Embed Size (px)
Citation preview
BỘ CÔNG THƢƠNG
TRUNG TÂM THÔNG TIN CÔNG NGHIỆP VÀ THƢƠNG MẠI
BÁO CÁO
TÌNH HÌNH THỊ TRƢỜNG LOGISTICS TRUNG QUỐC
Số tháng 01/2020
THUỘC NHIỆM VỤ
“Xây dựng Hệ thống cung cấp, kết nối thông tin, dữ liệu logistics
giai đoạn 2017-2020”
Hà Nội, 2020
1
MỤC LỤC
TÓM TẮT ............................................................................................................... 3
Phần 1: Thị trƣờng logistics trong tháng 1/2020................................................. 4
1. Tình hình chung .............................................................................................. 4
2. Hoạt động vận tải ............................................................................................ 6
2.1. Tình hình vận tải nói chung: .................................................................... 6
2.2. Vận chuyển đường sắt: ............................................................................. 7
2.3. Vận chuyển đường bộ ............................................................................... 9
2.4. Vận chuyển đường thủy (đường biển và đường thủy nội địa- waterways)
9
2.5. Vận chuyển hàng không dân dụng: ....................................................... 11
3. Các hoạt động khác: ...................................................................................... 12
3.1. Cảng biển ................................................................................................. 12
3.2. Hoạt động kho bãi, giao nhận, logistics phục vụ thương mại điện tử,
công nghệ trong logistics: ................................................................................. 14
Phần 2: Phân tích chuyên sâu: Tác động của dịch cúm corona đối với các
chuỗi cung ứng mà Trung Quốc đóng vai trò quan trọng ............................... 17
2
DANH MỤC HÌNH
Hình 1: Tổng lƣợng vận chuyển hàng hóa theo tháng của Trung Quốc .................................. 6
Hình 3: Vận chuyển hàng hóa bằng đƣờng sắt theo tháng ........................................................ 8
Hình 4: Vận chuyển hàng hóa bằng đƣờng bộ theo tháng ........................................................ 9
Hình 5: Vận chuyển hàng hóa bằng đƣờng thủy theo tháng ................................................... 10
Hình 5: Vận chuyển hàng hóa bằng hàng không dân dụng của Trung Quốc (đvt: 10.000 tấn)
....................................................................................................................................................... 12
Hình 6: Hàng hóa đƣợc xử lý tại các cảng biển cấp quốc gia của Trung Quốc (đvt: 1000 tấn)
....................................................................................................................................................... 13
Hình 7: Thành phố Vũ Hán- Trung Quốc ................................................................................. 19
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1: Các chỉ tiêu vận chuyển hàng hóa của Trung Quốc ..................................................... 7
3
TÓM TẮT
Theo số liệu từ Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc (Bộ GTVT Trung Quốc),
ngành vận tải nước này vẫn tăng trưởng tốt trong năm 2019, với quy mô mở rộng
và cấu trúc được cải thiện.
Trung Quốc vẫn là thị trường chuyển phát nhanh lớn nhất thế giới trong
sáu năm liên tiếp, với khoảng 20.000 doanh nghiệp chuyển phát nhanh và hơn 3
triệu nhân viên.
Tuy nhiên, bước sang tháng 1/2020, ngành logistics của Trung Quốc bắt
đầu bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch cúm corona khởi phát từ Vũ Hán. Nhiều nhà
phân phối và công ty logistics thậm chí tạm thời dừng các dịch vụ. Ngành kho bãi
chịu áp lực rất lớn cả về không gian để hàng và chi phí.
Sự gián đoạn nghiêm trọng đối với các chuyến hàng vận chuyển hàng
không và vận tải đường bộ, cũng như tắc nghẽn cảng đối với các tàu dọc theo
sông Dương Tử gần Vũ Hán; khiến vận chuyển hàng hóa trong khu vực bị gián
đoạn và chậm trễ. Các kết nối đường sắt di chuyển từ Trung Quốc đến châu Âu
đang bỏ qua Vũ Hán, làm tăng chi phí và thời gian.
Nga hạn chế các dịch vụ đường sắt với Trung Quốc từ ngày 31/01/2020,
chỉ để lại các chuyến tàu trực tiếp giữa Moscow và Bắc Kinh, để đối phó với cuộc
khủng hoảng virus coronavirus. Nga cũng sẽ mở rộng việc đóng cửa biên giới đất
liền với Trung Quốc cho người đi bộ và xe tải ở vùng Viễn Đông của Khu tự trị Do
Thái, Khabarovsk, Primorsk và Amur, cũng như Zabaikalsky Krai.
Vận chuyển container giữa châu Á và châu Âu đã giảm do các cảng và
công ty vận chuyển áp đặt nhiều biện pháp hạn chế hơn sự lây lan của
coronavirus. Hoạt động đình trệ của nhà nhập khẩu than, quặng sắt, ngũ cốc và
dầu lớn nhất đang tác động tiêu cực đến các thị trường vận chuyển đường biển,
vận chuyển hàng khô và tàu chở dầu đều giảm mạnh trong những ngày gần đây.
Người tiêu dùng Trung Quốc hạn chế dùng dịch vụ giao hàng thực phẩm do
lo ngại tài xế sẽ lây lan virus corona, buộc các công ty giao hàng phải đưa ra
nhiều biện pháp ứng phó với tình hình.
4
NỘI DUNG BÁO CÁO
Phần 1: Thị trƣờng logistics trong tháng 1/2020
1. Tình hình chung
Theo số liệu từ Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc (Bộ GTVT Trung
Quốc), ngành vận tải nước này tăng trưởng tốt trong năm 2019, với quy mô mở
rộng và cấu trúc được cải thiện. Đầu tư tài sản cố định vào lĩnh vực này ước tính
tăng 2,2% so với năm trước lên 3,22 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 468 tỷ đô la
Mỹ) sau khi trừ các yếu tố giá cả. Đầu tư vào giao thông đường bộ và đường thủy
đã tăng 2,6% so với năm 2018 lên tổng cộng 2,32 nghìn tỷ nhân dân tệ, vượt mức
1,8 nghìn tỷ nhân dân tệ theo kế hoạch.
