimdir. Yahudiliğe göre Tevrat'ın ilk beş kitabı kelimesi kelimesineYahveğ (Yehova) tarafındanHz. Musa (Moşe)'ya bildirilmiş Tanrı kelâmıdır. Beşinci kitaptansonra gelen Yeşu da aynı kitaptan sayılmış ve böylece altıkitaplık bir deste meydana getirilmiştir. XVIII. yy. Fransızbilginlerinden Jean Astruc'a göre ilk beş kitaptan meydanagelen Tevrat'ın 1. Bölümü, birbirine karıştırılmayan iki ayrıanlatım tarzı ihtiva etmektedir. Bu iki ayrı anlatımdan birindeAllah Teâlâ'nin, dört büyük kitaptan biri olan Tevrat'i verdigi veyeryüzünde dinini teblig edip, hakim kilmasi için gönderdigiUlu'l-Azm peygamberlerden biri. Hz. ibrahim (a.s)'in soyundanolup, israilogullarinin akidelerini islah etmek ve onlari AllahTeâlâ'nin diledigi nizama kavusturmakla görevlendirilmisti.Küfürle mücadelesi Kur'ân-i Kerim'de uzun uzun anlatilmaktadir. Tanrı'nın adı Elohim (Ruhlar), diğerinde ise Yehova (Varolan)diye geçmektedir. Diğer bir ifade ile bu iki metne Elohist veYahvist metin denilmektedir. Bu iki ayrı metinde birçok çelişkilertesbit edilmiştir.

Tevrat'ın bütünü Tevkin'le başlar ve Malaki ile son bulur. Tekvin,"BaslangıçtaMetafiziksel düşüncede vahiy otorite ya da inanç temeliüzerinde varolduğu kabul edilen, varlık ve değerin kaynağı olanmutlak, zorunlu, yüce varlık. Doğanın bir parçası olmayan, amadoğanın yaratıcısı ya da nedeni olan, zaman ve mekankavramlarının kendisine uygulanamayacağı, varlığa gelmişolduğu düşünülemeyen, doğadan çok daha kudretli ve mutlakiyi olan doğaüstü, ezeli-ebedi ve sonsuz varlık. Allah gökleri ve yeri yarattı" cümlesi ile başlamakta, Malaki de,"O da babaların yüreğini oğullara ve oğulların yüreğinibabalarına döndürecektir, ta ki, gelip dünyayı lânetlevurmayayım" cümlesiyle sona ermektedir (Kitab-ı Mukaddes,Eski ve Yeni Ahit, İst., 1965). Halen de mevcut Kitab-ıMukaddes külliyatının baş kısmında yer alan Tevrat'ın 39 kitabışu sırayı takibetmektedir: 1- Tekvin, 2-Çıkış, 3- Levililer, 4-Sayılar, 5- Tesniye, 6- Yeşu, 7- Hâkimler, 8- Put, 9, Samuel, 10-II. Samuel, 11- I. Krallar, 12- II. Krallar, 13- I. Tarihler, 14- II.Tarihler, 15- Ezra, 16- Nehemya, 17- Ester, 18- Eyub, 19-Mezmurlar, 20- Süleyman'ın Meselleri, 21-Vaiz, 22- NeşidelerinNeşidesi, 23- İşaya, 24- Yeremya, 25- Yeremyanın Mersiyeleri,26- Hezekiel, 27- Daniel, 28- Hoşea, 29- Yoel, 30- Amos, 31-Obadya, 32- Yunus, 33- Mika, 34-Nahum, 35- Habakkuk, 36-Tsefenya, 37- Hağgay, 38- Zekarya, 39-Malaki. Klasik İslâm literatüründe genellikle İbranice, Yunanca veSamirice olan üç meşhur nüshası bulunduğu kabul edilir.Yahudiler ve Protestanlar İbranice, Roma ve Doğu kiliseleriYunanca, Samiriler de Samirice nüshayı diğerlerine tercih

ederler. Kur'an-ı Kerîm'in yedi ayrı suresinin 16 ayetinde (Âl-i İmrân,3/48, 50, 65, 93; el-Maide, 5/43, 44, 46, 66, 68, 110: el-Âraf,7/157; et-Tevbe, 9/111; el-Feth, 48/29; es-Saf, 61/6; el-Cum'a,62/5) Tevrat kelimesi geçmektedir (M. Fuad Abdulbâki, el-Mu'cem, Kahire, 1964). Cenab-ı Hak, Tevrat ve İncil'in Kur'an-ıKerim'den önce indirildiğini (Âl-i İmrân, 3/3), Hz. İsa'ya yazı,hikmet, Tevrat ve İncil'in öğretileceğini (Âl-i İmrân, 3/48), O'nu,Tevrat'ı tasdik edici olarak gönderdiğini (Âl-i İmran, 3/50; el-Mâide, 5/110; es-Saf, 61/6), Tevrat ve İncil'in Hz. İbrahim'densonra indirildiğini (Âl-i İmran, 3/65), Tevrat'ta bir hidayet ve nurbulunduğunu (el-Maide, 5/44), Tevrat'ın bir tasdikçisi olarakİncil'in indirildiğini (el-Maide, 5/46), Tevrat, İncil, ve Kur'an'ındosdoğru tutulması gerektiğini (el-Maide, 5/66, 68) beyanbuyurmuştur (H. Basri Çantay, Kur'an-ı Hakîm, Meâl-i Kerim, İst.1962, I-III) Yukarıda anılan Tevrat'la ilgili ayetlerin açıklanmasındamüfessirler, Ehl-i Kitabın, Tevrat sözü ile Hz. Musa'nın yazdığısöylenen Tevrat'ın ilk beş kitabını kastettiklerini, Hristiyanların iseTevrat kelimesini Ahd-i Atik adı verilen kitapların hepsi içinkullandıklarını, Hz. Musa kavminin Tevrat'ı muhafazaedemediklerini özellikle vurgulamışlardır (İbn Kesir, Tefsir,Beyrut, 1966, II, 3 vd.). Tevrat, Türkiye'de bu orijinal adıyla bilindiği gibi, Ahd-i Atikadıyla da tanınır. Bütün dünyada yaygın olan Kitab-ı MukaddesŞirketi'nce, Kitab-ı Mukaddes başlığı ile yayınlanan külliyat,Yahudilik ve Hristiyanlığın bütün kitaplarını bir aradasunmaktadır. Yahudiler Hz. Musa'ya Allah tarafından

vahyedildiğini, ancak zamanla tahrife uğradığını açıklamıştır.Halen elde mevcut olan Tevrat'ta birçok tenakuzun tesbitedilmiş olması da bunun delilidir. Bu husus dinler tarihiaçısından ayrıca önem arzetmektedir. Her ne kadar Yahudilik tâlimlerinin bütününe Tevrat deniliyor vebu terim Hz. Musa'ya atfedilen ilk beş kitabı ifade ediyorsa da;Tora, Yahudiliğin diğer kitap ve öğretilerini de içine almaktadır.Yahudiliğe göre Tevrat, 1. Yazılı, 2. Sözlü olmak üzere ikikısımda incelenebilir. 1- Yazılı olan kısım Tûr-i Sina'da (HarSinay) Tanrı Yahve tarafından Hz. Musa (Moşe)'ya indirilen beşkitap ve eklerini ihtiva eder. 2- Sözlü olan kısım ise, yine Hz.Musa'yı atfedilen ve O'ndan nakledilenlerle, Tevrat'ı tamamlayanaçıklamaları ihtiva eder. Günümüz Yahudileri Tevrat karşılığındaTanah terimini kullanmayı tercih etmektedirler. Takriben M. Ö.1200- 1100 yılları arasında da tamamlanan ve İbranice yazılmışolan Tanah'ın içerisinde birkaç Aramca parça da bulunmaktadır. Tevrat'ın eski İbranca yazması M.S. VIl, ve X. yy'da kalemealınmış bir kaynaktır. Bu kaynağın M.Ö. I. yy'daki İbrancametinlere dayandığı dinler tarihçilerince ileri sürülmektedir.1947'de Kumran Vadi'sinde, Lut Gölü'nün kuzey-batısında veYehu'nun 12 km. güneyinde bedevinin birinin mağaradabulduğu eski İbranca yazmalar, gerek umumi tarih, gerekdinlertarihi açısından oldukça önem taşımaktadır. Aynı çalışmalarındevamı olan 1951-1958 yılları kazıları da yeni keşiflere ufukaçmıştır. YARATILIŞ KİTABI

Dünyanın Yaratılışı BÖLÜM 1 Yar.1: 1 Başlangıçta Tanrı göğü ve yeri yarattı. Yar.1: 2 Yer boştu, yeryüzü şekilleri yoktu; engin karanlıklarla kaplıydı. Tanrı'nın Ruhusuların üzerinde dalgalanıyordu. Yar.1: 3 Tanrı, "Işık olsun" diye buyurdu ve ışık oldu. Yar.1: 4 Tanrı ışığın iyi olduğunu gördü ve onu karanlıktan ayırdı. Yar.1: 5 Işığa "Gündüz", karanlığa "Gece" adını verdi. Akşam oldu, sabah oldu ve ilk günoluştu. Yar.1: 6 Tanrı, "Suların ortasında bir kubbe olsun, suları birbirinden ayırsın" diye buyurdu. Yar.1: 7 Ve öyle oldu. Tanrı gökkubbeyi yarattı. Kubbenin altındaki suları üstündekisulardan ayırdı. Yar.1: 8 Kubbeye "Gök" adını verdi. Akşam oldu, sabah oldu ve ikinci gün oluştu. Yar.1: 9 Tanrı, "Göğün altındaki sular bir yere toplansın, kuru toprak görünsün" diyebuyurdu ve öyle oldu. Yar.1: 10 Kuru alana "Kara", toplanan sulara "Deniz" adını verdi. Tanrı bunun iyi olduğunugördü. Yar.1: 11 Tanrı, "Yeryüzü bitkiler, tohum veren otlar, türüne göre tohumu meyvesindebulunan meyve ağaçları üretsin" diye buyurdu ve öyle oldu. Yar.1: 12 Yeryüzü bitkiler, türüne göre tohum veren otlar, tohumu meyvesinde bulunanmeyve ağaçları yetiştirdi. Tanrı bunun iyi olduğunu gördü. Yar.1: 13 Akşam oldu, sabah oldu ve üçüncü gün oluştu. Yar.1: 14-15 Tanrı şöyle buyurdu: "Gökkubbede gündüzü geceden ayıracak, yeryüzünüaydınlatacak ışıklar olsun. Belirtileri, mevsimleri, günleri, yılları göstersin." Ve öyle oldu. Yar.1: 16 Tanrı büyüğü gündüze, küçüğü geceye egemen olacak iki büyük ışığı veyıldızları yarattı.

Yar.1: 17-18 Yeryüzünü aydınlatmak, gündüze ve geceye egemen olmak, ışığı karanlıktanayırmak için onları gökkubbeye yerleştirdi. Tanrı bunun iyi olduğunu gördü. Yar.1: 19 Akşam oldu, sabah oldu ve dördüncü gün oluştu. Yar.1: 20 Tanrı, "Sular canlı yaratıklarla dolup taşsın, yeryüzünün üzerinde, gökte kuşlaruçuşsun" diye buyurdu. Yar.1: 21 Tanrı büyük deniz canavarlarını, sularda kaynaşan canlıları ve uçan çeşitlivarlıkları yarattı. Bunun iyi olduğunu gördü. Yar.1: 22 Tanrı, "Verimli olun, çoğalın, denizleri doldurun, yeryüzünde kuşlar çoğalsın"diyerek onları kutsadı. Yar.1: 23 Akşam oldu, sabah oldu ve beşinci gün oluştu. Yar.1: 24 Tanrı, "Yeryüzü çeşit çeşit canlı yaratık, evcil ve yabanıl hayvan, sürüngentüretsin" diye buyurdu. Ve öyle oldu. D. Not-1:24 "Sürüngen": İbranice sözcük fare, böcekgibi öteki kara hayvanlarını da kapsıyor. Yar.1: 25 Tanrı çeşit çeşit yabanıl hayvan, evcil hayvan, sürüngen yarattı. Bunun iyiolduğunu gördü. Yar.1: 26 Tanrı, "İnsanı kendi suretimizde, kendimize benzer yaratalım" dedi, "Denizdekibalıklara, gökteki kuşlara, evcil hayvanlara, sürüngenlere, yeryüzünün tümüne egemenolsun." Yar.1: 27 Tanrı insanı kendi suretinde yarattı. Böylece insan Tanrı suretinde yaratılmışoldu. İnsanları erkek ve dişi olarak yarattı. Yar.1: 28 Onları kutsayarak, "Verimli olun, çoğalın" dedi, "Yeryüzünü doldurun vedenetiminize alın; denizdeki balıklara, gökteki kuşlara, yeryüzünde yaşayan bütün canlılaraegemen olun. Yar.1: 29 İşte yeryüzünde tohum veren her otu, tohumu meyvesinde bulunan her meyveağacını size veriyorum. Bunlar size yiyecek olacak. Yar.1: 30 Yabanıl hayvanlara, gökteki kuşlara, sürüngenlere -soluk alıp veren bütünhayvanlara- yiyecek olarak yeşil otları veriyorum." Ve öyle oldu. Yar.1: 31 Tanrı yarattıklarına baktı ve her şeyin çok iyi olduğunu gördü. Akşam oldu, sabaholdu ve altıncı gün oluştu.

