THAI RICE - ACFS · 2017-09-24 · มาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ. 4004-2560 thai agricultural standard tas 4004-2017 ข้าวไทย thai

มาตรฐานสนคาเกษตร มกษ. 4004-2560

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 4004-2017

ขาวไทย

THAI RICE

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 67.060 ISBN 978-974-403-674-2

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 4004-2560

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 4004-2017

ขาวไทย

THAI RICE


กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 134 ตอนพเศษ 221 ง

วนท 8 กนยายน พทธศกราช 2560

(2)

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตรทเกยวของกบสนคาขาว

1. อธบดกรมการขาว หรอผทอธบดมอบหมาย ประธานกรรมการ

นายอลงกรณ กรณทอง รองอธบดกรมการขาว

นายกฤษณพงศ ศรพงษพนธกล รองอธบดกรมการขาว

2. ผแทนกรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย

ผอ านวยการกองมาตรฐานสนคาน าเขาสงออก

นายเอกรนทร อนกองงาม

กรรมการ

3. ผแทนกรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย

นางสาวพชร พยควงษ

นางสาวจนทร ควรสมบรณ


4. ผแทนกรมสงเสรมการเกษตร

นายส าราญ สาราบรรณ

นายวเศษศกด ศรสรยะธาดา

นายวโรจน จนทรขาว


5. ผแทนกรมสงเสรมสหกรณ

นางสาวปรานอม จนทรใหม

นางเนาวรตน เอออารกษพงศ


6. ผแทนส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข

นางมาล จรวงศศร

นางสาวจรารตน เทศะศลป


7. ผแทนกองตรวจสอบรบรองมาตรฐานขาวและผลตภณฑ กรมการขาว

นายประสงค ทองพนธ


8. ผแทนสภาเกษตรกรแหงชาต

นางลดดาวลย กรรณนช


9. ผแทนสภาหอการคาแหงประเทศไทย

นายวชย อศรสกร


10. ผแทนสมาคมผสงออกขาวไทย

นายวชย ศรประเสรฐ

นางมยรา มานะธญญา


11. ผแทนสมาคมโรงสขาวไทย

นายมานส กจประเสรฐ


(3)

12. ผทรงคณวฒดานการวเคราะหและตรวจสอบคณภาพขาว

นางสาวกญญา เชอพนธ


13. ผทรงคณวฒดานการผลตขาวบรรจถง

นายวชย ศรนวกล


14. ผทรงคณวฒดานการผลตขาวเปลอก

นายสามารถ อดทอง


15. ผแทนส านกก าหนดมาตรฐาน


นางสาวณมาพร อตถวโรจน

นางสาวมนทชา สรรพอาสา

นางสาววรชน โลหะชมพล

กรรมการและเลขานการ

(4)

ตามทกระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดประกาศมาตรฐานสนคาเกษตร ท มกษ. 4004-2555 เรอง ขาว

เมอวนท 24 กนยายน 2555 เพอเปนการปรบปรงใหมาตรฐานมเนอหาสอดคลองกบสถานการณการผลต

และการคาทเปลยนแปลงไป คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตร จงเหนสมควรใหปรบปรงแกไข

มาตรฐานฉบบเดม เพอใหขาวทผลตในประเทศไทยเปนทยอมรบมากขน ทงภายในประเทศและ

ตางประเทศในดานคณภาพและความปลอดภยอาหาร

มาตรฐานสนคาเกษตรนก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

กระทรวงพาณชย. 2559. ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง มาตรฐานสนคาขาวหอมไทย พ.ศ. 2559.

กระทรวงพาณชย. 2559. ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง มาตรฐานสนคาขาว พ.ศ. 2559.

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. 2546. ขาวหอมมะลไทย. มกษ. 4000-2546.

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. 2551. ขาวหอมไทย. มกษ. 4001-2551.

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. 2555. ขาว. มกษ. 4004-2555.

International Organization for Standardization. 2009. Cereals and cereal product-Sampling, Section

5.2 Sampling of bulk products and Section 5.3 Sampling of milled and other products in packed

units. ISO 24333:2009.

Joint FAO/WHO Food Standards Programme. 1995. Rice. CODEX STAN 198-1995.

มกษ. 4004-2560

มาตรฐานสนคาเกษตร

ขาวไทย

1. ขอบขาย

1.1 มาตรฐานสนคาเกษตรนใชกบขาวไทย ซงไดมาจากพชทมชอวทยาศาสตรวา Oryza sativa L.

วงศ Gramineae หรอ Poaceae พนธทผลตเปนการคา กระทรวงเกษตรและสหกรณหรอ

หนวยงานอนทไดรบมอบหมายจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ ประกาศรบรองพนธ และเปน

ขาวทผลตในประเทศไทยส าหรบการบรโภค มาตรฐานนรวมขาวเจาและขาวเหนยวทอยใน

รปของขาวเปลอก ขาวกลอง และขาวขาวทบรรจหบหอ ยกเวนขาวเปลอกอาจไมบรรจหบหอกได

1.2 มาตรฐานสนคาเกษตรนไมครอบคลมสนคา ดงตอไปน

ก) ขาวหอมมะลไทย ทไดก าหนดเปนมาตรฐานไวตาม มกษ. 4000 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง

ขาวหอมมะลไทย

ข) ขาวหอมไทย ทไดก าหนดเปนมาตรฐานไวตาม มกษ. 4001 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง ขาวหอมไทย

ค) ขาวทเตมสารอาหาร เชน วตามน เกลอแร

ง) ขาวนง (parboiled rice) จ) ขาวสตางๆ (colour rice)

2. นยาม

ความหมายของค าทใชในมาตรฐานสนคาเกษตรน มดงตอไปน

2.1 ขาวเจา (non glutinous rice or non waxy rice) หมายถง ขาวซงเปนพนธทเมลดขาวขาว

มลกษณะใส อาจมหรอไมมจดขนขาวของทองไขปรากฏอย

2.2 ขาวเหนยว (glutinous rice) หมายถง ขาวซงเปนพนธทเมลดขาวเหนยวขาวมลกษณะขนขาว

ทงเมลด เมอนงสกเมลดจะเหนยวและจบตดกน

2.3 ขาวเปลอก (paddy or rough rice or unhusked rice) หมายถง ขาวทยงไมผานการกะเทาะเอาเปลอกออก

2.4 ขาวเปลอกสด (wet paddy or wet unhusked rice) หมายถง ขาวเปลอกทเกบเกยวและนวดทนท

โดยไมผานกระบวนการลดความชน

2 มกษ. 4004-2560

2.5 ขาวเปลอกแหง (dry paddy or dry unhusked rice) หมายถง ขาวเปลอกทผานกระบวนการ

ลดความชนจนมความชนไมเกน 15%

2.6 ขาวกลอง (husked rice or brown rice or cargo rice or loonzain rice) หมายถง ขาวทผาน

การกะเทาะเอาเปลอกออกเทานน

2.7 ขาวขาว (white rice or milled rice or polished rice) หมายถง ขาวทไดจากการน าขาวกลองเจา

ไปขดเอาร าออกแลว

2.8 ขาวเหนยวขาว (white glutinous rice) หมายถง ขาวทไดจากการน าขาวกลองเหนยวไปขดเอา

ร าออกแลว

2.9 ขาวนง (parboiled rice) หมายถง ขาวทผานกระบวนการท าขาวนงและขดเอาร าออกแลว

2.10 สวนของเมลดขาว (parts of rice kernels) หมายถง สวนของขาวเตมเมลดแตละสวนทแบงตาม

ความยาวของเมลดออกเปน 10 สวนเทาๆ กน

2.11 ขาวเตมเมลด (whole kernels) หมายถง เมลดขาวทอยในสภาพเตมเมลดไมมสวนใดหก และให

รวมถงเมลดขาวทมความยาวตงแต 9 สวนขนไป

2.12 ตนขาว1/ (head rice) หมายถง เมลดขาวหกทมความยาวมากกวาขาวหกแตไมถงความยาวของ

ขาวเตมเมลด และใหรวมถงเมลดขาวแตกเปนซกทมเนอทเหลออยตงแต 80% ของเมลด

2.13 ขาวหก (brokens or broken rice) หมายถง เมลดขาวหกทมความยาวตงแต 2.5 สวนขนไป

แตไมถงความยาวของตนขาว และใหรวมถงเมลดขาวแตกเปนซกทมเนอทเหลออยไมถง 80%

ของเมลด

2.14 ขาวเมลดส (colour kernels) หมายถง เมลดขาวทมเยอหมเมลดสอน เชน สแดง สน าตาล สมวง

สมวงด า หมอยทงเมลด หรอตดอยเปนบางสวนของเมลดทอาจมปนได

2.15 ขาวเมลดทองไข (chalky kernels) หมายถง เมลดขาวเจาทเปนสขาวขนคลายชอลก และมเนอท

ตงแต 50% ขนไปของเนอทเมลดขาว

2.16 ขาวเมลดลบ (undeveloped kernels) หมายถง เมลดขาวทไมเจรญเตบโตตามปกตทควรเปน

มลกษณะแฟบแบน

2.17 ขาวเมลดเสย (damaged kernels) หมายถง เมลดขาวทเสยอยางเหนไดชดแจงดวยตาเปลา

ซงเกดจากความชน ความรอน เชอรา แมลง หรออนๆ

2.18 ขาวเมลดเหลอง (yellow kernels) หมายถง เมลดขาวทมบางสวนหรอทงเมลดกลายเปนสเหลอง

อยางชดแจง รวมทงขาวนงทมสเหลองเขมบางสวนหรอทงเมลดอยางชดแจง

1/ ตนขาวหรอทเรยกวาขาวตนกได

3 มกษ. 4004-2560

2.19 ขาวเมลดออน (immature kernels) หมายถง เมลดขาวทมสเขยวออนไดจากขาวเปลอกทยง

ไมสกแก

2.20 วตถอน (foreign matter) หมายถง สงอนๆ ทมใชขาว รวมทงแกลบและร าทหลดจากเมลดขาว

2.21 แอมโลส (amylose) หมายถง แปงชนดหนงทมอยในเมลดขาว ซงมผลท าใหเมอหงเปนขาวสวย

จะมความออนนมหรอกระดาง แตกตางกนไปตามปรมาณแอมโลส ทงนปรมาณแอมโลส

ทสงขนจะท าใหขาวมความกระดางมากขน

2.22 คาการสลายเมลดในดาง (alkali spreading value) หมายถง อตราการสลายของแปงในเมลดขาว

เมอแชขาวทขดสเยอหมเมลดออกแลว ในสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดเขมขน 1.7%

