Thiết kế bộ quan sát và điều khiển nhiệt độ trong phôi tấm

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    1/93

    I HC THI NGUYN

    TRNG I HC K THUT CNG NGHIP--------------------------------------

    LUN VN THC S K THUTNGNH: TNG HA

    thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    NG MINH C

    THI NGUYN 2009

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    2/93

    I HC THI NGUYN

    TRNG I HC K THUT CNG NGHIP--------------------------------------

    LUN VN THC S K THUT

    NGNH: TNG HO

    thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    Hc vin: Ng Minh cNgi HD Khoa Hc: PGS.TS. Nguyn Hu Cng

    THI NGUYN 2009

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    3/93

    LI CAM OAN

    Tn ti l: Ng Minh c

    Sinh ngy 19 thng 08 nm 1982

    Hc vin lp cao hc kho 9 Ngnh Tng ho - Trng i hc k thut Cng

    nghip Thi Nguyn.

    Hin ang cng tc ti khoa in - Trng i hc K thut Cng nghip Thi

    Nguyn.

    Xin cam oan: ti Thitkb quan st v iu khin nhit trong phi

    tmdo thy gio, PGS.TS. Nguyn Hu Cng hng dn l cng trnh nghin cu

    ca ring ti. Tt c cc ti liu tham kho u c ngun gc, xut x r rng.

    Tc gi xin cam oan tt c nhng ni dung trong lun vn ng nh ni dung

    trong cng v yu cu ca thy gio hng dn. Nu c vn g trong ni dung

    ca lun vn th tc gi xin hon ton chu trch nhim vi li cam oan ca mnh.

    Thi Nguyn, ngy 04 thng 4 nm 2009

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    4/93

    Lun vn thc s k thut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    LI CM N

    Li u tin em xin by t lng bit n chn thnh, li cm n su sc ti

    thy gio - PGS,TS Nguyn Hu Cng, ngi trc tip ch bo v hng dn

    em trong sut thi gian qua.Em xin by t lng cm n i vi cc thy c gio trong Khoa , b mn

    cng ng o bn b, ng nghip c v rt nhiu cho vic thc hin lun vn

    ny.

    Mcdc s ch bo st sao ca thy hng dn, s n lc c gng ca

    bn thn. Song v kin thc cn hn ch, nn chc chn lun vn ny khng trnh

    khi nhng thiu st nht nh. Em rt mong c s ch bo ca cc thy c gio

    v s gp chn thnh ca cc bn.

    Em xin chn thnh cm n!

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    5/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    2

    LI NI U

    Hin nay t nc ta ang trong thi k i mi, thi k cng nghip ho,

    hin i ha cng vi s pht trin ca cng ngh thng tin, ngnh k thut in t

    l s pht trin ca k thut iu khin v t ng ha. Trong lnh vc gia cngnhit ta thng gii quyt bi ton l iu khin nhit trong cc l nung theo mt

    ch tiu no , tuy nhin cht lng ca cc sn phm trong qu trnh gia cng

    nhit li ph thuc vo trng nhit trong phi. Nh vy t ra bi ton phi

    iu khin c nhit trong phi nung theo ch tiu cht lng t ra, tc l phi

    iu khin mt thng s m khng th dng sensor o c. Tt ra bi ton

    Bit v tm li

    Trong khun kh lun vn em i vo nghin cu tm hiu mt s phng

    php tnh ton trng nhit trong phi tm. Nghin cu xy dng m hnh quan

    st nhit di dng m hnh hm truyn. Sau khi c m hnh hm truyn v

    trng nhit trong tm, thit k biu khin bng phng php kinh in

    v iu khin m.Nh vy c th iu khin trng nhit trong phi tho mn

    yu cu cng ngh t ra (Trc kia ta ch iu khin c nhit trong khng

    gian l).

    Sau thi gian tm hiu v nghin cu v c bit di s hng dn caThyPGS.TS Nguyn Hu Cnglun vn c hon thnh.

    Trong qu trnh thc hin lun vn, chc chn khng trnh khi nhng thiu

    st. Em rt mong c s ch bo ca cc thy c gio v s gp chn thnh ca

    cc bn.

    Em xin chn thnh cm n!

    Thi nguyn, ngy 4/4/2009

    Hc vin

    Ng Minh c

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    6/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    3

    MC LCNi dung Trang

    Li cmn ............................................................................................................ ... 1Li ni u..................................................................................................................2

    Mc lc...................................................................................................................... 3CHNG 1: GII THIU MT S PHNG PHP TNH TON

    TRNG NHIT TRONG PHI TM .....................................51.1. Thnh lp phng trnh truyn nhit................................................................51.2. iu kin ban u v iu kin bin................................................................71.3. Tnh ton trng nhit trong phi tm bng phng php gii tch ..........81.4 Tnh ton trng nhit trong phi tm bng phng php s ...................10

    1.4.1. Phng php sai phn gii bi ton c tr ban u ................................. 11

    1.4.1.1. M hnh bi ton ...............................................................................111.4.1.2. Li sai phn ................................................................................... 111.4.1.3. Hm li ...........................................................................................111.4.1.4. o hm li ....................................................................................111.4.1.5. Lin h gia o hm v o hm li .............................................121.4.1.6. Phng php Euler hin.....................................................................131.4.1.7. Phng php Euler n........................................................................131.4.1.8. Phng php Crank Nicolson ........................................................14

    1.4.2. Phng php sai phn gii bi ton truyn nhit mt chiu ...................141.4.2.1. M hnh bi ton ...............................................................................141.4.2.2. Li sai phn v hm li ................................................................151.4.2.3. Xp x cc o hm ...........................................................................171.4.2.4. Phng php sai phn hin (c in) ................................................181.4.2.5. Phng php n (c in) .................................................................191.4.2.6. Phng php Crank -Nicolson (6 im i xng) ...........................20

    1.5. Kt lun chng 1..........................................................................................22

    CHNG 2: XY DNG M HNH HM TRUYN XC NH

    NHIT TRONG PHI TM.......................................................23

    2.1. t vn .....................................................................................................23

    2.2. Nghin cu i tng iu khin...................................................................23

    2.3. Xy dng m hnh hm truyni vi vt mng .........................................24

    2.4. Xy dng m hnh hm truyn khiphi c chia lm 2 lp (n=2) ............25

    2.5. Xy dng m hnh hm truyn khiphi c chia lm 2 lp (n=3) ............26

    2.6. Xy dng m hnh hm truyn khiphi c chia lm 2 lp (n=4) ............28

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    7/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    4

    2.7. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh n lp ...................31

    2.8. V d tnh ton hm truyn tng lp khi chia phi thnh 1 lp v 3 lp .....33

    2.9. Kt qu m phng cho b quan st nhit ..................................................35

    2.10. Kt lun........................................................................................................38CHNG 3: THIT K B IU KHIN NHIT TRONG PHI TM ....39

    3.1. Gii thiu mt s phng php thit k ........................................................39

    3.1.1. Phng php a thc c trng c h s suy gim thay i c...........39

    3.1.2. Phng php b hng s thi gian tri ...................................................42

    3.1.3. Thit k b iu chnh cho h c hnh vi tch phn ..............................46

    3.1.4. Phng php thit k b b ....................................................................50

    3.1.5. B iu khin m....................................................................................51

    3.1.6. Thit k b iu khin m......................................................................67

    3.2. Thit k..........................................................................................................75

    3.2.1. Thit k b iu khin PID iu khin nhit cho lp 2 khi chia

    phi lm 3 lp .........................................................................................75

    3.2.2. Thit k b iu khin m iu khin nhit cho lp 2 khi chia

    phi lm 3 lp .........................................................................................77CHNG 4: CC KT QU M PHNG...........................................................83

    4.1. Kt qu m phng khi thit k b iu khinPID iu khin nhit

    cho lp 1 v lp 2 khi phi c chia thnh 3 lp ...........................................83

    4.2. Kt qu m phng khi thit k b iu khin m iu khin nhit

    cho lp 1 v lp 2 khi phi c chia thnh 3 lp ...........................................84

    4.3. Kt lun v kin ngh nghin cu tip theo......................................................85

    4.3.1 Kt lun.......................................................................................................85

    4.3.2 Nhng kin ngh nghin cu tip theo........................................................85

    TI LIU THAM KHO.........................................................................................86

    PH LC..................................................................................................................87

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    8/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    5

    CHNG 1GII THIU MT SPHNG PHPTNH TON TRNG

    NHIT TRONG PHI TM

    1.1. Thnh lp phng trnh truyn nhitXt mt vt rn truyn nhit ng hng, ),,,( tzyxu l nhit ca n ti

    im ),,( zyx thi im t. Nu ti cc im khc nhau ca vt nhit khc nhau

    th nhit s truyn t im nng hn ti im ngui hn. S truyn nhit tun

    theo nh lut sau:

    Nhit lng Q i qua mt mnh mt kh b S cha im ),,( zyx trong mt

    khong thi gian t t l vi S , t v o hm php tuyn nu

    . Tc l

    n

    uStzyxkQ

    = ),,( (1.1)

    Trong 0),,( >zyxk l h s truyn nhit ( ),,( zyxk khng ph thuc vo hng

    ca php tuyn vi S v s truyn nhit l ng hng), n

    l vect php ca S

    hng theo chiu gim nhit .

    Gi q l dng nhit, tc l nhit lng i qua mt n v din tch trong mt n v

    thi gian. T )1.1( ta suy ran

    ukq

    = .

    By gi ta ly trong vt mt th tch tu V gii hn bi mt mt kn trn S v xt

    s bin thin ca nhit lng trong th tch trong khong thi gian t 1t n

    2t .T )1.1( ta suy ra nhit lng qua mt S vo trong t thi im 1t n thi im

    2t l

    =

    2

    1

    ),,(1

    t

    t S

    ds

    n

    uzyxkdtQ .

    Trong n

    l vecvt php hng vo trong ca mt S . p dng cng thc

    Ostrogradsky i t tch phn trn mt S sang tch phn ba lp ta c

    ( ) =2

    1

    1

    t

    t V

    dxdydzkgradudivdtQ

    Gi s rng trong vt c cc ngun nhit, gi ),,,( tzyxF l mt ca chng tc l

    nhit lng sinh ra hay mt i trong mt n v th tch ca vt v trong mt n v

    thi gian.

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    9/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    6

    Nhit lng sinh ra hay mt i trong th tch V t thi im 1t n thi im 2t l

    =2

    1

    ),,(2

    t

    t V

    dxdydzzyxFdtQ

    Mt khc ta li bit rng nhit lng cn cho th tch V ca vt thay i nhit t),,,( 1tzyxu n ),,,( 2tzyxu l

    [ ] =V

    dxdydzzyxzyxCtzyxutzyxuQ ),,(),,(),,,(),,,( 123 .

    Trong ),,( zyxC l nhit dung, ),,( zyx l mt ca vt.

    V

    =2

    1

    ),,,(),,,( 12

    t

    t

    dtt

    utzyxutzyxu nn c th vit

    =

    2

    1

    3

    t

    t V

    dxdydzt

    uCdtQ .

    Mt khc 213 QQQ += nn ta c

    ( ) =

    2

    1

    0),,,(

    t

    t V

    dxdydztzyxFkgradudivt

    uCdt

    V khong thi gian ),( 21 tt v th tch V c chn tu , nn ti mi im ),,( zyx

    ca vt v mi thi im t biu thc di du tch phn u bng khng

    ( ) ),,,( tzyxFkgradudivt

    uC +=

    .