BÖLÜM 2 Yar.2: 1 Gök ve yer bütün öğeleriyle tamamlandı. Yar.2: 2 Yedinci güne gelindiğinde Tanrı yapmakta olduğu işi bitirdi. Yaptığı işten o gündinlendi. Yar.2: 3 Yedinci günü kutsadı. Onu kutsal bir gün olarak belirledi. Çünkü Tanrı o günyaptığı, Yarattığı bütün işi bitirip dinlendi. Adem ile Havva Yar.2: 4 Göğün ve yerin Yar.atılış öyküsü: RAB Tanrı göğü ve yeri Yarattığında, Yar.2: 5 yeryüzünde yabanıl bir fidan, bir ot bile bitmemişti. Çünkü RAB Tanrı henüzyeryüzüne yağmur göndermemişti. Toprağı işleyecek insan da yoktu. Yar.2: 6 Yerden yükselen buhar bütün toprakları suluyordu. D Not 2:6 "Yerden yükselenbuhar" ya da "Yerden çıkan su kaynakları". Yar.2: 7 RAB Tanrı Adem'i topraktan Yarattı ve burnuna yaşam soluğunu üfledi. BöyleceAdem yaşayan varlık oldu. Yar.2: 8 RAB Tanrı doğuda, Aden'de bir bahçe dikti. Yarattığı Adem'i oraya koydu. Yar.2: 9 Bahçede iyi meyve veren türlü türlü güzel ağaç yetiştirdi. Bahçenin ortasındayaşam ağacıyla iyiyle kötüyü bilme ağacı vardı. Yar.2: 10 Aden'den bir ırmak doğuyor, bahçeyi sulayıp orada dört kola ayrılıyordu. Yar.2: 11 İlk ırmağın adı Pişon'dur. Altın kaynakları olan Havila sınırları boyunca akar. Yar.2: 12 Orada iyi altın, reçine ve oniks bulunur. Yar.2: 13 İkinci ırmağın adı Gihon'dur, Kûş sınırları boyunca akar. Yar.2: 14 Üçüncü ırmağın adı Dicle'dir, Asur'un doğusundan akar. Dördüncü ırmak iseFırat'tır. Yar.2: 15 RAB Tanrı Aden bahçesine bakması, onu işlemesi için Adem'i oraya koydu. Yar.2: 16 Ona, "Bahçede istediğin ağacın meyvesini yiyebilirsin" diye buyurdu,

Yar.2: 17 "Ama iyiyle kötüyü bilme ağacından yeme. Çünkü ondan yediğin gün kesinlikleölürsün." Yar.2: 18 Sonra, "Adem'in yalnız kalması iyi değil" dedi, "Ona uygun bir YardımcıYaratacağım." Yar.2: 19 RAB Tanrı yerdeki hayvanların, gökteki kuşların tümünü topraktan Yar.atmıştı.Onlara ne ad vereceğini görmek için hepsini Adem'e getirdi. Adem her birine ne ad verdiyse,o canlı o adla anıldı. Yar.2: 20 Adem bütün evcil ve yabanıl hayvanlara, gökte uçan kuşlara ad koydu. Amakendisi için uygun bir Yardımcı bulunmadı. Yar.2: 21 RAB Tanrı Adem'e derin bir uyku verdi. Adem uyurken, RAB Tanrı onun kaburgakemiklerinden birini alıp yerini etle kapadı. Yar.2: 22 Adem'den aldığı kaburga kemiğinden bir kadın Yar.atarak onu Adem'e getirdi. Yar.2: 23 Adem, "İşte, bu benim kemiklerimden alınmış kemik, Etimden alınmış ettir" dedi,"Ona 'Kadın denilecek, Çünkü o adamdan alındı." D Not 2:23 İbranice kadın (İşşa) sözcüğüadam (İş) sözcüğünden türemiştir. Yar.2: 24 Bu nedenle adam annesini babasını bırakıp karısına bağlanacak, ikisi tek bedenolacak. Yar.2: 25 Adem de karısı da çıplaktılar, henüz utanç nedir bilmiyorlardı. BÖLÜM 3 Yar.3: 1 RAB Tanrı'nın yarattığı yabanıl hayvanların en kurnazı yılandı. Yılan kadına, "Tanrıgerçekten, 'Bahçedeki ağaçların hiçbirinin meyvesini yemeyin' dedi mi?" diye sordu. Yar.3: 2 Kadın, "Bahçedeki ağaçların meyvelerinden yiyebiliriz" diye yanıtladı, Yar.3: 3 "Ama Tanrı, 'Bahçenin ortasındaki ağacın meyvesini yemeyin, ona dokunmayın;yoksa ölürsünüz' dedi." Yar.3: 4 Yılan, "Kesinlikle ölmezsiniz" dedi, Yar.3: 5 "Çünkü Tanrı biliyor ki, o ağacın meyvesini yediğinizde gözleriniz açılacak, iyiylekötüyü bilerek Tanrı gibi olacaksınız."

Yar.3: 6 Kadın ağacın güzel, meyvesinin yemek için uygun ve bilgelik kazanmak için çekiciolduğunu gördü. Meyveyi koparıp yedi. Yanındaki kocasına verdi, o da yedi. Yar.3: 7 İkisinin de gözleri açıldı. Çıplak olduklarını anladılar. Bu yüzden incir yapraklarıdikip kendilerine önlük yaptılar. Yar.3: 8 Derken, günün serinliğinde bahçede yürüyen RAB Tanrı'nın sesini duydular. O'ndankaçıp ağaçların arasına gizlendiler. Yar.3: 9 RAB Tanrı Adem'e, "Neredesin?" diye seslendi. Yar.3: 10 Adem, "Bahçede sesini duyunca korktum. Çünkü çıplaktım, bu yüzden gizlendim"dedi. Yar.3: 11 RAB Tanrı, "Çıplak olduğunu sana kim söyledi?" diye sordu, "Sana meyvesiniyeme dediğim ağaçtan mı yedin?" Yar.3: 12 Adem, "Yanıma koyduğun kadın ağacın meyvesini bana verdi, ben de yedim" diyeyanıtladı. Yar.3: 13 RAB Tanrı kadına, "Nedir bu yaptığın?" diye sordu. Kadın, "Yılan beni aldattı, oyüzden yedim" diye karşılık verdi. Yar.3: 14 Bunun üzerine RAB Tanrı yılana, "Bu yaptığından ötürü Bütün evcil ve yabanılhayvanların En lanetlisi sen olacaksın" dedi, "Karnının üzerinde sürünecek, Yaşamınboyunca toprak yiyeceksin. Yar.3: 15 Seninle kadını, onun soyuyla senin soyunu Birbirinize düşman edeceğim. Onunsoyu senin başını ezecek, Sen onun topuğuna saldıracaksın." Yar.3: 16 RAB Tanrı kadına, "Çocuk doğururken sana Çok acı çektireceğim" dedi, "Ağrıçekerek doğum yapacaksın. Kocana istek duyacaksın, Seni o yönetecek." Yar.3: 17 RAB Tanrı Adem'e, "Karının sözünü dinlediğin ve sana, Meyvesini yeme dediğimağaçtan yediğin için Toprak senin yüzünden lanetlendi" dedi, "Yaşam boyu emek vermedenyiyecek bulamayacaksın. Yar.3: 18 Toprak sana diken ve çalı verecek, Yaban otu yiyeceksin. Yar.3: 19 Toprağa dönünceye dek Ekmeğini alın teri dökerek kazanacaksın. Çünkütopraksın, topraktan yaratıldın Ve yine toprağa döneceksin." Yar.3: 20 Adem karısına Havva adını verdi. Çünkü o bütün insanların annesiydi.

Yar.3: 21 RAB Tanrı Adem'le karısı için deriden giysiler yaptı, onları giydirdi. Yar.3: 22 Sonra, "Adem iyiyle kötüyü bilmekle bizlerden biri gibi oldu" dedi, "Artık yaşamağacına uzanıp meyve almasına, yiyip ölümsüz olmasına izin verilmemeli." Yar.3: 23 Böylece RAB Tanrı, yaratılmış olduğu toprağı işlemek üzere Adem'i Adenbahçesinden çıkardı. Yar.3: 24 Onu kovdu. Yaşam ağacının yolunu denetlemek için de Aden bahçesinindoğusuna Keruvlar ve her yana dönen alevli bir kılıç yerleştirdi. Kayin ile Habil BÖLÜM 4 Yar.4: 1 Adem karısı Havva ile yattı. Havva hamile kaldı ve Kayin'i doğurdu. "RAB'binyardımıyla bir oğul dünyaya getirdim" dedi. Yar.4: 2 Daha sonra Kayin'in kardeşi Habil'i doğurdu. Habil çoban oldu, Kayin ise çiftçi. Yar.4: 3 Günler geçti. Bir gün Kayin toprağın ürünlerinden RAB'be sunu getirdi. Yar.4: 4 Habil de sürüsünde ilk doğan hayvanlardan bazılarını, özellikle de yağlarını getirdi.RAB Habil'i ve sunusunu kabul etti. Yar.4: 5 Kayin'le sunusunu ise reddetti. Kayin çok öfkelendi, suratını astı. Yar.4: 6 RAB Kayin'e, "Niçin öfkelendin?" diye sordu, "Niçin surat astın? Yar.4: 7 Doğru olanı yapsan, seni kabul etmez miyim? Ancak doğru olanı yapmazsan,günah kapıda pusuya yatmış, seni bekliyor. Ona egemen olmalısın." Yar.4: 8 Kayin kardeşi Habil'e, "Haydi, tarlaya gidelim " dedi. Tarlada birlikteyken kardeşinesaldırıp onu öldürdü. D Not 4:8 "Haydi tarlaya gidelim" sözleri Septuaginta, SamiriyeTevratı, Süryanice ve Vulgata'dan alındı. Yar.4: 9 RAB Kayin'e, "Kardeşin Habil nerede?" diye sordu. Kayin, "Bilmiyorum, kardeşiminbekçisi miyim ben?" diye karşılık verdi. Yar.4: 10 RAB, "Ne yaptın?" dedi, "Kardeşinin kanı topraktan bana sesleniyor. Yar.4: 11 Artık döktüğün kardeş kanını içmek için ağzını açan toprağın laneti altındasın.

Yar.4: 12 İşlediğin toprak bundan böyle sana ürün vermeyecek. Yeryüzünde aylak aylakdolaşacaksın." Yar.4: 13 Kayin, "Cezam kaldıramayacağım kadar ağır" diye karşılık verdi, Yar.4: 14 "Bugün beni bu topraklardan kovdun. Artık huzurundan uzak kalacak, yeryüzündeaylak aylak dolaşacağım. Kim bulsa öldürecek beni." Yar.4: 15 Bunun üzerine RAB, "Seni kim öldürürse, ondan yedi kez öç alınacak" dedi.Kimse bulup öldürmesin diye Kayin'in üzerine bir nişan koydu. Yar.4: 16 Kayin RAB'bin huzurundan ayrıldı. Aden bahçesinin doğusunda, Nod topraklarınayerleşti. D Not 4:16 "Nod": "Aylak" anlamına gelir. Kayin'in Soyu Yar.4: 17 Kayin karısıyla yattı. Karısı hamile kaldı ve Hanok'u doğurdu. Kayin o sırada birkent kurmaktaydı. Kente oğlu Hanok'un adını verdi. Yar.4: 18 Hanok'tan İrat oldu. İrat'tan Mehuyael, Mehuyael'den Metuşael, Metuşael'denLemek oldu. Yar.4: 19 Lemek iki kadınla evlendi. Birinin adı Âda, öbürünün ise Silla'ydı. Yar.4: 20 Âda Yaval'ı doğurdu. Yaval sürü sahibi göçebelerin atasıydı. Yar.4: 21 Kardeşinin adı Yuval'dı. Yuval lir ve ney çalanların atasıydı. Yar.4: 22 Silla Tuval-Kayin'i doğurdu. Tuval-Kayin tunç ve demirden çeşitli kesici aletleryapardı. Tuval-Kayin'in kızkardeşi Naama'ydı. Yar.4: 23 Lemek karılarına şöyle dedi: "Ey Âda ve Silla, beni dinleyin, Ey Lemek'in karıları,sözlerime kulak verin. Beni yaraladığı için Bir adam öldürdüm, Beni hırpaladığı için Bir genciöldürdüm. Yar.4: 24 Kayin'in yedi kez öcü alınacaksa, Lemek'in yetmiş yedi kez öcü alınmalı." Yar.4: 25 Adem karısıyla yine yattı. Havva bir erkek çocuk doğurdu. "Tanrı Kayin'inöldürdüğü Habil'in yerine bana başka bir oğul bağışladı" diyerek çocuğa Şit adını verdi. DNot 4:25 "Şit": "Bağışlamak" anlamına gelir. O zaman insanlar RAB'be yakarmaya başladı. Yar.4: 26 Şit'in de bir oğlu oldu, adını Enoş koydu.

Adem'den Nuh'a (1Ta.1:1-4) BÖLÜM 5 Yar.5: 1 Adem soyunun öyküsü: Tanrı insanı yarattığında onu kendine benzer kıldı. Yar.5: 2 Onları erkek ve dişi olarak yarattı ve kutsadı. Yaratıldıkları gün onlara "İnsan"adını verdi. Yar.5: 3 Adem 130 yaşındayken kendi suretinde, kendisine benzer bir oğlu oldu. Ona Şitadını verdi. Yar.5: 4 Şit'in doğumundan sonra Adem 800 yıl daha yaşadı. Başka oğulları, kızları oldu. Yar.5: 5 Adem toplam 930 yıl yaşadıktan sonra öldü. Yar.5: 6 Şit 105 yaşındayken oğlu Enoş doğdu. Yar.5: 7 Enoş'un doğumundan sonra Şit 807 yıl daha yaşadı. Başka oğulları, kızları oldu. Yar.5: 8 Şit toplam 912 yıl yaşadıktan sonra öldü. Yar.5: 9 Enoş 90 yaşındayken oğlu Kenan doğdu. Yar.5: 10 Kenan'ın doğumundan sonra Enoş 815 yıl daha yaşadı. Başka oğulları, kızlarıoldu. Yar.5: 11 Enoş toplam 905 yıl yaşadıktan sonra öldü. Yar.5: 12 Kenan 70 yaşındayken oğlu Mahalalel doğdu. Yar.5: 13 Mahalalel'in doğumundan sonra Kenan 840 yıl daha yaşadı. Başka oğulları,kızları oldu. Yar.5: 14 Kenan toplam 910 yıl yaşadıktan sonra öldü. Yar.5: 15 Mahalalel 65 yaşındayken oğlu Yeret doğdu. Yar.5: 16 Yeret'in doğumundan sonra Mahalalel 830 yıl daha yaşadı. Başka oğulları, kızlarıoldu. Yar.5: 17 Mahalalel toplam 895 yıl yaşadıktan sonra öldü.

