Upload
tranthevut
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
1/93
I HC THI NGUYN
TRNG I HC K THUT CNG NGHIP--------------------------------------
LUN VN THC S K THUTNGNH: TNG HA
thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
NG MINH C
THI NGUYN 2009
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
2/93
I HC THI NGUYN
TRNG I HC K THUT CNG NGHIP--------------------------------------
LUN VN THC S K THUT
NGNH: TNG HO
thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
Hc vin: Ng Minh cNgi HD Khoa Hc: PGS.TS. Nguyn Hu Cng
THI NGUYN 2009
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
3/93
LI CAM OAN
Tn ti l: Ng Minh c
Sinh ngy 19 thng 08 nm 1982
Hc vin lp cao hc kho 9 Ngnh Tng ho - Trng i hc k thut Cng
nghip Thi Nguyn.
Hin ang cng tc ti khoa in - Trng i hc K thut Cng nghip Thi
Nguyn.
Xin cam oan: ti Thitkb quan st v iu khin nhit trong phi
tmdo thy gio, PGS.TS. Nguyn Hu Cng hng dn l cng trnh nghin cu
ca ring ti. Tt c cc ti liu tham kho u c ngun gc, xut x r rng.
Tc gi xin cam oan tt c nhng ni dung trong lun vn ng nh ni dung
trong cng v yu cu ca thy gio hng dn. Nu c vn g trong ni dung
ca lun vn th tc gi xin hon ton chu trch nhim vi li cam oan ca mnh.
Thi Nguyn, ngy 04 thng 4 nm 2009
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
4/93
Lun vn thc s k thut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
LI CM N
Li u tin em xin by t lng bit n chn thnh, li cm n su sc ti
thy gio - PGS,TS Nguyn Hu Cng, ngi trc tip ch bo v hng dn
em trong sut thi gian qua.Em xin by t lng cm n i vi cc thy c gio trong Khoa , b mn
cng ng o bn b, ng nghip c v rt nhiu cho vic thc hin lun vn
ny.
Mcdc s ch bo st sao ca thy hng dn, s n lc c gng ca
bn thn. Song v kin thc cn hn ch, nn chc chn lun vn ny khng trnh
khi nhng thiu st nht nh. Em rt mong c s ch bo ca cc thy c gio
v s gp chn thnh ca cc bn.
Em xin chn thnh cm n!
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
5/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
2
LI NI U
Hin nay t nc ta ang trong thi k i mi, thi k cng nghip ho,
hin i ha cng vi s pht trin ca cng ngh thng tin, ngnh k thut in t
l s pht trin ca k thut iu khin v t ng ha. Trong lnh vc gia cngnhit ta thng gii quyt bi ton l iu khin nhit trong cc l nung theo mt
ch tiu no , tuy nhin cht lng ca cc sn phm trong qu trnh gia cng
nhit li ph thuc vo trng nhit trong phi. Nh vy t ra bi ton phi
iu khin c nhit trong phi nung theo ch tiu cht lng t ra, tc l phi
iu khin mt thng s m khng th dng sensor o c. Tt ra bi ton
Bit v tm li
Trong khun kh lun vn em i vo nghin cu tm hiu mt s phng
php tnh ton trng nhit trong phi tm. Nghin cu xy dng m hnh quan
st nhit di dng m hnh hm truyn. Sau khi c m hnh hm truyn v
trng nhit trong tm, thit k biu khin bng phng php kinh in
v iu khin m.Nh vy c th iu khin trng nhit trong phi tho mn
yu cu cng ngh t ra (Trc kia ta ch iu khin c nhit trong khng
gian l).
Sau thi gian tm hiu v nghin cu v c bit di s hng dn caThyPGS.TS Nguyn Hu Cnglun vn c hon thnh.
Trong qu trnh thc hin lun vn, chc chn khng trnh khi nhng thiu
st. Em rt mong c s ch bo ca cc thy c gio v s gp chn thnh ca
cc bn.
Em xin chn thnh cm n!
Thi nguyn, ngy 4/4/2009
Hc vin
Ng Minh c
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
6/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
3
MC LCNi dung Trang
Li cmn ............................................................................................................ ... 1Li ni u..................................................................................................................2
Mc lc...................................................................................................................... 3CHNG 1: GII THIU MT S PHNG PHP TNH TON
TRNG NHIT TRONG PHI TM .....................................51.1. Thnh lp phng trnh truyn nhit................................................................51.2. iu kin ban u v iu kin bin................................................................71.3. Tnh ton trng nhit trong phi tm bng phng php gii tch ..........81.4 Tnh ton trng nhit trong phi tm bng phng php s ...................10
1.4.1. Phng php sai phn gii bi ton c tr ban u ................................. 11
1.4.1.1. M hnh bi ton ...............................................................................111.4.1.2. Li sai phn ................................................................................... 111.4.1.3. Hm li ...........................................................................................111.4.1.4. o hm li ....................................................................................111.4.1.5. Lin h gia o hm v o hm li .............................................121.4.1.6. Phng php Euler hin.....................................................................131.4.1.7. Phng php Euler n........................................................................131.4.1.8. Phng php Crank Nicolson ........................................................14
1.4.2. Phng php sai phn gii bi ton truyn nhit mt chiu ...................141.4.2.1. M hnh bi ton ...............................................................................141.4.2.2. Li sai phn v hm li ................................................................151.4.2.3. Xp x cc o hm ...........................................................................171.4.2.4. Phng php sai phn hin (c in) ................................................181.4.2.5. Phng php n (c in) .................................................................191.4.2.6. Phng php Crank -Nicolson (6 im i xng) ...........................20
1.5. Kt lun chng 1..........................................................................................22
CHNG 2: XY DNG M HNH HM TRUYN XC NH
NHIT TRONG PHI TM.......................................................23
2.1. t vn .....................................................................................................23
2.2. Nghin cu i tng iu khin...................................................................23
2.3. Xy dng m hnh hm truyni vi vt mng .........................................24
2.4. Xy dng m hnh hm truyn khiphi c chia lm 2 lp (n=2) ............25
2.5. Xy dng m hnh hm truyn khiphi c chia lm 2 lp (n=3) ............26
2.6. Xy dng m hnh hm truyn khiphi c chia lm 2 lp (n=4) ............28
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
7/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
4
2.7. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh n lp ...................31
2.8. V d tnh ton hm truyn tng lp khi chia phi thnh 1 lp v 3 lp .....33
2.9. Kt qu m phng cho b quan st nhit ..................................................35
2.10. Kt lun........................................................................................................38CHNG 3: THIT K B IU KHIN NHIT TRONG PHI TM ....39
3.1. Gii thiu mt s phng php thit k ........................................................39
3.1.1. Phng php a thc c trng c h s suy gim thay i c...........39
3.1.2. Phng php b hng s thi gian tri ...................................................42
3.1.3. Thit k b iu chnh cho h c hnh vi tch phn ..............................46
3.1.4. Phng php thit k b b ....................................................................50
3.1.5. B iu khin m....................................................................................51
3.1.6. Thit k b iu khin m......................................................................67
3.2. Thit k..........................................................................................................75
3.2.1. Thit k b iu khin PID iu khin nhit cho lp 2 khi chia
phi lm 3 lp .........................................................................................75
3.2.2. Thit k b iu khin m iu khin nhit cho lp 2 khi chia
phi lm 3 lp .........................................................................................77CHNG 4: CC KT QU M PHNG...........................................................83
4.1. Kt qu m phng khi thit k b iu khinPID iu khin nhit
cho lp 1 v lp 2 khi phi c chia thnh 3 lp ...........................................83
4.2. Kt qu m phng khi thit k b iu khin m iu khin nhit
cho lp 1 v lp 2 khi phi c chia thnh 3 lp ...........................................84
4.3. Kt lun v kin ngh nghin cu tip theo......................................................85
4.3.1 Kt lun.......................................................................................................85
4.3.2 Nhng kin ngh nghin cu tip theo........................................................85
TI LIU THAM KHO.........................................................................................86
PH LC..................................................................................................................87
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
8/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
5
CHNG 1GII THIU MT SPHNG PHPTNH TON TRNG
NHIT TRONG PHI TM
1.1. Thnh lp phng trnh truyn nhitXt mt vt rn truyn nhit ng hng, ),,,( tzyxu l nhit ca n ti
im ),,( zyx thi im t. Nu ti cc im khc nhau ca vt nhit khc nhau
th nhit s truyn t im nng hn ti im ngui hn. S truyn nhit tun
theo nh lut sau:
Nhit lng Q i qua mt mnh mt kh b S cha im ),,( zyx trong mt
khong thi gian t t l vi S , t v o hm php tuyn nu
. Tc l
n
uStzyxkQ
= ),,( (1.1)
Trong 0),,( >zyxk l h s truyn nhit ( ),,( zyxk khng ph thuc vo hng
ca php tuyn vi S v s truyn nhit l ng hng), n
l vect php ca S
hng theo chiu gim nhit .
Gi q l dng nhit, tc l nhit lng i qua mt n v din tch trong mt n v
thi gian. T )1.1( ta suy ran
ukq
= .
By gi ta ly trong vt mt th tch tu V gii hn bi mt mt kn trn S v xt
s bin thin ca nhit lng trong th tch trong khong thi gian t 1t n
2t .T )1.1( ta suy ra nhit lng qua mt S vo trong t thi im 1t n thi im
2t l
=
2
1
),,(1
t
t S
ds
n
uzyxkdtQ .
Trong n
l vecvt php hng vo trong ca mt S . p dng cng thc
Ostrogradsky i t tch phn trn mt S sang tch phn ba lp ta c
( ) =2
1
1
t
t V
dxdydzkgradudivdtQ
Gi s rng trong vt c cc ngun nhit, gi ),,,( tzyxF l mt ca chng tc l
nhit lng sinh ra hay mt i trong mt n v th tch ca vt v trong mt n v
thi gian.
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
9/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
6
Nhit lng sinh ra hay mt i trong th tch V t thi im 1t n thi im 2t l
=2
1
),,(2
t
t V
dxdydzzyxFdtQ
Mt khc ta li bit rng nhit lng cn cho th tch V ca vt thay i nhit t),,,( 1tzyxu n ),,,( 2tzyxu l
[ ] =V
dxdydzzyxzyxCtzyxutzyxuQ ),,(),,(),,,(),,,( 123 .
Trong ),,( zyxC l nhit dung, ),,( zyx l mt ca vt.
V
=2
1
),,,(),,,( 12
t
t
dtt
utzyxutzyxu nn c th vit
=
2
1
3
t
t V
dxdydzt
uCdtQ .
Mt khc 213 QQQ += nn ta c
( ) =
2
1
0),,,(
t
t V
dxdydztzyxFkgradudivt
uCdt
V khong thi gian ),( 21 tt v th tch V c chn tu , nn ti mi im ),,( zyx
ca vt v mi thi im t biu thc di du tch phn u bng khng
( ) ),,,( tzyxFkgradudivt
uC +=
.