นาน 23 h ทอณหภม 30C

3. การแบงประเภทและกลม

3.1 ขาวไทยแบงตามระดบการแปรสภาพขาวเปน 3 ประเภท ดงน

ก) ขาวเปลอก

ข) ขาวกลอง

ค) ขาวขาวและขาวเหนยวขาว

3.2 ขาวไทยแบงตามปรมาณแอมโลสเปน 4 กลม ดงน

ก) กลมขาวเจานม แปงของขาวขาวมปรมาณแอมโลสต า (ตงแต 13.0% ถง 20.0% โดยน าหนก

ทระดบความชน 14% โดยน าหนก) และขาวมคาการสลายเมลดในดางระดบ 6 ถงระดบ 7

เมอหงสกเปนขาวสวยแลวเมลดจะออนนม คอนขางเหนยว

ข) กลมขาวเจารวน แปงของขาวขาวมปรมาณแอมโลสปานกลาง (มากกวา 20.0% ถง 25.0%

โดยน าหนก ทระดบความชน 14% โดยน าหนก) เมอหงสกเปนขาวสวยแลวเมลดขาว จะรวน

คอนขางนม

ค) กลมขาวเจาแขง แปงของขาวขาวมปรมาณแอมโลสสง (มากกวา 25.0% ขนไปโดยน าหนก

ทระดบความชน 14% โดยน าหนก) เมอหงสกเปนขาวสวยแลวเมลดขาวรวนและแขง

ง) กลมขาวเหนยว แปงของขาวเหนยวขาวมปรมาณแอมโลสต ามากหรอไมมเลย ขาวม

คาการสลายเมลดในดางระดบ 6 ถงระดบ 7 เมอนงสกเมลดขาวจะเหนยวและจบตดกน

ตวอยางรายชอพนธและลกษณะประจ าพนธของขาวไทยทจดอยในแตละกลมขางตน มรายละเอยด

ตามภาคผนวก ก

4 มกษ. 4004-2560

4. คณภาพ

4.1 ขอก าหนดทวไป

ขาวไทย ทงขาวเปลอก ขาวกลอง ขาวขาว และขาวเหนยวขาว ตองมคณภาพทวไป ดงตอไปน

ก) มความปลอดภยและคณภาพเหมาะสมตอการบรโภค (อยางนอยตามขอ 7 ขอ 8 และขอ 9)

ข) เมลดขาวมลกษณะปรากฏสม าเสมอ เปนไปตามชนคณภาพตามขอ 4.3 ค) ไมมกลนผดปกต เชน กลนเหมนเปรยว

4.2 ขอก าหนดเฉพาะ

4.2.1 ขาวเปลอกของขาวไทย

ตองมคณลกษณะเฉพาะ ดงตอไปน

ก) มความชนไมเกน 15% กรณขาวเปลอกทจะน าไปเกบรกษาจะตองมความชนไมเกน 14%

การทดสอบใหเปนไปตามวธวเคราะหขอ 10.2 ในทางปฏบต การซอขายขาวเปลอกสดของขาวไทยตามปรมาณความชนสามารถท าไดใน

ระดบทต ากวาหรอสงกวาเกณฑความชนทก าหนด 15% ขนกบขอตกลงระหวางผซอและผขาย

ทมการค านวณการตดราคา หรอตดน าหนก หรอเพมราคาซอขาย ตามปรมาณความชนของ

ขาวเปลอกสดของขาวไทยนน

ข) กรณขาวเปลอกแหง ใหมคณภาพการขดสไดขาวเตมเมลดและตนขาวของขาวขาวตงแต 34%

ขนไป โดยน าหนก

ในทางปฏบต การซอขายขาวเปลอกแหงของขาวไทยตามคณภาพการขดสสามารถท าได

ในระดบทต ากวาหรอสงกวาเกณฑคณภาพการขดสทก าหนด 34% โดยน าหนก ขนกบขอตกลง

ระหวางผซอและผขาย ทมการค านวณการตดราคา หรอตดน าหนก หรอเพมราคาซอขาย

ตามคณภาพการขดสของขาวเปลอกแหงของขาวไทยนน

ค) มขาวและวตถอนทอาจมปนไดในขาวเปลอกสด ไมเกนตามทระบในตารางท 1

ง) มขาวและวตถอนทอาจมปนไดในขาวเปลอกแหง ไมเกนตามทระบในตารางท 2 และตารางท 3

5 มกษ. 4004-2560

ตารางท 1 ขาวและสงทอาจมปนไดในขาวเปลอกสดของขาวไทย

(ขอ 4.2.1 ค))

ขาวและสงทอาจมปนได เกณฑการยอมรบ (เปอรเซนตโดยน าหนก)

ขาวเมลดส* <1.0

ขาวเมลดลบรวมวตถอน** <2.0

ขาวเมลดออน** <6.0

หมายเหต การทดสอบใหเปนไปตามวธวเคราะหขอ 10.2

* ทดสอบจากขาวกลอง

** ทดสอบจากขาวเปลอกและ/หรอขาวกลอง

ตารางท 2 ขาวและสงทอาจมปนไดในขาวเปลอกเจาแหงของขาวไทย

(ขอ 4.2.1 ง))



ขาวเมลดเหลอง***

<1.0

ขาวเมลดเสย***

<1.0



ขาวเมลดทองไข***** <7.0

ขาวเหนยว****

<2.0


*ทดสอบจากขาวกลอง

** ทดสอบจากขาวเปลอก และ/หรอขาวกลอง

***

ทดสอบจากขาวกลอง และ/หรอขาวขาว

*****

ทดสอบจากขาวเปลอก และ/หรอขาวกลอง และ/หรอขาวขาว

******

ทดสอบจากขาวขาว

6 มกษ. 4004-2560

ตารางท 3 ขาวและสงทอาจมปนไดในขาวเปลอกเหนยวแหงของขาวไทย

(ขอ 4.2.1 ง))



ขาวเมลดเหลอง***

<1.0

ขาวเมลดเสย***

<1.0



ขาวเจา****

<5.0


*ทดสอบจากขาวกลอง

** ทดสอบจากขาวเปลอก และ/หรอขาวกลอง

***

ทดสอบจากขาวกลอง และ/หรอขาวขาว

*****

ทดสอบจากขาวเปลอก และ/หรอขาวกลอง และ/หรอขาวขาว

4.2.2 ขาวกลอง ขาวขาว และขาวเหนยวขาวของขาวไทย

ตองมคณลกษณะเฉพาะ ดงตอไปน ก) ปราศจากแมลงและไรทมชวต ข) มความชนไมเกน 14%

4.3 การแบงช นคณภาพ

4.3.1 ช นคณภาพขาวเปลอกของขาวไทย

แบงโดยการวดความยาวของขาวกลอง ไดเปน 3 ชนคณภาพ ตามทระบในตารางท 4 ดงน

ตารางท 4 ช นคณภาพขาวเปลอกของขาวไทยตามความยาวของขาวกลอง และเกณฑยอมรบ

(ขอ 4.3.1)

ประเภท ความยาวเมลดขาวกลอง

*

>7.2 mm 6.8 – <7.2 mm <6.8 – 6.4 mm < 6.4 mm

ขาวเปลอก ชนคณภาพท 1 >75% - <5% <5%

ขาวเปลอก ชนคณภาพท 2 >20% - <10%

ขาวเปลอก ชนคณภาพท 3 - <50%

หมายเหต * การทดสอบพจารณาเฉพาะขาวเตมเมลดทไมมสวนใดหก ไมรวมขาวหก

7 มกษ. 4004-2560

4.3.2 ช นคณภาพขาวกลอง ขาวขาว และขาวเหนยวขาวของขาวไทย

ชนคณภาพของขาวกลองไทย ขาวขาวไทย ขาวเหนยวขาวไทย ขอก าหนดสวนผสมขาวและสงท

อาจมปนได และระดบการขดส ใหเปนไปตามขอก าหนดของขาวขาวและขาวกลองแตละชนด ตามมาตรฐานสนคาขาว ทประกาศโดยกระทรวงพาณชย (รายละเอยดตามภาคผนวก ข)

5. การบรรจหบหอ

5.1 ขาวเปลอกของขาวไทย

หากมการบรรจ เชน บรรจกระสอบ กระสอบควรจะสะอาด แขงแรง และมการเยบหรอปดผนกแนน

เพอปองกนการปนเปอน การปนของขาวอนจากภายนอก และปองกนความเสยหายทอาจเกดขน

5.2 ขาวกลอง ขาวขาว และขาวเหนยวขาวของขาวไทย

ตองบรรจในภาชนะบรรจทเกบรกษาเมลดขาวไดเปนอยางด วสดทใชตองสะอาดมคณภาพ

ทสามารถปองกนการปนเปอนจากภายนอก มคณสมบตทนทานตอการขนสง และสามารถ

ปองกนความเสยหายอนจะมผลตอคณภาพของเมลดขาว หากมการใชกระดาษหรอตราประทบ

ทมขอมลทางการคาตองใชหมกพมพหรอกาวทไมเปนพษ

6. การแสดงฉลากและเครองหมาย

6.1 สนคาทจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค

ตองมขอความแสดงรายละเอยดทหบหอหรอสงหอหม หรอปายสนคา โดยขอความตอง

มองเหนไดงาย ชดเจน ไมหลดลอก ไมเปนเทจหรอหลอกลวงหรอทอาจจะท าใหเขาใจผด

เกยวกบลกษณะสนคา อยางนอยดงตอไปน

ก) ชอสนคา ใหแสดงขอความวา “ขาวไทย” และอาจแสดงขอความภาษาองกฤษวา “THAI RICE”

ข) พนธขาว (กรณทจ าหนายเปนขาวเฉพาะพนธและตองการระบชอพนธขาว) ตองมขาวพนธทระบชอไมนอยกวา 90% โดยปรมาณ หรอมเอกสารหลกฐานทท าใหเชอมน

ไดวาเปนขาวไทยพนธทระบชอและสามารถตรวจสอบไดวาเปนขาวตรงตามพนธทระบไว

ค) ประเภทสนคาตามขอ 3.1 ใหแสดงขอความวาเปนขาวกลอง หรอขาวขาว หรอขาวเหนยวขาว

ง) กลมขาวไทยตามขอ 3.2 (กรณมการจดกลม)

จ) น าหนกสทธเปนระบบเมตรก

8 มกษ. 4004-2560

ฉ) ชนคณภาพ (กรณมการจดชนคณภาพ)

ช) วน เดอน ป ทควรบรโภคกอน และ/หรอ วน เดอน ป ทผลต หรอบรรจ

กรณของขาวกลองไทย ใหระบ วน เดอน ป ทควรบรโภคกอน ทงนใหเปนไปตามกฎหมาย

ทเกยวของ

ซ) ขอมลผผลต หรอผบรรจ หรอผจ าหนาย หรอผสงออก

ใหระบชอ ทตงของผผลต หรอผบรรจ หรอผจ าหนาย หรอผสงออก ทงนใหเปนไปตาม

กฎหมายทเกยวของ

ฌ) ประเทศทเปนแหลงก าเนด ใหระบชอประเทศไทย ยกเวนกรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศ

ญ) ค าแนะน าการใชหรอการหงตม

ฎ) ภาษา กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทย แตจะมภาษาตางประเทศ

ดวยกได กรณทผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

6.2 สนคาทไมไดจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค (non-retail container) หรอสนคา

ทจ าหนายเปนปรมาณมากโดยไมไดบรรจหบหอ

ตองมขอความทระบในเอกสารก ากบสนคา หรอฉลาก หรอแสดงไวทหบหอ โดยขอความ

ตองมองเหนไดงาย ชดเจน ไมหลดลอก ไมเปนเทจหรอหลอกลวง หรอทอาจจะท าใหเขาใจผด

เกยวกบลกษณะของสนคา อยางนอยดงตอไปน

ก) ชอสนคา

ใหแสดงขอความค าวา “ขาวไทย” และอาจแสดงขอความภาษาองกฤษวา “THAI RICE”