Yar.5: 18 Yeret 162 yaşındayken oğlu Hanok doğdu. Yar.5: 19 Hanok'un doğumundan sonra Yeret 800 yıl daha yaşadı. Başka oğulları, kızlarıoldu. Yar.5: 20 Yeret toplam 962 yıl yaşadıktan sonra öldü. Yar.5: 21 Hanok 65 yaşındayken oğlu Metuşelah doğdu. Yar.5: 22 Metuşelah'ın doğumundan sonra Hanok 300 yıl Tanrı yolunda yürüdü. Başkaoğulları, kızları oldu. Yar.5: 23 Hanok toplam 365 yıl yaşadı. Yar.5: 24 Tanrı yolunda yürüdü, sonra ortadan kayboldu; çünkü Tanrı onu yanına almıştı. Yar.5: 25 Metuşelah 187 yaşındayken oğlu Lemek doğdu. Yar.5: 26 Lemek'in doğumundan sonra Metuşelah 782 yıl daha yaşadı. Başka oğulları,kızları oldu. Yar.5: 27 Metuşelah toplam 969 yıl yaşadıktan sonra öldü. Yar.5: 28 Lemek 182 yaşındayken bir oğlu oldu. Yar.5: 29 "RAB'bin lanetlediği bu toprak yüzünden çektiğimiz eziyeti, harcadığımız emeği buçocuk hafifletip bizi rahatlatacak" diyerek çocuğa Nuh adını verdi. D Not 5:29 "Nuh":"Rahatlık" anlamına gelir. Yar.5: 30 Nuh'un doğumundan sonra Lemek 595 yıl daha yaşadı. Başka oğulları, kızlarıoldu. Yar.5: 31 Lemek toplam 777 yıl yaşadıktan sonra öldü. Yar.5: 32 Nuh 500 yıl yaşadıktan sonra Sam, Ham, Yafet adlı oğulları doğdu. Tufan BÖLÜM 6 Yar.6: 1 Yeryüzünde insanlar çoğalmaya başladı, kızlar doğdu.

Yar.6: 2 İlahi varlıklar insan kızlarının güzelliğini görünce beğendikleriyle evlendiler. D Not6:2,4 "İlahi varlıklar": İbranice "Tanrı oğulları". Bunların melek ya da Şit soyundan geleninsanlar olduğu sanılıyor. Yar.6: 3 RAB, "Ruhum insanda sonsuza dek kalmayacak, çünkü o ölümlüdür" dedi, "İnsanınömrü yüz yirmi yıl olacak." Yar.6: 4 İlahi varlıkların insan kızlarıyla evlenip çocuk sahibi oldukları günlerde ve dahasonra yeryüzünde Nefiller vardı. Bunlar eski çağ kahramanları, ünlü kişilerdi. D Not 6:4"Nefiller": İbranice sözcük "Düşmüş kişiler" anlamına gelir. Septuaginta bunu "Devler" diyeçevirir. Aynı sözcük Say.13:32-33 ayetlerinde de geçer. Yar.6: 5 RAB baktı, yeryüzünde insanın yaptığı kötülük çok, aklı fikri hep kötülükte. Yar.6: 6 İnsanı yarattığına pişman oldu. Yüreği sızladı. Yar.6: 7 "Yarattığım insanları, hayvanları, sürüngenleri , kuşları yeryüzünden silipatacağım" dedi, "Çünkü onları yarattığıma pişman oldum." Yar.6: 8 Ama Nuh RAB'bin gözünde lütuf buldu. Yar.6: 9 Nuh'un öyküsü şöyledir: Nuh doğru bir insandı. Çağdaşları arasında kusursuzbiriydi. Tanrı yolunda yürüdü. Yar.6: 10 Üç oğlu vardı: Sam, Ham, Yafet. Yar.6: 11 Tanrı'nın gözünde yeryüzü bozulmuş, zorbalıkla dolmuştu. Yar.6: 12 Tanrı yeryüzüne baktı ve her şeyin ne denli bozulduğunu gördü. Çünkü insanlaryoldan çıkmıştı. Yar.6: 13 Tanrı Nuh'a, "İnsanlığa son vereceğim" dedi, "Çünkü onlar yüzünden yeryüzüzorbalıkla doldu. Onlarla birlikte yeryüzünü de yok edeceğim. Yar.6: 14 Kendine gofer ağacından bir gemi yap. İçini dışını ziftle, içeriye kamaralar yap. DNot 6:14 "Gofer": Ne çeşit ağaç olduğu bilinmiyor. Selvi ağacı olduğu sanılıyor. Yar.6: 15 Gemiyi şöyle yapacaksın: Uzunluğu üç yüz , genişliği elli , yüksekliği otuz arşınolacak. D Not 6:15 "Üç yüz arşın": Yaklaşık 135 m. 6:15 "Elli arşın": Yaklaşık 22.5 m. 6:15"Otuz arşın": Yaklaşık 13.5 m. Yar.6: 16 Pencere de yap, boyu yukarıya doğru bir arşını bulsun. Kapıyı geminin yantarafına koy. Alt, orta ve üst güverteler yap. D Not 6:16 "Bir arşın": Yaklaşık 45 cm.

Yar.6: 17 Yeryüzüne tufan göndereceğim. Göklerin altında soluk alan bütün canlıları yokedeceğim. Yeryüzündeki her canlı ölecek. Yar.6: 18 Ama seninle bir antlaşma yapacağım. Oğulların, karın, gelinlerinle birlikte gemiyebin. Yar.6: 19 Sağ kalabilmeleri için her canlı türünden bir erkek, bir dişi olmak üzere birer çiftigemiye al. Yar.6: 20 Çeşit çeşit kuşlar, hayvanlar, sürüngenler sağ kalmak için çifter çifter sanagelecekler. Yar.6: 21 Yanına hem kendin, hem onlar için yenebilecek ne varsa al, ilerde yemek üzeredepola." Yar.6: 22 Nuh Tanrı'nın bütün buyruklarını yerine getirdi. BÖLÜM 7 Yar.7: 1 RAB Nuh'a, "Bütün ailenle birlikte gemiye bin" dedi, "Çünkü bu kuşak içinde yalnızseni doğru buldum. Yar.7: 2-3 Yeryüzünde soyları tükenmesin diye, yanına temiz sayılan hayvanlardan erkekve dişi olmak üzere yedişer çift, kirli sayılan hayvanlardan birer çift, kuşlardan yedişer çift al. Yar.7: 4 Çünkü yedi gün sonra yeryüzüne kırk gün kırk gece yağmur yağdıracağım.Yarattığım her canlıyı yeryüzünden silip atacağım." Yar.7: 5 Nuh RAB'bin bütün buyruklarını yerine getirdi. Yar.7: 6 Yeryüzünde tufan koptuğunda Nuh altı yüz yaşındaydı. Yar.7: 7 Nuh, oğulları, karısı, gelinleri tufandan kurtulmak için hep birlikte gemiye bindiler. Yar.7: 8-9 Tanrı'nın Nuh'a buyurduğu gibi temiz ve kirli sayılan her tür hayvan, kuş vesürüngenden erkek ve dişi olmak üzere birer çift Nuh'a gelip gemiye bindiler. Yar.7: 10 Yedi gün sonra tufan koptu. Yar.7: 11 Nuh altı yüz yaşındayken, o yılın ikinci ayının on yedinci günü enginlerin bütünkaynakları fışkırdı, göklerin kapakları açıldı.

Yar.7: 12 Yeryüzüne kırk gün kırk gece yağmur yağdı. Yar.7: 13 Nuh, oğulları Sam, Ham, Yafet, Nuh'un karısıyla üç gelini tam o gün gemiyebindiler. Yar.7: 14 Onlarla birlikte her tür hayvan -evcil hayvanların, sürüngenlerin, kuşların, uçanyaratıkların her türü- gemiye bindi. Yar.7: 15 Soluk alan her tür canlı çifter çifter Nuh'un yanına gelip gemiye bindi. Yar.7: 16 Gemiye giren hayvanlar Tanrı'nın Nuh'a buyurduğu gibi erkek ve dişiydi. RABNuh'un ardından kapıyı kapadı. Yar.7: 17 Tufan kırk gün sürdü. Çoğalan sular gemiyi yerden yukarı kaldırdı. Yar.7: 18 Sular yükseldi, çoğaldıkça çoğaldı; gemi suyun üzerinde yüzmeye başladı. Yar.7: 19 Sular öyle yükseldi ki, yeryüzündeki bütün yüksek dağlar su altında kaldı. Yar.7: 20 Yükselen sular dağları on beş arşın aştı. D Not 7:20 "On beş arşın": Yaklaşık 6.8m. Yar.7: 21-22 Yeryüzünde yaşayan bütün canlılar yok oldu; kuşlar, evcil ve yabanılhayvanlar, sürüngenler, insanlar, soluk alan bütün canlılar öldü. Yar.7: 23 RAB insanlardan evcil hayvanlara, sürüngenlerden kuşlara dek bütün canlıları yoketti, yeryüzündeki her şey silinip gitti. Yalnız Nuh'la gemidekiler kaldı. Yar.7: 24 Sular yüz elli gün boyunca yeryüzünü kapladı. Tufanın Sonu BÖLÜM 8 Yar.8: 1 Sonra Tanrı Nuh'u ve gemideki evcil ve yabanıl hayvanları anımsadı. Yeryüzündebir rüzgar estirdi, sular alçalmaya başladı. Yar.8: 2 Enginlerin kaynakları, göklerin kapakları kapandı. Yağmur dindi. Yar.8: 3 Sular yeryüzünden çekilmeye başladı. Yüz elli gün geçtikten sonra sular azaldı. Yar.8: 4 Gemi yedinci ayın on yedinci günü Ararat dağlarına oturdu.

Yar.8: 5 Sular onuncu aya kadar sürekli azaldı. Onuncu ayın birinde dağların doruğugöründü. Yar.8: 6 Kırk gün sonra Nuh yapmış olduğu geminin penceresini açtı. Yar.8: 7 Kuzgunu dışarı gönderdi. Kuzgun sular kuruyuncaya kadar dönmedi, uçup durdu. Yar.8: 8 Bunun üzerine Nuh suların yeryüzünden çekilip çekilmediğini anlamak için güvercinigönderdi. Yar.8: 9 Güvercin konacak bir yer bulamadı, çünkü her yer suyla kaplıydı. Gemiye, Nuh'unyanına döndü. Nuh uzanıp güvercini tuttu ve gemiye, yanına aldı. Yar.8: 10 Yedi gün daha bekledi, sonra güvercini yine dışarı saldı. Yar.8: 11 Güvercin gagasında yeni kopmuş bir zeytin yaprağıyla akşamleyin geri döndü. Ozaman Nuh suların yeryüzünden çekilmiş olduğunu anladı. Yar.8: 12 Yedi gün daha bekledikten sonra güvercini yine gönderdi. Bu kez güvercin geridönmedi. Yar.8: 13 Nuh altı yüz bir yaşındayken, birinci ayın birinde yeryüzündeki sular kurudu. Nuhgeminin üstündeki kapağı kaldırınca toprağın kurumuş olduğunu gördü. Yar.8: 14 İkinci ayın yirmi yedinci günü toprak tümüyle kurumuştu. Yar.8: 15-16 Tanrı Nuh'a, "Karın, oğulların ve gelinlerinle birlikte gemiden çık" dedi, Yar.8: 17 "Kendinle birlikte bütün canlıları, kuşları, hayvanları, sürüngenleri de çıkar.Üresinler, verimli olsunlar, yeryüzünde çoğalsınlar." Yar.8: 18 Nuh karısı, oğulları ve gelinleriyle birlikte gemiden çıktı. Yar.8: 19 Bütün hayvanlar, sürüngenler, kuşlar, yeryüzünde yaşayan her tür canlı da gemiyiterk etti. Yar.8: 20 Nuh RAB'be bir sunak yaptı. Orada bütün temiz sayılan hayvanlarla kuşlardanyakmalık sunular sundu. Yar.8: 21 Güzel kokudan hoşnut olan RAB içinden şöyle dedi: "İnsanlar yüzündenyeryüzünü bir daha lanetlemeyeceğim. Çünkü insan yüreğindeki eğilimler çocukluğundanberi kötüdür. Şimdi yaptığım gibi bütün canlıları bir daha yok etmeyeceğim.

Yar.8: 22 "Dünya durdukça Ekin ekmek, biçmek, Sıcak, soğuk, Yaz, kış, Gece, gündüz hepvar olacaktır." Tanrı Nuh'la Antlaşma Yapıyor BÖLÜM 9 Yar.9: 1 Tanrı, Nuh'u ve oğullarını kutsayarak, "Verimli olun, çoğalıp yeryüzünüdoldurun" dedi, Yar.9: 2 "Yerdeki hayvanların, gökteki kuşların tümü sizden korkup ürkecek. Yeryüzündekibütün canlılar, denizdeki bütün balıklar sizin yönetiminize verilmiştir. Yar.9: 3 Bütün canlılar size yiyecek olacak. Yeşil bitkiler gibi, hepsini size veriyorum. Yar.9: 4 "Yalnız kanlı et yemeyeceksiniz, çünkü kan canı içerir. Yar.9: 5 Sizin de kanınız dökülürse, hakkınızı kesinlikle arayacağım. Her hayvandanhesabını soracağım. Her insandan, kardeşinin canına kıyan herkesten hakkınızıarayacağım. Yar.9: 6 "Kim insan kanı dökerse, Kendi kanı da insan tarafından dökülecektir. Çünkü Tanrıinsanı kendi suretinde yarattı. Yar.9: 7 Verimli olun, çoğalın. Yeryüzünde üreyin, artın." Yar.9: 8 Tanrı Nuh'a ve oğullarına şöyle dedi: Yar.9: 9-10 "Sizinle ve gelecek kuşaklarınızla, sizinle birlikteki bütün canlılarla -kuşlar, evcilve yabanıl hayvanlar, gemiden çıkan bütün hayvanlarla- antlaşmamı sürdürmek istiyorum. Yar.9: 11 Sizinle antlaşmamı sürdüreceğim: Bir daha tufanla bütün canlılar yok olmayacak.Yeryüzünü yok eden tufan bir daha olmayacak." Yar.9: 12 Tanrı şöyle sürdürdü konuşmasını: "Sizinle ve bütün canlılarla kuşaklar boyusonsuza dek sürecek antlaşmamın belirtisi şu olacak: Yar.9: 13 Yayımı bulutlara yerleştireceğim ve bu, yeryüzüyle aramdaki antlaşmanın belirtisiolacak. Yar.9: 14 Yeryüzüne ne zaman bulut göndersem, yayım bulutların arasında ne zamangörünse, Yar.9: 15 sizinle ve bütün canlı varlıklarla yaptığım antlaşmayı anımsayacağım: Canlılarıyok edecek bir tufan bir daha olmayacak. Yar.9: 16 Ne zaman bulutlarda yay görünse, ona bakıp yeryüzünde yaşayan bütün

