پور غفرانی الله فضل1387آبان

آموزش هاي برنامه در ها تئوري كاربردسالمت ارتقاي و بهداشت

:مقدمه

بر- 1 گذار تاثیر عامل مهمترین و ترین اصلی بعنوان رفتاری علوم. باشند می بهداشت آموزش

2. میباشد- اجتماعی علوم از متاثر عمیقی بطور سالمت ارتقای

سازمان- 3 تئوریها براساس واجتماعی رفتاری علوم مرکزی هسته. میگردد دهی

:درنتیجهسالمت وارتقای بهداشت آموزش ومنطقی بطورطبیعی

وعلوم رفتاری درعلوم شده بکاربرده وروشهای تاثیرراهبردها تحت. میباشند تئوریها از استفاده ناگزیربه که میباشند اجتماعی

Theoretical foundation of health education and health promotion 2008

چیست؟ تئوری

کردن تحقیق و بررسی ویا کردن مالحظه تقریبا آن کلی مفهوم و دارد یونانی ای ریشهتئوری theoria.میباشد واژه

روی بر واژه این مفهوم گسترشعلوم با و است آمده نیز عرشاعلی و خالء معنی بهتحقیق و لغت theo اندیشیدن

است شده متمرکز ای مسئله هر باره .در

نظریه تعاریف

) ( از پیوسته هم به ای شبکه تر دقیق بیان به و ای مجموعه تئوری / و / تعاریف مفاهیم ها سازه

تشخیص طریق از ها پدیده بینی وپیش تبیین منظور به که است قضایایک متغیرها بین روابط

( . هومن میدهد ارائه را ها پدیده باره در نظامدار ( 1373نظر

که را آنچه تا ایم گسترده آن برای ما که هستند دامهایی ها نظریهکنیم صید میشود نامیده جهان

. یابیم توفیق آن بر شدن مستولی و دادن توضیح و کردن عقالنی وبهتاچشمهای تالشمیکنیم

) (. پوپر سازیم تنگتر و تنگتر را دام شبکه

را ها پدیده تا برقرارمیکند ومعلولی علت رابطه متغیرها بین نظریهپیشبینی یا دهد توضیح

) بست.) جان کند

نظاممند صورت به که است مفاهیم از ای مجموعه کننده بیان تئورییکدیگر با متقابل ارتباط

. کرد توجیه و بینی پیش را ای پدیده آن اساس بر میتوان و دارند ) رابینز)

) ( قواعد مبنای بر که است ها بیانیه گفتارها از ای مجموعه تئورییکدیگردرارتباط با منطقی

. هستند واقعیت از بخشی مبین و هستند

ها تئوري بندي طبقهPolit and Hungler 1999

1- macro theories or grand theories

2- middle-range theories

3- descriptive theory

ها تئوري بندي (طبقه ادامه)

Glanz, Rimer and Lewis )2002(

1- explanatory theories or theories of the problem.

2- change theories or theories of the action.

بهداشت آموزشدهندگان براي تئوري ارزش

موثربررفتارهاي عوامل درك به كمك و نمودن مشخص ها تئوري هدف . در را پسشنهاداتي همچنين است عوامل اين عملكرد نحوه تعيين و گوناگونهاي وتوانائي خصوصيات رفتار، طبيعت برنامه، تاثيربراهداف چگونگي زمينه

. ميدهد ارائه ما به فعاليتها وفراواني زمان تخصيص موقعيت، گيرنده، آموزش

Hochbaum, Sorenson, Lorig (1992)

واساسی نقشمهم میتواند تئوریآموزش .رادرسرتاسرفرایند برنامه

باشد بهداشت داشته

ومجمل انتزاعی ذاتا تئوریهاندارند، مشخصی وعنوان بوده،محتویفقط خالی چای فنجان یک مانند بلکهو باشند می مرز و حد و قالب دارای . وقتی تئوریها است خالی آنها درونموضوعات، با که شوند می سودمندوکاربردی عملی واهداف عناوین

پرشوند.

Theory at a glance 2005

تئوري شايستگي معيارتعيين

ونقيض -1 ضد استنتاج و بوده داخلي هماهنگي دارايباشد نداشته

استدالل -2 در جويي صرفه رعايت اي اندازه تاقابل مفاهيم تعدادي بايد ولي باشد، شده مطالب

باشد داشته .استفاده

باشد -3 سازگار ها تئوري ساير با .درحدامكان

ارتقائ و بهداشت آموزش در تئوريها كاربردسالمت

چرا -1 وقت، چه چگونه، چه، رابطه توضيح

ها -2 فرضيه وتنظيم تحقيق براي مبنائئ بعنوان

وبرنامه -3 اي مداخله ورويكردهاي نيازها ارزيابي براي مبنايي بعنوانميشود استفاده ريزي

ميشود -4 استفاده تحقيق هاي وشيوه مداخالت نتايج بيني پيش جهت

ميكند -5 كمك وتعميم مجدد وتدوين اثرمداخالت گيري اندازه به

A fully developed theory would explain:

1- the major factors that influence the phenomena of interest.

2- the relationship between these factors.

3- the condition under witch these relationship do or not occur.

Nutbeam and Harris 1999

حضارمحترم تشکرازصبروحوصله با