    Hay ),,,( tzyxFz

    uk

    zy

    uk

    yx

    uk

    xt

    uC +

    +

    +

    =

    (1.2)

    Phng trnh gi l phng trnh truyn nhit trong vt ng hng khng ng

    cht. Nu vt ng cht th kC ,, l nhng hng s v phng trnh c dng

    ),,,(2

    2

    2

    2

    2

    22 tzyxf

    z

    u

    y

    u

    x

    ua

    t

    u+

    +

    +

    =

    (1.3)

    Trong C

    ka =2 ,

    C

    tzyxFtzyxf ),,,(),,,( = . l phng trnh truyn nhit khng

    thun nht. Nu trong vt khng c ngun nhit th 0),,,( tzyxF ta s c

    phng trnh truyn nhit thun nht:

    +

    +

    =

    2

    2

    2

    2

    2

    22

    z

    u

    y

    u

    x

    ua

    t

    u )4.1(

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    10/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    7

    Nu ta xt s truyn nhit trn mt mt vt ng cht rt mng (ch kho st s

    truyn nhit theo hai phng) t trn mt phng Oxy th nhit ),,( tyxu ti

    im ),( yx thi im t tho mn phng trnh truyn nhit:

    ),,(2

    2

    2

    22

    tyxfy

    u

    x

    ua

    t

    u+

    +

    =

    )5.1(

    Cn phng trnh truyn nhit trn mt vt ng cht rt mng t dc theo trc x

    l:

    ),(2

    22

    txfx

    ua

    t

    u+

    =

    )6.1(

    1.2. iu kin ban u v iu kin bin

    Trong vt l ta bit rng mun xc nh c nhit ti mi im trong vt mi

    thi im, ngoi phng trnh )3.1( ta cn cn phi bit phn b nhit trong vt

    thi im u v ch nhit bin S ca vt.

    iu kin bin c th cho bng nhiu cch

    * Cho bit nhit ti mi im P ca bin S ),(| 1 tPu S = )7.1(

    * Ti mi im ca bin S cho bit dng nhitn

    ukq

    = vy ta c iu kin bin

    ),(2 tPn

    u

    S

    =

    )8.1(

    Trong k

    tPqtP

    ),(),(2

    = l mt hm chotrc.

    * Trn bin S ca vt c s trao i nhit vi mi trng xung quanh, m nhit

    ca n l 0u th ta c iu kin bin sau:

    0)( 0 =

    +S

    uuhnu )9.1(

    Nu bin S cch nhit th 0=h suy ra )9.1( tr thnh 0=

    Sn

    u

    Nh vy bi ton truyn nhit trong mt vt rn, ng cht truyn nhit ng hng

    t ra nh sau: Tm nghim ca phng trnh )3.1( tho mn iu kin u

    ),,(0

    zyxut

    ==

    v mt trong cc iu kin bin )9.1)(8.1)(7.1( .

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    11/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    8

    1.3. Tnh ton trng nhit trong phi tm bngphng php gii tch

    Gii hn bi ton l mt tm phng c chiu dy 2s, h s dn nhit , c h s to

    nhit t b mt ti mi trng l . Gi thit t gc to tm ca tm phng, ta

    c phng trnh truyn nhit nh sau:2

    2

    u ua

    x

    = (1-10)

    Trong :u(x,=0) = uo=const

    0

    0; ( )w fx x S

    u ut t

    x x

    = == =

    Trong cng thc trn:

    a- l h s dn nhit

    u- hm nhit ca vt

    Vi tf l nhit trong khng gian l nung. gii phng trnh (1 -10) ta dng

    phng php phn ly bin s:

    t: u(x,) = ().(x) ta c :

    ,

    2,,

    2

    ( ). ( )

    ( ). ( )

    ux

    ux

    x

    =

    =

    , ,,( ). ( ) . ( ). ( )x a x =

    Phng trnh (1-10) s tng ng vi:

    , ,,( ) ( )

    ( ) ( )

    x

    a x

    = (1-11)

    Phng trnh (1-11) v tri l mt hm theo thi gian , v phi l mt hm theo to

    khng gian x, do ch tho mn khi c hai v u l hng s. Ta k hiu hng

    s ny l k2, vy t (1-11) ta c :

    ,() =ak2() (1-12)

    () = k2(x) (1-13)

    Nghim tng qut ca (1-12) l :

    () = B1exp(ak2)

    Nghim tng qut ca (1-13) l:(x) = B2exp(kx) + B3exp(-kx)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    12/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    9

    Vy nghim ca (1-10) l:

    u(x, ) = () . (x) = B1exp(ak2).[B2exp(kx) + B3exp(-kx)] (1-14)

    Ta thy nhit khng th tng v hn theo thi gian nn k2< 0.

    t k2

    =-q2

    hay k= iq. (1-14) tr thnh .u(x,) = B1exp(-aq

    2)[B4cosqx +B5isinqx) (1-15)

    C phn thc v phn o ca (1-15) u l nghim ca phng trnh vi phn v tng

    cc nghim cng l 1 nghim. Vy nghim ca phng trnh c dng:

    u(x,) = C1exp(-aq2)[C2cosqx +C3sinqx] (1-16)

    V:

    00

    x

    u

    x

    = = nn C3 = 0 . Vy nghim tr thnh:

    u(x,) = Aexp(-aq2)cosqx (1-17)

    Hn na t iu kin bin ( )w fx s

    ut t

    x

    == ta nhn c phng trnh c

    trng:

    coti

    qsgqs

    B= hay cot

    i

    gB

    = (1-18)

    Trong qs = v tiu chun Bii

    sB

    =

    Phng trnh (1-18) c hng lot nghim 1, 2, ... n... cc nghim ny tho mn:

    1

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    13/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    10

    Khi s dng cc iu kin u cho,ta xc nh c n s cn li trong phng

    trnh (1-17) bng cch nhn hai v ca phng trnh vi cosn

    x

    s = , sau ly tch

    phn theo cn t x= - s n x= + s ta c :

    0

    2sin

    sin cosn

    n

    n n n

    A u

    =

    +(1-20)

    Tm li nghim ca (1-10) l :

    2

    21

    2 sincos( )exp( )

    sin cos

    o nn n

    n n n n

    u x au

    s s

    =

    = + (1-21)

    Khi ta s dng cc t hp khng th nguyn ( h tng i )

    ,

    o

    u= :uu l nhit khng th nguyn

    xX

    s= v h s khng th nguyn n =

    o

    nD

    u

    Thi gian khng th nguyn (theo tiu chun Fourier)0 2

    aF

    s

    = ,

    Phng trnh (1-21) c vit

    , 2

    n n n o

    n=1

    = D cos( x)exp(- F )u

    (1-22)

    Thc t cho thy khi Fo ln, s hng ca chui (1-22) gim rt nhanh. Khi F o

    0,3 ta ch cn ly s hng u tin ca chui m sai s khng vt qu 1%.

    Ngoi phng php gii tch ngi ta cn dng phng php s gii bi ton dn

    nhit tc l dng phng php sai phn

    1.4. Tnh ton trng nhit trong phi tm bng phng php sNh bit vic s dng cc cng c gii tch tnh ton cc bi ton k thut c

    nhiu hn ch, do ngi ta tm cch tnh gn ng bng cc phng php s.

    y xin gii thiu phng php sai phn, trc ht ta xt mt s bi ton n gin

    i vi phng trnh vi phn thng.

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    14/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    11

    1.4.1. Phng php sai phn gii bi ton c tr ban u

    1.4.1.1. M hnh bi ton

    Cho khong [x0, X]. Tm hm u = u(x) xc nh ti [x0, X] v tha mn:

    ,

    0( , )u f x u x x X = < < (1.23)

    0( )u x = (1.24)

    Trong f(x,u) l mt hm s cho trc v l mt s cho trc.

    Gi s bi ton (1.23), (1.24) c nghim u = u(x) trn, ngha l n c o

    hm lin tc n cp m ta cn.

    1.4.1.2. Li sai phn

    Ta chia on [x0, X] thnh N on con bng nhau, mi on con di ( ) /h b a N =

    bi cc im 0 , 0,1,..,ix x ih i N= + = (hnh 1.1). Tp cc im x i gi l mt li sai

    phn trn [x0, X] k hiu l ,h mi im xi gi l mt nt ca li, h gi l bc i

    ca li.

    Ta s tm cch tnh gn ng gi tr ca nghim u(x) ti cc nt x i ca li ,h .

    l tng u tin ca phng php sai phn, cn gi l phng php li.

    1.4.1.3.Hm li

    l nhng hm s xc nh ti cc nt ca li ,h . Gi tr ca hm li v ti nt

    xi vit l vi.

    Mt hm s u(x) xc nh ti mi x [a,b] s to ra hm li u c gi tr ti

    nt xi l ui = u(xi).

    1.4.1.4.o hm li

    Xt hm s v. o hm li tin cp mt ca v, k hiu l v x, c gi tr ti nt xi l:

    1i ixi

    v vv

    h

    + =

    o hm li li cp mt ca v, k hiux

    v , c gi tr ti nt xi l:

    x

    x0

    x1 x2

    xi xN=Xxi+1

    Hnh 1.1 Li sai hn

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    15/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    12

    1i ixi

    v vv

    h

    =

    Khi h b th o hm li xp x c o hm thng.

    1.4.1.5. Lin h gia o hm v o hm li

    Gi s hm u(x) trn theo cng thc Taylor ta c:

    ' 2

    1( ) ( ) ( ) ( ) ( )i i i iu x u x h u x h u x O h+ = + = + +

    Ta suy ra:

    '1( ) ( ) ( ) ( )i ixi iu x u x

    u u x O hh

    + = = + (1.25)

    Cng c:

    ' 2

    1( ) ( ) ( ) ( ) ( )i i i iu x u x h u x h u x O h = = + Do :

    '1( ) ( ) ( ) ( )i i ixiu x u x

    u u x O hh

    = = + (1.26)

    Ngoi ra vi quy c:

    1/ 2 1/ 2 1/ 2, ( )2

    i i i i

    hx x u u x+ + += + =

    Ta cn c:' 2 '' 3

    1 1/ 2 1/ 2 1/ 2 1/ 2

    1( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    2 2 2! 2i i i i i

    h h hu x u x u x u x u x O h+ + + + += + = + + +

    ' 2 '' 3

    1/ 2 1/ 2 1/ 2 1/ 2

    1( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

    2 2 2! 2i i i i i

    h h hu x u x u x u x u x O h+ + + += = + +

    Ta suy ra:

    ' 3

    1 1/ 2( ) ( ) ( ) ( )i i iu x u x h u x O h+ + = +

    Do :' 21

    1/ 2

    ( ) ( )( ) ( )i ixi i

    u x u xu u x O h

    h

    ++

    = = = + (1.27)

    ng thi:

    211/ 2

    ( ) ( )( ) ( )

    2

    i i

    i

    u x u xu x O h+ +

    += + (1.28)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    16/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    13

    1.4.1.6.Phng php Euler hin

    Trong (1.23) thay ' ( )iu x bi xiu th (1.25) cho:

    '1( ) ( ) ( ) ( ) ( , ( )) ( )i ixi i i iu x u x

    u u x O h f x u x O h

    h

    + = = + = +

    Ta suy ra:

    21( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i iu x u x h f x u x O h+ = + + (1.29)

    B qua v cng b 2( )O h v thay ( )i

    u x bi vi xem l gn ng ca ( )iu x , ta c:

    1 ( , )i i i iv v hf x v+ = + (1.30)

    Cng th c (1.30) cho php tnh 1iv + khi bit vi. Da vo (1.24) ta t thm iu kin:

    0v = (1.31)Th hai cng thc (1.30), (1.31) cho php tnh ra tt c cc v i. Phng php tnh vi

    bng (1.30), (1.31) g i l phng php Euler.Sau khi c vi ta xem vi l gn ng ca

    u(xi).

    Phng php Euler l phng php sai phn n gin nht gii gn ng

    bi ton (1.23), (1.24).

    y khi bit vi mun tnh vi+1 ta ch phi tnh gi tr ca biu thc v

    phi ca (1.30), ch khng phi gii mt phng trnh i s no. V l phng

    php sai phn (1.30), (1.31) thuc loi phng php sa i phn hin. N cng c tn

    l phng php Euler hin.

    1.4.1.7. Phng php Euler n

    Nu trong (1.23) thay '( )i

    u x bixi

    u th (1.26) cho:

    '1( ) ( ) ( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i i ixiu x u x

    u u x O h f x u x O hh

    = = + = +

    Ta suy ra:

    2

    1( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i iu x u x h f x u x O h= + + (1.32)

    B qua v cng b 2( )O h v thay u(xi) bi vi xem l gn ng ca u(xi), ta c:

    1 ( , )i i i iv v hf x v= + (1.33)

    Cng thc (1.33) cho php tnh v ikhi bit v i-1. Thm iu kin (1.31) th

    cc cng thc (1.31), (1.33) cho php tnh ra tt c cc v i. Phng php tnh vi bng

    (1.33), (1.31) li l mt phng php sai phn khc. y khi bit v i -1 mun

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    17/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    14

    tnh ra vi ta phi gii phng trnh i s (1.33) i vi n s v i. V l phng

    php sai phn ny thuc loi phng php sai phn n. N cng c tn l phng

    php Euler n.