canlılarla yaptığım sonsuza dek geçerli antlaşmayı anımsayacağım." Yar.9: 17 Tanrı Nuh'a, "Kendimle yeryüzündeki bütün canlılar arasında sürdüreceğimantlaşmanın belirtisi budur" dedi. Nuh'un Oğulları Yar.9: 18 Gemiden çıkan Nuh'un oğulları Sam, Ham ve Yafet idi. HamKenan'ın babasıydı. Yar.9: 19 Nuh'un üç oğlu bunlardı. Yeryüzüne yayılan bütün insanlar onlardan üredi. Yar.9: 20 Nuh çiftçiydi, ilk bağı o dikti. Yar.9: 21 Şarap içip sarhoş oldu, çadırının içinde çırılçıplak uzandı. Yar.9: 22 Kenan'ın babası olan Ham babasının çıplak olduğunu görünce dışarı çıkıp ikikardeşine anlattı. Yar.9: 23 Sam'la Yafet bir giysi alıp omuzlarına attılar, geri geri yürüyerek çıplak babalarınıörttüler. Babalarını çıplak görmemek için yüzlerini öbür yana çevirdiler. Yar.9: 24 Nuh ayılınca küçük oğlunun ne yaptığını anlayarak, Yar.9: 25 şöyle dedi: "Kenan'a lanet olsun, Köleler kölesi olsun kardeşlerine. Yar.9: 26 Övgüler olsun Sam'ın Tanrısı RAB'be, Kenan Sam'a kul olsun. Yar.9: 27 Tanrı Yafet'e bolluk versin, Sam'ın çadırlarında yaşasın, Kenan Yafet'e kulolsun." D Not9:27 "Yafet": "Bolluk, genişlik" anlamına gelir. Yar.9: 28 Nuh tufandan sonra üçyüz elli yıl daha yaşadı. Yar.9: 29 Toplam dokuz yüz elli yıl yaşadıktan sonra öldü. Nuh Oğullarının Soyu(1Ta.1:5-23) BÖLÜM 10 Yar.10: 1 Nuh'un oğulları Sam, Ham ve Yafet'in öyküsü şudur:Tufandan sonra bunlarınbirçok oğlu oldu. Yar.10: 2 Yafet'in oğulları: Gomer, Magog, Meday, Yâvan, Tuval, Meşek,Tiras. Yar.10: 3 Gomer'in oğulları: Aşkenaz, Rifat, Togarma.

Yar.10: 4 Yâvan'ın oğulları: Elişa, Tarşiş, Kittim, Rodanim. Yar.10: 5 Kıyılarda yaşayan insanların ataları bunlardır. Ülkelerindeçeşitli dillere, uluslarındaçeşitli boylara bölündüler. Yar.10: 6 Ham'ın oğulları: Kûş, Misrayim, Pût, Kenan. Yar.10: 7 Kûş'un oğulları: Seva, Havila, Savta, Raama, Savteka.Raama'nın oğulları: Şeva,Dedan. Yar.10: 8 Kûş'un Nemrut adında bir oğlu oldu. Yiğitliğiyle yeryüzüneün saldı. Yar.10: 9 RAB'bin önünde yiğit bir avcıydı. "RAB'bin önünde Nemrutgibi yiğit avcı" sözüburadan gelir. Yar.10: 10 İlkin Şinar topraklarında, Babil, Erek, Akat, Kalnekentlerinde krallık yaptı. Yar.10: 11-12 Sonra Asur'a giderek Ninova, Rehovot-İr, Kalah kentlerini ve Ninova'ylaönemli bir kent olan Kalah arasında Resen'i kurdu. Yar.10: 13-14 Misrayim Ludlular'ın, Anamlılar'ın, Lehavlılar'ın, Naftuhlular'ın, Patruslular'ın,Filistliler'in ataları olan Kasluhlular'ın ve Kaftorlular'ın atasıydı. Yar.10: 15-18 Kenan ilk oğlu olan Sidon'un babası ve Hititler'in ,Yevuslular'ın, Amorlular'ın,Girgaşlılar'ın, Hivliler'in,Arklılar'ın, Sinliler'in, Arvatlılar'ın, Semarlılar'ın,Hamalılar'ın atasıydı.Kenan boyları daha sonra dağıldı.D Not 10:15-18 "Sidon": Saydalılar'ın atası. Yar.10: 19 Kenan sınırı Sayda'dan Gerar, Gazze, Sodom, Gomora, Admave Sevoyim'edoğru Laşa'ya kadar uzanıyordu. Yar.10: 20 Ülkelerinde ve uluslarında çeşitli boylara ve dillerebölünen Hamoğulları bunlardı. Yar.10: 21 Yafet'in ağabeyi olan Sam'ın da çocukları oldu. Sam bütünEver soyununatasıydı. Yar.10: 22 Sam'ın oğulları: Elam, Asur, Arpakşat, Lud, Aram. Yar.10: 23 Aram'ın oğulları: Ûs, Hul, Geter, Maş. Yar.10: 24 Arpakşat Şelah'ın babasıydı . Şelah'tan Ever oldu.D Not 10:24 Masoretik metin"Arpakşat Şelah'ın babasıydı", Septuaginta "Arpakşat Kenan'ın babasıydı, Kenan Şelah'ınbabasıydı."

Yar.10: 25 Ever'in iki oğlu oldu. Birinin adı Pelek'ti ; çünkü yeryüzündeki insanlar onunyaşadığı dönemde bölündü. Kardeşinin adı Yoktan'dı.D Not 10:25 "Pelek": "Bölünme"anlamına gelir. Yar.10: 26-29 Yoktan Almodat'ın, Şelef'in, Hasarmavet'in, Yerah'ın, Hadoram'ın, Uzal'ın,Dikla'nın, Oval'ın, Avimael'in, Şeva'nın, Ofir'in, Havila'nın, Yovav'ın atasıydı. Bunların hepsiYoktan'ın soyundandı. Yar.10: 30 Doğuda, Meşa'dan Sefar'a uzanan dağlık bölgede yaşarlardı. Yar.10: 31 Ülkelerinde ve uluslarında çeşitli boylara ve dillere bölünen Samoğulları bunlardı. Yar.10: 32 Tufandan sonra kayda geçen, ulus ulus, boy boy yeryüzüneyayılan bütün buinsanlar Nuh'un soyundan gelmedir. Babil Kulesi BÖLÜM 11 Yar.11: 1 Başlangıçta dünyadaki bütün insanlar aynı dili konuşur, aynısözleri kullanırlardı. Yar.11: 2 Doğuya göçerlerken Şinar bölgesinde bir ova bulup orayayerleştiler. Yar.11: 3 Birbirlerine, "Gelin, tuğla yapıp iyice pişirelim" dediler.Taş yerine tuğla, harçyerine zift kullandılar. Yar.11: 4 Sonra, "Kendimize bir kent kuralım" dediler, "Göklereerişecek bir kule dikip ünsalalım. Böylece yeryüzüne dağılmayız." Yar.11: 5 RAB insanların yaptığı kentle kuleyi görmek için aşağıya indi. Yar.11: 6 "Tek bir halk olup aynı dili konuşarak bunu yapmaya başladıklarına göre,düşündüklerini gerçekleştirecek, hiçbir engel tanımayacaklar" dedi, Yar.11: 7 "Gelin, aşağı inip dillerini karıştıralım ki, birbirlerini anlamasınlar." Yar.11: 8 Böylece RAB onları yeryüzüne dağıtarak kentin yapımını durdurdu. Yar.11: 9 Bu nedenle kente Babil adı verildi. Çünkü RAB bütün insanların dilini oradakarıştırmış ve onları yeryüzünün dört bucağına dağıtmıştı.D Not 11:9 "Babil": İbranice"Kargaşa" sözcüğünü çağrıştırır. Sam'dan Avram'a(1Ta.1:24-27)

Yar.11: 10 Sam'ın soyunun öyküsü: Tufandan iki yıl sonra Sam 100yaşındayken oğluArpakşat doğdu. Yar.11: 11 Arpakşat'ın doğumundan sonra Sam 500 yıl daha yaşadı. Başkaoğulları, kızlarıoldu. Yar.11: 12 Arpakşat 35 yaşındayken oğlu Şelah doğdu. Yar.11: 13 Şelah'ın doğumundan sonra Arpakşat 403 yıl daha yaşadı.Başka oğulları, kızlarıoldu .D Not 11:12-13 Septuaginta "Arpakşat 35 yaşındayken oğlu Kenan doğdu. Kenan'ındoğumundan sonra Arpakşat 430 yıl daha yaşadı. Başka oğulları, kızları oldu. Kenan 130yaşındayken oğlu Şelah doğdu. Şelah'ın doğumundan sonra Kenan 330 yıl daha yaşadı.Başka oğulları, kızları oldu" (bkz. Luk.3:35-36). Yar.11: 14 Şelah 30 yaşındayken oğlu Ever doğdu. Yar.11: 15 Ever'in doğumundan sonra Şelah 403 yıl daha yaşadı. Başkaoğulları, kızlarıoldu. Yar.11: 16 Ever 34 yaşındayken oğlu Pelek doğdu. Yar.11: 17 Pelek'in doğumundan sonra Ever 430 yıl daha yaşadı. Başkaoğulları, kızlarıoldu. Yar.11: 18 Pelek 30 yaşındayken oğlu Reu doğdu. Yar.11: 19 Reu'nun doğumundan sonra Pelek 209 yıl daha yaşadı. Başkaoğulları, kızlarıoldu. Yar.11: 20 Reu 32 yaşındayken oğlu Seruk doğdu. Yar.11: 21 Seruk'un doğumundan sonra Reu 207 yıl daha yaşadı. Başkaoğulları, kızlarıoldu. Yar.11: 22 Seruk 30 yaşındayken oğlu Nahor doğdu. Yar.11: 23 Nahor'un doğumundan sonra Seruk 200 yıl daha yaşadı. Başkaoğulları, kızlarıoldu. Yar.11: 24 Nahor 29 yaşındayken oğlu Terah doğdu. Yar.11: 25 Terah'ın doğumundan sonra Nahor 119 yıl daha yaşadı. Başkaoğulları, kızları

oldu. Yar.11: 26 Yetmiş yaşından sonra Terah'ın Avram, Nahor ve Haran adlıoğulları oldu. Yar.11: 27 Terah soyunun öyküsü: Terah Avram, Nahor ve Haran'ınbabasıydı. Haran'ın Lutadlı bir oğlu oldu. Yar.11: 28 Haran, babası Terah henüz sağken, doğduğu ülkede,Kildaniler'in Ur Kenti'ndeöldü. Yar.11: 29 Avram'la Nahor evlendiler. Avram'ın karısının adı Saray,Nahor'unkinin adıMilka'ydı. Milka Yiska'nın babası Haran'ın kızıydı. Yar.11: 30 Saray kısırdı, çocuğu olmuyordu. Yar.11: 31 Terah, oğlu Avram'ı, Haran'ın oğlu olan torunu Lut'u ve Avram'ın karısı olan geliniSaray'ı yanına aldı. Kenan ülkesine gitmek üzere Kildaniler'in Ur Kenti'nden ayrıldılar.Harran'a gidip oraya yerleştiler. Yar.11: 32 Terah iki yüz beş yıl yaşadıktan sonra Harran'da öldü Avram'a Çağrı BÖLÜM 12 Yar.12: 1 RAB Avram'a, "Ülkeni, akrabalarını, baba evini bırak, sanagöstereceğim ülkeyegit" dedi, Yar.12: 2 "Seni büyük bir ulus yapacağım, Seni kutsayacak, sana ün kazandıracağım,Bereket kaynağı olacaksın. Yar.12: 3 Seni kutsayanları kutsayacak, Seni lanetleyeni lanetleyeceğim. Yeryüzündekibütün halklar Senin aracılığınla kutsanacak." Yar.12: 4 Avram RAB'bin buyurduğu gibi yola çıktı. Lut da onunlabirlikte gitti. AvramHarran'dan ayrıldığı zaman yetmiş beş yaşındaydı. Yar.12: 5 Karısı Saray'ı, yeğeni Lut'u, Harran'da kazandıkları malları, edindikleri uşaklarıyanına alıp Kenan ülkesine doğru yola çıktı. Oraya vardılar. Yar.12: 6 Avram ülke boyunca Şekem'deki More meşesine kadar ilerledi.O günlerde oradaKenanlılar yaşıyordu.