Tuy nhiên, bước sang tháng 1/2020, ngành logistics của Trung Quốc bắt
đầu bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch cúm corona khởi phát từ Vũ Hán.
Tính đến ngày 30/1/2020, việc hạn chế vận chuyển, đi lại với Trung Quốc
đã diễn ra tại nhiều nơi:
Hoa Kỳ đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng và
tuyên bố hạn chế nhập cư chặt chẽ hơn. Hiện nước này đang có các
biện pháp cách ly, ngăn chặn nhập cảnh vào Hoa Kỳ đối với những
người gần đây đã đến Trung Quốc.
Hồng Kông tiếp tục hạn chế việc vượt biên giới lãnh thổ từ Trung
Quốc đại lục. Những nơi vẫn mở là sân bay quốc tế của thành phố,
biên giới vịnh Thâm Quyến và cầu Hồng Kông-Chu Hải-Ma Cao.
Hàng hóa vẫn đang di chuyển qua biên giới theo cả hai hướng, tuy
nhiên dự kiến sẽ chậm trễ.
Trong khi đó, hiện tại 34 quốc gia đã tuyên bố hạn chế đi lại và giao
thông đến và đi từ Trung Quốc, ít nhất trong thời gian trước mắt cho
đến giữa tháng 2/2020 và một số tuyến sẽ đình trệ kéo dài đến tháng
4/2020.
5
Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đang tạm dừng các chuyến
bay đến Trung Quốc đại lục bên ngoài Bắc Kinh, có hiệu lực từ 10
giờ sáng ngày 5/2/2020
Etihad sẽ tạm thời ngừng dịch vụ đến Thành Đô (CTU) và Thượng
Hải (PVG) từ ngày 5/2/2020.
Dịch cúm corona đang gây khó khăn cho cả các hoạt động kinh doanh và
tiêu dùng, thể hiện qua mức tiêu thụ nội địa ở Trung Quốc giảm mạnh và việc kéo
dài kỳ nghỉ Tết Nguyên đán làm giảm đáng kể sản lượng sản xuất.
Thời gian nghỉ kéo dài tác động lớn đến các hoạt động logistics khi các lô
hàng nhẽ ra phải giao ngay nay lại trở thành hàng tồn kho ngoài kế hoạch. Dịch
bệnh kết hợp với các kỳ nghỉ năm mới của Trung Quốc đã có tác động chung là
làm chậm tất cả các hoạt động kinh doanh với Trung Quốc, cũng như ở thị trường
nội địa. Nhiều nhà phân phối và công ty logistics thậm chí tạm thời dừng các dịch
vụ. Ngành kho bãi chịu áp lực rất lớn cả về không gian để trữ hàng và chi phí phát
sinh.
Tháng 1/2020, chỉ số quản lý mua hàng (PMI), một thước đo sớm về hoạt
động của nhà máy tại Trung Quốc, đứng ở mức 50, giảm nhẹ so với 50,2 của
tháng trước. Con số này được đưa ra khi Trung Quốc đang áp dụng rất nhiều biện
pháp để hạn chế sự lây lan của virus corona, dịch bệnh đã làm đình trệ hoạt động
chưa từng có của vận tải và kinh doanh tại tỉnh Hồ Bắc-Trung Quốc và các khu
vực lân cận.
Người dân và khách du lịch đã quyết định ở nhà thay vì đến các địa điểm
du lịch và giải trí sau khi chính quyền đóng cửa các điểm tham quan, hủy bỏ các
sự kiện lớn và kêu gọi mọi người tránh các cuộc tụ họp đông đúc. Các rạp chiếu
phim cũng đã đóng cửa trong thời gian thường là cao điểm doanh thu các phim
bom tấn.
Các quốc gia và vũng lãnh thổ khác cũng cảnh báo công dân tránh du lịch
đến Trung Quốc và các hãng hàng không đã cắt giảm lịch trình của họ cho các
chuyến bay đến nước này.
6
Các nhà sản xuất cũng bị ảnh hưởng nhanh chóng. Công ty công nghệ Đài
Loan Foxconn sẽ đóng cửa các nhà máy Trung Quốc cho đến giữa tháng 2/2020.
Toyota, IKEA, Starbucks, Tesla, McDonald và Volkswagen là một trong những
tập đoàn lớn tạm thời đóng băng sản xuất hoặc đóng cửa một số lượng lớn các cửa
hàng tại Trung Quốc.
2. Hoạt động vận tải
2.1. Tình hình vận tải nói chung:
Ước tính khối lượng hàng hóa được vận tải của Trung Quốc đạt 53,4 tỷ tấn
trong năm 2019, tăng trưởng 5,5% so với năm 2018. Vận tải hàng hóa đường bộ
tăng 5,1%, trong đó vận chuyển bằng đường cao tốc tăng 6,8%.
Vận tải hàng hóa qua đường thủy tăng 6,3%; vận tải hàng hóa bằng đường
sắt và hàng không dân dụng lần lượt tăng 7,2% và 2,0%.
Lưu lượng hành khách thương mại ghi nhận tổng cộng 17,6 tỷ chuyến đi,
thấp hơn 1,9% so với một năm trước đó, giảm 1,1 điểm phần trăm so với năm
2018.