ข) พนธขาว (กรณทจ าหนายเปนขาวเฉพาะพนธและตองการระบชอพนธขาว) ตองมขาวพนธทระบชอไมนอยกวา 90% โดยปรมาณ หรอมเอกสารหลกฐานทท าใหเชอมน

ไดวาเปนขาวไทยพนธทระบชอและสามารถตรวจสอบไดวาเปนขาวตรงตามพนธทระบไว

ค) ประเภทสนคาตามขอ 3.1

ใหแสดงขอความวาเปนขาวเปลอก หรอขาวกลอง หรอขาวขาว หรอขาวเหนยวขาว

ง) กลมขาวไทยตามขอ 3.2 (กรณมการจดกลม)

จ) น าหนกสทธเปนระบบเมตรก

ฉ) ชนคณภาพ (กรณมการจดชนคณภาพ)

ช) วน เดอน ป ทผลตหรอบรรจ ทงนใหเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ

9 มกษ. 4004-2560

ซ) ขอมลผผลต หรอผบรรจ หรอผจ าหนาย หรอผสงออก

ใหระบชอ ทตงของผผลต หรอผบรรจ หรอผจ าหนาย หรอผสงออก ทงนใหเปนไปตาม


ฌ) ประเทศทเปนแหลงก าเนด ใหระบชอ ทตงของผผลต หรอผบรรจ หรอผจ าหนาย หรอผสงออก ทงนใหเปนไปตาม


ญ) ภาษา กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทย แตจะมภาษาตางประเทศ

ดวยกได กรณทผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

6.3 เครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร

การแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร ใหเปนไปตามกฎกระทรวง เรอง ก าหนด

ลกษณะของเครองหมาย การใชเครองหมาย และการแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร

และประกาศส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาตทเกยวของ

7. สารปนเปอน

ปรมาณสงสดของสารปนเปอนในสนคาขาวไทย ใหเปนไปตามกฎหมายหรอขอก าหนดของ

มาตรฐานสนคาเกษตรทเกยวของ

8. สารพษตกคาง

ปรมาณสารพษตกคางสงสดในขาวไทย ใหเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ และ มกษ. 9002

มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสด และ มกษ. 9003

มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสดทปนเปอนจาก

สาเหตทไมอาจหลกเลยงได

9. สขลกษณะ

9.1 การผลตและการปฏบตตอขาวไทยในขนตอนตางๆ รวมถงการเกบรกษา การบรรจ และการขนสง

ตองปฏบตอยางถกสขลกษณะ เพอปองกนการปนเปอนทจะกอใหเกดอนตรายตอผบรโภค

9.2 การปฏบตในระดบแปลงนา ตองไดรบการรบรองหรอผานการประเมนตาม มกษ. 4401 มาตรฐาน

สนคาเกษตร เรอง การปฏบตทางการเกษตรทด (Good Agricultural Practices: GAP) ส าหรบขาว

หรอมาตรฐานอนทเทยบเทา

10 มกษ. 4004-2560

9.3 การปฏบตในการสและการบรรจ ตองไดรบการรบรองตาม

- มกษ. 4403 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง การปฏบตทดส าหรบโรงสขาว หรอ

- มกษ. 9023 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง หลกเกณฑการปฏบต: หลกการทวไปเกยวกบ

สขลกษณะอาหาร หรอ

- มกษ. 9024 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง ระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตอง

ควบคมและแนวทางการน าไปใช หรอ

- ระบบการปฏบตทดส าหรบการผลต (Good Manufacturing Practices: GMP) และ/หรอระบบ

การวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคม (Hazard Analysis and Critical Control Point:

HACCP) ตามมาตรฐาน General Principles of Food Hygiene (CAC/RCP 1-1969) หรอ

- มาตรฐานอนทเทยบเทา หรอ

- ประกาศส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต เรอง ก าหนดหลกเกณฑและ

เงอนไขของผขอรบใบอนญาตเปนผประกอบการตรวจสอบมาตรฐาน หลกเกณฑเฉพาะ

ส าหรบการรบรองผลตภณฑตามมาตรฐานสนคาขาว

10. วธวเคราะหและชกตวอยาง

10.1 วธชกตวอยาง

10.1.1 วธชกตวอยางขาวไทยส าหรบการตรวจวเคราะหตามรายการในขอ 10.2 ใหเปนไปตาม

ภาคผนวก ค

10.1.2 วธชกตวอยางทจ าเปนนอกเหนอจากทระบ ใหเปนไปตามกฎหมายหรอขอก าหนดของ

มาตรฐานสนคาเกษตรทเกยวของ

11 มกษ. 4004-2560

10.2 วธวเคราะห

10.2.1 ใหเปนไปตามวธทก าหนดในตารางท 5

10.2.2 วธวเคราะหทจ าเปนนอกเหนอจากทระบ ใหเปนไปตามกฎหมาย หรอขอก าหนดของมาตรฐาน

สนคาเกษตรทเกยวของ

ตารางท 5 วธวเคราะห

(ขอ 10.2)

ขอก าหนด วธวเคราะห หลกการ

1. ปรมาณแอมโลส (ขอ 3.2) ภาคผนวก ง.1 สเปกโทรโฟโตเมตร (spectrophotometry)

2. ปรมาณความชน (ขอ 4.2.1 ก)

และขอ 4.2.2 ข))

ภาคผนวก ง.2 และ/

หรอ ภาคผนวก ง.3 แกรวเมตร (gravimetry) และ/หรออ

เลกทรอเมตร (electrometry)

3. วตถอนปนในขาวเปลอก

(ขอ 4.2.1 ค) และขอ 4.2.1 ง))

ภาคผนวก ง.4 แกรวเมตร (gravimetry)

4. คณภาพการขดสขาว

(ขอ 4.2.1 ข))

ภาคผนวก ง.5 แกรวเมตร (gravimetry)

5. คาการสลายเมลดขาวในดาง

(ส าหรบกลมขาวเจานมและ

กลมขาวเหนยว) (ขอ 3.2)

ภาคผนวก ง.6 การสลายของเมลดขาวในดาง

6. ปรมาณขาวเจารวนและขาวเจาแขง

ในขาวเจานม หรอปรมาณขาวอนปน

(ขอ 3.2)

ภาคผนวก ง.7 และ/

หรอ ภาคผนวก ง.8

ปฏกรยาทท าใหเกดส (colour reaction)

และ/หรอ การท าใหสก (cooking)

12 มกษ. 4004-2560

ภาคผนวก ก

ตวอยางรายชอพนธและลกษณะประจ าพนธของขาวไทย (ขอ 3.2)

ตวอยางพนธขาวของสนคาขาวไทย ในกลมขาวเจานม กลมขาวเจารวน กลมขาวเจาแขง และกลมขาวเหนยวและ ลกษณะประจ าพนธ มรายละเอยด

ตามตารางท ก.1, ก.2, ก.3 และ ก.4

ตารางท ก.1 ตวอยางรายชอพนธขาวและลกษณะประจ าพนธของสนคาขาวไทยในกลมขาวเจานม

ลกษณะประจ าพนธ

พนธขาว

กข21 กข39 กข43 กข51 กข53 กข59 พษณโลก 80 เจาขาว

เชยงใหม เจาลซอ เจาฮอ

ปรมาณแอมโลส

(เปอรเซนตโดยน าหนก) 17.0 ถง 20.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0 15.0 ถง 19.0

ความไวตอชวงแสง ไมไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง ไวตอชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง

สของขาวเปลอก ฟางกระน าตาล ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง

ความยาวเมลด

ขาวเปลอก (มลลเมตร) 9.3 ถง 11.1 9.8 ถง 11.6 10.0 ถง 11.8 9.8 ถง 11.6 9.4 ถง 11.2 9.8 ถง 11.6 9.2 ถง 11.0 9.1 ถง 10.9 9.1 ถง 10.9 9.0 ถง 10.8

ความยาวเมลดขาวกลอง

(มลลเมตร) 6.7 ถง 7.9 7.4 ถง 8.6 6.9 ถง 8.1 7.3 ถง 8.5 6.9 ถง 8.1 7.4 ถง 8.6 6.8 ถง 8.0 7.1 ถง 8.3 6.7 ถง 7.9 6.8 ถง 8.0

อตราสวนความยาวตอ

ความกวางของเมลดขาวกลอง

3.1:1

ถง

3.8:1

3.1:1

ถง

4.1:1

3.1:1

ถง

4.2:1

3.1:1

ถง

4.2:1

3.1:1

ถง

3.9:1

2.7:1

ถง

3.9:1

3.1:1

ถง

4.1:1

3.1:1

ถง

4.2:1

2.1:1

ถง

3.0:1

3.1:1

ถง

3.9:1

น าหนกของขาวเปลอก

100 เมลด (กรม) 2.0 ถง 3.0 2.3 ถง 3.3 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 3.1 ถง 3.9 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.1 ถง 3.1 2.0 ถง 3.0

ระดบคาการสลายเมลด

ในดาง 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0 6.0 ถง 7.0

13 มกษ. 4004-2560

ตารางท ก.2 ตวอยางรายชอพนธและลกษณะประจ าพนธของสนคาขาวไทยในกลมขาวเจารวน

ลกษณะประจ า

พนธ

พนธขาว

กข23 กข37 กข55 กข63 สพรรณบร 2 สพรรณบร 60 พษณโลก 3 ขาวตาแหง 17 ชอลง 97


(เปอรเซนต

โดยน าหนก)

23.0 ถง 25.0 20.0 ถง 25.0 20.0 ถง 25.0 20.0 ถง 25.0 22.0 ถง 23.0 23.0 ถง 25.0 20.0 ถง 25.0 20.0 ถง 25.0 20.0 ถง 25.0

ความไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง

ไมไวตอ

ชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง

สของขาวเปลอก ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง


ขาวเปลอก

(มลลเมตร)


ความยาวเมลดขาว

กลอง (มลลเมตร) 6.7 ถง 7.9 7.3 ถง 8.5 6.9 ถง 8.1 5.6 ถง 6.8 6.7 ถง 7.9 6.3 ถง 8.7 6.8 ถง 8.0 6.9 ถง 8.1 6.5 ถง 7.7

อตราสวนความยาว

ตอความกวางของ

เมลดขาวกลอง

3.1:1

ถง

3.6:1

3.1:1

ถง

4.0:1

3.1:1

ถง

4.3:1

2.1:1

ถง

3.0:1

3.1:1

ถง

3.9:1

3.1:1

ถง

4.0:1

3.1:1

ถง

4.1:1

3.1:1

ถง

3.9:1

3.1:1

ถง

3.9:1

น าหนกของ

ขาวเปลอก 100 เมลด

(กรม)


14 มกษ. 4004-2560

ตารางท ก.3 ตวอยางรายชอพนธและลกษณะประจ าพนธของสนคาขาวไทยในกลมขาวเจาแขง (1/3)


พนธขาว

ชยนาท 1 พษณโลก 2 สพรรณบร 1 สพรรณบร 3 กข27 กข29 กข31

(ปทมธาน 80)

กข35

(รงสต 80)