    1.4.1.8. Phng php Crank- NicolsonNu p dng (1.27) ta c:

    ' 2 211/ 2 1/ 2 1/ 2

    ( ) ( )( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i i i

    u x u xu x O h f x u x O h

    h

    ++ + +

    = + = +

    Theo (1.28) ta li c:

    21 11/ 2 1/ 2

    ( , ( )) ( , ( ))( , ( )) ( )

    2

    i i i ii i

    f x u x f x u xf x u x O h+ ++ +

    += +

    Ta suy ra:

    21 1 1( ) ( ) ( , ( )) ( , ( )) ( )2

    i i i i i iu x u x f x u x f x u x O hh

    + + + += +

    Do :

    3

    1 1 1( ) ( ) [ ( , ( )) ( , ( ))]+O(h )2

    i i i i i i

    hu x u x f x u x f x u x+ + += + + (1.34)

    B qua v cng b 3( )O h v thay u(xi) bi vi xem l gn ng ca u(xi), ta c:

    1 1 1[ ( , ) ( , )]2i i i i i i

    hv v f x v f x v+ + += + + (1.35)

    Cng thc (1.35) cho php tnh v i+1khi bit v i. Thm iu kin (1.31) th cng

    thc (1.35), (1.31) cho php tnh ra tt c cc v i. y khi bit v i mun tnh ra

    vi+1 ta phi gii phng trnh i s (1.35) i vi n s v i+1. V l phng php

    tnh vi bng (1.35), (1.31) thuc loi phng php sai phn n. N c tn l phng

    php Crank - Nicolson.

    1.4.2. Phng php sai phn gii bi ton truyn nhit mt chiu1.4.2.1. M hnh bi ton

    Cho cc s a, b; a < b v T > 0. Xt:

    ( , ) (0, ]; [a,b] [0,T]T TQ a b T Q= =

    Xt bi ton bin th nht i vi phng trnh truyn nhit:

    Tm hm s u(x, t) tha mn:

    2

    2

    ( , ), ( , )T

    u uLu f x t x t Q

    t x

    =

    (1.36)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    18/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    15

    ( , 0) ( ),u x g x a x b= < < (1.37)

    ( , ) ( ), ( , ) ( ), 0a b

    u a t g t u b t g t t T = = < (1.38)

    Trong f(x, t), g(x), ga(t), gb(t) l nhng hm s cho trc.

    Phng trnh (1.36) l phng trnh Parabol ic v gi phng trnh (1.36) lphng trnh truyn nhit mt chiu. Bin x gi l bin khng gian, cn bin t l

    bin thi gian.

    Bi ton (1.36) - (1.38) l mt bi ton va c iu kin ban u ( l iu

    kin (1.37)), va c iu kin bin ( l iu kin (1.38)); l bi ton bin loi

    mt i vi phng trnh (1.36).

    Gi s bi ton (1.36) - (1.38) c nghim duy nht trn trongTQ .

    1.4.2.2. Li sai phn v hm li

    a. Li sai phn

    Chn hai s nguyn N > 1 v M 1 v t:

    , , 0,1,2,...,i

    b ah x a ih i N

    N

    = = + =

    , , 0,1,2,...,j

    Tt j j M

    M = = =

    Ta chia min Q T thnh bi nhng ng thng x = x i, t = tj (Hnh 1.2). Mi im

    (xi, tj) gi l mt nt, nt im (x i, tj) cn c vit gn l (i, j); h gi l bc i

    theo khng gian, gi l bc i theo thi gian.

    Tp tt c cc nt to thnh mt li sai phn trnTQ .

    Li trn [a,b] (li vi khng gian): Tp:

    { }1,2,..., 1h ix i N = =

    gi l tp cc nt trn [a, b]. Tp:

    { }0,h ix i N = = gi l tp cc nt bin trn [a, b]; nt 0 v nt N l hai nt

    bin. Tp:h h h

    = gi l mt li sai phn trn [a,b].

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    19/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    16

    Li trn [0, T] (li thi gian): Tp:

    { }1,2,...,jt j M = = gi l mt li sai phn trn (0, T]. Tp:

    { } { }00,1,..., 0jt j M t = = = = gi l mt li sai phn trn [0, T]; nt

    t0= 0 l nt ban u.

    Tp:h h

    = l tp cc nt trong trnTQ .

    Tp: { }0h x a = = gi l tp cc nt bin tri.

    Tp: { }h Nx b +

    = = gi l tp cc nt bin phi.

    Tp: { }0

    0 0hh

    t

    = = gi l tp cc nt ban u.

    Nh vy tp:

    0

    h h h hh h

    +

    = = chnh l li sai phn trn TQ .

    Ta phn li sai phn TQ thnh nhiu lp: Lp th j to bi cc nt ng cng mt

    gi tr thi gian tj l:

    { }( , ), 0,1,..., ;jh i jx t i N = = nt (x0, tj) = (a, tj) v (xN, tj) = (b, tj) l hai nt bin.

    tM =T

    tj

    xx0 = a xN = bxi

    t

    0

    Hnh 1.2 Li sai phn v hm li

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    20/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    17

    b. Hm li

    Hm s xc nh ti cc nt ca mt li no gi l mt hm li.

    Gi tr ca hm li v ti nt (i, j) vit l jiv . Cc gi tr ca hm li v ti cc nt

    ca lp jh to thnh hm li jv xc nh trn h . Ta c:1

    0 1( , ,..., )j j j j N

    Nv v v v R+=

    Trong tp cc hm li ny ta xt hai loi chun:

    { }ji0 i N

    ax vjv m

    = ; 2 2 20 12 ( ) ( ) ... ( )j j j j

    Nv v v v= + + +

    Mi hm s u(x, t) xc nh trnTQ c gi tr ti (i, j) l u(xi, tj) v to ra hm li u

    xc nh bi ( , )ji i j

    u u x t = .

    1.4.2.3. Xp x cc o hm

    p dng cng thc Taylor

    2' '' ( ) 1( ) ( )( ) ( ) ( ) ( ) . . . ( ) (( ) )

    1! 2! !

    mm mx x x

    F x x F x F x F x F x O xm

    + + = + + + + +

    Ta c:

    1( , ) ( , )

    ( , ) ( )i j i j

    i j

    u x t u x t ux t O

    t

    + = +

    (1.39)

    1

    1

    ( , ) ( , )( , ) ( )

    i j i j

    i j

    u x t u x t ux t O

    t

    ++

    = +

    (1.40)

    1 2( , ) ( , )

    ( , / 2) ( )i j i j

    i j

    u x t u x t ux t l O

    t

    + = + +

    (1.41)

    21 1 2

    2 2

    ( , ) 2 ( , ) ( , )( , ) ( )

    i j i j i j

    i j

    u x t u x t u x t ux t O h

    h x

    + + = +

    (1.42)

    21 1 1 1 1 2

    12 2

    ( , ) 2 ( , ) ( , ) ( , ) ( )i j i j i j

    i j

    u x t u x t u x t u x t O hh x

    + + + ++

    + = +

    (1.42a)

    1 1 1 1 1 1 1

    2 2

    22 2

    2

    ( , ) 2 ( , ) ( , ) ( , ) 2 ( , ) ( , )1

    2

    ( , / 2) ( )

    i j i j i j i j i j i j

    i j

    u x t u x t u x t u x t u x t u x t

    h h

    ux t O h

    x

    + + + + + + + +

    = + + +

    (1.43)

    Nh vy, ta c nhiu cch xp x phng trnh o hm ring (1.36). T ta suy ra

    nhiu phng n khc nhau thay th bi ton vi phn bi bi ton sai phn.

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    21/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    18

    1.4.2.4. Phng php sai phn hin (c in)

    Mc ch ca phng php l tm cch tnh ( , )ji i j

    v u x t ti mi nt

    ( , ).i jx t S dng (1.39), (1.42) ta suy ra:

    1 11

    2

    22

    2

    ( , ) 2 ( , ) ( , )( , ) ( , )

    ( , ) ( , ) ( )

    ji i j i ji j i j

    i j i j

    u x t u x t u x t u x t u x t

    h

    u ux t x t O h

    t x

    + + +

    = + +

    (1.44)

    Do c ( , )ji i j

    v u x t , da vo (1.44), (1.37), (1.38) ta vit bi ton sai phn sau

    y thay th cho bi ton vi phn (1.36), (1.37), (1.38):

    1

    1 1

    2

    2

    ( , )

    j j j j j

    i i i i i

    h i j

    v v v v v

    L v f x th

    ++ +

    = (1.45)0 ( ), 0,1,...,i iv g x i N = = (1.46)

    0 ( ), ( ), 0,1,...,j j

    a j N b jv g t v g t j M = = = (1.47)

    Mi phng trnh (1.45) cha mt n 1ji

    v + lp trn j + 1 v ba n 1 1, ,j j j

    i i iv v v + lp

    di j theo s Hnh 1.3.

    t 2/h = ta gii (1.45) ra n 1jiv+ :

    1

    1 1(1 2 ) ( ) ( , )j j j j

    i i i i i jv v v v f x t + + = + + + (1.48)

    iu kin (1.46) cho 0i

    v lp 0.

    iu kin (1.47) cho0

    jv v jNv hai nt bin (0,j) v (N, j) ca

    j

    h .

    Nh vy phng trnh (1.45) tc (1.48) v iu kin bin (1.47) cho php tnh 1jiv

    +

    lp trn j + 1 khi bit jiv lp di j m khng phi gii mt h phng trnh i s no.

    Cho nn phng php (1.45), (1.46), (1.47) gi l phng php sai phnhin; n cn c tn l phng php sai phn hin c in gii bi ton (1.36) -

    (1.38).N c s hnh 1.3. S ny gi l s hin bn im.

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    22/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    19

    1.4.2.5. Phng php n (c in)

    p dng (1.40), (1.42) ta c:

    1 1 1 1 1 1

    2

    22

    1 12

    ( , ) ( , ) ( , ) 2 ( , ( , ))

    ( , ) ( , ) ( )

    i j i j i j i j i j

    i j i j

    u x t u x t u x t u x t u x t

    h

    u ux t x t O h

    t x

    + + + + +

    + +

    +

    = + +

    (1.49)

    c ( , )j

    i i jv u x t , ta vit bi ton sai phn sau y thay cho bi ton vi phn:1 1 1 1

    1 112

    2( , )

    j j j j j

    i i i i i

    h i j

    v v v v vL v f x t

    h

    + + + ++

    +

    + = (1.50)

    0 ( )i iv g x= (1.51)

    0 ( ), ( )j j

    a j N b jv g t v g t = = (1.52)

    t

    j-1

    j

    j+1

    xi-1 xi xi+1 x

    Hnh 1.3 S hin bn im

    t

    j-1

    j

    j+1

    xi-1 xi xi+1 xHnh 1.4 S n bn im

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    23/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    20

    Mi phng trnh (1.50) cha ba n 1 1 11 1, ,j j j

    i i iv v v+ + +

    + lp trn j +1 v mt nj

    iv lp

    di j theo s hnh 1.4.

    Cng nh trn t 2/h = , khi (1.50) vit:1 1 1

    1 1 1(1 2 ) ( , )j j j j

    i i i i i jv v v v f x t + + +

    + + + + = (1.53)

    Tc dng ca cc iu kin (1.51), (1.52) cng nh phng n hin: Chng cho

    0

    0, ,j j

    i Nv v v . Nhng y khi bit j

    iv lp j mun tnh1j

    iv+ lp j + 1 ta phi gii h

    i s tuyn tnh (1.53) i vi 1 1 11 2 1, ,...,j j j

    Nv v v+ + +

    . Theo ngha ta ni phng php

    sai phn (1.50), (1.51), (1.52) l mt phng php n. N cn c tn l phng

    php n c in. N c s hnh 1.4. S ny gi l s n bn im.

    H (1.53) l mt h ba ng cho c th gii bng phng php truy ui.