Hình 1: Tổng lƣợng vận chuyển hàng hóa theo tháng của Trung Quốc
(đvt: 10.000 tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc
(Ghi chú: Đvt: 10.000 tấn theo hệ thống thống kê của Trung Quốc, phù hợp cho
việc so sánh, tra cứu)
0
100,000
200,000
300,000
400,000
500,000
600,000
3/2
01
7
4/2
01
7
5/2
01
7
6/2
01
7
7/2
01
7
8/2
01
7
9/2
01
7
10/2
01
7
11/2
01
7
12/2
01
7
1/2
01
8
2/2
01
8
3/2
01
8
4/2
01
8
5/2
01
8
6/2
01
8
7/2
01
8
8/2
01
8
9/2
01
8
10/2
01
8
11/2
01
8
12/2
01
8
01/2
01
9
02/2
01
9
3/2
01
9
4/2
01
9
5/2
01
9
6/2
01
9
7/2
01
9
8/2
01
9
9/2
01
9
10/2
01
9
11/2
01
9
12/2
01
9
7
Cấu trúc của phân ngành được cải thiện vào năm 2019, với năng lực cung
ứng dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không và đường sắt tăng trưởng mạnh
mẽ và các chuyến đi bằng xe khách qua đường cao tốc tăng 8,8%. Lượng hành
khách đường bộ và đường thủy giảm lần lượt 4,8% và 2,6%.
Theo số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc, trong tháng
12/2019, tổng khối lượng vận chuyển hàng hóa của Trung Quốc đạt 4,76 tỷ tấn,
giảm nhẹ so với tháng 11/2019.
Bảng 1: Tăng trƣởng vận chuyển hàng hóa của Trung Quốc theo các phƣơng
thức năm 2019 so với năm 2018
So năm 2018
(%)
Tổng 5,50
Đường sắt 7,2
Đường bộ 6,8
Đường thủy 5,1
Hàng không dân dụng 1,5
Nguồn: tính toán từ số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc
2.2. Vận chuyển đường sắt:
Tháng 12/2019, vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt của Trung Quốc đạt
392 triệu tấn, tăng 13,2% so với tháng 12/2019. Như vậy, đường sắt tiếp tục dẫn
đầu trong các phương thức vận tải hàng hóa về tốc độ tăng trưởng trong tháng so
với cùng kỳ năm trước.
Tính chung cả năm 2019, vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt đạt trên 4,3
tỷ tấn, tăng 7,2% so với năm 2018; đây cũng là mức tăng theo năm cao nhất trong
các phương thức vận tải, cho thấy sự phát triển của ngành đường sắt Trung Quốc
sau khi thực hiện các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng và phát triển thị trường.
8
Hình 2: Vận chuyển hàng hóa bằng đƣờng sắt theo tháng
của Trung Quốc (đvt:10.000 tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc
Tháng đầu năm 2020, ngành đường sắt Trung Quốc đối mặt với những khó
khăn do dịch cúm corona:
Nga sẽ hạn chế các dịch vụ đường sắt với Trung Quốc từ ngày 31/01/2020,
chỉ để lại các chuyến tàu trực tiếp giữa Moscow và Bắc Kinh, để đối phó với cuộc
khủng hoảng virus coronavirus. Nga cũng sẽ mở rộng việc đóng cửa biên giới đất
liền với Trung Quốc cho người đi bộ và xe tải ở vùng Viễn Đông của Khu tự trị
Do Thái, Khabarovsk, Primorsk và Amur, cũng như Zabaikalsky Krai.
Trong nội địa Trung Quốc, dịch vụ đường sắt bị ảnh hưởng rất rõ nét:
Các tuyến đi trong và ngoài nước của TEL / Interrail Vũ Hán bị đình
chỉ cho đến khi có thông báo mới.
Tuyến Thành Đô của EPU / Jet-Rail bị đình chỉ hoạt động cho đến
sau ngày 10/2/2020.
Tuyến Hefei bên ngoài EPU / Jet-Rail bị đình chỉ cho đến khi có
thông báo mới.
Đường dây điện tử Hạ Môn của nước ngoài bị đình chỉ cho đến ngày
22/2/2020.
YXO Trùng Khánh trong và ngoài nước sẽ tiếp tục hoạt động vào
ngày 10/2/2020.
0
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
40,000
45,000
3/2
01
74
/201
75
/201
76
/201
77
/201
78
/201
79
/201
71
0/2
01
71
1/2
01
71
2/2
01
71
/201
82
/201
83
/201
84
/201
85
/201
86
/201
87
/201
88
/201
89
/201
81
0/2
01
81
1/2
01
81
2/2
01
80
1/2
01
90
2/2
01
93
/201
94
/201
95
/201
96
/201
97
/201
98
/201
99
/201
91
0/2
01
91
1/2
01
91
2/2
01
9
9
Tất cả các chuyến tàu đi về hướng tây dự kiến vào ngày 5 tháng 2 sẽ
bị hủy trong khi hoạt động vào ngày 7/2/2020 vẫn chưa được xác
nhận.
2.3. Vận chuyển đường bộ
Năm 2019, vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ tăng 6,8% so với cùng kỳ
năm 2018, trong đó phân khúc đường cao tốc đạt mức tăng trưởng tốt hơn, .
Hình 3: Vận chuyển hàng hóa bằng đƣờng bộ theo tháng
của Trung Quốc (đvt: 10.000 tấn)
Nguồn: tính toán từ số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc
2.4. Vận chuyển đường thủy (đường biển và đường thủy nội địa- waterways)
Năm 2019, vận chuyển bằng đường thủy của Trung Quốc ước tăng 5,1% so
với năm 2018. Tuy nhiên, những tháng đầu năm 2020 được dự báo đầy khó khăn
với vận chuyển đường thủy của nước này.
Nhiều hãng tàu biển ở khu vực châu Á đang trong tình trạng “ế ẩm”.