26.0 ถง 27.0 26.0 ถง 28.0 26.0 ถง 28.0 มากกวา 25 24.0 ถง 29.0 26.6 ถง 29.4 27.0 ถง 30.0 27.0 ถง 29.0

ความไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง

สของขาวเปลอก ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง



(มลลเมตร)

9.6 ถง 12.0 9.5 ถง 11.3 8.9 ถง 11.1 9.8 ถง 11.6 9.4 ถง 11.2 8.6 ถง 10.4 9.5 ถง 11.3 9.2 ถง 11.0


(มลลเมตร) 6.8 ถง 8.6 7.3 ถง 8.5 6.6 ถง 8.0 6.9 ถง 8.1 6.9 ถง 8.1 6.7 ถง 7.9 6.8 ถง 8.0 6.8 ถง 8.0

อตราสวนความยาว

ตอความกวางของ

เมลดขาวกลอง

3.2:1 ถง 4.1:1 3.5:1 ถง 4.0:1 3.1:1 ถง 3.6:1 3.1:1 ถง 4.0:1 3.1:1 ถง 3.9:1 3.1:1 ถง 3.9:1 3.1:1 ถง 4.1:1 3.1:1 ถง 4.1:1


100 เมลด (กรม) 2.1 ถง 3.1 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.1 ถง 3.1 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2

15 มกษ. 4004-2560


ลกษณะประจ าพนธ พนธขาว

กข41 กข47 กข49 กข57 กข61 เจกเชย 1 เหลองประทว 123


(เปอรเซนตโดยน าหนก) มากกวา 25 26.0 ถง 28.0 มากกวา 25 มากกวา 25 มากกวา 25 มากกวา 25 29.0 ถง 32.0

ความไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง

สของขาวเปลอก ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง เหลอง


ขาวเปลอก (มลลเมตร) 9.5 ถง 11.3 9.5 ถง 11.3 9.5 ถง 11.3 9.5 ถง 11.3 9.6 ถง 11.4 9.4 ถง 11.2 9.2 ถง 11.0


(มลลเมตร) 7.1 ถง 8.3 7.3 ถง 8.5 7.5 ถง 8.7 6.8 ถง 8.0 7.5 ถง 8.7 7.1 ถง 8.3 7.2 ถง 8.4


ความกวางของเมลด

ขาวกลอง

3.1:1 ถง 4.1:1 3.2:1 ถง 4.4:1 3.1:1 ถง 4.3:1 3.1:1 ถง 3.9:1 3.1:1 ถง 4.3:1 3.1:1 ถง 4.3:1 3.1:1 ถง 3.9:1


100 เมลด (กรม) 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.5 ถง 3.2 2.5 ถง 3.2 2.6 ถง 3.3 2.5 ถง 3.2 2.5 ถง 3.2

16 มกษ. 4004-2560



พนธขาว

ขาวบานนา 432 พลายงามปราจนบร ปราจนบร 1 ปราจนบร 2 อยธยา 1 เฉ ยงพทลง เลบนกปตตาน


(เปอรเซนตโดยน าหนก) 26.0 ถง 28.0 26.0 ถง 28.0 26.0 ถง 27.0 มากกวา 25 มากกวา 25 มากกวา 25 มากกวา 25

ความไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง

สของขาวเปลอก ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟาง ฟางกนจด


ขาวเปลอก (มลลเมตร) 10.1 ถง 11.9 9.7 ถง 11.5 9.7 ถง 11.5 9.3 ถง 11.1 10.3 ถง 12.1 8.9 ถง 10.7 7.5 ถง 9.3


(มลลเมตร) 7.4 ถง 8.6 6.9 ถง 8.1 6.8 ถง 8.0 6.6 ถง 7.8 7.1 ถง 8.3 6.1 ถง 7.3 5.4 ถง 6.6


ความกวางของเมลด


3.1:1 ถง 4.0:1 3.1:1 ถง 3.7:1 3.1:1 ถง 3.7:1 3.1:1 ถง 3.7:1 3.1:1 ถง 3.9:1 3.1:1 ถง 3.8:1 2.3:1 ถง 3.0:1


100 เมลด (กรม) 2.3 ถง 3.3 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.1 ถง 3.1 2.3 ถง 3.3 1.9 ถง 2.9 1.9 ถง 2.9

17 มกษ. 4004-2560

ตารางท ก.4 ตวอยางรายชอพนธและลกษณะประจ าพนธของสนคาขาวไทยในกลมขาวเหนยว (1/2)


พนธขาว

กข10 กข12

(หนองคาย 80) กข14 แพร 1 สนปาตอง 1

ความไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง ไมไวตอชวงแสง

สขาวเปลอก ฟาง น าตาล ฟางขดน าตาล น าตาล ฟาง

ความยาวเมลดขาวเปลอก (มลลเมตร) 9.9 ถง 11.7 9.4 ถง 11.2 9.7 ถง 11.5 9.6 ถง 11.4 9.5 ถง 11.3

ความยาวเมลดขาวกลอง (มลลเมตร) 7.0 ถง 8.2 6.6 ถง 7.8 6.9 ถง 8.1 6.8 ถง 8.0 6.5 ถง 7.7

อตราสวนความยาวตอความกวางของ

เมลดขาวกลอง 3.1:1 ถง 3.9:1 3.1:1 ถง 3.9:1 2.4:1 ถง 3.0:1 3.1:1 ถง 3.7:1 3.1:1 ถง 3.8:1

น าหนกของขาวเปลอก 100 เมลด (กรม) 2.3 ถง 3.3 2.2 ถง 3.2 2.1 ถง 3.1 2.2 ถง 3.2 2.3 ถง 3.3

ตารางท ก.4 ตวอยางรายชอพนธและลกษณะประจ าพนธของสนคาขาวไทยในกลมขาวเหนยว (2/2)

ลกษณะประจ าพนธ พนธขาว

เหนยวอบล 1 เหนยวอบล 2 เหนยวสนปาตอง เข ยวง 8974 หางย 71 ซวแมจน

ความไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง ไวตอชวงแสง

สขาวเปลอก ฟาง น าตาล น าตาล ฟาง น าตาล ฟางกนจดมวง

ความยาวเมลดขาวเปลอก

(มลลเมตร) 9.5 ถง 11.3 9.3 ถง 11.1 9.5 ถง 11.3 9.8 ถง 11.6 9.3 ถง 11.1 9.9 ถง 11.7


(มลลเมตร) 6.6 ถง 7.8 6.6 ถง 7.8 6.6 ถง 7.8 6.7 ถง 7.9 6.5 ถง 7.7 6.8 ถง 8.0

อตราสวนความยาวตอความกวาง

ของเมลดขาวกลอง 3.1:1 ถง 3.8:1 3.1:1 ถง 3.9:1 3.1:1 ถง 4.0:1 3.3:1 ถง 4.5:1 3.1:1 ถง 4.0:1 3.1:1 ถง 4.0:1

น าหนกของขาวเปลอก 100 เมลด (กรม) 2.2 ถง 3.2 2.2 ถง 3.2 2.3 ถง 3.3 2.1 ถง 3.1 2.2 ถง 3.2 2.3 ถง 3.3

18 มกษ. 4004-2560

ภาคผนวก ข

การแบงช นคณภาพขาวขาวไทย ขาวกลองไทย และขาวเหนยวขาวไทย

ขอก าหนดสวนผสม ขาวและสงทอาจมปนได

และระดบการขดสของขาวขาวแตละช นคณภาพ2/

(ขอ 4.3.2)

ข.1 นยาม (ใชในภาคผนวก ข ของมาตรฐานน)

ข.1.1 ปลายขาวซวน (small brokens C1) หมายถง เมลดขาวหกขนาดเลกทรอนผานตะแกรงเบอร 7

ข.1.2 ขาวเมลดขดสต ากวามาตรฐาน (undermilled kernels) หมายถง เมลดขาวทผานการขดสต ากวา

ระดบการขดสทก าหนดไวส าหรบขาวแตละชนด

ข.1.3 ตะแกรงเบอร 7 (sieve No.7) หมายถง ตะแกรงโลหะรกลม หนา 0.79 mm (0.031 นว)

และเสนผานศนยกลางร 1.75 mm (0.069 นว)

ข.1.4 เมลดพชอน (other seeds) หมายถง เมลดพชอนๆ ทมใชเมลดขาว

ข.1.5 ระดบการขดส (milling degree) หมายถง ระดบของการขดสขาว ใหแบงระดบการขดสออกเปน

4 ระดบ ดงน

(1) สดพเศษ (extra well milled) หมายถง การขดสเอาร าออกเกอบทงหมดจนเมลดขาว

มลกษณะสวยงามเปนพเศษ

(2) สด (well milled) หมายถง การขดสเอาร าออกเกอบทงหมดจนเมลดขาวมลกษณะ

สวยงามด

(3) สดปานกลาง (reasonably well milled) หมายถง การขดสเอาร าออกเปนสวนมากจนเมลดขาว

มลกษณะสวยงามพอสมควร (4) สธรรมดา (ordinarily milled) หมายถง การขดสเอาร าออกแตเพยงบางสวน

ข.1.6 พนขาว (rice classification) หมายถง เมลดขาวทมขนาดความยาวระดบตางๆ ตามทก าหนด

ซงเปนสวนผสมของขาวแตละชนตามอตราสวนทก าหนด

2/ ทมา : ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง มาตรฐานสนคาขาว พ.ศ.2559

19 มกษ. 4004-2560

ข.2 ช นของขาวไทย

ชนของขาวไทยตามขอ ข.1.6 แบงตามความยาวของขาวขาวเตมเมลดทไมมสวนใดหก เปน 4 ชน

ดงน

(1) ขาวเมลดยาว ชน 1 (long grain class 1) คอ ขาวเตมเมลดทไมมสวนใดหกทมขนาด

ความยาวเกน 7.0 mm (2) ขาวเมลดยาว ชน 2 (long grain class 2) คอ ขาวเตมเมลดทไมมสวนใดหกทมขนาด

ความยาวเกน 6.6 mm ถง 7.0 mm (3) ขาวเมลดยาว ชน 3 (long grain class 3) คอ ขาวเตมเมลดทไมมสวนใดหกทมขนาด

ความยาวเกน 6.2 mm ถง 6.6 mm

(4) ขาวเมลดสน (short grain) คอ ขาวเตมเมลดทไมมสวนใดหกทมขนาดความยาวไมเกน

6.2 mm

ข.3 ช นคณภาพ

ข.3.1 ขาวไทยประเภทขาวขาว

แบงเปน 12 ชนคณภาพ ดงน

(1) ขาวขาว 100% ชน 1



(4) ขาวขาว 5%


(6) ขาวขาว 15% (7) ขาวขาว 25% เลศ




(11) ขาวขาวหกเอวนเลศพเศษ

(12) ขาวขาวหกเอวนเลศ

20 มกษ. 4004-2560

ข.3.2 ขาวไทยประเภทขาวกลอง


(1) ขาวกลอง 100% ชน 1



(4) ขาวกลอง 5%



ข.3.3 ขาวไทยประเภทขาวเหนยว


(1) ขาวเหนยว 10%

(2) ขาวเหนยว 25%

(3) ขาวเหนยวขาวหกเอวน

ข.4 ขอก าหนดสวนผสมขาวและสงทอาจมปนได และระดบการขดสของขาวขาว

และขาวเหนยวขาว ส าหรบขาวไทยแตละช นคณภาพ

ใหเปนไปตามทก าหนดในตารางท ข.1, ข.2, ข.3, ข.4 และ ข.5

21 มกษ. 4004-2560

ตารางท ข.1 มาตรฐานขาวขาวของขาวไทย

ช น

คณภาพ

ขาวขาว

พ นขาว (เปอรเซนตโดยน าหนก) สวนผสม (เปอรเซนตโดยน าหนก)

สวน

ของ

ตนขาว

สวนของขาวหก

ขาวและสงทอาจมปนได

ระดบ

การขดส

เมลดยาว

เมลดส น

(ไมเกน

6.2

mm)

ขาวเตม

เมลด ตนขาว

ขาวหกและปลายขาว C1 ขาวเมลดแดง

และ/หรอ

ขาว เมลดขดส

ต ากวา

มาตรฐาน



เมลดเหลอง (เปอรเซนต


เมลดทองไข



เมลดเสย



ขาว

เหนยว (เปอรเซนต


เมลดลบ

เมลดออน

เมลดพชอน

วตถอน



ขาว

เปลอก

(เมลด

/กก.)

