THANH TỊNH ĐẠO LUẬN

7/31/2019 THANH TNH O LUN

1/446

BHADANTACARIYA BUDDHAGHOSAChuyn dch t Ting Pli sang Anh ng

BHIKKHU NANAMOLIChuyn dch t Anh ng sang Vit ng

THCH N TR HITHANH TNH O

(THE PATH OF PURIFICATION VISUDDHIMAGGA)Tp Mt

1


2/446

THANH TNH O

Tp MtBHADANTACARIYA BUDDHAGHOSAChuyn dch t Ting Pli sang Anh ng

BHIKKHU NANAMOLIChuyn dch t Anh ng sang Vit ng

THCH N TR HI

2


3/446

LI GII THIU

Bn Thanh Tnh o c s c Tr Hi dch t bn The Path ofpurification, bn dch Anh ng ca Thng to Nnamoli, nguyn bnPli do lun s Buddhaghosa sng tc vo th k th V Ty lch.

L b sch kt tp tinh hoa tr tu t kinh tng Kikya, Thanh tnh oc th xem l b sch rt qu trong kho tng vn hc th gii, khng ththiu trong ngun ti liu Pht hc bng ting Vit, v l hnh trang chyu ca nhng ai thc hnh gii thot i.

Dch gi, s c Tr Hi, vi nhiu kinh nghim dch thut, vi nhiunm nghin cu kinh tng Nikya, dch Thanh Tnh o rt cn trngv chn xc.

Chng ti tin tng bn dch s t gii thiu vi qu c gi nhiuhn nhng gi tr chng ti cp.

Vi t cch ca ngi chuyn dch kinh tng Nikya qua Vit ng,chng ti tn thn cng c phin dch ca s c Tr Hi, v trn trnggii thiu bn dch gi tr ny.

Ho thng THCH MINH CHU.

3


4/446

LI TRI N

Knh l thm n ch Pht, b tt, Long thin h php mt thu gia h :

- Thm n sinh thnh dng dc

- Thm n ch v tn tc Tng Ni, cc bc Thy v thin tri thc KimC u

- Cng n cc anh, ch, quyn thuc, pht t trong ngoi nc (gip ti chnh)

- Cng n cc pht t trc tip gip k thut thc hin dch

phm.Xin hi hng cng c n php gii hu tnh.

4


5/446

LI DN

Visuddhimagga (Thanh Tnh o) do Lun s Buddhaghosa trc tcvo tin bn th k th V sau TL, l mt b sch tm tt gio l nguynthu thuc Pli tng, theo mt h thng c bit di nhng mc Bythanh tnh v Ba v lu hc. y l mt ch nam rt tt cho hnh gitrong vic thanh lc bn thn. Sch c i c Nanamoli (ngi Anh,tu Tch Lan) dch sang Anh ng vo nm 1956. Bn dch ny y c bnAnh ng y.

V cc danh t chuyn mn, phn ln y c cc bn dch ca HoThng Thch Minh Chu trong 5 b Nkaya, v nht l hai tp THNG

PHP TP YU. Nu khng nh cc cng trnh i trc y, dchphm ny cng kh m hon tt. Xin ghi li y nim tri n.

Bn ny khi in li ln hai c rt gn v sa sai nhiu, b btnhng ch trng lp li hnh vn xa, v thnh thong dng mt vi danht thi thng cho kh khan, nhng bo m l khng i qu xa vinguyn bn. Khng tin, qu v th so vi bn Anh ng th s thy.

Dch gi knh .

5


6/446

MC LC

PHN TH NHT : GII

Chng I Ging Ngha V Gii

Chng II Hnh u (Kh Hnh)

PHN TH HAI : NH

Chng III M T nh Nhn

Mt Mc Qun

Chng IV nh - Kasina tChng V nh Nhng Kasina Khc

Chng VI nh - Bt Tnh Qun

Chng VII nh Su Ty Nim

Chng VIII nh - Nhng Mc Qun Khc Bng TyNim.

6


7/446

PHN TH NHTGII

Chng IGING NGHA V GII

I. DN NHP

1. Ngi tr gii c trTu tp tm v tu

Nhit tm v thn trngT kheo y thot trin.(Tng ng, i, 13)

Do duyn g bi k trn y c ni ? Khi c Th tn X v, mtv tri i n hoc, v y t cu hi ny :

Ni trin v ngoi trinChng sinh b trin phcCon hi Gotama

Ai thot khi trin ny ?(Tng ng i, 13)

2. y l ngha tm tt. Trin l li tham. V l mt tri buctheo ngha an mc vo nhau, nh nhng cnh cy chng cht nh mngli trong cc khu rng tre v.v.... Tham c tip tc khi qua li gianhng i tng ca tm, t sc php n tm php v tri li. Thamc gi l ni trin v ngoi trin v n khi ln di hnh thc kht ii vi vt dng ca mnh v i vi vt dng ca ngi, i vi t ngca mnh v t ng ca mt ngi khc, i vi ni x v ngoi x. V

tham kh theo cch y, nn chng sinh b trin phc. Nh nhng cytre b vng mc bi bi tre, th gian ny cng vy, ni cch khc, tt cchng sinh ny u b vng mc v mng li chng cht ca dc vng.Con hi Gotama : V bi v th gian b tri buc nh th, cho nn conmun hi iu ny. V tri xng h vi c Th tn bng tc tnh ca

Ngi l Gotama. Ai thot khi trin ny : Ai c th gii to, tho g tribuc ny, ci m bng bong lm cho chng sinh trong tam gii u bqun qut nh th ? iu v tri y hi l, ai c kh nng tho g trin

phc ?

7


8/446

3 Khi c hi nh vy, c Th tn, ng V ngi gii, Tri ca ccv tri, vt hn thch, Phm thin, ng Thnh tu bn v u, ngMi lc, ng Chnh bin tri, ni bi k ny tr li :

Ngi tr gii c tr

Tu tp tm v tuNhit tm v thn trngT kheo y thot trin

4. By gi ti s, a ra y ngha chn thc chia lm gii, vn vn Cacu k do bc i thnh ni.

Trong gio php ng Chin thngC nhng ngi tm o t bGia nh, sng khng nh

-nhng ngi mc d kht khao s thanh tnh nhng vn cha cc ci chnh kin v con ng thng, bo m, gm Gii, nh vTu.

Con ng kh tm, dn n thanh tnhCho nhng ngi cha c an, d c gng,Ti s ging o l an nV Thanh tnhY c li dy ca nhng v c trTrong ngi i tinh x (1)

Nhng ngi a thch thanh tnhHy ch tm nghe trnh by.

5. y, thanh tnh nn hiu l nit bn. Nit bn khng tt c cuu, nn hon ton thanh tnh. Thanh tnh o l con ng dn n sthanh tnh y, cch n gi l con ng. Ti s gii thch con ng an s thanh tnh y.

6. Trong vi trng hp, con ng dn n thanh tnh c dy l dotu qun (v v thng, kh, v ng), nh khi ni :

Tt c hnh v thngVi tu qun thy vyau kh c nhm chnChnh con ng thanh tnh.

(Php c 227)

Trong vi trng hp, c ging do thin nh v tr tu, nh khi ni:

Ngi c thin c tuNht nh gn nit bn

(Php c 372)

8


9/446

Khi th c ging l do nghip, nh khi ni :Nghip, minh v chnh phpGii - ti thng sanh mngChnh nh cc php trn

Khin chng sinh thanh tnhKhng phi do giai cpKhng phi do ti sn

(Trung iii, 262)

Khi th c ging l do Gii v.v... Nh khi ni :V lun lun tr giiTr tu kho nh tnhCh sing nng dng mnhVt bc lu kh vt

V c trng hp, thanh tnh o c ging l do bn nim x v.v...nh khi ni : Ny cc t kheo, con ng ny l con ng duy nht thanh tnh cc hu tnh.... chng nit bn, l bn Nim x.(Trng ii, 290). Cng tng t vi bn chnh cn v.v... Nhng tr licu hi ny, th con ng thanh tnh c ging l gii, nh v tu.

7. y l bnh ch vn tt v bi k. Tr gii l ng vng trn tgii. Ch c ngi thc s thnh tu trn vn gii, mi c gi l trgii. Cho nn cu ny c ngha : tr gii do thnh tu vin mn gii.

Ngi l mt hu tnh. C trc tu do nghip sinh, nh mt kit sanhc ba nhn (l v tham, v sn v v si). Tu tp tm v tu : tu tp cnh v tu. Tm y ch nh, cn tu l qun. Nhit tm (tpin) : cngh lc. Ngh lc c gi l tinh cn hay nhit tm (tpa) vi nghat chy nhng phin no. V c ngh lc, nn v y nhit tm tinh cn.

Thn trng : L c tu gic, ch tu phng h. Trong cu tr li, tuc nhc n ba ln : ln u (c tr) l tu bm sinh, ln th hai l tuvi ngha qun, cn ln ny ch tu phng h hng dn mi cng

vic.T kheo (bhikkhu) l k thy s khng khip (bhayam ikkhati) trong

vng lun hi sinh t. Thot trin : nh ngi ng trn t, dng condao bn c th pht quang mt bi tre chng cht, cng th, v t kheo cc su yu t ny l gii, nh tu, gm ba th ni trn, v s nhit tmtinh cn - ng trn t gii, dng tay tu (phng h) n lc bng tinhcn, cm dao tu (bm sinh) c mi sc trn thin nh -c th thog, ct t, ph hu tt c cc dy nh tham dc. Chnh giai on ny,thuc o l, v y mi c gi l thot trin : st na chng qu,

v y tho g xong s tri buc v xng ng s cng dng tithng ca th gian v ch thin, nn Th tn ni :

9


10/446

Ngi tr gii c trTu tp tm v tu

Nhit tm v thn trngT kheo y thot trin.

y, khng c g v y phi lm v tr tu bm sinh nh m v yc gi l ngi c tr, bi v tr tu ny an tr thun nh nhhng ca nghip i trc. Song nhit tm v thn trng c ngharng, bng ngh lc kin tr nh ni, v bng hnh vi y gic tnh vitu qun, v y cn phi- khi an tr trong gii- tu tp, pht trin Ch vQun c m t bng t ng Tm v Tu. y l cch c Th tn chr o l a n thanh tnh di nhng mc Gii, nh v Tu.

9. T trc n y, nhng iu c nu ln l Ba mn hc, gio l

tt p trong ba phng din, iu kin cn thit chng ba minh v.v..S trnh hai cc oan v tu tp trung o, cch vt khi nhng o x,on tr nhim di ba kha cnh, s phng vi phm, s thanh lc

ba th nhim , v l do t n nhng qu D lu v.v... Nu ln nh thno ?

10. y, s tu tp tng thng gii c nu bng Gii ; tu tngthng tm bng nh ; v tu tng thng tr tu bng Tu

S tt p ca gio l chn u c nu bng Gii, do on kinh :

V g l khi im ca cc thin php ? Chnh l gii hon ton thanhtnh. (Tng ng V, 143) v do Php c 183 Khng lm miiu c.Gii l khi u ca gio l. V gii tt p, v n em li nhng c c

bit l bt hi, v.v... S tt p ca gio l chn gia c nu bngnh. Do Php c 183 Khng lm mi iu c, nh l chn gia cagio l : Thnh tu cc hnh lnh.

(Khng lm mi iu cThnh tu cc hnh lnhTm gi trong sch

Chnh li ch Pht dy)V nh tt p, v em li cc c c bit nh thn thng v.v... S

tt p ca gio l chn cui c nu bng Tu. Do cu Tm gitrong sch/ Chnh li ch Pht dy. ( Php c 183) v v tu l cao imca nn gio l, nn Tu l chn cui. Tu tt p v em li c bnhthn i vi nhng iu kh v bt kh . Nh kinh dy :

Nh ni kin cKhng b gi lay ngHu bng hoc tn dng

Khng lay ng bc tr.( Php c 81)

10


11/446

11. Cng th, iu kin cn thit chng ba minh c nu bngGii. V nh s h tr ca Gii vin mn m ngi ta c ba minh. iukin cn thit c su thng c nu bng nh, v chnh nh s htr ca nh vin mn m t n su thng. iu kin cn thit c

bn v ngi gii c nu bng Tu, v chnh nh s h tr ca tu vinmn m c bn v ngi gii. (Ch thch : Ba minh : tc mng minh,nh c cc i trc ; thin nhn minh : bit s cht v ti sinh cacc hu tnh ; lu tn minh, on tr tt c lu hoc. (Trung i, 22-3). Bnv ngi gii l ngha v ngi, php v ngi t v ngi, bin ti v ngi(Tng chi ii, 160).

S trnh xa cc oan m m dc lc c nu bng Gii cc oanp xc kh hn c nu bng nh, v s tu tp trung o c nu

bng Tu.

12. Cng vy, Gii c nu lm phng tin vt khi cc ox, nh vt khi cc dc, v tu vt tt c hu. Li na, s t

b nhng nhim do thay th nhng php ngc li l Gii, do nhipphc l nh, do on tn l Tu.

13. phng vi phm nhng iu nhim l nh Gii, phng ccm nh ca nhim l nh nh, phng cc ty min (khuynh hngni ti a n nhim) l nh Tu.

S thanh lc nhng nhim do t hnh l nh Gii ; thanh lc nhng nhim do dc tham l nh nh ; v thanh lc nhng nhim do t kinl nh Tu.

14. L do c qu S lu v Nht lai l Gii, qu Bt hon l nh vqu A La Hn l Tu. V bc D lu c gi l ngi thnh tu vinmn cc phm loi ca gii, bc nht lai cng vy, bc bt hon cgi l vin mn nh v a la hn l bc tu vin mn.

15. n y, chn nhm ba php c nu ln v cc c c

bit ca gii nh tu, l ba mn hc, gio l tt p ba phng din,iu kin cn chng ba minh, s trnh hai cc oan v tu tp trungo, cch vt khi o x, khi dc v khi hu, s t b nhim ba

bc, s phng vi phm, s thanh lc ba th nhim v l do c ccqu.

II. GII

16. Mc d thanh tnh o c nu nh trn, vi ba mc Gii,

nh v Tu, mi th c nhng c c bit khc nhau, song s ch dn

11


12/446

y cng cn qu vn tt, khng gip ch mi ngi, nn c lot vn sau ni v Gii trc :

(i) Gii l g ?

(ii) Gii c ngha l g ?(iii) G l c tnh, nhim v, tng trng v nhn gn ca gii

(iv) G l li ch ca gii ?

(v) C my loi gii ?

(vi) Ci g lm gii nhim ?

(vii) Ci g lm gii thanh tnh ?

17. y l gii p.