Một số hãng đã công bố các chuyến đi trống một chiều với dự đoán nhu cầu
tiếp tục yếu đi. Có khoangr 58 chuyến tàu trống từ châu Á đến châu Âu (so với 25
chuyến cùng kỳ một năm trước) và 59 chuyến tàu trống từ châu Á đến Bắc Mỹ so
với 43 trong quý đầu tiên của năm 2019.
0
50,000
100,000
150,000
200,000
250,000
300,000
350,000
400,000
450,000
10
Văn phòng của các hãng tàu như APL, CMA, Cosco, EMC, Hamburg-Sud,
HPD, KMTC, Maersk, MSC, OOCL, ONE, SM, ZIM, NDS, NAMsung, Volta sẽ
đóng cửa cho đến ngày 9 tháng 2 và tiếp tục hoạt động vào ngày 10 tháng 2 năm
2020 nếu dịch bệnh giảm bớt.
Hình 4: Vận chuyển hàng hóa bằng đƣờng thủy theo tháng
của Trung Quốc (đvt: 10.000 tấn)
Nguồn: Ttính toán từ số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc
Giá cước vận chuyển container giữa châu Á và châu Âu đã giảm do các
cảng và công ty vận chuyển áp đặt nhiều hạn chế hơn để ngăn chặn sự lây lan của
coronavirus.
Cùng với việc kiểm dịch nhanh chóng 50 triệu người trong và các khu vực
lân cận thành phố Vũ Hán bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, Trung Quốc đang hạn chế
sự lây lan bằng cách hạn chế các di chuyển và tiếp xúc không cần thiết tại những
nơi có nghi ngờ liên quan đến dịch bệnh.
Hoạt động đình trệ của nhà nhập khẩu than, quặng sắt, ngũ cốc và dầu lớn
nhất đang tác động tiêu cực đến các thị trường vận chuyển đường biển, vận chuyển
hàng khô và tàu chở dầu đều giảm mạnh trong những ngày gần đây.
Freightos Baltic Index cho cước giao ngay trên tuyến Trung Quốc-Bắc Âu
(SONAR: FBXD.CNER) đã giảm 155,83 USD xuống 1919,26 USD mỗi đơn vị
tương đương bốn mươi feet (FEU), mức giảm tuyệt đối lớn nhất kể từ mức 252
USD mỗi FEU vào ngày 2 tháng 4 năm 2019.
0
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
70,000
80,000
3/2
01
74
/201
75
/201
76
/201
77
/201
78
/201
79
/201
71
0/2
01
71
1/2
01
71
2/2
01
71
/201
82
/201
83
/201
84
/201
85
/201
86
/201
87
/201
88
/201
89
/201
81
0/2
01
81
1/2
01
81
2/2
01
80
1/2
01
90
2/2
01
93
/201
94
/201
95
/201
96
/201
97
/201
98
/201
99
/201
91
0/2
01
91
1/2
01
9
11
Theo Ủy ban châu Âu, thương mại giữa Trung Quốc và Liên minh châu Âu
lên tới 437 USD vào năm 2018, EU là cho đối tác thương mại lớn thứ hai của
Trung Quốc.
Các hãng vận tải biển hủy một số chuyến tàu do lo ngại nhu cầu thấp hơn
và tình trạng đóng băng tại các cảng lớn vùng duyên hải.
Nhưng các tàu đến từ Trung Quốc phải đối mặt với việc sàng lọc gia tăng
do mối đe dọa virus, làm chậm quá trình di chuyển hàng hóa trong ngành vận tải
biển. Úc, Indonesia, Hàn Quốc và Thái Lan lên kế hoạch tăng cường các biện pháp
sàng lọc cho các tàu đến từ Trung Quốc trong 10 đến 14 ngày qua. Singapore sẽ
bắt đầu yêu cầu những người trên tàu có nguồn gốc từ Trung Quốc nộp giấy chứng
nhận sức khỏe trước khi vào cảng. Canada cũng yêu cầu tàu thông báo cho chính
quyền địa phương về bất kỳ thành viên phi hành đoàn nào có biểu hiện triệu chứng
coronavirus. Lực lượng bảo vệ bờ biển Hoa Kỳ cũng yêu cầu các thủy thủ từ các
tàu có nguồn gốc từ Trung Quốc sẽ ở lại trên tàu trong suốt thời gian tàu neo đậu ở
cảng biển để làm thủ tục bốc dỡ hàng. Các tàu chở khách đến từ Trung Quốc sẽ bị
từ chối nhập cảnh vào các cảng của Hoa Kỳ.
2.5. Vận chuyển hàng không dân dụng:
Tháng 12/2019, vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không dân dụng
của Trung Quốc đạt 710 nghìn tấn, tăng 6,7% so với cùng kỳ năm trước, đưa tổng
khối lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường hàng không vận chuyển trong năm
2019 lên 7,53 triệu tấn, tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trung Quốc vẫn là thị trường hàng không dân dụng lớn thứ hai thế giới vào
năm 2019, với doanh thu của ngành tăng 5,4% lên 1,06 nghìn tỷ nhân dân tệ
(khoảng 155 tỷ đô la Mỹ).
Đầu tháng 1/2020, Cục Hàng không dân dụng Trung Quốc dự báo ngành
hàng không nước này dự kiến sẽ vận chuyển 710 triệu lượt hành khách vào năm
2020, tăng 7,6% so với năm 2019. Khối lượng hàng hóa hàng không dự kiến sẽ
tăng 1,3% lên 7,63 triệu tấn trong năm 2020. Năm nay, tổng doanh thu vận tải
hàng không của hàng không dân dụng Trung Quốc dự kiến sẽ đạt 139 tỷ tấn-km.
12
Tuy nhiên, rất có thể họ sẽ phải sớm điều chỉnh các dự báo này khi dịch bệnh
corona đang tác động đến ngành hàng không toàn thế giới.