ช น 1

(เกน

7.0

mm)

ช น 2

(เกน

6.6 ถง

7.0

mm)

ช น 3

(เกน

6.2 ถง

6.6

mm)

รวม

ขาวหกทม

ความยาว

ต ากวา

ก าหนด

และไมผาน

ตะแกรง

เบอร 7

ปลายขาว

C1

100%

ชน 1 70.0

สวนท

เหลอ 5.0 0 60.0 สวนทเหลอ 4.0 0.1 0.1 8.0 5.0 ถง 8.0 0.5 0.1 3.0 0.2 1.5 0.1 3 สดพเศษ

100%

ชน 2 40.0 สวนทเหลอ 5.0 60.0 สวนทเหลอ 4.5 0.5 0.1 8.0 5.0 ถง 8.0 0.5 0.2 6.0 0.25 1.5 0.2 5 สดพเศษ

100%

ชน 3 30.0 สวนทเหลอ 5.0 60.0 สวนทเหลอ 5.0 0.5 0.1 8.0 5.0 ถง 8.0 0.5 0.2 6.0 0.25 1.5 0.2 5 สดพเศษ

5% 20.0 สวนทเหลอ 10.0 60.0 สวนทเหลอ 7.0 0.5 0.1 7.5 3.5 ถง 7.5 2.0 0.5 6.0 0.25 1.5 0.3 8 สด

10% 10.0 สวนทเหลอ 15.0 55.0 สวนทเหลอ 12.0 0.7 0.3 7.0 3.5 ถง 7.0 2.0 1.0 7.0 0.5 1.5 0.4 13 สด

15% 5.0 สวนทเหลอ 30.0 55.0 สวนทเหลอ 17.0 2.0 0.5 6.5 3.0 ถง 6.5 5.0 1.0 7.0 1.0 2.0 0.4 13 สดปาน

กลาง

25%

เลศ 50.0 50.0 40.0 สวนทเหลอ 28.0 สวนทเหลอ 1.0 5.0 5.0 5.0 1.0 7.0 1.0 2.0 1.0 15

สดปาน

กลาง

25% 50.0 50.0 40.0 สวนทเหลอ 28.0 สวนทเหลอ 2.0 5.0 5.0 7.0 1.0 8.0 2.0 2.0 2.0 20

สธรรมดา

แตไมเกน

สดปานกลาง









22 มกษ. 4004-2560

ตารางท ข.2 มาตรฐานขาวขาวหกของขาวไทย

ชนดขาวหก

พ นขาวทได

จากการขดส

ขาวขาว

สวนผสม (เปอรเซนตโดยน าหนก) ขาวและสงทอาจมปนได (เปอรเซนตโดยน าหนก)

ขาวเตมเมลด

(>7 mm)

ขาวเตมเมลด

รวมกบขาวหก

ทมความยาว

>6.5 สวน



>5.0 สวน



<6.5 สวน


ตะแกรง

เบอร 7



<5.0 สวน


ตะแกรง

เบอร 7


C1

ขาวเหนยวขาว

วตถอน ท งหมด

(รวมปลายขาว

C1)


C1

เอวนเลศพเศษ 100% 15 74.0 10.0 1.0 1.5 0.5 0.5

เอวนเลศ 100%, 5%,

10% 15.0 80.0 5.0 1.5 0.5 0.5

23 มกษ. 4004-2560

ตารางท ข.3 มาตรฐานขาวกลองของขาวไทย

ช นคณภาพ


พ นขาว

(เปอรเซนตโดยน าหนก)

สวนผสม

(เปอรเซนตโดยน าหนก)

สวน

ของ

ตน

ขาว

สวนของ

ขาวหก

ขาวและสงทอาจมปนได (เปอรเซนตโดยน าหนก)

เมลดยาว

เมลดส น

(ไมเกน

6.2 mm)

ขาว

เตม

เมลด

ตนขาว ขาวหก ขาว

เมลดแดง เมลดเหลอง เมลดทองไข เมลดเสย

ขาว

เหนยว

เมลดลบ



วตถอน

ขาว

เปลอก

ช น 1

(เกน

7.0 mm)

ช น 2

และหรอ

ช น 3

(เกน

6.2 ถง

7.0 mm)

100% ชน 1 70.0 สวนทเหลอ 5.0 80.0 สวนทเหลอ 4.0 8.0 5.0 ถง

8.0 1.0 0.50 3.0 0.50 1.5 3.0 0.5


8.0 1.5 0.75 6.0 0.75 1.5 5.0 1.0


8.0 2.0 0.75 6.0 0.75 1.5 5.0 1.0

5% 30.0 สวนทเหลอ 10.0 75.0 สวนทเหลอ 7.0 7.5 3.5 ถง

7.5 2.0 1.0 6.0 1.0 1.5 6.0 1.0


7.0 2.0 1.0 7.0 1.0 1.5 7.0 2.0


6.5 5.0 1.0 7.0 1.5 2.5 8.0 2.0

24 มกษ. 4004-2560

ตารางท ข.4 มาตรฐานขาวเหนยวขาวของขาวไทย



สวนผสม (เปอรเซนตโดยน าหนก)

สวน

ของ

ตนขาว

สวนของ

ขาวหก

ขาวและสงทอาจมปนได (เปอรเซนตโดยน าหนก)

ระดบ

การขดส ขาวเตม

เมลด ตนขาว

ขาวหกและปลายขาว C1

ขาวเจา

ขาวเมลด

แดง หรอ

ขาวเมลด

ขดส

ต ากวา

มาตรฐาน

เมลด

เหลอง

เมลด

เสย

เมลดลบ



วตถอน


(เมลด/

กก.) รวม



ต ากวาก าหนด


ตะแกรง

เบอร 7


C1

10% ≥55.0 สวนทเหลอ ≤12.0 ≤0.7 ≤0.3 ≥7.0

≥3.5

ถง

7.0

≤15.0 ≤2.0 ≤1.5 ≤0.5 ≤0.5 ≤10 สด

25% ≥40.0 สวนทเหลอ ≤28.0 สวนทเหลอ ≤2.0 ≥5.0 ≤5.0 ≤15.0 ≤6.0 ≤4.0 ≤2.0 ≤3.0 ≤20 ส

ธรรมดา

25 มกษ. 4004-2560

ตารางท ข.5 มาตรฐานขาวเหนยวขาวหกของขาวไทย


ขาวเหนยวหก

พ นขาวทได

จากการขดส


สวนผสม (เปอรเซนตโดยน าหนก) ขาวและสงทอาจมปนได (เปอรเซนตโดยน าหนก)

ขาวเหนยว

เตมเมลด

ขาวเหนยว

เตมเมลด

รวมกบ


ความยาว >6.5 สวน



>5.0 สวน



<6.5 สวน


ตะแกรง เบอร 7



<5.0 สวน


ตะแกรง

เบอร 7


เหนยวขาว

C1

ขาวขาว

วตถอน ท งหมด

(รวมปลายขาว

C1)

ปลายขาวขาว

C1

เอวน 10%, 25% 15.0 80.0 5.0 15 5.0 0.5

26 มกษ. 4004-2560

ภาคผนวก ค

การชกตวอยาง

(ขอ 10.1)

ค.1 นยาม

ค.1.1 รน (lot) หมายถง สนคาทสงมอบมาพรอมกนในแตละครง และตงสมมตฐานวามคณลกษณะ

เหมอนกน เชน แหลงก าเนด ชนด การบรรจ ตวแทนบรรจ ผสงมอบ

ค.1.2 ตวอยางขนตน (primary sample) หมายถง ขาวทไดจากการชกตวอยางจากต าแหนงใด

ต าแหนงหนงในรน โดยจ านวนต าแหนงทเกบตวอยางขนตนในแตละรน ค านวณตามค าแนะน า

ในตารางท ค.1 และตารางท ค.2

ค.1.3 ตวอยางรวม (aggregate sample หรอ composite sample) หมายถง ขาวทไดจากการรวม

ตวอยางขนตนในแตละรน

ค.1.4 ตวอยางสงหองปฏบตการ (laboratory sample) หมายถง ขาวทไดจากการลดปรมาณตวอยาง

จากตวอยางรวมทผสมกนเปนอยางดในแตละรนลงอยางเหมาะสมเพยงพอส าหรบการวเคราะห

หรอตรวจสอบในหองปฏบตการ

ค.2 ข นตอนการปฏบต

การชกตวอยางสนคาขาว ควรด าเนนการเพอใหไดตวอยางทเปนตวแทนของรนมากทสดเทาท

จะปฏบตได โดยชกตวอยางขนตนในจ านวนต าแหนง ตามความถการชกตวอยางทค านวณได

และพยายามใหต าแหนงกระจายทวถงทงรน น าตวอยางขนตนทไดทงหมดมารวมกน ผสมให

เขากนดเปนตวอยางรวม และน าตวอยางรวมมาลดปรมาณลงจนเหลอน าหนกสองเทาของ

ตวอยางสงหองปฏบตการทก าหนด แบงตวอยางดงกลาวเปนสองสวน บรรจในถงปดสนทเพอ

สงหองปฏบตการ และเกบตวอยางอกสวนทเหลอไวเพอใชในการทวนสอบ กรณเกดปญหา

ค.2.1 การชกตวอยางสนคาทบรรจในหบหอ

การระบความถในการชกตวอยางขนตนจากสนคาในรนทบรรจในหบหอ ใหใชสตรค านวณ

เพอเปนแนวทางในการก าหนดความถในการชกตวอยางขนตนตอรน F(n) ดงน

F(n) = mBmI

mAmp

27 มกษ. 4004-2560

F(n) คอ ความถในการชกตวอยาง ทกๆ n ถง เพอท าการเกบตวอยางขนตน

n คอ จ านวนของหนวยบรรจตอการชกตวอยางแตละครง

mB คอ น าหนกของรนสนคา หนวยเปนกโลกรม

mI คอ น าหนกของตวอยางขนตน ก าหนด 0.1 kg

mA คอ น าหนกของตวอยางรวม หนวยเปนกโลกรมโดยทวไปใชประมาณ 3 kg

mp คอ น าหนกบรรจในแตละหบหอ หนวยเปนกโลกรม

ตารางท ค.1 ตวอยางของความถในการชกตวอยางข นตนของสนคาทบรรจในหบหอ

เพอหาตวแทนไปทดสอบในหองปฏบตการ โดยตวอยางทชกมขนาดรนท 25, 50 และ 100 ตน

และก าหนดน าหนกตวอยางข นตน 0.1 kg

(ขอ ค.1.2 และ ค.2.1)