Yar.12: 7 RAB Avram'a görünerek, "Bu toprakları senin soyuna vereceğim" dedi. Avramkendisine görünen RAB'be orada bir sunak yaptı. Yar.12: 8 Oradan Beytel'in doğusundaki dağlık bölgeye doğru gitti.Çadırını batıdakiBeytel'le doğudaki Ay Kenti'nin arasına kurdu.Orada RAB'be bir sunak yapıp RAB'beyakardı. Yar.12: 9 Sonra kona göçe Negev'e doğru ilerledi. Avram Mısır'da Yar.12: 10 Ülkedeki şiddetli kıtlık yüzünden Avram geçici bir süreiçin Mısır'a gitti. Yar.12: 11 Mısır'a yaklaştıklarında karısı Saray'a, "Güzel bir kadınolduğunu biliyorum" dedi, Yar.12: 12 "Olur ki Mısırlılar seni görüp, 'Bu onun karısı' diyerekbeni öldürür, seni sağbırakırlar. Yar.12: 13 Lütfen, 'Onun kızkardeşiyim' de ki, senin hatırın için banaiyi davransınlar, canımadokunmasınlar." Yar.12: 14 Avram Mısır'a girince, Mısırlılar karısının çok güzelolduğunu farkettiler. Yar.12: 15 Kadını gören firavunun adamları, güzelliğini firavunaövdüler. Kadın saraya alındı. Yar.12: 16 Onun hatırı için firavun Avram'a iyi davrandı. Avram davar,sığır, erkek ve dişieşek, erkek ve kadın köle, deve sahibi oldu. Yar.12: 17 RAB Avram'ın karısı Saray yüzünden firavunla ev halkınınbaşına korkunçfelaketler getirdi. Yar.12: 18 Firavun Avram'ı çağırtarak, "Nedir bana bu yaptığın?" dedi,"Neden Saray'ınkarın olduğunu söylemedin? Yar.12: 19 Niçin 'Saray kızkardeşimdir' diyerek onunla evlenmeme izinverdin? Al karını, git!" Yar.12: 20 Firavun Avram için adamlarına buyruk verdi. BöyleceAvram'la karısını sahipolduğu her şeyle birlikte gönderdiler. Avram'la Lut'un Ayrılması BÖLÜM 13

Yar.13: 1 Avram, karısı ve sahip olduğu her şeyle birlikte Mısır'danayrılıp Negev'e doğrugitti. Lut da onunla birlikteydi. Yar.13: 2 Avram çok zengindi. Sürüleri, altınları, gümüşleri vardı. Yar.13: 3 Negev'den başlayıp bir yerden öbürüne göçerek Beytel'e kadargitti. Beytel'le AyKenti arasında daha önce çadırını kurmuş olduğu yere vardı. Yar.13: 4 Önceden yapmış olduğu sunağın bulunduğu yere gidip oradaRAB'be yakardı. Yar.13: 5 Avram'la birlikte göçen Lut'un da davarları, sığırları, çadırları vardı. Yar.13: 6 Malları öyle çoktu ki, toprak birlikte yaşamalarına elvermedi; yan yanayaşayamadılar. Yar.13: 7 Avram'ın çobanlarıyla Lut'un çobanları arasında kavga çıktı.-O günlerdeKenanlılar'la Perizliler de orada yaşıyorlardı.- Yar.13: 8 Avram Lut'a, "Biz akrabayız" dedi, "Bu yüzden aramızda daçobanlarımız arasındada kavga çıkmasın. Yar.13: 9 Bütün topraklar senin önünde. Gel, ayrılalım. Sen solagidersen, ben sağagideceğim. Sen sağa gidersen, ben sola gideceğim." Yar.13: 10 Lut çevresine baktı. Şeria Ovası'nın tümü RAB'bin bahçesi gibi, Soar'a doğrugiderken Mısır toprakları gibiydi. Her yerde bol su vardı. RAB Sodom ve Gomora kentleriniyok etmeden önce ova böyleydi. Yar.13: 11 Lut kendine Şeria Ovası'nın tümünü seçerek doğuya doğrugöçtü. Birbirlerindenayrıldılar. Yar.13: 12 Avram Kenan topraklarında kaldı. Lut ovadaki kentlerinarasına yerleşti, Sodom'ayakın bir yere çadır kurdu. Yar.13: 13 Sodom halkı çok kötüydü. RAB'be karşı büyük günah işliyordu. Yar.13: 14 Lut Avram'dan ayrıldıktan sonra, RAB Avram'a, "Bulunduğunyerden kuzeye,güneye, doğuya, batıya dikkatle bak" dedi, Yar.13: 15 "Gördüğün bütün toprakları sonsuza dek sana ve soyuna vereceğim. Yar.13: 16 Soyunu toprağın tozu kadar çoğaltacağım. Öyle ki, biri çıkıp da toprağın tozunusayabilirse, senin soyunu da sayabilecek.

Yar.13: 17 Kalk, sana vereceğim toprakları boydan boya dolaş." Yar.13: 18 Avram çadırını söktü, gidip Hevron'daki Mamre meşeliğineyerleşti. OradaRAB'be bir sunak yaptı. Avram Lut'u Kurtarıyor BÖLÜM 14 Yar.14: 1 Bu arada Şinar Kralı Amrafel, Ellasar Kralı Aryok, ElamKralı Kedorlaomer veGoyim Kralı TidalD Not 14:1 "Şinar", yani "Babil". Yar.14: 2 Sodom Kralı Bera'ya, Gomora Kralı Birşa'ya, Adma KralıŞinav'a, Sevoyim KralıŞemever'e ve Bala -Soar- Kralı'na karşı savaş açtı. Yar.14: 3 Bu son beş kral bugün Lut Gölü olan Siddim Vadisi'ndegüçlerini birleştirmişti. Yar.14: 4 Bu krallar on iki yıl Kedorlaomer'in egemenliği altındayaşamış, on üçüncü yıl onabaşkaldırmışlardı. Yar.14: 5-6 On dördüncü yıl Kedorlaomer'le onu destekleyen öbürkrallar gelip Aşterot-Karnayim'de Refalılar'ı, Ham'da Zuzlular'ı,Şave-Kiryatayim'de Emliler'i, çöl kenarındaki El-Paran'a kadaruzanan dağlık Seir bölgesinde Horlular'ı bozguna uğrattılar. Yar.14: 7 Oradan geri dönüp Eyn-Mişpat'a -Kadeş'e- gittiler. Amalekliler'in bütüntopraklarını alarak Haseson-Tamar'da yaşayan Amorlular'ı bozguna uğrattılar. Yar.14: 8-9 Bunun üzerine Sodom, Gomora, Adma, Sevoyim, Bala -Soar-kralları yola çıktı.Bu beş kral dört krala -Elam Kralı Kedorlaomer, Goyim Kralı Tidal, Şinar Kralı Amrafel,Ellasar Kralı Aryok'a- karşı Siddim Vadisi'nde savaş düzenine girdiler. Yar.14: 10 Siddim Vadisi zift çukurlarıyla doluydu. Sodom ve Gomorakralları kaçarkenadamlarından bazıları bu çukurlara düştü. Sağ kalanlarsa dağlara kaçtı. Yar.14: 11 Dört kral Sodom ve Gomora'nın bütün malını ve yiyeceğinialıp gitti. Yar.14: 12 Avram'ın yeğeni Lut'la mallarını da götürdüler. Çünkü o daSodom'da yaşıyordu. Yar.14: 13 Oradan kaçıp kurtulan biri gelip İbrani Avram'a durumubildirdi. Avram Eşkol'laAner'in kardeşi Amorlu Mamre'ninmeşeliğinde yaşıyordu. Bunların hepsi Avram'danyanaydılar.

Yar.14: 14 Avram yeğeni Lut'un tutsak alındığını duyunca, evinde doğupyetişmiş üç yüz onsekiz adamını yanına alarak dört kralı Dan'a kadar kovaladı. Yar.14: 15 Adamlarını gruplara ayırdı, gece saldırıp onları bozgunauğratarak Şam'ınkuzeyindeki Hova'ya kadar kovaladı. Yar.14: 16 Yağmalanan bütün malı, yeğeni Lut'la mallarını, kadınlarıve halkı geri getirdi. Melkisedek Avram'ı Kutsuyor Yar.14: 17 Avram Kedorlaomer'le onu destekleyen kralları bozguna uğratıp dönünce,Sodom Kralı onu karşılamak için Kral Vadisi olan Şave Vadisi'ne gitti. Yar.14: 18 Yüce Tanrı'nın kâhini olan Şalem Kralı Melkisedek ekmek ve şarap getirdi. Yar.14: 19 Avram'ı kutsayarak şöyle dedi: "Yeri göğü yaratan yüce Tanrı Avram'ı kutsasın, Yar.14: 20 Düşmanlarını onun eline teslim eden yüce Tanrı'ya övgülerolsun." Bunun üzerineAvram her şeyin ondalığını Melkisedek'e verdi. Yar.14: 21 Sodom Kralı Avram'a, "Adamlarımı bana ver, mallar sanakalsın" dedi. Yar.14: 22-23 Avram Sodom Kralı'na, "Yeri göğü yaratan yüce Tanrı RAB'bin önünde sanaait hiçbir şey, bir iplik, bir çarık bağı bile almayacağıma ant içerim" diye karşılık verdi, "Öyleki, 'Avram'ı zengin ettim' demeyesin. Yar.14: 24 Yalnız, adamlarımın yedikleri bunun dışında. Bir de benidestekleyen Aner, Eşkolve Mamre paylarına düşeni alsınlar." Rab'bin Avram'la Yaptığı Antlaşma BÖLÜM 15 Yar 15:1 Bundan sonra RAB bir görümde Avram'a, "Korkma, Avram" diyeseslendi, "Seninkalkanın benim. Ödülün çok büyük olacak." Yar 15:2 Avram, "Ey Egemen RAB, bana ne vereceksin?" dedi, "Çocuksahibi olamadım.Evim Şamlı Eliezer'e kalacak. Yar.15: 3 Bana çocuk vermediğin için evimdeki bir uşak mirasçım olacak." Yar.15: 4 RAB yine seslendi: "O mirasçın olmayacak, öz çocuğun mirasçın olacak."

Yar.15: 5 Sonra Avram'ı dışarı çıkararak, "Göklere bak" dedi, "Yıldızları sayabilir misin?İşte, soyun o kadar çok olacak." Yar.15: 6 Avram RAB'be iman etti, RAB bunu ona doğruluk saydı. Yar.15: 7 Tanrı Avram'a, "Bu toprakları sana miras olarak vermek içinKildaniler'in UrKenti'nden seni çıkaran RAB benim" dedi. Yar.15: 8 Avram, "Ey Egemen RAB, bu toprakları miras alacağımı nasılbileceğim?" diyesordu. Yar.15: 9 RAB, "Bana bir düve, bir keçi, bir de koç getir" dedi,"Hepsi üçer yaşında olsun.Bir de kumruyla güvercin yavrusu getir." Yar.15: 10 Avram hepsini getirdi, ortadan kesip parçaları birbirinekarşı dizdi. Yalnız kuşlarıkesmedi. Yar.15: 11 Leşlerin üzerine konan yırtıcı kuşları kovdu. Yar.15: 12 Güneş batarken Avram derin bir uykuya daldı. Üzerine dehşetverici zifiri birkaranlık çöktü. Yar.15: 13 RAB Avram'a şöyle dedi: "Şunu iyi bil ki, senin soyun yabancı bir ülkede,gurbette yaşayacak. Dört yüz yıl kölelik edip baskı görecek. Yar.15: 14 Ama soyuna kölelik yaptıran ulusu cezalandıracağım. Sonrasoyun oradan büyükmal varlığıyla çıkacak. Yar.15: 15 Sen de esenlik içinde atalarına kavuşacaksın. İleri yaştaölüp gömüleceksin. Yar.15: 16 Soyunun dördüncü kuşağı buraya geri dönecek. ÇünküAmorlular'ın yaptığıkötülükler henüz doruğa varmadı." Yar.15: 17 Güneş batıp karanlık çökünce, dumanlı bir mangalla alevlibir meşale göründü vekesilen hayvan parçalarının arasından geçti. Yar.15: 18-21 O gün RAB Avram'la antlaşma yaparak ona şöyle dedi:"Mısır Irmağı'ndanbüyük Fırat Irmağı'na kadar uzanan butoprakları -Ken, Keniz, Kadmon, Hitit , Periz, Refa,Amor, Kenan,Girgaş ve Yevus topraklarını- senin soyuna vereceğim." Hacer ile İsmail BÖLÜM 16

Yar.16: 1 Karısı Saray Avram'a çocuk verememişti. Saray'ın Haceradında Mısırlı bircariyesi vardı. Yar.16: 2 Saray Avram'a, "RAB çocuk sahibi olmamı engelledi" dedi,"Lütfen, cariyemle yat.Belki bu yoldan bir çocuk sahibi olabilirim." Avram Saray'ın sözünü dinledi. Yar.16: 3 Saray Mısırlı cariyesi Hacer'i kocası Avram'a karı olarak verdi. Bu olay AvramKenan'da on yıl yaşadıktan sonra oldu. Yar.16: 4 Avram Hacer'le yattı, Hacer hamile kaldı. Hacer hamileolduğunu anlayınca,hanımını küçük görmeye başladı. Yar.16: 5 Saray Avram'a, "Bu haksızlık senin yüzünden başıma geldi!"dedi, "Cariyemikoynuna soktum. Hamile olduğunu anlayınca beniküçük görmeye başladı. İkimiz arasındaRAB karar versin." Yar.16: 6 Avram, "Cariyen senin elinde" dedi, "Neyi uygun görürsen yap." Böylece Saraycariyesine sert davranmaya başladı. Hacer onun yanından kaçtı. Yar.16: 7 RAB'bin meleği Hacer'i çölde bir pınarın, Şur yolundaki pınarın başında buldu. Yar.16: 8 Ona, "Saray'ın cariyesi Hacer, nereden gelip nereye gidiyorsun?" diye sordu.Hacer, "Hanımım Saray'dan kaçıyorum" diye yanıtladı. Yar.16: 9 RAB'bin meleği, "Hanımına dön ve ona boyun eğ" dedi, Yar.16: 10 "Senin soyunu öyle çoğaltacağım ki, kimse sayamayacak. Yar.16: 11 "İşte hamilesin, bir oğlun olacak, Adını İsmail koyacaksın.Çünkü RAB sıkıntıiçindeki yakarışını işitti.D Not 16:11 "İsmail": "Tanrı işitir" anlamına gelir. Yar.16: 12 Oğlun yaban eşeğine benzer bir adam olacak, O herkese, herkes de ona karşıçıkacak. Kardeşlerinin hepsiyle çekişme içinde yaşayacak ."D Not 16:12 "Kardeşlerininhepsiyle çekişme içinde yaşayacak" ya da "Bütün kardeşlerinin yaşadığı yerin doğusunayerleşecek". Yar.16: 13 Hacer, "Beni gören Tanrı'yı gerçekten gördüm mü?" diyerek kendisiyle konuşanRAB'be "El-Roi " adını verdi.D Not 16:13 "El-Roi": "Beni gören Tanrı" anlamına gelir. Yar.16: 14 Bu yüzden Kadeş'le Beret arasındaki o kuyuya Beer-Lahay-Roi adı verildi.D Not16:14 "Beer-Lahay-Roi": "Tanrı'yı görüp sağ kalanın kuyusu" anlamına gelir.