Hình 5: Vận chuyển hàng hóa bằng hàng không dân dụng của Trung
Quốc (đvt: 10.000 tấn)
Nguồn: tính toán từ số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc
Ngày càng có nhiều hãng hàng không tạm dừng các dịch vụ của họ đến và
đi từ Trung Quốc: Lufthansa và British Airways hiện đã tạm dừng tất cả các
chuyến bay đến Trung Quốc cho đến ngày 9/2/2020, United Airlines cho biết họ
sẽ giảm các dịch vụ cùng với nhu cầu giảm. Các hãng hàng không khác đã bị hủy
hoặc tạm dừng các chuyến bay bao gồm American Airlines, Delta, Air China,
China Airlines, Air Seoul, Lion Air, Air India, Finnair, Jetstar Asia, Asiana
Airlines, Korean Air, Eva Air, JAL, Air France, KLM và Air Canada.
Tính đến hết tháng 1/2020, ít nhất 50 hãng hàng không đã hủy các chuyến
bay đến Trung Quốc. Bắt đầu từ ngày 3 tháng 2 năm 2020, Qatar đã đình chỉ tất cả
các chuyến bay chở hàng đến Trung Quốc đại lục cho đến khi có thông báo mới.
3. Các hoạt động khác:
3.1. Cảng biển
Theo số liệu của Cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc, khối lượng hàng
hóa được xử lý tại các cảng biển cấp quốc gia của nước này tăng nhẹ tăng nhẹ từ
0
10
20
30
40
50
60
70
80
3/2
01
7
4/2
01
7
5/2
01
7
6/2
01
7
7/2
01
7
8/2
01
7
9/2
01
7
10/2
01
7
11/2
01
7
12/2
01
7
1/2
01
8
2/2
01
8
3/2
01
8
4/2
01
8
5/2
01
8
6/2
01
8
7/2
01
8
8/2
01
8
9/2
01
8
10/2
01
8
11/2
01
8
12/2
01
8
01/2
01
9
02/2
01
9
3/2
01
9
4/2
01
9
5/2
01
9
6/2
01
9
7/2
01
9
8/2
01
9
9/2
01
9
10/2
01
9
11/2
01
9
13
1,2 tỷ tấn vào tháng 1/2019 lên 1,23 tỷ tấn vào trong tháng 12/2019; đồng thời
tăng 9,7% so với cùng kỳ năm 2018.
Như vậy trong năm 2019, tổng lượng hàng hóa được xử lý đã đạt 13,95 tỷ
tấn, tăng 5,7% so với năm 2018.
Hình 6: Hàng hóa đƣợc xử lý tại các cảng biển cấp quốc gia của Trung
Quốc (đvt: 1000 tấn)
Nguồn: tính toán từ số liệu của cơ quan thống kê quốc gia Trung Quốc
Cảng Heihe ở phía đông bắc tỉnh Hắc Long Giang của Trung Quốc
chứng kiến khối lượng hàng hóa tăng 28,3% trong năm 2019 so với năm 2018.
Theo cơ quan Hải quan Heihe, tổng khối lượng hàng hóa đạt 743.000 tấn
vào năm ngoái. Nhập khẩu chủ yếu là đậu nành và các loại thực phẩm và xuất
khẩu khác bao gồm trái cây, rau quả và các sản phẩm cơ khí và công nghiệp nhẹ.
Nằm ở biên giới Trung Quốc-Nga, Heihe chỉ cách Blagoveshchensk, thủ
phủ của vùng Amur ở Viễn Đông Nga 100 m.
Một loạt các biện pháp đã được thực hiện để cắt giảm thời gian thông quan,
nâng cao hiệu quả thông quan và giảm chi phí cho các doanh nghiệp ngoại thương
kể từ khi Khu thương mại tự do thí điểm Trung Quốc (Hắc Long Giang) bắt đầu
xây dựng vào năm ngoái.
0
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
140,000
14
Cảng Ninh Ba-Zhoushan tuyên bố gia hạn miễn phí Kho hàng lên 20
ngày đối với các container xuất nhập khẩu do tác động của dịch cúm corona
Điều này nhằm hỗ trợ cho các chủ hàng và các hãng tàu trong bối cảnh dịch
bệnh corona. Các đại lý và môi giới dịch vụ logistics cho biết hoạt động của tàu
đang chậm lại tại các cảng và nhà máy đóng tàu của Trung Quốc. Bất chấp sắc
lệnh từ Bộ Giao thông vận tải ban hành vào ngày 30 tháng 1 năm 2020, kêu gọi
các nhà khai thác cảng cho tàu di chuyển, việc thiếu nhân công tại cảng và tài xế
xe tải, lực lượng bốc xếp hàng… đang ảnh hưởng đến thời gian quay vòng của tàu.
Do đó, các cảng phải trong tình trạng dồn ứ hàng. Các nhà máy đóng tàu Trung
Quốc hiện thiếu lao động và chậm trễ trong việc giao hàng.
3.2. Hoạt động kho bãi, giao nhận, logistics phục vụ thương mại điện tử,
công nghệ trong logistics:
3.2.1. Kho bãi, logistics phục vụ thương mại điện tử:
Các nhà khai thác thương mại điện tử của Trung Quốc đang liên tục điều
chỉnh danh mục dịch vụ của mình khi dịch cúm coronavirus Vũ Hán lan rộng và
Chính phủ nước này ra lệnh phải minh bạch về diễn biến cũng như những rủi ro
tiềm tàng của dịch bệnh trong quá trình giao dịch, vận chuyển.
Các công ty thương mại điện tử Trung Quốc tuyên bố sẽ ngăn chặn sự tăng
giá của các mặt hàng y tế như mặt nạ và chất khử trùng và cung cấp dịch vụ giao
hàng không ngừng nghỉ, sau khi dịch coronavirus bùng phát ở Vũ Hán gây ra sự
hoảng loạn khi mua các sản phẩm y tế.