    1.4.2.6. Phng php Crank-Nicolson (6 im i xng)

    p dng (1.41), (1.44) ta c:

    1 1 1 1 1 1

    2

    1 1

    2

    22 2

    2

    ( , ) ( , ) ( , ) 2 ( , ( , )1[

    2

    ( , ) 2 ( , ) ( , )]

    ( , / 2) ( , / 2) ( )

    i j i j i j i j i j

    i j i j i j

    i j i j

    u x t u x t u x t u x t u x t

    h

    u x t u x t u x t

    h

    u ux t x t O h

    t x

    + + + + +

    +

    + +

    +=

    = + + + +

    (1.54)

    c ( , )ji i j

    v u x t , ta vit bi ton sai phn thay th cho bi ton vi phn:

    1 1 1 1

    1 1 1 1

    2 2

    2 21[ ] ( , / 2)

    2

    j j j j j j j j

    i i i i i i i ih i j

    v v v v v v v vL v f x t

    h h

    + + + ++ + + + + = + (1.55)

    0 ( )i iv g x= (1.56)

    0 ( ), ( )j j

    a j N b jv g t v g t = = (1.57)

    Mi phng tnh (1.55) cha ba n 1 1 11 1, ,

    j j j

    i i iv v v+ + +

    + lp trn j + 1 v ba n 1 1, ,j j j

    i i iv v v +

    lp di j theo s hnh 1.5

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    24/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    21

    S ny gi l s 6 im i xng hay s Crank - Nicolson.

    t 2/h = , phng trnh (1.55) vit:

    1 1 1

    1 1

    1 1(1 )

    2 2

    j j j j

    i i i iv v v F + + + + + + = (1.58)

    trong :

    1 1

    1( ) (1 ) ( , / 2)

    2

    j j j j

    i i i i i jF v v v f x t += + + + + (1.59)

    Cc iu kin (1.56), (1.57) cho 00

    , ,j j

    i N

    v v v .

    Khi bit jiv lp j, phng trnh (1.55) tc (1.58 ) cho php tnh

    1j

    iv + nhng phi

    gii mt h i s tuyn tnh i vi 1 1 11 2 1, ,...,j j j

    Nv v v

    + + + . y l mt phng php n.

    p dng phng php sai phn tnh ton trng nhit trong phi tm vi

    thng s c th: Mt tm phng ( bng thp) c chiu dy s=0,2 m c nung trong

    mt l nung c nhit l 10000C, h s dn nhit = 55,8 W/m.K, nhit dung

    ring c=460 J/Kg.K ; khi lng ring =7800 Kg/m

    3

    ; h s to nhit t b mt timi trng l =335W/m2. Ta s tnh ton c trng nhit trong phi phn b

    nh hnh v sau: (Chng trnh tnh km theo phn ph lc)

    xi-1 xi xi+1 x

    t

    j-1

    j

    j+1

    Hnh 1.5 S Crank - Nicolson

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    25/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    22

    1.5. Kt lun chng 1

    Trong chng ny ta i thnh lp phng trnh truyn nhit trong phi tm.

    Phng trnh truyn nhit trong phi t m chnh l mt phng trnh vi phn o

    hm ring (partial differential equations). Vic tnh ton trng nhit trong phi

    chnh l ta phi i gii phng trnh trn vi cc iu kin c th . chng ny gii thiu cng c ton hc vi hai phng php l gii tch v phng php s

    gii bi ton.

    Hn ch ca cc phng php gii thiu l kh khn cho vic thc hin cc

    bi ton iu khin v vi cc phng php thit k hin nay, khi thit k b iu

    khin, ta phi bit hm truyn ca i tng,.....

    Hnh 1.6 Trng nhit trong phi

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    26/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    23

    CHNG 2

    XY DNG M HNH HM TRUYN XCNH NHIT

    TRONG PHI TM

    2.1.t vn

    Nh bit vi cc h thng iu khin muniu khin mt thng s no

    ta phi o lngc thng s v ly c tn hiu phn hi . Tuy nhin trn

    thc t c nhiu thng s cng ngh ca i tng cn iu khin m ta khng th

    o trc tipc, v vy t ra vn xy dng m hnh Bit v tm Li

    2.2. Nghin cu i tng iu khin

    Xt mt l gia nhit t mt pha nh hnh v (hnh-2.1). Gi thit th tch

    bung l nh, coi nhit trong l l nh nhau. Nu b qua s truyn nhit qua u

    v cnh ca tm kim loi phng, rng ln vi cc thng s sau:

    H s dn nhit ca tm : W/m.K

    H s truyn nhit ca tm : W/ 2m

    Chiu di a (mt)Chiu rng b (mt)

    Chiu dy d (mt)

    Khi lng ring : Kg/ 3m

    Nhit dung ring c: J/kg.K

    Din tch b mt tip xc A=a*b ( 2m )

    Ta coi phi l mt i tng ng hc v c chia thnh n lp.i tng nghc ny c lng vo l nhit trong khng gian l; lng ra l nhit ca lp

    d, T(t)

    Tf(t)Heat source

    Hnh-2.1 M hnh phi 1 lp

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    27/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    24

    di cng. Vic chn n bng bao nhiu tu thuc Dy ca tm v chnh xc

    yu cu.

    2.3. Xy dng m hnh hm truyni vi vt mng

    Vt mng l vt c h s BIO

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    28/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    25

    2.4. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh 2 lp (n=2)

    Dng nhit chy vo lp 1 l:

    1( )

    11

    T Tf

    Q A T T f

    R

    = = (2.5)

    Vi1

    1

    .R

    A=

    Dng nhit chy ra lp 1 hay cng l dng nhit chy vo lp 2

    1

    2

    1

    1 2( )1 2/ 2

    ( )2

    / 2

    A T TQ T T

    d R

    RA

    d

    = =

    =

    (2.6)

    Vy phng trnh cn bng nhit l:

    11 1 2

    11 2

    2 1 22

    2

    T TdT T T fC

    dt R R

    dT T T C

    dt R

    =

    =

    (2.7)

    Xut pht t phng trnh2 1 2

    22

    dT T T C

    dt R

    = ta c:

    1

    2 2 2 1 2 2 2 2

    ( 1)C R T s T T C R s T T = + =

    Suy ra hm truyn ca lp th 2:

    Tf(t)Heat source

    d/2

    d/2

    1, T1(t)

    2, T2(t)

    Hnh-2.2 M hnh phi 2 lp

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    29/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    26

    ( ) 12( )2

    ( ) 11 2 2

    T sW s

    T s R C s= =

    +(2.8)

    Xut pht t phng trnh11 1 2

    11 2

    T TdT T T f

    Cdt R R

    = ta c :

    1

    ( ) 1 12

    2 1 1 1 2 1 1 1

    ( )( )

    f sW ss s

    R C R C R C R C

    TT + +

    =

    Suy ra hm truyn lp 1

    ( ) 11( )1

    ( ) 1 1

    1

    ( ) 1 12

    2 1 1 1 2 1

    T sW s

    T s R C fW s

    sR C R C R C

    = =

    + +

    (2.9)

    ( )

    1( )1

    11

    1 1 2

    1 W (s)2

    W sR

    R C s

    R

    =

    + + (2.10)

    2.5. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh 3 lp (n=3)

    Dng nhit chy vo lp 1 l:

    11

    ( ) ( )1 11

    ;

    T Tf

    Q A T T Rf R A

    = = = (2.11)

    Tf(t)Heat source

    d/3d/3

    d/3

    1, T1(t)2, T2(t)3, T3(t)

    Hnh-2.3 M hnh phi 3 lp

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    30/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    27

    Dng nhit chy ra lp 1 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 2)

    1 2( )1 1 2

    / 32

    / 3

    2

    1

    1

    A T TT T

    d R

    dR

    A

    Q

    = =

    =(2.12)

    Dng nhit chy ra lp 2 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 3)

    2 3( )

    2 2 3/ 3

    3

    / 3( )3

    2

    2

    A T TQ T T

    d R

    dRA

    = =

    =

    (2.13)

    Do khng c nhit chy ra lp 3 nn t (2.11), (2.12), (2.13). Ta c phng trnh

    cn bng nhit:

    11 1 21

    1 2

    2 32 1 2

    22 3

    3 2 33

    3

    T TdT T T fC

    dt R R

    T TdT T T

    Cdt R R

    dT T T C

    dt R

    =

    =

    =

    11 1 2

    1 1 2 1

    2 32 1 2

    2 2 3 2

    3 2 3

    3 3

    (a)

    (b)

    (c)

    T TdT T T f

    dt R C R C

    T TdT T T

    dt R C R C

    dT T T

    dt R C

    =

    =

    =

    (2.14)

    Xut pht t phng trnh (2.14c) ta xy dngc hm truyn ca lp th 3

    ( ) 13( )3

    ( ) 12 3 3

    T sW s

    T s R C s= =

    +(2.15)

    Xut pht t phng trnh (2.14b) ta xy dngc hm truyn ca lp th 2

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    31/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    28

    ( )

    ( )12

    ( )2 ( )

    1 2 2

    1( )2

    21 2 2

    3

    1

    ( ) 1 13

    3 2 2 2 3 2

    1 W ( )3

    T s

    W sT s R C

    W sR

    R C sR

    W ss

    R C R C R C

    s

    = =

    =

    + +

    + +

    (2.16)

    Xut pht t phng trnh (2.14a) ta xy dngc hm truyn ca lp th 1

    ( )

    ( ) 11( )1( ) 1 1

    1( )1

    11 1 1

    2

    1( ) 1 12

    2 1 1 1 2 1

    1 W ( )2

    T sW sT s R C

    f

    W sR

    R C sR

    W ss

    R C R C R C

    s

    = =

    =

    + +

    + +

    (2.17)

    2.6. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh 4 lp (n=4)

    Dng nhit chy vo lp 1 l

    11( ) ; ( )

    1 11

    T Tf

    A T T Rf

    R AQ

    = = = (2.18)

    Dng nhit chy ra lp 1 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 2)

    Tf(t)Heat source

    d/4

    d/4

    d/4d/4

    1, T1(t)2, T2(t)

    3, T3(t)4, T4(t)

    Hnh-2.4 M hnh phi 4 lp

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    32/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    29

    / 41 2( ) ; ( )

    1 1 2 2/ 4

    2

    1

    1

    A T T dT T R

    d R AQ

    = = = (2.19)

    Dng nhit chy ra lp 2 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 3)

    / 42 3( ) ; ( )2 2 3 3

    / 4 3

    2

    2 2

    A T T l dT T R

    d R A AQ

    = = = = (2.20)

    Dng nhit chy ra lp 3(cng chnh l dng nhit chy vo lp 4)

    3

    3

    / 43 4( ) ; ( )

    3 3 4 4/ 4 4Q

    A T T dT T R

    d R A

    = = = (2.21)

    Do khng c nhit chy ra lp 4 nn t (2.18), (2.19), (2.20), (2.21) ta c h

    phng trnh cn bng nhit:

    11 1 21

    1 2

    2 32 1 22

    2 3

    3 2 3 3 43

    3 4

    3 444

    4

    T TdT T T fC

    dt R R

    T TdT T T C

    dt R R

    d TT T T T C

    dt R R

    T TdTC

    dt R

    =

    =

    =

    =

    (a)

    (b)

    (c)

    11 1 2

    1 1 2 1

    2 1 2 2 3

    2 2 3 2

    3 2 3 3 4

    3 3 4 3

    4 3 4

    4 4

    T TdT T T f

    dt R C R C

    dT T T T T

    dt R C R C

    dT T T T T

    dt R C R C

    dT T T

    dt R C

    =

    =

    =

    = (d)

    (2.22)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    33/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    30

    Xut pht t phng trnh (2.22d) ta xy dngc hm truyn ca lp th 4

    ( ) 14( )4 ( ) 1

    3 4 4

    T sW s

    T s R C s= =

    +(2.23)

    Xut pht t phng trnh (2.21c) ta xy dngc hm truyn ca lp th 3

    ( )

    1

    ( ) 1 14

    4 3 3 3 4 3

    1 W ( )4

    1( )

    33 3

    1( )

    33

    1 3 34

    W ss

    R C R C R C

    s

    W sR C

    W sR

    R C s R

    + +

    =

    =

    + +

    (2.24)

    Xut pht t phng trnh (2.22b) ta xy dngc hm truyn ca lp th 2

    ( )

    1

    ( ) 1 13

    3 2 2 2 3 2

    1 W ( )3

    1( )

    22 2

    1( )2

    212 2

    3

    W ss

    R C R C R C

    s

    W sR C

    W sR

    R C sR

    + +

    =

    =

    + +

    (2.25)

    Xut pht t phng trnh (2.22a) ta xy dngc hm truyn ca lp th nht:

    ( )

    1

    ( ) 1 12

    2 1 1 1 2 1

    1 ( )2

    ( ) 11( )1( ) 1 1

    1( )1

    11 1 12

    W ss

    R C R C R C

    W s

    T sW s

    T s R C f

    W sR

    R C sR

    + +

    = =

    =

    + +

    (2.26)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    34/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    31

    2.7. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh n lp

    1 1W ( )

    n 1s

    R C sn nR Cn n

    =+

    n-1

    1 1 n

    1 1 1 1

    1

    W ( ) 1 1

    1W ( ) n n

    n n n n n n

    ss

    R C R C R C

    s R C

    + +

    =

    .

