Thôngtinsách

Tênsách:CâuchuyệnphíasauGiấy

Nguyêntác:ThestorybehindPaper

Tácgiả:BarbaraSomervill

Ngườidịch:HàXuyên

Nhàxuấtbản:NXBTrẻ

Khốilượng:200g

Kíchthước:19x26cm

Ngàypháthành:05/2013

Sốtrang:32

Giábìa:32.000đ

Thểloại:KiếnthứcKhoahọc

Thôngtinebook

Nguồn:http://tve-4u.org

Type+Làmebook:thanhbt

Ngàyhoànthành:25/08/2016

Dựánebook#225thuộcTủsáchBOOKBT

Giớithiệu

-Làmthếnàobộtgỗbiếnthànhgiấy?

-Thủyấnlàgì?

-Bạncóthểtiếtkiệmgiấybằngcáchnào?

Để tìmkiếmcâu trả lời thúvịchonhữngcâuhỏi trênvàbiết thêmnhữngđiềuthúvịkhác,bạnhãyđónxemquyểnsáchCâuchuyệnphíasauGiấytrongbộsáchCâuchuyệnphíasau.

GiấyởkhắpnơiquanhtaEbookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Nhậtbáođượcintrênmộtloạigiấygọilàgiấyinbáo.

Chúng ta có thể bắt gặp giấyởmọi nơi xungquanhmình,Nhiềumón ănđượcgóitronggiấy.Chúngtasửdụnggiấyđểdántường.Chúngtađọcbáo,sách,vàtạpchíđượcinấntrêngiấy,vàchúngtalauchùinhữngthứdơbẩnbằngkhăngiấy.Họcsinhthì làmbàitậpvềnhàvớinhữngquyểnvởbằnggiấy.

Đểgiảitrí,chúngtađọctruyệntranh,thảdiềugiấy,vàlàmcáctácphẩmthủcôngvới giấymàu.Chúng ta trang trí vách tườngphòngngủbằngnhữngtấmposter,vàchúngtalưugiữnhữngkỉniệmtrongquyểnlưubút.Khitanhậnđượcbưukiện,giấyxuấthiệntronghìnhdạngcủanhữnghóađơn,thưtừ,tờrơiquảngcáo,vànhữngtấmthiệpsinhnhật.

Hầuhếtgiấyđượclàmtừbộtgiấy, thứđượclàmrabằngcáchnghiềnnhỏthâncây.Giấycòncóthểđượclàmtừbông,lanh,tơ,haythậmchílàgạovàtre.Mộtsốloạigiấyđượclàmtừchấtliệutổnghợp(nhântạo),chẳnghạnnhựahoặcchấtdẻo.

Nhữngcôngdụngcủagiấy

Trêntoànthếgiới,giấyđượcsửdụngvớihàngtrămcáchthứckhácnhau.NgườiCanadađặtgiấychống thấmbêndướinhững tấmván lợpmáinhà.

NgườiĐứcbánnướctráicâytrongnhữngchiếchộpbằnggiấysáp.NgườiTrungQuốclạisửdụnggiấythôngthảo(làmtừgạo)chobộmônnghệthuậtviếtchữgọilàthưpháp-vàtrongnhữngcuốnchảgiò,làmóngồmcóraucủ,thịtlợnhoặcthịttômđượccuốntrongbánhtránggiấyvàchiênngậpdầu.(Đúngthế,ngườitaăncảgiấy!)NgườiNhậtBảnthìsửdụngmộtloạigiấyđặcbiệt,gọilàshojigami,đểlàmnhữngcánhcửatrượtngăncáchcáccănphòng.

Tiềngiấy

Trênthếgiới,tiềngiấyđượclàmvớisợi(thớ)vải,thứrấtbềnvàhữuích.Mộttờ£5củaAnhvàmộttờ$10củaMĩ,bắtđầubịmònsaukhoảngbanămtồntại.

NhữngchiếclồngđèngiấymàuđỏrựcrỡcủaTrungQuốcthắpsángđêmtối.

Lịchsửcủagiấy

Nhữngloạigiấycổđạichủyếuđượclàmtừvảivụn.

Từgiấy(paper)xuấtpháttừtừpapyrus(câycói),mộtloạilausậy.NgườiAiCậpcổđạiépdẹpcâypapyrusthànhnhữngtấmphẳngvàdùngnólàmbềmặtviếtchữtừcáchđấykhoảng5.000năm.Tuynhiên,papyrusgiốngvớimộttấmgỗmỏnghơnlàgiấy.

TrungQuốccổđại

Nhữngngườiđầu tiên làmra loạigiấygiốngvới loạigiấymàchúng tasửdụngngàynaylàngườiTrungQuốc.NhiềuchứngcứchothấyngườiTrungQuốcđãviếttrêngiấylàmtừsợilanhngaytừnămthứ8trướcCôngnguyên.