Hay ),,,( tzyxFz
uk
zy
uk
yx
uk
xt
uC +
+
+
=
(1.2)
Phng trnh gi l phng trnh truyn nhit trong vt ng hng khng ng
cht. Nu vt ng cht th kC ,, l nhng hng s v phng trnh c dng
),,,(2
2
2
2
2
22 tzyxf
z
u
y
u
x
ua
t
u+
+
+
=
(1.3)
Trong C
ka =2 ,
C
tzyxFtzyxf ),,,(),,,( = . l phng trnh truyn nhit khng
thun nht. Nu trong vt khng c ngun nhit th 0),,,( tzyxF ta s c
phng trnh truyn nhit thun nht:
+
+
=
2
2
2
2
2
22
z
u
y
u
x
ua
t
u )4.1(
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
10/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
7
Nu ta xt s truyn nhit trn mt mt vt ng cht rt mng (ch kho st s
truyn nhit theo hai phng) t trn mt phng Oxy th nhit ),,( tyxu ti
im ),( yx thi im t tho mn phng trnh truyn nhit:
),,(2
2
2
22
tyxfy
u
x
ua
t
u+
+
=
)5.1(
Cn phng trnh truyn nhit trn mt vt ng cht rt mng t dc theo trc x
l:
),(2
22
txfx
ua
t
u+
=
)6.1(
1.2. iu kin ban u v iu kin bin
Trong vt l ta bit rng mun xc nh c nhit ti mi im trong vt mi
thi im, ngoi phng trnh )3.1( ta cn cn phi bit phn b nhit trong vt
thi im u v ch nhit bin S ca vt.
iu kin bin c th cho bng nhiu cch
* Cho bit nhit ti mi im P ca bin S ),(| 1 tPu S = )7.1(
* Ti mi im ca bin S cho bit dng nhitn
ukq
= vy ta c iu kin bin
),(2 tPn
u
S
=
)8.1(
Trong k
tPqtP
),(),(2
= l mt hm chotrc.
* Trn bin S ca vt c s trao i nhit vi mi trng xung quanh, m nhit
ca n l 0u th ta c iu kin bin sau:
0)( 0 =
+S
uuhnu )9.1(
Nu bin S cch nhit th 0=h suy ra )9.1( tr thnh 0=
Sn
u
Nh vy bi ton truyn nhit trong mt vt rn, ng cht truyn nhit ng hng
t ra nh sau: Tm nghim ca phng trnh )3.1( tho mn iu kin u
),,(0
zyxut
==
v mt trong cc iu kin bin )9.1)(8.1)(7.1( .
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
11/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
8
1.3. Tnh ton trng nhit trong phi tm bngphng php gii tch
Gii hn bi ton l mt tm phng c chiu dy 2s, h s dn nhit , c h s to
nhit t b mt ti mi trng l . Gi thit t gc to tm ca tm phng, ta
c phng trnh truyn nhit nh sau:2
2
u ua
x
= (1-10)
Trong :u(x,=0) = uo=const
0
0; ( )w fx x S
u ut t
x x
= == =
Trong cng thc trn:
a- l h s dn nhit
u- hm nhit ca vt
Vi tf l nhit trong khng gian l nung. gii phng trnh (1 -10) ta dng
phng php phn ly bin s:
t: u(x,) = ().(x) ta c :
,
2,,
2
( ). ( )
( ). ( )
ux
ux
x
=
=
, ,,( ). ( ) . ( ). ( )x a x =
Phng trnh (1-10) s tng ng vi:
, ,,( ) ( )
( ) ( )
x
a x
= (1-11)
Phng trnh (1-11) v tri l mt hm theo thi gian , v phi l mt hm theo to
khng gian x, do ch tho mn khi c hai v u l hng s. Ta k hiu hng
s ny l k2, vy t (1-11) ta c :
,() =ak2() (1-12)
() = k2(x) (1-13)
Nghim tng qut ca (1-12) l :
() = B1exp(ak2)
Nghim tng qut ca (1-13) l:(x) = B2exp(kx) + B3exp(-kx)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
12/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
9
Vy nghim ca (1-10) l:
u(x, ) = () . (x) = B1exp(ak2).[B2exp(kx) + B3exp(-kx)] (1-14)
Ta thy nhit khng th tng v hn theo thi gian nn k2< 0.
t k2
=-q2
hay k= iq. (1-14) tr thnh .u(x,) = B1exp(-aq
2)[B4cosqx +B5isinqx) (1-15)
C phn thc v phn o ca (1-15) u l nghim ca phng trnh vi phn v tng
cc nghim cng l 1 nghim. Vy nghim ca phng trnh c dng:
u(x,) = C1exp(-aq2)[C2cosqx +C3sinqx] (1-16)
V:
00
x
u
x
= = nn C3 = 0 . Vy nghim tr thnh:
u(x,) = Aexp(-aq2)cosqx (1-17)
Hn na t iu kin bin ( )w fx s
ut t
x
== ta nhn c phng trnh c
trng:
coti
qsgqs
B= hay cot
i
gB
= (1-18)
Trong qs = v tiu chun Bii
sB
=
Phng trnh (1-18) c hng lot nghim 1, 2, ... n... cc nghim ny tho mn:
1
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
13/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
10
Khi s dng cc iu kin u cho,ta xc nh c n s cn li trong phng
trnh (1-17) bng cch nhn hai v ca phng trnh vi cosn
x
s = , sau ly tch
phn theo cn t x= - s n x= + s ta c :
0
2sin
sin cosn
n
n n n
A u
=
+(1-20)
Tm li nghim ca (1-10) l :
2
21
2 sincos( )exp( )
sin cos
o nn n
n n n n
u x au
s s
=
= + (1-21)
Khi ta s dng cc t hp khng th nguyn ( h tng i )
,
o
u= :uu l nhit khng th nguyn
xX
s= v h s khng th nguyn n =
o
nD
u
Thi gian khng th nguyn (theo tiu chun Fourier)0 2
aF
s
= ,
Phng trnh (1-21) c vit
, 2
n n n o
n=1
= D cos( x)exp(- F )u
(1-22)
Thc t cho thy khi Fo ln, s hng ca chui (1-22) gim rt nhanh. Khi F o
0,3 ta ch cn ly s hng u tin ca chui m sai s khng vt qu 1%.
Ngoi phng php gii tch ngi ta cn dng phng php s gii bi ton dn
nhit tc l dng phng php sai phn
1.4. Tnh ton trng nhit trong phi tm bng phng php sNh bit vic s dng cc cng c gii tch tnh ton cc bi ton k thut c
nhiu hn ch, do ngi ta tm cch tnh gn ng bng cc phng php s.
y xin gii thiu phng php sai phn, trc ht ta xt mt s bi ton n gin
i vi phng trnh vi phn thng.
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
14/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
11
1.4.1. Phng php sai phn gii bi ton c tr ban u
1.4.1.1. M hnh bi ton
Cho khong [x0, X]. Tm hm u = u(x) xc nh ti [x0, X] v tha mn:
,
0( , )u f x u x x X = < < (1.23)
0( )u x = (1.24)
Trong f(x,u) l mt hm s cho trc v l mt s cho trc.
Gi s bi ton (1.23), (1.24) c nghim u = u(x) trn, ngha l n c o
hm lin tc n cp m ta cn.
1.4.1.2. Li sai phn
Ta chia on [x0, X] thnh N on con bng nhau, mi on con di ( ) /h b a N =
bi cc im 0 , 0,1,..,ix x ih i N= + = (hnh 1.1). Tp cc im x i gi l mt li sai
phn trn [x0, X] k hiu l ,h mi im xi gi l mt nt ca li, h gi l bc i
ca li.
Ta s tm cch tnh gn ng gi tr ca nghim u(x) ti cc nt x i ca li ,h .
l tng u tin ca phng php sai phn, cn gi l phng php li.
1.4.1.3.Hm li
l nhng hm s xc nh ti cc nt ca li ,h . Gi tr ca hm li v ti nt
xi vit l vi.
Mt hm s u(x) xc nh ti mi x [a,b] s to ra hm li u c gi tr ti
nt xi l ui = u(xi).
1.4.1.4.o hm li
Xt hm s v. o hm li tin cp mt ca v, k hiu l v x, c gi tr ti nt xi l:
1i ixi
v vv
h
+ =
o hm li li cp mt ca v, k hiux
v , c gi tr ti nt xi l:
x
x0
x1 x2
xi xN=Xxi+1
Hnh 1.1 Li sai hn
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
15/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
12
1i ixi
v vv
h
=
Khi h b th o hm li xp x c o hm thng.
1.4.1.5. Lin h gia o hm v o hm li
Gi s hm u(x) trn theo cng thc Taylor ta c:
' 2
1( ) ( ) ( ) ( ) ( )i i i iu x u x h u x h u x O h+ = + = + +
Ta suy ra:
'1( ) ( ) ( ) ( )i ixi iu x u x
u u x O hh
+ = = + (1.25)
Cng c:
' 2
1( ) ( ) ( ) ( ) ( )i i i iu x u x h u x h u x O h = = + Do :
'1( ) ( ) ( ) ( )i i ixiu x u x
u u x O hh
= = + (1.26)
Ngoi ra vi quy c:
1/ 2 1/ 2 1/ 2, ( )2
i i i i
hx x u u x+ + += + =
Ta cn c:' 2 '' 3
1 1/ 2 1/ 2 1/ 2 1/ 2
1( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2 2 2! 2i i i i i
h h hu x u x u x u x u x O h+ + + + += + = + + +
' 2 '' 3
1/ 2 1/ 2 1/ 2 1/ 2
1( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2 2 2! 2i i i i i
h h hu x u x u x u x u x O h+ + + += = + +
Ta suy ra:
' 3
1 1/ 2( ) ( ) ( ) ( )i i iu x u x h u x O h+ + = +
Do :' 21
1/ 2
( ) ( )( ) ( )i ixi i
u x u xu u x O h
h
++
= = = + (1.27)
ng thi:
211/ 2
( ) ( )( ) ( )
2
i i
i
u x u xu x O h+ +
+= + (1.28)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
16/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
13
1.4.1.6.Phng php Euler hin
Trong (1.23) thay ' ( )iu x bi xiu th (1.25) cho:
'1( ) ( ) ( ) ( ) ( , ( )) ( )i ixi i i iu x u x
u u x O h f x u x O h
h
+ = = + = +
Ta suy ra:
21( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i iu x u x h f x u x O h+ = + + (1.29)
B qua v cng b 2( )O h v thay ( )i
u x bi vi xem l gn ng ca ( )iu x , ta c:
1 ( , )i i i iv v hf x v+ = + (1.30)
Cng th c (1.30) cho php tnh 1iv + khi bit vi. Da vo (1.24) ta t thm iu kin:
0v = (1.31)Th hai cng thc (1.30), (1.31) cho php tnh ra tt c cc v i. Phng php tnh vi
bng (1.30), (1.31) g i l phng php Euler.Sau khi c vi ta xem vi l gn ng ca
u(xi).
Phng php Euler l phng php sai phn n gin nht gii gn ng
bi ton (1.23), (1.24).
y khi bit vi mun tnh vi+1 ta ch phi tnh gi tr ca biu thc v
phi ca (1.30), ch khng phi gii mt phng trnh i s no. V l phng
php sai phn (1.30), (1.31) thuc loi phng php sa i phn hin. N cng c tn
l phng php Euler hin.
1.4.1.7. Phng php Euler n
Nu trong (1.23) thay '( )i
u x bixi
u th (1.26) cho:
'1( ) ( ) ( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i i ixiu x u x
u u x O h f x u x O hh
= = + = +
Ta suy ra:
2
1( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i iu x u x h f x u x O h= + + (1.32)
B qua v cng b 2( )O h v thay u(xi) bi vi xem l gn ng ca u(xi), ta c:
1 ( , )i i i iv v hf x v= + (1.33)
Cng thc (1.33) cho php tnh v ikhi bit v i-1. Thm iu kin (1.31) th
cc cng thc (1.31), (1.33) cho php tnh ra tt c cc v i. Phng php tnh vi bng
(1.33), (1.31) li l mt phng php sai phn khc. y khi bit v i -1 mun
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
17/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
14
tnh ra vi ta phi gii phng trnh i s (1.33) i vi n s v i. V l phng
php sai phn ny thuc loi phng php sai phn n. N cng c tn l phng
php Euler n.