น าหนกรนสนคา

(กโลกรม)

น าหนกตอหนวยบรรจ


ความถในการชกตวอยางข นตน

(เกบตวอยางจากทกๆ n ถง)

25,000 1 833

25,000 5 167

25,000 25 33

25,000 40 21

25,000 50 17

50,000 1 1,667

50,000 5 333

50,000 25 67

50,000 40 42

50,000 50 33

100,000 1 3,333

100,000 5 667

100,000 25 133

100,000 40 83

100,000 50 67

หมายเหต สามารถชกตวอยางขนตนเพมเตมไดในกรณทจานวนตวอยางรวมมนาหนกไมเพยงพอ

หรอไมถง 3 kg หรอไมพอสาหรบการวเคราะหหรอตรวจสอบในหองปฏบตการ

28 มกษ. 4004-2560

ค.2.2 การชกตวอยางสนคาจากกอง

การตดสนจ านวนตวอยางทชกเพอไปวเคราะหในหองปฏบตการ จะอยภายใตขอตกลงระหวาง

ผเกยวของ โดยปรมาณและขนาดของตวอยางขนตนแสดงในตารางท ค.2 โดยหากน าหนกของ

ตวอยางทจะสงหองปฏบตการไมเปนไปตามน จ านวนของตวอยางขนตนทชกจะเพมขน

ตารางท ค.2 จ านวนจดชกตวอยางข นตนส าหรบสนคาขาวเปนกองขนาดใหญ

(เชน รถบรรทก เรอ ตรถไฟ โกดงสนคา)

(ขอ ค.1.2 และ ค.2.2)

น าหนกตอรน

(ตน)

น าหนก

ตวอยาง

ข นตน

(กรม)

จ านวนจด

ทชกตวอยาง

ข นตน

(จด)

ปรมาณนอยทสด

ทใชสงหองปฏบตการ

เพอวเคราะหสารปนเปอน


ปรมาณตวอยาง

ทนอยทสดทสง

หองปฏบตการ

เพอวเคราะหอนๆ


< 15

400-3,000

3 - อะฟลาทอกซน: 10

- สารพษตกคาง โลหะหนก

และไดออกซน: 1

- สารปนเปอน: 3

1-3

ตามขอก าหนดใน

การวเคราะห

>15-30 8

>30-45 11

>45-100 15

>100-300 18

>300-500 20

>500-1,500 25

ค.2.3 การใชเครองมอชกตวอยาง วธชกตวอยาง และวธการลดปรมาณตวอยางรวม

รายละเอยดขอแนะน าการใชเครองมอชกตวอยาง วธชกตวอยาง และวธการลดปรมาณตวอยางรวม

เพอใหไดตวอยางสงหองปฏบตการ ใหใชแนวทางตาม ISO 24333:2009 Cereals and cereal

product-Sampling

29 มกษ. 4004-2560

ภาคผนวก ง

วธวเคราะห

(ขอ 10.2)

ง.1 การวเคราะหปรมาณแอมโลส

ง.1.1 เครองมอ

ง.1.1.1 สเปกโทรโฟโตมเตอร (spectrophotometer)

ง.1.1.2 เครองชง ทชงไดละเอยดถง 0.0001 g

ง.1.1.3 เครองปนกวนระบบแมเหลก (magnetic stirrer) พรอมแทงแมเหลก

ง.1.1.4 เครองบดเมลดขาวทบดใหละเอยดไดถง 80 mesh ถง 100 mesh

ง.1.1.5 ขวดแกวปรมาตร (volumetric flask) ขนาดความจ 100 ml

ง.1.1.6 ปเปต แบบ volumetric pipette ขนาดความจ 1 ml, 2 ml, 3 ml, 4 ml, และ 5 ml

ง.1.1.7 ปเปต แบบ measuring pipette ขนาดความจ 1 ml ถง 10 ml

ง.1.2 สารเคม

ง.1.2.1 เอทลแอลกอฮอล (ethyl alcohol: C2H5OH) 95%

ง.1.2.2 สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (sodium hydroxide: NaOH)

ง.1.2.3 กรดเกลเชยลแอซตก (glacial acetic acid: CH3COOH)

ง.1.2.4 ไอโอดน (iodine)

ง.1.2.5 โพแทสเซยมไอโอไดด (potassium iodide: KI)

ง.1.2.6 แอมโลส (potato amylose) มความบรสทธไมนอยกวา 95%

ง.1.3 วธการเตรยมสารละลาย

ง.1.3.1 สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด เขมขน 2 N

ชงโซเดยมไฮดรอกไซดตามขอ ง.1.2.2 จ านวน 80.0 g ละลายในน ากลนประมาณ 800 ml

ในขวดแกวปรมาตรขนาดความจ 1,000 ml ทงไวใหเยน แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน

1,000 ml

30 มกษ. 4004-2560

ง.1.3.2 สารละลายกรดแอซตกเขมขน 1 N

ละลายกรดเกลเชยลแอซตกตามขอ ง.1.2.3 ปรมาตร 60 ml ใสลงในน ากลนประมาณ 800 ml

ในขวดแกวปรมาตรขนาดความจ 1,000 ml ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 1,000 ml

ง.1.3.3 สารละลายไอโอดน

ชงไอโอดนตามขอ ง.1.2.4 จ านวน 0.20 g และโพแทสเซยมไอโอไดดตามขอ ง.1.2.5 จ านวน

2.00 g ละลายในน ากลนประมาณ 80 ml ในขวดแกวปรมาตรสชาขนาดความจ 100 ml

ทงไวขามคนในทมด หรอจนไอโอดนละลายหมด ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 ml

เกบสารละลายนไวในขวดสชา

ง.1.4 วธวเคราะห

ง.1.4.1 บดเมลดขาวขาวดวยเครองบดตามขอ ง.1.1.4 ใหเปนแปง ชงแปงมา 0.1000 + 0.0005 g

ใสในขวดแกวปรมาตรขนาดความจ 100 ml ตามขอ ง.1.1.5 ทแหงสนท พยายามไมใหแปง

ตดบรเวณคอขวดแกว

ง.1.4.2 เตมเอทลแอลกอฮอล 95% ตามขอ ง.1.2.1 ปรมาตร 1 ml เขยาเบาๆ เพอเกลยแปงให

กระจายออก

ง.1.4.3 เตมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซดตามขอ 3.1 ปรมาตร 9 ml

ง.1.4.4 ใสแทงแมเหลกลงในขวดแกว ปนกวนตวอยางดวยเครองปนกวนระบบแมเหลก นาน 10 min

ใหเปนน าแปง จากนนน าแทงแมเหลกออกจากขวดแกว แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน

100 ml ปดจก เขยาใหเขากน

ง.1.4.5 เตรยมขวดแกวปรมาตรขนาดความจ 100 ml ชดใหม เตมน ากลนประมาณ 70 ml เตมสารละลาย

กรดแอซตก ตามขอ ง.1.3.2 ปรมาตร 2 ml และสารละลายไอโอดน ตามขอ ง.1.3.3

ปรมาตร 2 ml

ง.1.4.6 ดดน าแปงตามขอ ง.1.4.4 ปรมาตร 5 ml ใสในขวดแกวปรมาตรทเตรยมไวตามขอ ง.1.4.5

ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 ml ปดจก เขยาใหเขากน แลวตงทงไว 10 min

ง.1.4.7 วดความเขมของสของสารละลายตามขอ ง.1.4.6 ดวยเครองสเปกโทรโฟโตมเตอร โดยอานเปน

คาการดดกลนแสง (absorbance) ทความยาวคลนแสง 620 nm หลงปรบเครองดวย blank

ใหไดคาการดดกลนแสงเทากบศนย

ง.1.4.8 ท า blank โดยเตมสารละลายกรดแอซตกตามขอ ง.1.3.2 ปรมาตร 2 ml และสารละลาย

ไอโอดน ตามขอ ง.1.3.3 ปรมาตร 2 ml ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 ml

ง.1.4.9 น าคาการดดกลนแสง ไปหาปรมาณแอมโลส (เปอรเซนตโดยน าหนก) โดยเทยบกบกราฟมาตรฐาน

ทเตรยมไวตาม ขอ ง.1.5

31 มกษ. 4004-2560

ง.1.4.10 ปรบปรมาณแอมโลสในแปงขาวทวเคราะหไดใหเปนทระดบความชน 14% โดยน าหนก จากสตร

ปรมาณแอมโลสในแปงขาวทความชน 14% โดยน าหนก = A x 86

100 – M

เมอ A = ปรมาณแอมโลสในแปงขาวทวเคราะหไดเปนเปอรเซนตโดยน าหนก

M = ปรมาณความชนของแปงขาวทวเคราะหไดเปนเปอรเซนตโดยน าหนก

ง.1.5 การเขยนเสนกราฟมาตรฐาน

ง.1.5.1 ชงแอมโลส 0.0400 g ใสในขวดแกวปรมาตรขนาดความจ 100 ml ตามขอ ง.1.1.5 ทแหงสนท

แลวด าเนนการเชนเดยวกบตวอยางตามขอ ง.1.4.2 ถง ขอ ง.1.4.4 และใชเปนสารละลายมาตรฐาน

ง.1.5.2 เตรยมขวดแกวปรมาตรขนาดความจ 100 ml จ านวน 5 ขวด เตมน ากลนขวดละ 70 ml

เตมสารละลายกรดแอซตกตามขอ ง.1.3.2 ปรมาตร 0.4 ml ในขวดท 1 ปรมาตร 0.8 ml ในขวดท 2

ปรมาตร 1.2 ml ในขวดท 3 ปรมาตร 1.6 ml ในขวดท 4 และปรมาตร 2.0 ml ในขวดท 5

ตามล าดบ แลวเตมสารละลายไอโอดน ตามขอ ง.1.3.3 ปรมาตร 2 ml ลงในแตละขวด

ง.1.5.3 ดดสารละลายมาตรฐานตามขอ ง.1.5.1 ปรมาตร 1 ml, 2 ml, 3 ml, 4 ml และ 5 ml

ซงเทยบเทาปรมาณแอมโลส 8%, 16%, 24%, 32% และ 40% โดยน าหนก ตามล าดบ ใสในขวด

ทเตรยมไวในขอ ง.1.5.2 ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 ml และวดคาการดดกลนแสง

ทความยาวคลนแสง 620 nm หลงปรบเครองดวย blank ใหไดคาการดดกลนแสงเทากบศนย

เชนเดยวกบขอ ง.1.4.7

ง.1.5.4 น าคาการดดกลนแสงกบปรมาณแอมโลสในสารละลายมาตรฐานตามขอ ง.1.5.3 มาเขยนเปน

เสนกราฟมาตรฐาน

ง.1.5.5 น าเสนกราฟมาตรฐานทไดตามขอ ง.1.5.4 มาใชแปลงคาการดดกลนแสงใหเปนปรมาณแอมโลส (เปอรเซนตโดยน าหนก)