Dưới triều đại nhà Hán (202 trước Công nguyên-220), giấy Trung Quốcđượclàmtừmộthỗnhợpcủacácnguyênliệu,baogồmcảvảivụn.Vàonăm105,mộtvịquanTrungQuốccó tên làTháiLuânđãnghiềnvảivụn, lướiđánhcá,vàvỏcâydâutằmthànhbộtnhãovàépmỏngnó.Khinókhô,ôngcóđượcgiấyviết.

GiấyTrungQuốc thuởbanđầudàyvàdaihơngiấyngàynay.Những thớgiấychắcchắntạonênnhữngbộyphụctuyệthảovàkhirápchúnglạivớinhau,nóthậmchícóthểtrởthànháogiápchiếnđấu.NgườiTrungQuốcđãkhôngdùnggiấylàmvậtliệuchínhđểviếtchữchođếntậnnăm200.

Kinhdoanhgiấy

Giấy,cũnggiốngnhưtơlụavàgiavị,nhanhchóngđượcbuônbánđếncáckhu vực khác trên thế giới. Đến năm 610, nghề làm giấy đã lan rộng raphươngbắcđếnHànQuốcvàNhậtBản,vàtheohướngtâyđếnvớicácnềnvănhóaẤnĐộvàẢRập.Đếnnhữngnăm700,ngườidânởBaghdad,nơimàhiệnnaythuộcIraq,đãhọcđượccáchlàmgiấy.TừBaghdad,nghềlàmgiấyđãvươnđếnMorocco,BắcPhi,khoảng200nămsauđó.NhữngngườithợlàmgiấyMoroccođãsửdụnglanhvàcácloạixơthựcvậtkhácđểlàmbộtgiấy.

NgườiTrungQuốcdướithờiTống(960-1279)sửdụngtiêngiấynhưthếnày.

Tiềntệbằnggiấyđầutiên

NgườiTrungQuốcbắtđầusửdụngtiềngiấyvàokhoảngnăm 960. Tiền giấy thế chỗ cho việc phải mang theonhữngchiếctúiđầycácđồngxu.

Sảnxuấtgiấythờikìđầuđượclàmthủcông.

GiấyởchâuÂu

GiấycuốicùngcũngđếnchâuÂu,khoảngnhữngnăm1000,rấtítngườiđểtâmđếnnó.Vàothờiđiểmđó,GiáohộiCônggiáoLaMãrấtcóquyềnlực.GiáohộichorằnggiấylàmộtphátminhcủangườiẢRậpvàkhôngmuốncácgiáodânsửdụnggiấy.Thayvàođó,Giáohộikiênquyếtsửdụnggiấydacừuvàgiấydadê,cảhailoạiđềuđượclàmtừdađộngvật.Năm1221,HoàngđếđếquốcLaMãThầnthánhFrederickIIđãtuyênbốnhữngtàiliệuchínhthốngviếttrêngiấylàbấthợppháp.Nhưnggiấyrẻtiềnhơngiấyda,vàdầndầnngườitabắtđầuquantâmđếnnhữngvậtliệuđểviếtchữrẻhơnnày.

Ý

Đến năm 1100 Ý đã trở thành trung tâm sản xuất giấy của cả châu Âu.Nhữngngười thợ làmgiấycủaÝđãphát triểncácphânxưởng, là nhữngcôngtrìnhlớnđượcxâydựngđểsảnxuấtgiấy.Nhữngcỗmáyđượcgọilàmáyép giúp ép khô giấy thành những tấmmỏng.NgườiÝ cũngmởđầutrongviệcđưaracáckhuônlướivàmáyépgiấy.Giấythànhphẩmđượclàmkhôtrênnhữngsợidâythừng,giốngnhưphơichăntrêndâytreođồ.

Nhucầugiatăng

Trongnhữngnăm1200và1300,sáchvởrấtđắttiền.Mỗiquyểnsáchphảiđượcsaochépbằngtay,vànhữngngườiđànôngCônggiáođượcgọilàcáctusĩphảichéptayđasốsáchtrongnhiềuthángtrời.Năm1493nhàsángchếngười Đức, Johannes Gutenberg đã hoàn thiện chiếc máy in nhập chữđộng.ChiếcmáycủaGutenberggiúpinranhữngquyểnsáchnhanhchónghơn.Khisốlượngsáchintănglên,nhucầuvềgiấytheođócũnggiatăng.