1.4.1.8. Phng php Crank- NicolsonNu p dng (1.27) ta c:
' 2 211/ 2 1/ 2 1/ 2
( ) ( )( ) ( ) ( , ( )) ( )i i i i i
u x u xu x O h f x u x O h
h
++ + +
= + = +
Theo (1.28) ta li c:
21 11/ 2 1/ 2
( , ( )) ( , ( ))( , ( )) ( )
2
i i i ii i
f x u x f x u xf x u x O h+ ++ +
+= +
Ta suy ra:
21 1 1( ) ( ) ( , ( )) ( , ( )) ( )2
i i i i i iu x u x f x u x f x u x O hh
+ + + += +
Do :
3
1 1 1( ) ( ) [ ( , ( )) ( , ( ))]+O(h )2
i i i i i i
hu x u x f x u x f x u x+ + += + + (1.34)
B qua v cng b 3( )O h v thay u(xi) bi vi xem l gn ng ca u(xi), ta c:
1 1 1[ ( , ) ( , )]2i i i i i i
hv v f x v f x v+ + += + + (1.35)
Cng thc (1.35) cho php tnh v i+1khi bit v i. Thm iu kin (1.31) th cng
thc (1.35), (1.31) cho php tnh ra tt c cc v i. y khi bit v i mun tnh ra
vi+1 ta phi gii phng trnh i s (1.35) i vi n s v i+1. V l phng php
tnh vi bng (1.35), (1.31) thuc loi phng php sai phn n. N c tn l phng
php Crank - Nicolson.
1.4.2. Phng php sai phn gii bi ton truyn nhit mt chiu1.4.2.1. M hnh bi ton
Cho cc s a, b; a < b v T > 0. Xt:
( , ) (0, ]; [a,b] [0,T]T TQ a b T Q= =
Xt bi ton bin th nht i vi phng trnh truyn nhit:
Tm hm s u(x, t) tha mn:
2
2
( , ), ( , )T
u uLu f x t x t Q
t x
=
(1.36)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
18/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
15
( , 0) ( ),u x g x a x b= < < (1.37)
( , ) ( ), ( , ) ( ), 0a b
u a t g t u b t g t t T = = < (1.38)
Trong f(x, t), g(x), ga(t), gb(t) l nhng hm s cho trc.
Phng trnh (1.36) l phng trnh Parabol ic v gi phng trnh (1.36) lphng trnh truyn nhit mt chiu. Bin x gi l bin khng gian, cn bin t l
bin thi gian.
Bi ton (1.36) - (1.38) l mt bi ton va c iu kin ban u ( l iu
kin (1.37)), va c iu kin bin ( l iu kin (1.38)); l bi ton bin loi
mt i vi phng trnh (1.36).
Gi s bi ton (1.36) - (1.38) c nghim duy nht trn trongTQ .
1.4.2.2. Li sai phn v hm li
a. Li sai phn
Chn hai s nguyn N > 1 v M 1 v t:
, , 0,1,2,...,i
b ah x a ih i N
N
= = + =
, , 0,1,2,...,j
Tt j j M
M = = =
Ta chia min Q T thnh bi nhng ng thng x = x i, t = tj (Hnh 1.2). Mi im
(xi, tj) gi l mt nt, nt im (x i, tj) cn c vit gn l (i, j); h gi l bc i
theo khng gian, gi l bc i theo thi gian.
Tp tt c cc nt to thnh mt li sai phn trnTQ .
Li trn [a,b] (li vi khng gian): Tp:
{ }1,2,..., 1h ix i N = =
gi l tp cc nt trn [a, b]. Tp:
{ }0,h ix i N = = gi l tp cc nt bin trn [a, b]; nt 0 v nt N l hai nt
bin. Tp:h h h
= gi l mt li sai phn trn [a,b].
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
19/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
16
Li trn [0, T] (li thi gian): Tp:
{ }1,2,...,jt j M = = gi l mt li sai phn trn (0, T]. Tp:
{ } { }00,1,..., 0jt j M t = = = = gi l mt li sai phn trn [0, T]; nt
t0= 0 l nt ban u.
Tp:h h
= l tp cc nt trong trnTQ .
Tp: { }0h x a = = gi l tp cc nt bin tri.
Tp: { }h Nx b +
= = gi l tp cc nt bin phi.
Tp: { }0
0 0hh
t
= = gi l tp cc nt ban u.
Nh vy tp:
0
h h h hh h
+
= = chnh l li sai phn trn TQ .
Ta phn li sai phn TQ thnh nhiu lp: Lp th j to bi cc nt ng cng mt
gi tr thi gian tj l:
{ }( , ), 0,1,..., ;jh i jx t i N = = nt (x0, tj) = (a, tj) v (xN, tj) = (b, tj) l hai nt bin.
tM =T
tj
xx0 = a xN = bxi
t
0
Hnh 1.2 Li sai phn v hm li
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
20/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
17
b. Hm li
Hm s xc nh ti cc nt ca mt li no gi l mt hm li.
Gi tr ca hm li v ti nt (i, j) vit l jiv . Cc gi tr ca hm li v ti cc nt
ca lp jh to thnh hm li jv xc nh trn h . Ta c:1
0 1( , ,..., )j j j j N
Nv v v v R+=
Trong tp cc hm li ny ta xt hai loi chun:
{ }ji0 i N
ax vjv m
= ; 2 2 20 12 ( ) ( ) ... ( )j j j j
Nv v v v= + + +
Mi hm s u(x, t) xc nh trnTQ c gi tr ti (i, j) l u(xi, tj) v to ra hm li u
xc nh bi ( , )ji i j
u u x t = .
1.4.2.3. Xp x cc o hm
p dng cng thc Taylor
2' '' ( ) 1( ) ( )( ) ( ) ( ) ( ) . . . ( ) (( ) )
1! 2! !
mm mx x x
F x x F x F x F x F x O xm
+ + = + + + + +
Ta c:
1( , ) ( , )
( , ) ( )i j i j
i j
u x t u x t ux t O
t
+ = +
(1.39)
1
1
( , ) ( , )( , ) ( )
i j i j
i j
u x t u x t ux t O
t
++
= +
(1.40)
1 2( , ) ( , )
( , / 2) ( )i j i j
i j
u x t u x t ux t l O
t
+ = + +
(1.41)
21 1 2
2 2
( , ) 2 ( , ) ( , )( , ) ( )
i j i j i j
i j
u x t u x t u x t ux t O h
h x
+ + = +
(1.42)
21 1 1 1 1 2
12 2
( , ) 2 ( , ) ( , ) ( , ) ( )i j i j i j
i j
u x t u x t u x t u x t O hh x
+ + + ++
+ = +
(1.42a)
1 1 1 1 1 1 1
2 2
22 2
2
( , ) 2 ( , ) ( , ) ( , ) 2 ( , ) ( , )1
2
( , / 2) ( )
i j i j i j i j i j i j
i j
u x t u x t u x t u x t u x t u x t
h h
ux t O h
x
+ + + + + + + +
= + + +
(1.43)
Nh vy, ta c nhiu cch xp x phng trnh o hm ring (1.36). T ta suy ra
nhiu phng n khc nhau thay th bi ton vi phn bi bi ton sai phn.
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
21/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
18
1.4.2.4. Phng php sai phn hin (c in)
Mc ch ca phng php l tm cch tnh ( , )ji i j
v u x t ti mi nt
( , ).i jx t S dng (1.39), (1.42) ta suy ra:
1 11
2
22
2
( , ) 2 ( , ) ( , )( , ) ( , )
( , ) ( , ) ( )
ji i j i ji j i j
i j i j
u x t u x t u x t u x t u x t
h
u ux t x t O h
t x
+ + +
= + +
(1.44)
Do c ( , )ji i j
v u x t , da vo (1.44), (1.37), (1.38) ta vit bi ton sai phn sau
y thay th cho bi ton vi phn (1.36), (1.37), (1.38):
1
1 1
2
2
( , )
j j j j j
i i i i i
h i j
v v v v v
L v f x th
++ +
= (1.45)0 ( ), 0,1,...,i iv g x i N = = (1.46)
0 ( ), ( ), 0,1,...,j j
a j N b jv g t v g t j M = = = (1.47)
Mi phng trnh (1.45) cha mt n 1ji
v + lp trn j + 1 v ba n 1 1, ,j j j
i i iv v v + lp
di j theo s Hnh 1.3.
t 2/h = ta gii (1.45) ra n 1jiv+ :
1
1 1(1 2 ) ( ) ( , )j j j j
i i i i i jv v v v f x t + + = + + + (1.48)
iu kin (1.46) cho 0i
v lp 0.
iu kin (1.47) cho0
jv v jNv hai nt bin (0,j) v (N, j) ca
j
h .
Nh vy phng trnh (1.45) tc (1.48) v iu kin bin (1.47) cho php tnh 1jiv
+
lp trn j + 1 khi bit jiv lp di j m khng phi gii mt h phng trnh i s no.
Cho nn phng php (1.45), (1.46), (1.47) gi l phng php sai phnhin; n cn c tn l phng php sai phn hin c in gii bi ton (1.36) -
(1.38).N c s hnh 1.3. S ny gi l s hin bn im.
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
22/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
19
1.4.2.5. Phng php n (c in)
p dng (1.40), (1.42) ta c:
1 1 1 1 1 1
2
22
1 12
( , ) ( , ) ( , ) 2 ( , ( , ))
( , ) ( , ) ( )
i j i j i j i j i j
i j i j
u x t u x t u x t u x t u x t
h
u ux t x t O h
t x
+ + + + +
+ +
+
= + +
(1.49)
c ( , )j
i i jv u x t , ta vit bi ton sai phn sau y thay cho bi ton vi phn:1 1 1 1
1 112
2( , )
j j j j j
i i i i i
h i j
v v v v vL v f x t
h
+ + + ++
+
+ = (1.50)
0 ( )i iv g x= (1.51)
0 ( ), ( )j j
a j N b jv g t v g t = = (1.52)
t
j-1
j
j+1
xi-1 xi xi+1 x
Hnh 1.3 S hin bn im
t
j-1
j
j+1
xi-1 xi xi+1 xHnh 1.4 S n bn im
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
23/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
20
Mi phng trnh (1.50) cha ba n 1 1 11 1, ,j j j
i i iv v v+ + +
+ lp trn j +1 v mt nj
iv lp
di j theo s hnh 1.4.
Cng nh trn t 2/h = , khi (1.50) vit:1 1 1
1 1 1(1 2 ) ( , )j j j j
i i i i i jv v v v f x t + + +
+ + + + = (1.53)
Tc dng ca cc iu kin (1.51), (1.52) cng nh phng n hin: Chng cho
0
0, ,j j
i Nv v v . Nhng y khi bit j
iv lp j mun tnh1j
iv+ lp j + 1 ta phi gii h
i s tuyn tnh (1.53) i vi 1 1 11 2 1, ,...,j j j
Nv v v+ + +
. Theo ngha ta ni phng php
sai phn (1.50), (1.51), (1.52) l mt phng php n. N cn c tn l phng
php n c in. N c s hnh 1.4. S ny gi l s n bn im.