Các nhà bán lẻ điện tử bao gồm Taobao, Suning và JD.com đã cam kết
không gián đoạn dịch vụ khi có tin đồn rằng nguồn cung cấp các mặt hàng theo
yêu cầu như khẩu trang y tế đang cạn kiệt tại hầu hết các cửa hàng thuốc ở một số
thành phố lớn nhất nước. Đồng thời, Alibaba cho biết họ sẽ trợ cấp các mặt hàng
liên quan đến khẩu trang và đảm bảo người tiêu dùng nhận được các sản phẩm
chất lượng với giá cả hợp lý.
Người tiêu dùng từ Vũ Hán, Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm
Quyến và Thành Đô có thể tìm kiếm các hiệu thuốc gần đó nơi có khẩu trang và
chất khử trùng thông qua ứng dụng Taobao và chọn dịch vụ giao hàng.
15
Suning tuyên bố không tăng giá và các dịch vụ giao hàng mở rộng; các sản
phẩm y tế bao gồm khẩu trang, chất khử trùng, rửa tay, máy lọc không khí và đèn
khử trùng UV đã được cung cấp đầy đủ thông qua ứng dụng thương mại điện tử và
cửa hàng vật lý.
Người tiêu dùng từ 51 thành phố Trung Quốc có thể mua hàng trực tuyến
và nhận dịch vụ giao hàng nhanh trong một giờ trong phạm vi 3 km từ các cửa
hàng của mình.
3.2.2. Giao nhận:
Theo Cục Bưu chính Nhà nước Trung Quốc (SPB), các công ty chuyển
phát bưu kiện dự kiến sẽ thực hiện hơn 5 tỷ gói hàng trong tháng 1/2020, tăng
11% so với năm trước. Khoảng 63 tỷ bưu kiện chuyển phát nhanh được xử lý vào
năm 2019, tăng 24% so với năm trước. Doanh thu kinh doanh tăng 23%, đạt
khoảng 745 tỷ nhân dân tệ.
Đầu tháng 1/2020, khi virus corona chưa bùng phát trên diện rộng, SPB đã
dự báo khoảng 74 tỷ bưu kiện có khả năng sẽ được xử lý vào năm 2020, tăng
khoảng 18% so với năm 2019, trong khi tổng doanh thu kinh doanh có thể tăng
16% mỗi năm lên 866 tỷ nhân dân tệ (khoảng 267,5 tỷ đô la Mỹ, đồng thời nhận
định Trung Quốc vẫn là thị trường chuyển phát nhanh lớn nhất thế giới trong sáu
năm liên tiếp, với khoảng 20.000 doanh nghiệp chuyển phát nhanh và hơn 3 triệu
nhân viên. Tuy nhiên, tình hình đang trở nên bi quan hơn nhiều so với dự báo đó.
Người tiêu dùng Trung Quốc hạn chế dùng dịch vụ giao hàng thực phẩm
do lo ngại tài xế sẽ lây lan virus corona, buộc các công ty giao hàng phải đưa ra
nhiều biện pháp ứng phó với tình hình
Vi rút coronavirus đang làm gián đoạn mạng lưới phân phối thực phẩm
khổng lồ của Trung Quốc, làm phức tạp cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người
và gây ra áp lực to lớn cho nền kinh tế.
Trong thập kỷ qua, ngành công nghiệp giao hàng thực phẩm đã trở nên phổ
biến ở Trung Quốc hơn bất kỳ nước nào khác, phục vụ hơn 500 triệu khách hàng
và sử dụng ba triệu tài xế giao hàng. Nhưng khi số người chết vì virus tăng lên,
16
những công nhân giao hàng, trong những chiếc áo khoác màu xanh và màu vàng
thương hiệu, đang bị xa lánh như những người mang mầm bệnh tiềm năng
Meituan Dianping và Alibaba Group Holding Ltd, hai công ty giao hàng
lớn nhất, đang chạy đua để giải quyết các mối quan tâm về sức khỏe, không chỉ để
bảo vệ doanh nghiệp của họ mà còn giúp hàng triệu công dân đang bị mắc kẹt
trong nỗi lo sợ dịch bệnh. Việc đóng cửa trường học và cơ sở kinh doanh khiến
cuộc sống trở nên kém tiện nghi hơn rất nhiều.
Những tin tức trên các mạng xã hội, ví dụ như một tài xế đã thực hiện ba
chục lần giao hàng trên khắp thành phố ven biển Thanh Đảo trước khi vợ anh ta
chính thức được chẩn đoán nhiễm virut khiến người tiêu dùng Trung Quốc buộc
phải thận trọng với dịch vụ giao hàng tại nhà. Tại Thâm Quyến, phương tiện
truyền thông địa phương báo cáo một người chuyển phát nhanh bị nhiễm bệnh đã
làm việc trong 14 ngày trước đó trong khi không có triệu chứng.
Nhiều tổ hợp tòa nhà đã tạm dừng đón tiếp các tài xế giao thực phẩm và
một số cộng đồng đã hạn chế nhập cảnh cho tất cả những người bên ngoài. Các
nhà hàng nói rằng các đơn đặt hàng giảm mạnh và người tiêu dùng nói rằng phí
giao hàng đã tăng lên, đôi khi gấp đôi so với trước khi dịch bệnh bùng phát.
Meituan và Alibaba khuyết Ele.me, hiện chiếm 90% thị trường bán lẻ
thương mại điện tử chưa đưa ra các bình luận về sức khỏe của từng người lao
động. Nhưng họ nhấn mạnh các biện pháp mà họ đang thực hiện để bảo vệ các tài
xế và khách hàng. Meituan đã giới thiệu một dịch vụ trên khắp 184 thành phố để
thực phẩm được đặt tại trạm thu gom an toàn và mọi người không có liên hệ trực
tiếp với người giao hàng. Ele.me đã làm điều tương tự ở các thành phố được chọn.