Nhữngngườilàmgiấytiếptụcpháttriểnnhữngphânxưởngmới,tốthơnvàhiệuquảhơn.NgườichâuÂuđãtạoramáyđập(rấtgiốngvớimáyxaythựcphẩmngàynay)đểbiếnvảivụnthànhbộtnhanhhơn.Họlàmracáckhuônlướimịnhơnvànhữngchiếcmáyéptốthơnđượcvậnhànhbằngmáymóctântiến.Giấyviết,sách,báo,vàtạpchítrởthànhmộtphầncủasựgiatăngchưatừngthấyvềnhucầuđốivớigiấy.

Insáchlàmgiatăngnhucầuđốivớigiấy.

Sảnxuấtgiấylàmộtcôngviệcvấtvảởthếkỷthứ19.

Sảnxuấtgiấybằngmáymóc

Bắtđầutừnhữngnăm1700,cuộcCáchmạngCôngnghiệpđãkhởiphát.Đólàthờigiankhinhữngcỗmáychạybằngnănglượngđượcthaythếchosảnxuất thủ công.Việc này đã đem đến nhiều đổi thay hơn cho ngành côngnghiệpgiấy.Năm1798nhàsảnxuấtgiấyJ.N.L.Robertđãhoànthiệnmáytrángmànggiấyđầutiên,làmộtthiếtbịtrángbộtgiấynhanhvàtựđộngtrênmàngmỏng.

Ít năm sau đó, nhà hóa học người Pháp,Claude - LouisBerthollet tìm racáchtẩytrắnggiấyvàsảnxuấtraloạigiấytrắng.TrướcBerthollet,giấycómàungảnâu,điềunàykhiếnchoviệcđọcchữ in trêngiấygặpnhiềukhókhăn.

Vàothờiđiểmđó,vảivụnvẫnthườngđượcdùngđểlàmgiấy.Nhưngnăm1843 nhà sáng chế ngườiĐức, FriedrichKeller đã phát triểnmột cỗmáynghiềngỗthànhbột.Kểtừđótrởđi,giấylàmtừbộtgỗđãthaythếchogiấylàm từvải vụn.Giấy, đã từngđược sảnxuất từng tờmột, trởnên to hơn,chắchơn,mềmhơn,vàmỏnghơn.Sảnxuấtgiấybiếnđổitừmộtnghềthủcôngđòihỏitaynghềkhéoléothànhmộtngànhcôngnghiệpvớinhữngnhàmáysảnxuất.

Sảnxuấtgiấythờihiệnđại

Khinhữngnhàmáysảnxuấtđượcmởrộng,cáccôngtygiấymuađấtrừngvàbắtđầukhaithácvàxửlýgỗ.Nhữngmáymóctântiếnđượcpháttriểnđểtạoranhữngloạigiấyđặctrưnghaygiấycác-tông.Giấyảnh(sửdụngchonhững bức ảnh) và giấy sáp (sử dụng cho thực phẩm) chỉ là hai trong sốnhiềuloạigiấyđượcsảnxuấtra.

Trongnhữngnăm1900,người tabắtđầu lo lắngvềviệccácnhàmáyảnhhưởngđếnmôitrườngnhưthếnào.Nướcđượcépratừbộtgiấyvànhữngchất hóa học dùng trong sản xuất giấy làmônhiễm các con sông và đấttrồng.Khóitrànratừnhữngốngkhói,làmônhiễmkhôngkhí.Đốncâytànphánhữngkhurừng.

Kếtquảlà,nhữngđạoluậtđãđượcthôngquađểlàmgiảmthiểusựônhiễm.Các nhà máy lắp đặt những hệ thống lọc để làm giảm ô nhiễm nước vàkhôngkhí.Cáccôngtygiấytrồnglạinhữngcánhrừng,vàngườitabắtđầutáichếgiấy.Sảnxuấtgiấytrởnênthânthiệnvớimôitrườnghơn.

Cácnhàmáygiấyngàynaysảnxuấtgiấyvớisốlượnglớn.

Giấyđượclàmranhưthếnào

Loạigiấysẽquyếtđịnhlượngcâygỗdùngđểsảnxuấtgiấy.

Nhưchúngtađãthấy,giấycóthểđượclàmtừbộtgỗ.Gỗđượccấutạotừcellulose, loại sợihỗ trợchocấu trúcbên trongcủa thựcvật.Bộtgiấygỗcứng(gỗphongvàgỗsồi)cósợingắnvàtạoragiấyviếtchấtlượngtốt.Bộtgiấygỗmềm (gỗ thôngvàgỗ câyvân sam) có sợi dài và tạo ra loại giấychắcvàthôhơn.Giấycòncóthểđượclàmtừbông,bố,lanh,tơtằm,vàcácnguyênliệuthựcvậtkhác.Thậmchícảthânlúa,chẳnghạnlúamì,cũngtạoraloạibộtgiấychấtlượng.