ง.2 การวเคราะหปรมาณความช นดวยการอบในตอบลมรอน


ง.2.1.1 ตอบ (oven)

ง.2.1.2 เครองชงทชงไดละเอยดถง 0.0001 g

ง.2.1.3 เดซกเคเตอร (desiccator) พรอมซลกาเจล (siliga gel)

ง.2.1.4 เครองบดเมลดขาวทบดใหละเอยดไดถง 80 mesh ถง 100 mesh

ง.2.1.5 ถวยอบอะลมเนยมพรอมฝาปด ขนาดเสนผานศนยกลาง 5 cm หรอมากกวา

32 มกษ. 4004-2560


ง.2.2.1 บดเมลดขาวขาวดวยเครองบดตามขอ ง.2.1.4 ใหเปนแปง

ง.2.2.2 เปดฝาถวยอะลมเนยมตามขอ ง.2.1.5 โดยเอาฝาซอนไวใตถวยแลวน าไปอบในตอบตามขอ ง.2.1.1

ทอณหภม 130 ± 3 C เปนเวลา 2 h ปดฝาถวย แลวทงใหเยนในเดซกเคเตอรชงน าหนก

ทแนนอนทศนยม 4 ต าแหนงและบนทกไว

ง.2.2.3 ชงแปงตามขอ ง.2.2.1 น าหนกประมาณ 1 g ใสในถวยอะลมเนยมตามขอ ง.2.2.2 แลวบนทกน าหนกทแนนอนทศนยม 4 ต าแหนง

ง.2.2.4 อบถวยแปงตามขอ ง.2.2.3 ในตอบทอณหภม 130 ± 3 C โดยเปดฝาไวเปนเวลา 2 h แลวปดฝา

ทงไวใหเยนในโถดดความชน ชงใหไดน าหนกทแนนอนและบนทกไว

ง.2.2.5 ค านวณหาปรมาณความชน (เปอรเซนตโดยน าหนก) จากสตร

ปรมาณความชน (เปอรเซนตโดยน าหนก)= (B - C) x 100

(B - A)

เมอ A = น าหนกถวยอะลมเนยมพรอมฝา (กรม)

B = น าหนกถวยอะลมเนยมพรอมฝาและแปงกอนอบ (กรม)

C = น าหนกถวยอะลมเนยมพรอมฝาและแปงหลงอบ (กรม)

ง.3 การวเคราะหปรมาณความช นดวยเครองวดความช นแบบวดปรมาณ

ความจไฟฟา (Electrical Capacitance Type)

ใชเครองวดความชนแบบวดปรมาณความจไฟฟา ทผานการรบรองจากส านกชงตวงวด กรมการคาภายใน

กระทรวงพาณชย และเปนไปตามพระราชบญญตมาตราชงตวงวด พ.ศ.2542

ง.4 การตรวจสอบวตถอนปนในขาวเปลอก


ง.4.1.1 เครองท าความสะอาดโดยใชลม

ง.4.1.2 ตะแกรงรอน

33 มกษ. 4004-2560


ง.4.2.1 ชกตวอยางขาวเปลอก ชงน าหนก ประมาณ 100 g และบนทก

ง.4.2.2 น าตวอยางขาวดงกลาว ผานตะแกรงรอนเพอแยกสงเจอปนทหนก เชน เศษดน ทราย กรวด

และเมลดทแตกหก ออก

ง.4.2.3 น าตวอยางทผานตะแกรงรอน เขาเครองเปาท าความสะอาด เพอแยกสงเจอปนทมน าหนกเบา

เชน เศษฟาง ระแง และขาวลบ ออก

ง.4.2.4 หากยงมสงเจอปนเหลออย แยกดวยสายตาอกครง บนทกน าหนกขาวเปลอกทสะอาดแลว

ค านวณปรมาณสงเจอปน ดงน

เปอรเซนตโดยน าหนกของสงเจอปน = (น าหนกขาวเปลอก+วตถอน) – น าหนกขาวเปลอก x100 (น าหนกขาวเปลอก+วตถอน)

ง.5 การตรวจสอบคณภาพการขดส

(วธน ใชเฉพาะขาวเปลอกทมความช นไมเกน 15%)


ง.5.1.1 เครองท าความสะอาดโดยใชลม

ง.5.1.2 เครองกะเทาะขาวเปลอก

ง.5.1.3 เครองขดขาว

ง.5.1.4 เครองคดแยกขาวหก


ง.5.2.1 ท าความสะอาดขาวเปลอก ดวยเครองท าความสะอาดโดยใชลม เพอก าจดเมลดลบ ระแง และวตถอน

(วตถหนกควรเลอกออกดวยมอ)

ง.5.2.2 ชงขาวเปลอกทท าความสะอาดแลว 125 g

ง.5.2.3 กะเทาะขาวเปลอกดวยเครองกะเทาะ จนเปลอกออกหมด ชงน าหนกขาวกลอง และบนทก

ง.5.2.4 ขดขาวกลองดวยเครองขดขาว วธการตามค าแนะน าในการใชเครองแตละรน ทงขาวขาวไวใหเยน

ชงน าหนก และบนทก

ง.5.2.5 น าขาวขาวทงหมดไปแยกขาวหกออกจากขาวเตมเมลดและตนขาว ดวยเครองคดแยกขาวหก

ง.5.2.6 เมอขาวผานตะแกรงหมดแลว ตองคดเลอกขาวเตมเมลด ตนขาวและขาวหกดวยวธตรวจพนจอกครง

ง.5.2.7 ชงน าหนกขาวเตมเมลด/ตนขาว และบนทก

34 มกษ. 4004-2560

ง.5.2.8 น าน าหนกขาวเปลอก ขาวกลอง ขาวขาว และขาวเตมเมลด ตนขาว ไปค านวณหาปรมาณแกลบ

ร า และขาวเตมเมลด ตนขาว (เปอรเซนตโดยน าหนก) ดงตอไปน

เปอรเซนตโดยน าหนกของแกลบ = น าหนกขาวเปลอก – น าหนกขาวกลอง X 100

น าหนกขาวเปลอก

เปอรเซนตโดยน าหนกของร า = น าหนกขาวกลอง – น าหนกขาวขาว X 100


เปอรเซนตโดยน าหนกของขาวเตมเมลด ตนขาว = น าหนกขาวเตมเมลด ตนขาว X 100


หมายเหต การใชเครองกะเทาะขาวเปลอก และเครองขดขาวตดตอกนนานๆ จะทาใหเครองรอน

จงควรพกเครองทกๆ 10 ตวอยาง

ง.6 การวเคราะหคาการสลายเมลดขาวในดาง

การวเคราะหคาการสลายเมลดขาวในตาง เพอการตรวจสอบสนคาขาวเปลอกและขาวกลอง

ตองน าไปขดสเปนขาวขาวกอน


ง.6.1.1 เครองชง ทชงไดละเอยดถง 0.0001 g

ง.6.1.2 ตอบ (oven)

ง.6.1.3 ขวดแกวปรมาตร (volumetric flask) ขนาดความจ 1,000 ml

ง.6.1.4 จานพลาสตกใสพรอมฝาปด (petri dish) ขนาดเสนผานศนยกลาง 14.5 cm

ง.6.1.5 บกเกอรแกว (beaker) ขนาด 1 L ถง 2 L

ง.6.1.6 เดซกเคเตอร (desiccator) พรอมซลกาเจล (silica gel)


ง.6.2.1 โพแทสเซยมไฮดรอกไซด (potassium hydroxide: KOH) 85%

ง.6.2.2 โพแทสเซยมไฮโดรเจนพทาเลท (potassium hydrogen phthalate: C8H5KO4)

ง.6.2.3 ฟนอลฟทาลน (phenolphthalein: C20H14O4)

35 มกษ. 4004-2560

ง.6.3 การเตรยมสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซด เขมขน 1.7% 0.05%

ง.6.3.1 การเตรยมสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซด อาจท าได 2 วธ

ก) การเตรยมสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดโดยตรง

ชงโพแทสเซยมไฮดรอกไซด 20.00 g ละลายในน ากลนทผานการตมใหเดอดแลวปดฝา ทงไว

ใหเยน เตมน ากลนเพอปรบปรมาตรใหเปน 1,000 ml

ข) การเตรยมสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดจาก stock solution

(1) ชงโพแทสเซยมไฮดรอกไซด 600.00 g ละลายในน ากลนทผานการตมใหเดอดแลว

ปดฝาทงไวใหเยน เตมน ากลนเพอปรบปรมาตรเปน 1,000 ml เกบไวเปน stock solution

ส าหรบเจอจางตอไป

(2) น า stock solution จากขอ ง.6.3.1 ข(1) ปรมาตร 33 ml มาเจอจางดวยน ากลนใหได

ปรมาตร 1,000 ml ส าหรบใชเปนสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซด

ง.6.3.2 การหาความเขมขนของสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซด

ก) อบสารโพแทสเซยมไฮโดรเจนพทาเลททอณหภม 130+3C เปนเวลา 1 h แลวทงไวใหเยน

ในเดซกเคเตอร ข) ชงสารโพแทสเซยมไฮโดรเจนพทาเลทตามขอ ง.6.3.2 ก) ประมาณ 0.5 g โดยอานใหได

น าหนกทแทจรงทศนยม 4 ต าแหนง และบนทกไว

ค) ละลายสารโพแทสเซยมไฮโดรเจนพทาเลทตามขอ ง.6.3.2 ข) ในน ากลนปรมาตร 50 ml

หยดสารละลายฟนอลฟทาลน เขมขน 0.1% ลงไป 3 หยด ไทเทรตกบสารละลายโพแทสเซยม

ไฮดรอกไซดจนสารละลายเปลยนจากไมมสเปนสชมพ และบนทกปรมาตรของสารละลาย

โพแทสเซยมไฮดรอกไซดทใชไปเปนมลลลตร ง) ท า blank ตามวธการเดยวกบขอ ง.6.3.2 ค) โดยไมใชสารโพแทสเซยมไฮโดรเจนพทาเลท

จ) ค านวณหาความเขมขนของสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดดงน

เปอรเซนตความเขมขนของโพแทสเซยมไฮดรอกไซด = P x 56.109 x 100 204.23 V - B

เมอ V = ปรมาตรของสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดทใชในการไทเทรตกบ

โพแทสเซยมไฮโดรเจนพทาเลท (มลลลตร)

B = ปรมาตรของสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซดทใชไทเทรตกบ blank (มลลลตร)

P = น าหนกของสารโพแทสเซยมไฮโดรเจนพทาเลท (กรม)

36 มกษ. 4004-2560


ง.6.4.1 ชกเมลดขาวขาวมา 100 เมลด แบงใสในจานพลาสตกใสตามขอ ง.6.1.4 จ านวน 4 จาน จานละ