Yar.16: 15 Hacer Avram'a bir erkek çocuk doğurdu. Avram çocuğun adınıİsmail koydu. Yar.16: 16 Hacer İsmail'i doğurduğunda, Avram seksen altı yaşındaydı. Sünnet: Antlaşma Simgesi BÖLÜM 17 Yar.17: 1 Avram doksan dokuz yaşındayken RAB ona görünerek, "Ben HerŞeye GücüYeten Tanrı'yım" dedi, "Benim yolumda yürü, kusursuz ol. Yar.17: 2 Seninle yaptığım antlaşmayı sürdürecek, soyunu alabildiğineçoğaltacağım." Yar.17: 3 Avram yüzüstü yere kapandı. Tanrı, Yar.17: 4 "Seninle yaptığım antlaşma şudur" dedi, "Birçok ulusun babasıolacaksın. Yar.17: 5 Artık adın Avram değil, İbrahim olacak. Çünkü senibirçok ulusun babasıyapacağım.D Not 17:5 "Avram": "Yüce Baba" anlamına gelir.17:5 "İbrahim": İbraniceAvraham, "Çokların babası" anlamına gelir. Yar.17: 6 Seni çok verimli kılacağım. Soyundan uluslar doğacak,krallar çıkacak. Yar.17: 7 Antlaşmamı seninle ve soyunla kuşaklar boyunca, sonsuza deksürdüreceğim.Senin, senden sonra da soyunun Tanrısı olacağım. Yar.17: 8 Bir yabancı olarak yaşadığın toprakları, bütün Kenan ülkesini sonsuza dekmülkünüz olmak üzere sana ve soyuna vereceğim. Onların Tanrısı olacağım." Yar.17: 9 Tanrı İbrahim'e, "Sen ve soyun kuşaklar boyu antlaşmamabağlı kalmalısınız"dedi, Yar.17: 10 "Seninle ve soyunla yaptığım antlaşmanın koşulu şudur:Aranızdaki erkeklerinhepsi sünnet edilecek. Yar.17: 11 Sünnet olmalısınız. Sünnet aramızdaki antlaşmanın belirtisiolacak. Yar.17: 12 Evinizde doğmuş ya da soyunuzdan olmayan bir yabancıdansatın alınmış kölelerdahil sekiz günlük her erkek çocuk sünnetedilecek. Gelecek kuşaklarınız boyunca sürecekbu. Yar.17: 13 Evinizde doğan ya da satın aldığınız her çocuk kesinliklesünnet edilecek.Bedeninizdeki bu belirti sonsuza dek sürecekantlaşmamın simgesi olacak.

Yar.17: 14 Sünnet edilmemiş her erkek halkının arasından atılacak,çünkü antlaşmamıbozmuş demektir." Yar.17: 15 Tanrı, "Karın Saray'a gelince, ona artık Saraydemeyeceksin" dedi, "Bundanböyle onun adı Sara olacak.D Not 17:15 "Sara": "Prenses" anlamına gelir. Yar.17: 16 Onu kutsayacak, ondan sana bir oğul vereceğim. Onu kutsayacağım, uluslarınanası olacak. Halkların kralları onun soyundan çıkacak." Yar.17: 17 İbrahim yüzüstü yere kapandı ve güldü. İçinden, "Yüz yaşında bir adam çocuksahibi olabilir mi?" dedi, "Doksan yaşındaki Sara doğurabilir mi?" Yar.17: 18 Sonra Tanrı'ya, "Keşke İsmail'i mirasçım kabul etseydin!" dedi. Yar.17: 19 Tanrı, "Hayır. Ama karın Sara sana bir oğul doğuracak, adını İshak koyacaksın"dedi, "Onunla ve soyuyla antlaşmamı sonsuza dek sürdüreceğim.D Not 17:19 "İshak":"Güler" anlamına gelir. Yar.17: 20 İsmail'e gelince, seni işittim. Onu kutsayacak, verimli kılacak, soyunu alabildiğineçoğaltacağım. On iki beyin babası olacak. Soyunu büyük bir ulus yapacağım. Yar.17: 21 Ancak antlaşmamı gelecek yıl bu zaman Sara'nın doğuracağıoğlun İshak'lasürdüreceğim." Yar.17: 22 Tanrı İbrahim'le konuşmasını bitirince ondan ayrılıpyukarıya çekildi. Yar.17: 23 İbrahim evindeki bütün erkekleri -oğlu İsmail'i, evindedoğanların, satın aldığıuşakların hepsini- Tanrı'nın kendisinebuyurduğu gibi o gün sünnet ettirdi. Yar.17: 24 İbrahim sünnet olduğunda doksan dokuz yaşındaydı. Yar.17: 25 Oğlu İsmail on üç yaşında sünnet oldu. Yar.17: 26 İbrahim, oğlu İsmail'le aynı gün sünnet edildi. Yar.17: 27 İbrahim'in evindeki bütün erkekler -evinde doğanlar veyabancılardan satınalınanlar- onunla birlikte sünnet oldu. Üç Konuk BÖLÜM 18

Yar.18: 1 İbrahim günün sıcak saatlerinde Mamre meşeliğindekiçadırının önünde otururken,RAB kendisine göründü. Yar.18: 2 İbrahim karşısında üç adamın durduğunu gördü. Onları görürgörmez karşılamayakoştu. Yere kapanarak birine, Yar.18: 3 "Ey efendim, eğer gözünde lütuf bulduysam, lütfen kulununyanından ayrılma"dedi, Yar.18: 4 "Biraz su getirteyim, ayaklarınızı yıkayın. Şu ağacınaltında dinlenin. Yar.18: 5 Madem kulunuza konuk geldiniz, bırakın size yiyecek birşeyler getireyim. Birazdinlendikten sonra yolunuza devam edersiniz."Adamlar, "Peki, dediğin gibi olsun" dediler. Yar.18: 6 İbrahim hemen çadıra, Sara'nın yanına gitti. Ona, "Hemen üçsea ince un al,yoğurup pide yap" dedi.D Not 18:6 "Üç sea": Yaklaşık 13 kg. Yar.18: 7 Ardından sığırlara koştu. Körpe ve besili bir buzağı seçipuşağına verdi. Uşakbuzağıyı hemen hazırladı. Yar.18: 8 İbrahim hazırlanan buzağıyı yoğurt ve sütle birlikte götürüpkonuklarının önünekoydu. Onlar yerken o da yanlarında, ağacınaltında durdu. Yar.18: 9 Konuklar, "Karın Sara nerede?" diye sordular.İbrahim, "Çadırda" diye yanıtladı. Yar.18: 10 RAB, "Gelecek yıl bu zamanda kesinlikle yanına döneceğim"dedi, "O zamankarın Sara'nın bir oğlu olacak." Sara RAB'bin arkasında, çadırın girişinde durmuş,dinliyordu. Yar.18: 11 İbrahim'le Sara kocamışlardı, yaşları hayli ileriydi. Saraâdetten kesilmişti. Yar.18: 12 İçin için gülerek, "Bu yaştan sonra bu sevinci tadabilirmiyim?" diye düşündü,"Üstelik efendim de yaşlı." Yar.18: 13 RAB İbrahim'e sordu: "Sara niçin, 'Bu yaştan sonragerçekten çocuk sahibi miolacağım?' diyerek güldü?Yar.18: 14 RAB için olanaksız bir şey var mı? Belirlenenvakitte,gelecek yıl bu zaman yanına döndüğümde Sara'nın bir oğlu olacak." Yar.18: 15 Sara korktu, "Gülmedim" diyerek yalan söyledi.RAB, "Hayır, güldün" dedi. İbrahim Sodom için Yalvarıyor Yar.18: 16 Adamlar oradan ayrılırken Sodom'a doğru baktılar. İbrahimonları yolcu etmek

için yanlarında yürüyordu. Yar.18: 17 RAB, "Yapacağım şeyi İbrahim'den mi gizleyeceğim?" dedi, Yar.18: 18 "Kuşkusuz İbrahim'den büyük ve güçlü bir ulus türeyecek,yeryüzündeki bütünuluslar onun aracılığıyla kutsanacak. Yar.18: 19 Doğru ve adil olanı yaparak yolumda yürümeyi oğullarına vesoyuna buyursundiye İbrahim'i seçtim. Öyle ki, ona verdiğim sözüyerine getireyim." Yar.18: 20 Sonra İbrahim'e, "Sodom ve Gomora büyük suçlama altında"dedi, "Günahlarıçok ağır. Yar.18: 21 Onun için inip bakacağım. Duyduğum suçlamalar doğru mu,değil mi göreceğim.Bunları yapıp yapmadıklarını anlayacağım." Yar.18: 22 Adamlar oradan ayrılıp Sodom'a doğru gittiler. Ama İbrahimRAB'bin huzurundakaldı .D Not 18:22 "İbrahim RAB'bin huzurunda kaldı": Bazı eski İbranidin bilginlerine göre"RAB İbrahim'in önünde kaldı." Yar.18: 23 RAB'be yaklaşarak, "Haksızla birlikte haklıyı da mı yokedeceksin?" diye sordu, Yar.18: 24 "Kentte elli doğru kişi var diyelim. Orayı gerçekten yok edecek misin? İçindekielli doğru kişinin hatırı için kenti bağışlamayacak mısın? Yar.18: 25 Senden uzak olsun bu. Haklıyı, haksızı aynı kefeye koyarak haksızın yanındahaklıyı da öldürmek senden uzak olsun. Bütün dünyayı yargılayan adil olmalı." Yar.18: 26 RAB, "Eğer Sodom'da elli doğru kişi bulursam, onlarınhatırına bütün kentibağışlayacağım" diye karşılık verdi. Yar.18: 27 İbrahim, "Ben toz ve külüm, bir hiçim" dedi, "Ama seninlekonuşma yürekliliğinigöstereceğim. Yar.18: 28 Kırk beş doğru kişi var diyelim, beş kişi için bütün kentiyok mu edeceksin?"RAB, "Eğer kentte kırk beş doğru kişi bulursam, orayı yoketmeyeceğim" dedi. Yar.18: 29 İbrahim yine sordu: "Ya kırk kişi bulursan?" RAB, "O kırk kişinin hatırı için hiçbirşey yapmayacağım" diye yanıtladı. Yar.18: 30 İbrahim, "Ya Rab, öfkelenme ama, otuz kişi var diyelim?"dedi. RAB, "Otuz kişibulursam, kente dokunmayacağım" diye yanıtladı.

Yar.18: 31 İbrahim, "Ya Rab, lütfen konuşma yürekliliğimi bağışla"dedi, "Eğer yirmi kişibulursan?" RAB, "Yirmi kişinin hatırı için kenti yok etmeyeceğim" diye yanıtladı. Yar.18: 32 İbrahim, "Ya Rab, öfkelenme ama, bir kez daha konuşacağım"dedi, "Eğer onkişi bulursan?" RAB, "On kişinin hatırı için kenti yok etmeyeceğim" diye yanıtladı. Yar.18: 33 RAB İbrahim'le konuşmasını bitirince oradan ayrıldı,İbrahim de çadırına döndü. Sodom ve Gomora'nın Yıkılışı BÖLÜM 19 Yar.19: 1 İki melek akşamleyin Sodom'a vardılar. Lut kentin kapısında oturuyordu. Onlarıgörür görmez karşılamak için ayağa kalktı. Yere kapanarak, Yar.19: 2 "Efendilerim" dedi, "Kulunuzun evine buyurun. Ayaklarınızıyıkayın, geceyi bizdegeçirin. Sonra erkenden kalkıp yolunuza devam edersiniz." Melekler, "Olmaz" dediler,"Geceyi kent meydanında geçireceğiz." Yar.19: 3 Ama Lut çok diretti. Sonunda onunla birlikte evine gittiler.Lut onlara yemekhazırladı, mayasız ekmek pişirdi. Yediler. Yar.19: 4 Onlar yatmadan, kentin erkekleri -Sodom'un her mahallesindengenç yaşlı bütünerkekler- evi sardı. Yar.19: 5 Lut'a seslenerek, "Bu gece sana gelen adamlar nerede?" diyesordular, "Getironları da yatalım." Yar.19: 6 Lut dışarı çıktı, arkasından kapıyı kapadı. Yar.19: 7 "Kardeşler, lütfen bu kötülüğü yapmayın" dedi, Yar.19: 8 "Erkek yüzü görmemiş iki kızım var. Size onları getireyim, ne isterseniz yapın.Yeter ki, bu adamlara dokunmayın. Çünkü onlar konuğumdur, çatımın altına geldiler." Yar.19: 9 Adamlar, "Çekil önümüzden!" diye karşılık verdiler, "Adamburaya dışardan geldi,şimdi yargıçlık taslıyor! Sana daha beterini yaparız." Lut'u ite kaka kapıyı kırmayadavrandılar. Yar.19: 10 Ama içerdeki adamlar uzanıp Lut'u evin içine, yanlarınaaldılar ve kapıyıkapadılar. Yar.19: 11 Kapıya dayanan adamları, büyük küçük hepsini kör ettiler.Öyle ki, adamlar

kapıyı bulamaz oldu. Yar.19: 12 İçerdeki iki adam Lut'a, "Senin burada başka kimin var?" diye sordular,"Oğullarını, kızlarını, damatlarını, kentte sana ait kim varsa hepsini dışarı çıkar. Yar.19: 13 Çünkü burayı yok edeceğiz. RAB bu halk hakkında birçok kötüsuçlama duydu,kenti yok etmek için bizi gönderdi." Yar.19: 14 Lut dışarı çıktı ve kızlarıyla evlenecek olan adamlara,"Hemen buradanuzaklaşın!" dedi, "Çünkü RAB bu kenti yok etmeküzere." Ne var ki damat adayları onunşaka yaptığını sandılar. Yar.19: 15 Tan ağarırken melekler Lut'a, "Karınla iki kızını al, hemenburadan uzaklaş" diyeüstelediler, "Yoksa kent cezasını bulurkensen de canından olursun." Yar.19: 16 Lut ağır davrandı, ama RAB ona acıdı. Adamlar Lut'la karısının ve iki kızınınelinden tutup onları kentin dışına çıkardılar. Yar.19: 17 Kent dışına çıkınca, adamlardan biri Lut'a, "Kaç, canını kurtar, arkana bakma"dedi, "Bu ovanın hiçbir yerinde durma. Dağa kaç, yoksa ölür gidersin." Yar.19: 18 Lut, "Aman, efendim!" diye karşılık verdi, Yar.19: 19 "Ben kulunuzdan hoşnut kaldınız, canımı kurtarmakla banabüyük iyilik yaptınız.Ama dağa kaçamam. Çünkü felaket bana yetişir, ölürüm. Yar.19: 20 İşte, şurada kaçabileceğim yakın bir kent var, küçücük birkent. İzin verin, orayakaçıp canımı kurtarayım. Zaten küçücük bir kent." Yar.19: 21 Adamlardan biri, "Peki, dileğini kabul ediyorum" dedi, "Okenti yıkmayacağım. Yar.19: 22 Çabuk ol, hemen kaç! Çünkü sen oraya varmadan bir şeyyapamam." Bu yüzdeno kente Soar adı verildi.D Not 19:22 "Soar": "Küçük" anlamına gelir. Yar.19: 23 Lut Soar'a vardığında güneş doğmuştu. Yar.19: 24 RAB Sodom ve Gomora'nın üzerine gökten ateşli kükürtyağdırdı. Yar.19: 25 Bu kentleri, bütün ovayı, oradaki insanların hepsini vebütün bitkileri yok etti. Yar.19: 26 Ancak Lut'un peşisıra gelen karısı dönüp geriye bakınca tuzkesildi. Yar.19: 27 İbrahim sabah erkenden kalkıp önceki gün RAB'bin huzurundadurduğu yere gitti.