Thuhoạchgỗ

Ngàynay,đasốgỗdùngđểlàmgiấyđềuđượcgieotrồng.Khicáccâygỗđượcthuhoạch,cáccâymớisẽđượctrồngthếvàochỗcủachúng.Câygỗthânmềmpháttriểnkhánhanh.Mấtkhoảng15nămđểtrồngmộtcâythôngđủlớnđểdùngchosảnxuấtgiấy.

Công thức căn bản của giấy là gỗ, nước, và năng lượng; cùngmột thànhphầnđểlàmracáctúigiấy,khăngiấymềm,nhữngquyểnsáchmàucủatrẻem,haynhữngtạpchíthểthaobóngloáng.

Đasốcácquốcgiađềucónhữngnhàmáysảnxuấtgiấycủariênghọ,nhưngMĩlànơisảnxuấtgiấylớnnhấtthếgiới.NhậtBản,TrungQuốc,vàCanadacũng lànhữngnơi sảnxuấtgiấy chủ lực.Cácquốcgianàyđều cónhữngcánhrừngrộnglớnđểtrồngnguyênliệuthô.Phầnlớncácnhàmáygiấyđểusửdụngtừ20đến100%giấytáichếđểlàmbộtgiấy.

Quakínhhiểnvibạncóthểnhìnthấynhữngsợigỗhaysợicủacácthựcvậtkháctronggiấy.

Quytrìnhsảnxuấtgiấy

Hệthốngmáymócsảnxuấtgiấybiếncâygỗthànhbộtrồithànhgiấy.

Nhàmáyxửlýgỗtươibằngcáchloạibỏvỏcủanó.Gỗđượclàmsạchvàchạyquamộtcỗmáygọilàmáybămgỗ.Cácmảnhdămsauđóđượcnghiềnthànhbộtgỗ.Quátrìnhnghiềnlàmphântáchcácsợigỗ.Nước,cácloạisợikhác,phẩmnhuộm,vàcácchấthóahọckhácđượcthêmvào,phốitrộnthànhmộthỗnhợphồbột.

Bộtgiấyđược làmhoàn toàn từgỗcâyđượcgọi làbộtgỗ tinhkhiết.Bộtgiấycòncóthểlàmtừmộtphầnbộtgỗtinhkhiếtvàmộtphầngiấytáichế.Khihỗnhợphồbộtsẵnsàngđểchuyểnđổithànhgiấy,nóchứakhoảng99%nước.

Từbộtthànhgiấy

Đểbiếnhỗnhợpbộtđầynướcthànhgiấycầnphảiloạibỏnước.Hồbộtướtđượcphunlêncáctấmmànmịn,gọilàlưới.Cácmáycánépphẳnghỗnhợphồbột,loạibỏnước.Máycánphảiđảmbảomặtgiấymịnvàởmộtđộdàynhấtđịnh.Sauđó,giấychạyquamộtdâychuyềngồmcáctấmmàngđược

gianhiệtđểđượcsấykhôhoàntoàn.

Nướcthảiđượcthuhồivàtáichế.Mộtítsợivàcácchấthóahọcđượctáchkhỏi nước.Sau này, chúng sẽ đượcđốt để hỗ trợ nhiên liệu chonhàmáygiấy.Nướcsạchđượcsửdụngđểlàmbộtgiấymới.

Giấythànhphẩm

Giấythànhphẩmđượccuộnlạithànhnhữngcuộnlớn,thườngcóchiềudàilà9m(30feet).Mộtmáycắtsắcbén,đượcgọilàmáyxẻ,cắtcáccuộngiấythànhnhữngcuộnngắnhơn.Cáccuộncótrọnglượnghơn1,1tấnvàđượcdichuyểnbởixenâng.

Phẩmnhuộmđểlàmragiấymàuđượcthêmvàobộtgiấy.

Cácđặctínhcủagiấy

Giấybóngintạpchírấtlýtưởngđểincáchìnhảnh.

Cácloạigiấykhácnhaudùngvàocácmụcđíchkhácnhau,Mộtsốloạigiấycầnphảimịn,chẳnghạngiấydùngđểin.Mộtsốloạigiấylạiđượcdùngmộtlần,nhưkhăngiấyhaygiấyvệsinh.Loạigiấykhôngchứaacidđượcchếtạođểtồntạiítnhất100năm.Nódùngđểlưutrữcáctácphẩmnghệthuậthoặcnhữngtưliệulịchsử.

Trángvàkhôngtráng

Giấy trángcómột lớpđấtsétmịnphủ trênbềmặt.Cácxưởng insửdụnggiấytrángbóngchocáctạpchívàsáchảnh.Nộidunginrõràng,đậmnétbởivìgiấyđãgiữmựctrênbềmặtcủanó.Giấyinảnhcũnglàmộtloạigiấytráng.