H (1.53) l mt h ba ng cho c th gii bng phng php truy ui.
1.4.2.6. Phng php Crank-Nicolson (6 im i xng)
p dng (1.41), (1.44) ta c:
1 1 1 1 1 1
2
1 1
2
22 2
2
( , ) ( , ) ( , ) 2 ( , ( , )1[
2
( , ) 2 ( , ) ( , )]
( , / 2) ( , / 2) ( )
i j i j i j i j i j
i j i j i j
i j i j
u x t u x t u x t u x t u x t
h
u x t u x t u x t
h
u ux t x t O h
t x
+ + + + +
+
+ +
+=
= + + + +
(1.54)
c ( , )ji i j
v u x t , ta vit bi ton sai phn thay th cho bi ton vi phn:
1 1 1 1
1 1 1 1
2 2
2 21[ ] ( , / 2)
2
j j j j j j j j
i i i i i i i ih i j
v v v v v v v vL v f x t
h h
+ + + ++ + + + + = + (1.55)
0 ( )i iv g x= (1.56)
0 ( ), ( )j j
a j N b jv g t v g t = = (1.57)
Mi phng tnh (1.55) cha ba n 1 1 11 1, ,
j j j
i i iv v v+ + +
+ lp trn j + 1 v ba n 1 1, ,j j j
i i iv v v +
lp di j theo s hnh 1.5
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
24/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
21
S ny gi l s 6 im i xng hay s Crank - Nicolson.
t 2/h = , phng trnh (1.55) vit:
1 1 1
1 1
1 1(1 )
2 2
j j j j
i i i iv v v F + + + + + + = (1.58)
trong :
1 1
1( ) (1 ) ( , / 2)
2
j j j j
i i i i i jF v v v f x t += + + + + (1.59)
Cc iu kin (1.56), (1.57) cho 00
, ,j j
i N
v v v .
Khi bit jiv lp j, phng trnh (1.55) tc (1.58 ) cho php tnh
1j
iv + nhng phi
gii mt h i s tuyn tnh i vi 1 1 11 2 1, ,...,j j j
Nv v v
+ + + . y l mt phng php n.
p dng phng php sai phn tnh ton trng nhit trong phi tm vi
thng s c th: Mt tm phng ( bng thp) c chiu dy s=0,2 m c nung trong
mt l nung c nhit l 10000C, h s dn nhit = 55,8 W/m.K, nhit dung
ring c=460 J/Kg.K ; khi lng ring =7800 Kg/m
3
; h s to nhit t b mt timi trng l =335W/m2. Ta s tnh ton c trng nhit trong phi phn b
nh hnh v sau: (Chng trnh tnh km theo phn ph lc)
xi-1 xi xi+1 x
t
j-1
j
j+1
Hnh 1.5 S Crank - Nicolson
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
25/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
22
1.5. Kt lun chng 1
Trong chng ny ta i thnh lp phng trnh truyn nhit trong phi tm.
Phng trnh truyn nhit trong phi t m chnh l mt phng trnh vi phn o
hm ring (partial differential equations). Vic tnh ton trng nhit trong phi
chnh l ta phi i gii phng trnh trn vi cc iu kin c th . chng ny gii thiu cng c ton hc vi hai phng php l gii tch v phng php s
gii bi ton.
Hn ch ca cc phng php gii thiu l kh khn cho vic thc hin cc
bi ton iu khin v vi cc phng php thit k hin nay, khi thit k b iu
khin, ta phi bit hm truyn ca i tng,.....
Hnh 1.6 Trng nhit trong phi
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
26/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
23
CHNG 2
XY DNG M HNH HM TRUYN XCNH NHIT
TRONG PHI TM
2.1.t vn
Nh bit vi cc h thng iu khin muniu khin mt thng s no
ta phi o lngc thng s v ly c tn hiu phn hi . Tuy nhin trn
thc t c nhiu thng s cng ngh ca i tng cn iu khin m ta khng th
o trc tipc, v vy t ra vn xy dng m hnh Bit v tm Li
2.2. Nghin cu i tng iu khin
Xt mt l gia nhit t mt pha nh hnh v (hnh-2.1). Gi thit th tch
bung l nh, coi nhit trong l l nh nhau. Nu b qua s truyn nhit qua u
v cnh ca tm kim loi phng, rng ln vi cc thng s sau:
H s dn nhit ca tm : W/m.K
H s truyn nhit ca tm : W/ 2m
Chiu di a (mt)Chiu rng b (mt)
Chiu dy d (mt)
Khi lng ring : Kg/ 3m
Nhit dung ring c: J/kg.K
Din tch b mt tip xc A=a*b ( 2m )
Ta coi phi l mt i tng ng hc v c chia thnh n lp.i tng nghc ny c lng vo l nhit trong khng gian l; lng ra l nhit ca lp
d, T(t)
Tf(t)Heat source
Hnh-2.1 M hnh phi 1 lp
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
27/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
24
di cng. Vic chn n bng bao nhiu tu thuc Dy ca tm v chnh xc
yu cu.
2.3. Xy dng m hnh hm truyni vi vt mng
Vt mng l vt c h s BIO
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
28/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
25
2.4. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh 2 lp (n=2)
Dng nhit chy vo lp 1 l:
1( )
11
T Tf
Q A T T f
R
= = (2.5)
Vi1
1
.R
A=
Dng nhit chy ra lp 1 hay cng l dng nhit chy vo lp 2
1
2
1
1 2( )1 2/ 2
( )2
/ 2
A T TQ T T
d R
RA
d
= =
=
(2.6)
Vy phng trnh cn bng nhit l:
11 1 2
11 2
2 1 22
2
T TdT T T fC
dt R R
dT T T C
dt R
=
=
(2.7)
Xut pht t phng trnh2 1 2
22
dT T T C
dt R
= ta c:
1
2 2 2 1 2 2 2 2
( 1)C R T s T T C R s T T = + =
Suy ra hm truyn ca lp th 2:
Tf(t)Heat source
d/2
d/2
1, T1(t)
2, T2(t)
Hnh-2.2 M hnh phi 2 lp
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
29/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
26
( ) 12( )2
( ) 11 2 2
T sW s
T s R C s= =
+(2.8)
Xut pht t phng trnh11 1 2
11 2
T TdT T T f
Cdt R R
= ta c :
1
( ) 1 12
2 1 1 1 2 1 1 1
( )( )
f sW ss s
R C R C R C R C
TT + +
=
Suy ra hm truyn lp 1
( ) 11( )1
( ) 1 1
1
( ) 1 12
2 1 1 1 2 1
T sW s
T s R C fW s
sR C R C R C
= =
+ +
(2.9)
( )
1( )1
11
1 1 2
1 W (s)2
W sR
R C s
R
=
+ + (2.10)
2.5. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh 3 lp (n=3)
Dng nhit chy vo lp 1 l:
11
( ) ( )1 11
;
T Tf
Q A T T Rf R A
= = = (2.11)
Tf(t)Heat source
d/3d/3
d/3
1, T1(t)2, T2(t)3, T3(t)
Hnh-2.3 M hnh phi 3 lp
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
30/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
27
Dng nhit chy ra lp 1 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 2)
1 2( )1 1 2
/ 32
/ 3
2
1
1
A T TT T
d R
dR
A
Q
= =
=(2.12)
Dng nhit chy ra lp 2 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 3)
2 3( )
2 2 3/ 3
3
/ 3( )3
2
2
A T TQ T T
d R
dRA
= =
=
(2.13)
Do khng c nhit chy ra lp 3 nn t (2.11), (2.12), (2.13). Ta c phng trnh
cn bng nhit:
11 1 21
1 2
2 32 1 2
22 3
3 2 33
3
T TdT T T fC
dt R R
T TdT T T
Cdt R R
dT T T C
dt R
=
=
=
11 1 2
1 1 2 1
2 32 1 2
2 2 3 2
3 2 3
3 3
(a)
(b)
(c)
T TdT T T f
dt R C R C
T TdT T T
dt R C R C
dT T T
dt R C
=
=
=
(2.14)
Xut pht t phng trnh (2.14c) ta xy dngc hm truyn ca lp th 3
( ) 13( )3
( ) 12 3 3
T sW s
T s R C s= =
+(2.15)
Xut pht t phng trnh (2.14b) ta xy dngc hm truyn ca lp th 2
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
31/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
28
( )
( )12
( )2 ( )
1 2 2
1( )2
21 2 2
3
1
( ) 1 13
3 2 2 2 3 2
1 W ( )3
T s
W sT s R C
W sR
R C sR
W ss
R C R C R C
s
= =
=
+ +
+ +
(2.16)
Xut pht t phng trnh (2.14a) ta xy dngc hm truyn ca lp th 1
( )
( ) 11( )1( ) 1 1
1( )1
11 1 1
2
1( ) 1 12
2 1 1 1 2 1
1 W ( )2
T sW sT s R C
f
W sR
R C sR
W ss
R C R C R C
s
= =
=
+ +
+ +
(2.17)
2.6. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh 4 lp (n=4)
Dng nhit chy vo lp 1 l
11( ) ; ( )
1 11
T Tf
A T T Rf
R AQ
= = = (2.18)
Dng nhit chy ra lp 1 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 2)
Tf(t)Heat source
d/4
d/4
d/4d/4
1, T1(t)2, T2(t)
3, T3(t)4, T4(t)
Hnh-2.4 M hnh phi 4 lp
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
32/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
29
/ 41 2( ) ; ( )
1 1 2 2/ 4
2
1
1
A T T dT T R
d R AQ
= = = (2.19)
Dng nhit chy ra lp 2 (cng chnh l dng nhit chy vo lp 3)
/ 42 3( ) ; ( )2 2 3 3
/ 4 3
2
2 2
A T T l dT T R
d R A AQ
= = = = (2.20)
Dng nhit chy ra lp 3(cng chnh l dng nhit chy vo lp 4)
3
3
/ 43 4( ) ; ( )
3 3 4 4/ 4 4Q
A T T dT T R
d R A
= = = (2.21)
Do khng c nhit chy ra lp 4 nn t (2.18), (2.19), (2.20), (2.21) ta c h
phng trnh cn bng nhit:
11 1 21
1 2
2 32 1 22
2 3
3 2 3 3 43
3 4
3 444
4
T TdT T T fC
dt R R
T TdT T T C
dt R R
d TT T T T C
dt R R
T TdTC
dt R
=
=
=
=
(a)
(b)
(c)
11 1 2
1 1 2 1
2 1 2 2 3
2 2 3 2
3 2 3 3 4
3 3 4 3
4 3 4
4 4
T TdT T T f
dt R C R C
dT T T T T
dt R C R C
dT T T T T
dt R C R C
dT T T
dt R C
=
=
=
= (d)
(2.22)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
33/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
30
Xut pht t phng trnh (2.22d) ta xy dngc hm truyn ca lp th 4
( ) 14( )4 ( ) 1
3 4 4
T sW s
T s R C s= =
+(2.23)
Xut pht t phng trnh (2.21c) ta xy dngc hm truyn ca lp th 3
( )
1
( ) 1 14
4 3 3 3 4 3
1 W ( )4
1( )
33 3
1( )
33
1 3 34
W ss
R C R C R C
s
W sR C
W sR
R C s R
+ +
=
=
+ +
(2.24)
Xut pht t phng trnh (2.22b) ta xy dngc hm truyn ca lp th 2
( )
1
( ) 1 13
3 2 2 2 3 2
1 W ( )3
1( )
22 2
1( )2
212 2
3
W ss
R C R C R C
s
W sR C
W sR
R C sR
+ +
=
=
+ +
(2.25)
Xut pht t phng trnh (2.22a) ta xy dngc hm truyn ca lp th nht:
( )
1
( ) 1 12
2 1 1 1 2 1
1 ( )2
( ) 11( )1( ) 1 1
1( )1
11 1 12
W ss
R C R C R C
W s
T sW s
T s R C f
W sR
R C sR
+ +
= =
=
+ +
(2.26)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
34/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
31
2.7. Xy dng m hnh hm truyn khi phi c chia thnh n lp
1 1W ( )
n 1s
R C sn nR Cn n
=+
n-1
1 1 n
1 1 1 1
1
W ( ) 1 1
1W ( ) n n
n n n n n n
ss
R C R C R C
s R C
+ +
=
.