Cả hai công ty đều yêu cầu người giao hàng đeo khẩu trang, thường xuyên khử
trùng hộp giao hàng và đo nhiệt độ hàng ngày.
Ele.me cho biết họ cung cấp trợ cấp cho các tài xế, đồng thời giảm tỷ lệ hoa
hồng nhà hàng. Tình hình phức tạp hơn khi người giao hàng cho cả hai công ty là
của các công ty logistics, chứ không phải nhân viên của hai công ty thương mại
điện tử này.
17
3.2.3. Công nghệ
Theo sách trắng được phát hành bởi công ty tình báo thị trường toàn cầu
International Data Corporation (IDC) và QbitAI, một cơ quan truyền thông công
nghệ Trung Quốc, thị trường trí tuệ nhân tạo (AI) tại Trung Quốc dự kiến sẽ đạt
11,9 tỷ đô la Mỹ vào năm 2023.
Được thúc đẩy bởi các chính sách thuận lợi, thị trường AI của Trung Quốc
dự kiến sẽ chiếm 12% tổng số toàn cầu vào năm 2019, với mức tăng trưởng hàng
năm là 64%, trở thành thị trường AI lớn thứ hai thế giới,.
Các doanh nghiệp Trung Quốc đã tăng đầu tư vào công nghệ AI trong năm
nay và các kịch bản ứng dụng của AI đã trở nên phong phú hơn. Các lĩnh vực tiềm
năng của thị trường AI của Trung Quốc sẽ tập trung vào dịch vụ, chăm sóc sức
khỏe và viễn thông.
Theo sách trắng, việc thiếu kỹ thuật viên AI và bộ dữ liệu chất lượng cao là
những thách thức chính của phát triển AI tại Trung Quốc. Trong khi đó, các kịch
bản ứng dụng không rõ ràng và chi phí dự án cao cũng cản trở sự phát triển của
ngành.
Thị trường sẽ đạt 4,25 tỷ USD vào năm 2020, với tốc độ tăng trưởng ước
tính hàng năm là 51,5%.
Phần 2: Phân tích chuyên sâu: Tác động của dịch cúm corona đối với
các chuỗi cung ứng mà Trung Quốc đóng vai trò quan trọng
Những lo ngại đang gia tăng về thiệt hại kinh tế từ sự bùng phát của
coronavirus ở thành phố Vũ Hán miền trung Trung Quốc, một trung tâm logistics
lớn, nơi có hơn 11 triệu người và là động lực tăng trưởng lớn trong nền kinh tế lớn
thứ hai thế giới.
Khi Trung Quốc đang dồn mọi nguồn lực để ngăn chặn sự bùng phát
coronavirus tập trung ở Vũ Hán, việc đóng cửa các nhà máy và trung tâm logistics
ở nước này đang tác động nghiêm trọng đến nhiều chuỗi cung ứng hàng hóa khu
vực và toàn cầu.
18
Virus corona Vũ Hán thuộc cùng một họ coronavirus như SARS và MERS.
Mặc dù không gây chết người nhanh như những đợt bùng phát trước đó, virus Vũ
Hán dễ lây nhiễm hơn, dẫn đến sự gia tăng theo cấp số nhân trong các trường hợp
được báo cáo mỗi tuần. Đợt dịch đã làm tê liệt kinh tế Vũ Hán và một bộ phận nền
kinh tế Trung Quốc. Kết quả là vài tuần gần đây nhiều hậu quả đã phát sinh đối
với các chuỗi cung ứng có kết nối với Trung Quốc.
Một báo cáo được công bố bởi trang Resilience360 cho biết sự gián đoạn
nghiêm trọng đối với các chuyến hàng vận chuyển hàng không và vận tải đường
bộ, cũng như tắc nghẽn cảng đối với các tàu dọc theo sông Dương Tử gần Vũ
Hán; điều này sẽ khiến vận chuyển hàng hóa trong khu vực bị gián đoạn và chậm
trễ. Các kết nối đường sắt di chuyển từ Trung Quốc đến châu Âu đang bỏ qua Vũ
Hán, làm tăng chi phí và thời gian.
Các biện pháp khống chế dịch mạnh tay đã được đưa ra: lần đầu tiên Chính
phủ Trung Quốc phong tỏa một thành phố để chống lại một căn bệnh truyền nhiễm
cấp tính, đặt ra những lo ngại về sức khỏe cộng đồng và đặt ra câu hỏi về ảnh
hưởng của căn bệnh này đối với sự tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc, hiện đang
ở mức thấp kỷ lục.
GDP Trung Quốc sẽ giảm rất rõ ràng, với ước tính thiệt hại khoảng 30 đến
100 tỷ USD do dịch bệnh corona. Còn theo ước tính của The Economist
Intelligence Unit (EIU), dịch cúm corona này có thể làm giảm từ 0,5 đến 1 điểm
phần trăm tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc trong năm
2020, so với dự báo trước đó là 5,9%.
Sự bùng phát của dịch bệnh cũng trùng với năm mới âm lịch của Trung
Quốc - thời điểm các nhà máy đóng cửa và mọi người đi du lịch khắp đất nước để
gặp gỡ bạn bè và gia đình, làm dịch bênh lây lan nhanh chóng hơn. Và nếu dịch
bệnh không được khống chế sớm, chi tiêu gia tăng cho chăm sóc sức khỏe sẽ hạn
chế chi tiêu cho các lĩnh vực khác, bao gồm cả đầu tư cơ sở hạ tầng và các biện
pháp kích thích khác nhằm bảo vệ nền kinh tế.
Tại sao dịch bệnh Corona bùng phát tại Vũ Hán tác động mạnh đến hoạt
động logistics Trung Quốc và khu vực?