Giấykhôngtrángthấmmựctốtvàlàmraấnphẩmbáođẹpvàrẻtiền.Loạigiấynàycũnghútnướchoặccácchấtlỏngkhác,vìvậynócònđượcdùnglàmkhăngiấy,tãlót,vàkhănăn.

Hiểubiếtvềtrọnglượngcủagiấy

Tronghệmét,giấyđượctínhbằnggramtrênmétvuông(g/m2hoặcgsm).Cácxưởng inxemnónhư trọng lượng,mặcdùgsm thực sựnóiđếnkhốilượngtrênthểtíchcủagiấy.Giấyinvitínhthườnglàloại80gsm.Mộttấmdanhthiếpcóthểđượcintrênmộttấmgiấy335gsmhoặc400gsm-mộtloạigiấydàyvàchắchơn.

Thủyấn

Thủyấnlàmộtdấumờtrêngiấyđểchốnggiảmạo,hoặclàmranhữngbảnsaochéptráiphép.Condấuthườngchỉnhìnthấyđượckhigiấyđượcgiữởmộtgócđộ.Nóđượcgọilàthủyấnbởivìnóđượctạorakhibộtgiấyvẫncònướt.Nhữngloạigiấyviếttayđắttiềnhaycáctờsécmớicóthủyấn.Nhữngthủyấnđầutiên-dấuchữthậpvàcáchìnhtròn-đượcsửdụngởÝnăm1282đểthểhiệnrằngtàiliệuđóthuộcvềnhànước.

Giấykhôngtráng,chẳnghạnnhưkhăngiấy,thấmnướcnhanh.

Thùngcác-tôngchắcbền,đểbảovệhànghóabêntrong.

Chắcbền

Đểbaogóinhữngkiệnhàng,giấycầnphảichắcbền.Giấykraftcócáitênxuấtphát từtiếngĐứcKraftycónghĩa là“chắcbền”.Giấykraftcó thểcómàunâuhoặcđược tẩy trắng, trơnhayphủ sáp, hoặc trángvới nhựadẻo.Những người hàng thịt dùng giấy kraft; để gói thịt, và giấy kraft; thườngđượcsửdụngđểlàmtúisiêuthị.Giấykrafttrángnhựadẻobảovệhànghóatrongkhovàđượcdùngtrongxâydựngvàhộihọa.

Giấy các-tông là những tấm giấy dày, hoặc nó có thể được tạo nếp (cónhữngđườngrãnh).Giấycác-tôngthôngthườngđượcdùnglàmhộpđểđónggóivàlàmbìasách.Giấycác-tôngcónếpđượclàmtừhaitấmbìa,vớimộtlớpgiấygấpnếpởgiữa.Cácnếpgấp,đượcgọilàcácđườngrãnh,tăngthêmsự bền chắc.Giấy các-tông có nếp gấp tạo ra những chiếc hộp chắc bền,đượcphânloạitheokíchcỡtừnhữngchiếchộpbưukiệnđếnnhữngthùngchứatủlạnh.

Cácloạihìnhnghệthuậttừgiấy

Mộtnghệnhânlấyvừađủbộtgiấyvàokhuônđểlàmmộttờgiấy.

Giấycónhiềucôngdụng thực tế,nhưngnócũngcó thể làmộtmônnghệthuật.Mộtnghệnhâncóthểchothêmhoavànhữngchiếclátíhonvàobộtgiấyđểtạoramộttờgiấyđộcđáo.Nhữngngóntaykhéoléogấpmộttờgiấyxanh thành một chú ếch. Một diễn viên mang một chiếc mặt nạ papiermâché(giấybồi)trongmộtvởkịchHyLạp.

Làmragiấyrấtđơngiản.Khilàmgiấythủcông,cácnghệnhântáichếgiấyrácvàcácloạivảithànhbộtgiấy.Bấtkìchấtliệunàocũngcóthểđượcsửdụng - từquần jeanchođếnnhữngchiếckhăncũ.Nghệnhân thêmphẩmnhuộm,hoa, lácây,vàcácloạivảikhácđểthêmphầnthúvịchogiấycủahọ.Nếubạnmuốnthửlàmgiấy,thìđasốcáccửahàngthủcôngđềucóbánbộđồnghềđểlàmgiấyđấy.

Độngvậtthườnglàchủđềđượcưachuộngcủacácnghệnhânorigami.