(i) Gii l g ? l cc php khi t t tm s (cetan) hin hu nimt ngi t b st sinh, v.v... Hay ni mt ngi thc hnh vin mncc hc gii (vatta). Patisambhid ni : Gii l g ? c gii l t tm s(cetan), c gii l cc tm s, th, tng, v hnh (gi chung lcetasika), c gii l s ch ng, c gii l khng vi phm. (Ps. I, 44).

y, Gii theo ngha t tm s, l ch (tc ) c mt ni ngi tb st sinh, v.v... Hay ni ngi thc hnh vin mn cc gii. Gii theongha th, tng, hnh l s king gi ni ngi t b st sinh, v.v...Li na, Gii t tm sl by tc i km by trong mi nghip nimt ngi t b st sinh, v.v.. Gii th, tng, hnh tm s l ba phpcn li gm v tham, v sn v chnh kin, nh kinh ni : T b tham,v y an t vi tm v tham. (Trng i, 71)

18. Gii theo ngha ch ng l s ch ng theo nm cch : Ch ngvi s ch ng ca gii bn Ptimokkha ch ng bng tnh gic, ch ng

bng tri kin, ch ng bng kham nhn v ch ng bng tinh tin. Ch

ng bng Gii bn l : V y c trang b y vi s ch ng caGii bn Ptimokkha. (Vbh. 246) ; ch ng bng chnh nim tnh gicl : v y h tr nhn cn, sng vi s ch ng nhn cn. (Trng i, 70)Ch ng bng tri kin l nh c Th tn dy :

Nhng dng thc chy trn iNy Ajita, c ngn chn l nh chnh nim.Ta tuyn b s ch ng nhng bc lu

Do tu, chng b chn ng.(Sn. 1035)

12


13/446

Cch s dng bn vt dng cng c bao gm trong s ch ng ny.Nhng ch ng bng kham nhn th nh kinh dy : V y l ngikham nhn lnh, nng. (Trung i, 10) V ch ng bng tinh tin l Vy khng chp nhn mt tng thuc tham dc khi n khi ln. (Trung

i, 11) y, thanh tnh sinh mng c bao gm. Vy s ch ng gmnm phn y v s king gi ni nhng thin nam, thin n bit s iuc mi khi gp c hi vi phm, u gi l Gii theo ngha ch ng. Giitheo ngha khng phm l s khng vt qua, bng thn hoc li, ccgii iu th.

19. (ii) GII C NGHA L G? Gii Sla c gi nh th l vni c ngha kt hp (Slana). Kt hp c hai ngha : mt l phi hp(samdhna) ch s khng bt nht trong ba nghip thn, li v nh chnh ; hai l nng ln (upadhrana) ngha l nn tng (dhra) v gii l

nn tng cho nhng thin php. Nhng ngi hiu ng nguyn ch chpnhn hai ngha ny, song cng c nhng ngi lun v ngha ca gii lci u (siras) l mt m (stala).

20. (iii) G L C TNH, NHIM V, TNG TRNG VNHN CN CA GII

c tnh ca gii l phi hp

D phn tch nhiu cch

Cng nh thy c l c tnh ca Sc.

D phn tch nhiu cch.

Nh c tnh c th trng thy l c tnh ca sc x, d phn tchthnh nhng loi xanh, vng, v.v... V d c phn ra nh vy, sc phpcng khng vt ngoi tnh thy c. Cng th, s kt hp -gm haingha phi hp v nn tng trn l c tnh ca gii, d chia nhiuloi nh t tm s, v.v.. V d c chia ra nhng loi nh vy, gii cngkhng ra ngoi hai c tnh l phi hp v nn tng (cc thin php).

21. Trong khi c tnh ca gii l nh vy,

Nhim v ca n gm hai ngha :

Hnh ng chm dt t hnh

V s thnh tu k nh c

Khng li ni ngi c gii.

Bi th, khi gi l gii, cn hiu rng n c nhim v chn ng thnh l nhim v (hay bn cht, rasa) ca n theo ngha hnh ng, v

13


14/446

bn cht khng li k nh nhim v n trong ngha thnh tu. V ychnh hnh ng (kicca) hoc s thnh tu (sampatti) c gi l nhimv.

22. Theo li nhng ngi tr,

Gii th hin s thanh tnh

V nhn gn ca gii

Chnh l tm v qu.

Gii ny c th hin bng cc th Thanh tnh ca thn, ng v .(Tng chi i, 271). Gii c hin r, c nhn chn qua s thanh tnh.

Nhng tm v qu l ci nhn gn ca gii, v khi tm qu c mt, th

gii pht sinh v tn ti : cn khi tm qu vng mt, th gii khng phtsinh cng khng tn ti.

Vng mt, th gii khng pht sinh cng khng tn ti.

23. (iV) NHNG G L LI CH CA GII?

l c c nhiu c c bit m u ht l bt hi, v kinh dy :Ny nada gii l thin ; n c mc ch l bt hi, c li ch l bt hi.(Tng chi v, 1). V mt on khc : Ny gia ch, c nm li ch chongi c hnh khi vin mn gii, l : ngi c gii c tha hnggia sn ln nh tinh cn, c ting tt n xa, khng s hi rt r khin gia hi chng st l hay b la mn hay gia ch hay sa mn, khicht tm khng tn lon, mnh chung c sanh vo thin th, ci tri. l nm li ch. (Trng ii, 86) Li cn nhiu li ch ca gii, u tinl c thng mn, v cui cng l on tr (phin no) lu hoc nhon kinh ni : Nu mt T kheo c c nguyn, mong rng ti ccc v ng phm hnh yu mn, knh trng, th v y hy thnh tu vinmn cc hc gii. (Trung i, 33)

24. Li na,Ai dm t mt bin t

Cho nhng li ch do gii em li

Khi m khng gii, th thin nam t

Khng chn ng trong gio l ny ?

Khng phi sng Hng, Yamun,

Sng Sarabh, Sarassat

14


15/446

Hay dng Aciravati,

Hay sng Mah thnh thin

C th ra sch nhim

Ca cc loi c hi th i

M ch c nc gii mi c th

Ra sch nhng cu u ni chng sinh

Khng phi cn gi em ma

Hay hng chin n vng

Hay chui anh lc, bo chu

Hay nh trng sng du

C th lm lng nhng cn st ca ngi th gian

M chnh gii kho h tr

Cao qu v mt m tuyt diu,

Mi dp tt c ngn la.

C ln hng no snh bngLn hng gii

Khi hng ny d dng bay ngc

Cng nh xui gi ?

C bc thang no bng thang gii

C th bc ln n ci tri ?

C ca ng no bng ca gii

M n thnh nit bn nh vy ?

Vua cha trang sc chu bu

Cng khng sng chi bng s chi sng ca ngi tr gii

Trang sc bng gii lut.

Gii lm tiu tan ni s hi

Ca s t khin trch v nhng li tng t

15


16/446

Gii lun em li cho ngi tr gii

Nim hoan h

Do danh tt ca gii

Chng y cng bit

Qu bo ca gii l th no

V th no, gc r ca mi c tnh y

Lm cho cc lm li khng cn sc mnh.

25. (V) C BAO NHIU LOI GII ?

1. Trc ht, tt c gii thuc mt loi do c tnh kt hp ca n.

2. Gii thuc hai loi l hnh v trnh (tc, ch)

3. Hai loi l gii thuc chnh hnh, v gii khi u i sng phmhnh.

4. Hai loi, l king v khng.

5. Hai loi, l l thuc v khng.

6. Hai loi, tm thi v trn i.

7. Hai loi, hu hn v v hn.

8. Hai loi, th gian v xut th.

9. Ba loi, l h, trung, thng.

10. Ba loi, l gii v k, v tha v v php.

11. C dnh mc (chp th), khng dnh mc, v an tnh.

12. Thanh tnh, bt tnh, kh nghi.13. Gii hu hc, v hc v gii ca ngi khng phi hu hc hay

v hc.

14. Gii bn loi, l gii thi gim, gii t ng, gii tng tin v giithm nhp.

15. Bn loi, l gii t kheo, T kheo ni, gii ca ngi cha th cv gii ti gia.

16. Bn loi, l gii t nhin, gii theo c tc, gii tt yu, v gii donhn v trc.

16


17/446

17. Bn loi, l gii thuc Gii bn Patimokkha, gii phng h cccn, gii thanh tnh sinh mng v gii lin h bn vt dng.

18. Gii nm loi, l thanh tnh hu hn, v hn, thanh tnh vinmn, thanh tnh khng dnh mc, thanh tnh tnh ch.

19. Nm loi, l t b king tc (t tm s), ch ng, v khngphm.

26.

1. Gii mt loi, v ngha c trnh by.

2. Gii hai loi : hnh v trnh : s thnh tu vin mn mt hc giido c Th tn dy : iu ny nn lm, th gi l hnh (tc tr). Khnglm nhng g Ngi cm ch rng iu ny khng nn lm, gi l trnh(ch tr). y ngha danh t hnh (caranti) l i trong phm vi cagii, i nh nhng bc vin mn gii i ; v phng h, trnh n gi ltrnh. S gi gii hay hnh c thc hin nh c tin v tinh tn, cntrnh nh c tin v chnh nim.

27.

3 Chnh hnh l cch c x tt p nht, chnh n c gi l Giithuc chnh hnh, hoc nhng g c tuyn thuyt c x p cnggi l gii thuc chnh hnh. y l danh t ch cho nhng gii ngoitm gii (ba thuc thn l khng st, o, dm ; bn thuc ng l khngni di, ni c, ni th v ni v ch, th tm l chnh mng). Tm giiny l khi u ca i phm hnh bao hm o l nn c gi l Giikhi u phm hnh, v cn phi c thanh tnh trc, nh Trung iiini : Thn nghip, ng nghip v hot mng ca v y phi c thanh

tnh trc y (Pubbe va khopan'assa kyakammam jvo suparisuddhohoti. Trung iii, 289).

Hoc hai loi ch nhng tiu gii k nh chnh hnh v gii cn li lgii khi u i phm hnh.

Hoc nhng g gm trong gii lut t kheo v t kheo ni trong giibn Patimokkha l gii khi u i sng phm hnh, cn gii lut baogm trong nhng kin (khandhakas) ca Lut tng (vinaya) gi l giithuc chnh hnh. Nh thnh tu chnh hnh m nhng gii khi u i

phm hnh c vin mn, nn kinh dy : v t kheo khng vin mn

17


18/446

chnh hnh m c th thnh tu gii kh u i phm hnh, iu ykhng th xy ra. (Tng chi iii, 14-15).

28.

4. King l king st sinh, v.v.. Khng king l cc t tm s, v.v...29.

5. C l thuc v khng l thuc. L thuc c hai th : L thuc vtham v l thuc do t kin. L thuc do tham l khi mt ngi mongc : Nh gii hnh ny, ti s thnh mt v tri ln hoc nh. (Trungi, 102). L thuc t kin l khi mt ngi c t kin : S thanh tnh l doc hnh cc t l. (Vbh. 374). Nhng gii xut th, v gii th gian lmiu kin tin quyt cho gii xut th, gi l gii khng l thuc.

30.

6. Gii tm thil c th c hn nh thi gian. Gii trn i lth tr n khi mng chung.

31.

7 Hu hn l gii b hn cuc vo danh li, quyn thuc, chn tayhoc mng sng. Ngc li gi l gii v hn. Patisambhida ni : Thno l gii b hn cuc vo li ? l khi mt ngi nguyn nhn li mvi phm mt hc gii th. Nhng gii hn kia cng vy. Gii khng

b hn cuc hay v hn l khi mt ngi, khng v li m khi tm viphm, hung h thc s vi phm, mt hc gii th. (Ps. I, 44). Tngt, vi cc gii hn khc.

32.

8. Gii th gian l gii hu lu v xut th l gii v lu. Gii thgian em li mt hu hu (thn cnh trong tng lai) tt p, v l iukin tin quyt thot ly sinh t, nh Lut ni : Gii l ch ng, chng l khi hi, bt hi l c khinh an, khinh an dc lc, lc c nh, nh c chnh tri kin, chnh tri kin l c vdc, v dc c ly tham, ly tham c gii thot, gii thot l c gii thot tri kin, gii thot tri kin l i n v th trc nit bn.S ni chuyn c mc ch y, nng c mc ch y, khuyn bo cmc ch y, nng c mc ch y, lng tai c mc ch y, tc l sgii thot nh khng chp th. (Vin. V, 164). Gii xut th em li sthot khi hu, v l bnh din ca tr qun st.

33.

18


19/446

9. Gii ba loi : u tin l gii bc h, trung, thng. Gii bc h lgii pht sinh do t tinh cn, t dc, t nht tm v t trch php (tc bnnh tc). Gii bc trung l gii pht sinh nh tinh tn, v.v... Va va.Gii bc thng l gii pht sinh nh bn php c thc hnh cao

. Gii th v ham danh l gii bc h, v ham qu bo cng c l bctrung, v tn qu gii l bc thng. Li na, gii b nhim v khenmnh ch ngi, v.v... Nh ta c gii hnh, cn nhng t kheo khc thnh, theo c gii. (Trung i, 193) l bc h, gii th gian m khng nhim l bc trung, gii xut th l bc thng. Hoc, gii c ng lc ltham i, vi mc ch ti sinh l bc h, gii thc hnh v mc ch giithot ring mnh l trung, cc hnh ba la mt thc hnh v gii thotchng sinh l bc thng.

34.

10 Gii thc hnh v bn thn, v mun b nhng g khng thch hpvi t ng, gi l gii v k. Gii thc hnh v quan tm n th gian, vmun ngi i khi ch trch, l gii, Gii thc hnh v quan tm nth gian, v mun ngi i khi ch trch, l gii, Gii thc hnh v tntrng Php v Lut, gi l v php.

35.

11 Gii l thuc s 5 trn, gi l c dnh mc v dnh mc (th

trc) do tham v t kin.Gii c thc hnh bi phm phu hu c l iu kin tin quyt

cho o l, v gii tng ng vi o l, cc v hu hc, th gi l giikhng dnh mc. Gii tng ng vi qu ca hu hc v v hc gi lgii c an tnh.

36.

12. Gii c vin mn do mt ngi khng phm gii ti, hocphm m sm hi, gi l gii khng thanh tnh. Gii ni mt ngicn nghi khng bit vic ny c phi l mt gii ti hay khng, hockhng bit vi phm gii no, hoc khng bit mnh c phm khng,gi l kh nghi. Gii khng thanh tnh nn lm cho thanh tnh. Gii cnnghi th nn trnh lm nhng g mnh cn nghi vn, v nn tm cch giiquyt nghi.

37.

13. Gii tng ng vi bn o v ba qu u, l gii ca Hu hc.Gii tng ng vi qu A La Hn l gii ca bc V hc. Nhng loi cnli l gii khng thuc hu hc v v hc.

19


20/446

38. Trong th gian, sla (gii) cng dng ch bn tnh, thi cangi, nn Patisambhid ni : Ba loi gii (thi) l thin, bt thin v

bt nh. (Ps. I, 44). Gii bt thin khng c k y, v n khngdnh dp n ngha bn v gii.