25 เมลด แลววางบนพนราบสด า

ง.6.4.2 เตมสารละลายโพแทสเซยมไฮดรอกไซด ตามขอ ง.6.3 ลงในจานพลาสตกตามขอ ง.6.4.1

ประมาณจานละ 100 ml ใหเมลดขาวทกเมลดจมอยในสารละลาย และใหแตละเมลดอยหางกน

พอสมควร แลวปดฝาทงไวทอณหภมหอง (30 + 5 C) โดยไมขยบเขยอนเปนเวลา 23 h

ง.6.4.3 ตรวจเมลดขาวตามขอ ง.6.4.2 โดยพจารณาระดบการสลายของเมลดขาวในดางแตละเมลด

ตามลกษณะการสลายตามตารางท ง.1

ง.6.5 การวนจฉย

เมลดขาวทมระดบการสลายในดาง ตงแตระดบ 1 ถงระดบ 5 เปนเมลดขาวทไมใชขาวไทยกลมขาวเจานม

ตารางท ง.1 ระดบของการสลายของเมลดขาวในดางแตละเมลด

(ขอ ง.6.4.3)

ระดบการสลายของเมลดขาว ภาพลกษณะการสลายของเมลดขาว ลกษณะของเมลดขาวทสลายในดาง

1

ลกษณะของเมลดขาวไมเปลยนแปลงเลย

2

เมลดขาวพองตว

3

เมลดขาวพองตวและมแปงกระจาย

ออกมาจากบางสวนของเมลดขาว

4

เมลดขาวพองตวและมแปงกระจาย

ออกมารอบเมลดขาวเปนบรเวณกวาง

37 มกษ. 4004-2560

ระดบการสลายของเมลดขาว ภาพลกษณะการสลายของเมลดขาว ลกษณะของเมลดขาวทสลายในดาง

5

ผวของเมลดขาวปรทางขวางหรอทางยาว

และมแปงกระจายออกมารอบเมลดเปน

บรเวณกวาง

6

เมลดขาวสลายตวตลอดทงเมลด

มลกษณะเปนเมอกขนขาว

7

เมลดขาวสลายตวทงเมลดและมลกษณะ

เปนแปงเมอกใส

ง.7 วธการยอมสดวยสารละลายไอโอดน

การวเคราะหโดยวธการยอมส เพอการตรวจสอบขาวเปลอกและขาวกลอง ตองน าไปขดสเปน

ขาวขาวกอน


ง.7.1.1 บกเกอรแกว (beaker) ขนาด 100 ml หรอ ถวยพลาสตกใสทมขนาดใกลเคยงกน

ง.7.1.2 หลอดหยด (dropper) พลาสตก ขนาด 1 ml

ง.7.1.3 ขวดปรมาตร (volumetric flask) ขนาด 100 ml และ 2,000 ml

ง.7.1.4 ปเปต (pipette) ขนาดความจอานได 1 ml ถง 10 ml

ง.7.1.5 ขวดใสสารละลายสชา ขนาดประมาณ 100 ml

ง.7.1.6 กระบอกตวง (cylinder) ขนาด 50 ml

ง.7.1.7 ปากคบ (forcep)

ง.7.1.8 กระดาษทชช หรอกระดาษซบ

ง.7.1.9 เครองชงอานไดละเอยด 0.01 g

38 มกษ. 4004-2560


ง.7.2.1 โซเดยมไฮดรอกไซด (sodiumhydroxide: NaOH)

ง.7.2.2 กรดเกลเซยลแอซตก (glacial acetic acid: CH3COOH)

ง.7.2.3 ไอโอดน (iodine: I2)

ง.7.2.4 โพแทสเซยมไอโอไดด (potassiumiodide: KI)

ง.7.2.5 ไอโซโปรปลแอลกอฮอส (isopropyl alcohol) 70%

ง.7.2.6 น ากลนหรอน ากรองทมคณภาพส าหรบใชในหองปฏบตการ

ง.7.3 วธการเตรยมสารละลาย

ง.7.3.1 สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด เขมขน 1 N

ละลายโซเดยมไฮดรอกไซดตามขอ ง.7.2.1 จ านวน 4.00 g ในน ากลนประมาณ 80 ml

ในขวดปรมาตร 100 ml ทงใหเยน แลวปรบปรมาตรใหเปน 100 ml

ง.7.3.2 สารละลายกรดแอซตก เขมขน 1 N

ตวงกรดเกลเซยลแอซตกตามขอ ง.7.2.2 ปรมาตร 6 ml ใสลงในน ากลนประมาณ 80 ml

แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 ml

ง.7.3.3 working solution ผสมสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด เขมขน 1 N ตามขอ ง.7.3.1 ปรมาตร 10 ml กบสารละลาย

กรดแอซตก เขมขน 1 N ตามขอ ง.7.3.2 ปรมาตร 10 ml แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน

2,000 ml

ง.7.3.4 สารละลายไอโอดน:

ชงไอโอดนตามขอ ง.7.2.3 จ านวน 0.20 g และโพแทสเซยมไอโอไดดตามขอ ง.7.2.4 จ านวน 2.00 g ละลายในน ากลนประมาณ 80 ml ในขวดแกวปรมาตรขนาดความจ 100 ml ทงไว

ขามคนในทมด หรอจนไอโอดนละลายหมด ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 ml

เกบสารละลายนไวในขวดสชา หมายเหต สารละลายไอโอดนนไมควรเกบนานเกน 2 เดอน

39 มกษ. 4004-2560


ง.7.4.1 การเตรยมสารละลายส าหรบยอมสเมลดขาว

(1) ตวงสารละลาย working solution ตามขอ ง.7.3.3 ปรมาตร 30 ml

(2) เตมสารละลายไอโอดน ตามขอ ง.7.3.4 จ านวน 1.5 ml คนใหเขากน สารละลายทได

จะใชส าหรบยอมสเมลดขาว (ควรยอมทนท)

ง.7.4.2 วธการยอมสเมลดขาว

(1) ชกตวอยางขาวขาว 3.0 g ใสในบกเกอร ขนาด 100 ml หรอ ถวยพลาสตกใสทมขนาด

ใกลเคยงตามขอ ง.7.1.1

(2) เตมไอโซโปรปลแอลกอฮอล 70% ตามขอ ง.7.2.5 ปรมาตร 15 ml แกวงบกเกอร หรอ

ถวยพลาสตกใส นาน 45 s แลวรนแอลกอฮอลทง (แอลกอฮอลทใชแลวควรรวบรวมไว

ในขวดปดฝา)

(3) เตมน ากลน ปรมาตร 15 ml แกวงนาน 30 s แลวรนน าทง

(4) เตมสารละลายส าหรบยอมสเมลดขาว ตามขอ ง.7.4.1 ปรมาตร 15 ml แกวงนาน 45 s

แลวรนสารละลายทง

(5) เตมน าปรมาตร 15 ml รนน าทงจนแหง

(6) เทเมลดขาวลงบนกระดาษทชช หรอ กระดาษซบ ตามขอ ง.7.1.8 เอากระดาษทชชอกแผน

มาซบดานบน แลวพลกกลบ เพอเขยเมลดขาวลงบนกระดาษทชชแผนหลง ปลอยใหขาวแหง

นานประมาณ 5 min

(7) คดแยกเมลดขาวดวยปากคบ ตามขอ ง.7.1.7 แยกออกเปน 2 สวน คอ

สวนท 1 เมลดขาวตดสชมพออนถงไมตดส เปนขาวแอมโลสต าอยในกลมขาวเจานม เชน ขาวพนธ กข39 กข43 กข51

สวนท 2 เมลดขาวตดสน าเงนหรอมวงเขม เปนขาวแอมโลสปานกลาง หรอแอมโลสสง

ในกลมขาวเจารวน หรอขาวเจาแขง เชน ขาวพนธพษณโลก2 ชยนาท1

(8) น าขาวทคดแยกไดไปชงน าหนกทง 2 สวน

(9) ค านวณหาเปอรเซนตขาวกลมอนปนในขาวกลมขาวเจาประเภทนม

เปอรเซนตขาวกลมอนปน = น าหนกขาวสวนท 2 X 100

น าหนกขาวสวนท 1 + น าหนกขาวสวนท 2

40 มกษ. 4004-2560

ง.8 การวเคราะหปรมาณขาวอนปนโดยวธการตมส าหรบการตรวจสอบเบ องตน

วธตรวจสอบเมลดขาวสกตมในน าเดอด เปนวธการตรวจสอบเบองตนอยางงาย เพอเปนแนวทาง

ในการบงชเทานน


ง.8.1.1 หมอตมน าไฟฟา

ง.8.1.2 ตะกราตะแกรงลวดไรสนม

ง.8.1.3 ชอนหรอพายส าหรบเขยเมลดขาว

ง.8.1.4 กระจกส าหรบกดเมลดขาว 2 แผน


ง.8.2.1 ชกเมลดขาวขาวมา 100 เมลดใสในตะกรา

ง.8.2.2 ตมน ากลนดวยหมอตมน าไฟฟาใหเดอดเตมท

ง.8.2.3 หยอนตะกราพรอมเมลดขาวขาวลงตมในน าเดอดตามขอ ง.8.2.2 เปนเวลาทไดจากการเทยบ

คาการสลายเมลดขาวในดาง ในระหวางนนระวงอยาใหเมลดขาวเกาะตดกน

ง.8.2.4 เมอตมครบตามเวลาทไดจากการเทยบคาตามขอ ง.8.2.3 แลวใหยกตะกราขนจากน าเดอด

จมลงในน าเยนทเตรยมไวทนทแลวยกขนใหสะเดดน า

ง.8.2.5 เทเมลดขาวในตะกราลงบนกระจก เกลยเมลดขาวใหกระจาย น ากระจกอกแผนมาวางทบเมลดขาว

และกดใหแบน เพอตรวจดภายในของเมลดขาวทง 100 เมลด ถาปรากฏวาขาวเมลดใดยงเปนไต

โดยมลกษณะเปนจดขนขาวของแปงดบปรากฏภายในเมลด ใหถอวาเปนขาวทยงไมสกสมบรณ

ง.8.3 การวนจฉย

เมลดขาวทยงไมสกสมบรณ ใหถอวาเปนขาวทไมใชขาวไทยกลมขาวเจานม

41 มกษ. 4004-2560

ภาคผนวก จ

ภาพตวอยางขาวทอาจมปนได

ภาพท จ.1 ลกษณะเมลดขาวทอาจมปนได

ก. ขาวเมลดเหลอง ข. ขาวเมลดเสย ค. ขาวเมลดขดสต ากวามาตรฐาน ง. ขาวเมลดทองไข

ข ก

ค ง

42 มกษ. 4004-2560

ภาคผนวก ฉ

หนวย

หนวยและสญลกษณทใชในมาตรฐานน และหนวย SI (International System of units หรอ Le Systè me

International d’ Unité s) ทยอมรบใหใชได มดงน

รายการ ชอหนวย สญลกษณหนวย

มวล กโลกรม (kilogram) kg

กรม (gram) g

ปรมาตร ลตร (liter) L

มลลลตร (milliliter) ml

ความยาว เซนตเมตร (centimeter) cm

มลลเมตร (millimeter) mm

นาโนเมตร (nanometer) nm

เวลา วนาท (second) s

นาท (minute) min

ชวโมง (hour) h

อณหภม องศาเซลเซยส (degree Celsius) C

ความเขมขนของ

สารละลาย นอรแมลลต (normality) N

Documents

THAI RICE - ACFS · 2017-09-24 · มาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ. 4004-2560 thai agricultural standard tas 4004-2017 ข้าวไทย thai