Origami

Mấuchốtcủaorigami,mộtmônnghệthuậtgấpgiấyNhậtBản,đólàtạorahìnhmẫubằngcáchsửdụngmộtmảnhgiấynguyênkhôngcắt.KhigiấylầnđầutiênđếnNhậtBản,nóquáđắtđểsửdụnghàngngày.NgườiNhậtBảnbanđầuchỉlàmnhữnghìnhorigamitrongcácsựkiệntínngưỡng.Nhưngtừnhữngnăm1600đếnnhữngnăm1800,giấytrởnênthôngdụng,vàorigamipháttriểnthànhmộtsởthíchphổbiến.Ngàynay,nhữngquyểnsáchorigamimẫuđưaracáchướngdẫnđểbấtcứaicũngcóthểgấpđượcmộtconhạc,thiên nga, haymột bông hoa.Những nghệ nhân origami lành nghề tạo ranhữnghìnhmẫuxuấtsắcvàphứctạpdựatrêncácphéptoán.

Giấybồi

Giấybồi có tên tiếngPháp là “Papiermâché”.Nhưngbộmônnghệ thuậtnàylạibắtnguồnởTrungQuốcvàođầutriềuđạinhàHán(202trướcCôngnguyên-220).Nóbaogồmviệctạoranhữngđồvậtbằngcáchsửdụnggiấyvàhồdán.Khiđượclàmkhôvàphủmộtlớptrángtronggọilàkeo,giấybồitrởnêncứngvàrấtbền.Nhữngmẫuvậtđiểnhìnhcủagiấybồigồmcóbúpbê,mặtnạ,nhữngchiếchộpcầukì,chailọ,vàđồdùngtrongnhà.

Cácloạitráicâyvàraucủnàyđượclàmtừgiấybồi.

Nhữngtấmthiệpchúcmừng

Nhữngnăm1400,ngườiĐứctặngnhaunhữngtấmthiệpđểchúcmừngnămmới.Kểtừđó,ngườitabắtđầutặngthiệp chonhauvàongàyValentine, lễPhục sinh,Giángsinh, và sinh nhật. Dưới thời của nữ hoàng Victoria(1837-1901)nhữngtấmthiệprấtcầukì,thườngcóvàilớpgiấyminhhọahoặcnhữngbộphậngiấychuyểnđộng.

Điêukhắcgiấy

Điêu khắc giấy không giống với điêu khắc gỗ hay đá. Trong nhữngmônnghệthuậtđó,vậtliệuđượcđụcbỏ.Vớiđiêukhắcgiấy,giấyđượcđặttrênmộtchânnềnvàđượctạohìnhbằngmộtkhunglưới.Cácdụngcụcănbảncủađiêukhắcgiấygồmcógiấy,kéo,vàhồdán.Mộtcôngdụngnổi tiếngcủađiêukhắcgiấylàlàmranhữngchiếcchuônggió.

DânchúngdướithờiNữHoàngVictoriatặngchongườimìnhyêumếnnhữngtấmthiệpValentinecầukì.

Mộttácphẩmcủanghệthuậtscherenschnittecóhangngànđườngcắtnhỏ.

Nghệthuậtcắtgiấy

Mộtsốnềnvănhóalạibiếnviệccắtgiấythànhmộtnghệthuật.Nghệthuậtcắtgiấyđơngiảnnhấtđólàlàmranhữngbôngtuyết,thứmànhiềutrẻemthường làm.Khóhơnmộtchút là làm ranhữngchândungcắtbóng, thứ

nàyrấtphổbiếndướithờiNữhoàngVictoria.Mộtngườimẫungồigiữamộtngọnđènvàmộtmảnhgiấy.Mộtnghệnhânpháchọabóngcủangườimẫuvà sao chép nó trên giấy đen.Cắtmảnh giấy đen sẽ tạo ra chân dung cắtbóng.

ChỉcóngườinghệsĩkhéoléomớicóthểtạorađượcmộttácphẩmkiriecủaNhậtBảnhayscherenschnittecủaĐức.Cácdụngcụcơbảnlàgiấy,mộtbảnthiếtkế,mộtcâykéosắcbénhoặcmộtcâydaocắt.Thànhquảcủamônnghệthuậtnàygiốngvớidảirenđượclàmtinhxảo.

Nghệthuậtdánảnh

Dánảnhlàmộtmônnghệthuậtbằngcáchdángiấyvànhữngvậtliệukháclêntrênmộtphôngnềnđểtạoramộtbảnđồhọahaymộtbứctranh.Nghệthuật dán ảnh khởi nguồn ở Nhật Bản trong những năm 900, khi nhữngngườiviếtthưphápNhậtBảnbắtđầudánmộtítgiấylênnhữngbảnviếttaycủahọ.Đếnnhữngnăm1200,cácthầytuởchâuÂuthêmnhữnglávàngmỏng,đáquý,vànhữngthứkháclêntácphẩmviếttaycủahọ.Giấylụamàulàmột chất liệu lí tưởng cho nghệ thuật dán ảnh.Các nghệ nhân cũng sửdụngcácloạigiấynhámdày,hìnhchụp,hoặcnhữngbứcảnhtrongtạpchí.