.
.
3
3 3
4
4 3 3 3 4 3
1
W ( ) 1 11W ( )
ss R C R C R C
sRC
+ +
=
2
2 2 3
3 2 2 2 3 2
1
W ( ) 1 11W ( )
ss
R C R C R C
sR C
+ +
=
Tf(t) Heat source
d/n
d/n
d/n
1, T1(t)2, T2(t)
n, Tn(t)
.
.
.
.
.
.
Hnh-2.5 M hnh phi n lp
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
35/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
32
2
2 1 1 1 2 1
1W ( )
11 1
1
W ( ) 1 1s
R C ss
R C R C R C
=
+ +
Hay:
( )
( )4
( ) 1( )
1( )1
1( )
11
1 1 1
1( )
331
3 34
1( )
21
2 2
1 ( )
1 ( )
n
T snW sn R C sT s n nn
W sn R
nR C sn n Rn
W sR
R C sR
W s
R C s
W s
W s
= =+
= + +
=+ +
=+
( )
( )
3
2
;
1 2 1
2
3
1( )
111
1 12
1 d/n d/n d/n(R = ; R = R = ... R = )n1 2 3A A A A
1 ( )
1 ( )
; ;n
R
R
W sR
R C sR
W s
W s
+
=+ +
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
36/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
33
2.8. V d tnh ton hm truyn tng lp khi chia phi thnh 1 lp v 3 lp
Ly vt liu l thp tm vi cc thng s nh sau :
H s dn nhit ca tm =55.8 w/m.K (y coi h s dn nhit ca tm l
hng s)Khi lng ring: =7800kg/ 3m
Nhit dung ring c=460 j/kg.K
H s truyn nhit =335 w/ 2m
Chiu di tm a=40 cm=0.4 m
Chiu rng tm b =25 cm =0.25 m
Chiu dy tm d =5 cm =0.05 m
Din tch b mt tm:A=a*b =0.4*0.25 =0.1 2m
- Gi scoi tm thp l 1 lp :
Khi s truyn nhit qua tm l truyn nhiti lu:
V=0.4*0.25*0.05 = 0.005 3m
m=V* =0.005*7800 =39 kg
C =m*c =39*460 =17940
R=0.0299
Hm truyn i tng l
1( )
1W s
RCs=
+
1( )
536.406 1W s
s=
+
- Gi s coi tm thp l 2 lp:Khi chiu dy mi lp l d/2=0.05/2 m
V1=V2=.4*0.25*0.025=0.00253
m
m1 =m2 =V1* =0.0025*7800 =19.5 kg
C1 =C2 =m1*c =19.5 *460 = 8970
1
1 10.0299
0.1*335R
A= = =
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
37/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
34
2
/ 2 0.0250.00448
55.8*0.1
dR
A= = =
Hm truyn tng lp ca i tng l:
22
1 2 2
1 21
1 1 2
2
( ) 1 1 1( )( ) 1 0.00448*8970 1 40.1856 1
1 40.1856 1( )
10762 575.7127 11 (1 W (s))
T sW sT s R C s s s
SW s
R s sR C s
R
= = = =+ + +
+= =
+ ++ +
- Gi s coi tm thp l 3 lp
Khi chiu dy mi lp l d/3=0.05/3 m
V1=V2=V3 =0.4*0.25*(0.05/3)3
m m1=m2=m3 =V1*=0.4*0.25*(0.05/3)*7800=13kg
C1=C2=C3 =m1*c =13*460 =5980
1
1 10.0299
0.1*335R
A= = =
2 3
/ 3 0.05/ 30.00299
55.8*0.1
l dR R
A A = = = = =
Hm truyn tng lp ca i tng l :
33
2 3 3
2 22
2 2 3
3
2
1 3 21
1 1 22
( ) 1 1( )
( ) 1 17.88 1
1 17.88 1( )
318.85 53.55 11 (1 W (s))
1 318.85 53.55 1( )
57449 13127 589.05 1
1 (1 W (s))
T sW s
T s R C s s
sW s
R s sR C s
R
s sW s
R s s s
R C s R
= = =+ +
+= =
+ ++ +
+ += =
+ + +
+ +
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
38/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
35
2.9. Kt qu m phng cho b quan st nhit
- Khi coi tm phi l 1 lp:
Hnh -2.6 B quan st phi 1 lp v kt qu m phng
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
39/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
36
- Khi coi tm phi l 2 lp:
Hnh -2.7 B quan st phi 2 lp v kt qu m phng
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
40/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
37
- Khi coi tm phi l 3 lp ta c :
Hnh -2.8 B quan st phi 3 lp v kt qu m phng
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
41/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
38
2.10. Kt lun
Da trn cc nh lut v truyn nhit, cc phng trnh cn bng nhit ta xy
dng c m hnh hm truyn cho phi 1 lp, 2 lp, 3 lp, 4 lp, t tng q ut
ha ta xy dng c m hnh hm truyn ca phi khi c chia thnh n lp.
y chnh l nhng m hnh quan st nhit c m t ton hc di dng hm
truyn. Nhng m hnh quan st ny s cho ta xc nhc nhit ti mt im
bt k mt thi im bt k. y cngchnh l c s cho vi ciu khin trng
nhit trong phi tha mn mt cng nght ra.
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
42/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
39
CHNG 3
THIT K B IU KHIN NHIT TRONG PHI TM
3.1. Gii thiu mt s phng php thit k
3.1.1.Phngphp a thc c trng c h ssuy gim thay i c
Phng php h s suy gim ( Phng php a thc c trng c h s suy gim
thay i c) da vo a thc chun bc 2 c n ghin cu y tng qut
cho bc cao hn.
- Xt h bc 2 :
Gi s h bc 2 c hm truyn
( )2
0 02 2 2
0 1 2 0 0. 2 . .aW s
a a s a s s s
= =+ + + +
(3.1)
: h s suy gim
0 : tn s ring
Khi h s suy gim thay i s lm cht lng ca h thay i, kho st cht lng
ca h khi thay i, c th cng nh qa iu chnh cng tng ln.
Ta c :2
2 1
0 2
4 aa a
=
-Phng php a thc c trng c h s suy gim thay i c cho h bc
cao
Gi s hm truyn ca h c dng:
( )0
1
1
0
... asasa
asW
n
n
n
n +++=
(3.2)
Ta dng h s c trngnh sau:
2 2 2 2
1 2 11 2 1
0 2 1 3 2 1 1
0 1 10 1 1
1 2 1
2
1 1 1 1 21 2
0 0 2 0 2 1 1
, ;........; ;
; ;..............; ;
; ;.......;
n nn n
n n n n
n nn n
n n
nn
n
a a a a
a a a a a a a a
a a a a
a a a a
a a a
a a a a
+
+
= = = =
= = = =
= = = = =
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
43/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
40
Mta thc cho c xc nh bng cch cho mt tn s c trng th nht
0 v h s suy gim ly c nh. Vy ta tnhc cc thng s khc c xc
nh bng cch nhn k tip nhau vi.
2 2 20 1 0 1 010 1 1 0 3 0
1 2 0 2 0 1 2
; ; ;a a a aaa a a a a a a
= = = = = =
Tng t nh vy ta xc nh: 2 30 0 0 0, , , , ...
Thng thng ta chn a0 = 1 v a1=1
30
33
2012
10
0
011 1
==
===
a
a
aaa
Vy ta c:
( ) kkkk
kk
a=
=
02/1
0
Ch
1%
0 0
2,22,2
at
a
=
: Khi cho cng 1 s h s cho cc gi tr n khc th cht lng ca h
thng thay i, n cng ln th thi gian hm qu ln u tin t xc lp cngnh.
H s c tnh cht ca h s suy gim, khi cng b h dao ng cng
mnh, < 1,5 h tr ln mt n nh, nh qu iu chnh % ln
Lng qu iu chnh quan h vi theo cng thc kinh nghim
Lg(%)=4,8 2 (3.3)
Thi gian qu t cc i
(3.4)
Ngita thng chn > 1,6
Bng - 3.1 Bng tnh sn mt s gi tr % theo
1,6 1,75 2 2,4
% 40 20 6 1
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
44/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
41
- Xt nh hng ca t s hm truyn
Gi s hm truyn kn ca h c dng:
( ) 011
0
1
1
...
'...''
asasa
asasasW
nn
nn
m
m
m
m
+++
+++=
(3.5)
Khi m tng th % tng v t gim, c cht lng % cho trc ngi ta
dng h s hiu chnh nh sau:
Xt khi t s hm truyn c dng bc 1
( )0
1
1
01
...
''
asasa
asasW
n
n
n
n +++
+=
(3.6)
( )
1
00
0
0
'
''
5,1'
45,1'
a
a=
+=
(3.7)
Khi thit k c xc nh theo mu s ca (3.6) sau dng cng thc (3.7)
xc nh li ri xc nh lng qu iu chnh theo cng thc (3.3)
Thi gian qu c tnh:
=
00 '4
112,2
t (3.8)
Khi t s hm truyn c dng bc 2
( )0
1
1
01
2
2
...
'''
asasa
asasasW
n
n
n
n +++
++=
(3.9)
Ta c :
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
45/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
42
( )
=
==
+=
00
20
12
1
00
20
203
'
112,2
''
'4,
'
''
5,1'
6,15,1'
t
aa
a
a
a
3.1.2.Phng php b hng s thi gian tri
- Khi nim chung
Trong cc h thng iu khin i tng cng nghip ta thng gp cc i
tng c 1 hoc 2 hng s thi gian ln, trong khi c cu iu khin chng li c
hng s thi gian rt b
Khi i tng iu khin c 1 hoc 2 hng s thi gian ln nu ta thit k b
iu khin c kh nng b c nhng hng s thi gian ln a h kn ca h
thng v dng bc 2 chun c dng:
( )2
00
2
2
0
2
++=
sssWk (3.10)
Cc i tng cng nghip ni chung thng lm vic trong c ng 1 tn s
thp, mong mun ( ) 1jWk khi 0 (3.11)
Khi 0 hm tuyn tnh s hWh(j ) , nn trong h phi c khu
tch phn
Vi tn s cao, iu kin (3.11) khng tho mn c
Vy khi 0 th ( ) 0jWk do tn s ct cng ln cng tt
- Xc nh thng s ca biu chnh theo tiu chun phng
Theo tiu chun phng h c hnh vi tch phn
( )kW j
Hnh-3.1c tnh bin-tn ca hm mdun ti u
1
c
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
46/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
43
xt trng hp tng qut:
( )1
1
1 1
1 1
bsnn
dtk
jsk bj
W s KT s T s= =
= + + (3.12)
Tsk: L cc hng s thi gian ln ca i tng
Tbj : L cc hng s thi gian b ca i tng
Ch
( ) ( )1
11
dn
dc k
ki
d s
k sk
W s T sT s
n n
T T
=
= +
=
=
: i tng phi a v phn hi -1
Nguyn tcchung l b cc hng s thi gian tri trong mch h. Do vy
trong mch ch cn li hng s thi gian b. Khi h c 1 hng s thi gian ln chn
b iu chnh l PI, khi h c 2 hng s thi g ian tri chon b iu chnh l PID,
nu i tng c nhiu hn 2 hng s thi gian tri th dng phng php ni tip
cc b iu chnh, hoc dngphng php khc.