39.

14. Gii bn loi u tin :

K hc c tri thc

Khng gn bc gii c

Ngu si khng thy c

Li phm gii y

Tm thng t t duy

Cc cn khng phng h

Gii ni ngi nh vy

D phn vo thi gim.

Ngi c tm t mn

Vi gii thnh tuKhng bao gi ngh n

Tp ti thin nh

Ch an phn trong gii

Khng n lc tin ln

Gii nh vy gi l

D phn vo t ng.

Ngi c gii, n lc

Vi nh lm phng tin

t n mc tiu,

Gii ca t kheo ny

Gi l nh cng gii

(gii tng tin Visesa ?)

20


21/446

Ngi thy gii cha

M hng n ly dc

Gii do c vng y

Gi l o cng gii

(gii thm nhp : nibbedha)

40.

15. C nhng gii dnh cho t kheo khng lin h n nhng giicng b cho t kheo ni, gi l gii t kheo. Gii ring cho t khoe ni gil gii t kheo ni. Mi gii ca sa di v sa di ni l gii ca ngi chath c tc. Ng gii hay thp gii, khi c th gi trn i v tm gii th

vo ngy Uposatha (b tt) dnh cho nam n ti gia, gi l gii ti gia.

41.

16. S khng phm ca nhng ngi uttarakuru gi l t nhin gii.Mi b lc, tng phi, a phng, c lut ring, gi l gii theo tc l.Gii ca m b tt khi b tt nhp thai khng c t tng dc nhim.Gi l gii tt yu. Gii ca nhng ngi thanh tnh nh Ma ha Ca dipv ca tin thn Pht khi hnh b tt hnh gi l gii do nhn i trc.

42.17. Gii bn loi, th t

(a) Gii nh c Th tn m t : V t kheo sng ch ng vi sch ng ca gii bn, y hnh x v chnh hnh, thy s hi trongnhng li nh, nn v y lnh th cc hc gii. (Vbh. 244), y lGiithuc s ch ng ca gii bn.

(b) Gii c m t nh sau : Khi mt thy sc, v y khng nm

gi tng chung, khng nm gi tng ring, nhng nguyn nhn g do m nhn cn khong c ch ng, khin cho tham i, u bi, cc btthin php khi ln, v y ch ng nguyn nhn y, h tr nhn cn, thchnh s h tr nhn cn. Khi tai nghe ting, mi ngi mi, li nm v,thn chm xc, nhn thc cc php, v y khng nm gi tng chung,khng nm gi tng ring... Thc hnh s h tr cn. (Trung i, 180) :y l gii phng h cc cn mn.

(c) S t b nhng t mng, khng vi phm su hc gii lin h ncch sinh sng, ci t mng li ko theo nhng c php nh la o, ba

hoa, hin tng ch bai, ly li cu li (Trung iii, 75) : y l gii thanhtnh mng sng.

21


22/446

(d) S s dng bn vt dng, c thanh tnh nh gic st, nh khini : Chn chnh gic st, v y th dng y phc ch che thn khirt. (Trung i, 10) : y l gii lin h n bn vt dng.

43. Sau y l tm tt bnh ch : (on 42a) Ch ng vi s ch ngca gii bn tc Ptimokkha, v n gii thot (mokkheti) ngi h tr(pti) n, v n lm cho v y thot khi (mocayati) cc kh ca o x.Ch ngl khng phm v thn, li. Sng l x s trong bn uy nghi.

44. y hnh x v chnh hnh v.v... ngh nh kinh ni : ct hnh v chnh hnh. G l t hnh ? Dd l vi phm v thn li, cthn ln li, nhng vic lm m Gii cm ch. Nh mt ngi sinh nahi

bng cch em cho tre, l, hoa, qu, bt tm, tm xa rng, hoc bngcch nnh ht, ve vut, hoc bng cch lm cc vic vt, hay bt c t

mng no b Th tn qu trch. Chnh hnh l g ? L khng vi phm vthn v li, v c thn, li. L tt c s ch ng bng gii. L khng sinhnhai bng nhng cch nh trn.

45. Hnh x: c hnh x thch ng v khng thch ng v khngthch ng. G l hnh x khng thch ng ? Nh khi mt ngi cnhng dm n lm ch lui ti, c n b go, gi gi, bn nam bn n, tkheo ni, hay tu qun lm ch lui ti ; hoc v y sng c lin h vi vuahay cn thn, ngoi o, ngoi o, c lin h khng thch ng vic s ; hoc lm quen, giao thip, tn trng nhng gia nh khng tn tm,

ph bng th l, nhng ngi mun hi, mun s xu xa, phin no,khng mun s chm dt h lu cho nhng t kheo, t kheo ni, nam nc s. y l nhng hnh x khng thch ng. G l hnh x thch ng ?

Nh mt v khng c nhng dm n lm ch lui ti... Qun ru lm chlui ti,... Khng lin h khng thch ng vi c s ; v y lm quen, luiti, tn trng nhng gia nh c tn tm, nhng ngi lm ngun an i nino c bng hong y, c gi mt ca bc tr, nhng ngi mong mi iutt lnh, h lc, mong chm dt h lu cho t kheo, t kheo ni, nam n cs. y l hnh x chn chnh. Nh th, v y c gi l y hnh

x v chnh hnh. (Vbh. 244-7).46. Li na chnh hnh v hnh x y cn c hiu nh sau. T

hnh c hai l t hnh v thn v li. G l t hnh v thn ? l X sthiu cung knh trc tng, ng ngi, chen ln vi cc v thng to,ngi ch cao, ngi bt u, ng m ni chuyn, vung tay khi ni, i giydp trong khi cc thng to i chn trn, i ch cao trong khi cc thngto i ch thp, i trn ng chnh trong khi cc thng to i chkhng c ng.... ng ngi thc vo cc v thng to, tranh ch vicc t kheo mi... Vo bung tm.... Cha hi cc thng to m ci trn l, kho ca... Ti ch tm, va i va vy nc nhm cc

22


23/446

thng to, i vo ch tm trc mt cc thng to, tm vy nc vocc thng to, tm trc mt cc v. Khi i ra th chen ln cc thngto, i ra trc mt h, vo nh cng chen ln i trc, y h ra m chenti.... Ti nhng nh gia ch c phng ring kn o, dnh cho n b con

gi, th v y ng t i vo, vut u tr con. (Ndi, 228-9). y gi lt hnh v thn.

47. y, g l t hnh v li ? l khi mt ngi s s v ltrc chng Tng. Khng xin php nhng v Thng to m ni v Php,tr li cc cu hi, tng gii, ng ni vung tay. Vo nh ngi gp phn hay thiu n th ba hoa kiu nh : ch X, c g n y ? C chokhng ? Chng ti s ung ci g ? Nhng g l n loi cng ? Nhngg l n loi mm ? Ch s cho n ci g ? (Nd. 1. 230). y l t hnhv li.

48. Chnh hnh cn hiu l ngc li vi nhng iu trn. Hn na,v t kheo c l , bit knh nhng, c tm qu, mc h y, thng ymt cch thch ng, tc phong v y lm khi dy nim tin d khi v yi ti i lui, nhn trc hay nhn hai bn, co hay dui, mt v y thngng xung, v y c uy nghi, phng h cc cn mn, tit trong s nung, chnh nim tnh gic, y s t gic, t mun, bit , tinh cn,cn thn gn gi chnh hnh, ht lng cung knh nhng v gio th s.y l chnh hnh.

49. Hnh x(thch ng) gm ba s h trlm hnh x, s phngh lm hnh x, v s buc cht lm hnh x. S h trlm hnh x l,mt ngi bn tt ni mi loi chuyn : Ni v t mun, bit , n dt,c c, tinh tn, gii, nh, tu, gii thot v gii thot tri kin. (Trung i,145), ngi bn t ta c nghe nhng iu cha nghe, sa sai nhngiu hc, ty c nhng nghi vn, lm chnh li s thy bit, cc tin, hoc nh hc vi ngi y m ta tng trng v tn, gii, vn, bth v tr tu. y l s h trlm hnh x.

50. S phng h lm hnh x l, mt t kheo khi i vo mt nginh, mt con ng, th i vi mt nhn trc khong mt tm, ch ngnhn cn, khng nhn voi, nga, xe, ngi b hnh, n b, n ng ;khng ng ln, ng xung, ng ch ny ch kia. (NdI, 474).

51. S buc cht lm hnh x l bn nim x m tm c buc vo,v th c Th tn dy : Ny cc t kheo, g l hnh x ca mt t kheo,qu hng v y ? Chnh l bn nim x qun (Tng ng V, 148).

c trang b nh vy, c cung cp y nh vy, bng chnh

nim v (chnh) hnh x ny, nn v y c gi l y hnh x vchnh hnh.

23


24/446

52 Thy s nguy him trong nhng li nh (on 42) : Li nh lnh s v tnh vi phm mt hc gii nh nm trong Gii bn, hoc cmt ngh bt thin khi ln. V y chn chnh lnh th v hc tp cchc gii : C bao nhiu hc gii, v y u hc tp lnh th mt cch

chn chnh (samdya). Cu mt ngi ch ng vi s ch ng ca Giibn., gii thuc v s ch ng ca Gii bn c nu bng ngi, cny chnh hnh v hnh x ch phng php thc hnh ni v vin mn gii.

53. (b) By gi, hay ni v gii thuc s ch ng cc cn mn, cnu ln k tip. Khi mt thy sc : khi thy mt vt bng nhn thc ckh nng thy, nhng nng vo con mt dng c nn ly tn mt. Cc (Porn) ni : Con mt khng thy v n khng c tm. Tm khngthy v khng c mt. Nhng khi c chm xc gia cn v trn th c

thy, do thc c th gic lm nn tng vt l cho n. (Th gic, kinh gi lmt tnh sc : eye- sensitivity- ch ng t hay con ngi). Vy nghathc s y l : khi thy sc nhn thc.

54 Khng nm gi tng chung, khng tng n b hay nng, hay bt c tng g lm cn bn cho nhim, nh tng p, v.v..V y dng li ci thy, cng khng nm gi tng ring : v ykhng tm bt c kha cnh no nh tay, chn, n ci, ting ni, nhnthng, nhn nghing, v.v.. Gi l nhng tng chi tit, v chng pht sinh

ra tng nhim khc nhau, v chng ni bt. V y ch thy ci g thc sang y. Nh trng lo Nah - tissa Cetiyapabbata.

55. Khi trng lo ang trn ng i t Cetiyapabbata nAnurdhapura kht thc, c mt nng du ca mt ng trng gi gyln vi chng nn khi hnh t sng sm Anurdhapura, trang sc lngly nh tin n, v nh b con. Nng trng thy trng lo, v do tmhn h lit, bt ln mt trng ci ln. Ngc nhin khng hiu c chuyng xy n, v trng lo nhn ln, v khi c bt tnh tng ni hmrng ca nng ngi c qu A La Hn. Do c bi k :

Thy xng hm rng

Duy tr ct tng

Cha di chn bc

Qu chng v sanh

Chng nng i tm nng, gp trng lo anh ta hi : Bch i c,ngi c tnh c trng thy mt ngi n b no qua y khng ?

Trng lo bo :

24


25/446

Khng r ng hay b

V ta khng

Nhng trn ng ci ny

C ng xng di ng.

56 Qua (on 42) ngha l, v nguyn nhn y m c s khng chng ca nhn cn (v cc cn khc). Nu v y khng phng h nhncn ngha l khng dng cnh ca chnh nim m ng nhn cn li.Xm nhp l e do v y.

57 Khng c g l ch ng hay khng ch ng ni nhn cn, vi vi mt tnh sc khng c tnh gic hay tht nim. Nhng khi mt sc

php i vo s ch ca mt, th hu phn khi ln hai ln v dit, rin duy tc gii lm nhim v hng tm (ch ) khi v dit, ri nnhn thc vi nhim v thy, ri n d thc gii lm nhim v tipth, ri n d thc v nhn thc gii lm nhim v xc nh, khi vdit. K tip l tc hnh tm. Trong y, khng c g l ch ng haykhng ch ng vo giai on hu phn, hay bt c giai on no sau t hng tm tr i. Song khi hnh t giai on tc hnh tm, nukhng chnh hnh, nu c s tht nim, v tri, khng kin nhn, li

bing khi ln, th gi l khng ch ng nhn cn.

58. Ti sao ? V khi y c ngha, l cn mn khng c phng h,hu phn v cc tm thuc l trnh tm cng khng c phng h. Vnh khi, bn cng ca mt thnh khng c bo m, th d cho ccca ca nhng ngi nh, kho cha v.v... Bn trong thnh c kho k,ti sn bn trong thnh cng khng c bo m, v k cp s vothnh tha h v vt. Cng vy, khi c s khng chnh hnh, v.v... Khiln giai on tc hnh, v khng ch ng, th cn mn cng khng cch ng, hu phn v cc tm thuc l trnh k t hng tm

Khng c phng h. Nhng khi gii, v.v... Khi ln giai on tchnh, th nh vy cn mn cng c phng h hu phn v cc tmthuc l trnh cng c phng h v nh khi cng thnh chc chn,th d bn trong, cc cng nh , nh kho v.v.. Khng chc, ti sn trongthnh vn c gn gi, bo m, v cng thnh ng, k cp khng thxm nhp.

Bi th, mc d s ch ng ch thc s bt u giai on (st na) tchnh tm, song vn gi l ch ng nhn cn. Vic nghe ting, ngi miv.v... Cng vy.

25


26/446

59. Vy chnh loi gii ny, c c tnh l trnh nm gi nhng tngc th ko theo nhim lin h n su trn, gi l gii ch ng cc cnmn.

60. (c) By gi hy ni n gii thuc thanh tnh sinh mng (on42). Cu Su hc gii lin h n cch sinh sng. C ngha : vnguyn nhn sinh nhai, v l do sinh nhai, m mt ngi c c dc, lmmi cho dc, t xng c thng nhn php m k thc khng c b

phm ti ba la di, v nguyn nhn, v l do sinh nhai m mt ngi lmmi gii phm b ti tng tn ; v nguyn nhn sinh nhai m ni : Mtt kheo trong cha ca bn l mt bc A La Hn phm ti ba dt nungi y bit c ti m c ni : V nguyn nhn, l do sinh nhai m mtt kheo khng bnh xin mn n thng v dng ring phm th phism hi ; cng gii y, t kheo ni phm th phi pht l cng gii y,

ngi cha th c tc phm th b ti c tc. (Vin. V, 146). l su giilin h n cch sng.

61 La o (xem 42c) Kinh vn : Th no l la o ? y l bp labng cch (gi v) t chi bn vt dng, bng cch ni gin tip, bng uynghi... Ni mt ngi ham li dng, danh d, mt ngi c c dc, lmmi cho dc.