Giấylụamàumềmmạicóthểdùngđểlàmratácphẩmdánảnhtuyệtđẹp.

Giấyvânđá

Giấy vân đá có những hoa vănmàu sắc tuyệt đẹp. Bạnhãy tự làmmột ít xem nào! Cho một lớp kem cạo râumỏnglênkhaynướng.Thêmnhữngvạchmỏngmàuthựcphẩmlênlớpkemcạovàdùngmộtcáinĩaquấytrònlớpmàu.Sauđóđặtmộttờgiấytrắngtrênlớpkemcạovàấnnhẹ.Dời tờ giấy đi và vét bỏ phần kem cạo, để yên tờgiấyđếnkhinókhô.

Táichếgiấy

Nhữngkiệngiấytáichếsẵnsàngđểđượcxửlýthànhbộtgiấy.

Đasốcácthànhphốvàthịtrấnđềucócáctrungtâmhoặccácđiểmthugomvenđườngdànhchogiấytáichế.Trườnghọcvàcácdoanhnghiệpcũngthugomgiấyđểtáichế.Giấythugomđượcđóngthànhnhữngbólớnđượcgọilàkiệnvàđưađếnnhàmáygiấy.Ởnhàmáy,giấyđượcnghiềnlạitrướckhiđivàoquytrìnhsảnxuấtgiấy.Khoảng4trong5nhàmáygiấycósửdụnggiấytáichếđểlàmragiấymới.

Giấy tái chếđều làphếphẩmnhàmáy hoặcrác thải sau sử dụng. Phếphẩmnhàmáylàgiấythảiratừnhàmáymàchưatừngđượcin.Rácthảisausửdụnglàgiấyđãđượcinhoặcsửdụng.Nóphảiđược“tẩymực”trướckhiđượcdùngđể làmragiấymới.Ngaycảnhững loạigiấycóchất lượng tốtnhấtcũngchỉcóthểtáichếđượcmộtvàilần.

Mỗilầngiấyđượctáichế,cácsợibịpháhủythêmmộtít,chođếncuốicùngnótrởnênquángắnđểlàmgiấy.Điểuđócónghĩalàchỉcó80%giấytáichếcóthểđượcdùngchosảnxuấtgiấy.Nhưnggiấytáichếcòncóthểđượcsửdụngđểlàmracácsảnphẩmkhácngoàigiấy.

Nhữngsảnphẩmcuốicùng

Giấyđượcdùngđểlàmkhăngiấyvàtạpchíthườngcóchứamộtlượnggiấy

táichế.Túilọccàphê,hộpđựngtrứng,vàhộpđựnggiàylànhữngsảnphẩmgiấytáichế.Thậmchíổchosúcvậtvàlớpcáchnhiệtcủacănnhà,mộtvậtliệudùngđểchặnhơinóngvàlạnh,cóthểđượclàmvớigiấytáichế.Ngàynay,nếumộtsảnphẩmcóchứagiấy,thìmộtítgiấytrongđólàgiấytáichế.

Nhữngtờbáotáichếcóthểđượcdùngđểlàmranhữngcuộngiấyinmới.

Tươnglaicủagiấy

Giấytáichếcóthểđượcdùngđếsảnxuấthộpđựngtrứng.

Táichế!Táisửdụng!

Đâylàdanhsáchnhữngđiềubạncóthểlàmđểtiếtkiệmgiấy:

• Sử dụng đĩa và ly thủy tinh thường xuyên thay vì đồgiấy.

•Táisinhgiấybáo,tạpchí,danhbạđiệnthoại,vàcácấnphẩmquảngcáo.

•Dùnghếtnhữngquyểnvởcònphânnửatrướckhimuanhữngquyểnmới.

•Incảhaimặtcủatờgiấyinvitính.

•Mượnsáchtừthưviệnthayvìmuachúng.

Gầnmộtphầnbatổnglượngráclàgiấyhoặcgiấycác-tông.Mỗi1,1tấngiấytáichếtiếtkiệmđược30,0001(7,925galon)nướcvà3,000đến4,000kWhđiện.Sửdụnggiấytáichếđểsảnxuấtgiấymớilàmgiảmônhiễmkhôngkhíđến95%.Táichếcòntạorahàngngànviệc làm-vàcũngcứuđượchàngngàncâygỗ.

Giatăngtáichế

Sửdụnggiấy táichế trongsảnxuấtgiấyđangphát triểnnhanhgấpđôisovớiviệcsửdụngbộtgỗtinhkhiết.Giấythườngđượctáichếhơnsovớithủytinh,nhôm,haynhựadẻo.Ởnhiềuquốcgia,giấytáichếlàvậtliệuduynhấtđượcdùngđểsảnxuấtgiấy.