Chn b iu khin:
(3.13)
Tuy trng hp c nhiu hng s thi gian b, th hng s thi gian b tng
ng c tnh:
1
bn
b bj
j
T T=
= (3.14)
Sau khi b , h h c dng:
( )1
1
1
bn
h
ji bj
KW s
T s T s==
+ (3.15)
Ti l hng s tch phn ca biu chnh cn cxc nh
(-)
xWh(s)
y
Hnh 3.2
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
47/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
44
Khi b h kn c hm truyn :
( )
( )( )
1
1 1
11 1 1
bk n
ibj
h j
W sT s
T s
W s k =
= =+ + +
(3.16)
Bnh phng modul c tnh tn h kn
( ) ( ) ( )( ) ( )
( )
= =
= = =
= =+ + +
=
+ + + +
2
1 1
2 6
2 2 4 2
2 21 1 1
1 1.
1 1 1 1
1
1 2 2 1
bb b
n nk k kb b
i i
bj bj j j
nn n
i i ibj bj i bj j j j
W s W j W j Ts Ts
T s T sK K
T T TT T T Tk K K K
(3.17)
tho mn iu kin (3.11)ngi ta thng thit k sao cho:
( ) ( )1 1
2 1 0 2 1 2b bn n
ibj i bj b
j j
TT T K T KT
K = = + = = + =
Hm truyn ca h kn sau khi chn b iu chnh c dng:
( )22221
1
sTsTsW
bb
k++
=
Tiu chun phngc tng kt theo bng 3.2.
Im
b
1J.
2T
b
1-J.
2T
b
1-
2T
.Re
Hnh-3.3
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
48/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
45
ttB iu chnh Tn Tv Tv2 Ti
1 PI :sT
sT
i
n 1+ T1 - - 2KTb
2( )( )+ +1 1
:T s T sn v
PIDT si
T1 T2 - 2KTb
3( )( )( )21 1 1
2 :n v v
i
T s T s T sPID
T s
+ + + T1 T2 T3 2KTb
B iu chnh PID2 t dng, v kh thc hin c phn cng.
Hm qu i vi tn hiu t:
Hm truyn kn ca h sau khi chn b iu chnh :
( )22221
1
sTsTsW
bb
k++
= (3.18)
bT2
1707,0
2
10 ===
Hm qu :
( ) ( ) ( )[ ]bbTt
TtTteth b 2/sin2/cos12/ = (3.19)
Tc ng qu vi tc ng ca nhiu:
Hm nhiu f vit dng:
( )( )( )
( )( ) ( )
( ) ( )
( )sTsTsWsW
sWsW
sW
sE
sYsW
bb
dcdt
dcdt
dt
f
+
=
+==
12
1
1(3.20)
dcW ( )s dtW ( )s x e
f
y
(-)
Hnh-3.4
Bng - 3.2 La chn b iu khin theo tiu chun phng
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
49/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
46
Xt i tng c 2 hng s thi gian ln :
( )( )( )
( )
( )
( )( )( )2 21 2 1 22 11 1
11 1 1 1 1 2 21
2 1
b b
f
b b
b b
KT s T sW s
T s T s T s T s T s T s
sT T s
+= =
+ + + + + ++
+
(3.21)
Hm truyn c im khng: 0 v -1/Tb
Xt trng thi ca h khi c nhiu trng thi xc lp
Gi s f(t) = 1(t) 1
( )F ss
= Y(s) = Wf(s)F(s)
( ) ( )( )
( )( )( )2 20 0
1 2
2 1lim lim 0
1 1 1 2 2
b b
s s
b b
KT s T sy sY s s
T s T s T s T s
+ = = =
+ + + +
ch xc lp nh hng ca nhiu khng cn na
gi s i tng c 1 hng s thi gian tri
( )
( )( )
( )( )
1
2 2
1
1
2 1
1 2 2 1
dt
b b
f
b b
KW s
T s
KT T sW s
T s T s T s
=+
+=
+ + +
Ta cng chng minh tng t :
( ) ( ) 0== fhy
3.1.3.Thit k b iu chnh cho h c hnh vi tch phn
-t vn
Ta xt i tng bc 1
( )( )( )1 1 1b
KW s
T s T s=
+ +(3.22)
Theo tiu chun phng, chn b iu chnh l PI:
( ) 11
2dc
b
T sW s
KT s
+= (3.23)
Gi s hng s thi gian T1 rt ln th b iu chnh PI c tc dng nh b
iu chnh P do thnh phn tch phn khng cn na, tng t b iu chnh l PIDkt qu c hiu qu nh PD, nhng vn cn sai lch tnh
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
50/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
47
Khi T1 rt ln ta c:
( )( )
( )( )( )
( )2 2 2 21 1
1 2 1
1 2 2 1 2 2 1
b b b b
f
b b b b
KT s T s KT T sW s
T s T s T s T T s T s
+ += =
+ + + + + (3.24)
Ta thy ch xc lp s0 nhng Wf(s) khng th bng khng.
Nh vy khi h c hnh vi tch phn hay c hng s thi gian qu ln m
dng tiu chun i xng , th s dnn sai lch tnhi vi tn hiut v vi
nhiu.
- Thit k b iu chnhc hnh vi tch phn theo tiu chun i xng
c tc ng nhanh i vi nhiu, cn c h s khuch i ln khi tn s
b, c th chn hng s thi gian ca biu chnh nh sau:
1 2...d d dn d T T T T = = = =
B iu chnh c dng: ( )( )1 d
n
d
dc
i
T sW s
T s
+= (3.25)
Hm truyn h h:
( )( )
( ) ( )1
1
1 1s
n
h n
i b k
k
K T s
W sT s T s T s
=
+=
+ +(3.26)
Khi hng s thi gian ca i tng l rt ln
( )( )
( )1
1
1
d
s
s
n
n
h nn
i b k
k
K T sW s
T s T s s T =
+
+ (3.27)
Cng nh tiu chun phng, iu kin trc tin l: ns = nd. n gin ta dng khiu:
0
1
d
d
n
d
n
k
k
KTK
T=
=
Suy ra (3.27) c dng: ( )( )
0 1
1
sn
dh
i b d
K T sW s
T s T s sT
+
+ (3.28)
Dng php bin i gn ng:
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
51/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
48
1 1 11 1
s sn n
d s de
d d de de
d
des
T s n T s
T s T s T s T s
TT
n
+ += + + =
=
(3.29)
Vy ta c :
( )( )
( )
0
2
0
1
1
1( )
1 1
deh
i b de
dek
de ide b
K T sW s
sT T s T s
T sW s
T TT s s T s
K
+=
+
+=
+ + +
(3.30)
Bnh phng modul c tnh tn h kn c dng
( ) ( ) ( )( )
( )
2 22
2
24 2
2 2 6
0 0 0 0
1
1 2 2
dek k k
i de i i de b ide de b
TW W j W j
D
T T T T T T T D T T T
K K K K
+=
= + + +
cho ( ) ( ) 11lim 220
DjW
Ta rt ra :
02
4
i b
de b
T K T
T T
=
=(3.31)
Thng s ca b iu chnh c chn theo:
0
1 1
4
2,
s s
s s
dde d s b
sn n
d ds d i bn n
k k
k k
TT T n T
n
KT KT n n K T T
T T= =
= =
= = =
(3.32)
Vy ta c hm truyn ca h h:
( )( )
1 4 1
4 2 1
bh
b b b
T sW s
T s T s T s
++
(3.33)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
52/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
49
c tnh tn s logarit ca h h ( )sWh i xng nhau qua tn s ct
bc
T2
1= nn
gi l tiu chun i xng
tt B iu chnh Tn Tv Tv2 Ti
1sT
sTPI
i
n+1
: bT4 - -2
1
8 bK
TT
2( )( )
sT
sTsTPID
i
vn ++ 11: bT8 bT8 -3
1 2
128 bK
TTT
3( )( )( )21 1 1
2 :n v v
i
T s T s T sPID
T s
+ + + bT12 bT12 bT12
4
1 2 3
3456 bK
TT T T
Biu thc (3.33) l biu thc x p x khi h l bc 1 v c hnh vi tch phn.
Trong trng hp h bc 1 vi khu qun tnh th biu thc qun tnh:
( )( )( )
1
2
1
1
1 4
8 1 1
b
bbb
T sTW s
TTs T s T s
T
+=+ +
(3.34)
Hm truyn kn vi tn hiu t x(t) = 1(t)
( )
( )( )
1
2
11
1 4
1 4 8 1 1
b
bb
b b
T sTW s
TT
T s s T s T sT
+=
+ + + +
(3.35)
Hm truyn kn ca h thng c thit k theo tiu chun i xng:
( )( )
( )
2 2
2 2 3 3
1 4
8 1
1 4
1 4 8 8
bh
b b
bk
b b b
T sW s
T s T s
T sW s
T s T s T s
+=
+
+=
+ + +
Bng- 3.3 Quy tc xc nh b iu chnh theo tiu chun i xng
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
53/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
50
Vy khi T1 cng ln so vi Tb, s tng qu iu chnh gim thi gian p
ng T0, tc ng nhanh ch yu ph thuc vo Tb. gim lng qu iu
chnh, dng b lc u vo vi mc ch l b tr im 0
( ) sTsW bl
41
1
+=
3.1.4.Phng php thit k b b
Xc nh b iu khin Wk(s) da trn c s bit trc hm truyn ca i tng
v bin hm truyn ca c h thng W *(s), W*(s) c xc nh t y u cu cht
lng ca bi ton iu khin
Gi s i tng c hm truyn dng:
( ) ( )( )
( ) ( )( )
( )( ) ( )
( ) ( )
( )( )
( )( )
( )( )
( )( ) ( )
*
*
*
&
.
1
1`. .
1
dt
dc dt
dc dt
dc
dt
A s C sW s W sB s D s
W s W sW s
W s W s
W s B s C sW s
W s W s A s D s C s
= =
=+
= =
iu kin : D(s) C(s) phi l a thc Hurwist (h n nh: tt c cc im
khng v im cc phi nm bn tri trc o)Gi nA l bc ca A(s)
Gi nB l bc ca B(s)
Gi nC l bc ca C(s)
Gi nD l bc ca D(s)
Vy
DCAB
DACB
nnnn
nnnn
Mun tch hp c b iu khin b th bc ca i tng ca h kn tng
i khng nh hn b tng i ca i tng
-xt trng hp W*(p) c dng:
( )* 0 10 1
. ... .