    .

    .

    3

    3 3

    4

    4 3 3 3 4 3

    1

    W ( ) 1 11W ( )

    ss R C R C R C

    sRC

    + +

    =

    2

    2 2 3

    3 2 2 2 3 2

    1

    W ( ) 1 11W ( )

    ss

    R C R C R C

    sR C

    + +

    =

    Tf(t) Heat source

    d/n

    d/n

    d/n

    1, T1(t)2, T2(t)

    n, Tn(t)

    .

    .

    .

    .

    .

    .

    Hnh-2.5 M hnh phi n lp

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    35/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    32

    2

    2 1 1 1 2 1

    1W ( )

    11 1

    1

    W ( ) 1 1s

    R C ss

    R C R C R C

    =

    + +

    Hay:

    ( )

    ( )4

    ( ) 1( )

    1( )1

    1( )

    11

    1 1 1

    1( )

    331

    3 34

    1( )

    21

    2 2

    1 ( )

    1 ( )

    n

    T snW sn R C sT s n nn

    W sn R

    nR C sn n Rn

    W sR

    R C sR

    W s

    R C s

    W s

    W s

    = =+

    = + +

    =+ +

    =+

    ( )

    ( )

    3

    2

    ;

    1 2 1

    2

    3

    1( )

    111

    1 12

    1 d/n d/n d/n(R = ; R = R = ... R = )n1 2 3A A A A

    1 ( )

    1 ( )

    ; ;n

    R

    R

    W sR

    R C sR

    W s

    W s

    +

    =+ +

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    36/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    33

    2.8. V d tnh ton hm truyn tng lp khi chia phi thnh 1 lp v 3 lp

    Ly vt liu l thp tm vi cc thng s nh sau :

    H s dn nhit ca tm =55.8 w/m.K (y coi h s dn nhit ca tm l

    hng s)Khi lng ring: =7800kg/ 3m

    Nhit dung ring c=460 j/kg.K

    H s truyn nhit =335 w/ 2m

    Chiu di tm a=40 cm=0.4 m

    Chiu rng tm b =25 cm =0.25 m

    Chiu dy tm d =5 cm =0.05 m

    Din tch b mt tm:A=a*b =0.4*0.25 =0.1 2m

    - Gi scoi tm thp l 1 lp :

    Khi s truyn nhit qua tm l truyn nhiti lu:

    V=0.4*0.25*0.05 = 0.005 3m

    m=V* =0.005*7800 =39 kg

    C =m*c =39*460 =17940

    R=0.0299

    Hm truyn i tng l

    1( )

    1W s

    RCs=

    +

    1( )

    536.406 1W s

    s=

    +

    - Gi s coi tm thp l 2 lp:Khi chiu dy mi lp l d/2=0.05/2 m

    V1=V2=.4*0.25*0.025=0.00253

    m

    m1 =m2 =V1* =0.0025*7800 =19.5 kg

    C1 =C2 =m1*c =19.5 *460 = 8970

    1

    1 10.0299

    0.1*335R

    A= = =

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    37/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    34

    2

    / 2 0.0250.00448

    55.8*0.1

    dR

    A= = =

    Hm truyn tng lp ca i tng l:

    22

    1 2 2

    1 21

    1 1 2

    2

    ( ) 1 1 1( )( ) 1 0.00448*8970 1 40.1856 1

    1 40.1856 1( )

    10762 575.7127 11 (1 W (s))

    T sW sT s R C s s s

    SW s

    R s sR C s

    R

    = = = =+ + +

    += =

    + ++ +

    - Gi s coi tm thp l 3 lp

    Khi chiu dy mi lp l d/3=0.05/3 m

    V1=V2=V3 =0.4*0.25*(0.05/3)3

    m m1=m2=m3 =V1*=0.4*0.25*(0.05/3)*7800=13kg

    C1=C2=C3 =m1*c =13*460 =5980

    1

    1 10.0299

    0.1*335R

    A= = =

    2 3

    / 3 0.05/ 30.00299

    55.8*0.1

    l dR R

    A A = = = = =

    Hm truyn tng lp ca i tng l :

    33

    2 3 3

    2 22

    2 2 3

    3

    2

    1 3 21

    1 1 22

    ( ) 1 1( )

    ( ) 1 17.88 1

    1 17.88 1( )

    318.85 53.55 11 (1 W (s))

    1 318.85 53.55 1( )

    57449 13127 589.05 1

    1 (1 W (s))

    T sW s

    T s R C s s

    sW s

    R s sR C s

    R

    s sW s

    R s s s

    R C s R

    = = =+ +

    += =

    + ++ +

    + += =

    + + +

    + +

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    38/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    35

    2.9. Kt qu m phng cho b quan st nhit

    - Khi coi tm phi l 1 lp:

    Hnh -2.6 B quan st phi 1 lp v kt qu m phng

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    39/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    36

    - Khi coi tm phi l 2 lp:

    Hnh -2.7 B quan st phi 2 lp v kt qu m phng

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    40/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    37

    - Khi coi tm phi l 3 lp ta c :

    Hnh -2.8 B quan st phi 3 lp v kt qu m phng

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    41/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    38

    2.10. Kt lun

    Da trn cc nh lut v truyn nhit, cc phng trnh cn bng nhit ta xy

    dng c m hnh hm truyn cho phi 1 lp, 2 lp, 3 lp, 4 lp, t tng q ut

    ha ta xy dng c m hnh hm truyn ca phi khi c chia thnh n lp.

    y chnh l nhng m hnh quan st nhit c m t ton hc di dng hm

    truyn. Nhng m hnh quan st ny s cho ta xc nhc nhit ti mt im

    bt k mt thi im bt k. y cngchnh l c s cho vi ciu khin trng

    nhit trong phi tha mn mt cng nght ra.

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    42/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    39

    CHNG 3

    THIT K B IU KHIN NHIT TRONG PHI TM

    3.1. Gii thiu mt s phng php thit k

    3.1.1.Phngphp a thc c trng c h ssuy gim thay i c

    Phng php h s suy gim ( Phng php a thc c trng c h s suy gim

    thay i c) da vo a thc chun bc 2 c n ghin cu y tng qut

    cho bc cao hn.

    - Xt h bc 2 :

    Gi s h bc 2 c hm truyn

    ( )2

    0 02 2 2

    0 1 2 0 0. 2 . .aW s

    a a s a s s s

    = =+ + + +

    (3.1)

    : h s suy gim

    0 : tn s ring

    Khi h s suy gim thay i s lm cht lng ca h thay i, kho st cht lng

    ca h khi thay i, c th cng nh qa iu chnh cng tng ln.

    Ta c :2

    2 1

    0 2

    4 aa a

    =

    -Phng php a thc c trng c h s suy gim thay i c cho h bc

    cao

    Gi s hm truyn ca h c dng:

    ( )0

    1

    1

    0

    ... asasa

    asW

    n

    n

    n

    n +++=

    (3.2)

    Ta dng h s c trngnh sau:

    2 2 2 2

    1 2 11 2 1

    0 2 1 3 2 1 1

    0 1 10 1 1

    1 2 1

    2

    1 1 1 1 21 2

    0 0 2 0 2 1 1

    , ;........; ;

    ; ;..............; ;

    ; ;.......;

    n nn n

    n n n n

    n nn n

    n n

    nn

    n

    a a a a

    a a a a a a a a

    a a a a

    a a a a

    a a a

    a a a a

    +

    +

    = = = =

    = = = =

    = = = = =

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    43/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    40

    Mta thc cho c xc nh bng cch cho mt tn s c trng th nht

    0 v h s suy gim ly c nh. Vy ta tnhc cc thng s khc c xc

    nh bng cch nhn k tip nhau vi.

    2 2 20 1 0 1 010 1 1 0 3 0

    1 2 0 2 0 1 2

    ; ; ;a a a aaa a a a a a a

    = = = = = =

    Tng t nh vy ta xc nh: 2 30 0 0 0, , , , ...

    Thng thng ta chn a0 = 1 v a1=1

    30

    33

    2012

    10

    0

    011 1

    ==

    ===

    a

    a

    aaa

    Vy ta c:

    ( ) kkkk

    kk

    a=

    =

    02/1

    0

    Ch

    1%

    0 0

    2,22,2

    at

    a

    =

    : Khi cho cng 1 s h s cho cc gi tr n khc th cht lng ca h

    thng thay i, n cng ln th thi gian hm qu ln u tin t xc lp cngnh.

    H s c tnh cht ca h s suy gim, khi cng b h dao ng cng

    mnh, < 1,5 h tr ln mt n nh, nh qu iu chnh % ln

    Lng qu iu chnh quan h vi theo cng thc kinh nghim

    Lg(%)=4,8 2 (3.3)

    Thi gian qu t cc i

    (3.4)

    Ngita thng chn > 1,6

    Bng - 3.1 Bng tnh sn mt s gi tr % theo

    1,6 1,75 2 2,4

    % 40 20 6 1

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    44/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    41

    - Xt nh hng ca t s hm truyn

    Gi s hm truyn kn ca h c dng:

    ( ) 011

    0

    1

    1

    ...

    '...''

    asasa

    asasasW

    nn

    nn

    m

    m

    m

    m

    +++

    +++=

    (3.5)

    Khi m tng th % tng v t gim, c cht lng % cho trc ngi ta

    dng h s hiu chnh nh sau:

    Xt khi t s hm truyn c dng bc 1

    ( )0

    1

    1

    01

    ...

    ''

    asasa

    asasW

    n

    n

    n

    n +++

    +=

    (3.6)

    ( )

    1

    00

    0

    0

    '

    ''

    5,1'

    45,1'

    a

    a=

    +=

    (3.7)

    Khi thit k c xc nh theo mu s ca (3.6) sau dng cng thc (3.7)

    xc nh li ri xc nh lng qu iu chnh theo cng thc (3.3)

    Thi gian qu c tnh:

    =

    00 '4

    112,2

    t (3.8)

    Khi t s hm truyn c dng bc 2

    ( )0

    1

    1

    01

    2

    2

    ...

    '''

    asasa

    asasasW

    n

    n

    n

    n +++

    ++=

    (3.9)

    Ta c :

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    45/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    42

    ( )

    =

    ==

    +=

    00

    20

    12

    1

    00

    20

    203

    '

    112,2

    ''

    '4,

    '

    ''

    5,1'

    6,15,1'

    t

    aa

    a

    a

    a

    3.1.2.Phng php b hng s thi gian tri

    - Khi nim chung

    Trong cc h thng iu khin i tng cng nghip ta thng gp cc i

    tng c 1 hoc 2 hng s thi gian ln, trong khi c cu iu khin chng li c

    hng s thi gian rt b

    Khi i tng iu khin c 1 hoc 2 hng s thi gian ln nu ta thit k b

    iu khin c kh nng b c nhng hng s thi gian ln a h kn ca h

    thng v dng bc 2 chun c dng:

    ( )2

    00

    2

    2

    0

    2

    ++=

    sssWk (3.10)

    Cc i tng cng nghip ni chung thng lm vic trong c ng 1 tn s

    thp, mong mun ( ) 1jWk khi 0 (3.11)

    Khi 0 hm tuyn tnh s hWh(j ) , nn trong h phi c khu

    tch phn

    Vi tn s cao, iu kin (3.11) khng tho mn c

    Vy khi 0 th ( ) 0jWk do tn s ct cng ln cng tt

    - Xc nh thng s ca biu chnh theo tiu chun phng

    Theo tiu chun phng h c hnh vi tch phn

    ( )kW j

    Hnh-3.1c tnh bin-tn ca hm mdun ti u

    1

    c

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    46/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    43

    xt trng hp tng qut:

    ( )1

    1

    1 1

    1 1

    bsnn

    dtk

    jsk bj

    W s KT s T s= =

    = + + (3.12)

    Tsk: L cc hng s thi gian ln ca i tng

    Tbj : L cc hng s thi gian b ca i tng

    Ch

    ( ) ( )1

    11

    dn

    dc k

    ki

    d s

    k sk

    W s T sT s

    n n

    T T

    =

    = +

    =

    =

    : i tng phi a v phn hi -1

    Nguyn tcchung l b cc hng s thi gian tri trong mch h. Do vy

    trong mch ch cn li hng s thi gian b. Khi h c 1 hng s thi gian ln chn

    b iu chnh l PI, khi h c 2 hng s thi g ian tri chon b iu chnh l PID,

    nu i tng c nhiu hn 2 hng s thi gian tri th dng phng php ni tip

    cc b iu chnh, hoc dngphng php khc.