19
Thành phố Vũ Hán đóng vai trò là trung tâm giao thông và công nghiệp cho
miền trung Trung Quốc và là trung tâm chính trị, kinh tế và thương mại của khu
vực.
Tăng trưởng GDP của Vũ Hán là 7,8% trong năm 2019, cao hơn 1,7 điểm
phần trăm so với mức trung bình quốc gia, dữ liệu của chính quyền địa phương
cho thấy. Tổng giá trị nhập khẩu và xuất khẩu đạt 244 tỷ nhân dân tệ (35,3 tỷ
USD) vào năm ngoái, mức cao kỷ lục là 13,7% so với năm trước và chiếm 61,9%
tổng giá trị ngoại thương của tỉnh Hồ Bắc.
Hơn 300 trong số 500 công ty hàng đầu thế giới có sự hiện diện trong thành
phố, bao gồm Microsoft, công ty phần mềm có trụ sở tại Đức, SAP và nhà sản
xuất xe hơi Pháp Groupe PSA.
Trong những năm gần đây, thành phố đã đầu tư để trở thành một trung tâm
công nghệ cao, đặc biệt là cho ngành quang học và Vũ Hán cũng là một trung tâm
logistics lớn đối với ngành ô tô.
Hình 7: Thành phố Vũ Hán- Trung Quốc
20
Hoạt động logistics tại Vũ Hán hoàn toàn đóng băng do các tuyến vận
chuyển đang bị chặn ở khu vực cách ly trừ vật tư y tế và những hàng hóa thiết yếu.
Giao thông công cộng trong và ngoài thành phố - bao gồm tàu hỏa, máy
bay và phà - dừng hoạt động khi chính quyền đặt thành phố trong tình trạng cố
gắng ngăn chặn sự lây lan của virus giống dịch Sars.
Nếu như mọi năm các nhà máy sẽ hoạt động gần như bình thường trong
khoảng thời gian từ ngày 14 đến 23 tháng 1 và đóng cửa vào ngày 24-30 tháng 1.
Nhà máy hoạt động bình thường vào giữa tháng hai khi tất cả công nhân trở lại sau
kỳ nghỉ lễ. Tuy nhiên, với sự bùng phát virus corona, các hoạt động của nhiều nhà
máy đã bị hoãn lại và không có thông báo thực sự rõ ràng về thời điểm sẽ hoạt
động trở lại.
Với sự trì hoãn đó, nền kinh tế Trung Quốc chắc chắn bị ảnh hưởng. Tính
đến nay, còn chưa đủ dữ liệu để đưa ra những đánh giá chi tiết về kinh tế, nhưng
ngoại suy tác động của dịch SARS trong năm 2002-2003 đối với GDP của Trung
Quốc có thể là một kênh tham khảo.
Tác động tiêu cực đối với kinh tế Vũ Hán, thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc và là trụ
sở của các nhà sản xuất ô tô và thép lớn trong nước có thể tăng theo cấp số nhân.
Vũ Hán, tâm chấn của coronavirus lại là trung tâm ô tô của Trung Quốc,
khiến thị trường ô tô Trung Quốc vốn đã gặp nhiều khó khăn trong năm 2019 tiếp
tục đối với với những thách thức to lớn hơn nữa trong năm 2020. Báo cáo của
Resilience360 cho thấy Vũ Hán và các thành phố lân cận hiện đang chiếm tới
48,39% sản lượng ô tô, bao gồm các công ty lớn như Honda, PSA Group và
Dongfeng Motors cũng có sự hiện diện đáng kể trong khu vực.
Chuỗi cung ứng phức tạp rất khó để cấu hình lại trong một khoảng thời
gian ngắn, vì vậy một đợt dịch bùng phát như vậy chắc chắn sẽ tạo ra những khó
khăn lớn cho ngành logistics.
EIU cho biết, do các liên kết giao thông bao gồm đường sắt, đường hàng
không, đường bộ và đường sông tốc độ cao bị ngưng trệ, hoạt động giao thương
giữa Vũ Hán với các địa phương còn lại của Trung Quốc và với nước ngoài cũng
tê liệt. Mặc dù thiệt hại kinh tế lớn, nhưng chính quyền vẫn phải chấp nhận để đảm
21
bảo sự thận trọng do ước tính sơ bộ có tới 15 triệu người dự kiến đi qua Vũ Hán
trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán và họ có thể là nguồn dịch nếu không kịp thời hạn
chế sự tụ tập hay các kênh lây nhiễm do tiêu dùng và dịch vụ logistics.
Những hạn chế đột ngột đối với việc đi lại và từ thành phố có thể làm tăng
thời gian nghỉ lễ của hàng triệu người ở Trung Quốc, và ảnh hưởng đến nền kinh
tế trong thời kỳ mà người tiêu dùng Trung Quốc thường tới các nhà hàng và mua
sắm.
Ngân hàng đầu tư Barclays cho biết trong một báo cáo gần đây rằng tác
động kinh tế của dịch cúm corona tạm thời có thể nhìn thấy rõ nhất ngành vận
chuyển, du lịch và bán lẻ. Tuy nhiên, họ vẫn hy vọng kinh tế sẽ sớm phục hồi trở
lại khi dịch bệnh được khống chế. Trong đợt bùng phát của Sars, tăng trưởng
doanh số bán lẻ của Trung Quốc đã chạm đáy ở mức 4,3% trong tháng 5, nhưng
ngay lập tức đã tăng trở lại mức 8,3% trong tháng 6 và tăng trưởng quý 3 được ghi
nhận ở mức 9,7. Tương tự, vận tải hành khách giảm lần lượt 42% và 22% trong
tháng 5 và tháng 6 năm 2003, trước khi hồi phục vào tháng 9 năm đó.