. ... .
m
m
n
n
c c s c sW s
d d s d s
+ + +=
+ + +
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
54/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
51
Mun cho h khng c sai lch tnh :
( ) ( ) 00*
011lim dcsWimlth
st===
xt
( ) ( ) ( ) ( )11.211121 ......... ++++++= mmnn scsccsdsddssCsD
m ( )( )( )
( )( ) ( )
.dcB s C s
W sA s D s C s
=
Vy h kn khng c sai lch tnh b iu khin thit k theo phng php
b cha thnh phn tch phn nu i tng c ha c thnh phn , ngc li khi
i tng c sn thnh phn tch phn th b iu khin s khng cha thnh
phn tch phn na.3.1.5. B iu khin m
-Cu trc ca b iu khin m
Cc b iu khin m c thit k da trn logic m c gi l b iu
khin m (FLC : Fuzzy Logic Control)
-B iu khin m c bn
B iu khin m c bn c dng nh hnh -3.5 gm 3 khi:
Khi 1: lm m ho
Khi 2: xc nh lut hp thnh
Khi 3: Gii m
B iu khin m c bn gm ba khu chnh l khu m ho, thit b thc
hin lut hp thnh v khu gii m.
Hnh -3.5 B iu khin m c bn
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
55/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
52
- B iu khin m ng
Do b iu khin m c bn ch c
kh nng x l cc gi tr tn hiu hin thi
nn n thuc nhm cc b iu khin m
tnh. Tuy vy, m rng min ng dng
ca chng vo cc bi ton iu khin
ng, cc khu ng hc cn thit s c
ni thm vo b iu khin m c bn
hnh -3.6. Cc khu ng c nhim v cung cp thm cho b iu khin m c bn
cc gi tr o hm hay tch phn ca tn hiu. Cng vi cc khu ng b sung ny,
b iu khin m c bn s c gi l b iu khin mng.
- u im nhc im ca iu khin m
- Khi lng cng vic thit k gim i nhiu do khng cn s dng m hnh
i tng trong vic tng hp h thng.
- B iu khin m d hiu hn so vi cc b iu khin khc v d dng
thay i.
- i vi cc bi ton thit k c phc tp cao, gii php dng b iu
khin m cho php gim khi lng tnh ton v gim gi thnh sn phm.
- Trong nhiu trng hp b iu khin m lm vic n nh hn, bn vng
hn v cht lng iu khin cao hn.
- iu khin m c th s dng cho cc h thng khng cn bit chnh xc
m hnh i tng.
- V h thng iu khin m gn vi nguyn liu khin ca con ngi
(con ngi khng c cc cm bin cm nhn chnh xc i tng), do cc b
cm bin s dng c th khng cn chnh xc cao.
+ Vic nghin cu v l thuyt i vi l thuyt m cha tht hon thin
(tnh n nh, tnh phi tuyn, ti u).
+ Cho n nay cha c nguyn tc chun mc cho vic thit k cng nh
cha th kho st tnh n nh, tnh bn vng, cht lng, qu trnh qu cng
nh qu trnh nh hng ca nhiu cho cc b iu khin m.
- Khng thit k h iu khin m cho cc bi ton m h iu khin kinh
in c th d dng thc hin c nh cc b iu khin P, PI, PD, PID.
Hnh -3.6. B iu khin m ng
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
56/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
53
- Hn ch s dng iu khin m cho cc h thng cn m bo an ton
cao do nhng yu cu v cht lng v mc ch ca h thng iu khin m ch c
th xc nh v t c qua thc nghim.
- H thng iu khin m l h thng iu khin mang tnh chuyn gia, gn
vi nguyn l iu khin ca con ngi, do ngi thit k phi hon ton
hiu bit v kinh nghim v h thng cn iu khin mi c th thit k c h
iu khin m.
- M ho
M ho c nh ngha nh l s nh x ( s lm tng ng), t tp m cc gi
tr thc x* U thnh cc gi tr m A U, nguyn tc chung vic thc hin m
ho l:
- T tp gi tr thc x u vo s to ra tp m A vi hm lin thuc c gi tr
rng ti cc im r x
- Nu c nhiu u vo th vic m ho s gp phn kh c nhiu
- Vic m ho phi to iu kin n gin tnh ton cho sau ny
- C 3 phng php m ho:
+ M ho n v (Singleten fuzzifier) l t cc im gi tr thc x U ly cc
gi tr n v ca tp mA
==
'0
'1)('
xxkhi
xxkhixA
ngha l hm lin thuc dng:
+ M ho Gaus (Gaussian fuzzifier) : l t cc im gi tr thc x* U ly cc
gi tr trong tp mA vi hm lin thuc dng hnh tam gic hoc vung
- Quy lut suy din v c ch suy din m
- Mnh hp thnhLut m c bn l lut m t bi quan h: Nu ... Th...(IF....THEN....), mt
cch tng qut c dng:
NU TH
Mt mi quan h Nu.... Th ..... gi l mt mnh hp thnh, trong mt
mnh hp thnh c th c mt mnh iu kin hoc nhiu mnh iu kin
v mt hoc nhiu mnh kt lun.
Mt s dng mnh m:
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
57/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
54
x = A v x1 = A1 v x2 B.
x1 = A1 v x2 = A2 v ... v xn = An
x1 = A1 hoc x2 = A2 hoc ... hoc xn = An (3.36)
(lu rng cc php logic v (and), hoc (or), Ph nh (not) trong log ic m tngng cc php giao, hp, b).
Trong h m lut m l b no ca n, ngi thit k phi da vo kinh
nghim ca mnh m pht biu v xy dng cho c mt tp m dng ny lm c
s cho vic trin khai thit k tip theo.
- Qui tc hp thnh
T mt gi tr u vo x0 hay c th hn l ph thuc A(x0) ta phi xc
nh c u ra hay ph thuc ca u ra. ph thuc u ra s l mt tp
m gi l tp mB'(y), tp m B' cng c s vi tp m kt lun B.
Nh vy, biu din h s tha mn mnh kt lun nh mt tp m B' cng
c s vi B th mnh hp thnh chnh l nh x.
A(x0) B'(y). (3.37)
M t mnh hp thnh chnh l m t nh x trn, c ngha l phi tm
c hm lin thuc AB
(x,y) cho mnh hp thnh A B, c nhiu cch m t
mnh hp thnh gi l cc qui tc hp thnh l:
1- Cng thc Zadeh: (qui tc hp thnh Zadeh)
AB(x,y) = MAX{MIN{A(x), B(y)}, 1 - A(x)}. (3.38)
2- Cng thc Lukasiewicz: (qui tc hp thnhLukasiewicz)
AB(x,y) = MIN{1, 1 - A(x) + B(y)}. (3.39)
3- Cng thc Kleene-Dienes: (qui tc hp thnh Kleene-Dienes)
AB(x,y) = MAX{1 - A(x), B(y)}. (3.40)
Theo nguyn tc ca Mandani " ph thuc ca kt lun khng c ln
hn ph thuc ca iu kin" ta c cch xc nh hm lin thuc AB(x,y) cho
mnh hp thnh AB nh sau.
4-Cng thc MIN: (qui tc hp thnh MIN ca Mandani,sch gi l qui
tc hp thnh MAX-MIN)
AB(x,y) = MIN{A(x), B(y)}. (3.41)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
58/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
55
5-Cng thc PROD: (qui tc hp thnh MIN ca Mandani, sch gi l qui
tc hp thnh MAX-PROD)
AB(x,y) = A(x)B(y). (3.42)
Cc cng thc (3.38, ..., 3.42) cho mnh hp thnh AB c gi l ccquy tc hp thnh. Hai quy tc hp thnh theo Mamdani l MIN (MAX -MIN) v
PROD (MAX-PROD) hay c s dng hn c.
Xt mnh hp thnh mt iu kin: Nu x = A th y = B, (x c th l tc
xe, y l bn p ga, A l chm, B l tng) x c xc nh bi cc hm lin
thuc A(x), v y c xc nh bi cc hm lin thuc B(y) th hm lin thuc
AB(x,y) s dng quy tc MIN v quy tc PROD ti mt gi tr r
0xx = c ch ra trn hnh 3.6 : a v b.
Hnh -3.7: Hm lin thuc ca lut hp thnh A B(x,y)a, Hm lin thucb, Vi qui tc MAX-MINc, Vi qui tc MAX-PROD
b,A(x)
B(y)
x0
H
AB(x0,y)
x y
A(x)
B(y)
x0
H
AB(x0,y)
x
y
c,
a,A(x)
B(y)
x y
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
59/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
56
- Luthp thnh
n gin ngi ta k hiu mnh hp thnh AB ti mt gi tr r
0xx = l R. Tn gi chung ca m hnh R (ma trn) l lut hp thnh.
Hm lin thuc AB(x,y) ca m hnh R c biu din theo cch t hpcc mnh hp thnh no, theo quy tc hp thnh no th lut hp thnh c tn gi
l tn ghp ca cch t hp v tn quy tc hp thnh .
+ Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp A B(x) =
MAX{A(x), B(x)} v quy tc MIN th ta c lut hp thnh MAX-MIN.
+ Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp A B(x) =
MAX{A(x), B(x)} v quy tc PROD th ta c lut hp thnh MAX-PROD.
+ Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp Lukasiewier: A
B(x) = min{1, A(x) + B(x)} v quy tc MIN th ta c lut hp thnh SUM-MIN.
+ Hm lin thuc AB(x,y) c t hp theo php hp Lukasiewier: A
B(x) = min{1, A(x) + B(x)} v quy tc PROD th ta c lut hp thnh SUM -
PROD.
Ch
Nh vy:
: Nu lut hp thnh ch c mt mnh hp thnh (khng ph i t hp) th
thc cht cha th hin c khi nim MAX hoc SUM, khi lut hp thnhMAX-MIN tng ng SUM-MIN, MAX-PROD tng ng SUM-PROD.
K hiu gi tr m u ra l B' th hm lin thuc ca B' ti mt gi tr r x 0
vi quy tc MAX-MIN s l:
B'(y) = R(x0,y) = MIN{A(x0) B(y)} (3.43)
T cng thc (3.39) ta thy khi cao ca tp m B l 1 th cao ca tp
m B' s chnh l cao ca tp m A ti x0, hnh-3.6b.
)x()x(H 0A0 =
Ta gi )x(H 0 l tha mn mnh iu kin hay gi tt l tha mn.
Th hai lut hp thnh MAX-MIN v MAX-PROD c vit nh sau:
1- Lut hp thnh MAX-MIN:
B'(y) = R(x0,y) = MIN{ )x(H 0 , B(y)}. (3.44)
2- Lut hp thnh MAX-PROD:
B'(y) = R(x0,y) = )x(H 0 B(y). (3.45)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
60/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
57
Do xc nh hm lin thuc B'(y) ta phi xc nh tha mn
)x(H 0 sau c th s dng cc cng thc (3.44) hoc (3.45).
* Cch xc nh tha mn )x(H 0
Cch xc nh tha mn )x(H 0 c ch ra trn hnh -3.8.
+ Khi tn hiu vo l mt gi tr r x0 hnh 3.8a.
+ Khi tn hiu vo l mt gi tr m vi hm lin thuc A'(x) hnh 3.8-b.- Lut hp thnh mt iu kin
T cc khi nim v lut hp thnh v tp m u ra B'(y) nh trn ta c th
xy dng thut ton xc nh lut hp thnh v tp m u ra.
- Thut ton xy dng lut hp thnh R
Lut hp thnh R chnh l m hnh ma trn R ca mnh hp thnh AB,
ng vi mi cng thc tnh hm lin thuc AB(x,y) khc nhau ta c cc lut hp
thnh khc nhau. Nhng nhn chung xy dng lut hp thnh R (mt iu kin)ta c th tin hnh theo cc bc sau:
Bc 1
ni21 x,...,x,...,x,x
: Ri rc ha cc hm lin thuc A(x), B(y), s im ri rc ha vi tn s
ln sao cho khng b mt tn hiu. Chng hn ri rc hm A(x) vi n im
, hm B(y) vi m im y1, y2 ... yj ...ym .