    Chn b iu khin:

    (3.13)

    Tuy trng hp c nhiu hng s thi gian b, th hng s thi gian b tng

    ng c tnh:

    1

    bn

    b bj

    j

    T T=

    = (3.14)

    Sau khi b , h h c dng:

    ( )1

    1

    1

    bn

    h

    ji bj

    KW s

    T s T s==

    + (3.15)

    Ti l hng s tch phn ca biu chnh cn cxc nh

    (-)

    xWh(s)

    y

    Hnh 3.2

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    47/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    44

    Khi b h kn c hm truyn :

    ( )

    ( )( )

    1

    1 1

    11 1 1

    bk n

    ibj

    h j

    W sT s

    T s

    W s k =

    = =+ + +

    (3.16)

    Bnh phng modul c tnh tn h kn

    ( ) ( ) ( )( ) ( )

    ( )

    = =

    = = =

    = =+ + +

    =

    + + + +

    2

    1 1

    2 6

    2 2 4 2

    2 21 1 1

    1 1.

    1 1 1 1

    1

    1 2 2 1

    bb b

    n nk k kb b

    i i

    bj bj j j

    nn n

    i i ibj bj i bj j j j

    W s W j W j Ts Ts

    T s T sK K

    T T TT T T Tk K K K

    (3.17)

    tho mn iu kin (3.11)ngi ta thng thit k sao cho:

    ( ) ( )1 1

    2 1 0 2 1 2b bn n

    ibj i bj b

    j j

    TT T K T KT

    K = = + = = + =

    Hm truyn ca h kn sau khi chn b iu chnh c dng:

    ( )22221

    1

    sTsTsW

    bb

    k++

    =

    Tiu chun phngc tng kt theo bng 3.2.

    Im

    b

    1J.

    2T

    b

    1-J.

    2T

    b

    1-

    2T

    .Re

    Hnh-3.3

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    48/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    45

    ttB iu chnh Tn Tv Tv2 Ti

    1 PI :sT

    sT

    i

    n 1+ T1 - - 2KTb

    2( )( )+ +1 1

    :T s T sn v

    PIDT si

    T1 T2 - 2KTb

    3( )( )( )21 1 1

    2 :n v v

    i

    T s T s T sPID

    T s

    + + + T1 T2 T3 2KTb

    B iu chnh PID2 t dng, v kh thc hin c phn cng.

    Hm qu i vi tn hiu t:

    Hm truyn kn ca h sau khi chn b iu chnh :

    ( )22221

    1

    sTsTsW

    bb

    k++

    = (3.18)

    bT2

    1707,0

    2

    10 ===

    Hm qu :

    ( ) ( ) ( )[ ]bbTt

    TtTteth b 2/sin2/cos12/ = (3.19)

    Tc ng qu vi tc ng ca nhiu:

    Hm nhiu f vit dng:

    ( )( )( )

    ( )( ) ( )

    ( ) ( )

    ( )sTsTsWsW

    sWsW

    sW

    sE

    sYsW

    bb

    dcdt

    dcdt

    dt

    f

    +

    =

    +==

    12

    1

    1(3.20)

    dcW ( )s dtW ( )s x e

    f

    y

    (-)

    Hnh-3.4

    Bng - 3.2 La chn b iu khin theo tiu chun phng

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    49/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    46

    Xt i tng c 2 hng s thi gian ln :

    ( )( )( )

    ( )

    ( )

    ( )( )( )2 21 2 1 22 11 1

    11 1 1 1 1 2 21

    2 1

    b b

    f

    b b

    b b

    KT s T sW s

    T s T s T s T s T s T s

    sT T s

    += =

    + + + + + ++

    +

    (3.21)

    Hm truyn c im khng: 0 v -1/Tb

    Xt trng thi ca h khi c nhiu trng thi xc lp

    Gi s f(t) = 1(t) 1

    ( )F ss

    = Y(s) = Wf(s)F(s)

    ( ) ( )( )

    ( )( )( )2 20 0

    1 2

    2 1lim lim 0

    1 1 1 2 2

    b b

    s s

    b b

    KT s T sy sY s s

    T s T s T s T s

    + = = =

    + + + +

    ch xc lp nh hng ca nhiu khng cn na

    gi s i tng c 1 hng s thi gian tri

    ( )

    ( )( )

    ( )( )

    1

    2 2

    1

    1

    2 1

    1 2 2 1

    dt

    b b

    f

    b b

    KW s

    T s

    KT T sW s

    T s T s T s

    =+

    +=

    + + +

    Ta cng chng minh tng t :

    ( ) ( ) 0== fhy

    3.1.3.Thit k b iu chnh cho h c hnh vi tch phn

    -t vn

    Ta xt i tng bc 1

    ( )( )( )1 1 1b

    KW s

    T s T s=

    + +(3.22)

    Theo tiu chun phng, chn b iu chnh l PI:

    ( ) 11

    2dc

    b

    T sW s

    KT s

    += (3.23)

    Gi s hng s thi gian T1 rt ln th b iu chnh PI c tc dng nh b

    iu chnh P do thnh phn tch phn khng cn na, tng t b iu chnh l PIDkt qu c hiu qu nh PD, nhng vn cn sai lch tnh

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    50/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    47

    Khi T1 rt ln ta c:

    ( )( )

    ( )( )( )

    ( )2 2 2 21 1

    1 2 1

    1 2 2 1 2 2 1

    b b b b

    f

    b b b b

    KT s T s KT T sW s

    T s T s T s T T s T s

    + += =

    + + + + + (3.24)

    Ta thy ch xc lp s0 nhng Wf(s) khng th bng khng.

    Nh vy khi h c hnh vi tch phn hay c hng s thi gian qu ln m

    dng tiu chun i xng , th s dnn sai lch tnhi vi tn hiut v vi

    nhiu.

    - Thit k b iu chnhc hnh vi tch phn theo tiu chun i xng

    c tc ng nhanh i vi nhiu, cn c h s khuch i ln khi tn s

    b, c th chn hng s thi gian ca biu chnh nh sau:

    1 2...d d dn d T T T T = = = =

    B iu chnh c dng: ( )( )1 d

    n

    d

    dc

    i

    T sW s

    T s

    += (3.25)

    Hm truyn h h:

    ( )( )

    ( ) ( )1

    1

    1 1s

    n

    h n

    i b k

    k

    K T s

    W sT s T s T s

    =

    +=

    + +(3.26)

    Khi hng s thi gian ca i tng l rt ln

    ( )( )

    ( )1

    1

    1

    d

    s

    s

    n

    n

    h nn

    i b k

    k

    K T sW s

    T s T s s T =

    +

    + (3.27)

    Cng nh tiu chun phng, iu kin trc tin l: ns = nd. n gin ta dng khiu:

    0

    1

    d

    d

    n

    d

    n

    k

    k

    KTK

    T=

    =

    Suy ra (3.27) c dng: ( )( )

    0 1

    1

    sn

    dh

    i b d

    K T sW s

    T s T s sT

    +

    + (3.28)

    Dng php bin i gn ng:

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    51/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    48

    1 1 11 1

    s sn n

    d s de

    d d de de

    d

    des

    T s n T s

    T s T s T s T s

    TT

    n

    + += + + =

    =

    (3.29)

    Vy ta c :

    ( )( )

    ( )

    0

    2

    0

    1

    1

    1( )

    1 1

    deh

    i b de

    dek

    de ide b

    K T sW s

    sT T s T s

    T sW s

    T TT s s T s

    K

    +=

    +

    +=

    + + +

    (3.30)

    Bnh phng modul c tnh tn h kn c dng

    ( ) ( ) ( )( )

    ( )

    2 22

    2

    24 2

    2 2 6

    0 0 0 0

    1

    1 2 2

    dek k k

    i de i i de b ide de b

    TW W j W j

    D

    T T T T T T T D T T T

    K K K K

    +=

    = + + +

    cho ( ) ( ) 11lim 220

    DjW

    Ta rt ra :

    02

    4

    i b

    de b

    T K T

    T T

    =

    =(3.31)

    Thng s ca b iu chnh c chn theo:

    0

    1 1

    4

    2,

    s s

    s s

    dde d s b

    sn n

    d ds d i bn n

    k k

    k k

    TT T n T

    n

    KT KT n n K T T

    T T= =

    = =

    = = =

    (3.32)

    Vy ta c hm truyn ca h h:

    ( )( )

    1 4 1

    4 2 1

    bh

    b b b

    T sW s

    T s T s T s

    ++

    (3.33)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    52/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    49

    c tnh tn s logarit ca h h ( )sWh i xng nhau qua tn s ct

    bc

    T2

    1= nn

    gi l tiu chun i xng

    tt B iu chnh Tn Tv Tv2 Ti

    1sT

    sTPI

    i

    n+1

    : bT4 - -2

    1

    8 bK

    TT

    2( )( )

    sT

    sTsTPID

    i

    vn ++ 11: bT8 bT8 -3

    1 2

    128 bK

    TTT

    3( )( )( )21 1 1

    2 :n v v

    i

    T s T s T sPID

    T s

    + + + bT12 bT12 bT12

    4

    1 2 3

    3456 bK

    TT T T

    Biu thc (3.33) l biu thc x p x khi h l bc 1 v c hnh vi tch phn.

    Trong trng hp h bc 1 vi khu qun tnh th biu thc qun tnh:

    ( )( )( )

    1

    2

    1

    1

    1 4

    8 1 1

    b

    bbb

    T sTW s

    TTs T s T s

    T

    +=+ +

    (3.34)

    Hm truyn kn vi tn hiu t x(t) = 1(t)

    ( )

    ( )( )

    1

    2

    11

    1 4

    1 4 8 1 1

    b

    bb

    b b

    T sTW s

    TT

    T s s T s T sT

    +=

    + + + +

    (3.35)

    Hm truyn kn ca h thng c thit k theo tiu chun i xng:

    ( )( )

    ( )

    2 2

    2 2 3 3

    1 4

    8 1

    1 4

    1 4 8 8

    bh

    b b

    bk

    b b b

    T sW s

    T s T s

    T sW s

    T s T s T s

    +=

    +

    +=

    + + +

    Bng- 3.3 Quy tc xc nh b iu chnh theo tiu chun i xng

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    53/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    50

    Vy khi T1 cng ln so vi Tb, s tng qu iu chnh gim thi gian p

    ng T0, tc ng nhanh ch yu ph thuc vo Tb. gim lng qu iu

    chnh, dng b lc u vo vi mc ch l b tr im 0

    ( ) sTsW bl

    41

    1

    +=

    3.1.4.Phng php thit k b b

    Xc nh b iu khin Wk(s) da trn c s bit trc hm truyn ca i tng

    v bin hm truyn ca c h thng W *(s), W*(s) c xc nh t y u cu cht

    lng ca bi ton iu khin

    Gi s i tng c hm truyn dng:

    ( ) ( )( )

    ( ) ( )( )

    ( )( ) ( )

    ( ) ( )

    ( )( )

    ( )( )

    ( )( )

    ( )( ) ( )

    *

    *

    *

    &

    .

    1

    1`. .

    1

    dt

    dc dt

    dc dt

    dc

    dt

    A s C sW s W sB s D s

    W s W sW s

    W s W s

    W s B s C sW s

    W s W s A s D s C s

    = =

    =+

    = =

    iu kin : D(s) C(s) phi l a thc Hurwist (h n nh: tt c cc im

    khng v im cc phi nm bn tri trc o)Gi nA l bc ca A(s)

    Gi nB l bc ca B(s)

    Gi nC l bc ca C(s)

    Gi nD l bc ca D(s)

    Vy

    DCAB

    DACB

    nnnn

    nnnn

    Mun tch hp c b iu khin b th bc ca i tng ca h kn tng

    i khng nh hn b tng i ca i tng

    -xt trng hp W*(p) c dng:

    ( )* 0 10 1

    . ... .