Giấycủatươnglai

Cácnhàmáygiấykhôngngừngpháttriểncáccôngdụngmớicủagiấy.Cácnhàkhoahọcđãsángchếragiấyđểđónggói,đĩagiấy,và lygiấy, thứsẽphânhủynhanhchóngtrongnhữngbãirác.Giấygóithôngminhchochúngtabiếtsảnphẩmcóvượtquáhạnsửdụngcủanóhaykhôngbằngcáchđổimàugiấy.Giấychốngthấmtạoranhữngchiếcphongbìchấtlượngvàcũngbảo vệ các công trình khỏimưa gió.Giấy cách nhiệt cũng đang đạt đượctiếngtămcủanó.Vàthậmchípincũngđượclàmtừgiấy.Giớihạnduynhấtvề cách chúng ta sửdụnggiấy trong tương lai như thếnào là từ chính trítưởngtượngcủachúngta.

Chiếccốcphânhủybằngvisinhtanrãchỉtrong45ngày.

Dòngthờigian

ChúgiảiBộtgiấy những sợi thực vật được nấu và đánh tơi, chuẩn bị để tạo hìnhthànhtấmgiấy

Bộtgỗtinhkhiếtbộtgiấyđượclàmtừgỗmàkhôngchứabấtkìvậtliệutáichếnào

Cellulosechấtliệutạonêngỗvàcấutrúcbêntrongcủathựcvật

Cáchnhiệttấmchắnđểchịuđượcnhiệthoặclạnh

Chândungcắtbóngnhữngnétchínhvềhìnhdạng

Côngnghiệpsảnxuấtquymôlớn

Giấybồiđồthủcônglàmtừbộtgiấyvàhồdán

Giấydavậtliệuđểviếtchữlàmtừdacừuhoặcdadê

Giấydadêvậtliệuđểviếttayđượclàmtừdadê

Giấyinbáogiấymỏngđượcdùnglàmbáo

Giấykraftgiấynâudày

Gỗcứngloạicâylárộngchothângỗđặc,nhưsồihayanhđào

Gỗmềm cây lákimcho loạigỗmềm,nhão;nhưcây thônghaycây tuyếttùng

Gsmgramtrênmétvuông,hoặctrọnglượngcủamộttờgiấycóhìnhvuông,chiềudàicạnhmộtmét

Lanhthựcvậtdùngđểlàmrasợi

Khuônkhungcứngđượcphủbởitấmmàngtrênđócóbộtgiấyđượckéoratừbể.

Kiệnbóhaygóilớn

KiriehìnhthứcnghệthuậtcắtgiấycủaNhậtBản

kWhthangđolượngđiệnsửdụng

Máyépmáydùnglàmkhônhữngtấmgiấyướtđểnókhôvàphẳng.

Máyinấnmáydùngđểđặtmựclêngiấyhoặcvảivóc

Môitrườngkhôngkhí,nước,khoángchất,vànhữngvậtsốngtrongmộtkhuvực

Nghệthuậtdánảnhmônnghệthuậtbằngcáchdánnhữngđồvậtlênmộtphôngnền

Ngườiviếtthưphápngườisángtạoranhữngchữviếttaynghệthuật

Nhậpchữđộngnhữngkýtựđơnlẻhoặcnhữngchữcóthểđặtcùngnhauđểinramộttừhaymộtkýhiệu

OrigamiNghệthuậtgấpgiấyNhậtBản

Ônhiễm khiến chokhôngkhí, nước, hoặcđất trồngkhông còn sạchnữa,thườnglàdonhữngchấtthải.

Papyrussậydùngđểlàmnhữngtấmgiốngnhưgiấy

Phânxưởngnơisảnxuấtvậtliệuthô

Phếphẩmnhàmáygiấythảicủanhàmáy,chưatừngđượcinấn

Rácthảisausửdụngnhữnggìcònlạisaukhiđãsửdụng

ScherenschnittenghệthuậtcắtgiấycủaĐức

ShojigamiloạigiấychắcbềncủaNhậtBảndùngđểlàmcửa

Sợithớcủavảihoặcchấtliệukhácđượcdùngđểlàmgiấy

Táichếlàmmớilại,sửdụnglại,hoặcxửlýchomụcđíchsửdụngkhác

Tạonếpđượclàmvớinhữngđườngrãnhhoặccáclằnsóng

Thủyấndấuấn,vídụnhưlogo,ẩntrêngiấy

Thưphápchữviếtcầukì

Tổnghợptạorabởiconngười,khôngphảitựnhiên

Xửlýnhữnghànhđộngđểlàmgìđó

HẾT