Yar.19: 28 Sodom ve Gomora'ya ve bütün ovaya baktı. Yerden, tüten birocak gibi dumanyükseliyordu. Yar.19: 29 Tanrı ovadaki kentleri yok ederken İbrahim'i anımsamış veLut'un yaşadığıkentleri yok ederken Lut'u bu felaketin dışına çıkarmıştı. Lut ile Kızları Yar.19: 30 Lut Soar'da kalmaktan korkuyordu. Bu yüzden iki kızıylakentten ayrılarak dağayerleşti, onlarla birlikte bir mağarada yaşamaya başladı. Yar.19: 31 Büyük kızı küçüğüne, "Babamız yaşlı" dedi, "Dünya geleneklerine uygun biçimdeburada bizimle yatabilecek bir erkek yok. Yar.19: 32 Gel, babamıza şarap içirelim, soyumuzu yaşatmak için onunlayatalım." Yar.19: 33 O gece babalarına şarap içirdiler. Büyük kız gidipbabasıyla yattı. Ancak Lutyatıp kalktığının farkında değildi. Yar.19: 34 Ertesi gün büyük kız küçüğüne, "Dün gece babamla yattım"dedi, "Bu gece deona şarap içirelim. Soyumuzu yaşatmak için sende onunla yat." Yar.19: 35 O gece de babalarına şarap içirdiler ve küçük kız babasıylayattı. Ama Lut yatıpkalktığının farkında değildi. Yar.19: 36 Böylece Lut'un iki kızı da öz babalarından hamile kaldılar. Yar.19: 37 Büyük kız bir erkek çocuk doğurdu, ona Moav adınıverdi. Moav bugünküMoavlılar'ın atasıdır.D Not 19:37 "Moav": "Babadan" anlamına gelir. Yar.19: 38 Küçük kızın da bir oğlu oldu, adını Ben-Ammi koydu. Oda bugünküAmmonlular'ın atasıdır.D Not 19:38 "Ben-Ammi": "Halkımın oğlu" anlamına gelir. İbrahim ile Avimelek BÖLÜM 20 Yar.20: 1 İbrahim Mamre'den Negev'e göçerek Kadeş ve Sur kentlerininarasına yerleşti.Sonra geçici bir süre Gerar'da kaldı. Yar.20: 2 Karısı Sara için, "Bu kadın kızkardeşimdir" dedi. Bununüzerine Gerar KralıAvimelek adam gönderip Sara'yı getirtti.

Yar.20: 3 Ama Tanrı gece düşünde Avimelek'e görünerek, "Bu kadınıaldığın için öleceksin"dedi, "Çünkü o evli bir kadın." Yar.20: 4 Avimelek henüz Sara'ya dokunmamıştı. "Ya RAB" dedi, "Suçsuzbir ulusu mu yokedeceksin? Yar.20: 5 İbrahim'in kendisi bana, 'Bu kadın kızkardeşimdir' demedi mi? Kadın da İbrahimiçin, 'O kardeşimdir' dedi. Ben temiz vicdanla, suçsuz ellerimle yaptım bunu." Yar.20: 6 Tanrı, düşünde ona, "Bunu temiz vicdanla yaptığını biliyorum" diye yanıtladı, "Bende seni bu yüzden bana karşı günah işlemekten alıkoydum, kadına dokunmana izinvermedim. Yar.20: 7 Şimdi kadını kocasına geri ver. Çünkü o bir peygamberdir.Senin için dua eder,ölmezsin. Ama kadını geri vermezsen, sen desana ait olan herkes de ölecek, bilesin." Yar.20: 8 Avimelek sabah erkenden kalktı, bütün adamlarını çağırarakolup biteni anlattı.Adamlar dehşete düştü. Yar.20: 9 Avimelek İbrahim'i çağırtarak, "Ne yaptın bize?" dedi, "Sanane haksızlık ettim ki,beni ve krallığımı bu büyük günaha sürükledin? Bana bu yaptığın yapılacak iş değil." Yar.20: 10 Sonra, "Amacın neydi, niçin yaptın bunu?" diye sordu. Yar.20: 11 İbrahim, "Çünkü burada hiç Tanrı korkusu yok" diyeyanıtladı, "Karım yüzündenbeni öldürebilirler diye düşündüm. Yar.20: 12 Üstelik, Sara gerçekten kızkardeşimdir. Babamız bir,annemiz ayrıdır. Onunlaevlendim. Yar.20: 13 Tanrı beni babamın evinden gurbete gönderdiği zaman karıma,'Bana sevginişöyle göstereceksin: Gideceğimiz her yerde kardeşinolduğumu söyle' dedim." Yar.20: 14 Avimelek İbrahim'e karısı Sara'yı geri verdi. Bununyanısıra ona davar, sığır,köleler, cariyeler de verdi. Yar.20: 15 İbrahim'e, "İşte ülkem önünde, nereye istersen orayayerleş" dedi. Yar.20: 16 Sara'ya da, "Kardeşine bin parça gümüş veriyorum" dedi,"Yanındakilere karşısenin suçsuz olduğunu gösteren bir kanıttır bu. Herkes suçsuz olduğunu bilsin." Yar.20: 17 İbrahim Tanrı'ya dua etti ve Tanrı Avimelek'le karısına,cariyelerine şifa verdi.

Çocuk sahibi oldular. Yar.20: 18 Çünkü İbrahim'in karısı Sara yüzünden RAB Avimelek'inevindeki kadınlarınhamile kalmasını engellemişti. İshak'ın Doğumu BÖLÜM 21 Yar.21: 1 RAB verdiği söz uyarınca Sara'ya iyilik etti ve sözünü yerine getirdi. Yar.21: 2 Sara hamile kaldı; İbrahim'in yaşlılık döneminde, tamTanrı'nın belirttiği zamandaona bir erkek çocuk doğurdu. Yar.21: 3 İbrahim Sara'nın doğurduğu çocuğa İshak adını verdi.D Not 21:3 "İshak": "Güler"anlamına gelir. Yar.21: 4 Tanrı'nın kendisine buyurduğu gibi oğlu İshak'ı sekiz günlükken sünnet etti. Yar.21: 5 İshak doğduğunda İbrahim yüz yaşındaydı. Yar.21: 6 Sara, "Tanrı yüzümü güldürdü" dedi, "Bunu duyan herkesbenimle birlikte gülecek. Yar.21: 7 Kim İbrahim'e Sara çocuk emzirecek derdi? Bu yaşında ona biroğul doğurdum." Hacer'le İsmail Uzaklaştırılıyor Yar.21: 8 Çocuk büyüdü. Sütten kesildiği gün İbrahim büyük bir şölenverdi. Yar.21: 9 Ne var ki Sara, Mısırlı Hacer'in İbrahim'den olma oğluİsmail'in alay ettiğinigörünce, Yar.21: 10 İbrahim'e, "Bu cariyeyle oğlunu kov" dedi, "Bu cariyeninoğlu, oğlum İshak'ınmirasına ortak olmasın." Yar.21: 11 Bu İbrahim'i çok üzdü, çünkü İsmail de öz oğluydu. Yar.21: 12 Ancak Tanrı İbrahim'e, "Oğlunla cariyen için üzülme" dedi,"Sara ne derse, onuyap. Çünkü senin soyun İshak'la sürecektir. Yar.21: 13 Cariyenin oğlundan da bir ulus yaratacağım, çünkü o dasenin soyun." Yar.21: 14 İbrahim sabah erkenden kalktı, biraz yiyecek, bir tulum dasu hazırlayıp Hacer'in

omuzuna attı, çocuğunu da verip onugönderdi. Hacer Beer-Şeva Çölü'ne gitti, orada bir süredolaştı. Yar.21: 15 Tulumdaki su tükenince, oğlunu bir çalının altına bıraktı. Yar.21: 16 Yaklaşık bir ok atımı uzaklaşıp, "Oğlumun ölümünügörmeyeyim" diyerek onunkarşısına oturup hıçkıra hıçkıra ağladı. Yar.21: 17 Tanrı çocuğun sesini duydu. Tanrı'nın meleği göklerdenHacer'e, "Nen var,Hacer?" diye seslendi, "Korkma! Çünkü Tanrıçocuğun sesini duydu. Yar.21: 18 Kalk, oğlunu kaldır, elini tut. Onu büyük bir ulus yapacağım." Yar.21: 19 Sonra Tanrı Hacer'in gözlerini açtı, Hacer bir kuyu gördü.Gidip tulumunudoldurdu, oğluna içirdi. Yar.21: 20 Çocuk büyürken Tanrı onunlaydı. Çocuk çölde yaşadı ve okçuoldu. Yar.21: 21 Paran Çölü'nde yaşarken annesi ona Mısırlı bir kadın aldı. İbrahim'le Avimelek Arasındaki Antlaşma Yar.21: 22 O sırada Avimelek'le ordusunun komutanı Fikol İbrahim'e,"Yaptığın her şeydeTanrı seninle" dediler, Yar.21: 23 "Onun için, Tanrı'nın önünde bana, oğluma ve soyuma haksızdavranmayacağınaant iç. Bana ve konuk olarak yaşadığın bu ülkeye, benim sana yaptığım gibi iyi davran." Yar.21: 24 İbrahim, "Ant içerim" dedi. Yar.21: 25 İbrahim Avimelek'e bir kuyuyu zorla ele geçiren adamlarından yakındı. Yar.21: 26 Avimelek, "Bunu kimin yaptığını bilmiyorum" diye yanıtladı,"Sen de banasöylemedin, ilk kez duyuyorum." Yar.21: 27 Daha sonra İbrahim Avimelek'e davar ve sığır verdi. Böyleceikisi bir antlaşmayaptılar. Yar.21: 28 İbrahim sürüsünden yedi dişi kuzu ayırdı. Yar.21: 29 Avimelek, "Bunun anlamı ne, niçin bu yedi dişi kuzuyuayırdın?" diye sordu. Yar.21: 30 İbrahim, "Bu yedi dişi kuzuyu benim elimden almalısın" diyeyanıtladı, "Kuyuyu

benim açtığımın kanıtı olsun." Yar.21: 31 Bu yüzden oraya Beer-Şeva adı verildi. Çünkü ikisiorada ant içmişlerdi.D Not21:31 "Beer-Şeva": "Ant Kuyusu" anlamına gelir. Yar.21: 32 Beer-Şeva'da yapılan bu antlaşmadan sonra Avimelek,ordusunun komutanıFikol'la birlikte Filist yöresine geri döndü. Yar.21: 33 İbrahim Beer-Şeva'da bir ılgın ağacı dikti; orada RAB'be,ölümsüz Tanrı'yayakardı. Yar.21: 34 Filist yöresinde konuk olarak uzun süre yaşadı. İbrahim'in Denenmesi BÖLÜM 22 Yar.22: 1 Daha sonra Tanrı İbrahim'i denedi. "İbrahim!" diye seslendi.İbrahim, "Buradayım!"dedi. Yar.22: 2 Tanrı, "İshak'ı, sevdiğin biricik oğlunu al, Moriya bölgesine git" dedi, "Orada sanagöstereceğim bir dağda oğlunu yakmalık sunu olarak sun." Yar.22: 3 İbrahim sabah erkenden kalktı, eşeğine palan vurdu. Yanına uşaklarından ikisinive oğlu İshak'ı aldı. Yakmalık sunu için odun yardıktan sonra, Tanrı'nın kendisine belirttiğiyere doğru yola çıktı. Yar.22: 4 Üçüncü gün gideceği yeri uzaktan gördü. Yar.22: 5 Uşaklarına, "Siz burada, eşeğin yanında kalın" dedi, "Tapınmak için oğlumlabirlikte oraya gidip döneceğiz." Yar.22: 6-7 Yakmalık sunu için yardığı odunları oğlu İshak'a yükledi.Ateşi ve bıçağı kendisialdı. Birlikte giderlerken İshak İbrahim'e, "Baba!" dedi.İbrahim, "Evet, oğlum!" diye yanıtladı.İshak, "Ateşle odun burada, ama yakmalık sunu kuzusu nerede?" diye sordu. Yar.22: 8 İbrahim, "Oğlum, yakmalık sunu için kuzuyu Tanrı kendisisağlayacak" dedi. İkisibirlikte yürümeye devam ettiler. Yar.22: 9 Tanrı'nın kendisine belirttiği yere varınca İbrahim birsunak yaptı, üzerine odundizdi. Oğlu İshak'ı bağlayıp sunaktakiodunların üzerine yatırdı. Yar.22: 10 Onu boğazlamak için uzanıp bıçağı aldı.