62 Th no l ba hoa ? y l ni tt vo ngi ta (bt k h c nghehay khng) ni nhiu, ni quanh, tng bc, tng bc qu l, thuyt phc,thuyt phc dai, gi , gi dai ni m ly, nnh ht tn dc, ni vut ve,ni mt ngi thin v li danh d v ting tm, ngi c c dc, lmmi cho dc.

63 Th no l hin tng ? Du hiu, ra du cho ngi, m ch, lmm ch, ni bng gi, ni vng vo, ni mt ngi thin v li dng....

64 Th no l ch bai ? L nhic mc, dm pha, ch trch, ni ma,

ma mai lin tc nho bng, nho bng lin tc, bi nh, bi nh lin tc,mch lo, cn sau lng, ni mt ngi thin v li dng...

65 Th no l ly li cu li ? Cu l tm kim chc, mu cu caci bng phng tin ca ci, nh em vt c ch ny i n ch khc,vt c ch khc em n ch ny, ni mt ngi thin v li dng..(Vbh, 352-3)

66. ngha on kinh dn s 61 cn c hiu nh sau. C c dcl mong mun chng t c nhng c tnh m mnh khng thc c. Lm

mi cho dc : b dc vng tn cng. Bng cch t chi bn vt dng,

26


27/446

bng cch ni gin tip, bng uy nghi : l ba cch la o c nu lntrong Mah niddesa.

67. Mt v t kheo c cng dng y, v.v... V chnh v ham munnhng th y, ng li t chi, do c dc. V y bit c s tin tng ng sngh : V i c ca chng ta tht l thiu dc, ngi nht quyt khngnhn vt g. Tht l may mn cho ta nu ngi chu nhn ch cht t vtdng ! ri h tm cch t trc mt v y nhng y thng hng, v.v...ng bn nhn, va lm ra v ch nhn v lng t bi i vi h. y l sgi di ni v t kheo, khn cho c s sau mang tng xe b l vtn cng. l la o bng cch t chi.

68. Trong Mah-niddesa ni : Th no l la o bng cch t chivt dng ? V d c s mi t kheo nhn y, thc, sng to, dc phm.

Mt ngi c c dc, lm mi cho dc, ham c y, thc, sng to, dcphm, nhng li t chi, v mun c nhiu hn. V y bo : Mt ngisa mn kh hnh c cn n nhng tm y t gi ? Ch nn nht gi rch, ng rc hay ca tin, m lm y phc. Sa mn kh hnh cn g n thc

phm t gi ? Ch nn kht thc sng. Sa mn kh hnh cn g nging t gi ? Ch nn sng di gc cy hay ngoi tri. Sa mn khhnh cn g n dc phm t tin ? Ch nn cha bnh bng nc tiu.""Bi th v y mc y th xu, n kht thc ti, ch ti, dng thucti tr bnh. Cc c s thy vy, ngh : Sa mn ny t mun, bit ,

sng vin ly, c c tinh tn, tht l ngi thuyt ging v kh hnh. Rih li cng mun cng dng v y y phc, thc phm, sng to, dcphm. V y bn ni : C ba iu kin lm cho mt v thin gia nam tc nhiu cng c : lng tin, s b th. V mt ngi xng ng nhn. Ngi c lng li c vt b th, v li c ta y. Nu ta khngnhn, th ngi s mt phc. iu y khng tt. Vy th ta s nhn, vlng thng tng i vi ngi. " C th v y nhn tht nhiu y phc,thc phm, sng to, dc phm. l mt hnh thc la o vy. (Nl224-5)

69. L s gi di ni ngi c c dc, khi v y ni cch ny cchkhc lm cho ngi ta hiu rng minh c php nhn (siu vit conngi). gi l la o bng cch ni gin tip nh on kinh sau : Gl v d v la o bng cch ni gin tip ? Mt ngi c c dc, lmmi cho dc, mong c thn phc m ni nhng li lin h n thnh

php. V y bo : Ngi p mt ci y nh vy, lc nc nh vy, chakho nh vy, ai lng nh vy, dp nh vy, l mt sa mt rt quantrng. Hoc bo : Ngi c mt gio th s nh vy, y ch nh vy, nggio th s, ng y ch s, ngi c bn nh vy, cng s vin nh vy,

thn thuc nh vy, ngi trong cha nh vy, mi che nh vy, nhnh vy, vi la nh vy, hang, ng, lu, tri, thp canh, phng ln, va

27


28/446

la, phng hi nh vy, hoc c gc cy nh vy, l mt nh kh hnh rtquan trng. Hoc, vi nt mt nhn nhu, mu m, gio quyt, lm iu

b thn phc, ni thao thao bt tuyt, v y tht ln nhng li su xa, bmt, x l, ti ngha, li siu phm rng tuch nh Sa mn y l mt v

t n nhng tinh t v c nhng thin tr nh vy nh vy. y gil ni gin tip (Ndl. 226-7).

70. L s gi di ni mt ngi c dc, khi v y lm nhng dng iuc c tn thn phc, nh on : Th no l la o bng uynghi ? V nh, mt c khen, nn lm b tch khi i, v y bc i cnghin cu, ng c nghin cu, ngi c nghin cu, nm c nghin cu.V y bc i lm b nh rt m chiu, khi ng, ngi, nm dng nhrt tp trung qun tng. V y l ngi to thin gia cng cng. S lm

b, sp t, ph trng uy nghi nh th c gi l la o bng uy nghi

(Ndl. 225-6))

71. Kinh vn : bng cch t chi bn vt dng c ngha l dng ciphng tin gi l t chi... Ni gin tip : l ni gn vi ti. Bnguy nghi l i ng nm ngi.

72. Nhng li ni ba hoa (on 62) l ni tt vo : nh khi va thyngi i vo tinh x, bn ni : i u c s ? Mi tng chng th trai ? Nu vy th c vic i trc i, ti s mang y bt n sau v.v... Hoct qung co nh sau : Ti l Tissa, vua rt tn nhim ti, i thn ca

vua.. Rt tin cy ti. K l (ni nhiu) cng tng t, khi c hi mtiu g. Ni quanh l ni vng vo tam quc v s c s bt mn sau khi to c hi cho h php . Tng bc l ni ca tng ngi ta, nh :ng y l mt i a ch, i thuyn ch, i th ch Tng bc lintc (tng bc qu l) l ni cch ca tng ngi.

73. Thuyt phc l ni li rng buc th tay cng gi (Nayhan dong t Nayhati c ngha l buc li, ct li). Nh ni C s trc kiacc v thng cng tri cy vo gi , , ti sao by gi khng cng

na ? Ni th no cui cng, ngi kia phi ni : Bch i c,chng con s cng, lu nay v khng c dp v.v... y l buc rng h.Hoc, khi trng thy mt ngi tay cm ma, v t kheo bn hi : T uv y, o hu ? - Bch i c, con rung ma v - Ma y cngt khng nh ? - Bch i c, cn phi n vo mi bit c - Ny cs, mt t kheo khng c php ni : cho ti ma ! Ni nh vy tc lrng buc ngi ta, khin h phi cho. y gi l thuyt phc. Thuyt

phc nhiu ln, dng nhiu cch, gi l thuyt phc dai dng (ni dai)

74. Gi l m ch, bng cch nu mt trng hp c bit nh :

Ch c gia nh l hiu ti thi. C g, h ch cng dng cho ti.Hoc, nh cu chuyn ngi bn du sau y. Hai t kheo i vo lng,

28


29/446

ngi trong nh i. Thy mt c gi, h bn gi nng li. Ri v ny hiv kia : Nng ny l con gi nh ai th ? - Hin gi, nng l con gi cangi bn du vn thng ng h chng ta y. Mi khi chng t kheo in nh m nng, b thng cho b trong h. V c ny cng cho b

trong h nh m (Pm. 46) gi l gi . Gi nhiu cch, ni mi, thgi l gi lin tc.

75. Ni m ly l ni li m tai lp i lp li nhiu ln, bt k ng haykhng, hp php hay khng. Nnh ht l ni mt cch hn h, lun lungi thi k di. Tn dc l ni tht nhiu nhng ch ng mt t.

76. Ni vut ve nh ngi ta vut ve, v v con nt.

77. Hin tng (nemittikat) tng l mt du hiu bng thn hayli, lm ngi ta cho mnh vt dng. Ra hiu l lm mt du hiu c hi : Bn c g n y ? v.v... Khi trng thy ngi ang mang thcn. m ch l ni xa gn ti vt cn dng. Lm m ch : nh thy mc tt ngh i ngang, v t kheo hi : y l ngh con ca b ci vt sahay b ci cho b ? - Bch i c, b ci vt sa, v nu l b ci vtsa, th cc t kheo c sa m ung ! v.v..., ct lm cho a b vthut li vi cha m, h em sa n cng.

78. Ni bng gi l ni gn ti, t nh cu chuyn v mt t kheoc mt gia nh ng h. V y mun n, nn i vo nh y m ngi. N

ch khng mun b th, nn va trng thy v t kheo, b bo ngay :Khng c cm. on i sang nh hng xm, lm b i ly cm. V tkheo i vo bp, nhn quanh, thy cy ma sau cnh ca, ng ngtrong t, xu c trong r, go trong chum v b trong h, V y tr ra,ngi. Khi n ch tr li, b bo v t kheo Ti khng kim c chtcm no c. V t kheo lin ni : Ny th ch, ti thy mt im borng hm nay khng d g c n kht thc. - i c ni sao ? -Ti thy mt con rn ging nh cy ma trong gc ng sau cnh ca.i tm vt g nm n, ti gp cc , ging nh cc ng trong t.

Khi ti nm cc t vo con rn, th n dng ra mt ci mng trng nhxu c trong r, v khi n nhe rng cn cc t, rng n trng nhnhng ht go trong chum. Ri nc bt ho ln nc rn phun ra khiming n trong khi n tc gin, trng nh b trong h. B ch ngh :Khng d g bp k bm gi v buc lng phi biu t kheo cy ma,nu cm cho ng, v cho lun c cc vt dng kia.

79. Ni xa gn ti chnh l ni bng gi. Ni vng vo l ni xoayquanh ti.

80. Ch bai (mt st) gm nhng cch nh nhic mc l dng micch mng nhic, n trm, ngu, in, lc , b, la,

29


30/446

ging phm gii, ging a ngc, sc sinh, ging g u. Dm phal ni li khinh b. Ch trch l k nhng li lm. Ni ma l khi mtngi no khng b th, v y bo rng : Tht l vua cc th ch. Nima cch, a ra nhng l l, gi l ma mai lin tc hoc ma mai qu

ng, nh ni v mt ngi khng b th : l mt i th ch. Nhobng l ni ch nho, nh : Sng kiu g m n ht c thc ging.Nho bng lin tc nh bo : Sao ? Ngi y m bn ni khng phi thch ? i vi ai, y cng cho mt li Khng c y ch.

81. Bi nh l ch trch, (h gi) ngi no. Bi nh lin tc l chbai cch. Mch lo l em chuyn nh ny sang nh khc, lng nysang lng khc, vng ny n vng khc, v ngh nh vy chng s cngcho ta, v s ta i ni ch ny ch kia. Cn sau lng hay ni hai li, lch trch ngi no sau lng h, sau khi ni tt trc mt, nh cn vo

tht sau lng ngi ta khi h khng thy c. l thi ca ngikhng th nhn ngay trc mt ngi. Tt c cch ni trn y, gi l ch

bai hay mt st (nippesikat), v n no ht (nippeseti) chi ht nhngc tnh ca ngi, hoc v y l s mu cu li dng bng cchnghin nt, tn nh c tnh ca ngi, nh nghin nt, tn nh c tnhca ngi, nh nghin nt cc loi hoa m ly hng.

82. Ly li cu li : Cu l sn ui. c ch ny (on 65) l xinc nh ny. Ch khc l nh khc. Tm l mong mun. Kim chc

l sn ui mt cch lin tc, nh chuyn v t kheo i khp ni, emnhng vt xin b th cho tr con trong cc gia nh cui cng ccng sa v cho.

83. Nhng c php nhcn hiu l k c nhng vic ni trong kinhPhm vng (Brahmajla) : Trong khi mt s sa mn, b la mn d dng cc mn n do tn th cng, vn c t nui sng bng nhng tmng, nh xem tng tay chn, chim tng, triu trng, mng tng,chim tng, triu tng, mng tng, thn tng, du chut cn, t la,t mung... (Trng i, 9)

84. T mng ny do ko theo s vi phm su hc gii c chlin h n li sinh sng, n cn ko theo nhng c php khi u bngnhng c php khi u bng la o, ba hoa, hin tng, ch bai, ly licu li. Bi vy, chnh ci vic trnh xa mi th t mng mi c gi lgii thanh tnh sinh mng. Ci m chng ta nh vo sng, gi l sinhmng. l ci g ? L n lc tm kim nhng vt dng. Thanh tnhsinh mng l lm sch cch sng.

85. Gii lin h bn vt dng. Kinh vn : Chn chnh gic st, v t

kheo th dng y phc ch ngn nga lnh nng, ngn nga s xcchm ca b cht, rui, gi, sc nng mt tri, cc loi b st, ch vi

30


31/446

mc ch che y s h thn. Chn chnh gic st, v y th dng mn nkht thc, khng phi vui a, khng phi am m, khng phi trang sc, khng phi t lm p, m ch thn ny c sng lu,c bo dng, khi b tn hi, h tr phm hnh, ngh : Nh

vy ta s dit tr cc cm th c v khng cho khi ln cc cm th mi,ta s sng kho mnh, khng li lm v an n. Chn chnh gic st v yth dng tr x ngn nga nng lnh, ngn nga s xc chm carui, mui, gi, sc nng mt tri, cc loi b st, ch trnh nhngnguy him ca thi tit, ch vi mc ch sng c c nhn tnh. Chnchnh gic st, v y th dng nh yu v dc phm tr bnh, ch ngn chn cc cm gic thng kh sinh c ly kh hon ton ? ()

Gii chn chnh st l s tc (Manasikra) k nh mt phngtin v mt con ng, n c ngha bit r, xt r. l xt r nh

sau : ngn nga lnh v.v...

86. Y phc ch bt c loi no k t o lt. V y th dng dng, mc(o trong). Ch : khng ngoi mc ch. Mc ch ca thin gi khi thdng khng ngoi nhng chuyn ngn nga lnh v.v.... Ngn nga lnh :ngn ci lnh thuc bt c loi no, t bn trong do t i xo trn, haylnh t bn ngoi do thi tit thay i. Ngn nga nng : l hi nng cala, do m chy rng v....