    . ... .

    m

    m

    n

    n

    c c s c sW s

    d d s d s

    + + +=

    + + +

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    54/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    51

    Mun cho h khng c sai lch tnh :

    ( ) ( ) 00*

    011lim dcsWimlth

    st===

    xt

    ( ) ( ) ( ) ( )11.211121 ......... ++++++= mmnn scsccsdsddssCsD

    m ( )( )( )

    ( )( ) ( )

    .dcB s C s

    W sA s D s C s

    =

    Vy h kn khng c sai lch tnh b iu khin thit k theo phng php

    b cha thnh phn tch phn nu i tng c ha c thnh phn , ngc li khi

    i tng c sn thnh phn tch phn th b iu khin s khng cha thnh

    phn tch phn na.3.1.5. B iu khin m

    -Cu trc ca b iu khin m

    Cc b iu khin m c thit k da trn logic m c gi l b iu

    khin m (FLC : Fuzzy Logic Control)

    -B iu khin m c bn

    B iu khin m c bn c dng nh hnh -3.5 gm 3 khi:

    Khi 1: lm m ho

    Khi 2: xc nh lut hp thnh

    Khi 3: Gii m

    B iu khin m c bn gm ba khu chnh l khu m ho, thit b thc

    hin lut hp thnh v khu gii m.

    Hnh -3.5 B iu khin m c bn

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    55/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    52

    - B iu khin m ng

    Do b iu khin m c bn ch c

    kh nng x l cc gi tr tn hiu hin thi

    nn n thuc nhm cc b iu khin m

    tnh. Tuy vy, m rng min ng dng

    ca chng vo cc bi ton iu khin

    ng, cc khu ng hc cn thit s c

    ni thm vo b iu khin m c bn

    hnh -3.6. Cc khu ng c nhim v cung cp thm cho b iu khin m c bn

    cc gi tr o hm hay tch phn ca tn hiu. Cng vi cc khu ng b sung ny,

    b iu khin m c bn s c gi l b iu khin mng.

    - u im nhc im ca iu khin m

    - Khi lng cng vic thit k gim i nhiu do khng cn s dng m hnh

    i tng trong vic tng hp h thng.

    - B iu khin m d hiu hn so vi cc b iu khin khc v d dng

    thay i.

    - i vi cc bi ton thit k c phc tp cao, gii php dng b iu

    khin m cho php gim khi lng tnh ton v gim gi thnh sn phm.

    - Trong nhiu trng hp b iu khin m lm vic n nh hn, bn vng

    hn v cht lng iu khin cao hn.

    - iu khin m c th s dng cho cc h thng khng cn bit chnh xc

    m hnh i tng.

    - V h thng iu khin m gn vi nguyn liu khin ca con ngi

    (con ngi khng c cc cm bin cm nhn chnh xc i tng), do cc b

    cm bin s dng c th khng cn chnh xc cao.

    + Vic nghin cu v l thuyt i vi l thuyt m cha tht hon thin

    (tnh n nh, tnh phi tuyn, ti u).

    + Cho n nay cha c nguyn tc chun mc cho vic thit k cng nh

    cha th kho st tnh n nh, tnh bn vng, cht lng, qu trnh qu cng

    nh qu trnh nh hng ca nhiu cho cc b iu khin m.

    - Khng thit k h iu khin m cho cc bi ton m h iu khin kinh

    in c th d dng thc hin c nh cc b iu khin P, PI, PD, PID.

    Hnh -3.6. B iu khin m ng

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    56/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    53

    - Hn ch s dng iu khin m cho cc h thng cn m bo an ton

    cao do nhng yu cu v cht lng v mc ch ca h thng iu khin m ch c

    th xc nh v t c qua thc nghim.

    - H thng iu khin m l h thng iu khin mang tnh chuyn gia, gn

    vi nguyn l iu khin ca con ngi, do ngi thit k phi hon ton

    hiu bit v kinh nghim v h thng cn iu khin mi c th thit k c h

    iu khin m.

    - M ho

    M ho c nh ngha nh l s nh x ( s lm tng ng), t tp m cc gi

    tr thc x* U thnh cc gi tr m A U, nguyn tc chung vic thc hin m

    ho l:

    - T tp gi tr thc x u vo s to ra tp m A vi hm lin thuc c gi tr

    rng ti cc im r x

    - Nu c nhiu u vo th vic m ho s gp phn kh c nhiu

    - Vic m ho phi to iu kin n gin tnh ton cho sau ny

    - C 3 phng php m ho:

    + M ho n v (Singleten fuzzifier) l t cc im gi tr thc x U ly cc

    gi tr n v ca tp mA

    ==

    '0

    '1)('

    xxkhi

    xxkhixA

    ngha l hm lin thuc dng:

    + M ho Gaus (Gaussian fuzzifier) : l t cc im gi tr thc x* U ly cc

    gi tr trong tp mA vi hm lin thuc dng hnh tam gic hoc vung

    - Quy lut suy din v c ch suy din m

    - Mnh hp thnhLut m c bn l lut m t bi quan h: Nu ... Th...(IF....THEN....), mt

    cch tng qut c dng:

    NU TH

    Mt mi quan h Nu.... Th ..... gi l mt mnh hp thnh, trong mt

    mnh hp thnh c th c mt mnh iu kin hoc nhiu mnh iu kin

    v mt hoc nhiu mnh kt lun.

    Mt s dng mnh m:

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    57/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    54

    x = A v x1 = A1 v x2 B.

    x1 = A1 v x2 = A2 v ... v xn = An

    x1 = A1 hoc x2 = A2 hoc ... hoc xn = An (3.36)

    (lu rng cc php logic v (and), hoc (or), Ph nh (not) trong log ic m tngng cc php giao, hp, b).

    Trong h m lut m l b no ca n, ngi thit k phi da vo kinh

    nghim ca mnh m pht biu v xy dng cho c mt tp m dng ny lm c

    s cho vic trin khai thit k tip theo.

    - Qui tc hp thnh

    T mt gi tr u vo x0 hay c th hn l ph thuc A(x0) ta phi xc

    nh c u ra hay ph thuc ca u ra. ph thuc u ra s l mt tp

    m gi l tp mB'(y), tp m B' cng c s vi tp m kt lun B.

    Nh vy, biu din h s tha mn mnh kt lun nh mt tp m B' cng

    c s vi B th mnh hp thnh chnh l nh x.

    A(x0) B'(y). (3.37)

    M t mnh hp thnh chnh l m t nh x trn, c ngha l phi tm

    c hm lin thuc AB

    (x,y) cho mnh hp thnh A B, c nhiu cch m t

    mnh hp thnh gi l cc qui tc hp thnh l:

    1- Cng thc Zadeh: (qui tc hp thnh Zadeh)

    AB(x,y) = MAX{MIN{A(x), B(y)}, 1 - A(x)}. (3.38)

    2- Cng thc Lukasiewicz: (qui tc hp thnhLukasiewicz)

    AB(x,y) = MIN{1, 1 - A(x) + B(y)}. (3.39)

    3- Cng thc Kleene-Dienes: (qui tc hp thnh Kleene-Dienes)

    AB(x,y) = MAX{1 - A(x), B(y)}. (3.40)

    Theo nguyn tc ca Mandani " ph thuc ca kt lun khng c ln

    hn ph thuc ca iu kin" ta c cch xc nh hm lin thuc AB(x,y) cho

    mnh hp thnh AB nh sau.

    4-Cng thc MIN: (qui tc hp thnh MIN ca Mandani,sch gi l qui

    tc hp thnh MAX-MIN)

    AB(x,y) = MIN{A(x), B(y)}. (3.41)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    58/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    55

    5-Cng thc PROD: (qui tc hp thnh MIN ca Mandani, sch gi l qui

    tc hp thnh MAX-PROD)

    AB(x,y) = A(x)B(y). (3.42)

    Cc cng thc (3.38, ..., 3.42) cho mnh hp thnh AB c gi l ccquy tc hp thnh. Hai quy tc hp thnh theo Mamdani l MIN (MAX -MIN) v

    PROD (MAX-PROD) hay c s dng hn c.

    Xt mnh hp thnh mt iu kin: Nu x = A th y = B, (x c th l tc

    xe, y l bn p ga, A l chm, B l tng) x c xc nh bi cc hm lin

    thuc A(x), v y c xc nh bi cc hm lin thuc B(y) th hm lin thuc

    AB(x,y) s dng quy tc MIN v quy tc PROD ti mt gi tr r

    0xx = c ch ra trn hnh 3.6 : a v b.

    Hnh -3.7: Hm lin thuc ca lut hp thnh A B(x,y)a, Hm lin thucb, Vi qui tc MAX-MINc, Vi qui tc MAX-PROD

    b,A(x)

    B(y)

    x0

    H

    AB(x0,y)

    x y

    A(x)

    B(y)

    x0

    H

    AB(x0,y)

    x

    y

    c,

    a,A(x)

    B(y)

    x y

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    59/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    56

    - Luthp thnh

    n gin ngi ta k hiu mnh hp thnh AB ti mt gi tr r

    0xx = l R. Tn gi chung ca m hnh R (ma trn) l lut hp thnh.

    Hm lin thuc AB(x,y) ca m hnh R c biu din theo cch t hpcc mnh hp thnh no, theo quy tc hp thnh no th lut hp thnh c tn gi

    l tn ghp ca cch t hp v tn quy tc hp thnh .

    + Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp A B(x) =

    MAX{A(x), B(x)} v quy tc MIN th ta c lut hp thnh MAX-MIN.

    + Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp A B(x) =

    MAX{A(x), B(x)} v quy tc PROD th ta c lut hp thnh MAX-PROD.

    + Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp Lukasiewier: A

    B(x) = min{1, A(x) + B(x)} v quy tc MIN th ta c lut hp thnh SUM-MIN.

    + Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp Lukasiewier: A

    B(x) = min{1, A(x) + B(x)} v quy tc PROD th ta c lut hp thnh SUM -

    PROD.

    Ch

    Nh vy:

    : Nu lut hp thnh ch c mt mnh hp thnh (khng ph i t hp) th

    thc cht cha th hin c khi nim MAX hoc SUM, khi lut hp thnhMAX-MIN tng ng SUM-MIN, MAX-PROD tng ng SUM-PROD.

    K hiu gi tr m u ra l B' th hm lin thuc ca B' ti mt gi tr r x 0

    vi quy tc MAX-MIN s l:

    B'(y) = R(x0,y) = MIN{A(x0) B(y)} (3.43)

    T cng thc (3.39) ta thy khi cao ca tp m B l 1 th cao ca tp

    m B' s chnh l cao ca tp m A ti x0, hnh-3.6b.

    )x()x(H 0A0 =

    Ta gi )x(H 0 l tha mn mnh iu kin hay gi tt l tha mn.

    Th hai lut hp thnh MAX-MIN v MAX-PROD c vit nh sau:

    1- Lut hp thnh MAX-MIN:

    B'(y) = R(x0,y) = MIN{ )x(H 0 , B(y)}. (3.44)

    2- Lut hp thnh MAX-PROD:

    B'(y) = R(x0,y) = )x(H 0 B(y). (3.45)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    60/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    57

    Do xc nh hm lin thuc B'(y) ta phi xc nh tha mn

    )x(H 0 sau c th s dng cc cng thc (3.44) hoc (3.45).

    * Cch xc nh tha mn )x(H 0

    Cch xc nh tha mn )x(H 0 c ch ra trn hnh -3.8.

    + Khi tn hiu vo l mt gi tr r x0 hnh 3.8a.

    + Khi tn hiu vo l mt gi tr m vi hm lin thuc A'(x) hnh 3.8-b.- Lut hp thnh mt iu kin

    T cc khi nim v lut hp thnh v tp m u ra B'(y) nh trn ta c th

    xy dng thut ton xc nh lut hp thnh v tp m u ra.

    - Thut ton xy dng lut hp thnh R

    Lut hp thnh R chnh l m hnh ma trn R ca mnh hp thnh AB,

    ng vi mi cng thc tnh hm lin thuc AB(x,y) khc nhau ta c cc lut hp

    thnh khc nhau. Nhng nhn chung xy dng lut hp thnh R (mt iu kin)ta c th tin hnh theo cc bc sau:

    Bc 1

    ni21 x,...,x,...,x,x

    : Ri rc ha cc hm lin thuc A(x), B(y), s im ri rc ha vi tn s

    ln sao cho khng b mt tn hiu. Chng hn ri rc hm A(x) vi n im

    , hm B(y) vi m im y1, y2 ... yj ...ym .