Yar.22: 11 Ama RAB'bin meleği göklerden, "İbrahim, İbrahim!" diyeseslendi. İbrahim, "İşteburadayım!" diye karşılık verdi. Yar.22: 12 Melek, "Çocuğa dokunma" dedi, "Ona hiçbir şey yapma. ŞimdiTanrı'dankorktuğunu anladım, biricik oğlunu benden esirgemedin." Yar.22: 13 İbrahim çevresine bakınca, boynuzları sık çalılara takılmışbir koç gördü. Gidipkoçu getirdi. Oğlunun yerine onu yakmalıksunu olarak sundu. Yar.22: 14 Oraya "RAB sağlar " adını verdi. "RAB'bin dağındasağlanacaktır" sözü buyüzden bugün de söyleniyor.D Not 22:14 "RAB sağlar": İbranice "Yahve yire". Yar.22: 15 RAB'bin meleği göklerden İbrahim'e ikinci kez seslendi: Yar.22: 16 "RAB diyor ki, kendi üzerime ant içiyorum. Bunu yaptığıniçin, biricik oğlunuesirgemediğin için Yar.22: 17 seni fazlasıyla kutsayacağım; soyunu göklerin yıldızları,kıyıların kumu kadarçoğaltacağım. Soyun düşmanlarının kentlerinimülk edinecek. Yar.22: 18 Soyunun aracılığıyla yeryüzündeki bütün uluslar kutsanacak.Çünkü sözümüdinledin." Yar.22: 19 Sonra İbrahim uşaklarının yanına döndü. Birlikte yola çıkıpBeer-Şeva'ya gittiler.İbrahim Beer-Şeva'da kaldı. Nahor'un Oğulları Yar.22: 20 Bir süre sonra İbrahim'e, "Milka, kardeşin Nahor'a çocuklardoğurdu" diye haberverdiler, Yar.22: 21 "İlk oğlu Ûs, kardeşi Bûz, Kemuel -Aram'ın babası- Yar.22: 22 Keset, Hazo, Pildaş, Yidlaf, Betuel." Yar.22: 23 Betuel Rebeka'nın babası oldu. Bu sekiz çocuğu İbrahim'inkardeşi Nahor'a Milkadoğurdu. Yar.22: 24 Reuma adındaki cariyesi de Nahor'a Tevah, Gaham, Tahaş veMaaka'yıdoğurdu. Sara'nın Ölümü

BÖLÜM 23 Yar.23: 1 Sara yüz yirmi yedi yıl yaşadı. Ömrü bu kadardı. Yar.23: 2 Kenan ülkesinde, bugün Hevron denilen Kiryat-Arba'da öldü.İbrahim yas tutmak,ağlamak için Sara'nın ölüsünün başına gitti. Yar.23: 3 Sonra karısının ölüsünün başından kalkıp Hititler'e , Yar.23: 4 "Ben aranızda konuk ve yabancıyım" dedi, "Bana mezaryapabileceğim bir topraksatın. Ölümü kaldırıp gömeyim." Yar.23: 5-6 Hititler, "Efendim, bizi dinle" diye yanıtladılar, "Senaramızda güçlü bir beysin.Ölünü mezarlarımızın en iyisine göm.Ölünü gömmen için kimse senden mezarınıesirgemez." Yar.23: 7 İbrahim, ülke halkı olan Hititler'in önünde eğilerek, Yar.23: 8 "Eğer ölümü gömmemi istiyorsanız, benim için Sohar oğluEfron'a ricada bulunun"dedi, Yar.23: 9 "Tarlasının dibindeki Makpela Mağarası'nı bana satsın.Fiyatı neyse huzurunuzdaeksiksiz ödeyip orayı mezarlık yapacağım." Yar.23: 10 Hititli Efron halkının arasında oturuyordu. Kent kapısındatoplanan herkesinduyacağı biçimde, Yar.23: 11 "Hayır, efendim!" diye karşılık verdi, "Beni dinle,mağarayla birlikte tarlayı dasana veriyorum. Halkımın huzurundaonu sana veriyorum. Ölünü göm." Yar.23: 12 İbrahim ülke halkının önünde eğildi. Yar.23: 13 Herkesin duyacağı biçimde Efron'a, "Lütfen beni dinle" dedi, "Tarlanın parasınıödeyeyim. Parayı kabul et ki, ölümü oraya gömeyim." Yar.23: 14-15 Efron, "Efendim, beni dinle" diye karşılık verdi,"Aramızda dört yüz şekelgümüşün sözü mü olur? Ölünü göm."D Not 23:14-15 "Dört yüz şekel": Yaklaşık 4.6 kg. Yar.23: 16 İbrahim Efron'un önerisini kabul etti. Efron'un Hititler'inönünde sözünü ettiği dörtyüz şekel gümüşü tüccarların ağırlıkölçülerine göre tarttı. Yar.23: 17-18 Böylece Efron'un Mamre yakınında Makpela'daki tarlası,çevresindeki bütün

ağaçlarla ve içindeki mağarayla birlikte, kent kapısında toplanan Hititler'in huzurundaİbrahim'in mülkü kabul edildi. Yar.23: 19 İbrahim karısı Sara'yı Kenan ülkesinde Mamre'ye -Hevron'a-yakın MakpelaTarlası'ndaki mağaraya gömdü. Yar.23: 20 Hititler tarlayı içindeki mağarayla birlikte İbrahim'inmezarlık yeri olarakonayladılar. İshak ile Rebeka BÖLÜM 24 Yar.24: 1 İbrahim kocamış, iyice yaşlanmıştı. RAB onu her yöndenkutsamıştı. Yar.24: 2 İbrahim, evindeki en yaşlı ve her şeyden sorumlu uşağına,"Elini uyluğumun altınakoy " dedi,D Not 24:2 Bu davranış bir andın kesinlikle yerine getirileceğinigösterirdi. Yar.24: 3 "Yerin göğün Tanrısı RAB'bin adıyla ant içmeni istiyorum.Aralarında yaşadığımKenanlılar'dan oğluma kız almayacaksın. Yar.24: 4 Oğlum İshak'a kız almak için benim ülkeme, akrabalarımınyanına gideceksin." Yar.24: 5 Uşak, "Ya kız benimle bu ülkeye gelmek istemezse?" diyesordu, "O zaman oğlunugeldiğin ülkeye götüreyim mi?" Yar.24: 6 İbrahim, "Sakın oğlumu oraya götürme!" dedi, Yar.24: 7 "Beni baba ocağından, doğduğum ülkeden getiren, 'Bu toprakları senin soyunavereceğim' diyerek ant içen Göklerin Tanrısı RAB senin önünden meleğini gönderecek.Böylece oradan oğluma bir kız alabileceksin. Yar.24: 8 Eğer kız seninle gelmek istemezse, içtiğin ant seni bağlamaz. Yalnız, oğlumuoraya götürme." Yar.24: 9 Bunun üzerine uşak elini efendisi İbrahim'in uyluğunun altınakoyarak bu konuda antiçti. Yar.24: 10 Sonra efendisinden on deve alarak en iyi eşyalarla birlikteyola çıktı; Aram-Naharayim'e, Nahor'un yaşadığı kente gitti. Yar.24: 11 Develerini kentin dışındaki kuyunun yanına çöktürdü.Akşamüzeriydi, kadınlarınsu almak için dışarı çıkacakları zamandı.

Yar.24: 12 Uşak, "Ya RAB, efendim İbrahim'in Tanrısı, yalvarırım bugünbeni başarılı kıl"diye dua etti, "Efendim İbrahim'e iyilik et. Yar.24: 13 İşte, pınarın başında bekliyorum. Kentin kızları su almayageliyorlar. Yar.24: 14 Birine, 'Lütfen testini indir, biraz su içeyim' diyeceğim. O da, 'Sen iç, ben dedevelerine içireyim' derse, bileceğim ki o kız kulun İshak için seçtiğin kızdır. Böyleceefendime iyilik ettiğini anlayacağım." Yar.24: 15 O duasını bitirmeden, İbrahim'in kardeşi Nahor'la karısı Milka'nın oğlu Betuel'inkızı Rebeka, omuzunda su testisiyle dışarı çıktı. Yar.24: 16 Çok güzel bir genç kızdı. Ona erkek eli değmemişti. Pınaragitti, testisinidoldurup geri döndü. Yar.24: 17 Uşak onu karşılamaya koştu, "Lütfen testinden biraz su ver,içeyim" dedi. Yar.24: 18 Rebeka, "İç, efendim" diyerek hemen testisini indirdi,içmesi için ona uzattı. Yar.24: 19 Ona su verdikten sonra, "Develerin için de su çekeyim"dedi, "Kanıncaya kadariçsinler." Yar.24: 20 Çabucak suyu hayvanların teknesine boşalttı, yine su çekmekiçin kuyuya koştu.Adamın bütün develeri için su çekti. Yar.24: 21 Adam RAB'bin yolunu açıp açmadığını anlamak için sessizcegenç kızısüzüyordu. Yar.24: 22 Develer su içtikten sonra, adam bir beka ağırlığındaaltın bir burun halkasıyla onşekel ağırlığında iki altın bilezik çıkardı.D Not 24:22 "Bir beka": Yaklaşık 6 gr. 24:22 "Onşekel": Yaklaşık 115 gr. Yar.24: 23 "Lütfen söyle, kimin kızısın sen?" diye sordu, "Babanınevinde geceyigeçirebileceğimiz bir yer var mı?" Yar.24: 24 Kız, "Milka'yla Nahor'un oğlu Betuel'in kızıyım" diyekarşılık verdi, Yar.24: 25 "Bizde saman ve yem bol, geceyi geçirebileceğiniz yer devar." Yar.24: 26 Adam eğilip RAB'be tapındı. Yar.24: 27 "Efendim İbrahim'in Tanrısı RAB'be övgüler olsun" dedi, "Sevgisini, sadakatini

efendimden esirgemedi. Efendimin akrabalarının evine giden yolu bana gösterdi." Yar.24: 28 Kız annesinin evine koşup olanları anlattı. Yar.24: 29 Rebeka'nın Lavan adında bir kardeşi vardı. Lavan pınarınbaşındaki adamadoğru koştu. Yar.24: 30 Kızkardeşinin burnundaki halkayı, kollarındaki bilezikleri görmüştü. Rebekaadamın kendisine söylediklerini de anlatınca, Lavan adamın yanına gitti. Adam pınarınbaşında, develerinin yanında duruyordu. Yar.24: 31 Lavan, "Eve buyur, ey RAB'bin kutsadığı adam" dedi, "Niçin dışarıdabekliyorsun? Senin için oda, develerin için yer hazırladım." Yar.24: 32 Böylece adam eve girdi. Lavan develerin kolanlarını çözdü, onlara saman veyem verdi. Adamla yanındakilere ayaklarını yıkamaları için su getirdi. Yar.24: 33 Önüne yemek konulunca, adam, "Niçin geldiğimi anlatmadanyemekyemeyeceğim" dedi. Lavan, "Öyleyse anlat" diye karşılık verdi. Yar.24: 34 Adam, "Ben İbrahim'in uşağıyım" dedi, Yar.24: 35 "RAB efendimi alabildiğine kutsadı. Onu zengin etti. Onadavar, sığır, altın,gümüş, erkek ve kadın köleler, develer, eşekler verdi. Yar.24: 36 Karısı Sara ileri yaşta efendime bir oğul doğurdu. Efendimsahip olduğu her şeyioğluna verdi. Yar.24: 37-38 'Ülkelerinde yaşadığım Kenanlılar'dan oğluma kızalmayacaksın. Oğluma kızalmak için babamın ailesine,akrabalarımın yanına gideceksin' diyerek bana ant içirdi. Yar.24: 39 "Efendime, 'Ya kız benimle gelmezse?' diye sordum. Yar.24: 40 "Efendim, 'Yolunda yürüdüğüm RAB meleğini seninlegönderecek, yolunu açacak'dedi, 'Akrabalarımdan, babamınailesinden oğluma bir kız getireceksin. Yar.24: 41 İçtiğin anttan ancak akrabalarımın yanına vardığında sanakızı vermezlerse,evet, ancak o zaman özgür olabilirsin.' Yar.24: 42 "Bugün pınarın başına geldiğimde şöyle dua ettim: 'Ya RAB,efendim İbrahim'inTanrısı, yalvarırım yolumu aç. Yar.24: 43 İşte pınarın başında bekliyorum. Su almaya gelen kızlardanbirine, lütfen

testinden bana biraz su ver, içeyim, diyeceğim. Yar.24: 44 O da, sen iç, develerin için de su çekeyim derse,anlayacağım ki efendimin oğluiçin RAB'bin seçtiği kız odur.' Yar.24: 45 "Ben içimden dua ederken, Rebeka omuzunda su testisiyle dışarı çıktı. Pınarbaşına gidip su aldı. Ona, 'Lütfen, biraz su ver, içeyim' dedim. Yar.24: 46 "Rebeka hemen testisini omuzundan indirdi, 'İç efendim'dedi, 'Ben de develerineiçireyim.' Ben içtim. Develere de su verdi. Yar.24: 47 "Ona, 'Kimin kızısın sen?' diye sordum."'Milka'yla Nahor'un oğlu Betuel'in kızıyım'dedi."Bunun üzerine burnuna halka, kollarına bilezik taktım. Yar.24: 48 Eğilip RAB'be tapındım. Efendimin oğluna kardeşinintorununu almak için banadoğru yolu gösteren efendim İbrahim'inTanrısı RAB'be övgüler sundum. Yar.24: 49 Şimdi efendime sevgi ve sadakat mı göstereceksiniz, yoksaolmaz mıdiyeceksiniz, bana bildirin. Öyle ki, ben de ne yapacağıma karar vereyim." Yar.24: 50 Lavan'la Betuel, "Bu RAB'bin işi" diye karşılık verdiler,"Biz sana ne iyi, ne kötüdiyebiliriz. Yar.24: 51 İşte Rebeka burada. Al götür. RAB'bin buyurduğu gibiefendinin oğluna karıolsun." Yar.24: 52 İbrahim'in uşağı bu sözleri duyunca, yere kapanarak RAB'betapındı. Yar.24: 53 Rebeka'ya altın, gümüş takımlar, giysiler, kardeşiyleannesine de değerli eşyalarçıkarıp verdi. Yar.24: 54 Sonra yanındakilerle birlikte yedi, içti. Geceyi oradageçirdiler. Sabah kalkıncaİbrahim'in uşağı, "Beni yolcu edin, efendimedöneyim" dedi. Yar.24: 55 Rebeka'nın kardeşiyle annesi