87. Ngn nga s xc chm ca b cht, rui, sc nng mt tri,

cc loi b st : b cht l th rui mui ht mu th vt. Gi c hai :gi c bi v gi khng bi. B st l nhng sinh vt di nh rn v.v...Di chuyn bng cch b trn mt t. S xc chm c hai : xc chm

bng cch b chng cn v xc chm bng cch b chng b trn mnh.

88. Ch che y s h thn : Ch : l ni mc ch bt bin, vche y s h thn l mc ch c tnh cch bt bin, cn cc vic khc(ngn nga).. L nhng mc ch c tnh cch giai on, ca s th dngy phc. S h thn : ch b phn sinh dc, v khi mt phn no ca b

phn y l ra, th tm tm b thng tn. B phn y gi l s h thn(hirikopna) v n gy ra s xo trn h thn, hirikipana.

89. n kht thc l loi thc n, gi l pindapta (b vo tngnm) v n y c th vo (patitatt) trong bnh bt cu t kheo trongkhi v y i xin n (pindolya). Hoc, s th vo bt tng nm (pinka), sthu thp (sannipat) cc ca b th (bhikkh) ch ny ch n. Khngphi vui a : khng v mc ch say m, nh cc v s, say mn csc mnh, hng tnh v.v.. Khng phi trang sc, khng vi mc chlm dng, nh th n ca vua, dm n v.v.. mun c chn tay trn tra.

Khng t lm p, khng v mc ch trang im, nh cc o kp,din vin v cng v.v... Mun c ln da sng sa.

31


32/446

90. Cu "khng vui a " c ni l tu b si tng trng,"khng am m" l t sn tng trng, "khng phi trang sc vlm p" l t b tham tng trng. V, hai cu u l ngn ngatri buc khi ln cho chnh bn thn, cn cu th ba l ngn nga tri

buc khi ln cho ngi khc.91. Thn ny, ci xc thn gm bn i. c sng lu, l tip

tc sng. c bo dng l khi gin on mng sng. V y sdng n kht thc v mc ch duy tr tip tc thn xc, nh ch nhnmt ngi nh c s dng nhng ct chng mi nh, nh ngi nh xedng du m cho trc xe, khng phi vui a, trang sc, am m, lm

b. Hn na, "sng lu" l ch mng cn. Vy, cu " thn ny csng lu, c bo dng" c ngha l, v mc ch duy tr mng cntrong thn xc ny.

92. khi b tn hi : con i c gi l "tn hi" v n lm suno. V y dng n kht thc v mc ch chm dt ci hi y, nhthoa du ln vt thng, ly nng chng lnh v.v... h tr phm hn :v mc ch h tr cho s sng trong sch trong gio l v trong o l.Bi v, khi v t kheo dn mnh vo vic vt qua sa mc sinh t bng

phng tin Ba mn hc, da trn sc kho thn xc m iu kin cnthit chnh l thc n, th vic x dng thc n cng ging nh ngimun qua sa mc phi n tht con mnh, hoc nh ngi mun qua sng

dng b, vt bin dng tu vy.93. Nh th ny ta s dit tr nhng cm th c v khng cho

khi ln cc cm th mi : nh ngi bn dng thuc, v t kheo dng n kht thc ngh : "Do dng thc n ny, ta s chm dt cm th c lcn i, m khng cho khi cm th mi l tham dc. " Li na, "cmth c" l cm th do duyn nhng nghip trc, by gi khi ln v nung khng iu , khng thch hp. Ta s chm dt cm th c y,chn ng n bng cch n ung iu , thch hp. V "cc cm thmi" l cm th s khi ln trong tng lai, do s tch lu nghip hin ti

l s dng d kht thc mt cch khng thch ng. Ta cng s khngcho khi ln cc cm th mi y, bng cch dng kht thc cho thchng.

Nhng g trnh by trn y bao hm vic s dng chnh ng nhngvt cn thit, t b p xc kh hnh, nhng khng b lc th hp php.

94. Ta s sng kho mnh : "Trong thn ny, c tn ti nh nhngvt dng, ta s c sc kho do n ung iu , sc kho y c gi ls "dai sc" v s khng s khng c mi nguy lm dt mng cn, hay

ngn cn bn uy nghi. Gic st nh vy, v t kheo dng kht thc nhngi mc bnh kinh nin dng thuc, Sng khng li, an n : V y

32


33/446

dng kht thc, ngh : Ta s c c s khng li bng cch trnh xin,nhn v n mt cch khng thch ng, v ta s sng an n bng cch nung iu ". Hoc v y ngh : "Ta s c s khng li, nh khng cmt nhng li lm nh chn mt, l , bun ng, b ngi tr ch trch

v.v... Do duyn n ung v gy ra. V ta s c s sng an n nh sckho do duyn n tit ". Hoc v y th dng kht thc, ngh nhnglc th nm di, l bing nhc v khng n qu . V ta s c mti sng an n bng cch ch ng bn uy nghi, nh n gim mc ti achng bn nm ming". V c cu :

n cn bn nm ming

Th nn dng, ung nc

Nh vy ngi tinh cn

S sng c an n.

(938) (Trng lo k)

Nhng g c ni trn y c th hiu l s phn bit r mc ch,v thc hnh trung o.

95. Tr x(sensana) y l ci ging (sena) v ch ngi (sana).V bt c ch no ta ng (seti) d trong mt ngi cha, hay mt ci chi

da vch, v.v... Th l ci ging, ch ng ; v bt c ch no ta ngi(sati) th l ch ngi hay to (sana). C hai l sng to hay tr x.

Ch trnh nhng nguy him ca thi tit v sng c c : thitit trong ngha gy nguy him (parasahana), gi l "nguy him ca thitit" (utu- parissaya). Nhng trnh trng kh hu khng thch hp, lmthn xc ri lon ko theo s ri lon ca tm, c th trnh c nh xdng tr x. Tr x ct trnh nhng kh ny, v hng c c. Dnhin, s trnh nguy him ca thi tit cn c ni trong cu "ngnnga lnh" v.v... Nhng, cng nh trong trng hp dng y phc, s che

y h thn c xem l mc ch bt bin, cn nhng mc ch khcu c tnh cch giai on, y cng vy, nhc li ct nhn mnhmc ch bt bin l trnh nguy him ca thi tit, cn nhng mc chkhc ch l giai on. Li na "thi tit" ch kh hu, r rt v tim n.

Nguy him r rt l s t, cp beo, v.v... Trong khi nguy him tim n ltham sn si v.v... Khi mt t kheo bit v gic st nh vy trong khi dngloi tr x no nhng mn khng phng h v do thy nhng sc phpkhng thch ng, th v y c gi l c "chn chnh gic st, x dngtr x trnh nhng nguy him ca thi tit".

33


34/446

96. Nhu yu v dc phm tr bnh : "tr" c ngha l i ngc li(paccaya) vi bnh tt (pati -ayana), ch bt c loai thuc no thch hp cha lnh : du, mt, sa, bo v.v... Gi l "dc phm tr bnh". Danht Pali l parikkhra dch l "nhu yu" y, nhng on khc, n c

ngha l trang b, ph tng. y, c hai ngha u dng c, vdc phm tr bnh l trang b duy tr s sng, n che ch ta bngcch ngn nga cc kh no c hi s sng, ng thi, n l ph tng,v l vt ko di mng sng. Do vy gi l "nhu yu".

97. Ngn chn cc cm gic thng kh sinh : "thng kh" l sxo trn t i, v nhng bnh do s xo trn y gy ra, nh ung nht,

phung v.v... "Cm th thng kh" l nhng cm gic au n, nhng cmgic pht sinh do bt thin nghip. c ly kh hon ton honton thot khi cc kh.

Trn y l gii thch ngha ca Gii lin h gia vt dng. Ni tmli, c tnh ca n l nhng vt sau khi chn chnh gic st.

98. (a) Trong gii gm bn phn ny s ch ng ca Gii bn cth tr do lng tin, v s tuyn thuyt nhng hc gii khng thuc lnhvc ca cc t, bng chng l c Pht t chi khng cho php cc t ch ra hc gii. (Vin, iii, 9-10). Khi v lng tin m th lnh nhnghc gii Pht ch, th ta phi vin mn hc gii y, bt k sinh mng, nhkinh ni :

Nh g mi gi trng

Nh tru mao gi ui

Nh ngi gi con cng

Hay mt mt cn li

Cng vy khi nguyn

H tr cc cm giiHy lun lun cn thn

V bit s phm gii.

c Pht cn dy thm : "Khi ta tuyn b mt hc gii cho cc t, cc t ta khng c vt qua hc gii y, d c phi mt mng".(A. Iv, 201)

99. Cu chuyn nhng v trng lo b gic tri bng dy c c k

nh sau : Trong rng Mahvattani, bn cp tri nm mt v thng tovi mt th dy mu en. Trong by ngy nm y, ngi tng trng

34


35/446

c tu qun, chng qu Bt hon, t trn v c sanh ln ci Phmthin. Tch lan, mt trng lo cng b gic tri nm bng cy leo trongmt khu rng. Khi rng pht ho m cy leo cha c ct, ngi an lptrong tu v t nit bn ngay khi mt. Khi trng lo Abhaya, ging s

Trng b, i qua y cng vi 500 t kheo, trng thy s vic, ho tngnhc thn ngi v xy thp th. Bi th, cc v thin gia nam t i saucng nn noi gng y, gi cc hc gii tht thanh tnh, t b mng sngnu cn, cn hn l v phm gii lut m c Th tn ch ra.

100. (b) Trong khi s ch ng bng gii bn c thc hnh vi ctin, th ch ng cc cn mn c thc hnh nh chnh nim tnh gic.Khi hot ng ca cc cn c y c vo chnh nim, th tham dc v ccthi khc khng c c hi xm nhp. Nh bi php v la : "Ny cc tkheo, th ly thi st nng nung t con mt i, cn hn l nm gi

cc tng ring ca sc do mt nhn bit" (S. Iv, 168) S ch ng ny cnc thc hnh bng cch dng chnh nim lin tc ngn s chp ginhng tng ngoi c th kch ng tm tham v.v...

101. Nu khng thc hnh nh vy, th gii ch ng bng Gii bnkhng c lu bn, nh trng trt khng ro giu. Gii khi y s b gic

phin no xm nhp, nh mt khu lng m cng s b trm cp xmnhp. V tham dc ln vo tm v y nh ma dt mi nh khng lpkn. Kinh dy :

Gia cc php sc, thanh...

Cn mn phi phng h

Ca m khng gn gi

K cp vo xm lang.

Nh mi nh vng lp

S b ma lt vo

Dc tham cng ln vo

Tm khng kho tu tp.

(Php c 13)

102. Khi c thc hnh nh vy, gii thuc s ch ng ca Gii bns c lu bn, nh trng trt c ro giu k. Gii khi y s khng bgic phin no xm nhp, nh khu rng khng b gic phin no xmnhp, nh khu lng vi cng kho phng v th khng b trm cp lnvo. V tham dc khng ln vo tm, nh ma khng dt trong mt ngi

35


36/446

nh lp kn : Gia cc php sc thanh Cn mn phi phng h Ca ng,kho gn gi cp khng vo c lng.

Nh mi nh kho lp

Ma khng th lt voDc tham khng lt c

Vo tm kho tu tp.

(Php c 14)

103. Tuy nhin, y mi l gio l thng. Tm ny c xem l"bin i nhanh chng" (A. I, 10), bi vy, s phng h cc cn mn phic thc hnh bng cch ty tr tham i khi, vi php qun bt tnh.

Nh i c Vangsa lm. Mt hm, trong lc ngi i kht thc, saukhi xut gia khng bao lu, tham dc dy ln ni tm lc thy mt phn. Ngi lin bch tn gi Ananda :

Dc i t chy ti

Tm ti b thiu t

Xin ngi v thng xt

Ni php tiu la hng. (S. I, 188)

Tn gi ni :

Chnh do in o tng

Tm ngi b thiu t

Hy t b tnh tng

H lu n tham dc

Nhn cc hnh v thngKh au, khng phi ng.

Dp tt i tham dc

Ch b chy di

Hy tu qun bt tnh

Nht tm, kho nh tnh

Tu tp nim tr.

36


37/446

Hnh nhiu, hnh ym ly

Hy tp hnh v tng

on dit mn ty min

Nh qun su kiu mn

Hnh ngi c an tnh.

(S. I, 188)

V i c tr tham dc v tip tc i kht thc.

104. Li na, mt t kheo vin mn Gii phng h cc cn hy nhi c Cittagutta c tr trong hang ng ln Kurandaka, v i c

Mah - Mitta i t vin Coraka.105. Trong hang ng ln Kurandaka, c mt tranh p din t s

xut gia ca by v

Pht. Mt s t kheo du hnh n y, trng thy bc tranh bo :bch i c, tranh tht p. V i c ni : Ch hin, ti y hnsu mi nm, m khng bit c tranh y hay khng c, by gi, timi bit c, nh ch hn c mt. V trng lo, mc d sng rtlu, m khng bao gi ngc mt ln nhn hang ng. Ti li vo hang,c mt c th ln, m v trng lo cng khng bao gi nhn ln n, ngich bit l n c hoa, khi trng thy nhng cnh hoa ri trn mt t.

106. Vua nghe c gii hnh v y, nn cho triu thnh ngi, ba lntrng lo u t chi c ba. Vua bn ra lnh nim phong tt c bu sa

ph n v bo, nu ngi khng chu n th tt c tr con cn b phi chti. V lng thng tng nhng a tr, v trng lo ra i. Khi nghengi n, vua bo : Thnh ngi vo cung. Ta mun th gii. Sau khingi c a vo ni cung, vua n nh l, cng dng v bo : bch

i c, hm nay cha tin. Mai trm s th gii. Vua v hong hu

37


38/446

nh l ngi ri lui. By ngy tri qua nh vy, mi khi c vua hayhong hu n, ngi u ni mt cu : Mong vua c an lnh.

107 Cc t kheo hi : Ti sao, bch i c, d vi vua hay honghu ngi u ni : mong vua c an lnh ? Trng lo p : ch hin,ta khng l vua hay l hong hu. Sau by ngy, thy v trnglo khng khoi sng cung in, vua bn cho ngi i. Ngi tr vhang ng. Ban m, khi ra i kinh hnh, c v thn trn dy to trchang ng cm b uc, ngi bng sng t trong ti thin qun. Volc na m, ngi chng A La Hn qu, hang ng vang di.

108 Do vy, khi mt thin nam t mun tm hnh phc cho mnh,

Th mt ng i sc

Nh con kh trong rngNh con nai hoang d

Nh a tr ho ng.

Hy i mt nhn xung

Pha trc mt tm cy

khi sa mnh lc

Ca ci tm vn kh.