Bc 2 )x(TA
: Xc nh hm lin thuc ri rc v )y(TB
l: (T l chuyn v)
)}x(,...),x(),x({)x( nA2A1ATA =
Hnh -3.8: Xc nh tha mn H(x0)a, Vi gi tr vo r x0b, Vi gi tr vo m c hm lin thucA'(x)
A(x)
x0
)x(H 0
xa,
A(x)
xb,
A'(x)
)x(H 0
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
61/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
58
)}y(,...),y(),y({)y( mB2B1BT
B= (3.46)
Bc 3
=
=
nm1n
m111
mnR1nR
m1R11R
r...r
r...r
)y,x(...)y,x(
)y,x(...)y,x(
R
: Xy dng ma trn hp thnh R, ma trn ny c n hng v m ct:
(3.47)
trong : rij = R(xi, yj) c tnh theo cc cng thc (3.38) n (3.42). Thc t hay
dng hai cng thc MIN v PROD ca Mandani (3.41) v (3.42) l:
- Theo cng thc MIN (vi lut hp thnh MAX-MIN):
rij = R(xi, yj) = MIN {A(xi), B(yj)}. (3.48)
- Theo cng thc PROD (vi lut hp thnh MAX-PROD):rij = R(xi, yj) = A(xi).B(yj). (3.49)
* Cng thc tng qut xy dng lut hp thnh R
T cc cng thc (3.46) n (3.49) ta thy c th a ra cng thc tng qut
(cng thc dyadic) tnh ma trn hp thnh R nh sau:
)y().x(RT
BA= (3.50)
Trong cng thc (3.50 ) nu p dng quy tc MAX-MIN th php nhncthay bng php ly cc tiu (min), vi quy tc MAX-PROD th thc hin php nhn
nh bnh thng.
- Xc nh hm lin thuc u ra B'(y) khi c lut hp thnh
T ma trn R ta thy hm lin thuc u ra B'(y) ng vi mt gi tr u vo
x0 chnh l mt hng ca ma trn R.
n gin ta gi a l vector xc nh v tr ca gi tr r x 0, vector xc nh
v tr ch c mt gi tr bng 1 ti v tr c x0 cn cc gi tr khc u bng 0. Do vycho mt gi tr r bt k }x,...,x,...,x{Xx ni1= ta s c mt vector chuyn v a
T
vi:
aT = (a1, a2, ... ai ..., an)
trong ch c mt phn t a i duy nht c ch s i l v tr ca x0 trong x c gi tr
bng 1, cc phn t cn li u bng khng. Nh vy hm lin thuc B'(y) s c
xc nh:
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
62/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
59
B'(y) = aT.R = (a1, a2, ... ai ..., an)
nm1n
m111
r...r
r...r
= (l1, l 2, ..., l j, ..., l m)
vi: ==n
1iijij ral (3.51)
Trong thc t trnh phi s dng thut ton nhn ma trn (tng tc x
l) th php nhn ma trn kiu (3.51 ) c thay bi lut max-min ca Zadeh vi
max (ly cc i) thay vo v tr php cng, min (ly cc tiu) thay vo v php
nhn.
}r,amin{max ijini1
j
=l (3.52)
Kt qu ca hai php tnh (3.51) v (3.52) vi u vo l gi tr rl hon ton nhnhau.
*Ch : Khi lng vo l tp m A' vi hm lin thuc A'(x), th vector xcnh
v tr a gm cc gi tr ri rc ca hm lin thuc A'(x) ti cc im
}x,...,x,...,x{Xx ni1= khi ny khng s dng cn g thc (3.52) c, phi s
dng cng thc (3.51).
- . Lut hp thnh nhiu iu kin
Thut ton xy dng lut hp thnh R:
+ Ri rc ha min xc nh cc hm lin thuc ca cc mnh iu kin
v mnh kt lun.
+ Xc nh tha mn H cho tng vector cc gi tr r u vo l vector t
hpd im mu thuc min xc nh ca cc hm lin thuc )x( iAi ,1,...,i d= .
Chng hn vi mt vector cc gi tr r u vo
1c
x
cd
=
M trong ci, i = 1, ..., d l
mt trong cc im mu min xc nh ca ( )xiAi
, th:
)}c(),...,c(),c({MINH dA2A1A d21 = (3.53)
+ Lp m hnh ma trn R gm cc hm lin thuc gi tr m u ra cho tng
vector cc gi tr u vo theo nguyn tc:
)}y(,H{MIN)y( B'B = nu quy tc s dng l MAX-MIN (3.41).
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
63/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
60
)y(.H)y( B'B = nu quy tc s dng l MAX-PROD (3.42).
Khng nh lut hp thnh mt iu kin, lut hp thnh R ca d mnh
iu kin khng th biu din di dng ma trn c na m thnh mt li trong
khng gian d +1 chiu.- Lut ca nhiu mnh hp thnh
Trong thc t t c h m no ch lm vic vi mt mnh hp thnh m
thng vi nhiu mnh hp thnh, hay cn gi l mt tp cc mnh hp thnh
Rk.
Vy ta phi lin kt cc lut hp thnh ring r li, c hai kiu lin kt l lin
kt theo kiu "cc i" (MAX-MIN, MAX-PROD) v kiu "tng" (SUM -MIN,
SUM-PROD) tng ng vi hai php hp l php hp bnh thng v php hpLukasiewicz.
- Lin kt lut hp thnh kiu "cc i" (MAX)
Khi c cc lut hp thnh thnh phn R1, R2 ,... , Rp ta c lut hp thnh
tng hp:
==
}r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{
}r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{
R...RRR
pnm
2nm
1nm
p1n
21n
11n
p
m1
2
m1
1
m1
p
11
2
11
1
11
p21 (3.54)
*Ch : tng mnh thnh phn nn c m hnh ha thng nht theo mt quy
tc chung, cng theo quy tc MAX-MIN hoc cng theo quy tc MAX-PROD... khi
lut hp thnh chung s c tn l lut hp thnh MAX-MIN hoc lut hp thnh
MAX-PROD...
Lut hp thnh MAX-MIN mt iu kin c th hin trn hnh -3.6c
- Lin kt lut hp thnh kiu "tng" (SUM)
Lut hp thnh chung lin kt theo kiu "cc i" (MAX) khng c tnh
thng k. Chng hn khi a s cc mnh hp thnh thnh phn c cng mt gi
tr u ra nhng v khng phi l gi tr lp nht nn s khng c n v b
mt trong kt qu chung.
C nhiu cch khc phc nhc im ny, mt trong cc cch l s dng
php HocLukasiewicz lin kt cc mnh thnh phn.
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
64/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
61
==
==
==
=}r,1min{...}r,1min{
}r,1min{...}r,1min{
R,1minRp
1k
k
nm
p
1k
k
1n
p
1k
k
m1
p
1k
k
11p
1kk (3.55)
Vi cch lin kt ny ta c lut hp thnh SUM-MIN v SUM-PROD.
Lut hp thnh SUM-MIN mt iu kin c th hin trn hnh-3.8d.
- Thut ton xy dng lut hp thnh chung ca nhiu mnh
Thut ton xy dng lut hp thnh chung ca nhiu mnh ni chung
tng t nh ca mt mnh , ch thm bc tng hp cc mnh .
Xt mnh hp t hnh chung cho p mnh hp thnh mi mnh hp
thnh c 1 iu kin gm:
R1: NU 1A= ,, TH 1By = Hoc
R2: NU 2A= ,, TH 2By = hoc
...
Rp: NU Ap = ,, TH y Bp= hoc
Hnh -3.9:Cch k t hp cc mnh a, b, Lut hp thnh ca mt mnh .c, Lut hp thnh kt hp kiu MAX-MINd, Lut hp thnh kt hp kiu SUM-MIN
)y(1B
y
a,
)y(2B
y
b,
y
c,
)y(B
y
d,
)y(B
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
65/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
62
Trong cc gi tr m A1, A2, , Apc cng c s X
B1, B2, , Bpc cng c s Y
Gi hm lin thuc Ak v Bk l )x(kA
v )y(kB
vi 1, 2, ...,k p=
Cc bc thut ton:
Bc 1
)x(kA
: Ri rc ha cc hm lin thuc iu kin X v kt lun Y, s im ri rc
ha vi tn s nh sao cho khng b mt tn hiu. Chng hn ri rc hm
vi n im ni21 x,...,x,...,x,x , hm )y(kB vi m im y1, y2 ... yj ...ym .
Bc 2 )x(T
Ak: Xc nh hm lin thuc ri rc v )y(T
Bk l:
)}x(,...),x(),x({)x( nA2A1AT
A kkkk = )}y(,...),y(),y({)y( mB2B1B
T
B kkkk= (3.56)
Bc 3
: Xy dng ma trn hp thnh R, (theo cng thc cng thc dyadic)
)y().x(RT
BAk kk= , 1, 2,...,i n= v 1,2,...,j m=
ma trn ny c n hng v m ct:
=kk
kk
k
nm1n
m111
r...r
r...rR (3.57)
trong : -php nhn c gi nguyn nu s dng nguyn tc MAX-PROD hoc
SUM-PROD.
- php nhn c thay bng php ly cc tiu khi s dng nguyn tc
MAX-MIN hoc SUM-MIN.
Bc 4:Theo MAX-PROD v MAX-MIN (cng thc 3.53)
Xc nh lut hp thnh chung
==
}r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{
}r,...,r,rmax{...}r,...,r,rmax{
R...RRRp
nm
2
nm
1
nm
p
1n
2
1n
1
1n
p
m1
2
m1
1
m1
p
11
2
11
1
11
p21
Theo SUM-PROD v SUM-MIN (cng thc 3.48)
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
66/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
63
=
=
==
==
=}r,1min{...}r,1min{
}r,1min{...}r,1min{
R,1minRp
1k
k
nm
p
1k
k
1n
p
1k
k
m1
p
1k
k
11p
1kk
- Xc nh hm lin thuc u ra ti cc u vo
Vi cc gi tr u vo c xc nh bi vecto v tr a ta cng c:
R.a)y(T
'B = (3.58)
Ch
Gii m l qu trnh xc nh mt gi tr
r y' no c th chp nhn c t hm lin
thuc
: Thut ton trn vit cho p mnh hp thnh vi 1 iu kin, c th m
rng cho p mnh hp thnh vi q iu kin.
- Gii m
Vi b iu khin m th u ra l mt tp m, vy a cho cc b iu
khin thc t cha lm vic c. Cn phi gii m tc l cn r ho tp m u ra
B.
)y('B ca gi tr m B'.
Phng php cc i
gii m theo phng php cc i
phi tin hnh theo hai bc:
Xc nh min cha gi tr r y': Min
cha gi tr r y' l min m ti hm lin thuc
t gi tr cc i:
G = { yY, )y('B
= H} (3.59)
Min cha gi tr r 21 y'yy trn
hnh -3.10
Xc nh gi tr r y c th chp nhn c
trong min G theo mt trong ba nguyn l:
+Nguyn l trung bnh
Theo nguyn l trung bnh cho kt qu y l honh ca im trung bnh
gia cn tri y1 v cn phi y2 ca min G:
Hnh -3.11 Nguyn l trung bnh
y
y1
)y(B
y2y'
Hnh -3.10 Xc nh min cha gi tr r
y
y1
)y(B
y2
7/31/2019 Thit k b quan st v iu khin nhit trong phi tm
67/93
Lun vn thcskthut
Sha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-t