    Bc 2 )x(TA

    : Xc nh hm lin thuc ri rc v )y(TB

    l: (T l chuyn v)

    )}x(,...),x(),x({)x( nA2A1ATA =

    Hnh -3.8: Xc nh tha mn H(x0)a, Vi gi tr vo r x0b, Vi gi tr vo m c hm lin thucA'(x)

    A(x)

    x0

    )x(H 0

    xa,

    A(x)

    xb,

    A'(x)

    )x(H 0

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    61/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    58

    )}y(,...),y(),y({)y( mB2B1BT

    B= (3.46)

    Bc 3

    =

    =

    nm1n

    m111

    mnR1nR

    m1R11R

    r...r

    r...r

    )y,x(...)y,x(

    )y,x(...)y,x(

    R

    : Xy dng ma trn hp thnh R, ma trn ny c n hng v m ct:

    (3.47)

    trong : rij = R(xi, yj) c tnh theo cc cng thc (3.38) n (3.42). Thc t hay

    dng hai cng thc MIN v PROD ca Mandani (3.41) v (3.42) l:

    - Theo cng thc MIN (vi lut hp thnh MAX-MIN):

    rij = R(xi, yj) = MIN {A(xi), B(yj)}. (3.48)

    - Theo cng thc PROD (vi lut hp thnh MAX-PROD):rij = R(xi, yj) = A(xi).B(yj). (3.49)

    * Cng thc tng qut xy dng lut hp thnh R

    T cc cng thc (3.46) n (3.49) ta thy c th a ra cng thc tng qut

    (cng thc dyadic) tnh ma trn hp thnh R nh sau:

    )y().x(RT

    BA= (3.50)

    Trong cng thc (3.50 ) nu p dng quy tc MAX-MIN th php nhncthay bng php ly cc tiu (min), vi quy tc MAX-PROD th thc hin php nhn

    nh bnh thng.

    - Xc nh hm lin thuc u ra B'(y) khi c lut hp thnh

    T ma trn R ta thy hm lin thuc u ra B'(y) ng vi mt gi tr u vo

    x0 chnh l mt hng ca ma trn R.

    n gin ta gi a l vector xc nh v tr ca gi tr r x 0, vector xc nh

    v tr ch c mt gi tr bng 1 ti v tr c x0 cn cc gi tr khc u bng 0. Do vycho mt gi tr r bt k }x,...,x,...,x{Xx ni1= ta s c mt vector chuyn v a

    T

    vi:

    aT = (a1, a2, ... ai ..., an)

    trong ch c mt phn t a i duy nht c ch s i l v tr ca x0 trong x c gi tr

    bng 1, cc phn t cn li u bng khng. Nh vy hm lin thuc B'(y) s c

    xc nh:

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    62/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    59

    B'(y) = aT.R = (a1, a2, ... ai ..., an)

    nm1n

    m111

    r...r

    r...r

    = (l1, l 2, ..., l j, ..., l m)

    vi: ==n

    1iijij ral (3.51)

    Trong thc t trnh phi s dng thut ton nhn ma trn (tng tc x

    l) th php nhn ma trn kiu (3.51 ) c thay bi lut max-min ca Zadeh vi

    max (ly cc i) thay vo v tr php cng, min (ly cc tiu) thay vo v php

    nhn.

    }r,amin{max ijini1

    j

    =l (3.52)

    Kt qu ca hai php tnh (3.51) v (3.52) vi u vo l gi tr rl hon ton nhnhau.

    *Ch : Khi lng vo l tp m A' vi hm lin thuc A'(x), th vector xcnh

    v tr a gm cc gi tr ri rc ca hm lin thuc A'(x) ti cc im

    }x,...,x,...,x{Xx ni1= khi ny khng s dng cn g thc (3.52) c, phi s

    dng cng thc (3.51).

    - . Lut hp thnh nhiu iu kin

    Thut ton xy dng lut hp thnh R:

    + Ri rc ha min xc nh cc hm lin thuc ca cc mnh iu kin

    v mnh kt lun.

    + Xc nh tha mn H cho tng vector cc gi tr r u vo l vector t

    hpd im mu thuc min xc nh ca cc hm lin thuc )x( iAi ,1,...,i d= .

    Chng hn vi mt vector cc gi tr r u vo

    1c

    x

    cd

    =

    M trong ci, i = 1, ..., d l

    mt trong cc im mu min xc nh ca ( )xiAi

    , th:

    )}c(),...,c(),c({MINH dA2A1A d21 = (3.53)

    + Lp m hnh ma trn R gm cc hm lin thuc gi tr m u ra cho tng

    vector cc gi tr u vo theo nguyn tc:

    )}y(,H{MIN)y( B'B = nu quy tc s dng l MAX-MIN (3.41).

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    63/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    60

    )y(.H)y( B'B = nu quy tc s dng l MAX-PROD (3.42).

    Khng nh lut hp thnh mt iu kin, lut hp thnh R ca d mnh

    iu kin khng th biu din di dng ma trn c na m thnh mt li trong

    khng gian d +1 chiu.- Lut ca nhiu mnh hp thnh

    Trong thc t t c h m no ch lm vic vi mt mnh hp thnh m

    thng vi nhiu mnh hp thnh, hay cn gi l mt tp cc mnh hp thnh

    Rk.

    Vy ta phi lin kt cc lut hp thnh ring r li, c hai kiu lin kt l lin

    kt theo kiu "cc i" (MAX-MIN, MAX-PROD) v kiu "tng" (SUM -MIN,

    SUM-PROD) tng ng vi hai php hp l php hp bnh thng v php hpLukasiewicz.

    - Lin kt lut hp thnh kiu "cc i" (MAX)

    Khi c cc lut hp thnh thnh phn R1, R2 ,... , Rp ta c lut hp thnh

    tng hp:

    ==

    }r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{

    }r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{

    R...RRR

    pnm

    2nm

    1nm

    p1n

    21n

    11n

    p

    m1

    2

    m1

    1

    m1

    p

    11

    2

    11

    1

    11

    p21 (3.54)

    *Ch : tng mnh thnh phn nn c m hnh ha thng nht theo mt quy

    tc chung, cng theo quy tc MAX-MIN hoc cng theo quy tc MAX-PROD... khi

    lut hp thnh chung s c tn l lut hp thnh MAX-MIN hoc lut hp thnh

    MAX-PROD...

    Lut hp thnh MAX-MIN mt iu kin c th hin trn hnh -3.6c

    - Lin kt lut hp thnh kiu "tng" (SUM)

    Lut hp thnh chung lin kt theo kiu "cc i" (MAX) khng c tnh

    thng k. Chng hn khi a s cc mnh hp thnh thnh phn c cng mt gi

    tr u ra nhng v khng phi l gi tr lp nht nn s khng c n v b

    mt trong kt qu chung.

    C nhiu cch khc phc nhc im ny, mt trong cc cch l s dng

    php HocLukasiewicz lin kt cc mnh thnh phn.

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    64/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    61

    ==

    ==

    ==

    =}r,1min{...}r,1min{

    }r,1min{...}r,1min{

    R,1minRp

    1k

    k

    nm

    p

    1k

    k

    1n

    p

    1k

    k

    m1

    p

    1k

    k

    11p

    1kk (3.55)

    Vi cch lin kt ny ta c lut hp thnh SUM-MIN v SUM-PROD.

    Lut hp thnh SUM-MIN mt iu kin c th hin trn hnh-3.8d.

    - Thut ton xy dng lut hp thnh chung ca nhiu mnh

    Thut ton xy dng lut hp thnh chung ca nhiu mnh ni chung

    tng t nh ca mt mnh , ch thm bc tng hp cc mnh .

    Xt mnh hp t hnh chung cho p mnh hp thnh mi mnh hp

    thnh c 1 iu kin gm:

    R1: NU 1A= ,, TH 1By = Hoc

    R2: NU 2A= ,, TH 2By = hoc

    ...

    Rp: NU Ap = ,, TH y Bp= hoc

    Hnh -3.9:Cch k t hp cc mnh a, b, Lut hp thnh ca mt mnh .c, Lut hp thnh kt hp kiu MAX-MINd, Lut hp thnh kt hp kiu SUM-MIN

    )y(1B

    y

    a,

    )y(2B

    y

    b,

    y

    c,

    )y(B

    y

    d,

    )y(B

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    65/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    62

    Trong cc gi tr m A1, A2, , Apc cng c s X

    B1, B2, , Bpc cng c s Y

    Gi hm lin thuc Ak v Bk l )x(kA

    v )y(kB

    vi 1, 2, ...,k p=

    Cc bc thut ton:

    Bc 1

    )x(kA

    : Ri rc ha cc hm lin thuc iu kin X v kt lun Y, s im ri rc

    ha vi tn s nh sao cho khng b mt tn hiu. Chng hn ri rc hm

    vi n im ni21 x,...,x,...,x,x , hm )y(kB vi m im y1, y2 ... yj ...ym .

    Bc 2 )x(T

    Ak: Xc nh hm lin thuc ri rc v )y(T

    Bk l:

    )}x(,...),x(),x({)x( nA2A1AT

    A kkkk = )}y(,...),y(),y({)y( mB2B1B

    T

    B kkkk= (3.56)

    Bc 3

    : Xy dng ma trn hp thnh R, (theo cng thc cng thc dyadic)

    )y().x(RT

    BAk kk= , 1, 2,...,i n= v 1,2,...,j m=

    ma trn ny c n hng v m ct:

    =kk

    kk

    k

    nm1n

    m111

    r...r

    r...rR (3.57)

    trong : -php nhn c gi nguyn nu s dng nguyn tc MAX-PROD hoc

    SUM-PROD.

    - php nhn c thay bng php ly cc tiu khi s dng nguyn tc

    MAX-MIN hoc SUM-MIN.

    Bc 4:Theo MAX-PROD v MAX-MIN (cng thc 3.53)

    Xc nh lut hp thnh chung

    ==

    }r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{

    }r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{

    R...RRRp

    nm

    2

    nm

    1

    nm

    p

    1n

    2

    1n

    1

    1n

    p

    m1

    2

    m1

    1

    m1

    p

    11

    2

    11

    1

    11

    p21

    Theo SUM-PROD v SUM-MIN (cng thc 3.48)

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    66/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

    63

    =

    =

    ==

    ==

    =}r,1min{...}r,1min{

    }r,1min{...}r,1min{

    R,1minRp

    1k

    k

    nm

    p

    1k

    k

    1n

    p

    1k

    k

    m1

    p

    1k

    k

    11p

    1kk

    - Xc nh hm lin thuc u ra ti cc u vo

    Vi cc gi tr u vo c xc nh bi vecto v tr a ta cng c:

    R.a)y(T

    'B = (3.58)

    Ch

    Gii m l qu trnh xc nh mt gi tr

    r y' no c th chp nhn c t hm lin

    thuc

    : Thut ton trn vit cho p mnh hp thnh vi 1 iu kin, c th m

    rng cho p mnh hp thnh vi q iu kin.

    - Gii m

    Vi b iu khin m th u ra l mt tp m, vy a cho cc b iu

    khin thc t cha lm vic c. Cn phi gii m tc l cn r ho tp m u ra

    B.

    )y('B ca gi tr m B'.

    Phng php cc i

    gii m theo phng php cc i

    phi tin hnh theo hai bc:

    Xc nh min cha gi tr r y': Min

    cha gi tr r y' l min m ti hm lin thuc

    t gi tr cc i:

    G = { yY, )y('B

    = H} (3.59)

    Min cha gi tr r 21 y'yy trn

    hnh -3.10

    Xc nh gi tr r y c th chp nhn c

    trong min G theo mt trong ba nguyn l:

    +Nguyn l trung bnh

    Theo nguyn l trung bnh cho kt qu y l honh ca im trung bnh

    gia cn tri y1 v cn phi y2 ca min G:

    Hnh -3.11 Nguyn l trung bnh

    y

    y1

    )y(B

    y2y'

    Hnh -3.10 Xc nh min cha gi tr r

    y

    y1

    )y(B

    y2

  • 7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm

    67/93

    Lun vn thcskthut

    Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-t