109. M ca trng lo Mah- Mitta b mt ung c. B ni vi ngicon gi cng l mt ni c : Ny c, hy n anh c, ni cho ng bit ti

b au, v xin v t thuc. Ni c n bch trng lo. Ngi ni : Takhng bit hi r cy ch thuc, nhng ta s bo cho ngi mt toathuc : t khi xut gia, ta cha bao gi vi phm gii phng h cn mn

bng li nhn hnh dng ph n vi tm nhim. Vi li ni ng s thtny, mong rng m ta s khi bnh. Ngi hy tr v bo v tn n nh

vy, v ch xt cho b. Ni c tr v k li cho b m nghe v lm theoli trng lo dn. Ngay tc th, ung c tan bin trn thn b. B ngdy tht li mng r : i, nu c th tn cn sng, th no Ngi cngly tay s u th k cho mt v t kheo nh con ta.

110. Bi vy, mt thin nam t xut gia trong Gii lut ny,

Hy nh trng lo Mitta

Thc hnh mt cch vin mn

Gii phng h cc cn

38


39/446

111. (c) Trong khi gii phng h cc cn c thc hin nh chnhnim th gii thanh tnh sinh mng cn c thc hin bng s tnh t,V ngi tinh tn th t b c t mng, t b s tm cu bt chnh,

bng cch tm cu chn chnh l kht thc, v.v.. Trnh nhng ngun gc

khng trong sch nh trnh rn c, v ch dng nhng vt dng cngun gc trong sch.

112. i vi ngi khng th u th bt c nhu yu phm no cc t ni tng chng, t mt nhm t kheo hoc t nhng c s c ctin vo s ging php ca v y, v.v... u c gi l c ngun gcthanh tnh. Nhng nhng th kim c do duyn kht thc th li cngun gc hon ton trong sch. Vi ngi th u , th thc phmthanh tnh l thc phm c c do kht thc v do nhng ngi c lngtin c tnh khi hnh ca v y. Nu v y s dng nc tiu tr

bnh, v ch n nhng ht gi rng, v ra, th u hnh ca v y thtxng ng, v y c xem l mt t kheo ti thng trong s nhng vtha t gia ti Thnh php (A. Ii, 28)

113. V y phc v nhng nhu yu khc, mt t kheo thanh tnh sinhmng khng c ni nhng cch ni m ch, ni quanh, v.v... Nhng vmt tr x th v khng th u hnh c th ni m ch.

114. V d khi mt t kheo ang sa son t lm mt ch , vc hi : Bch i c, ai xy ct ? V y tr li : Khng ai c Mt

li m hoc khc, l hi : C s u ?

-Bch i c, con trong mt khu bit th - c s nhng t kheoli khng c bit th Ni quanh l nh ni : Tr x ca tng chng cht nch. Hoc mt kiu ni gin tip no khc.

115 Nhng v dc phm tr bnh, th tt c li ni m ch, quanh cou c php. Nhng khi khi bnh c c php dng nhng thdc phm xin c nh li ni y hay khng. Nhng Lut s th chorng c, cn nhng nh y c vo kinh th bo mc d khng phm,

song mng sng nh vy l ht thanh tnh, cho nn khng c.

116 Tuy nhin, mt ngi khng dng li ni m ch quanh co, mcd Th tn cho php, mt ngi thiu dc ch dng nhng vt c cmt cch chn chnh, khng ni quanh co d c phi hi ti sinh mng,mt v nh th c gi l ti thng trong i sng c c nhn tnh,nh trng lo Xa li Pht.

117. Mt thi tn gi sng trong khu rng cng vi Tn gi Mc KinLin. Mt hm, ngi b chng au rut trm trng. Vo bui chiu, tn

gi Mc Kin Lin n sn sc ngi, hi : Hin gi, ngy xa mi khiau nh vy, ci g lm cho hin gi bt au ? Tn gi tr li Khi ti cn

39


40/446

nh, m ti thng trn b, mt ng, v.v... V cho ti n cho visa ti. Ti n xong th thy .

-c ri, hin gi. Nu hin gi hoc ti c phc c, th c lngy mai, chng ta s c mt t nhng th y.

118. By gi c mt v thn cy gn nghe lm cu chuyn, ngh :Ta s cng cho cho tn gi ngy mai. Ri v y n gia nh thngng h tn gi, nhp vo thn ca a con trai ln, lm cho n au, v

bo quyn thuc ca n rng : Nu lm mt th cho nh vy nh vycho tn gi, th ta mi gii cu cho a b. D thn khng bo, chngti vn cng dng tn gi nhng vt cn dng c m. Hm sau, h sason mn cho nh tn gi cn.

119. Tn gi Mc Kin Lin hm sau n kht thc ti nh y. Giach y bt ca ngi th cho lm sn. Tn gi toan i th th ch

bo : Bch i c c dng i. Chng con s cng thm. Sau khi tngi n xong, h cng thm bt na Tn gi em v. Thy cho, Tngi X Li Pht ngh : cho ny rt tt, nhng n c c bng cchno ? Khi thy n c c do cch nh vy, Tn gi ni : Hin gi,mn n kht thc ny khng th dng c.

120. Thay v ngh : V y khng thm n kht thc do ta mangv Tn gi Mc Kin Lin cm bt cho lt p li. Khi cho ra trn

t, cn au ca Tn gi X Li Pht tan bin, v t y sut n bnmi lm nm sau, khng bao gi tr li.

121. V Tn gi X Li Pht bo bn : Hin gi, d rut c li ra,ko l trn t, ta cng khng bao gi nn n cho c c do li n mch.

122. Bi th, trong mi trng hp

Ngi xut gia v lng tin

Hy thanh tnh mng sngLun chn chnh qun st

Khng tm cu bt ng.

123. (d) Trong khi s thanh tnh sinh mng c thc hnh nh tinhtn th gii lin h n bn vt dng phi c thc hnh bng tr tu,v ch c ngi tr tu mi c th thy c nhng li ch v nguy himtrong bn vt dng. Hy t b lng tham i vi chng, v gi gii ny

bng cch s dng nhng vt c c bng cch hp php, thch ng,sau khi chn chnh gic st vi tr tu nh ni trn.

40


41/446

124. Gic st c hai : trong khi s dng v trong khi nhn vt. Sdng khng li l khi ngi nhn y v.v.. Qun st chng ch l bn i,ng nhm chn, v khi dng cng qun st nh vy.

125. C bn cch s dng : Dng nh k trm, dng nh mc n,dng nh hng gia ti v dng nh ch. Mt ngi khng gii c sdng bn vt dng, ngay c ti vic ngi trong hng tng chng gi ldng nh k trm. Mt ngi c gii, m khng chn chnh gic st(qun) trong khi dng, th gi l dng nh mc n. Bi th, y phc phic gic st mi khi mc, mn n kht thc phi c gic st trongtng ming n. Ngi no khng lm c nh vy, th hy gic st trc

ba n, sau ba n, vo u m, gia m v cui m.

Nu mt tri mc m cha gic st, th v y t thy nh mc n

khi s dng bn th. Tr x cng cn gic st mi khi dng. V dcphm tr bnh, chn chnh gic st trong c hai thi, khi nhn v khidng, th tt. Nhng khi nhn c gic st, m khi dng khng chnh nimth li. Nu khi nhn khng c chnh nim (gic st) m khi dng c, thkhng li.

126. Thanh tnh thuc bn loi : nh gio l, nh phng h, nh tmcu v nh gic st. Gii thuc phng h ca gii bn l thanh tnh nhgio l. Gii thuc phng h cc cn l thanh tnh nh phng h. Giithuc thanh tnh sinh mng l thanh tnh nhtm cu, v s tm cu c

thanh tnh ni ngi t b t mng. Gii thuc bn vt dng l thanh tnhnhgic st. Do , m trn y ni, mc d khi nhn qun gic st, mkhi dng c gic st th khng li.

127. S dng bn th do by bc Hu hc (bn o, ba qu) gichung l dng nh tha t. V h l nhng ngi con ca Nh lai, hdng nhng vt dng nh tha hng gia ti ca cha li. Mc d do cs cng m tht s l ca Pht, v nh Pht m h c php dng. Dngnh ch l vi nhng v on tr ht phin no, khng cn b dc sai

s.128. V cc cch dng ni trn, dng nh ch v nh tha t th ai

cng c php. Nhng dng nh mc n th khng c, ni g ndng nh k trm. Nhng mt ngi c gii hnh, m dng c gic st,th khng n, v n tri li vi s dng nh mc n. Hoc n cng cgm trong s dng nh tha t, bi v mt ngi c gii c cngc gi l bc Hu hc, v c hc gii.

129. Cch dng tt nht l dng nh ch, nn khi mt t kheo gi gii

lin h bn vt dng, v y nn tc nh vy, v s dng sau khi gic stnh ni.

41


42/446

t c tr tu

Vng gi php Th Tn

Thng chn chnh gic st

Ri mi dng thc n

Tr x v sng to

V c nc git y

Nh nc l sen

T kheo khng nhim

Bi mt vt dng no

Nh n kht thc

Tr x v sng to

Cng nc git o

V l s h tr

Phi thi t ngi khc

V y va bit Chn chnh gic st lun

Trong khi nhai v n

Trong khi thng thc v

Xem n nh th du

p vt thng l li

Nh tht con trn sa mc

Nh du m cho trc xe

T kheo n khng vng tng

Thc n sng cn.

130. Lin h n s vin mn gii thuc v bn vt dng, c cuchuyn sa di chu tn gi sangharakkhita. V ny dng bn vt cn thit

sau khi gic st, ni :

42


43/446

Thy ti thn nhin n

Thy ti bn dy rng

Sa di khng ch ng

Th coi chng hi bong

Nghe xong nhng li Thy

Ti tinh cn nhit tm

Trong thi thin to

c A La Hn qu

Tm t nh trng rm

Cc lu hoc on tn

Khng cn th thn sau

Bt c mt ngi no

Mong mun chm dt kh

Th hy dng bn vtSau khi chnh gic st.

Trn y ni v gii thuc bn loi : Gii thuc s phng h theoGii bn. Gii thuc s phng h cc cn mn, Gii thuc s phng hthanh tnh sinh mng, v Gii thuc bn vt dng.

131. 18. By gi, hy cp n nhm nm loi u tin.Patisambhid ni :

(a) G l gii thanh tnh mt phn ? l hc gii ca ngi chanhp Tng chng.

(b) G l gii thanh tnh hon ton ? L hc gii ca cc v d cnhp tng chng, th gii c tc.

(c) G l gii thanh tnh vin mn ? L gii ca phm phu hu dcchuyn hnh thin, ang vin mn hu hc o, khng k sinh mng v t b s bm vu vo i sng.

43


44/446

(d) G l gii thanh tnh khng l thuc ? L gii ca thanh vn t on tn lu hoc, l gii ca cc bc Gic ng khng tuyn b ln,gii ca cc ng vin gic. (Ps. I42-3)

132 (a) Gii ca nhng ngi cha c hon ton thu nhn voTng chng, gi l gii thanh tnh mt phn v n b gii hn bi con snhng hc gii : 5, 8 hay 10 gii.

(b) Gii ca ngi th c tc c ni nh sau :

Chn ngn triu, mt nm

Tm mi triu, mt trm nm mi ngn

Thm ba mi su, tng s cc hc gii

Nhng gii lut ny Th Tn ging

Di nhng mc tun hnh

Bao gm s ch ng theo Gii bn.

(Con s trn y ty koti l bao nhiu 1. 000. 000, 100. 000 hay10. 000.

Mc d gii c k bng con s, song cn hiu rng y l giithanh tnh khng gii hn, v n c th tr khng d dt, khng cnhng gii hn nh danh xng, li dng, quyn thuc, thn th hocsinh mng. Nh gii hnh ca Trng lo Mah Tissa Cragumba.

133. V ny khng bao gi t b t duy sau y ca mt thin namt :

ti sn nn b cu chn tay

Chn tay phi b c mng sng

Ti sn, chn tay v tnh mngu nn b thc hnh Chnh php !

134 Gii ca phm phu hu c t khi c thu nhn vo tngchng khng c mt nhim no v , do tm hon ton thanh tnh,gii y tr thnh nguyn nhn gn nht cho A La Hn qu nn c gil Gii thanh tnh vin mn, nh trng hp hai cu chu l Trng loSangharakkhita Tng H v chu ngi.

135. Trng lo tui trn su mi ang nm i cht. Tng chngn hi ngi c c a v siu th g khng. Ngi bo : Ta khng c a

44


45/446

v no siu th ht. Khi y v t kheo tr hu ngi bo : Bch i c,mi ngi, v tng ngi c nit bn, nn mi i hng chc dmng n y. H s v cng tht vng, nu ngi ch cht nh mt

phm phu thng tnh Hin gi, v mun gp c Th Tn metteyya (Di

Lc), nn ta khng n lc c tu gic. Vy, by gi hin gi hy tangi dy, may ra c c chng. V t kheo bn ngi dy, ri i ra. Khing va ra khi, trng lo lin c A La Hn qu, v khy mng tay rahiu Tng chng t li, bch ngi : Bch i c, ngi lm mt vickh, l hon thnh thnh qu vo lc lm chung. Ch hin, vic ykhng kh. Nhng ta s bo cho ch hin bit l vic g kh tht s. Chhin, t khi xut gia cho ti ngy nay, ta khng thy c mt hnh vi nota lm m khng thc, khng c chnh nim km theo.

Chu ca ngi cng c qu A La Hn nh vy, vo lc nm mi

tui.

136.

Nu mt ngi t hc

Li khng c gii c

S b ngi ch bai

V khng hc, khng hnh,

Nhng nu ngi t hc

M bit phng h gii

Th mi ngi khen ngi

Cng nh ngi c hc

Nu mt ngi hc nhiu

M khng c gii c

S b ch khng gii

Nh th ngi khng hc

45


46/446

Nu ngi y hc nhiu

Li bit phng h gii

S c khen c hai

V hc v v gii

Bc t a vn

Gi gii, c tr tu

Nh vng sng Dim Ph

Ai m ch trch c ?

Ch thin u ca ngi

Phm thin cng tn dng (A. Ii, 7) 137. (d) Thanh tnh khng dnhmc l gii ca bc hu hc, v khng dnh mc t kin, v nh gii trng lo Tissa con trai v a ch ) Kutumbiyaputta -Tissa Thera. Nhnv mun an lp trong qu v A La Hn nh gii hnh ny, ngi bonhng k th ngi nh sau :

Ta b gy xng

C hai ng chn ta

hon thnh li ha

Nh li ngi i hi

Ta kinh khng h thn

Nu cht cn o thamSau khi ngh nh th

Ta chnh nim tnh gic

V khi mt tri ln

Soi chiu trn ngi ta

Ta c La hn qu.

(MA. I, 233)

46


47/446

138. Li c mt v trng lo au nng khng th t n. Ngi nmqun qui trn phn v tiu bi tit. Thy vy, mt t kheo tr bo :i, tht au kh thay l s sng ! V trng lo bo t kheo y : Hingi, nu by gi ta cht i, th chc chn ta s c phc lc ci tri, ta

khng h nghi g v iu y. Nhng ci hnh phc do s on dt giihnh em li th cng nh tnh trng hnh phc t b hc gii hontc. V ngi thm : Ta s cht vi gii hnh ca ta. Khi nm nh vy,ngi dng tu qun st bnh mnh v c A La Hn. Sau khi c qu, ngini ln bi k :

Ta l mt nn nhn

Ca chng bnh ngt ngho

ang tn ph c th

Vi cn au khc lit

Nh cnh hoa phong trn

B mt tri thiu t

C th ny ca ta

Cng ang tn t dn.

Khng p cho l pBt tnh cho l sch

U nh bo tt ti

Lo mt u thy th.

Thn xc h bi ny

Thi tha hi hm thay

B n au dn vt

Ngi i ngu li m say

lc mt con ng

Ti sinh ln thin gii.

(J. Ii, 437)

139. (e) Gii ca bc A La Hn, v.v... Gi l gii an tnh, v khng ttc cu u, v v rt thanh tnh.

47


48/446

140. 19 Cui cng, nhm nm loi th hai (xem on 25) l t b,king, tc (t tm s), ch ng v khng phm, th nh Patisambhidni :

(1) V gii st sanh :

(a) t b st sinh l gii

(b) king st l gii

(c) t tm s ( ch) l gii

(d) ch ng l gii

(e) khng phm l gii

(2) Ly ca khng cho : t b ly ca khng cho l gii, v.v...(3) T b dm dc l gii,...

(4) T b ni lo l gii,...

(5) T b ni c c l gii,...

(6) T b ni th l gii,...

(7) T b ni v ch l gii,...

(8) T b tham l gii,...

(9) T b sn l gii,...

(10) T b t kin l gii,..

(11) Vi hnh xut ly,

(a) T b tham dc l gii, v.v...

(12) vi v sn, t b n l gii, v.v..

(13) Vi tng nh sng, t b hn trm l gii, v.v...

(14) Vi khng tn lon, t b tro c l gii, v.v..

(15) Vi trch php, t b nghi l gii, v. v...

48


49/446

(15) Vi trch php, t b nghi l gii, v.v..

(16) vi tri kin, t b chn nn l gii, v.v..

(17) Vi hn hoan, t b chn nn l gii,....

(18) s thin, t b nm th trin ci l gii...

(19) Nh thin, t b tm t l gii...

(20) tam thin, t b h...

(21) T thin, t b lc v kh...

(22) Khng v bin x, t b sc tng, i ngi tng, sai bittng l gii...

(23) Thc v bin x, t b khng v bin x tng l gii...

(24) V s hu x, t b thc v bin x tng l gii...

(25) PHi tng phi phi tng x, t b v s hu x tng l gii...

(26) Qun v thng, t b thng l gii

(27) Qun kh, t b lc tng l gii...

(28) qun v ng, t b ng tng l gii...

(29) Qun ym ly, t b tng a thch l gii...

(30) Qun ly tham, t b tham l gii...

(31) Qun dit, t b sanh l gii....

(32) Qun x ly, t b th trc l gii....

(33) Qun hoi, t b tng kt hp l gii....

(34) Qun (cc hnh) dit, t b tch lu nghip l gii...(35) Qun bin i, t b tng v s lu bn l gii...

(36) Qun v tng, t b tng l gii....

(37) Qun v nguyn, t b dc l gii...

(38) Qun khng, t b t gii (c chp) l gii...

(39) Qun cc php thuc tng thng tu, t b t gii do chp th

l gii...

49


50/446

(40) Vi chnh tri kin, t b t gii do si l gii....

(41) Qun nguy him, t b ti gii do y c vo cc hnh l gii...

(42) Vi t duy, t b khng t duy l gii...

(43) Vi qun quay i, t b t gii do tri buc l gii....

(44) D lu o, t b cu u do t kin l gii...

(45) Nht lai o, t b cc cu u th l gii...

(46) bt hon o, t b cu u cn st li (d tn) l gii...

(47) A La Hn o, t b tt c cu u l gii, king gi l gii, tc l gii, ch ng l gii, khng phm l gii.

Nhng gii y a n bt hi, hn hoan h, khinh an, lc tp hnh(thi quen nh lp i lp li) n tu tp, o luyn, ci thin, n iukin cho nh, trang b cho nh, a n vin mn, hon ton vin ly, lytham, a n s tch dit, an n, thng tr, gic ng, nit bn. (Ps. I,466-7)


51/446

khen, (danh xng) v.v... V do by tri buc ca nhc dc. Khi mtngi vi phm hc gii chn u hay chn cui ca ng tu, thuc v

bt c gii no nm trong by t (l by nhm gii lut t kheo), thgii ca v y gi l b rch, nh mt tm vi b ct bin. Nhng khi v

y phm gii na chng tu hc, th gi l gii b lng, nh tm vi bct gia. Khi phm gii lin tip hai ba ln, gii ca v y gi l b ,nh mt con b ton thn en hay , m bng c mt mng lng khcmu lng hay bng. Khi v y phm gii thng xuyn, th gii v ygi l lm m, nh con b trn ton thn c nhng m khc mu vida ca n.

144. Cng vy, gii khng nguyn vn, l khi cn by tri buc cadc, nh c Th Tn dy : Ny ba la mn, c mt s sa mn, b la mnt ho sng phm hnh chn chnh, v h khng thc s hnh dm vi

ph n. Nhng h li cho ph n ch xt, thoa bp, tm, k c, thchth khoi lc trong , tho mn trong . y gi l gii b rch, b lng,hoen , b lm m, ni ngi sng phm hnh. Ngi y c gi lsng i phm hnh khng sch. Cng nh mt ngi b tri bi dy tridc vng, v y s khng thot khi sanh, gi, cht, su b kh u no.

145. Li na, b la mn, c khi v y khng ph n lm nhng vicnh trn, nhng li a gin, ct nh, vui th vi ph n.

146. Li na, c khi khng a gin, nhng v y li nhn chng chc

vo n b con gi, bn mt nhn nhau....

147. Li na, b la mn, c khi khng lm nh vy, nhng v y lilng lng ta nghe ting ph n cch vch ni, ci, ht khc...

148. Li na, d khng lm nh trn, nhng v y t tng n tingni, ging ci v nhng tr chi m ngy trc chi vi h.

149. Li na, b la mn, c th v y khng nh vy, nhng li nhnmt gia ch hay con trai ca gia ch ang s hu, hng th, m m

nm th dc lc.150. Li na, b la mn, c khi v y khng lm nhng iu nh trn,

nhng v y tu phm hnh vi mong c rng, do phm hnh ny, do khhnh ny, ta tr thnh mt v tri ci cao hoc thp. V y, vui thch,ham mun, tho mn trong c vng . Ny b la mn, y gi l gii

b rch, b lng, b hoen , b lm m, ni mt ngi tu phm hnh.Ngi y, Ta ni s khng thot khi kh u. (A. Iv, 54-6)

151. S nguyn vn ca gii l : khng vi phm cc hc gii sm hi

nhng gii phm, khng c by tri buc ca dc vng, v li khngkhi nhng c php nh sn, hn th, thng tr, khinh b, k, bn xn,

51


52/446

la di, gian ln, cng u, kiu cng, ng mn, cao ngo, khoe khoang,l nh (xem Trung kinh s 7), m thng khi nhng c tnh nh tmun, bit , vin ly (kinh s 24).

152 Gii khng b vi phm v mc ch li dng, v.v... V gii ciu chnh do sm hi v l phm, gii khng b hng v tri buc cadc, v v nhng c php nh sn, hn gi l gii hon ton khng brch, khng lng, khng v, khng lm m. Nhng gii nh vy gi lgii thot v em li tnh trng mt con ngi gii thot, gi l cngi tr khen ngi, l khng dnh mc i v kin, l gip cho nh vn a n nh cn hnh v nh an ch. Bi vy, s khng rch, v.v..Chnh l thanh tnh gii.

153. S thanh tnh y c c nh hai phng din : thy nguy him

ca s phm gii, v thy li lc ca s vin mn gii. Nguy him ca sphm gii l nh ni trong Tng chi iii, 252 : Ny cc t kheo, c nmnguy him...

154. Li na, do s thiu gii hnh m mt ngi khng lm cho chthin v loi ngi hoan h, thnh mt k kh ni di vi ng phmhnh. V y au kh khi phm gii, b ch trch, v hi hn khi thynhng ngi gi gii c tn dng. V tiu gii, v y xu nh vi gaith. S chung ng vi mt ngi nh vy l au kh, v ngi ngquan im vi sv y s phi au kh lu di trong nhng o x. Ngi

y v gi tr, v khng em li qu bo ln cho nhng th ch. Ngi ykh lm cho sch, nh thng phn do lu nm, nh mt khc g mc trngin ho, v khng phi xut gia cng khng phi c s. Mc d t xngl t kheo m khng phi t kheo, nn ging nh con la i theo by b.V y lun lun nng ny, nh k th ca mi ngi. Sng chung vi vy kh nh sng chung vi mt xc cht. Mc d v y c th l ngi avn, vn vn, v y khng ng c cc bc ng phm hnh cung knh,cng nh ngn la ci bt tnh i vi b la mn th la. V y khng thc cc qu chng th thng, nh ngi m khng th thy sc. V y bt

cn i vi diu php, nh k ngho i vi vng quc.Mc d v y tng mnh hnh phc, m k thc rt au kh, v gt

hi nhng kh c trnh by trong kinh Ho t. (A. Iv, 128-34)

155. c Th Tn dy, khi ngi khng gii c cung knh cngdng m tm cn trn y dc vng i vi nm th dc, th hu qu sl au kh mnh lit, do duyn y c th lm cho ngi y th ra munng v nh li vic lm. Ny cc t kheo, cc ng c thy ng laln ang chy hng hc kia khng ? Bch Th Tn, c Cc ngi

ngh sao, Ny cc t kheo, th ngi hay nm n ng la rc y, hayth ngi, nm m mt c gi thuc dng st l, b la mn, con gi gia

52


53/446

ch vi chn tay mm mi ? Bch Th Tn, th m mt c gi st li l hn v Bch Th Tn, tht l au kh nu ngi m hay nm mng la rc y.

156. Ny cc t kheo, ta bo cc ng, i vi mt ngi xut giakhng c gii c, bn cht xu, c nhng thi kh nghi bt tnh, hnh viln lt, khng phi sa mn t xng sa mn, khng sng phm hnh txng l phm hnh, ni tm h bi, dm t, y nhng thi nt, vi mtngi nh vy, th ngi m hay nm m ci ng la ln hng hc kia.Ti sao ? V lm nh vy, n c th b cht, nhng khng v vy m khithn hoi mng chung, n phi b sanh vo ci d, c th, o x, angc. Nhng nu mt ngi khng c gii c, bn cht xu,... M ngihay nm m mt c gi dng st l.... Th phi chu au kh tai hi ludi, bi khi thn hoi mng chung, n s ti sinh vo o x, c th, ci

d, a ngc (Aiv, 128-9)

157 Sau khi dng v d ng la ch au kh i km vi s amm nhc dc, Ngi cn ly v dc v dy lng ui nga, cha nhn, nnst nng, hon st , ging st, gh st, ni st, v vi ni au ndo duyn nhn s cung knh cng dng, v do dng bn vt cn thit,i vi mt t kheo khng c gii c. (A, iv, 129)

158 Vui g ngi ph gii

Khng t b dc lcKhi n phi chu kh

Cn au n d di

Hn m ng la hng ?

Vui g c cng dng

Khi ph gii chu kh

B thng ui nga qut

Cng khng au kh bng

Vui g k ph gii

Khi nhn s knh cho

Do duyn ny chu kh

Hn kim nhn m vo ?

Vui g dng y phc

53


54/446

Khng ch ng t thn

V chnh do duyn y

Chu o st qun thn

kht thc d ngon

Khng gii thnh c dc

Bi v do duyn y

Nut st nng nhiu hn

Khi ngi khng gii c

S dng ging v gh

D thy c m du

Vn l nhn kh au

V n s phi chu

Hnh h lu tht lu

Nm ngi trn gh ging

Ton mn st nung .Vui chi ngi ph gii

Khi x dng tr x

Ca tnh th cng dng

Bi v do duyn y

Tng lai n phi

Trong ni st la hng ?

Bc o s nhiu ln

Qu trch ngi ph gii :

C nhng thi kh nghi

H bi v dm t

Tm xu xa thi nt.

Nh th y, cuc i

54


55/446

Ca ngi khng gii c

Ngi i lt sa mn

y l k t hi

T mnh o h chn.

Ai ng c xt thng

Hn ngi khng gii c ?

Nhiu v trm trng thay

Li lm ca ph gii.

Qun st nh trn gi l thy nguy him trong s ph gii, v thyli lc ca s vin mn gii th nn hiu l iu ngc li.

159 Hn na,

Ai gi gii ton vn

Th vic mang y bt

Gy lc th, nim tin

Xut gia c kt qu

T kheo gii trong trng

Khng s mnh trch mnh

Cng nh trong mt tri

Khng th c bng ti

T kheo gii trong trng

Sng chi kh hnh lmNh nh trng ngi sng

Chiu to bu tri m.

Ln hng t thn th

Ca t kheo c gii

Lm ch thin hoan h

Hung chi ln gii hng ?

55


56/446

Ton bch hn tt c

Nhng hng trn th gian

Hng gii khng chng ngi

To bay khp mi phng.

Phc v ngi gii c

D t, kt qu nhiu

Bi vy ngi gii c

L kho cha danh xng

Khng c lu hoc no

trong i hin ti

Bc bch ngi c gii

V y cn o ht

Gc r ca au kh

Trong nhng i v lai

Mun tr thnh ti thngTrong tt c loi ngi

V c trong ch thin

Khng phi l chuyn kh

Vi ngi vin mn gii.

Nhng v vin mn gii

Th khng cu g khc

Ngoi nit bn tch dit

Cnh gii thun thanh tnh

Qu bo gii tt lnh

hnh thc khc nhau

Ngi tr nn bit su

Gc y ca mi cnh.

56


57/446

160 Tm ngi no hiu c iu ny s rng mnh trc s s hiphm gii v c vn ln gii hnh ton bch. Bi th, hy thn trng lmcho gii c thanh tnh, sau khi thy nguy him ca ph gii v li lcca tr gii nh trn.

161. n y, Thanh tnh o, c nu di nhng mc Gii, nh,Tu do cu Ngi tr gii c tr... (on 1) u tin l gii, ctrnh by.

Chng ny c son vi mc ch lm cho ngi lnh c hoanh.

Chng II

HNH U KH HNH

(Dhutanga- niddesa)

1. Khi mt thin gi theo ui con ng gii, v y nn kh s thchnh kh hnh kin ton cc c c bit t mun, bit v.v... nh gii, nh m t, c thanh tnh. V khi gii ca v y c thanhlc khi cc cu u bng nhng th nc thiu dc, tri tc, vin ly, cc, nhng tr x vng, tinh cn, t nhu cu, th gii s tr nn hon tonthanh tnh, v y s thnh tu, tt c nhng c nguyn ca mnh. V khiton th con ngi c thanh lc bng cng c gii v nguyn v an tr trong ba thnh ti u tin, v y by gi c th xng ng t ngia ti th t gi l s hn hoan trong tu tp (A. Ii, 27). Bi vy, chngta s khi s gii thch cc kh hnh.

MI BA KH HNH

2. c Th Tn cho php thc hnh 13 kh hnh cho nhng thinnm t t b nhng chuyn xc tht v khng k thn mng, mongmun tu tp ph hp vi cu cnh gii thot. Mi kh hnh l :

1. Hnh phn to y

2. Hnh ba y

3. Hnh kht thc

4. Hnh kht thc tng nh

57


58/446

5. Hnh nht to thc

6. Hnh n bng bt

7. Hnh khng dnh n (khng nhn n sau khi n xong)

8. Hnh rng

9. Hnh gc cy

10. Hnh gia tri

11. Hnh ngha a

12. Hnh ngh ch no cng xong

13. Hnh ngi (khng nm)

3. Sau y s trnh by v (10 ngha (2) c tnh v.v.. (3) th gii,ch dn, cp bc s phm gii v nhng li ch ca mi hnh (4) ba tnh,(5) Phn bit ngi kh hnh ngi thuyt ging kh hnh, cc

php tng ng vi kh hnh, cc kh hnh v kh hnh thch hp vihng ngi no.

4. (1) Trc ht l ngha

I. Gi l phn to (pamsukla -bi bm) v n c tm nhng ng

rc bn ng, ngha i, ng phn (midden), n thuc v b ti ccni y. Hoc n ang tin n mt tnh trng ti t nh b (PAMSUviya KUcchita - bhvamUKAti) cho nn gi l phn to y.

Ii. Ba y l o khoc ngoi gm nhng ming vi chp ni li, thngy v h y.

5. Iii S ri (Pta) nhng mu n (pinda) gi l kht thc,pindapta. Thu nht kht thc tng nh, gi l n kht thc. Hocv y pht hin thu lm (patati : nht - ngha ny khng c trong t in

ca hi Pli Text) nhng ming n (pinda) nn gi l ngi thu nht n, hay ngi kht thc ( pindaptin). S thc hnh ny gi l hnh khtthc sng.

6. Iv Hnh th kht : khe h hay khong trng gi l avakhandanahay dna. Di khi ch trng (apeta : di khi) hoc khng ch trng,khng h, l apadna. Ngi i t nh ny n nh khc khng chamt nh no khong gia, gi l sapadnacrin, tc l hnh kht thctng nh, th kht.

7. V. n mt ln m thi, ng ln ri, khng ngi xung n li, gil hnh nht to thc (n ngy mt ba)

58


59/446

Vi. Ch n nhng g xin c trong bt, khng nhn thm bt thhai, gi l ngi n bng bt, (pattapindika)

8. Vii khalu c ngha t chi, khng nhn. n m v y nhnc sau khi n xong gi l tn thc (pacchbhatta0 ngi khng n n nh th gi l Khalupacchbhattika, khng nhn n sau khi nxong. Nhng trong lun ni : Khalu l tn mt ging chim khi m mttri cy n, m tri y rt th thi n. V t kheo ny cng vy.

9. Viii V y quen sng rng nn gi l hnh rng.

10. Ix Sng di gc cy nn gi l hnh gc cy.

X-xi ngoi tri v ngha a, cng th.

Xii Nhng g c phn phi (cho mnh) gi l nh c phn phiyath- santhata. y l mt t ng ch ch ngh ngi c phn phi chov t kheo. Ngi ngh ch c phn phi cho mnh gi l mt ngis dng nm nh c phn phi (yathsanthatika) ngi thoe hnhny gi l hnh ngh ch no cng c.

Xiii. V y c thi quen ngi m ng, khng nm gi l hnh ngngi.

11. Tt c nhng hnh k trn gi l hnh (anga) ca mt t kheo theo

kh hnh (dhuta- u ) bi v v y r b (dhuta) cu u bng cchth tr mt trong nhng kh hnh y. Gi l u (dhuta) v n rsch (niddhunana) chng ngi, gi l hnh (anga) v n l con ng(patipatti). Trn y l trnh by ngha.

12. 2. Tt c 13 kh hnh trn iu c c tnh l nguyn th tr.Lun ni : Ngi th gii l mt con ngi< D>. Ci nh n thgii c l tm v tm s. Chnh ch trong hnh vi th gii gi lhanh u . Tt c 13 hnh u c cng dng l loi tr tham dcv hin tng ca chng l v tham. Nguyn nhn gn ca chng l

nhng c thiu dc...13. 3. Trong thi Pht ti th, tt c kh hnh u phi c th

tr trc mt c Th Tn. Sau khi Ngi nhp Nit bn, phi thtrc mt v i t ca Ngi. Khi khng c v ny, phi th trcmt ngi on tn lu hoc, mt bc Bt hon, Nht lai hayNhp lu, hoc mt ngi thng hiu 3 tng hoc 2 tng hoc 1 tnghoc mt ngi thng hiu 1 trong 5 b Nikya, 1 lun s Nikya.Khng c 1 ngi nh vy th phi th trc 1 v ang hnh 1 khhnh. Nu khng c mt v nh vy th nn qut dn sch s in th

59


60/446

ri ngi m th gii mt cch knh cn nh ang trc mt ngo s. Nh th, c th th gii u mt mnh.

y c th nhc li cu chuyn ngi anh trong 2 anh em vn l2 trng lo tu vin Cetiyapabbata, bit th no l thiu dctrong u hnh o. V ny theo kh hnh ng ngi mt mnhmnh bit. Bt m kia, nhn mt ln chp lo, ngi em trong thyngi ang ngi thng trn ging v hi : Bch i c, th ra ngitheo kh hnh ng ngi ? V thiu dc, khng mun ai bit khhnh ca mnh, v y bn nm xung. (Pm. 77) iu ny p dng chomi kh hnh.

14. By gi, ta s tip tc bn v s th gii nhng ch dn, cccp bc, s ph gii, v li ch ca tng kh hnh.

I. u tin l hnh phn to y : n c th tr bng cch thtln mt trong hai li nguyn ny : Ti t chi nhng y do gia ch cnghoc ti nguyn gi kh hnh phn to y. y l s th gii

15. Mt ngi th gii ny nn mc mt ngha i, t ca hng, tng ci, t h phn, t ging tr, vi ty u, vi t ch tm, vi i vngha a, vi b chy, b gia sc n, b kin n, b chut n, vi rch

bin, rch u, vi lm c, vi b t in th, y ca nh kh hnh, vit cuc l, vi do thn thng bin ho, vi trn xa l, vi gi bay, vi do

thin thn b th, vi tri gia bin, ly mt trong nhng th vi ny v ynn x b nhng mnh rch nt, git sch nhng mnh lnh ln lmthnh mt ci y. V y c th dng n sau khi x b o do th ch cng.

16. Vi t ngha a l vi ri rt ngha i. Vi t ca hng lvi rt trc qun hng. Vi t ng ci l th vi m nhng k kimcng c thng nm qua ca s xung ng. Vi t h phn l vi

b thng rc. Vi ging tr l vi b sau khi lau nhng bt tnh casn ph. M ca i thn Tissa lau nhng bt tnh bng mt mnh vi tgi, ngh rng nhng nh kh tu mc phn to y s lm, v qung n

trn ng Tlaveli. Cc t kheo lm v y.

17. Vi ty tnh l vi m nhng v ph thu bt bnh nhn dng tm ra t trn u tr xung ri vt i nh vt mt s xui xo Vi tch tm git l nhng gi rch vt b ch tm. Vi i v ngha a lvi b sau khi n ngha a, tr v tm ra. Vi b chy l vi v chymt t m ngi ta vt i Vi gia sc n chut n v.v.. ngha r.vi lm c : nhng ngi xung tu ra khi thng tung ln mt ci cri mi i. Khi tu i khut, c th lm ci c ny. Li na, khi hai bn

qun i i khut, c th lm c c tung ra gia chin a 90.

60


61/446

18 Vi t in th l mt tm vi cng ph trn t kin. Vi canh kh tu l y ca t kheo. Vi t mt cuc l l vi vt b ch lml tn phong vua. Vi do thn thng ho hin l tm y do php Pht

bin ho lc ngi ni Thin lai t kheo (Ehibhikkhu). Trong mt vi

trng hp lc Pht cn ti th, Ngi chng minh s xut gia ca mtngi bng cch ch ni my ting li y t kheo. Do cng c itrc ca v y, php phc t nhin xut hin mt cch mu nhim trnngi ng. Vi t xa l l vi ri rt gia ng. Nhng nu v s mch nhn lm rt, th phi ch mt lc mi c php nht ln. Vi gi

bay l vi thoe gi bay 1 i xa mi rt xung, c php lm nukhng thy ch. Vi do ch thin cng l vi ch thin cng cho tkheo nh trng hp tn gi Anuruddha. Vi tri gia bin l vi sng

bin nh tp vo b.

19. Mt tm vi c cng vi li ni Chng ti cng cho ch tng,hoc do ngi i xin vi kim c, th khng phi vi b. Vi do mt tkheo tng, vi do nhn c trong l dng y do mt t kheo tng li, vido th ch cng cho 1 v tr x no , u khng phi vi ph thi. Vi

b l th vi c t mt ngi cho khng s hu n vi nhng cchni trn. Vi do mt th ch t di chn t kheo, ri t kheo ny emcho ngi lp hnh mc phn to bng cch vo tay v y, gi l chthanh tnh mt chiu. Hoc th ch vo tay mt t kheo, t kheo emt di chn v kh hnh, cng gi l ch thanh tnh mt chiu. Vi t

di chn t kheo, t kheo em t di chn nh kh hnh, gi l thanhtnh hai chiu. Vi m ngi cho nhn c bng tay, nh kh hnhcng nhn bng tay, th khng phi l hnh phn to y cht ch. Nh vy,nh kh hnh cn s dng y sau khi bit r nhng loi vi.

20. V y l nhng cp bc. C ba hng : hng cht ch, trung bnhv thng. Ngi lm vi ngha a gi l hng cht ch. Ngi lmvi do mt ngi b ra vi ngh mt t kheo s lm gi l hngtrung bnh. V ngi ly vi do mt t kheo cho mnh bng cch t dichn l hng thng. Lc no ngi y bng lng nhn mt tm y t giach, th hnh phn to y ca ng v ph. y l ph gii trng hpny.

21. V y l nhng li ch. V y lm ng theo hnh. Ty thun,nh cu : Xut gia bng cch ty thuc vo y phn to (vin. I. 58, 96) ;v y an lp trong thnh ti th nht (A. Ii, 27) ; khng c s au kh do

phi gi gn, v y sng khng ty thuc vo ngi khc ; khng s trmcp ; khng c thm mun lin h n y phc ; l mt iu kin thchhp cho 1 n s ; c Th Tn tn thn v Khng gi tr, d kim, v

khng li (A. Ii, 26) n lm cho ngi ta tin cy ; n pht sinh nhng

61


62/446

hu qu t mun, bit v.v... Chnh o c tu tp ; lm tm gngcho hu lai.

22. Khi n lc nh bt o qun T thn Nh kh hnh qun y bnggi rch lm t ng rc, vn sng chi nh tng s lm trn mc gipst. Y phn to ny chnh ng Thin nhn s cng mc t b hng Ksiqu gi cng nhng th khc Vy, ai m khng nn mc Y bng gi lmt ng rc ? Nh li pht nguyn khi ra i sng kip khng nh Hyhn hoan mc y phn to nh ngi ta trang sc xim y m l. y l thgii, ch dn, cp bc, s phm gii, v nhng li lc trong kh hnh

phn to y.

23. Ii, K tip, hnh bay. Gii ny c th tr bng cch ni : Tikhng nhn ci y th t hoc ti gi gii mc ba y. Khi mt ngi th

gii ny c vi lm y, v y c th gi n trong thi gian v tiu scngi gip v thiu kim. V. V.. Th ct gi vi khng c li. Nhng khi y c nhum th khng c ct gi vi. l kh hnh bp. y l sch dn.

24. V hnh ba y cng c ba cp bc. Ngi theo kh hnh ba y mtcch nghim nht th trong lc nhum, trc phi nhum hoc y tronghoc thng y, nhum ci ny xong, qun n ngang lng m nhum cikhc. Xong, vt n ln vai m nhum y khoc ngoi b np. Nhng v ykhng c qun y ba np quanh tht lng. y l lut khi mt tr x

ti xm lng, nhng rng th c th nhum, git c ba y mt lt nhngphi gn nu thy ngi th c th ko mt tm m p ln mnh.i vi ngi theo cp bc trung bnh th c th dng mt tm vi vng trong phng nhum p ln mnh trong khi git nhum. i vi ngitheo cp bc ba (lng lo) th c th mc hay khoc y ca t kheo trongho hp chng (ngha l, v no khng b phtv.v..) git nhum. Mttm vi tri ging b khng, cng c th dng song khng c mangtheo. V ny cng c th thnh thong s dng y ca t kheo trong hohp chng. Ngi theo kh hnh ba y cn c th dng mt tm vi vng

che vai k nh y th t, khng c rng qu mt gang, di qu chiu di3 bn tay. Lc no ngi theo mt trong ba cp bc kh hnh y t ngnhn mt tm y th t, th kh hnh b hng. y l s ph gii trongtrng hp ny.

25. Kh hnh bay c nhng li lc nh sau. V t kheo th tr khhnh ny xem y phc ch nh vt che thn. V y i u cng ch mangtheo ba y nh chim mang i cnh ; kin ton cc c tnh vt dng,khng tch tr vi, sng m bc, t b tnh tham y phc, sng vin ly,tit ngay c i vi nhng g hp php, pht sinh tnh t mun bit .

26 Khng lo s tch tr

62


63/446

Khng gi qu ba y

Bc tr thng thc c

Hng v ca h tc

Du hnh khng chng ngi

Nh chim bay h khng

Ch mang theo hai cnh

T kheo nn hoan h

Hnh m bc ba y

27. Iii. Hnh kht thc c th tr bng cch tht ln nh sau : Tikhng nhn n dnh (tn thc) hoc : Ti th tr hnh kht thchng ngy. Ngi th gii ny khng c nhn 14 th thc phmnh sau : ba n cng cho mt s t kheo c bit, ba n do ngi tami, ba n c mi bng mt phiu n, ba n

Documents

THANH TỊNH ĐẠO LUẬN